{"eng": "in the middle of its street. On this side of the river and on that was the tree of life, bearing twelve kinds of fruits, yielding its fruit every month. The leaves of the tree were for the healing of the nations.", "apn": "Tã pa pre axte mẽmoj pumu. Nhũm Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnhja axte inhmã mẽmoj jahkre. Nhũm Tĩrtũm mẽ kot mẽ pahpãnhã amnhĩrer xwỳnhja wa kot mẽ ho amnhĩptàr ã hkrĩ xà maati rũm pyhti hprõt. Krĩ kahti hkôt pry pohti nõr xwỳnhta kahti hkôt hprõt o nõ. Pyhti kamã gôja na htem ho ixkõ nẽ htĩr tũm nẽ pa ho pa. Gô karỳỳre. Nhũm mẽmo pĩ hpàr muxre xwỳnhja akutã hijê nẽ xa. Pĩ xôja na htem kuwô nẽ htĩr tũm nẽ pa ho pa. Na hte apkati mẽ ô rãhã nẽ kuhê. Nẽ axtem hôja mẽ piitã mẽ mex nẽ à hkêt kaxyw na hôja."}
{"eng": "the fifth sardonyx, the sixth sardius, the seventh chrysolite, the eighth beryl, the ninth topaz, the tenth chrysoprase, the eleventh jacinth, and the twelfth amethyst.", "apn": "Nẽ kahê xunhwỳr xà hkukamã kẽn pytyrta ahpỹnhã ri kẽn mex pix o kot amnhĩ nhĩpêx. Piitã mex kumrẽx nẽ hkarỳrti. Wamta kawax pê grãgrãre. Nẽ hkôt ja kawax pê grãgrã kakrã htyk. Nẽ hkôt ja kakrã htyk. Nẽ hkôt hõja grãgrã karỳr. Nẽ hkôt ja hkamrêk pihkàrti. Nẽ hkôt ja grãgrã kakrã htyk. Nẽ hkôt ja hkamrêk tỳx kumrẽx. Nẽ hkôt ja ràrààre. Nẽ hkôt ja grãgrã mẽ pihkàr. Nẽ hkôt ja ràràr mẽ pihkàr. Nẽ hkôt ja grãgrã karỳỳre. Nẽ hkôt ja kakrã htyk pihkàr. Ã kẽn pytyr mex kot anhỹr."}
{"eng": "Its wall is one hundred forty-four cubits, by the measure of a man, that is, of an angel.", "apn": "Hãmri nẽ ho mĩdi hpa. Krĩja ry nẽ kahpa piitã axpẽn pyràk. Nẽ hprêk piitã mããnẽn axpẽn pyràk. Kamã mẽmoj piitã ahpỹnhã kêp 2.200 kirõm. No puhã kahêja hprêk o 64 met pix nẽ."}
{"eng": "On the east were three gates, and on the north three gates, and on the south three gates, and on the west three gates.", "apn": "Nẽ krĩ puhã kahêja hprêk rax nẽ. Nẽ hwỳr mẽ gjêx xà kêp 12. Na pre myt japôx xà rũm axkrunẽpxi. Nẽ myt gjêx xà rũm haxwỳja axkrunẽpxi. Nẽ akutã kahpa hkôt haxwỳja axkrunẽpxi. Nẽ ahpỹnhã hakwakre hã Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnhjaja hamãr o kuhê. Nẽ hakwa kre piitã hã Ijaew pê ahpỹnhã mẽ pikjêr kãm mẽ kêp 12jaja mẽ hixi hã kagà."}
{"eng": "If anyone was not found written in the book of life, he was cast into the lake of fire.", "apn": "Hãmri nẽ mẽ htĩr tũm nẽ mẽ pa mã xwỳnhjê nhĩxi hã kagàja kamã tee ri mẽ hkwỳjê nhĩxi japêr nhũm kamã amrakati. Jakamã nhũm mẽ ma kuwy maatita wỳr mẽ o mra nẽ kamã mẽ rẽnh pa. Te axte mẽ htyk nhũm mẽ kot kuwy kamã mẽ hagjênh pyràk nhũm mẽ kamã rôrôk nẽ tee ri amnhĩ xà htỳx kamã hamak rãhã nẽ pa ho pa nẽ aa kator kêt kumrẽx."}
{"eng": "The sea gave up the dead who were in it. Death and Hades gave up the dead who were in them. They were judged, each one according to his works.", "apn": "Hãmri nhũm ra mẽ htyk nẽ mẽ hikwỹ xwỳnh piitã akupỹm hapôx pa nẽ Tĩrtũm kot tanhmã mẽ harẽnh to hã hkrĩ xàta kutã hkrĩ pa. Mẽ piitãã. Mẽ kot amnhĩ to rũnh xwỳnhjaja nẽ mẽ kot amnhĩ to hkryre xwỳnhjaja nẽ mẽ ho amnhĩptàr xwỳnhjaja nẽ gô xujanãr kãm mẽ mrõr nẽ mẽ htyk xwỳnhjaja. Ra mẽ htyk nhũm mẽ kot mẽ hagjênh xwỳnhjaja piitã mẽ htykjê papxà rũm hapôx pa nẽ Tĩrtũm kutã ohtô ho ohtô nẽ hkrĩ. Hãmri nhũm Tĩrtũm õ kagà py nẽ kamã mẽ piitã mẽ hixi japêr. Kagà kamã ra mẽ hkukamã mẽ htĩr tũm nẽ mẽ pa ho mẽ pa mã xwỳnhjê nhĩxi japêr. Nẽ kagà hõ kamã mẽ htĩr ri tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã mẽ piitã mẽ hã kagàja. Nhũm kupy nẽ kamã tanhmã mẽ harẽnh to nẽ hkôt hprĩ hã mẽ piitã mẽ omunh pa nẽ rĩ kormã ahpỹnhã tanhmã mẽ harẽnh to."}
{"eng": "and cast him into the abyss, and shut it and sealed it over him, that he should deceive the nations no more until the thousand years were finished. After this, he must be freed for a short time.", "apn": "Hãmri nẽ kagãmnuti pê hêx xwỳnh maati Satanastija pynê. Amnepêm Atãw mẽ Ewa wa kãm hêx xwỳnhta pynê nẽ kàx pytĩ o hpa hpre nẽ hte hpre hãmri nẽ ahkre xupỳmti nhĩtom xà mẽ nẽ kamã kumẽ. Hãmri nẽ akupỹm hpro xà ho hpro nẽ saf o hã ho htỳx. Kot pika piitã hkôt mẽ kãm hêx o pa pymaj ã hipêx anẽ. Koja tokyx kator kêt ry rax kumrẽx. Koja kamã arĩ hkrĩ hã amgrà xohtô nẽ. Hã amgrà pê 1.000 nhũm rĩ kormã Tĩrtũm akupỹm kator nhũm kato nẽ ri pa. Nom pa hkrãnre."}
{"eng": "The rest were killed with the sword of him who sat on the horse, the sword which came out of his mouth. So all the birds were filled with their flesh.", "apn": "Hãmri nẽ mẽ hwỳr mra nẽ mẽ hkurê kapa. No ãm tee ri amnhĩ nhĩpêx nẽ tee ri kãm tanhmã mẽ ho hprãm hkaprỳ nhũm wam kawar jakare hã ỹr nẽ htẽm xwỳnhta hakwa rũm wapo xwagixre kator o mẽ himex pa. Hãmri nhũm mẽ hkwỳjê pyràn htyk pa nẽ hikwỹ. Nhũm nhônhti mẽ omu nẽ mẽ hwỳr wrỳk o mra nẽ mẽ kuku hãmri nẽ kãm mẽ hkur kaga nẽ mẽ hkaga. No nhũm mrymnuti nẽ ỹ hã mẽ kãm hêx o pa xwỳnhta wa nhũm mẽ axtem nẽ htĩr rãhã wa unê nẽ ma wa o tẽ nẽ ẽsôf o kuwy maati kamã wa kumẽ. Hãmri nhũm wa kamã htĩr tũm nẽ hxêt rãhã nẽ pa ho pa nẽ aa htyk kêt nẽ."}
{"eng": "that you may eat the flesh of kings, the flesh of captains, the flesh of mighty men, and the flesh of horses and of those who sit on them, and the flesh of all men, both free and slave, small and great.”", "apn": "Tã pa axte Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnh õja pumu nhũm myyti kutã xa nẽ kàx pê nhônhti mã kapẽr nẽ mẽ kãm: —E mẽ amnẽ mẽ ixwỳr wrỳ nẽ Tĩrtũm ã akĩnh nẽ mẽ htyk nẽ mẽ hikwỹ xwỳnhjê hã atu nẽ aku. Mẽ ho amnhĩptàr xwỳnhjaja nẽ pôristijaja nẽ mẽ hkrãhtũm nẽ kawar nẽ kawar ã mẽ hkrĩ nẽ ri mrar xwỳnhjaja nẽ mẽ kot amnhĩ to rũnh xwỳnhjaja nẽ mẽ kot amnhĩ to hkryre xwỳnhjaja. Nẽ mẽ kãm mẽ àpênh xwỳnhjaja nẽ amnhĩ mã ri mẽ àpênh xwỳnhjaja. Ãm mẽ htyk nẽ mẽ hikwỹ xwỳnh mũj piitã mãmrĩ mẽ hwỳr wrỳ nẽ mẽ hã atu nẽ mẽ aku. E mẽ tokyx nhônhti. Anẽ."}
{"eng": "He has on his garment and on his thigh a name written, “KING OF KINGS AND LORD OF LORDS.”", "apn": "Tã pa kê axte mẽmoj pumu. Nhũm kaxkwa axkjê nhũm kamã kawar jakajre xa nhũm mẽhõja hã nhỹ. Hixi na pre kêp “Aa kot Tĩrtũm kaga hkêt xwỳnh.” Anẽ nẽ hixi hõ na pre kêp: “Tĩrtũm kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o pa xwỳnh.” Anẽ. Ã hixi kot anhỹr jakamã na hte katàt kôt ahpỹnhã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx ã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ harẽnh to. Mẽ kot amnhĩ to mex ã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ hkwỳjê jarẽnh to nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj ã mẽ omunh xà hkôt ahpỹnhã tanhmã hkwỳjê jarẽnh to. Na pre mẽ kot tanhmã hkwỳjê nhĩpêx to ho pa xwỳnhjê kutã amnhĩ xunhwỳ nẽ mẽ hã tanhmã mẽ ho. Ã na pre kawar ã ỹr xwỳnhja amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Nẽ no te kot kuwy hpôk pyràk jakamã hprĩ hã mẽmoj piitã omu nhũm mẽmoj kêp hpimxur kêt nẽ. Nẽ kêp pahi hã mẽ ahkà ho ohtô nẽ kutu. Nẽ nhỹhỹnh ĩ hã hixi hõ hã kagà nom ãm tapxipix kot amnhĩ tã amnhĩ nhĩxija pumunh. Na pre ra amnhĩ kamrô ho ê xy hpa nẽ xa. Nẽ hixi hõ pê: TĨRTŨM KAPẼR O AMNHĨRĨT XWỲNH Nẽ ê ryti hã hixi hõ hã kagà. Nẽ ihkjê hã ãm tãm. Hã kagà jarẽnh kot: Ixpê mẽ ho amnhĩptàr xwỳnh piitã mẽ õ Pahi Maati na pa. Nẽ hakwa rũm wapo xwa gixre põm katon ajêt. Kot ho tanhmã mẽ kot Tĩrtũm mẽ wa kutã amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê nhĩpêx to kaxyw. Jakamã ra mẽ piitã mẽ ho pikuprõnh pa nẽ mẽ hipêx o te mẽ kot prẽs kãm uwa xô kagô janênh pyràk nhũm mẽ hkamrô hpikapĩr rax kumrẽx. Tĩrtũm xihtỳx xwỳnh kot mẽ kamã gryk tỳx jakamã nhũm ã kãm mẽ hipêx anẽ. Mẽ kot amnhĩ tomnuj o paja mỳrapê. Nhũm õ pôristi piitã uràk nẽ kawar jakare hã hkrĩ nẽ hkôt ri pa. Mẽ ê jaka muxre jagjê nẽ hã ma hkôt ri pa."}
{"eng": "It was given to her that she would array herself in bright, pure, fine linen, for the fine linen is the righteous acts of the saints.", "apn": "Nẽ hã pahkĩnh nẽ. Nẽ kãm hihtỳx o hihtỳx ã harẽ. Te mẽ kot axpẽn mã mẽ rer xwỳnh kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Jao mẽ pahte amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer xwỳnhta te kêp myja pyràk. Nẽ mẽ kot hkôt amnhĩ nhĩpêx xwỳnh piitã te mẽ kêp nija pyràk. Nẽ te mẽ kot axpẽn mã wa rer nhũm wa kot axpẽn kôt pa ho pa pyràk o koja mẽ amnhĩ nhĩpêx. Nẽ te mẽ kot mjên mã xwỳnh mã ê mex jakare nhõr nhũm kot hagjênh pyràk. Nẽ ê mexja te mẽ kot tãm amnhĩ nhĩpêx xà pyràk. Anẽ."}
{"eng": "merchandise of gold, silver, precious stones, pearls, fine linen, purple, silk, scarlet, all expensive wood, every vessel of ivory, every vessel made of most precious wood, and of brass, and iron, and marble;", "apn": "Na prem mẽmoj piitã ho pa nẽ mẽ kãm ho wẽnê. Mẽmoj mex piitã. ôr o mẽ hkukrêx nẽ prat o mẽ hkukrêx nẽ kẽn jaxênh ã kàxpore xohtôô. Nẽ kupẽxê mex. Kakrã htyk nẽ hkamrêk nẽ hkroore nẽ hã hapjê. Nẽ mẽmo pĩ kuxware nẽ pĩ htỳx nẽ kẽn jakàr nẽ kàx o ri mẽmo nhĩpêxja nhũm prem mẽ kãm ho wẽnê ho pa."}
{"eng": "and cinnamon, incense, perfume, frankincense, wine, olive oil, fine flour, wheat, sheep, horses, chariots, and people’s bodies and souls.", "apn": "Nẽ mẽmo htwỳm nẽ mẽ hkuxwa xà. Nẽ mẽ õ ho ành xà nẽ mẽ õ kuxwa xà nẽ xwỳgrà nẽ harôj. Nẽ môx nẽ ôwêhti nẽ kawar nẽ kaxyw kawarti hkjênh xà hã karrotre. Nẽ nhỹhỹnh krĩ hõ kamã panhĩ hkwỳ pynê nẽ mẽ hwỳr mẽ o pa nẽ mẽ kãm mẽ ho wẽnê nhũm mẽ amarĩ mẽ hkôt ri àpênh rũnh o pa. Na prem ã mẽ kãm mẽmoj to wẽnê anhỹr o pa. Tã ra mẽ kot mẽ haprôr xwỳnh mẽ mẽ pimrààtã hapêx pa."}
{"eng": "The smoke of their torment goes up forever and ever. They have no rest day and night, those who worship the beast and his image, and whoever receives the mark of his name.", "apn": "—Tĩrtũm na tee ja hã mẽ apumu nẽ mẽ akamã gryk tỳx kumrẽx. Mẽ ate kapẽr kuhpa hã mrymnuti hkôt amnhĩ xunhwỳr jakamã nhũm mẽ akamã gryk tỳx o mẽ akamã gryk tỳx. Jakamã koja kuwy hpôk rãhã ho rãhã xwỳnhta kamã mẽ arẽnh pa ka mẽ amnhĩ xà htỳx kamã ajamak rãhã apa ho apa. Koja kuwy hpôkja aa hapêx kêt nẽ kurũm kàx mã hkũm àpir o pa rãhã nẽ. Koja ã mẽ ate amnhĩ tomnuj o mẽ apa xwỳnhjê nhĩpêx anẽ ka mẽ kamã apa ho apa nẽ aa kurũm ajapôx kêt nẽ kamã amnhĩ xà htỳx kãm ajamak rãhã apa ho apa. Arĩgro hãn kamàt kãm arĩ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr rãhã apa ho apa. Mẽ ate gôj rũm mrymnuti mẽ hkarõ ho sãnti wa kutã akõn krã ho arôrôk nẽ akrĩ nẽ wa kãm wa mex ã wa harẽnhja mỳrapê kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Kot mẽ pahte amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer xwỳnh mẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê noo mã kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o apa."}
{"eng": "In their mouth was found no lie, for they are blameless.", "apn": "Na prem tãm amnhĩ nhĩpêx nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho pa. Te mẽ kot amnhĩ prõ pix tãnopxar rãhã ho pata pyràk. Nẽ ri tanhmã hêx to rỳ tanhmã ri amnhĩ tomnuj to ho pa hkêt nẽ. Ãm tãm ri amnhĩ nhĩpêx mex o pa. Mẽ kêp Tĩrtũm mẽ mẽ pahte amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer xwỳnh kwỳ jakamã na prem mẽ pahte amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer xwỳnhta kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o pa. Jakamã na prem mrymnuti kutã rôrôk nẽ kãm mex o mex ã harẽnh kêt nẽ. Tã mẽ kumrẽxjaja Tĩrtũm mẽ Kra wa kuri wa kãm grer o kuhê."}
{"eng": "He opened his mouth for blasphemy against God, to blaspheme his name, his dwelling, and those who dwell in heaven.", "apn": "Hãmri nhũm Satanasti tanhmã mrymnuti ho nhũm kapẽr o ri mẽ hkôt pa nẽ mẽ ho amnhĩptàr o hã amgrà axkrunẽpxi nẽ hkôt mytwrỳ kêp 6. No ãm axtem nẽ Tĩrtũm o kapẽr punuj o ri mẽ hkôt pa. Nẽ ri tanhmã haprỳ hto nẽ õ krĩja mex kêt ã harẽnh o ri mẽ hkôt pa."}
{"eng": "The earth helped the woman, and the earth opened its mouth and swallowed up the river which the dragon spewed out of his mouth.", "apn": "Hãmri nhũm Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê hõja omu nẽ nija mã àànhàhti jara gõ. Kot kagãmnuti pê ho htor nẽ ma nhỹri hpimxur xà wỳr htẽm kaxyw. Nẽ kormã htor kaxyw nhũm kagãmnuti omu nẽ kot gô ho hanhir kaxyw hkôt hakwa rũm gô kapĩ nhũm hpikapĩr rax kumrẽx. Te pyhti hprõt tỳx pyràk. Hãmri nhũm Tĩrtũm omu nẽ nija nê tanhmã pika hto nhũm kãm axkjê nhũm gô hprõt nẽ kamã pikapĩr pa. Jakamã nhũm mex pê àànhàhti jara ho to nẽ ma kapôt ã pimxur xà hwỳr ma tẽ. Nẽ kamã pa hã amgrà axkrunẽpxi nẽ hkôt mytwrỳ kêp 6 nhũm prem hamãr mex rãhã ho pa."}
{"eng": "but in the days of the voice of the seventh angel, when he is about to sound, then the mystery of God is finished, as he declared to his servants the prophets.", "apn": "Tĩrtũm pê kaxkwa nẽ pika nẽ gô xujanãr o kator nẽ kamã kot mẽmoj piitã ho kator xwỳnhja. Nẽ htĩr rãhã nẽ pa ho pa xwỳnhja. Nhũm ỹ hã kapẽr nẽ kapẽr o: —E hãmri. Amnepê mã na pre Tĩrtũm ỹ hã mẽ kãm kapẽr o ri mẽ pa xwỳnhjê mã tanhmã amnhĩ kukamã amnhĩ jarẽnh to. Tanhmã kot pika piitã hkôt mẽ pa xwỳnhjê nhĩpêx to hã amnhĩ jarẽ. Nẽ mẽmo arĩgro hã mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê tanhmã kot mẽ hipêx to hã mẽ hkukamã mẽ hã amnhĩ jarẽ. Tã ra ã mẽ hipêx anhỹr xà hã arĩgro kato. Jakamã koja kapẽr o wrỳk xwỳnh kot hitepta õ pifti kakô hãmri nhũm mẽmojja ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kurê kumrẽx. Ãm hãmri na pa mẽ amã ja jarẽ. Anẽ."}
{"eng": "They didn’t repent of their murders, their sorceries, their sexual immorality, or their thefts.", "apn": "Tã nom nhũm arĩ mẽ htĩr nẽ ri mẽ pa xwỳnhjaja. Mẽ kot mẽ hkwỳjê hpar kêt xwỳnhjaja hãmri ja hã mẽ omunh tã arĩ amnhĩ tomnuj o pa nẽ kãm urer kêt nẽ. Arĩ tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa. Axpẽn pê hprõ nẽ mjên o amnhĩkati nẽ axpẽn pê ahkĩ. Nẽ axpẽn par o ri pa nẽ tanhmã axpẽn xy hto ho pa. Ã htỳx ri amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa nẽ kãm urer kêt nẽ. Ãm Satanasti hkôt pix mã ri amnhĩ nhĩpêx o pa. Nẽ amnhĩm sãnti hkwỳ nhĩpêx. Pĩ ho hipêx nẽ kàx o hipêx nẽ kẽn o hipêx. Nẽ hipêx pa nẽ amnhĩ to hwỳr o pa. Nom mo kot mẽ mar kaxyw sãnti jamak kre? Nẽ kot mẽ omunh kaxyw mo no? Nẽ ri mrar nẽ mẽ ho utàr kaxyw mo hte? Na htem arĩ ã amnhĩ to hwỳr kaprỳ anhỹr o pa."}
{"eng": "For the power of the horses is in their mouths and in their tails. For their tails are like serpents, and have heads; and with them they harm.", "apn": "Nẽ kawarti jamy axtem te kêp kagã xoprê hkrã pyràk nhũm mẽ hamy ho mẽ hkamnhar o mẽ kupa. Nẽ mẽ hakwa rũm kuwy hkũm mẽ kuwy hpôk mẽ ẽsôfti hapôx xwỳnhta mã mẽ ho anẽ nẽ. Jakamã nhũm kawartijaja mẽ hkôt ri hamy mẽ hakwa ho mẽ hpar o pa nẽ mẽ ohtô rax kumrẽx nẽ mẽ himex."}
{"eng": "They have over them as king the angel of the abyss. His name in Hebrew is “Abaddon”, but in Greek, he has the name “Apollyon”.", "apn": "Nẽ kuwy hkũmja rũm mẽmoj te krit pyràk xwỳnh kwỳjaja pikap rôrôk nẽ kuhê. Te kot krit pyràk tã mẽ hkuk te panhĩ hkuk pyràk. Nẽ mẽ hkrã hkĩ te mẽnijê hkrã hkĩ japjê pyràk. Nẽ ôr o mẽ ahkà jagjê. Nẽ mẽ wa japjê htỳx kumrẽx. Te rêãwti xwa japjê pyràk. Nẽ kàx o mẽ hinô hkà. Nhũm mẽ htor o hara hkoko htỳx o mra. Te ho kawar xohtô pijapu kaxyw kot mẽ hkjênh xà kamã mẽ htur nẽ mẽ hkjênh o hprõt nhũm hkoko htỳx pyràk. Nẽ mẽ hkamnhwỳr o pa kaxyw mẽ hanhyja te kot makre janhy pyràk. Ã kriitija kot anhỹr. Nẽ te nhỹhỹm oprê kaxyw nojarêt nẽ mẽ hkrit kawar hã hikukrêx mex rẽnh pyràk. Mẽõ pahija ahkre xupỳmta kamã kêp mẽ hkrãhtũm. Ijaew kapẽr kãm hixi pê “Apatõ.” No Gres kapẽr kãm kêp “Aporiãw.” No mẽ pakapẽr kãm kêp “mẽ hpar o pa xwỳnh.” Hãmri nhũm Tĩrtũm kriiti mã kapẽr nẽ mẽ kãm: —E kêr ka mẽ ma pika piitã hkôt te makre kot amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ ri mẽ hkôt mẽ hkamnhwỳr o apa. Ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o mẽ atã mytwrỳ pê sĩk. No ãm kêr ka mẽ hpar kumrẽx kêt nẽ. Ãm mẽ kot amnhĩ xà htỳx kãm hamak pix kaxyw tanhmã mẽ ho ho apa. Te makre kot mẽ hkamnhwỳr nhũm à htỳx kumrẽxta pyràk. No mẽ ate mẽ hkamnhwỳr nhũm mẽ hkamnhwỳr xàja koja à htỳx o makre kot mẽ hkamnhwỳr jakre. Nom ra mẽ kot Tĩrtũm kra hã mẽ hkagà xwỳnhjaja kêr ka mẽ omu nẽ ãm mẽ omu nẽ tanhmã mẽ ho hkêt nẽ. Mẽ kêp ixkwỳ na mẽ. Nẽ põ nẽ prãt ka mẽ ãm omu nẽ tanhmã ho hkêt nẽ. Ãm mẽ kot panhĩ nhõkrã kagà hkêt xwỳnh pixjaja ka ã mẽ hipêx anhỹr o ri mẽ hkôt apa. Nom kêr ka mẽ hpar kêt nẽ. Kê mẽ tee ri amnhĩ xà hã maj kãm tokyx htyk nẽ hapêx prãm hkaprỳ ho pa. E ma mẽ hwỳr mra nẽ ã mẽ hipêx anhỹr o ri apa. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ ma mẽ hwỳr mra."}
{"eng": "The smoke of the incense, with the prayers of the saints, went up before God out of the angel’s hand.", "apn": "Hãmri nhũm kapẽr o wrỳk xwỳnhjê hõja ôr o xijere py nẽ Tĩrtũm mã mẽhkuxwa xà ho xêt xà hã mês kunĩhti hwỳr o tẽ. Mẽ ho amnhĩptàr ã hkrĩ xà maati kutã ôr o mêstija wỳr o tẽ nẽ kuri o xa. Hãmri nhũm mẽ kãm kamã mẽhkuxwa xà hkwỳ runh rax nẽ nhũm mêsti hã ho xêt o xa. Rôm nhũm Tĩrtũm krajaja Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ jarẽnh to. Jakamã nhũm mẽhkuxwa xà xêt kũm mẽ mẽ kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xàja mẽ nhũm ahkà nẽ Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnh nhĩhkra kamã xijere rũm Tĩrtũm kutã kàx mã àpir o pa."}
{"eng": "for the Lamb who is in the middle of the throne shepherds them and leads them to springs of life-giving waters. And God will wipe away every tear from their eyes.”", "apn": "Nẽ mẽ pahte amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer xwỳnh kot Tĩrtũm krĩ xà maati kamã ãm xwỳnhta na hte mẽ hamãr mex rãhã ho mẽ hkôt pa. Te mẽ kot mẽ hkrit jamãr mex pyràk. Nẽ te mẽ kot mẽ hkrit kõm o pa nhũm htĩr nẽ pa pyràk. Koja mẽ kuri htĩr tũm nẽ hkôt pa ho pa. Nẽ axte kãm prãm kêt nẽ. Nẽ axte kãm kôr kêt nẽ. Nhũm arĩgro htỳxja axte mẽ hkà ho hxêt kêt nẽ. Koja Tĩrtũm te mẽ kot mẽ hkra no kagô nhĩnhĩnh par pyràk o mẽ hipêx nhũm mẽ axte hkaprĩ nẽ mỳr o pa hkêt nẽ. Pãnhã hkĩnh nẽ mex rãhã kuri pa ho pa. Anẽ."}
{"eng": "for the great day of his wrath has come, and who is able to stand?”", "apn": "Hãmri nẽ amnhĩ to kẽn prêk wỳ nẽ kãm: —Kwa na ra mẽ ixto amnhĩptàr ã hkrĩ xà maati kamã hkrĩ xwỳnh mẽ kot mẽ ixte amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer xwỳnhta wa mẽ ixkamã gryk tỳx kumrẽx. Ra wa kot tanhmã mẽ ixtomnuj to xà hã arĩgrota kato. Koja wa mẽ ixtomnuj tỳx nẽ pa mẽ kutã hkêt nẽ. Kwa tokyx mẽ inhĩpy arôrôk nẽ wa kêp mẽ ixto amũxu. Anẽ."}
{"eng": "and made us kings and priests to our God; and we will reign on the earth.”", "apn": "Jakamã nhũm mẽ hkõn krã ho hkrĩ xwỳnhjaja mẽ pahte amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer xwỳnhta kutã kãm grer o hkrĩ. Mẽ grer nyw o kãm gre nẽ kãm: Na prem apĩ ka atyk o mẽ piitã mẽ kot amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer pa. Ahpỹnhã pika piitã hkôt mẽ urojê piitã hpãnhã amnhĩrer pa. Nẽ ahpỹnhã ri mẽ kapẽr xwỳnh kwỳjê piitã mẽ hpãnhã amnhĩrer pa. Atyk o mẽ kot amnhĩ tomnuj piitã hpãnhã amnhĩrer pa. Jakamã nhũm mẽ kot akôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja kêp Tĩrtũm kra nẽ ri pa. Ka ra mẽ panhõ Tĩrtũm mã mẽ kêp patre kaxyw mẽ unhwỳ nhũm htem pika piitã hkôt mẽ ho amnhĩptàr o pa. Tã atyk o ate pika piitã hkôt mẽ hpãnhã amnhĩrer jakamã kapxipix na ate kagàta pyr nẽ ho htỳx xà hpôt mã tãm. Anẽ."}
{"eng": "the twenty-four elders fall down before him who sits on the throne and worship him who lives forever and ever, and throw their crowns before the throne, saying,", "apn": "Nhũm prem xatã mẽ ho amnhĩptàr hkrĩ xà kamã hkrĩ xwỳnhja mẽ kot kãm “Rãhã pa xwỳnh” anhỹr xwỳnhta mã ã grer anhỹr o kuhê. Kãm mex o mex ã grer pê tanhmã kot mẽ ho mex to hã harẽ. Hãmri nhũm mẽ àptàr tũm pê 24jaja mããnẽn kutã hkõn krã ho rôrôk nẽ hipô hpa nẽ hkrĩ. Nẽ amnhĩ krã rũm ôr o mẽ ahkàja kwrỳ nẽ hpar pê haxwỳ. Kêp mẽ õ Pahi Maati hã hã hpijaàm kaxyw wamtajê pyrà nẽ mex o mex ã harẽnh o hkrĩ nẽ kãm:"}
{"eng": "The first creature was like a lion, the second creature like a calf, the third creature had a face like a man, and the fourth was like a flying eagle.", "apn": "Wamta te kot mry pê rêãwti pyràk. Nẽ hkôt ja te kot môx myti pyràk. Nẽ hapu hã hkuk te panhĩ hkuk pyràk. No hapu hã ja te kot àànhàhti htor kaxyw hara koror pyràk."}
{"eng": "The four living creatures, each one of them having six wings, are full of eyes around and within. They have no rest day and night, saying, “Holy, holy, holy is the Lord God, the Almighty, who was and who is and who is to come!”", "apn": "Nẽ piitã hara kêp 6. Nẽ ĩ piitã kamã no. Nhũm prem Tĩrtũm mã mex o mex ã grer rãhã ho kuhê nẽ aa pinhkrênh kêt nẽ. Nẽ kãm grer o: Amex o amex Tĩrtũm. Nẽ axihtỳx o axihtỳx. Nẽ aa ate amnhĩ tomnuj kêt kumrẽx. Amnepê mã kormã mẽmoj kêt ri ka ra arãhã ri apa. Tã arĩ arãhã ri apa xwỳnh na ka. Kot kaj aa ajapêx kêt nẽ. ãm hãmri na ka hte mẽ ixto mex rãhã ho apa. Nẽ amex o amex Tĩrtũm. Anẽ."}
{"eng": "So, because you are lukewarm, and neither hot nor cold, I will vomit you out of my mouth.", "apn": "Na pa hte mẽ ate tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho apa hã mẽ apumunh rãhã ho ixpa. Kop apu mẽ ate ixkôt amnhĩ nhĩpêx mex ronhỹx pa ja hã mẽ apumu nẽ ixkĩnh nẽ. Nom mẽ ate ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt. No mããnẽn aa ixkaga hkêt nẽ. Na ka htem ri atỳx amnhĩ krã hkôt pix mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho apa nhũm ja ixpê omnuj nẽ. Kot kaj mẽ arĩ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o apa pa hpãnhã amnhĩ nê mẽ akurê. Te mẽ kot gô xenh nõkati janhir nẽ tee hkakinh nẽ akupỹm hkapĩr pyràk."}
{"eng": "who testified to God’s word and of the testimony of Jesus Christ, about everything that he saw.", "apn": "E kot paj mẽ amã awjarẽ nẽ hã kagà. Ixpê Juãw ixte Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ anhĩpêx to ho ixpa xwỳnh kot paj mẽmoj jarẽ nẽ hã kagà. Na pre Tĩrtũmja Jejus mã mẽmoj kukamã tanhmã ujarẽnh to ho ra kãm ho amnhĩrĩt pa. Kot amnhĩ xô ri mẽ pahte hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê mã harẽnh kaxyw. Hãmri nhũm kuma nẽ kot amnhĩ xô ri inhmã ujarẽnh kaxyw man ixwỳr kapẽr o wrỳk xwỳnh mẽ nhũm man ixwỳr wrỳ nẽ ô ri inhmã mẽmoj to amnhĩrĩt pa. Ãm hãmri ã inhmã mẽmoj to amnhĩrĩt anẽ. Tã kot paj amnhĩ xwar mẽ apê Jejus kôt ri mẽ apa xwỳnhjê mã harẽ nẽ hã kagà. Mẽ ate mar nẽ axkãm ajamak rom nẽ ri apa kaxyw. Nà ixte hã kagà mã xwỳnhja koja tanhmã amnhĩ to nẽ tokyx mẽ pahwỳr wrỳ."}
{"eng": "Woe to them! For they went in the way of Cain, and ran riotously in the error of Balaam for hire, and perished in Korah’s rebellion.", "apn": "Nom ixte mẽ amã mẽ hpimtir punuj jarẽnh xwỳnhjaja. Mẽ kot Tĩrtũm kapẽr o pihkàr xwỳnhjaja kot hprĩ hã Tĩrtũm kot amnhĩ nhĩpêx ã harẽnh mar kêt jakamã na htem htỳx ri ho kapẽr o haprỳ ho pa. Te ho mry xoprêja hamaxpẽr kêt nẽ htỳx ri amnhĩ nhĩpêx o pa pyràk. Nom koja nhỹrmã Tĩrtũm mẽ homnuj tỳx nẽ. Te mẽ kot finat Kaĩ kot amnhĩ tõ hpĩr xwỳnh kot amnhĩ nhĩpêxta pyràk. Nẽ te mẽ kot finat Paraãw kot amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ kàxpore rũnh prãm xàj Tĩrtũm kapẽr kuhpa hã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa. Nẽ te mẽ kot finat Kore kot amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ Tĩrtũm kot mẽ kaxyw mẽ õ pahi xãm xwỳnhta kutã amnhĩ xunhwỳ. Mỳrapê koja mẽ jajê pyrà nẽ kuwy hpôk rãhã xwỳnhta wỳr ma hapêx pa."}
{"eng": "For I rejoiced greatly when brothers came and testified about your truth, even as you walk in truth.", "apn": "Na pre ra Kris kôt pahtõ hkwỳjaja ixwỳr pôj nẽ tanhmã inhmã ajarẽnh to. Na ka xep hte Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx mex rãhã ho ri apa. Pa ajarẽnh ma nẽ anhỹ hã ixkĩnh nẽ. Nẽ ato Tĩrtũm wỳr o ixpa. Kot ato mex nhũm amex nẽ ajamakêtkati nẽ apa ho apa kaxyw. Nẽ axà hkêt nẽ amex nẽ ri apa kaxyw."}
{"eng": "This is love, that we should walk according to his commandments. This is the commandment, even as you heard from the beginning, that you should walk in it.", "apn": "Jakamã na pa ã amã ixkapẽr nẽ hã kagà anẽ. E kwa Kris kôt ixtõx. Kêr pu mẽ pamã axpẽn kĩnh o ri papa hã mẽmoj to axpẽn kutã panojarêt rãhã ho ri papa. ã ixujarẽnh anhỹrja nyw kêt. Amnepê mã mẽ ate Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr ã arĩgrota ã na prem ã mẽ amã karõ anẽ. Tã kêr pu mẽ arĩ pamã axpẽn kĩnh pê Tĩrtũm kapẽr piitã hkôt amnhĩ nhĩpêx mex o ri papa. Kapẽr ã kagà kot ã mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã mẽ pamã karõ."}
{"eng": "All unrighteousness is sin, and there is sin not leading to death.", "apn": "Nẽ koja Kris kôt mẽ anhĩõ tanhmã amnhĩ tomnuj to ka mẽ atõ tee ri ja hã omu nẽ ho Tĩrtũm wỳ. Ho awỳ kê nê tanhmã kot amnhĩ tomnuj tota o hapêx nẽ ja nê ho htỳx kê axte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Kot puj mẽ pahtõ tanhmã amnhĩ tomnuj to nhũm Tĩrtũm tee ri ja hã mẽ pahpumu nhũm ja kêp omnuj nẽ. Tã kot puj mẽ amnhĩ tomnujta kaga nhũm ja hã mẽ pahpumunh kôt tanhmã hã mẽ pahto hkêt nẽ. Ãm mẽ kot amnhĩ nhĩpêx pixi koja ho hamakêtkati hkêt nẽ. Koja mẽhõ Tĩrtũm kaga ho hkaga nẽ aa hkôt amnhĩ xãm kêt nẽ. Hãmri nhũm tee ri amnhĩ tã omu nhũm ja kêp omnuj tỳx kumrẽx. Jakamã koja aa ho hkra hkêt nẽ. Nẽ aa kot hkaga ho hamakêtkati hkêt nẽ pa ho pa. Jakamã koja hkaga xwỳnhta nhỹrmã ty nẽ kuri htĩr tũm nẽ pa ho pa hkêt nẽ."}
{"eng": "Who is he who overcomes the world, but he who believes that Jesus is the Son of God?", "apn": "Na pu prem amnhĩ kaxyw Tĩrtũm Kra Jejus kôt pajamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ pahpumu nẽ mẽ pahto hkra pu mẽ ỹ hã amnhĩ nhĩpêx nyw o amnhĩ nhĩpêx o papa. No ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho ri papa hkêt nẽ."}
{"eng": "In this is love, not that we loved God, but that he loved us, and sent his Son as the atoning sacrifice for our sins.", "apn": "Tĩrtũm kãm mẽ pajapê htỳx kumrẽx. Kormã mẽ pamã hkĩnh kêt ri nhũm kumrẽx amnhĩ rom kãm mẽ pajapê ho pa. Nẽ kãm mẽ pajapê xàj mẽ pahwỳr Kra pyxita mẽ. Mẽ pahte amnhĩ tomnuj pãnhã kot mẽ panê htyk kaxyw. Mẽ pahte kukwak ri amnhĩ nhĩpêx nyw o amnhĩ nhĩpêx nẽ nhỹrmã wa kuri pahtĩr tũm nẽ pamex nẽ papa ho papa kaxyw. Ã na pre Tĩrtũm mẽ pahwỳr Kra mẽnh anhỹr o kãm mẽ pajapê hã amnhĩ to amnhĩrĩt."}
{"eng": "My little children, let’s not love in word only, or with the tongue only, but in deed and truth.", "apn": "E ixkwỳjaja. Kwa kêr pu mẽ pajakwa pix o pamã axpẽn kĩnh ã amnhĩ jarẽnh kêt nẽ. Mããnẽn axpẽn kutã panojarêt o ri papa. Nẽ tanhmã axpẽn to mex to. Tanhmã na pre Jejus kãm mẽ pajapê hã amnhĩ nhĩpêx to? Nà na pre kãm mẽ pamex prãm xàj mẽ panê ty. Kãm amnhĩ tã ma hkêt kãm mẽ pakamã ukaprĩ xàj mẽ panê ty. Tã kêr pu mẽ uràk nẽ pahkwỳjê kamã paxukaprĩ ho mẽ kutã panojarêt rãhã ho papa. Jao mẽ paxàpkur xà hã panhõ pumu nẽ nhỹri pahkwỳjê hõ pumu nhũm kêp amrakati. Pu mẽ tee ri ja hã omu hãmri nẽ kãm mẽ panhõta kwỳ gõ. Kot pu mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ hãmri nẽ pamã Tĩrtũm kĩnh ã amnhĩ jarẽnh kaprỳ."}
{"eng": "I have written to you, fathers, because you know him who is from the beginning. I have written to you, young men, because you are strong, and the word of God remains in you, and you have overcome the evil one.", "apn": "E kot pa ahpỹnhã tanhmã mẽ amã ixkapẽr to nẽ hã kagà. Mẽ apiitã te mẽ apê ixkra pyràk. Na ka prem Jejus kôt amnhĩ xunhwỳ nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ Kra kukwak ri mẽ ate amnhĩ tomnuj piitã amnhĩ katut kôt rẽnh pa nẽ axte kãm hamaxpẽr kêt nẽ. Jakamã ra mẽ ate Tĩrtũm kêp Mẽpanhĩpêêxà Maati hã omunh mex. Nẽ mẽ ate Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr ã amgrà xohtô xwỳnhjaja. Amnepêm amrakati ri Jejus ra rãhã ri pa ho pa xwỳnhja kôt mẽ ate amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja kot paj mẽ amã tanhmã ixkapẽr to nẽ hã kagà. Nẽ mẽ akwỳjaja ham Jejus kôt mẽ ate amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja ra mẽ ate Tĩrtũm kapẽr mã ajamaxpẽr rãhã ho ri apa. Jakamã na hte Satanasti mẽ ate amnhĩ tomnuj prãm xàj tee ri tanhmã mẽ akrã hto ka mẽ Jejus nhỹ hã kutã amnhĩ to htỳx pê hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ."}
{"eng": "But he who hates his brother is in the darkness, and walks in the darkness, and doesn’t know where he is going, because the darkness has blinded his eyes.", "apn": "Tã koja mẽhõ kot Jejus kôt amnhĩ nhĩpêx ã amnhĩ jarẽnh tã kãm hkwỳjê hkĩnh kãm àmnhĩx ri mẽ kutã nojarêt o pa hkêt nẽ. Hãmri nẽ kot Jejus kôt amnhĩ nhĩpêx ã amnhĩ jarẽnh ã amnhĩ to hêx. Jao te htỳx ri kamàt kô kamã pa pyràk. No koja mẽhõ kãm hkwỳjê hkĩnh kãm mẽ kutã nojarêt o pa nẽ mããnẽn Jejus kôt amnhĩ nhĩpêx mex o pa. Jao te hirã kamã ri pa pyràk. Jakamã tanhmã hkwỳjê homnuj to ho pa hkêt nẽ mẽ piitã mẽ ho mex o axpẽn pyràk o pa."}
{"eng": "And he is the atoning sacrifice for our sins, and not for ours only, but also for the whole world.", "apn": "E mẽ ate amnhĩ tomnuj o apa hkêt kaxyw na pa ã mẽ amã ixkapẽr nẽ hã kagà anẽ. Mẽ ate kamã harẽnh nẽ mar hãmri nẽ tanhmã amnhĩ tomnuj to hkêt kaxyw. Jejus Kris na pre mẽ pahpiitã mẽ pahte amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer kaxyw mẽ panê ty. Jakamã kot puj mẽ pahpê hkrajaja tanhmã amnhĩ tomnuj to nhũm ja hã mẽ pahpumu nẽ te kêp mẽ paxyr pê Tĩrtũm mã kapẽr xwỳnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Mẽ pakurom aa kot amnhĩ tomnuj kêt jakamã na hte mẽ paxyr pê Tĩrtũm mã kapẽr nhũm kuma. Hãmri nẽ kukwak ri pix mã mẽ pahte tanhmã amnhĩ tomnuj to piitã amnhĩ katut kôt rẽnh pa nẽ axte kãm hamaxpẽr kêt nẽ."}
{"eng": "looking for and earnestly desiring the coming of the day of God, which will cause the burning heavens to be dissolved, and the elements will melt with fervent heat?", "apn": "Koja nhỹrmã ã mẽmoj hapêx par anẽ. Jakamã kwa kêr pu mẽ Jejus kutêp tãm ri amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri papa. Nẽ Tĩrtũm kapẽr kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx rãhã nẽ. Nẽ kãm hprãm xà hkôt tanhmã kãm amnhĩ nhĩpêx to ho ri papa. Kêr kê Jejus akupỹn wrỳ nẽ ã mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã mẽ pahpumu. Koja wrỳ nhũm rĩ kormã kaxkwa nẽ pikaja wa kaxàr pa. Nhũm kuwy mỳri kaxkwa kamã mẽmoj harir xwỳnhja xêr nẽ ôr pa nẽ hapêx."}
{"eng": "by which means the world that existed then, being overflowed with water, perished.", "apn": "Nom ã mẽ kot harẽnh anhỹrja kot anhỹr kêt. Tĩrtũm kot mẽmoj to kator krax rũm mẽmoj amarĩ rãhã hã mẽ kot harẽnhja kot anhỹr kêt. Na pre Tĩrtũm kapẽr pix o kaxkwa nẽ pika ho kato. Nhũm gô hkwỳja kapẽr mar xà hkôt pika hã amnhĩ jahkre. Nhũm hpãnhã panhĩ nhĩpêx. Tã no nhũm mẽ kapẽr mar kêt kumrẽx. Nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx mỳrapê na pre Tĩrtũm gô ho mẽ himex pa. Jao mẽ hwỳr na rax mẽ nhũm mẽ hanhir o mẽ ho hapêx. No nhũm mẽ kot Jejus wrỳk ã hpẽr o pikẽnh xwỳnhtaja kãm ã mẽ harẽnh anhỹrja mar prãm kêt. Ra mẽ kot mar tã kãm mar prãm kêt nẽ arĩ mẽmoj piitã rãhã hã ri harẽnh o pa."}
{"eng": "For, uttering great swelling words of emptiness, they entice in the lusts of the flesh, by licentiousness, those who are indeed escaping from those who live in error;", "apn": "Na htem htỳx ri amnhĩ tomnuj o pa hã mẽ amã amnhĩ to jarkrar o ri pa. Jakamã nhũm mẽhõ ra amnhĩ tomnuj kaga kaxyw nhũm mẽ tee ri ja hã omu nẽ kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr pymaj tanhmã nê kãm kapẽr to nẽ mẽ kãm: —Kwa ixte amnhĩ tomnuj o ixpa htã nhũm Tĩrtũm ja hã ixpumu nẽ ãm ixpumu nẽ arĩ inhmex ã ijarẽ. Na pa hte mẽ hkuprỳjê hwỳr mra nhũm ja hã ixpumu nẽ ãm ixpumu nẽ hã tanhmã ixto hkêt nẽ. Jakamã kwa mẽ ixpyrà nẽ arĩ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. Koja Tĩrtũm tanhmã hã ato hkêt nẽ. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ tee ri kuma nẽ ra hamaxpẽr kati nẽ."}
{"eng": "promising them liberty, while they themselves are bondservants of corruption; for a man is brought into bondage by whoever overcomes him.", "apn": "Na htem mẽ kãm kapẽr o: —Kwa mẽ ixpyrà nẽ mãmrĩ amã tanhmã amnhĩ tomnuj to hprãm xà hkôt amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Mẽhõ kot kêt ja nê tanhmã amã kapẽr to? Anẽ. Mẽ kot amnhĩ tomnuj xàja te kêp mẽ õ patrãw pyràk jakamã na htem ãm kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o pa. Jakamã kot pu mẽ tanhmã amnhĩ tomnuj to. Nẽ gaa nẽ axte. Nẽ gaa nẽ ra ho amnhĩ pyràk. Hãmri nẽ tee ri pamã hkaga hprãm kaprỳ nhũm te kêp mẽ panhõ patrãw pyràk o mẽ panhĩpêx pu mẽ ãm kôt pix mã ri amnhĩ nhĩpêx o ri papa."}
{"eng": "but he was rebuked for his own disobedience. A speechless donkey spoke with a man’s voice and stopped the madness of the prophet.", "apn": "Te mẽ kot kamàt kô kamã pry juk ã hpikunor nẽ htỳx ri pa pyràk o na htem amnhĩ nhĩpêx nẽ kãm Tĩrtũm kapẽr mar prãm kêt nẽ amnhĩ tomnuj pix o pa. Amnepêm Peo hkra Paraãwta kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o pa xwỳnh tã axtem nẽ kàxpore rax prãm xàj tanhmã amnhĩ tomnuj to kaxyw. Nhũm Tĩrtũm tee ri ja hã omu nẽ Paraãw krit jumẽnreja tanhmã hakwa hto nhũm kãm kapẽr. Jumẽnre kapẽr kêt tã nhũm Tĩrtũm tanhmã hakwa hto nhũm kãm kapẽr nẽ tanhmã kot amnhĩ tomnuj to kaxywta ã kãm akir nhũm amnhĩ tã kuma hãmri nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Tã mẽ kot Tĩrtũm kapẽr o mẽ hêx ho mẽ pa xwỳnhjaja na htem Paraãw pyrà nẽ kàxpore rax prãm xàj tanhmã amnhĩ tomnuj to pix prãm."}
{"eng": "and turning the cities of Sodom and Gomorrah into ashes, condemned them to destruction, having made them an example to those who would live in an ungodly way,", "apn": "Nẽ Sotõ mẽ Gomo wa kamã mẽ pa xwỳnhjaja haxwỳja na prem amnhĩ tomnuj tỳx kumrẽx o pa nhũm Tĩrtũm wamtajê pyrà nẽ mẽ kamã ukaprĩ hkêt nẽ. Na pre kaxkwa rũm mẽ hipy mẽmo hpôk kwỳ rẽ nẽ ho mẽ ho hapêx pa. Tã mẽmo kaxyw na pre ã mẽ hipêx anẽ? Nà mẽ piitã mẽ kot mẽ harẽnh mar nẽ hamaxpẽr o: —Na hte ã Tĩrtũm mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê nhĩpêx anẽ. Anhỹr o hamaxpẽr kaxyw na pre ã mẽ hipêx anẽ."}
{"eng": "(for that righteous man dwelling among them was tormented in his righteous soul from day to day with seeing and hearing lawless deeds),", "apn": "Nom Rohtija na pre Tĩrtũm Sotõ nê kator jakamã nhũm htyk kêt nẽ. Na pre hkwỳjê rom tãm amnhĩ nhĩpêx tã mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx xwỳnhjê nhõ krĩ kamã õrkwỹ nẽ ri pa. Nẽ apkati mẽ tee ri mẽ kot amnhĩ nhĩpêx ã mẽ omu nẽ mẽ ỹ hã hkaprĩ nẽ tee ri mẽ hkukamã hamaxpẽr o pa. No nhũm mẽ amnhĩ tomnuj ã amnhĩ pumunh nẽ tokyx tãm amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Nẽ apkati mẽ tanhmã amnhĩ tomnuj to nẽ kapẽr punuj o pa nhũm Rohti tee ri mẽ omu nẽ hkaprĩ htỳx nẽ pa."}
{"eng": "For thus you will be richly supplied with the entrance into the eternal Kingdom of our Lord and Savior, Jesus Christ.", "apn": "No na ka htem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Ra mẽ ate Pahihti Jejus Kris kôt amnhĩ nhĩpêx mex jakamã na htem ja hã mẽ apumu nẽ Tĩrtũm kot mẽ ato hkra hã mẽ ajarẽnh kurê kumrẽx. Kot kaj mẽ ã hkôt amnhĩ nhĩpêx anhỹr o apa nẽ mẽmo arĩgro hã apunuj nẽ apa htã Jejus kaga hkêt nẽ. Hãmri nẽ nhỹrmã ma Tĩrtũm nhõ krĩ hwỳr api nhũm mẽ apumu nẽ mẽ ato mex rax nẽ. Hãmri ka mẽ õ krĩ kamã mẽ panhõ Pahihti Jejus Kris wa kuri atĩr tũm nẽ amex nẽ apa ho apa."}
{"eng": "and in knowledge, self-control; and in self-control, perseverance; and in perseverance, godliness;", "apn": "Hãmri nẽ piitã mar pa nẽ mẽmoj punuj piitã nê amnhĩ to htỳx nẽ. Nhũm mẽ kêp Kris kwỳ hkêt xwỳnhjaja Kris ã tanhmã mẽ anhĩpêx to htã ka mẽ ãm amnhĩ tã mẽ omu nẽ mẽ umaj mẽ amã Kris kaga hprãm kêt nẽ. Nẽ mẽ amã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh rãhã ho apa hprãm. Nẽ mẽ amã kapẽr mar rãhã ho apa hprãm."}
{"eng": "and in godliness, brotherly affection; and in brotherly affection, love.", "apn": "Nẽ mẽ amã Kris kôt mẽ atõ nẽ mẽ atõxjê ho mex pix o ri apa hprãm. Jao te mẽ amã amnhĩ tã ma pyràk o mẽ piitã mẽ hipêx o ri mẽ hkôt apa."}
{"eng": "not as lording it over those entrusted to you, but making yourselves examples to the flock.", "apn": "Jakamã e Kris kôt mẽ hkrãhtũmjaja kêr ka mẽ atar Kris kôt pahkwỳjê jamãr mex nẽ. Ra Tĩrtũm kot mẽ ate kãm hkwỳjê jamãr kaxyw mẽ axunhwỳr jakamã kêr ka mẽ omunh mex rãhã ho mẽ hkôt ri apa. Te ho ôwêhti jamãr xwỳnh kot ôwêhti jamãr mexta pyràk. Te mẽ kêp Tĩrtũm krit ôwêhti nhũm mẽ ate kãm mẽ hamãr o apa xwỳnh pyrà nẽ kãm mẽ omunh mex rãhã ho ri mẽ hkôt apa. Nẽ akĩnh pê tanhmã ri mẽ ho ajuta hto ho ri mẽ hkôt apa. Ja na Tĩrtũm kãm hprãm. Nom kêr ka mẽ ano hkà karôt kãm mẽ ho ajuta hkêt nẽ. Rỳ kàxpore hprãm xàj mẽ kãm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hkêt nẽ. Ãm amarĩ tanhmã mẽ kutã anojarêt to pix kukamã ajamaxpẽr o ri mẽ hkôt apa. Nẽ kêr ka mẽ kãm mẽmoj tã karõ kamã axihtỳx kêt nẽ. Mẽ akapẽr mã aprĩ kamã mẽ kãm mẽmoj jarẽ kê mẽ amnhĩ tã mẽ apumu nẽ mẽ apyrà nẽ ã axpẽn nhĩpêx anhỹr o pa."}
{"eng": "who before were disobedient when God waited patiently in the days of Noah while the ship was being built. In it, few, that is, eight souls, were saved through water.", "apn": "Nom kormã akupỹm htĩr kêt ri na pre hkarõ pix o mẽ htyk xwỳnhjê hwỳr mõ. Ahpunu kamã mẽ hkarõ kêp prês nẽ hkrĩ xwỳnhjê hwỳr mõ nẽ mẽ kot Noehti kapẽr mar nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nhũm gô htàm kot mẽ hanhir par xwỳnhjê mã kapẽr. Tĩrtũm kot nhỹrmã mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê kuwy maati wỳr mẽ rẽnh ã mẽ hkukamã mẽ kãm awjarẽ. Amnepêm kormã Noehti kot pàr raxta nhĩpêx o kuhê ri na prem kãm Tĩrtũm kapẽr mar prãm kêt nẽ. Nhũm amnhĩ tã mẽ omu nẽ mẽ kamã gryk tokyx anhỹr kêt nẽ. Arĩ amnhĩ tã mẽ hamãr o pa. Mẽ kot hkôt amnhĩ xunhwỳr nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx prãm xàj arĩ mẽ hamãr ry ho pa. No ãm tee ri mẽ hamãr kaprỳ nhũm mẽ amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr kêt nẽ htỳx ri amnhĩ tomnuj o pa. Mẽ ãm grêre nẽ Noehti kapẽr ma nẽ gô htàm pymaj hkôt pàr raxta wỳr agjê. Ãm mẽ kêp 8 pix nẽ hwỳr agjê nhũm gô htàm mẽ hanhir kêt nẽ. Tĩrtũm na pre mẽ nê omunh mex nẽ. No mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja nhũm gô htàmja mẽ hanhir o mẽ himex pa. Nhũm mẽ kêp 8ja pix arĩ htĩr nẽ mex nẽ pàr raxta kamã gô krãhkà hã mex rãhã pa."}
{"eng": "Let your beauty come not from the outward adorning of braiding your hair, and of wearing gold ornaments or of putting on fine clothing,", "apn": "Jakamã kêr ka mẽ anijaja amnhĩ mex pix kukamã ajamaxpẽr o ri apa hkêt nẽ. Rỳ ajamaxpẽr o: —Ma kot paj mẽ hkuxwaxà ho amnhĩ krã hkĩ kuxwa mex nẽ inhõkrexê mex jagjê nẽ ri hã mra. Nẽ kupẽxê mex kwỳ japrô nẽ ho amnhĩm ixê mex nhĩpêx hãmri nẽ hagjê nẽ ri hã mra. Kot paj ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nhũm mẽ piitã ja hã ixpumu nẽ kãm ixkĩnh nẽ inhmex ã ijarẽ. Ma kot paj ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Anhỹr o ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ."}
{"eng": "but from the hidden person of the heart, in the incorruptible adornment of a gentle and quiet spirit, which is very precious in God’s sight.", "apn": "Tĩrtũm na hte ã mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã mẽ pahpumu nẽ ãm hã mẽ pahpumu. Mẽ õkrexê nẽ mẽ ê mex na hte hapêx tokyx anẽ. No mẽ panhõpinhxà kaxwỳnh kãm tãm ri mẽ pajamaxpẽr nẽ pakamã amnhĩkrit nẽ papaja. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa hãmri nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nhũm ja kãm mex nẽ."}
{"eng": "Servants, be in subjection to your masters with all respect, not only to the good and gentle, but also to the wicked.", "apn": "Nẽ mẽ apê mẽ kãm mẽ axàpênh xwỳnhjaja kêr ka mẽ anhõ patrãw kapẽr ma nẽ hkôt ri amnhĩ nhĩpêx. Kot mẽ ato mex o pa rỳ mẽ atomnuj o pa htã ka mẽ arĩ mẽ hã apijaàm pê hkôt ri amnhĩ nhĩpêx."}
{"eng": "For it is commendable if someone endures pain, suffering unjustly, because of conscience toward God.", "apn": "Tanhmã kot mẽ anhĩpêx punuj to htã ka mẽ arĩ kãm axàpênh mex rãhã nẽ. Kêr kê Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ mẽ ato mex nẽ ka mẽ ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx ri kãm axàpênh o apa."}
{"eng": "who was foreknown indeed before the foundation of the world, but was revealed in this last age for your sake,", "apn": "Amnepê mã kormã mẽmoj kêt ri na pre Tĩrtũm kot ã mẽ pahpãnhã amnhĩrer anhỹr kaxyw mẽ pakukamã kuta nẽ ãm. Tã nhũm amgrà ohtô nẽ hapêx nhũm mẽ pahwỳr kumẽ nhũm man mẽ pahwỳr wrỳ. Kot ã mẽ pahpãnhã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaxyw."}
{"eng": "who through him are believers in God, who raised him from the dead and gave him glory, so that your faith and hope might be in God.", "apn": "Tã nhũm prem kupĩ nhũm Tĩrtũm akupỹm ho htĩr nẽ mex o mex ã harẽ. Mẽ pahte ja hã harẽnh mar kôt amnhĩ kaxyw Tĩrtũm pix mã pajamaxpẽr o ri papa kaxyw. Nẽ mẽ pahte amnhĩ wỳr Jejus jamãr rãhã ho ri papa kaxyw."}
{"eng": "knowing that you were redeemed, not with corruptible things like silver or gold, from the useless way of life handed down from your fathers,", "apn": "Nẽ kormã mẽ pahte Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr kêt ri na pu prem mẽ panhĩgêt pyrà nẽ pahtỳx ri amnhĩ tomnuj o ri papa. Tã nhũm Krisja te amnhĩm mẽ pajaprôr pyràk o mẽ panhĩpêx. Mẽ pahte hpãnhã kapẽr kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o papa kaxyw. No mẽmoj to na pre mẽ pahpãnhã amnhĩre? Nà ra mẽ pahte ja jarẽnh mar tỳx. Na pre kàxpore ho mẽ pahpãnhã amnhĩrer kêt nẽ. Rỳ ôr o mẽ hikukrêx ã ohtô ho mẽ pahpãnhã amnhĩrer kêt nẽ. Rỳ prat o mẽ hikukrêx ã ohtô ho mẽ pahpãnhã amnhĩrer kêt nẽ. Jajaja hapêx tokyx anhỹr mã xwỳnh na."}
{"eng": "but with precious blood, as of a lamb without blemish or spot, the blood of Christ,", "apn": "Na pre ã mẽ hpãnhã amnhĩrer anẽ nẽ tãm mẽ panê ty nẽ htyk o amnhĩ nhĩ ho mẽ pahpãnhã amnhĩrer pa. Nhũm hkamrô axkapĩ. Te amnepê mã mẽ panhĩgêt kot amnhĩ pãnhã Tĩrtũm mã ôwêhti hkrare hpar nhũm hkamrô pikapĩrta pyràk. ôwêhti krare mexre pix na prem kãm kupa. Mex nẽ tanhmã kute hkêt xwỳnh pix. Tã Krisja aa tanhmã amnhĩ tomnuj to hkêt kumrẽx nẽ mẽ panê ty nẽ htyk o Tĩrtũm mã mẽ pahte amnhĩ tomnuj piitã hpãnhã amnhĩrer pa."}
{"eng": "Concerning this salvation, the prophets sought and searched diligently. They prophesied of the grace that would come to you,", "apn": "Nẽ Tĩrtũm kot mẽ pahto mex pê mẽ panê mẽ pahte amnhĩ tomnuj rênh par nhũm kuri mẽ pahtĩr tũm nẽ mẽ papa hã mẽ pajarẽnhja. Amnepê mã Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o ri mẽ pa xwỳnhjaja na pre mẽ pakukamã ã mẽ pajarẽnh anhỹrja ma nẽ tee ri hamaxpẽr nẽ tee ri hã axpẽn kukjêr o ri axpẽn kôt pa. Nom hprĩ hã mar mex kêt nẽ. Tã arĩ ri mẽ pakukamã hkwỳjê mã ja hã mẽ pajarẽnh o ri pa."}
{"eng": "searching for who or what kind of time the Spirit of Christ which was in them pointed to when he predicted the sufferings of Christ and the glories that would follow them.", "apn": "Na pre Tĩrtũm Karõja Kris tyk kukamã mẽ kãm ã mẽ pajarẽnh anhỹr o amnhĩrĩt. Kormã Kris kaxkwa kamã pa ri. Kormã wrỳk nẽ katorxà nhõxàhkre rũm kator kêt ri nhũm pre hkukamã mẽ kãm tanhmã ho amnhĩrĩt to. Mẽ kot hpĩr nhũm kot amnhĩ xà htỳx kãm hamak kãm mẽ panê htykja ã hkukamã mẽ kãm harẽnh o amnhĩrĩt. Nhũm Tĩrtũm kot akupỹm ho htĩr nẽ kãm mex o mex ã harẽnhja nhũm hkukamã mẽ kãm harẽnh o amnhĩrĩt. No ãm hprĩ hã mẽ kãm mẽhõ nhĩxi hkôt harẽnh kêt jakamã nhũm prem harẽnh ma nẽ tee ri hkukamã ri hamaxpẽr nẽ tee ri hã axpẽn kukjêr o ri axpẽn kôt pa. Nẽ hã axpẽn kukjêr o: —Kwa mẽhõ koja we ã amnhĩ nhĩpêx anẽ? Xà koja tokyx ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nà kormã? Anhỹr o hã axpẽn kukjêr o ri pa."}
{"eng": "receiving the result of your faith, the salvation of your souls.", "apn": "Nẽ Jejusja aa mẽ ate ano ho omunh kêt tã na ka htem kãm mẽ ajapê htỳx nẽ kot mẽ panê tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã harẽnh ma nẽ mẽ amã hkĩnh nẽ. Nẽ amnhĩ kaxyw hkôt ajamaxpẽr mex rãhã ho ri apa. Jakamã na pre Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ mẽ ato hkra nẽ mẽ apê õ krĩ kamã wa kuri amex nẽ apa mã xwỳnh ã mẽ ajarẽ. Ja kaxyw na pu prem amnhĩ kaxyw hkôt pajamaxpẽr rãhã jao pahkĩnh nẽ ri papa. Nẽ tee ri tanhmã amnhĩ kĩnh tỳx ã amnhĩ jarẽnh to hkukamã pajamaxpẽr. Kormã aa ã mẽ pahkĩnh anhỹr kêt tã mẽ pahkĩnh tỳx nẽ ri papa."}
{"eng": "Brothers, if any among you wanders from the truth and someone turns him back,", "apn": "Nẽ e mẽ inhma ixkwỳjaja. Koja mẽhõ Tĩrtũm kapẽr mar tỳx nẽ te kêp hkra pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Tã tanhmã hamaxpẽr to nẽ kapẽr kaga nẽ htỳx ri amnhĩ tomnuj pix o pa. Ka mẽ ja hã omu nẽ hwỳr mra nẽ kot amnhĩ tomnuj nê kãm akapẽr kãm axihtỳx kê tokyx hkaga nẽ akupỹm Tĩrtũm kôt amnhĩ xãm tỳx nẽ ãm hkôt pix mã amnhĩ nhĩpêx."}
{"eng": "let him know that he who turns a sinner from the error of his way will save a soul from death and will cover a multitude of sins.", "apn": "Koja amnhĩ tã mẽ ama nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xãm tỳx nhũm amnhĩ tã omu nẽ kot tanhmã amnhĩ tomnuj tota ho hamakêtkati nẽ amnhĩ katut kôt kurẽ nhũm nhỹrmã kuri htĩr tũm nẽ mex nẽ pa ho pa. Koja amnhĩ tomnuj tỳx o pa htã hkaga hpa nhũm Tĩrtũm ja hã omu nẽ hã tanhmã ho hkêt nẽ axte tanhmã kot amnhĩ tomnuj tota mã hamaxpẽr kêt nẽ. Tã ãm ja pix. Ixpê Xiakre na pa ã mẽ awỳr kagà nhĩpêx nẽ mẽnh anẽ."}
{"eng": "Be patient therefore, brothers, until the coming of the Lord. Behold, the farmer waits for the precious fruit of the earth, being patient over it, until it receives the early and late rain.", "apn": "E ixkwỳjaja. Koja mẽhõ tanhmã mẽ atomnuj to htã ka mẽ arĩ amnhĩ kaxyw Jejus mã ajamaxpẽr rãhã ho ri apa. Pê akupỹn hpôx xà hã arĩgro jamãr rãhã nẽ. Te pur nhõ dõn kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Koja hpur kãm ahkre nẽ ahkre hpa hãmri nẽ arĩ hamãr o pa nẽ kãm nojarêt kêt nẽ hã na wrỳk jamãr o pa. Jao hamakêtkati nẽ ô jamãr rãhã ho pa."}
{"eng": "You also be patient. Establish your hearts, for the coming of the Lord is at hand.", "apn": "Tã kêr ka mẽ uràk nẽ arĩ Pahihti akupỹn hpôx xà hã arĩgro jamãr rãhã ho ri apa. Koja tokyx akupỹn mẽ pahwỳr wrỳ. Jakamã kêr ka mẽ kutêp mẽ kot mẽ atomnuj xwỳnhjê kutã amnhĩ to htỳx nẽ ri apa. Nom tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr o Jejus kaga hkêt nẽ. Arĩ hamãr pê akĩnh nẽ ajamakêtkati nẽ ri apa. Koja akupỹn mẽ pahwỳr wrỳ nẽ mẽ pahto mex rax kumrẽx."}
{"eng": "You have lived in luxury on the earth, and taken your pleasure. You have nourished your hearts as in a day of slaughter.", "apn": "Mẽ akĩnhã mẽ kêp amrakati htã ka htem ãm ja hã mẽ omu nẽ mẽ àpênh pãnhã mẽ kãm amnhĩrer kêt nẽ amnhĩ pix kukamã ajamaxpẽr. Nẽ amã prãm xà hpix kukamã amnhĩm mẽmoj japrôr pê akĩnh o ri apa. Jao te mẽ apê môx htwỳm nhũm mẽ kot hpĩr nẽ hkrẽr mã mex ã harẽnh xwỳnhta pyràk. Mỳrapê kot kaj mẽ môxta pyrà nẽ nhỹrmã ty hãmri nẽ Tĩrtũm mẽ Kra wa kuri atĩr tũm nẽ apa ho apa hkêt nẽ."}
{"eng": "You have condemned and you have murdered the righteous one. He doesn’t resist you.", "apn": "Nom ja pix kêt. Na ka htem mẽ anhõ krĩ kamã mẽ anhõ pahi mã tanhmã akwỳjê ho axêx to ho ri apa. Mẽ kot tanhmã atomnuj to hkêt tã ka mẽ kãm mẽ ho axêx rũnh nẽ. Tã koja nhỹrmã Tĩrtũm mẽ hã tanhmã mẽ ato rax kumrẽx ka mẽ rĩ amnhĩ pumu."}
{"eng": "For you ought to say, “If the Lord wills, we will both live, and do this or that.”", "apn": "Jakamã mẽ ã amnhĩ kukamã amnhĩ jarẽnh anhỹr kêt nẽ. Kêt amnhĩ jarẽnh o: —Koja Tĩrtũm kãm ja prãm koja apkati pa ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Anhỹr o Tĩrtũm kamnàr o tanhmã amnhĩ kukamã amnhĩ jarẽnh to."}
{"eng": "But now you glory in your boasting. All such boasting is evil.", "apn": "No mẽ ate amnhĩ krã hkôt amnhĩ kukamã amnhĩ jarẽnhta Tĩrtũm jamaxpẽr xà hkôt kêt. Ãm amnhĩ krã hkôt mẽ ate amnhĩ kukamã amnhĩ jarẽnh kênã. Ã mẽ ate amnhĩ jarẽnh anhỹrja mex kêt."}
{"eng": "Be subject therefore to God. Resist the devil, and he will flee from you.", "apn": "Jakamã kwa kêr ka mẽ Tĩrtũm kapẽr kôt pix mã mãn ri amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Kêr kê Satanasti tanhmã mẽ ate amnhĩ tomnuj to hprãm xàj tanhmã mẽ ato ka mẽ Tĩrtũm Karõ nhỹ hã ãm ama nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Nhũm tee ri amã àhkrox kaprỳ nẽ akaga nẽ ma tẽ."}
{"eng": "Draw near to God, and he will draw near to you. Cleanse your hands, you sinners. Purify your hearts, you double-minded.", "apn": "Nẽ kot kaj mẽ Tĩrtũm kapẽr kôt pix mã ri amnhĩ nhĩpêx o apa nhũm amnhĩ tã mẽ apumu nẽ te kot mẽ apa hã mẽ ajamỳnh nẽ mẽ ato pa pyràk o mẽ anhĩpêx. Jao mẽ ato mex o ri mẽ akôt pa ho pa. Nẽ mẽ atãnopxar rãhã ka mẽ ajamakêtkati nẽ akĩnh nẽ ri apa. Nẽ kêr ka mẽ tanhmã amnhĩ tomnuj to hãmri nẽ tee ri ja hã amnhĩ pumu nẽ hkaga kurê kumrẽx nẽ axte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Rỳ ka mẽ tanhmã ajamaxpẽr punuj to hãmri nẽ ja hã amnhĩ pumu nẽ hkaga nẽ hpãnhã tãm ajamaxpẽr pix o ri apa. Mẽ apê Tĩrtũm kra hã kêr ka mẽ ãm hkôt pix mã ri tãm amnhĩ nhĩpêx o ri apa."}
{"eng": "But if you have bitter jealousy and selfish ambition in your heart, don’t boast and don’t lie against the truth.", "apn": "Nom kot ka mẽ mẽmoj tã axpẽn kamã agryk o ri apa. Rỳ amnhĩ pix kukamã ajamaxpẽr o ri apa hãmri nẽ ãm ate Tĩrtũm kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx ã amnhĩ jarẽnh kaprỳ."}
{"eng": "This wisdom is not that which comes down from above, but is earthly, sensual, and demonic.", "apn": "ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr xwỳnhjaja na htem Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Mẽ kêp Tĩrtũm kra hkêt xwỳnh pixjaja na htem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Jao mẽkarõmnuti kot amnhĩ nhĩpêx kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o pa."}
{"eng": "Can a fig tree, my brothers, yield olives, or a vine figs? Thus no spring yields both salt water and fresh water.", "apn": "Xà koja pà kamã hinore pyxi htã kamã gô xành nẽ mããnẽn kamã gô xenh nõkati? Nà koja anhỹr kêt nẽ. Na hte kamã gô mex pix nẽ rỳ kamã gô xenh nõkati pix nẽ. Nẽ xà koja jààxô hpàr ã rãrãj harir? Rỳ ahkrô xô hã mànkwrỳtre harir? Nà na hte ahpỹnhã hpàr ã harir. Ja pyrà nẽ kêr pu mẽ pahpê Tĩrtũm krajaja pajakwa ho pakapẽr punuj pê ho papikamỳr tỳx nẽ. Nẽ te hinore kamã gô mex pixta pyrà nẽ ẽmoj mex pix jarẽnh o ri papa. No mẽ pajakwa nhĩkjê ho tãm pakapẽr nẽ hikjê ho pakapẽr punuj kêt nẽ. Ãm pakapẽr mex pix o pakapẽr o ri papa. Kwa kêr pu mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr rãhã ho papa."}
{"eng": "Indeed, we put bits into the horses’ mouths so that they may obey us, and we guide their whole body.", "apn": "Na htem nhỹhỹm kawar o juk kaxyw hakwam kàx jagjê nẽ kãm nhỹhỹm o htẽm prãm xà hkôt ma nhỹhỹm ho juk o tẽ. Kàxja hkryre nhũm kawar rũnh tã no nhũm kãm ma nhỹhỹm ho mrar prãm xà hkôt ho juk o mra."}
{"eng": "Behold, the ships also, though they are so big and are driven by fierce winds, are yet guided by a very small rudder, wherever the pilot desires.", "apn": "Nẽ gô xujanãr kãm pàr rũnhta rũnh tã na hte kôk àpêr tỳx nẽ ma nhỹhỹm o pa. Nẽ pĩ ho pàr o juk xàta hkryre htã ma nhỹhỹm ho juk o mõ. Nhỹhỹm pàr o mrar xwỳnh kãm o mõr prãm xà hkôt o mõ."}
{"eng": "So the tongue is also a little member, and boasts great things. See how a small fire can spread to a large forest!", "apn": "Ja pyrà nẽ mẽ pajakwaja hkryre htã na htem ho kapẽr o tanhmã mẽ hipêx to ho pa. Tõhã ho kapẽr mex nẽ nhũm mẽ kuma nẽ hkĩnh nẽ. Nẽ tõhã ho kapẽr punuj nẽ nhũm mẽ tee ri mẽ kapẽr ã mẽ kuma nẽ hkaprĩ nẽ rỳ kapẽr xwỳnhta kamã gryk nẽ. Mẽ pajakwa hkryreja te kot kuwy jakrax kryre pyràk. Kot ka kuwy jakrax grire ho tẽ nẽ nhỹri põti kamã amẽ nhũm kôk ho apê nhũm hpôk rax tokyx anẽ. Hãmri nẽ ma pà ho hkaxàr par o mõ nẽ ho hkaxàr pa."}
{"eng": "Let not many of you be teachers, my brothers, knowing that we will receive heavier judgment.", "apn": "Nẽ kwa Kris kôt ixkwỳjaja. Mẽ axohtô nẽ mẽ amã Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre hprãm tã kormã ja kaxyw mẽ apiitã mẽ amex kêt. Mẽ ixte Tĩrtũm kapẽr o mẽ ajahkre xwỳnhjaja kot paj mẽ tanhmã amnhĩ tomnuj to japêr nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ ixpumu nhũm ja kêp omnuj nẽ. Mẽ ixte kapẽr o mẽ ajahkre ho mẽ ixpa kênã kot pa hkêt mẽ ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho ri ixpa. Jakamã kot kaj mẽ Tĩrtũm kapẽr piitã hkôt ri amnhĩ nhĩpêx mex nẽ rĩ kormã ho akwỳjê jahkre ho ri apa."}
{"eng": "For we all stumble in many things. Anyone who doesn’t stumble in word is a perfect person, able to bridle the whole body also.", "apn": "Nẽ mẽ pahpiitã na pu htem tõhã mẽ pajakwa ho tanhmã amnhĩ tomnuj to. Mẽmoj tã axpẽn kãm pagryk nẽ tanhmã mẽ kãm pakapẽr punuj to. Nom koja mẽhõ tanhmã kapẽr punuj toja nê amnhĩ to htỳx nẽ hãmri nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx o pa."}
{"eng": "But do you want to know, vain man, that faith apart from works is dead?", "apn": "ã mẽ ajamaxpẽr anhỹrja mex kêt. Koja mẽhõ amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt hamaxpẽr ã amnhĩ jarẽnh tã hkôt amnhĩ nhĩpêx o pa hkêt japêr. Hãmri nẽ ãm amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr ã amnhĩ jarẽnh hkaprỳ. E kot paj ixprĩ hã mẽ amã ja jarẽ ka mẽ inhma."}
{"eng": "Wasn’t Abraham our father justified by works, in that he offered up Isaac his son on the altar?", "apn": "Mẽ panhĩgêt finat Apraãw na pre amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mã hamaxpẽr nẽ hkôt ri amnhĩ nhĩpêx mex o pa. Tã nhũm amnhĩ tã kamã hamak kaxyw hkra Ijak ã kuwỳ nhũm kuma nẽ ra kot kãm hpĩr nẽ õr kaxyw nhũm Tĩrtũm amnhĩ tã omu nẽ amnhĩm mex ã harẽ. Hãmri nẽ kot hkra hpĩr nê kãm kapẽr."}
{"eng": "You see that faith worked with his works, and by works faith was perfected.", "apn": "Ra kot amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xãm jakamã mããnẽn hkôt amnhĩ nhĩpêx nẽ ra kot kãm hkra nhõr kaxyw Tĩrtũm amnhĩ tã omu nẽ amnhĩm mex ã harẽ. Na pre ã finat Apraãw Tĩrtũm kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx mex anhỹr o pa. Jao amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr mex ã amnhĩ to amnhĩrĩt."}
{"eng": "So the Scripture was fulfilled which says, “Abraham believed God, and it was accounted to him as righteousness,” and he was called the friend of God.", "apn": "Nẽ kormã Apraãw wa hkra hkêt ri nhũm Tĩrtũm wa kãm hkra jarẽ nhũm kuma nẽ hkra hkukamã amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt hamaxpẽr tỳx o pa nhũm amnhĩ tã omu nẽ mex ã harẽ. Nẽ kêp hkràmnhwỳ hã harẽ. Kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot: Na pre Apraãw hkra hkukamã amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt hamaxpẽr tỳx nhũm amnhĩ tã omu nẽ amnhĩm mex ã harẽ. Anẽ."}
{"eng": "For judgment is without mercy to him who has shown no mercy. Mercy triumphs over judgment.", "apn": "Koja nhỹrmã Tĩrtũm mẽ pahtĩr ri tanhmã axpẽn nhĩpêx to ho papa hã mẽ pahpumunh kôt tanhmã mẽ pajarẽnh to. Mẽ pamã axpẽn kĩnh ã axpẽn to mex o papa hã mẽ pahpumunh kôt mẽ pajarẽ rỳ mẽ pamã axpẽn kĩnh kêt ã axpẽn nhĩpêx o papa hã mẽ pahpumunh kôt mẽ pajarẽ. Jakamã mẽ kamã mẽ ukaprĩ kêt xwỳnhjaja koja nhỹrmã ja hã mẽ omu nẽ mẽ uràk nẽ mẽ kamã ukaprĩ hkêt nẽ. Nom mẽ kamã mẽ ukaprĩ ho mẽ pa xwỳnhjaja koja ja hã mẽ omu nẽ mẽ uràk nẽ mẽ kamã ukaprĩ nẽ mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj piitã rênh pa. Jakamã kwa kêr ka mẽ amnhĩ to mex nẽ tãm axpẽn nhĩpêx o ri axpẽn kôt apa. Nẽ axpẽn mã akapẽr mex nẽ axpẽn kamã axukaprĩ pix kukamã ajamaxpẽr o apa."}
{"eng": "and you pay special attention to him who wears the fine clothing and say, “Sit here in a good place;” and you tell the poor man, “Stand there,” or “Sit by my footstool”", "apn": "Tã tanhmã kot kaj wem ri wa hipêx to? Xà kot kaj mẽ wa hipêx o axpẽn pyràk nà? Nà xà kot kaj mẽ ã wa hipêx anẽ nẽ wam àr xwỳnhta ê mex ã omunh xà hkôt kãm kadêre hõ gõ nẽ kãm: —E ota kadêre. Mãmrĩ hã nhỹ. Anẽ. Hãmri nẽ ê pynajti xwỳnhta pumu nẽ axtem nẽ kãm: —E atar pikap nhỹ. Anhỹr o ahpỹnhã wa kãm akapẽr?"}
{"eng": "haven’t you shown partiality among yourselves, and become judges with evil thoughts?", "apn": "Kot kaj mẽ ahpỹnhã ã wa hipêx anẽ nẽ amnhĩ tomnuj nẽ. Wam àr xwỳnhta ka kãm akapẽr mex nẽ tanhmã ho mex to. No hkôt hõta omnajti hã omunh xà hkôt te kamã anhõkre kahak pyràk o hipêx. Kot kaj mẽ ã ahpỹnhã wa hipêx anẽ nhũm Tĩrtũm tee ri ja hã mẽ apumu nhũm ja kêp omnuj nẽ."}
{"eng": "for he sees himself, and goes away, and immediately forgets what kind of man he was.", "apn": "Te ho mẽhõ kot amnhĩ pumunh xà hpyr nẽ kamã amnhĩ pumunh nẽ amnhĩ krã hkĩ jaê rỳ amnhĩ kuk tyk pumunh pyràk. Tã te kot ãm ja hã amnhĩ pumunh nẽ kot amnhĩ to mex kêt rãhã akupỹm amnhĩ pumunh xà xir nẽ ma htẽm nẽ axte amnhĩ kuk tyk rỳ amnhĩ krã kĩ jaêrta mã hamaxpẽr kêt pyràk. Mẽ kot Tĩrtũm kapẽr mar nẽ ãm mar nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt xwỳnhjaja te kot ja jarẽnh pyràk."}
{"eng": "Let no man say when he is tempted, “I am tempted by God,” for God can’t be tempted by evil, and he himself tempts no one.", "apn": "Nẽ Tĩrtũm aa kãm tanhmã amnhĩ tomnuj to hprãm kêt. Nẽ mẽ papajaja mẽ pahte tanhmã amnhĩ tomnuj to kaxyw na hte mẽ pamã tanhmã àmnênh to rỳ mẽ pamã mẽ pajamaxpẽr punuj jagjênh kêt nẽ. Jakamã kot ka mẽ atõ amã tanhmã amnhĩ tomnuj to hprãm tã kwa kêr ka Tĩrtũm tãm kot ja kaxyw mẽ akrãm mẽ ajamaxpẽr punuj jagjênh to hã hkamnhĩx kêt nẽ."}
{"eng": "Then the lust, when it has conceived, bears sin. The sin, when it is full grown, produces death.", "apn": "Mẽ papamjaja na pu htem pajamaxpẽr punuj xà hkôt tanhmã amnhĩ tomnuj to. No Tĩrtũm Karõ na hte mẽ pamã mẽ pajamaxpẽr punuj jagjênh kêt nẽ. Mẽ papamjaja na pu htem pajamaxpẽr punuj nẽ gaa nẽ ra hkôt tanhmã amnhĩ tomnuj to. Hãmri nẽ gaa nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr rãhã ho ri papa. Mẽ kot amnhĩ tomnuj o mẽ pa xwỳnhjaja koja mẽ nhỹrmã ty hãmri nẽ Tĩrtũm mẽ Kra wa kuri htĩr tũm nẽ pa ho pa hkêt nẽ."}
{"eng": "For the sun arises with the scorching wind and withers the grass; and the flower in it falls, and the beauty of its appearance perishes. So the rich man will also fade away in his pursuits.", "apn": "Nẽ mẽ akàxpore rũnh xwỳnhjaja. Mẽ akàxpore rũnh nẽ mẽ akukrêx rũnh tã kot kaj mẽ nhỹrmã ty nẽ piitã rer pa nẽ mẽ kêp amrakati xwỳnhjê pyrà nẽ anhỹ kamã Tĩrtũm kuri akrĩ nhũm tanhmã mẽ ajarẽnh to. Te mẽ apê mẽmo pixôrã kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Na hte kwỳhtã axpẽn pê axpôt nẽ muxre nẽ mex nẽ harir. Tã gaa nẽ rĩ hã myt xàhpanh mẽ nhũm ra nhôôre. Nẽ gaa nẽ ra grà pa nẽ rôrôk nẽ hapêx. Tã kot kaj mẽ nhỹrmã uràk nẽ ty nẽ akukrêx rer pa. Jakamã kwa kêr ka mẽ akàxpore rũnh pumunh kôt akĩnh nẽ ri apa hkêt nẽ. Kêt ãm mẽ apê Tĩrtũm kra hã mãn amnhĩ pumunh kôt akĩnh nẽ apa."}
{"eng": "But let him ask in faith, without any doubting, for he who doubts is like a wave of the sea, driven by the wind and tossed.", "apn": "Nom kêr ka mẽ amnhĩ to hwỳr kãm tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kati hkêt nẽ. Rỳ ajamaxpẽr o: —Koonẽn. Koja apu Tĩrtũm inhmã ja ho anhỹr japêr. Anhỹr o tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kati hkêt nẽ. Ãm akĩnh kãm tanhmã ate amnhĩ to hwỳr toja kukamã ajamaxpẽr o: —Nà koja inhmã ho anẽ. Ixte amnhĩ kaxyw kãm ijamaxpẽr nẽ amnhĩ to hwỳr xà hkôt koja inhmã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to. Anhỹr o hkamnàr rom ã amnhĩ kukamã ajamaxpẽr anẽ. Nom kot kaj mẽ tanhmã amnhĩ to hwỳr to nẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kati nẽ hkôt ajamaxpẽr tỳx kêt nẽ. Nẽ te kôk nhãm àpêr nẽ nhãm àpêrta pyrà nẽ nhãm ri ajamaxpẽr nẽ nhãm ri ajamaxpẽrja o hkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nhũm Tĩrtũm tee ri ja hã mẽ apumu nhũm ja kãm mex kêt nẽ."}
{"eng": "He is a double-minded man, unstable in all his ways.", "apn": "ã mẽ hamaxpẽr anhỹr xwỳnhjaja na htem nhãm hamaxpẽr nẽ nhãm hamaxpẽr jao hamaxpẽr mex kêt nẽ. Jakamã kot kaj mẽ ã ajamaxpẽr anhỹr o amnhĩ to Tĩrtũm wỳ hãmri nẽ ãm amnhĩ to hwỳr kaprỳ. Koja ama nẽ ãm ama. Nom kot kaj mẽ tanhmã akute hã amnhĩ kaxyw hkôt ajamaxpẽr tỳx pê amnhĩ to awỳ. Nẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kati hkêt kãm tanhmã amnhĩ to hwỳr to nhũm amnhĩ tã ama nẽ hkĩnh nẽ tanhmã amã mẽmoj nhĩpêx to. Mẽ ate hã axàhwỳr xà hkôt tanhmã mẽ amã mẽmoj nhĩpêx to."}
{"eng": "knowing that the testing of your faith produces endurance.", "apn": "E ixkwỳjaja. Kêr ka mẽ atõ tanhmã amnhĩ to rỳ tanhmã apunuj to. Rỳ mẽhõ tanhmã Jejus ã mẽ anhĩpêx to. Tã kêr ka mẽ ja hã amnhĩ pumu nẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr o ri akaprĩ hkêt nẽ. Arĩ akĩnh kãm amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt ajamaxpẽr tỳx rãhã ho ri apa. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ gaa nẽ rĩ mẽmoj punuj pê Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr tỳx nẽ. Jakamã kwa kêr ka mẽ tanhmã apunuj to hã amnhĩ pumu nẽ ã mẽ ate amnhĩ nhĩpêx anhỹrja kukamã ajamaxpẽr pê akĩnh nẽ ri apa."}
{"eng": "So that with good courage we say, “The Lord is my helper. I will not fear. What can man do to me?”", "apn": "Nẽ kêr ka mẽ akàxpore rũnh kêt ã amnhĩ pumu nẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr o akaprĩ hkêt nẽ. Na pre Tĩrtũm mẽ pamã kapẽr o: Kot paj akôt ri ixpa rãhã ho ixpa nẽ aa arer rỳ akaga hkêt kumrẽx. Anhỹr jakamã kot kaj mẽ akàxpore grire htã akaprĩ nẽ apa hkêt nẽ. Aa Tĩrtũm kot mẽ pahkaga hkêt ã amnhĩ jarẽnh jakamã mẽmoj kot pu wem omu nẽ pamã nhãm ri mẽ uma ho papa? Tĩrtũm kot mẽ pahkôt pa ho pa kênã. Jakamã na pu htem pajamaxpẽr o: Nà Pahi Maatija ra kot ixkôt pa ho pa xwỳnh jakamã mẽmo kot pa hkêt ri inhmã uma ho ixpa? Mẽmo kot kêt ri tanhmã kêp ixto? Anhỹr o pajamaxpẽr o papa."}
{"eng": "So fearful was the appearance that Moses said, “I am terrified and trembling.”", "apn": "Hãmri nhũm mẽhõ pifti kakô nhũm Tĩrtũm hixêt nê mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: —E mẽ inhma. Kêr ka mẽ hixêt ã axàpir kêt nẽ. Kot kaj mẽ atõ hã api rỳ mẽ akrit õ hã api ka mẽ ja hã omu nẽ kaxyw kẽn rũnh kwỳ jamỳ nẽ ho htak o apĩ. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ piitã tee ri kuma nẽ kãm ma htỳx kumrẽx nẽ amnhĩ nê kãm: —Kwa hãmri Tĩrtũm. Axte mẽ inhmã mẽmoj jarẽnh kêt nẽ. Mojes pix mã mãn mẽ ixkaxyw tanhmã kãm akapẽr to. Anẽ. Jakamã nhũm Mojes Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh nẽ kapẽr mar kaxyw hixêtja ã api. Kãm ma nẽ htertet rãhã mõ nẽ hã api."}
{"eng": "Therefore let’s also, seeing we are surrounded by so great a cloud of witnesses, lay aside every weight and the sin which so easily entangles us, and let’s run with perseverance the race that is set before us,", "apn": "Na pre mẽ pakukamã mẽ panhĩgêt kwỳjaja amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mã hamaxpẽr pê ã amnhĩ xà htỳx kamã hamak o pa anẽ. Tã te ra mẽ kot kỳj rũm kaxkwa rũm mẽ pahpumunh nẽ tanhmã mẽ pamã kapẽr to pyrà nẽ mẽ pamã kapẽr o: —E mẽ inhma mẽ ixkanrẽhã mẽ ixtàmnhwỳjaja. Na pa prem ã Tĩrtũm kamnàr rom amnhĩ nhĩpêx o ixpa anẽ. Mẽ kot ja hã mẽ inhĩpêx kati htã pa prem Jejus kaga hkêt nẽ. Tã kêr ka mẽ ixpyrà nẽ ã mẽ kãm mẽ akurê xwỳnhjê kutã amnhĩ to htỳx anẽ. Nẽ mẽ ixpyrà nẽ amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt pix mã ajamaxpẽr tỳx rãhã ho ri apa. Anẽ. Jakamã kwa kêr pu mẽ uràk nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr rãhã ho mãn ri papa. Te mẽ hprõt xwỳnhjaja kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Na htem hprõt tỳx kaxyw mẽmoj pytĩ jamỳnh nẽ ho hprõt hkêt nẽ. Na htem ỹ kamã hprõt o hprõt tỳx nẽ wam hkwỳjê mã wa nẽ mra. Ja pyrà nẽ kêr pu mẽ pahte Tĩrtũm kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx mex o papa kaxyw tanhmã mẽ pahte amnhĩ tomnuj to hã amnhĩ pumu nẽ hkaga kurê kumrẽx. Mẽ pahte amnhĩ tomnuj o papa xàja te mex pyràk no ãm mex kêt. Te ho mẽ hprõt xwỳnh kot axtem nẽ mẽmoj pytĩ mỳnh nẽ tee ri ho hprõt tỳxta pyràk. Kot puj mẽ tanhmã amnhĩ tomnuj to ho papa nẽ Tĩrtũm kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx mex kêt nẽ. Jakamã kwa kêr pu mẽ Tĩrtũm kapẽr gryk ã amnhĩ tomnuj nê amnhĩ to htỳx rãhã ho papa. Te ho mẽ hprõt nẽ nhỹri mẽ àhuk xà pix kukamã hamaxpẽr rãhã hprõt tỳx xwỳnhta pyrà nẽ ãm Jejus mã pajamaxpẽr tỳx rãhã ho papa."}
{"eng": "looking to Jesus, the author and perfecter of faith, who for the joy that was set before him endured the cross, despising its shame, and has sat down at the right hand of the throne of God.", "apn": "E kot paj mẽ amã Jejus kot tanhmã mẽ panê amnhĩ nhĩpêx toja jarẽ ka mẽ inhma. Nà kot mẽ panê mẽ pahte amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer kaxyw htyk nhũm mẽ pahte hkôt amnhĩ xunhwỳr jakamã na hte mẽ pamã pajamaxpẽr nyw gõ pu mẽ amnhĩ kaxyw hkôt pajamaxpẽr ho ri papa. Na pre mẽ kãm hkurê xwỳnhjaja kot pĩ kahpa hã nhôr nẽ hpĩr mã nhũm mẽ kutã mẽ kãm amnhĩ to htỳx nẽ arĩ mẽ kãm xa nhũm prem kupĩ. Tã tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr o Tĩrtũm kaga hkêt nẽ. Na pre hamaxpẽr o: —Nà kwãr mẽ mãmrĩ ixpĩ. Kot paj ty nhũm Inhĩpêêxà akupỹm ixto ixtĩr pa kuri inhmex kumrẽx nẽ ixtĩr tũm nẽ ixpa ho ixpa. Anẽ. Tã na ra kaxkwa kamã Tĩrtũm xupôk rũm mex nẽ hkrĩ ho hkrĩ."}
{"eng": "of whom the world was not worthy—wandering in deserts, mountains, caves, and the holes of the earth.", "apn": "Nhũm prem kẽn rũnh o mẽ hkwỳjê htak o mẽ kupa. Nẽ mẽ hayr o mẽ hkwỳjê pa. Nẽ mẽ hkamnhwỳr o mẽ hkwỳjê pa. Ã na prem Kris kôt mẽ hamaxpẽr ã mẽ omunh xà hkôt mẽ hipêx anhỹr o pa. Jakamã na pre mẽ hkwỳjaja mẽ umaj mẽõ krĩ rũm hapôj nẽ ma hprõt nẽ mra. Nẽ te mẽ õ krĩ hkêt pyrà nẽ kapôt ã kêp amrakati nẽ ri pa. Mẽ ê hkêt nẽ ôwêhti hkà ho ê nẽ ri hã pa. Nẽ motre kà ho amnhĩ pre nẽ ri hã pa. Nẽ kẽn prêk ã api nẽ kre kamã hpimxur o pa. Nẽ pika hkre kamã hpimxur o pa. Nhũm mẽ kãm mẽ hkurê xwỳnhjaja te mẽ kêp ahpunu nẽ mẽ kêp ahkro pyràk o mẽ hipêx nẽ axpẽn mã mẽ harẽnh o: —Nà mẽ mexti hã. Kwa pu mẽ piitã mẽ himex paa ri. Anhỹr o mẽ harẽnh tã nhũm Tĩrtũm mẽ uràk nẽ ã mẽ harẽnh anhỹr kêt nẽ. Na pre mẽ mex kumrẽx ã mẽ harẽ. Nẽ nhỹrmã kuri mẽ mex nẽ pa ho pa hkukamã mẽ harẽ."}
{"eng": "to whom it was said, “Your offspring will be accounted as from Isaac,”", "apn": "Na pre ra tanhmã Apraãw mã hkra Ijakja jarẽnh to nẽ kãm: —Akra Ijak kanrẽhã hkra nẽ htàmnhwỳjaja koja mẽ kêp ixkra. Anẽ. Tã ra kot amnhĩ tã Apraãw kamã hamak kaxyw hkukamã hamaxpẽr nẽ hamaxpẽr o: —Xà we Apraãw kãm ixkĩnh tỳx kumrẽx nẽ kãm ixkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho pa hprãm nà? Xà we kãm ixkĩnh tỳx o hkrata jakrenh? E pa kop we ja hã amnhĩ tã kamã ama nẽ omu mãn. Anẽ. Hãmri nẽ kot hkra hpĩr nẽ kãm õr ã kãm karõ. Hãmri nhũm kuma nẽ ra kot kãm hpĩr kaxyw. Kot Tĩrtũm kot amnhĩ nhĩpêx ã omunh mex jakamã hkamnàr rom kot kãm hpĩr kaxyw."}
{"eng": "If indeed they had been thinking of that country from which they went out, they would have had enough time to return.", "apn": "Na prem ã õ krĩ hõ hkukamã hamaxpẽr anhỹr o pa. No õ krĩ htũmta mẽ kot hkaga nẽ pika hõ hwỳr mõr xwỳnhta na prem ã harẽnh anhỹr kêt nẽ. Kop apu mẽ kot amnhĩm tãm mãn jarẽnh ronhỹx prem awjanã nẽ ma akupỹm hwỳr pa. Na prem axtem krĩ hõ jarẽ nẽ kormã hwỳr mõr kêt ã amnhĩ jarẽnh o pa."}
{"eng": "Therefore as many as the stars of the sky in multitude, and as innumerable as the sand which is by the sea shore, were fathered by one man, and him as good as dead.", "apn": "Tã ra hpigêt tỳx nẽ hkurẽ hkêt nẽ pa. Te ra ri htyk kaxyw pa pyràk. Nhũm hprõ Sara haxwỳja hpigêx tỳx nẽ. Kamrô hkêt ã amgrà xohtô rax kumrẽx. Nhũm wa aa hkra hkêt nẽ pa htã nhũm Tĩrtũm nhỹrmã wa hkra hã wa kãm awjarẽ nhũm wa kuma nẽ amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr kurê kumrẽx. Nom amnhĩ tã kuma nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr hkêt nẽ. Na pre wa kuma nẽ axpẽn mã: —Nà kot puj xep hãmri tã pahkra. Tĩrtũm kot hã ã pajarẽnh anhỹr kênã. Anẽ. Tã ã wa kot hkra kaxyw Tĩrtũm mã hamaxpẽr anhỹr jakamã na pre Apraãwja hprõ htu. Ra wa hamẽ hpigêt tỳx kumrẽx tã nhũm htu. Nhũm wa hkra Ijakja gaa nẽ wa kãm kato. Jakamã nhũm wa gaa nẽ rĩ wa hkanrẽhã wa htàmnhwỳ xohtô rax o ohtô rax. Ohtô ho kaxkwa kamã kanhêti xohtô jakre. Nẽ ohtô ho gô xujanãr mỳri pikahti grà hkryre jakre. Jakamã nhũm mẽ tee ri mẽ ho kõta hpar mã. Nhũm Apraãw kêp mẽ hpàr krax."}
{"eng": "by the way which he dedicated for us, a new and living way, through the veil, that is to say, his flesh,", "apn": "E ixkràmnhwỳjaja. Ra Jejus kot mẽ panê htyk o hkamrô pikapĩr jakamã na pu htem arĩ tee ri amnhĩ kukamã pajamaxpẽr hkêt nẽ. Tĩrtũm axte kot mẽ pahte amnhĩ tomnuj mã hamaxpẽr kêt jakamã na pu htem paxàmnhĩx amnhĩ to hwỳr o papa. Te paxàmnhĩx õrkwỹ kaàkre kamã hitom maati hwỳr pagjêx nẽ kamã amnhĩ to hwỳrta pyràk. Jao ra mẽ papamjaja amnhĩ to hwỳr o papa nhũm patre axte mẽ pahto hwỳr kêt nẽ. Jejus na pre htyk o mẽ pamã hitom maati wỳr hakwakre kahêxà hã kupẽxêja kôt ã ho axkjê. Jao mẽ paxàmnhĩx hwỳr mẽ pagjêx kaxyw mẽ pamã kahê xà mẽ."}
{"eng": "Previously saying, “Sacrifices and offerings and whole burnt offerings and sacrifices for sin you didn’t desire, neither had pleasure in them” (those which are offered according to the law),", "apn": "Jakamã na pre Krisja mẽ pahwỳr nojarêt nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh o: Pa Tĩrtũm? E kot paj ma mẽ hwỳr wrỳ. Mẽ kot amnhĩ pãnhã amã mry hparta apê hprãm nõkati nẽ amã hkĩnh kêt. Ate mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj rênh kaxyw mẽ kot amã mẽmo mry hparta amã hprãm kêt. Ãm ixkukamã na ka pre ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaxyw mẽ kãm ja hã karõ. Mẽ kot mry nhĩpêx o te pa ixte mẽ nê ixtyk nẽ ixkamrô pikapĩr pyràk o na prem ixkukamã ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Jakamã na ka ra mẽ kaxyw inhmã inhĩ gõ pa mẽ uràk nẽ inhĩ ho inhĩ. Tã kot paj ma mẽ hwỳr wrỳ. Ixte amã hprãm xà hkôt pix mã ixte tanhmã amã mnhĩ nhĩpêx to ho ixpa kaxyw. Akapẽr ã kagà htũm kot tanhmã ixkukamã ijarẽnh to xà hkôt kot wrỳ nẽ ã amã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Anẽ. Hãmri nẽ man mẽ pahwỳr wrỳ."}
{"eng": "According to the law, nearly everything is cleansed with blood, and apart from shedding of blood there is no remission.", "apn": "Hãmri nẽ ho anhỹr pa nẽ mẽ kãm: —Nà na Tĩrtũmja ixte mry kamrô ho mẽ akamĩr pumunh kôt mẽ pamã kapẽr o: “E kot kaj mẽ ixkapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx o ri apa hã kot paj tanhmã mẽ ato mex to rãhã ho ri ixpa ka mẽ amex nẽ akĩnh nẽ ajamakêtkati nẽ ri apa. Jakamã kêr ka mẽ mry kamrô ho mẽmoj piitã hkamĩr pa. Nẽ ho amnhĩ kamĩ. Kêr pa ja hã mẽ apumu hãmri nẽ axte tanhmã mẽ ate amnhĩ tomnuj tota mã ijamaxpẽr kêt nẽ.” Anẽ. Ã na Tĩrtũm mẽ pamã kapẽr anẽ. Anẽ. Hãmri nẽ hpãnhã mry kamrôta o õrkwỹ kaàkre kamĩ. Nẽ hkre kamã mẽmoj kuhê xwỳnh piitã nhũm ho hkamĩr pa. Ã na pre mẽ õ patre mẽ mex kaxyw mẽ hipêx anhỹr o pa. Mẽ kot tõhã mẽmoj to hpỹnhre nẽ ho hkamĩr kêt jakamã kironhỹx pre mẽmoj piitã ã hipêx anhỹr o pa. Kop apu mẽ kot mry hpar nẽ hkamrô runh kêt ronhỹx pre Tĩrtũm arĩ mẽ kot amnhĩ tomnuj mã hamaxpẽr rãhã ho pa."}
{"eng": "For a will is in force where there has been death, for it is never in force while he who made it lives.", "apn": "Te jar pika ja kamã mẽhõ htyk kukamã hkrajê mã tanhmã amnhĩ jarẽnh to pyràk. Na htem htyk kaxyw nẽ hkrajê mã: —Nà kot paj mẽmo arĩgro hã ty ka mẽ inhmỳr pê ixpê ixkukrêx kwỳ o arĩk. Anhỹr o na htem amnhĩ jarẽ. Hãmri nẽ ty nhũm hkrajaja amnhĩm õ mẽmoj to àrĩk pa. Mẽ hipêêxà kukwak ri mẽ hikukrêx mex nẽ mỳr pê o pa. No kormã htĩr ri nhũm mẽ kormã kêp hamỳnh kêt nẽ. Ja pyrà nẽ na pre Tĩrtũmja Jejus htyk kukwak ri tanhmã mẽ pahto mex to pu mẽ kukwak ri mẽ pamex nẽ pahkĩnh nẽ ri papa."}
{"eng": "having a golden altar of incense and the ark of the covenant overlaid on all sides with gold, in which was a golden pot holding the manna, Aaron’s rod that budded, and the tablets of the covenant;", "apn": "Nẽ hitom wa hkaêx kãm na pre kupẽxê ho hakwakre kahê xàja ajêt. Haturxà kamã hitomja na prem Tĩrtũm nhõ hitom maati hã harẽ. Tĩrtũm na pre te hirã htỳx kãm hwỳr wrỳ nẽ te kamã hkrĩ pyràk. Nẽ kamã na pre Tĩrtũm mã mẽhkuxwa xà ho xêt xà hã mês kunĩhtija kuhê. Na prem ôr o hipêx nẽ kamã ãm nhũm kuhê. Nhũm pre hte mẽõ patre hwỳr agjê nẽ kutã kuhê nẽ mẽ ho Tĩrtũm wỳ. Nẽ mês kunĩhti haxwỳja hitom maati kamã kuhê. Na prem pĩ ho hipêx nẽ ôr o hpro nẽ kamã ãm. Mêstija kaxwỳnh kãm na pre htem mẽmoj jagjê. Tĩrtũm kot Ijaew mã tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã karõ nẽ kẽn po hã mẽ kãm hã kagàja nhũm prem kamã kuxà nhũm hikwỹ. Nẽ mããnẽn ôr o xijereja xà nhũm hikwỹ. Nẽ xijere kamã amnepê mã Tĩrtũm kot kaxkwa rũm mẽ hwỳr mẽõ rẽnh kwỳ hikwỹ. Mẽõja mẽ kot kãm: “Manã” anhỹr xwỳnhja na prem hkwỳ hkawrà nẽ xijere kamã kugjê hãmri nẽ mêsti kamã kuxà. Nẽ finat Arãw nhõ kô kot ho amnhĩ kaxpar xà htũmta nhũm prem kamã kuxà. Tĩrtũm kot tanhmã ho nhũm kurũm pixôrã muxre hapôx xwỳnhta nhũm prem mããnẽn mês kunĩhti kamã kuxà nhũm hikwỹ."}
{"eng": "(for they indeed have been made priests without an oath), but he with an oath by him that says of him, “The Lord swore and will not change his mind, ‘You are a priest forever, according to the order of Melchizedek.’”", "apn": "No Rewi hkwỳjê mã na pre ã kapẽr anhỹr kêt nẽ. Ãm Jejus pix mã ã kapẽr anẽ nẽ kãm: E kot kaj apê mẽ ho ixwỳr rãhã o apa xwỳnh. Kot paj nhỹrmã apãnhã axtem mẽhõ xãm kêt nẽ. Ãm kapxipix kot kaj mẽ ho ixwỳr o apa rãhã ho rãhã. Ãm hãmri na pa amã ã ixkapẽr anẽ. Ixpê Pahi Maati hã ã ajarẽnh anẽ."}
{"eng": "(for the law made nothing perfect), and a bringing in of a better hope, through which we draw near to God.", "apn": "Nẽ Ijaewja na prem Mojes kapẽr mar tỳx nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx tã aa amnhĩ to mex kêt nhũm Tĩrtũm tee ri ja hã mẽ omu nẽ hamaxpẽr o: —Nà Rewi hkanrẽhã htàmnhwỳjaja kêp mẽ õ patre nẽ mẽ ho ixwỳr o pa htã nhũm mẽ arĩ htỳx ri amnhĩ tomnuj pix o pa. Jakamã koja mẽ axte ri mẽ ho ixwỳr o pa hkêt nẽ. Anẽ. Hãmri nẽ mẽ pakaxyw mẽ pahto àhwỳr xwỳnhja ta nẽ ãm. Kra Jejusja nhũm kuta nẽ ãm. Tãm na hte Rewi hkwỳjê rom tanhmã mẽ pahkrã hto pu mẽ kukwak ri tãm amnhĩ nhĩpêx nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx mex nẽ. Jao nhỹrmã ma mẽ pahte Tĩrtũm nhõ krĩ hwỳr paxàpirja jamãr o papa. Jejus na hte Mekijetek pyrà nẽ kêp mẽ panhõ patre maati nẽ mẽ pahto Tĩrtũm wỳr rãhã ho pa. Kêp Rewi hkanrẽhã htàmnhwỳ hkêt tã Tĩrtũm pyrà nẽ kêp htĩr tũm nẽ pa ho pa xwỳnh jakamã na pre Tĩrtũmja mẽ pakaxyw kuta nẽ mẽ pahwỳr kumẽ. Kapẽr ã kagà htũm kot harẽnh kot: Kot kaj Mekijetek pyrà nẽ mẽ ho ixwỳr rãhã ho ri apa. Anẽ."}
{"eng": "For it is evident that our Lord has sprung out of Judah, about which tribe Moses spoke nothing concerning priesthood.", "apn": "Nẽ Jejus kêp Rewi hkanrẽhã htàmnhwỳ hkêt. Katorxà hkôt kêp Apraãw tàmnhwỳ Juta hkanrẽhã htàmnhwỳ na pre. Ra mẽ pahte ja mar mex. Aa Juta hkanrẽhã htàmnhwỳjaja kêp patre hkêt. Na pre Tĩrtũm jajê mã mẽ kot mẽmoj nhõr xà hã mêsti kunĩhtita ã kãm mẽmoj nhõr nẽ hkwỳjê ho hwỳr ã mẽ kãm karõ hkêt nẽ. Ãm Apraãw tàmnhwỳ Rewi hkanrẽhã htàmnhwỳjê mã pix mã na pre ã mẽ kãm ja hã karõ anẽ. Tã nhũm Jejus wrỳ nẽ mẽ hpãnhã mẽ pahto hwỳr o pa. Mẽ uràk nẽ kêp Rewi hkanrẽhã htàmnhwỳ hkêt axtem kêp Juta hkanrẽhã htàmnhwỳ htã Rewi hkwỳjê hpãnhã mẽ pahto Tĩrtũm wỳr o pa."}
{"eng": "for he was yet in the body of his father when Melchizedek met him.", "apn": "Nẽ kot pry kamã Apraãw kaxparta ã kormã Rewi kator kêt tã kêp Apraãw kanrẽhã htàmnhwỳ mã xwỳnh. Jakamã nhũm Apraãwja Mekijetek mã mẽ hikukrêxta kwỳ nhõr jao te Rewi mã õr pyràk. Tã nhũm amgrà xohtô nẽ hapêx nhũm Rewi hkanrẽhã htàmnhwỳjaja hapôj nẽ kêp mẽ õ patre nẽ ri pa. Jao Mekijetek pyrà nẽ mẽ kêp mẽ hikukrêx kwỳ jamỳnh o ri pa."}
{"eng": "without father, without mother, without genealogy, having neither beginning of days nor end of life, but made like the Son of God), remains a priest continually.", "apn": "E kot paj ixprĩ hã mẽ amã tanhmã finat Mekijetekja jarẽnh to ka mẽ inhma. Krĩ pê Sarẽ kamã na pre kêp mẽ õ pahi nẽ mããnẽn kêp mẽõ patre. Sarẽja mẽ pakapẽr kãm kêp: “Mẽ hamakêtkati nẽ ri mẽ pa xwỳnhjê nhõ krĩ.” Jakamã Mekijetekja mẽ pakapẽr kãm kêp: “Mẽ hamakêtkati nẽ ri mẽ pa xwỳnhjê nhõ pahi.” Nẽ mããnẽn kêp: “Pahi kot tãm amnhĩ nhĩpêx o pa xwỳnh.” Nẽ Mekijetek nhĩpêêxà nẽ katorxà nẽ higêt nhĩxija mẽ pahte harẽnh mar kêt. Nẽ kator ã arĩgro nẽ htyk ã arĩgroja mããnẽn mẽ pahte harẽnh mar kêt. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot tanhmã ja jarẽnh to hkêt. Ãm Jejus pyrà nẽ kêp patre hã mẽ ho Tĩrtũm wỳr rãhã ho pa xwỳnh pix ã kot harẽnh. Ãm ja pix na mẽ pahte harẽnh mar. Nẽ kot amnhĩ to rax xwỳnh jakamã na pre Apraãw nhỹri omu nẽ hã hpijaàm kaxyw kãm hikukrêx kwỳ gõ. Na pre hkwỳjê mẽ ra mẽ urojê kutã amnhĩ xunhwỳ nẽ pijapu nẽ mẽ kêp mẽ õ pahi ho 4 nẽ mẽ himex. Nẽ mẽ kêp mẽ hikukrêx kwỳptà nẽ hamỳ nẽ ma õ krĩ hwỳr o mõ. Nẽ kormã pry hã mõr ri Mekijetek kaxpa nhũm amnhĩ wỳr omu nẽ kãm: —Pa Apraãw? E kê Tĩrtũm ato mex nẽ ka amex nẽ apa. Anẽ. Nhũm amnhĩ tã kuma nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ kãm mẽ hikukrêx kwỳptàr xwỳnhta hkwỳ gõ nhũm hamỳ nẽ ma amnhĩm o mõ."}
{"eng": "Thus, having patiently endured, he obtained the promise.", "apn": "ã na pre finat Apraãwja amnhĩ nhĩpêx anẽ. Kormã hkra hkêt tã nhũm Tĩrtũm kãm hkra nẽ kanrẽhã htàmnhwỳjê hkukamã tanhmã mẽ harẽnh to nẽ kãm: —Pa Apraãw. E inhma. Kot paj aprõ mẽ war ato mex nẽ. Kot kaj war akra hãmri nẽ gaa nhũm akanrẽhã war atàmnhwỳjaja ohtô rax kumrẽx. Ãm hãmri na pa ã mẽ hkukamã amã mẽ harẽnh anẽ. Kot paj amã amnhĩ jarẽnh xà hkôt ã anhĩpêx anẽ. Ixpê mẽ anhĩpêx xwỳnh na pa ã amã amnhĩ jarẽnh anẽ. Anẽ. Tã ã kãm wa hkra jarẽnh anhỹr tã nhũm wa tokyx hkra hkêt nẽ. Nom tee ri ja hã amnhĩ pumu nẽ Tĩrtũm kot wa kãm hêx ã hkamnhĩx kêt nẽ. Ãm hkamnàr rom ã hamaxpẽr anẽ nẽ hamaxpẽr o: —Nà kot paj wa nhỹrmã ixkra. Tĩrtũm tãm kot wa inhmã wa ixkra jarẽnh kênã. Anẽ. Tã nhũm amgrà xohtô rax kumrẽx nẽ hapêx nhũm wa hkra. Nhũm axte amgrà hkwỳ hapêx nhũm wa hkanrẽhã htàmnhwỳ hkwỳ. Ra Tĩrtũm kot mẽ hkukamã Apraãw mã mẽ harẽnh xà hkôt. Tĩrtũmja hihtỳx o hihtỳx nẽ àhpumunh o àhpumunh jakamã na pre amnhĩ jarẽnh xà hkôt ã wa kãm wa hkra nẽ wa htàmnhwỳjê nhõr anẽ. Kot ra wa kãm hã amnhĩ jarẽnh xà hkôt. No ri nhãm mẽhõ nhĩxi jarẽnh kôt wa kãm wa hkra jarẽnh kêt nẽ. Mẽhõ kot we hihtỳx o hihtỳx o Tĩrtũm jakre nhũm we ri hixi jarẽnh kôt ã wa kãm mẽ harẽnh anẽ? Amrakati kumrẽx. Jakamã na pre wa kãm amnhĩ jarẽnh o: —Nà ixàhpumunh xà hkôt na pa ã war amã war akra jarẽnh anẽ. Anẽ."}
{"eng": "and then fell away, it is impossible to renew them again to repentance; seeing they crucify the Son of God for themselves again, and put him to open shame.", "apn": "Na pre ra mẽ pahkwỳjaja Kris kaga nẽ htỳx ri amnhĩ nhĩpêx o pa. Mẽ kot kapẽr mar tỳx tã axtem nẽ hkaga jakamã koja mẽ axte kapẽr mar kêt nẽ. Ra mẽ kãm mar prãm kêt. Kot puj mẽ tee ri axte mẽ kãm harẽnh o papa kaprỳ. Na prem hprĩ hã kuma. Tĩrtũm kãm mẽ ho hkra hprãm ã harẽnhja nhũm prem hprĩ hã kuma nẽ kãm mar prãm nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ. Hãmri nhũm Tĩrtũm Karõ te mẽ panhĩpêx pyrà nẽ mẽ hkarõ mã agjê nẽ mẽ kot amnhĩ to mex o pa kaxyw tanhmã mẽ hkrã hto nhũm prem ỹ hã tanhmã kãm amnhĩ nhĩpêx to ho pa. Nẽ kãm Tĩrtũm kapẽr mar prãm nẽ. Nẽ axpẽn mã mex o mex ã harẽnh o pa. Nẽ aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ pumu nẽ axpẽn mã harẽnh o: —Nà Krisja ãm hãmri àhpumunh tỳx o àhpumunh tỳx. Koja nhỹrmã akupỹn mẽ pahwỳr wrỳ nẽ axte mẽ pamã àhpumunh tỳx o amnhĩrĩt pu mẽ omu. Anhỹr o kapẽr tã tanhmã hamaxpẽr to nẽ hkaga. Jakamã te mẽ kot axte Tĩrtũm pê Krata pĩ hã nhôr nẽ hpĩr pyràk. Nẽ te mẽ piitã mẽ noo mã tanhmã haprỳ hto nẽ tanhmã kãm kapẽr punuj to pyràk. Jakamã kot pu mẽ tee ri akupỹm tãm mẽ unhwỳr prãm kaprỳ."}
{"eng": "of the teaching of baptisms, of laying on of hands, of resurrection of the dead, and of eternal judgment.", "apn": "Na pu prem ra Tĩrtũm kapẽr kot amnhĩrĩt mex xwỳnhta kwỳ ma. Tãm na ja: Kris kot mẽ panê tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã harẽnhja. Nẽ mẽ pahte amnhĩ tomnuj kaga hã kot mẽ pamã karõja. Nẽ amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt mẽ pajamaxpẽr ã mẽ pamã karõja. Nẽ mẽ pahpê Tĩrtũm kra hã amnhĩ to amnhĩrĩt kaxyw mẽ kot mẽ pahkrã kumrãr ã pamã karõja. Nẽ mẽ pahte Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho papa hkukamã mẽ kot mẽ pahkrã hã ĩhkra jaxwỳr nẽ mẽ pahto Tĩrtũm wỳr ã mẽ pamã karõja. Nẽ mẽ pahtyk nẽ akupỹm mẽ pahtĩr ã mẽ pajarẽnhja. Nẽ Tĩrtũm kot nhỹrmã mẽ kot amnhĩ xà htỳx kãm hamak tũm xà hwỳr mẽ kêp hkra hkêt xwỳnhjê janorja. Mẽmojja piitã pu mẽ ra harẽnh mar tỳx nẽ. Prĩ hã kot amnhĩrĩt mex. Tã kwa kêr pu mẽ hpãnhã hijuk ri kot amnhĩrĩt mex kêt xwỳnh kwỳ ma. Jao mẽ pahpê Tĩrtũm kra xàptàr mex nẽ ri papa."}
{"eng": "Therefore I was displeased with that generation, and said, ‘They always err in their heart, but they didn’t know my ways.’", "apn": "Na prem ã axpẽn mã kapẽr anhỹr o ri pa hã amgrà pê 40. Tĩrtũm xatã kot tanhmã mẽ ho mex to nhũm mẽ kot amnhĩ tã omunh tã ãm omu nẽ htỳx ri amnhĩ hkrã hkôt pa. Nhũm tee ri amnhĩ tã mẽ omu nẽ mẽ kamã gryk nẽ. Hãmri nẽ hamaxpẽr o: “Nà pẽr mẽ hamaxpẽr kot mẽ hã hkwỳ jêt kêt kumrẽx. Te mẽ hamak kre hkêt pyrà nẽ ixkapẽr mar kêt nẽ.” Anhỹr o hamaxpẽr."}
{"eng": "don’t harden your hearts as in the rebellion, in the day of the trial in the wilderness,", "apn": "Amnepêm na pre mẽhõja tanhmã Tĩrtũm Karõ nhỹ hã kapẽr to nẽ kapẽr o: E kêr ka mẽ Tĩrtũm kapẽr mar tỳx o apa. No ama nẽ ãm ama nẽ ri hã apa hkêt nẽ. Rỳ kapẽr pê akrã hihtỳx o apa hkêt nẽ. Mẽ akukamã mẽ anhĩgêtjaja na prem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ Tĩrtũm kapẽr pê hkrã hihtỳx o pa. Kapôt ã Mojes kôt mẽ pata ã na prem kãm Tĩrtũm kapẽr mar prãm kêt nẽ. Nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ akupỹm Ejit wỳr hkrà nẽ axpẽn mã: “Kwa na pu mẽ ra pahpunuj tỳx nẽ papa nhũm Tĩrtũm ãm ja hã mẽ pahpumu nẽ tanhmã mẽ pahto mex to hkêt nẽ. Mãn ra mẽ pahkaga nà? E kwa pu mẽ awjanã nẽ ma akupỹm Ejit wỳr mãn papa.” Anẽ."}
{"eng": "For he has been counted worthy of more glory than Moses, because he who built the house has more honor than the house.", "apn": "Koja mẽhõ amnhĩm ixkre mex nhĩpêx nẽ hipêx pa nhũm hkwỳjaja hwỳr mra nẽ omu nẽ mex kumrẽx ã harẽ. Nom kot hipêx xwỳnhta àhpumunh xà hkôt hipêx jakamã tãm na mex o kot ixkreta jakrenh. Ja pyrà nẽ finat Mojes kot amnhĩ to rax tã nhũm Jejus kot amnhĩ to rax o kot hakrenh. Mojes te kêp ixkre nhĩpêxta pyràk no Jejus te kêp ixkre nhĩpêx xwỳnhta pyràk jakamã kot amnhĩ to rax o kot Mojes jakrenh."}
{"eng": "For every house is built by someone; but he who built all things is God.", "apn": "Nẽ mẽ kot ahpỹnhã amnhĩ krã hkôt tanhmã ixkre nhĩpêx to jakamã kot hipêx xwỳnhta na mex o ixkreja jakrenh. Tã ja pyrà nẽ Tĩrtũm kot mẽmoj piitã ho kator jakamã kot amnhĩ to rax o kot mẽmoj piitã ho kator xwỳnh jakrenh par."}
{"eng": "For to which of the angels did he say at any time, “You are my Son. Today I have become your father?” and again, “I will be to him a Father, and he will be to me a Son?”", "apn": "Nẽ Jejus kot amnhĩ to rax o Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê jakrenh jakamã na pre ã Tĩrtũm kãm kapẽr anẽ nẽ kãm: Na ka amnhĩ to rax o mẽ kot ixkapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê jakre. Mẽ kot inhmã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho mẽ pa xwỳnh na mẽ. No mẽ kurom apê Ixkra kumrẽx jakamã amex o ate mẽmoj piitã hakrenh par. Nẽ apê pika nhõ xwỳnhjê hwỳr ixte amẽnh mã xwỳnh na ka. Nà apê Ixkra kumrẽx. Kot paj jarãhã ixpê anhĩpêêxà hã mẽ piitã mẽ kãm amnhĩ to amnhĩrĩt. Pa na ixpê anhĩpêêxà. Anhỹr o Kra Jejus mã kapẽr. Na pre kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê mã ã kapẽr anhỹr kêt nẽ. Jejus mã pix mã ã kapẽr anẽ."}
{"eng": "But when the kindness of God our Savior and his love toward mankind appeared,", "apn": "Tã pu prem Tĩrtũm kêp mẽ papytàr xwỳnh ã harẽnh ma. Kot tanhmã mẽ panê amnhĩ nhĩpêx to hã harẽnh ma nẽ mex o mex nẽ mẽ pakamã ukaprĩ hã harẽnh ma."}
{"eng": "whom he poured out on us richly through Jesus Christ our Savior;", "apn": "Hãmri nẽ amnhĩ kaxyw hkôt pajamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ nhũm amnhĩ tã mẽ pahpumu nẽ mẽ pahto hkra. Nom mẽ pahte tanhmã amnhĩ to mex to hã mẽ pahpumunh kôt mẽ pahto hkra hkêt nẽ. Mẽ pahte tanhmã amnhĩ to mex tore hã. Na pre mẽ pakamã ukaprĩ nẽ ã mẽ papytàr anẽ. Tã tanhmã na pre mẽ papytàr to wehe? Nà na pre Jejus Kris kukwak ri te kot mẽ pane mẽ pahte amnhĩ tomnuj piitã kuhõnh par pyràk o mẽ panhĩpêx. Hãmri nẽ mẽ pahwỳr amnhĩ Karõ rẽ nhũm mẽ pahwỳr agjê nẽ mẽ pamã mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx nyw gõ. Ã na pre Tĩrtũm Jejus Kris kot mẽ panê htyk kukwak ri mẽ pahto mex rax anẽ hãmri nẽ mẽ pahwỳr amnhĩ Karõ rẽnh anẽ."}
{"eng": "that they may train the young wives to love their husbands, to love their children,", "apn": "Nẽ mẽni wejjê mã anẽ kê mẽ kãm Jejus kĩnh xàj tãm ri amnhĩ nhĩpêx o pa. Jao axpẽn jakwa kamã nhãm mẽ hixi ho rêr o pa hkêt nẽ. Nẽ kagôxỳhti ho pipãnh o pa hkêt nẽ. Nẽ mẽ kãm anẽ kê mẽni xàptàr nywjê jahkre mex o pa. Mẽ kot mẽ mar nẽ mẽ uràk nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx kaxyw. Jao mẽ kãm mẽ mjên nẽ mẽ hkrajê japê hã mẽ kãm mẽmoj to anhỹr o mẽ kutã nojarêt rãhã ho pa. Kêr ka ã mẽni wejjê mã akapẽr anẽ."}
{"eng": "Beware of him, for he greatly opposed our words.", "apn": "Nẽ na pre kàx o mẽmoj nhĩpêx xwỳnh Aresãntija ixtomnuj nẽ. Pa pre mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho ri mẽ hkôt ixpa nhũm tee ri inhma nẽ kãm mar prãm kêt nẽ. Hãmri nẽ ixkutã amnhĩ xãm nẽ inhĩpêx kati nẽ. Nom koja Pahihti Jejus ixtã tanhmã ho. Kwa kêr ka amnhĩ nê omunh mex nẽ Ximotre."}
{"eng": "and will turn away their ears from the truth, and turn away to fables.", "apn": "Koja nhỹrmã mẽ kêp Tĩrtũm kra hkêt xwỳnhjaja axte kãm Tĩrtũm kapẽr mar prãm kêt nẽ nhãm mẽ kapẽr pix mar prãm o ri pa. Jao amnhĩ kukamã hamaxpẽr o: —Nà inhmã Tĩrtũm kapẽr mar prãm kêt. Kot mẽmoj piitã nê mẽ hkurê kênã. Kot paj hpãnhã mẽhõ kot mẽmoj nê mẽ hkurê hkêt xwỳnhjê kapẽr pix mar o ri ixpa. Nà kot paj anẽ. Ja na inhmã hprãm. Nom kot paj axte Tĩrtũm kapẽr mar kêt nẽ. Anhỹr jao kapẽr kaga nẽ hpãnhã htỳx ri nhãm mẽ ujarẽnh pix ma nẽ hkôt hamaxpẽr. Koja mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Jakamã kwa kêr ka arĩ mẽ kãm Jejus kot tanhmã mẽ panê amnhĩ nhĩpêx to hã harẽnh rãhã ho ri mẽ hkôt apa Ximotre. Mẽ kãm mar prãm kêt tã mãmrĩ ri mẽ kãm harẽ. Nẽ nhỹri mẽhõ pumu nẽ kãm harẽ. Mẽ kãm mar prãm xwỳnhjê mã harẽ nẽ mẽ kãm mar prãm kêt xwỳnhjaja ka mããnẽn mẽ kãm harẽ. Nhũm mẽhõ tanhmã amnhĩ tomnuj to ka hã omu nẽ tanhmã nê kãm akapẽr to kê hkaga tokyx anẽ nẽ akupỹm tãm amnhĩ nhĩpêx. Rỳ nhũm mẽhõ tãm amnhĩ nhĩpêx o pa ka ja hã omu nẽ hã kãm akapẽr nẽ kãm: —Ãm hãmri na ka hte Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx mex nẽ. Anẽ. Hãmri nẽ anojarêt kêt kãm mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre rãhã ho ri apa."}
{"eng": "Even as Jannes and Jambres opposed Moses, so these also oppose the truth, men corrupted in mind, who concerning the faith are rejected.", "apn": "Te kot amnepêm finat Jãnre mẽ finat Jãmtija wa kot amnhĩ nhĩpêxta pyràk. Na pre finat Mojestija Tĩrtũm nhỹ hã tanhmã mẽ ahkre hto ho pa nhũm Jãnre mẽ Jãmti wa kãm mar prãm kêt nẽ. Nẽ tanhmã ja nê hkwỳjê mã kapẽr to ho pa. Tã ã mẽ kot amnhĩ tomnuj anhỹr o mẽ pa xwỳnhjaja na htem wa uràk nẽ kãm Tĩrtũm kapẽr mar prãm kêt nẽ kapẽr nê tanhmã hkwỳjê mã kapẽr to ho pa. Nhũm mẽ hamaxpẽr mex kêt jakamã ãm mẽmoj punuj pix kukamã hamaxpẽr nẽ mẽ kuma nẽ amnhĩ kaxyw Jejus kôt hamaxpẽr kêt nẽ."}
{"eng": "But they will proceed no further. For their folly will be evident to all men, as theirs also came to be.", "apn": "Tã nom koja mẽ hkwỳjaja tokyx hprĩ hã mẽ kot mẽmoj to hêx ã mẽ omu hãmri nẽ axte mẽ hkôt hamaxpẽr kêt nẽ nhũm mẽ rĩ amnhĩ pumu. Te amnepêm mẽ kot hprĩ hã Jãnre mẽ Jãmti wa kot tanhmã amnhĩ tomnuj to hã wa omunhta pyràk."}
{"eng": "and they may recover themselves out of the devil’s snare, having been taken captive by him to do his will.", "apn": "Jakamã koja mẽhõ ate Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkreja ma nẽ tanhmã ho amã kapẽr to ka ama nẽ amnhĩ tã tanhmã kãm akapẽr punuj to hkêt nẽ. Ãm kamã axukaprĩ ho tanhmã hã kãm akapẽr mex to. Na hte Satanasti te kot amnhĩm mẽ unênh pyràk o mẽ hipêx nẽ tanhmã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr o hêx to nhũm mẽ kuma nẽ hkôt hamaxpẽr nẽ kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx. Tã kot kaj mẽ kamã axukaprĩ ho mẽ kãm akapẽr mex nẽ nhũm Tĩrtũm tanhmã mẽ hkrã hto nhũm mẽ ama nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳr japêr. Te Tĩrtũm kot Satanasti pê amnhĩm mẽ utàr pyràk. Jakamã nhũm mẽ hpãnhã Tĩrtũm kapẽr mex ã harẽ nẽ harẽnh o: —Nà pẽr ãm hãmri na Tĩrtũm kapẽrja. Ãm mex o mex. Anẽ."}
{"eng": "No soldier on duty entangles himself in the affairs of life, that he may please him who enrolled him as a soldier.", "apn": "Sôrdat na htem mẽ hkrãhtũm kãm prãm xà hkôt tanhmã amnhĩ nhĩpêx to. Jao tanhmã kute htã kapẽr ma nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx. Tanhmãn à rỳ kãm prãm rỳ tanhmã omnuj to htã kutã amnhĩ to htỳx nẽ mẽ hkrãhtũm kôt amnhĩ nhĩpêx. Na htem amnhĩ xàpênh kukamã tee ri hamaxpẽr o pa hkêt nẽ. Ãm mẽ hkrãhtũm kapẽr kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o pa hprãm. Tã kêr ka mẽ uràk nẽ Pahihti Jejus kôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri apa hprãm. Mẽ kot hã tanhmã atomnuj to htãã."}
{"eng": "(the Lord grant to him to find the Lord’s mercy in that day); and in how many things he served at Ephesus, you know very well.", "apn": "ãm Onẽsipti pix na pre mẽ kurom ijarẽnh ma nẽ man ixwỳr Rõm wỳr mõ nẽ ijapêr o ri mẽ hkôt mra nẽ ixwỳr kato. Hãmri nẽ xatã ixwỳr mra nẽ tanhmã ixto mex to. Jao akupỹm ijamaxpẽr o hihtỳx. Ixpê prês nẽ ixkrĩ htã kêp ixkràmnhwỳ hã amnhĩ jarẽnh ã hpijaàm kêt nẽ. Nẽ amnepêm kormã krĩ pê Epes kamã ixpa ri na pre mããnẽn tanhmã ixto mex to ho pa. Tã ã kot inhĩpêx mex anhỹr o pa jakamã na pa hte ho Pahihti Jejus wỳ nẽ kãm: —Pa Pahihti? Onẽsipti o na pa awỳ. Kot ixto mex rãhã ho pa jakamã kwa kêr ka ixtã omu nẽ kutã anojarêt rãhã ho apa. Nẽ õrkwỹ kamã hkwỳjaja mããnẽn tanhmã mẽ ho mex to. Hãmri nẽ nhỹrmã akupỹn mẽ ixwỳr wrỳ nẽ ixtã kamã axukaprĩ hã tanhmã ho mex to. Anẽ."}
{"eng": "Hold the pattern of sound words which you have heard from me, in faith and love which is in Christ Jesus.", "apn": "Kwa Ximotre. Ra ixte amã mẽmoj tã karõ rax jakamã kêr ka mar tỳx nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã o ri apa. Jao Jejus Kris nhỹ hã mẽ piitã mẽ noo mã amnhĩ kaxyw kãm ajamaxpẽr tỳx rãhã nẽ. Nẽ mẽ piitã mẽ ho mex o ri apa."}
{"eng": "That good thing which was committed to you, guard through the Holy Spirit who dwells in us.", "apn": "Ate mẽ kãm tanhmã Jejus jarẽnh to ho ri apaja ãm hãmri na. Tã koja mẽhõ htỳx ri tanhmã ho kapẽr punuj to rỳ axtem nẽ tanhmã harẽnh to ka ja hã ama nẽ nê kãm akapẽr kãm axihtỳx nẽ. Tĩrtũm Karõ ra kot akarõ hwỳr àr jakamã kêr ka ỹ hã ã Jejus jarẽnhja jamãr mex o ri apa anẽ."}
{"eng": "Paul, an apostle of Jesus Christ through the will of God, according to the promise of the life which is in Christ Jesus,", "apn": "Pa Ximotre? Xà amex? Ixpê Pawre na pa amã ixkapẽr nẽ hã kagà nẽ awỳr kumẽ. Ixpê Jejus nhỹ hã hkwỳjê jahkre ho ixpa xwỳnh na pa. Tĩrtũm na pre ja kaxyw ixãm. Tĩrtũm Kra Jejus Krisja kot puj mẽ pahpê hkwỳjaja nhỹrmã kukwak ri pamex kumrẽx nẽ pahtĩr tũm nẽ ri papa ho papa."}
{"eng": "I thank God, whom I serve as my forefathers did, with a pure conscience. How unceasing is my memory of you in my petitions, night and day", "apn": "Te apê ixkra pyràk Ximotre. Jakamã na pa hte ato Mẽpanhĩpêêxà maati Tĩrtũm mẽ Pahihti Jejus Kris wa hwỳr rãhã ho ri ixpa. Na pa hte mẽ pakukamã mẽ panhĩgêt pyrà nẽ tãm ijamaxpẽr o ixpa pê Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri ixpa. Jakamã na pa hte ato Kra Jejus mẽ wa hwỳr rãhã ho ri ixpa. Arĩgro hã nẽ kamàt kãm amã ijamaxpẽr nẽ ato wa kuwỳ nẽ wa kãm: —Pa Tĩrtũm mẽ Pahihti wa. E ixte ixkra puro Ximotre ho war awỳr kaxyw war amã ijamaxpẽr. Na ka hte wa ho mex nhũm war akôt amnhĩ nhĩpêx mex o pa. Te õ wôwô mẽ katorxà wa kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Na pa hte kot amnhĩ nhĩpêx o paja mã ijamaxpẽr nẽ ỹ hã ixkĩnh nẽ. War ate kamã axukaprĩ ho ri apa kaxyw na pa ho war awỳ. War ate kutã war anojarêt rãhã ho ri war apa nhũm hamakêtkati nẽ àmnhĩx ri pa ho pa kaxyw. Anẽ."}
{"eng": "Timothy, guard that which is committed to you, turning away from the empty chatter and oppositions of what is falsely called knowledge,", "apn": "Nẽ ra Tĩrtũm kot ate kapẽr o mẽ ahkre ho apa kaxyw axãm jakamã kêr ka tãm amnhĩ nhĩpêx pê mẽ ahkre mex rãhã ho ri apa. Jao Tĩrtũm kapẽr o hêx o ri mẽ ahkre xwỳnhjê hkôt apa hkêt nẽ. Na htem mẽ kuma nẽ mẽ kapẽr mex ã mẽ hkamnhĩx nom mẽ kapẽr mex kêt. Jakamã kwa kêr ka mẽ kot tanhmã mẽ ahkre hto hã mẽ ama nẽ ãm mẽ ama."}
{"eng": "which some profess, and thus have wandered from the faith. Grace be with you. Amen.", "apn": "Na pre ra mẽ pahkwỳjaja mẽ kuma nẽ mẽ kapẽr gryk ã Jejus kaga. E ãm ja pix. Kê Tĩrtũm mẽ apiitã mẽ akutã nojarêt rãhã ho pa. Ixpê Pawre na pa ã amã ixkapẽr ã kagà anẽ."}
{"eng": "that you keep the commandment without spot, blameless until the appearing of our Lord Jesus Christ,", "apn": "E na pa mẽmoj tã amã karõ rax ka piitã kamã harẽ nẽ mar pa. Tã kêr ka inhmã ja hã tanhmã amnhĩ jarẽnh to. Mẽmoj piitã ho htĩr xwỳnh Tĩrtũm mẽ Jejus Kris wa noo mã tanhmã ja hã inhmã amnhĩ jarẽnh to. Jejus htyk kaxyw nẽ àmnhĩx kot Pahi Põn Pirat mã amnhĩ jarẽnh xwỳnhta noo mã amnhĩ jarẽ nẽ inhmã amnhĩ jarẽnh o: —Nà kot paj ate mẽmoj tã inhmã karõ piitã hkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã nhũm Pahihti Jejus Kris akupỹn mẽ pahwỳr wrỳ. Ãm hãmri na pa ã amã amnhĩ jarẽnh anẽ Pawre. Anhỹr o inhmã amnhĩ jarẽ."}
{"eng": "For the love of money is a root of all kinds of evil. Some have been led astray from the faith in their greed, and have pierced themselves through with many sorrows.", "apn": "Mẽ kot amnhĩm kàxpore o pikuprõnh rũnh xwỳnhjaja na htem kàxpore pix kukamã hamaxpẽr o pa nẽ gaa nẽ kàxpore rũnh gryk ã amnhĩ tomnuj o pa. Na pre mẽ pahkwỳjaja kàxpore rũnh prãm xàj Jejus kaga. Tã ra mẽ hikàxpore rũnh tã hkĩnh nẽ hamakêtkati nẽ pa hkêt nẽ. Na htem omnuj nẽ hkaprĩ nẽ pa. Ã na htem mẽ hikàxpore rũnh xwỳnh kwỳjaja amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Jao kàxpore pix kukamã hamaxpẽr nẽ gaa nẽ ra gryk ã mẽ kot amnhĩ to mex xà kaga hpa nẽ htỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa. Nẽ tanhmã hkwỳjê nhĩpêx punuj to. Te tutre kot harôj xành ã htỳx rapuuti hwỳr gjêx nẽ tee ri kãm kator prãm kaprỳ pyràk. Ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa jakamã koja nhỹrmã Tĩrtũm ma mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xà hwỳr mẽ kurẽ."}
{"eng": "But having food and clothing, we will be content with that.", "apn": "E kot paj hpãnhã amã tanhmã kàxpore jarẽnh to ka inhma Ximotre. Xà na pu htem pakatorxà nhõhy rũm pajapôj nẽ amnhĩ kôt kàxpore hkwỳ jamỳ nẽ ho pajapôj? Nà na pu htem pahkênh nẽ panhỹ kamã pajapôj. Tã kot puj mẽ ja pyrà nẽ nhỹrmã ty nẽ mã ho anẽ nẽ panhỹ kamã ma papa. Jakamã kêr pu mẽ kormã pika ja kamã pahtĩr nẽ papa ri paxàpkur xà nẽ mẽ paxê pix tãnopxar pê pahkĩnh nẽ ri papa. Pakàxpore rũnh kêt tã na pu htem Tĩrtũm kamnàr rom pahkĩnh nẽ pajamakêtkati nẽ papa. Jao pajamaxpẽr o: —Nà ixkàxpore rax kêt nẽ ixkukrêx rax kêt tã na hte Jejus ixkôt pa ho pa nẽ mẽmoj to ixkutã nojarêt rãhã ho pa. Jakamã ixkàxpore rax kêt tã ixkĩnh nẽ ijamakêtkati nẽ ixàmnhĩx ixpa. Anhỹr o pajamaxpẽr o papa."}
{"eng": "he is conceited, knowing nothing, but obsessed with arguments, disputes, and word battles, from which come envy, strife, insulting, evil suspicions,", "apn": "Mẽ kot amnhĩ to rũnh xwỳnh ã amnhĩ to jarkrar tã mẽ àhpumunh tỳx kêt. Na htem tanhmã Tĩrtũm kapẽr kute hã axpẽn mã akir nẽ mẽmoj tã axpẽn kãm gryk o pa. Nẽ axpẽn mã kapẽr punuj nẽ mẽmoj tã axpẽn kamnhĩx o pa."}
{"eng": "constant friction of people of corrupt minds and destitute of the truth, who suppose that godliness is a means of gain. Withdraw yourself from such.", "apn": "Nẽ hamaxpẽr mex kêt jakamã mẽmoj tã axpẽn mã àkjêr pix o pa. Na htem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o Tĩrtũm kapẽr mar tỳx kêt nẽ. Hãmri nẽ htỳx ri hamaxpẽr nẽ hamaxpẽr o: —Kot paj Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho ixpa nhũm mẽ inhma nẽ inhmã amnhĩrer mex nẽ pa ixkàxpore rax nẽ ri ixpa. Nà kot paj ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri ixpa. Ja inhmã mex. Anhỹrja o kãm hikàxpore rũnh prãm o amnhĩ to amnhĩrĩt o pa."}
{"eng": "In the same way also there are good works that are obvious, and those that are otherwise can’t be hidden.", "apn": "Na htem tõhã tanhmã amnhĩ tomnuj to nhũm mẽhõ ja hã mẽ omu nẽ mẽ harẽnh kurê kumrẽx. Kris kôt mẽ hkrãhtũm kormã kot tanhmã hã kãm nẽ hkêt ri nhũm mẽ ja hã mẽ omu nẽ tanhmã mẽ harẽnh to. Nom na htem tõhã hpimxur pê tanhmã amnhĩ tomnuj to nhũm Tĩrtũm pix ja hã mẽ omu. Tã koja nhỹrmã mẽ piitã mẽ kãm ja ho amnhĩrĩt nhũm mẽ piitã harẽnh ma nẽ hkôt omu. Nẽ mẽ kot amnhĩ to mex xwỳnhjaja haxwỳja. Na htem tõhã mẽ noo mã tanhmã mẽhõ ho mex to nhũm hkwỳjaja ja hã omu nẽ axpẽn mã mex ã mẽ harẽ. Nẽ tõhã hpimxur pê tanhmã mẽhõ ho mex to nhũm mẽhõ ja hã omunh kêt nẽ. Ãm Tĩrtũm pix ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu. Tã koja nhỹrmã mẽ piitã mẽ kãm ja ho amnhĩrĩt nhũm mẽ piitã harẽnh ma nẽ hkôt omu. Nẽ kwa Ximotre. Axà nẽ anhõhymnuj nẽ ri apa jakamã kwa kêr ka gô pix o akõm o apa hkêt nẽ. Mããnẽn wĩhti hkwỳ ho ixkõ kêr ka anhõhy mex japêr."}
{"eng": "For the Scripture says, “You shall not muzzle the ox when it treads out the grain.” And, “The laborer is worthy of his wages.”", "apn": "Nẽ kot paj hpãnhã amã Kris kôt mẽ pahkrãhtũmjê jarẽ. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot mẽ harẽnh kot: Kêr ka Tĩrtũm kapẽr o mẽ ajahkre xwỳnhjaja mẽ ahkre pãnhã mẽ kãm amnhĩre. Anẽ. Nẽ mããnẽn mẽ harẽnh ã kuxi nẽ mẽ harẽnh o: Koja akrit amã àpênh o pa ka ho mex nẽ kãm õ mex o apa. Anẽ. Ã ja jarẽnh kot anhỹr jakamã koja Kris kôt mẽ akrãhtũmja Kris mã tanhmã mẽ ato mex to ho pa ka mẽ amnhĩ tã kãm amnhĩrer mex o ri apa. Kot Tĩrtũm kapẽr o mẽ ajahkre mex jakamã ka mẽ amnhĩ tã kãm amnhĩrer mex nẽ."}
{"eng": "But refuse younger widows, for when they have grown wanton against Christ, they desire to marry,", "apn": "Nẽ tãm mẽ piitã mẽ hipêx o pa. Nẽ hkrajaja kormã htĩr ri nhũm mẽ hamãr mex nẽ mẽ ahkre mex o pa. Nẽ nhãm krĩ hõ nhõ xwỳnhjaja õ krĩ hwỳr pôj nhũm mẽ omu nẽ amnhĩ nhõrkwỹ hwỳr mẽ kuwỳ. Nẽ mẽ kêp amrakati xwỳnhjê ho mex o pa. Koja mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ ka ja hã mẽ omu nẽ rĩ kormã mẽ ho ajuta kaxyw mẽ hixi hã kagà. Nom mẽ hixi hã kagà kaxyw nẽ mẽmoj tã mẽ hkukja nẽ mẽ kãm: —E kot kaj ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o apa hã inhmã amnhĩ jarẽ pa ama nẽ rĩ kormã anhĩxi hã kagà. Kot kaj axte amjên kêt nẽ. Nẽ tanhmã Kris kôt akwỳjê ho mex to ho ri apa. Nhũm mẽhõ mẽmo mỳrapê hkaprĩ nẽ pa ka ja hã omu nẽ tanhmã ho ajuta hto. E kot kaj ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o apa hã amnhĩ jarẽ pa ama nẽ anhĩxi hã kagà. Hãmri nhũm Kris kôt akwỳjaja amã axàpkur xà nhõr o pa. Anẽ. Ã mẽ kãm akapẽr anẽ nhũm mẽ ama nẽ amã: —Ỳ. Ma kot paj ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Anhỹr ã amnhĩ jarẽ ka mẽ ama nẽ mẽ hixi hã kagà. No kormã mẽ hã amgrà pê 60 kêt xwỳnhjaja kêr ka kormã mẽ hixi hã kagà hkêt nẽ. Koja mẽ tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã mẽ kãm karõja ma nẽ wam tajê pyrà nẽ amã: —Ỳ. Ma kot paj ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Na pa Jejus Kris noo mã ã amnhĩ jarẽnh anẽ. Anhỹr ã amnhĩ jarẽnh tã gaa nẽ ra hkurẽ hapôj nẽ ra kot amnhĩ jarẽnhta kwỳm ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to nẽ axte mjên."}
{"eng": "Also command these things, that they may be without reproach.", "apn": "E kêr ka ã ja hã Kris kôt pahkwỳjê mã karõ anẽ. Kê mẽ ama nẽ ã mẽ mjên htyk xwỳnhjê nhĩpêx anhỹr o pa."}
{"eng": "But if anyone doesn’t provide for his own, and especially his own household, he has denied the faith and is worse than an unbeliever.", "apn": "Nom koja mẽhõ amnhĩ kwỳjê ho mex kêt japêr. Nẽ õrkwỹ kamã hprõ nẽ hkrajaja nẽ hipêêxà nẽ katorxà nhũm mẽ kãm mẽ apkur xà nhõr kêt japêr. Koja mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr jao Jejus kaga nẽ te mẽ kot hkôt amnhĩ xunhwỳr kêt xwỳnhjaja kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx nom amnhĩ tomnuj tỳx o mẽ hakre."}
{"eng": "the elder women as mothers; the younger as sisters, in all purity.", "apn": "E kot paj hpãnhã Kris kôt pahkwỳjê hõ kot tanhmã amnhĩ tomnuj to nhũm ate tanhmã ja nê kãm akapẽr to hã amã karõ. Nà koja mẽhõ tanhmã ri amnhĩ tomnuj to ka harẽnh ma hãmri nẽ ma hwỳr tẽ nẽ ja nê tanhmã kãm akapẽr to. Nom kêr ka kãm akapẽr mã agêt kêt nẽ. Koja mẽwejjê õ tanhmã amnhĩ tomnuj to ka te kêp anhĩpêêxà rỳ akatorxà pyràk o kãm akapẽr. Jao hã apijaàm o tanhmã kãm akapẽr to. Rỳ koja apyrà nẽ mẽ nywjê hõ tanhmã amnhĩ tomnuj to ka te kêp atõ pyràk o kãm akapẽr. Rỳ mẽnijê nyw õ amnhĩ tomnuj japêr ka te kêp atõx pyràk o kãm akapẽr. Jao hã apijaàm o kot amnhĩ tomnujja nê tanhmã kãm akapẽr to. E kêr ka mẽ kot amnhĩ tomnuj nê ã mẽ pahkwỳjê mã akapẽr anhỹr o apa Ximotre."}
{"eng": "Be diligent in these things. Give yourself wholly to them, that your progress may be revealed to all.", "apn": "E kêr ka ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri mẽ hkôt apa nẽ amã ho anhỹr kaga hkêt nẽ. Mẽ piitã mẽ kot ate Jejus mã amnhĩ nhĩpêx mex o amõr ã apumunh kaxyw. Kormã ate mẽ kãm Jejus jarẽnh o apa hkêt ri na pre pastô nhỹ hã mẽ kapẽr xwỳnhjaja ate Jejus mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho apa kaxyw axãm. Hãmri nẽ anhĩmõk ã mẽ ĩhkra jaxwỳ nẽ axàpênh kukamã tanhmã ajarẽnh to nẽ ato Tĩrtũm wỳ. Hãmri nhũm ate mẽ kãm kapẽr jarẽnh o ri apa kaxyw amã ajamaxpẽr o hihtỳx. Tã kêr ka ỹ hã ã kãm amnhĩ nhĩpêx anhỹr rãhã ho ri apa."}
{"eng": "For bodily exercise has some value, but godliness has value in all things, having the promise of the life which is now and of that which is to come.", "apn": "Nẽ na htem amnhĩ karo hprãm xàj tanhmã amnhĩ karo hto ho pa. Ja mex. Tanhmã kute hkêt. Na htem tanhmã amnhĩ karo hto nẽ gaa nẽ ra hkarore nẽ pa. No kêt mẽ kot Tĩrtũm kapẽr kôt ri amnhĩ nhĩpêx o paja na mex o mẽ hkarota jakre. Na htem Tĩrtũm kapẽr kôt ri amnhĩ nhĩpêx hãmri nẽ mex nẽ hkĩnh nẽ pa ho pa. Hãmri nẽ nhỹrmã kaxkwa kamã Tĩrtũm mẽ Kra Jejus wa kuri mex nẽ htĩr tũm nẽ pa ho pa. Ja na mex o mex."}
{"eng": "This saying is faithful and worthy of all acceptance.", "apn": "ãm hãmri ixte amã ja jarẽnh jakamã kwa kêr ka ja hã anohtỳx nẽ ri ho apa Ximotre."}
{"eng": "forbidding marriage and commanding to abstain from foods which God created to be received with thanksgiving by those who believe and know the truth.", "apn": "Tã koja mẽ Tĩrtũm kapẽr kwỳm ri ã Jejus kwỳjê mã hêx ho pa anẽ nẽ mẽ kãm: —Kwa kêr ka mẽ axpẽn mã ri mẽ rer o apa hkêt nẽ. Tĩrtũm kãm ja prãm kêt. Ãm ahte ri mẽ papaja na kãm hprãm. Anẽ. Nẽ mẽ kot mẽmoj mex kur ã mẽ omu nẽ nê mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: —Kwa na htem ata hkur kêt nẽ. Tĩrtũm pê omnuj kênã kot ka kêt ri aku. Anhỹr o koja mẽ kãm kapẽr o pa."}
{"eng": "For every creature of God is good, and nothing is to be rejected if it is received with thanksgiving.", "apn": "Nom Tĩrtũm na pre mẽ pamã mẽ apkur xà piitã ho kato. Mẽ paxàmnhĩx mẽ pahte piitã hkur o papa kaxyw. Jakamã mẽ pahpê hkrajaja na pu htem mẽmoj kaga hkêt nẽ. Na pu htem mẽmoj kur kaxyw nẽ Tĩrtũm mã harẽ hãmri nẽ paxàmnhĩx kuku."}
{"eng": "For it is sanctified through the word of God and prayer.", "apn": "Tĩrtũm kot mẽ paxàpkur xà piitã mex ã harẽnh jakamã na pu htem kãm harẽnh pê paxàmnhĩx piitã hkur o papa."}
{"eng": "For those who have served well gain for themselves a good standing and great boldness in the faith which is in Christ Jesus.", "apn": "Nẽ kê mẽ amnhĩ prõ pix tãnopxar o pa. Nẽ pastô pyrà nẽ mẽ hkrajê jahkre mex nhũm mẽ hkôt ri amnhĩ nhĩpêx mex o pa. Nẽ kê mẽ hprõjaja mjên pyrà nẽ mẽ piitã mẽ noo mã tãm ri amnhĩ nhĩpêx. Nẽ hkwỳjê ho kapẽr rỳ mẽ axpẽn jakwa kamã ri axpẽn mã mẽ hixi ho rêr o pa hkêt nẽ. Nẽ mjên pyrà nẽ mẽmoj punuj kutã amnhĩ to htỳx o ri pa. Nẽ amnhĩ to mex rãhã nẽ. E koja mẽhõ kãm Kris kwỳjê ho ajuta ho pa hprãm hã koja ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Nom kêr ka mẽ kot mẽ ho ajuta kaxyw mẽ unhwỳr tokyx anhỹr kêt nẽ Ximotre. Taxy mẽ kamã ama nẽ aprĩ hã mẽ kot ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ omu mãn. Hãmri nhũm mẽ piitã mẽ mex ã mẽ harẽ ka mẽ hã mẽ ama nẽ rĩ kormã mẽ kot mẽ ho ajuta ho pa kaxyw mẽ unhwỳ. Hãmri nhũm mẽ amnhĩ tã omu nẽ axpẽn mã mex ã harẽ. Nẽ amnhĩ kaxyw Jejus Kris mã hamaxpẽr mex o pa hã mẽ omu nẽ mẽ hã hpijaàm o pa."}
{"eng": "(for how could someone who doesn’t know how to rule his own house take care of God’s assembly?)", "apn": "Nẽ hkrajê jahkre mex o pa nhũm mẽ kapẽr ma nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx. Nẽ hã hpijaàm kãm tãm amnhĩ nhĩpêx. Koja mẽ hkrajê jahkre mex kêt nẽ hãmri nẽ mããnẽn Kris kwỳjê jahkre mex kêt nẽ. Jakamã nhũm hkrajê mẽ Kris kwỳjaja tãm amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ."}
{"eng": "The overseer therefore must be without reproach, the husband of one wife, temperate, sensible, modest, hospitable, good at teaching;", "apn": "Jakamã koja mẽhõ kãm kêp pastô hprãm hãmri nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o apa. Koja mẽ piitã mẽ noo mã tãm ri amnhĩ nhĩpêx. Nẽ hprõ pix tãnopxar o pa. Nẽ mẽmoj punuj kutã amnhĩ to htỳx nẽ. Nẽ tãm hamaxpẽr. Nẽ àmnhĩx amnhĩ wỳr mẽ piitã mẽ kuwỳ. Nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre mex nẽ."}
{"eng": "not a drinker, not violent, not greedy for money, but gentle, not quarrelsome, not covetous;", "apn": "No kê mẽ kagôxỳhti japrôr nẽ ho pipãnh o pa hkêt nẽ. Nẽ àhkurê ho pa hkêt nẽ. Nẽ mẽ piitã mẽ kamã ukaprĩ ho ri mẽ hkôt pa. Jao mẽ kutã nojarêt rãhã ho pa. Nẽ amnhĩm kàxpore rax o pikuprõnh prãm xàj tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hkêt nẽ."}
{"eng": "although I used to be a blasphemer, a persecutor, and insolent. However, I obtained mercy because I did it ignorantly in unbelief.", "apn": "Nom amnepêm na pa pre hkôt ijamaxpẽr kêt nẽ. Ãm axtem nẽ haprỳ rũnh nẽ ho ixkapẽr punuj o ri ixpa. Nẽ hkwỳjê ho ixkrihkrit nẽ mẽ haprỳ nẽ mẽ htak. Nom kormã amnhĩ kaxyw Kris kôt ijamaxpẽr kêt jakamã ixtỳx ã mẽ hipêx anhỹr o ixpa nhũm Pahihti ja hã ixpumu nẽ ixkamã ukaprĩ nẽ mẽ hã tanhmã ixto hkêt nẽ."}
{"eng": "The grace of our Lord abounded exceedingly with faith and love which is in Christ Jesus.", "apn": "Nẽ kãm ijapê xàj mẽmoj to ixkutã nojarêt rãhã ho pa nẽ tanhmã ixkrã hto pa ra amnhĩ kaxyw hkôt ijamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xãm. Hãmri nẽ kukwak ri ra inhmã hkwỳjê hkĩnh nẽ hpãnhã mẽ ho mex o ri mẽ hkôt ixpa."}
{"eng": "As I urged you when I was going into Macedonia, stay at Ephesus that you might command certain men not to teach a different doctrine,", "apn": "Nẽ na pu pre wa Epes kamã papa tã pika pê Masetõn wỳr panojarêt nẽ tee ri Epes kamã Tĩrtũm kapẽr ho hêx o mẽ ahkre xwỳnhjê kapẽr ma. Jakamã na pa pre amã: —E Ximotre kêr ka Masetõn wỳr ixkôt amõr kêt nẽ. Ãm jar Epes kamã arĩk nẽ ixwakre kamã Tĩrtũm kapẽr o mẽ hêx xwỳnhjê mã akapẽr nẽ ã mẽ hêx anhỹrja nê mẽ hkurê ho ri mẽ hkôt apa. Anhỹr o amã harẽ hãmri nẽ Epes kamã are nẽ ma Masetõn wỳr ahte mõ."}
{"eng": "and not to pay attention to myths and endless genealogies, which cause disputes rather than God’s stewardship, which is in faith.", "apn": "Mẽ hêx xwỳnhjaja amnepêm panhĩgêtjaja kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to nẽ tanhmã ujarẽnh toja nhũm htem mẽ kãm harẽnh pix o pa. Nẽ mẽ hixi piitã harẽnh o pa. Na htem ã amnhĩ krã hkôt hkwỳjê mã ujarẽnh anhỹr o pa. Jao axpẽn kwỳm ri mẽ ahkre nẽ mẽ hã axpẽn mã àkjêr o pa. Ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr jao Tĩrtũm nhỹ hã kãm hprãm xà hkôt mẽ ahkre hkêt nẽ. Koja mẽhõ Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o mẽ ahkre hãmri nẽ amnhĩ kaxyw kãm hamaxpẽr tỳx pê tanhmã mẽ ahkre hto. Nom ixte amã mẽ harẽnh xwỳnhjaja Tĩrtũm nhỹ hã mẽ ahkre hkêt jakamã na pa pre inhnojarêt nẽ ã amã mẽ harẽnh anẽ nẽ mẽ kuri Epes kamã are."}
{"eng": "The grace of our Lord Jesus Christ be with you all. Amen.", "apn": "Nẽ na pa hte mẽ ato Pahihti Jejus wỳr rãhã ho ixpa. Kot mẽ pamã mẽ pajamakêtkati xà nhõr jakamã na pa htem mẽ ato kuwỳ nẽ kãm: —Pa Pahihti? Kwa kêr ka Tesarõn kamã akwỳjê pumu nẽ mẽmoj to mẽ kutã anojarêt rãhã ho ri mẽ hkôt apa. Kê mẽ hamakêtkati nẽ àmnhĩx pa ho pa. Anẽ. Tã ãm ja pix. Ixpê Pawre na pa kagà jatur xà kamã inhĩhkra ho amnhĩ nhĩxi nhĩpêx. Na hte kagà nhĩpêx xwỳnh inhmã ixkapẽr ã kagà. Nẽ hã kagà hpa pa hpãnhã hatur xà kamã pam inhĩxi nhĩpêx. Tã na hapêx."}
{"eng": "Now we command you, brothers, in the name of our Lord Jesus Christ, that you withdraw yourselves from every brother who walks in rebellion and not after the tradition which they received from us.", "apn": "E kot paj hpãnhã Kris kôt mẽ pahkwỳ kãm kaga xwỳnhjê jarẽ ka mẽ inhma. Pahihti Jejus nhỹ hã kot paj mẽ amã tanhmã mẽ harẽnh to. Nà koja mẽ akwỳjaja kãm kaga nẽ amnhĩm mẽmoj tã àpênh kêt japêr. Nẽ mẽ ixte mẽ axàpênh mex o apa hã mẽ amã karõja kuhpa hã amnhĩm mẽmoj tã àpênh kêt japêr. Koja mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ ka mẽ ja hã mẽ omu hãmri nẽ mẽ hkôt ri apa hkêt nẽ."}
{"eng": "neither did we eat bread from anyone’s hand without paying for it, but in labor and travail worked night and day, that we might not burden any of you.", "apn": "Xà mẽ pajaja na pa prem ma mẽ awỳr mõ nẽ mẽ akôt inhmã kaga nẽ mẽmoj tã ixàpênh kêt nẽ ri ixpa? Nà na pa prem mẽ apa kukwak ri ixàpkur pymaj ixàpênh rũnh nẽ amnhĩ pa pix kukwak ri ixàpkur o ri ixpa. Na ka prem mẽ inhmã mẽmo mẽ apkur xà ho mra pa prem amarĩ amnhĩm hamỳnh nẽ hkur kêt nẽ. Na pa prem hpãnhã mẽ amã amnhĩre nẽ kormã kuku. Tã kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri axpẽn kôt apa nẽ amnhĩ pa pix kukwak ri apku. Nẽ mẽ amã kaga hã nhãm akwỳjê hpa kukwak ri axàpkur o ri apa kêt nẽ."}
{"eng": "that they all might be judged who didn’t believe the truth, but had pleasure in unrighteousness.", "apn": "Koja kato nẽ Satanasti mẽ wa mẽ piitã tanhmã mẽ nokupyr to ho ri mẽ hkôt pa. Nẽ hêx rom mẽ kãm aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o ri pa. Koja wa hêx rom te Tĩrtũm kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Hãmri nhũm mẽ kot Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr kêt xwỳnhjaja ja hã wa omu nẽ wa hkôt hamaxpẽr kurê kumrẽx. Nẽ ãm hãmri wa kapẽr ã wa hkamnhĩx. Kop apu ra mẽ kot Tĩrtũm kapẽr mar nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳr ronhỹx ra Tĩrtũm amnhĩ tã mẽ omu nẽ mẽ ho hkra. Nom koja mẽ kãm kapẽr mar prãm kêt nẽ. Ãm wa kot amnhĩ to hêx o wa pa xwỳnhta kôt pix mã koja mẽ kãm amnhĩ nhĩpêx prãm. Ja mỳrapê koja Tĩrtũm tee ri ja hã mẽ omu hãmri nẽ mẽ nê wa kot amnhĩ tomnuj tỳx xwỳnhta wa omunh kêt nhũm wa tanhmã mẽ kãm amnhĩ nhĩpêx to nhũm mẽ wa omu nẽ wa hkôt hamaxpẽr kurê kumrẽx. Hãmri nẽ wa gryk ã Tĩrtũm kaga jakamã nhũm nhỹrmã mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàja wỳr mẽ rẽnh pa. Koja Satanasti mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx kumrẽx xwỳnh maatita ã hêx rom tanhmã mẽ no kupyr to anhỹr o pa rãhã nhũm Pahihti Jejusja hirã rax kãm akupỹn mẽ pahwỳr wrỳ. Hãmri nẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx kumrẽx xwỳnh maatita ã amỹnê nhũm mẽ kãm hpĩr kurê kumrẽx nhũm hapêx. Koja ã amnhĩ nhĩpêx anẽ."}
{"eng": "He opposes and exalts himself against all that is called God or that is worshiped, so that he sits as God in the temple of God, setting himself up as God.", "apn": "Jakamã kêr ka mẽ ãm mẽ kot harẽnh o hêxja ma nẽ hkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. Kormã Pahihti Jejusja akupỹn nojarêt kêt. E kot paj ixprĩ hã mẽ amã ja jarẽ ka mẽ inhma. Nà kormã Pahihti akupỹn nojarêt kêt ri koja mẽ ohtô rax kumrẽx nẽ Tĩrtũm kutã amnhĩ xunhwỳ nẽ kãm hkurê ho pa. Nẽ amnhĩ tomnuj tỳx o pa. Hãmri nhũm ra kot amnhĩ tomnuj tỳx kumrẽx xwỳnh maatija amnhĩ to amnhĩrĩt. Nom na pre ra Tĩrtũm tanhmã kot hipêx to hkukamã hã amnhĩ jarẽ. Koja xep gaa nẽ ma mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta wỳr kumẽ nhũm kamã amnhĩ xà htỳx kamã hamak o pa rãhã nẽ pa ho pa. Tã nom kormã Pahihtija akupỹn wrỳk nẽ ma hwỳr mẽnh kêt ri koja mẽ piitã omu nẽ kêp Mẽhpãm maati pixi hã harẽnh kaxyw mẽ kêp mẽ õ sãnti piitã hkrakrak pa. Nẽ mẽ kot mẽmo karõ ho amnhĩ pãm ã harẽnh xwỳnhja nhũm piitã hkrakrak pa. Hãmri nẽ axtem nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre jatur xà kamã hitom wỳr axà nẽ kamã nhỹ nẽ hêx rom mẽ piitã mẽ kãm kêp Tĩrtũm ã amnhĩ to hêx nẽ mẽ kãm: —E mẽ amnẽ ixpumu. Ixpê mẽ anhõ Tĩrtũm na pa. Pa kot kaj mẽ inhmã inhmex o inhmex ã ijarẽ. No kêr ka mẽ anhõ sãnti ho apãm o apa hkêt nẽ. Kwarĩ ho kwarĩ. Ãm paxipix ixpê Mẽapãm maati nẽ paxipix ixpê mẽ anhõ Tĩrtũm. Anhỹr o amnhĩ to hêx."}
{"eng": "that the name of our Lord Jesus may be glorified in you, and you in him, according to the grace of our God and the Lord Jesus Christ.", "apn": "Nẽ na pa htem mẽ ato Tĩrtũm wỳr rãhã ho ixpa nẽ kãm: —Pa Tĩrtũm? E Tesarõn kãm akrajaja na pa mẽ ho awỳ. Na ka hte Akra Pahihti Jejus Kris mẽ wa mẽ ho mex rax o apa. Jao amnhĩm mẽ arê nhũm mẽ ra kãm amnhĩ to mex prãm nẽ. Na htem amnhĩ kaxyw Jejus mã hamaxpẽr rãhã pê mẽmoj to axpẽn kutã nojarêt o pa. Jakamã kwa tanhmã mẽ hkrã hto kê mẽ akôt ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr rãhã ho pa. Kêr ka mẽ kot akôt amnhĩ nhĩpêx o pa hã mẽ omu nẽ akĩnh nẽ mẽ kãm mẽ mex ã mẽ harẽ. Nhũm mẽ ate tanhmã mẽ ho mex to hã amnhĩ tã apumu hãmri nẽ mẽ amnhĩ pyrà nẽ amã amex o amex ã ajarẽnh rãhã ho pa. Anẽ."}
{"eng": "when he comes in that day to be glorified in his saints and to be admired among all those who have believed, because our testimony to you was believed.", "apn": "Koja Pahihti Jejusja nhỹrmã man akupỹn pika hwỳr hirã htỳx kãm wrỳ nhũm Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnh xihtỳx xwỳnhjaja man hkôt wrỳ. Koja mẽ wrỳ hãmri nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê homnuj tỳx kumrẽx. Jao ma mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta wỳr mẽ rẽnh pa nhũm mẽ kamã htĩr tũm nẽ amnhĩ xà htỳx kamã hamak rãhã ho pa ho pa. Koja ã Pahihtija amnhĩ nê mẽ kot hkôt amnhĩ xunhwỳr kêt xwỳnhjê rẽnh anẽ nhũm mẽ pahkĩnhã Tĩrtũm mẽ Krata wa kuri mex nẽ pa hkêt nẽ. Nẽ mẽ pahkĩnh ã wa mex o wa mex nẽ wa hihtỳx o wa hihtỳx ã wa omunh kêt nẽ. Koja Pahihti Jejus nhỹrmã akupỹn wrỳ nẽ ã mẽ panê mẽ hipêx anẽ. Koja wrỳ pu mẽ amnhĩ kaxyw hkôt pajamaxpẽr xwỳnhjaja amnhĩ wỳr omu nẽ pahkĩnh nẽ. Hãmri nẽ amnhĩ nhĩ nyw ã amnhĩ pumu nẽ kãm: —Hêxta waa nẽ. Amex o amex Pahihti. Na ka pre mẽ inhnê ty hãmri nẽ mẽ inhmã mẽ inhĩ nyw gõ. Kot paj mẽ Tĩrtũm mẽ war ari inhmex kumrẽx nẽ ixtĩr tũm nẽ ixpa ho ixpa. Ãm hãmri na ka ã mẽ ixto mex anẽ. Nà amex kumrẽx o amex kumrẽx Pahihti. Anẽ. Ã kot puj mẽ pahpê hkwỳjaja amnhĩ tã kãm mex o mex ã harẽnh anẽ. Ra mẽ ate mẽ ixkapẽr mar nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳr jakamã kot kaj mẽ ixpyrà nẽ ã kãm mex o mex ã harẽnh anẽ."}
{"eng": "The grace of our Lord Jesus Christ be with you. Amen.", "apn": "Nẽ kê Pahihti Jejus Kris mẽ akutã nojarêt rãhã ho pa. Ixte Pahihti nhỹ hã ã mẽ amã ixkapẽr nẽ hã kagà anhỹr jakamã kêr ka mẽ atar Kris kwỳjê piitã mẽ kãm kamã harẽ kê mẽ piitã ixkapẽr ma. Tã ãm ja pix na hapêx. Ixpê Pawre na pa ã mẽ amã kagà nhĩpêx nẽ mẽ awỳr mẽnh anẽ."}
{"eng": "Test all things, and hold firmly that which is good.", "apn": "Koja Tĩrtũm kapẽr kôt tanhmã mẽ amã mẽmoj jarẽnh to nẽ ãm hãmri Tĩrtũm Karõ nhỹ hã harẽnh ã amnhĩ jarẽ. Ka mẽ ama nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx."}
{"eng": "Abstain from every form of evil.", "apn": "No koja Tĩrtũm kapẽr kwỳm ri tanhmã mẽmoj jarẽnh to hãmri nẽ Tĩrtũm Karõ nhỹ hã ja jarẽnh kêt nẽ. Ãm amnhĩ krã hkôt harẽ. Ka mẽ tee ri ama nẽ amnhĩ krã kamã kapẽr xir tỳx kêt nẽ. Jao hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ."}
{"eng": "Don’t quench the Spirit.", "apn": "Nẽ koja Tĩrtũm Karõ mẽ amã mẽmoj tã tanhmã kapẽr o amnhĩrĩt to ka mẽ ama nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kurê kumrẽx. Rỳ mẽhõ mã tanhmã akapẽr to kurê kumrẽx. No kêr ka mẽ ama nẽ ãm ama nẽ atỳx ri hã apa hkêt nẽ."}
{"eng": "Don’t despise prophecies.", "apn": "Rỳ nhũm mẽhõ Tĩrtũm Karõ nhỹ hã tanhmã mẽ amã kapẽr to ka mẽ ama nẽ agryk nẽ tanhmã ho akapẽr punuj to hkêt nẽ."}
{"eng": "For God didn’t appoint us to wrath, but to the obtaining of salvation through our Lord Jesus Christ,", "apn": "Xà na pre Tĩrtũm mẽ pakamã gryk kãm mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xà hwỳr mẽ pajanor kaxyw mẽ parê? Nà na pre ja kaxyw mẽ parênh kêt nẽ. Ãm Pahihti Jejus Kris kukwak ri kot amnhĩ katut kôt mẽ pahte amnhĩ tomnuj rẽnh par nẽ mẽ pahto hkra kaxyw na pre mẽ parê."}
{"eng": "who died for us, that, whether we wake or sleep, we should live together with him.", "apn": "Tã mẽmo kaxyw na pre Krisja mẽ panê ty? Nà nhỹrmã Tĩrtũm mẽ wa kuri mẽ pamex kumrẽx nẽ pahtĩr tũm nẽ papa ho papa hprãm xàj na pre mẽ panê ty. Jakamã koja nhỹrmã akupỹm amnhĩ kôt ma mẽ pahto àpir kaxyw akupỹn mẽ pahwỳr wrỳ pu mẽ amnhĩ kaxyw hkôt pajamaxpẽr xwỳnh piitã ma hkôt kaxkwa hwỳr api hãmri nẽ Tĩrtũm wa kuri pamex nẽ pahtĩr tũm nẽ papa ho papa. Kormã mẽ pahtĩr ri mẽ papa xwỳnhjaja nẽ ra mẽ htyk nẽ hikwỹ xwỳnhjaja nhũm akupỹm mẽ ho htĩr. Hãmri nẽ mẽ pahto hpimrààtã amnhĩ kôt mẽ pahto àpir pa. Mẽ pahte hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnh piitã koja Jejus nhỹrmã akupỹn wrỳ nẽ ã mẽ panhĩpêx mex anẽ."}
{"eng": "But you, brothers, aren’t in darkness, that the day should overtake you like a thief.", "apn": "Nom mẽ kajaja kot kaj mẽ urà nẽ amnhĩ jaêr pê akupỹm wrỳk kãm omu nẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr o akaprĩ hkêt nẽ."}
{"eng": "You are all children of light and children of the day. We don’t belong to the night, nor to darkness,", "apn": "Mẽ pahpê Jejus kwỳ jakamã na pu htem kapẽr kôt ri tãm amnhĩ nhĩpêx o ri papa. Jao te mẽ pahte mẽ kêp Jejus kwỳ hkêt xwỳnhjê kot amnhĩ nhĩpêx pyràk kêt."}
{"eng": "For you yourselves know well that the day of the Lord comes like a thief in the night.", "apn": "Nẽ mẽ pahte Jejus akupỹm wrỳk xà hã arĩgro pumunh kêt jakamã kot paj mẽ amã tanhmã hã kagà hto hkêt nẽ. Koja nhỹrmã akupỹn mẽ pahwỳr nojarêt hãmri nẽ te kot mẽ ahkĩnh xwỳnh kot amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ mẽ pajaêr pê mẽ pahwỳr wrỳ."}
{"eng": "For the Lord himself will descend from heaven with a shout, with the voice of the archangel and with God’s trumpet. The dead in Christ will rise first,", "apn": "Na pre Pahihti Jejus inhmã hkôt mẽ pahkwỳ htyk xwỳnhjê jarẽnh o: —Kot paj nhỹrmã akupỹn mẽ awỳr wrỳ ka mẽ ate ixkôt amnhĩ nhĩpêx xwỳnh piitã ma ixkutã axàpir o mõ. Nom kot kaj mẽ arĩ atĩr nẽ apa xwỳnhjaja akumrẽx axàpir kêt nẽ. Kormã. Koja Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnh krãhtũmja Tĩrtũm mã pifti kakô. Kakôr tỳx pa ixkwỳ htyk nẽ hikwỹ xwỳnhjê mã ixkapẽr nẽ ixàmra kamã mẽ kumra. Nhũm mẽ hkarõ akupỹn mẽ hwỳr wrỳ nẽ mẽ kãm gjêx pa. Hãmri nhũm mẽ akupỹm htĩr nẽ kànhmã hkrĩ hpa nẽ ma kumrẽx ixkutã àpir o mõ."}
{"eng": "that each one of you know how to control his own body in sanctification and honor,", "apn": "Jakamã kwa kêr ka mẽ amyjaja aprõ pix tãnopxar o ri apa. No mẽ ri nhãm mẽnijê ho amnhĩkati ho ri apa hkêt nẽ. Nẽ mẽ anijaja kêr ka mẽ amjên pix tãnopxar o ri apa. No mẽ ri nhãm mẽmyjê ho amnhĩkati ho ri apa hkêt nẽ."}
{"eng": "not in the passion of lust, even as the Gentiles who don’t know God,", "apn": "Jejus kwỳ hkêt xwỳnhjaja kot htỳx ri kãm hprãm xà hkôt mẽnijê hwỳr mrar nẽ mẽ ho amnhĩkati htã kêr ka mẽ ho mẽ uràk kêt nẽ. Kwarĩ ho kwarĩ."}
{"eng": "Finally then, brothers, we beg and exhort you in the Lord Jesus, that as you received from us how you ought to walk and to please God, that you abound more and more.", "apn": "E Jejus kôt ixkwỳjaja. Na pa prem ma mẽ awỳr mõ nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ajahkre ho ri mẽ akôt ixpa. Mẽ ate mar nẽ Tĩrtũm kãm hprãm xà hkôt tanhmã amnhĩ nhĩpêx to kaxyw. Ka prem mẽ inhma nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx mex o ri apa. Tã kot paj axte ja hã tanhmã mẽ amã karõ hto. Pahihti Jejus nhỹ hã axte mẽmoj tã mẽ amã karõ. Jakamã kwa kêr ka mẽ arĩ Tĩrtũm kapẽr kôt pix mã ri amnhĩ nhĩpêx mex nẽ ỹ hã amnhĩ to htỳx pê ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa."}
{"eng": "For you know what instructions we gave you through the Lord Jesus.", "apn": "Na pa prem ra Jejus nhỹ hã mẽ amã mẽmoj tã karõ. Mẽ ate hkôt amnhĩ nhĩpêx prãm xàj mẽ amã hã karõ ka prem mẽ inhma."}
{"eng": "Now may our God and Father himself, and our Lord Jesus Christ, direct our way to you.", "apn": "Nom kãm ja pix jarẽnh kêt nẽ. Na pa hte wa mããnẽn arĩgro hã nẽ kamàt kãm amnhĩ to Mẽpanhĩpêêxà Tĩrtũm mẽ Pahihti Jejus Kris wa hwỳr kãm ixihtỳx rãhã ho ixpa nẽ wa kãm: —Kwa Tĩrtũm mẽ Jejus wa. Na pa wa ra inhmã Tesarõn wỳr inhmõr nẽ mẽ pahkwỳjê pumunh prãm tỳx nẽ. Kormã mẽ kot akapẽr jatur xà mar kêt. Tã wa inhmã akupỹm mẽ hwỳr wa inhmõr nẽ mẽ kãm akapẽr jatur xàm mẽnh prãm. Mẽ kot mar nẽ akôt amnhĩ nhĩpêx mex o pa kaxyw. Kwa xàt ka wa akupỹm mẽ hwỳr wa inhmẽ nà? Anẽ. Na pa hte wa ã amnhĩ to wa hwỳr rãhã ho ixpa anẽ. Tã koja wa akupỹm mẽ awỳr wa inhmẽ pa wa ma mẽ awỳr inhmõr kurê kumrẽx."}
{"eng": "For this cause, brothers, we were comforted over you in all our distress and affliction through your faith.", "apn": "Nà ãm hãmri na ka htem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Na pa wa ra jar ixpunuj nẽ ixpa nẽ Kris ã amnhĩ xà htỳx kamã ijamak tã mẽ ajarẽnh ma nẽ tãm ijamaxpẽr."}
{"eng": "For now we live, if you stand fast in the Lord.", "apn": "Tesarõn nhõ xwỳnhjaja kot Kris ã tanhmã mẽ anhĩpêx to htã ka mẽ arĩ hkôt amnhĩ xunhwỳr tỳx rãhã nẽ. Pa wa mẽ ajarẽnh ma nẽ mẽ anhỹ hã ixkĩnh pê tanhmã Pahihti Jejus mã amnhĩ nhĩpêx to ho ri ixpa."}
{"eng": "For this cause I also, when I couldn’t stand it any longer, sent that I might know your faith, for fear that by any means the tempter had tempted you, and our labor would have been in vain.", "apn": "Nẽ kormã mẽ akôt ixpa ri na pa pre Kris kwỳ hkêt xwỳnhjaja kot Kris ã tanhmã mẽ atomnuj to hkukamã mẽ amã mẽ harẽ ka prem mẽ inhma. Na htem ã Kris ã mẽ pahkurê xwỳnhjaja mẽ panhĩpêx anhỹr o pa. Tã nhũm prem ã mẽ anhĩpêx anẽ pa mẽ ajarẽnh ma nẽ tee ri mẽ akukamã ijamaxpẽr nẽ axpẽn mã mẽ ajarẽnh o: —Hêxta waa nẽ. Kwa mẽ kot Jejus ã tanhmã mẽ homnuj toja mỳrapê mãn mẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ Jejus kaga rỳ ko. Mãn ra Satanasti tanhmã mẽ kãm Jejus o hêx to nhũm mẽ kuma nẽ tanhmã hamaxpẽr to nẽ hkaga. Kwa mãn pu prem ãm mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh kaprỳ nà? Anẽ. Hãmri nẽ tee ri mẽ akukamã ijamaxpẽr nẽ mẽ awỳr Ximotre mẽnh kaxyw nẽ kãm: —Mãn ra Tesarõn nhõ xwỳnhjaja Jejus ã tanhmã mẽ homnuj to nhũm mẽ amnhĩ xà htỳx kamã hamak o ra tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr. Kwa ma mẽ hwỳr mõ nẽ ja hã mẽ omu. Hãmri nẽ mẽ kot Kris kôt amnhĩ xunhwỳr tỳx kaxyw mẽ hamaxpẽr o axihtỳx. Hãmri nẽ akupỹn wa ixwỳr mõ nẽ wa inhmã tanhmã mẽ harẽnh to. Kot paj Siras mẽ wa akutêp jar Atenas kamã wa arĩk. Anẽ. Hãmri nẽ mẽ awỳr kumẽ. Ximotre na hte Siras mẽ wa inhĩhkô hã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa. Nẽ Kris kot tanhmã mẽ panê amnhĩ nhĩpêx toja nhũm wa inhĩhkô hã mẽ kãm harẽnh o pa. Tã pa pre mẽ awỳr kumẽ nhũm ma mẽ awỳr mõ pa Siras mẽ wa Atenas kamã kutêp arĩk."}
{"eng": "For you are our glory and our joy.", "apn": "Mẽ inhmã mẽ akĩnh tỳx. Mẽ ate Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx mex jakamã koja nhỹrmã Pahihti Jejus akupỹn mẽ pahwỳr wrỳ pa mẽ akuri xa nẽ kãm mẽ ajarẽnh o: —Pa Pahihti. E Tesarõn nhõ xwỳnhjê pumu. Na ka pre mẽ hwỳr inhmẽ pa mẽ hwỳr mõ nẽ mẽ kãm ajarẽ nhũm prem inhma nẽ amnhĩ kaxyw akôt hamaxpẽr tỳx nẽ akôt amnhĩ xunhwỳ. Tã na htem akôt tãm amnhĩ nhĩpêx rãhã ho pa. Anhỹr o kãm mẽ ajarẽ nẽ mẽ anhỹ hã ixkĩnh tỳx kumrẽx."}
{"eng": "But we, brothers, being bereaved of you for a short season in presence, not in heart, tried even harder to see your face with great desire,", "apn": "Nẽ ma mẽ awỳr mẽ inhmõr tã mẽ anhõ krĩ kamã mẽ kêp Kris kwỳ hkêt xwỳnhjaja na pre mẽ ixpumu nẽ mẽ anê mẽ ijano pa prem ijapôj nẽ hpãnhã ma nhỹhỹm krĩ hõ hwỳr ixpa. Nom arĩ mẽ amã ijamaxpẽr rãhã nẽ mẽ ato ijamak o ri ixpa nẽ xatã akupỹm mẽ awỳr ixkrà."}
{"eng": "because we wanted to come to you—indeed, I, Paul, once and again—but Satan hindered us.", "apn": "Na pa prem inhmã akupỹm mẽ awỳr inhmõr prãm tỳx nẽ. Ixpê Pawre na pa pre xatã mẽ awỳr ixkrà htã nhũm Satanasti tanhmã mẽ anê ixpê amnàr to pa kormã mẽ awỳr inhmõr kêt nẽ. Ãm tee ri inhmõr prãm kaprỳ."}
{"eng": "who killed both the Lord Jesus and their own prophets, and drove us out, and don’t please God, and are contrary to all men,", "apn": "Amnepêm Ijaew na prem Tĩrtũm nhỹ hã mẽ kãm kapẽr o mẽ pa xwỳnhjê homnuj nẽ mẽ hkwỳjê hpar o pa. Hãmri nhũm hpãnhã mẽ hkanrẽhã mẽ htàmnhwỳjaja mẽ uràk nẽ Pahihti Jejusja pĩ. Tã jarãhã mããnẽn ã Jejus ã mẽ panhĩpêx anẽ nhũm Tĩrtũm tee ri mẽ pahtã mẽ omu nhũm ja kêp omnuj tỳx kumrẽx nhũm mẽ pahtã mẽ kamã gryk nẽ. Na hte mẽ apê Ijaew kêt xwỳnhjê ho hkra nhũm Ijaew kãm ja prãm kêt"}
{"eng": "forbidding us to speak to the Gentiles that they may be saved, to fill up their sins always. But wrath has come on them to the uttermost.", "apn": "jakamã na htem mẽ akwỳ kot Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳr pymaj mẽ anê mẽ ixkurê nẽ mẽ inhmã: —Kwa Ijaew kêt xwỳnhjê mã Tĩrtũm kapẽr jarẽnh kêt nẽ. Ja mex kêt. Anẽ. Mẽ ate Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr nẽ nhỹrmã Tĩrtũm wa kuri atĩr tũm nẽ apaja mẽ kãm hprãm kêt jakamã na htem ã mẽ anê àmnàr o pa anhỹrja o amnhĩ tomnuj nẽ. Mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx o mẽ pa xwỳnh jakamã na Tĩrtũm mẽ kamã gryk nẽ. Koja nhỹrmã mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xà hwỳr mẽ rẽnh pa."}
{"eng": "As you know, we exhorted, comforted, and implored every one of you, as a father does his own children,", "apn": "Na pa pre mẽ apê mẽ ixkra pyràk mẽ anhĩpêx o ri mẽ akôt ixpa."}
{"eng": "to the end that you should walk worthily of God, who calls you into his own Kingdom and glory.", "apn": "Jao mẽ amã ixkapẽr mex nẽ. Nẽ mẽ akaprĩ nẽ apa xwỳnhjaja pa prem akupỹm mẽ ajamaxpẽr o mẽ axihtỳx hãmri nẽ mẽ apiitã mẽ amã ixkapẽr nẽ mẽ amã: —Kwa kêr ka mẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx mex rãhã ho ri apa nẽ aa hkaga hkêt nẽ. Anẽ. Tĩrtũm tãm na pre amnhĩ wỳr mẽ pahwỳ pu prem hkôt amnhĩ xunhwỳ. Tã koja nhỹrmã amnhĩ wỳr mẽ pahto api pu mẽ Kra Jejus kukwak ri wa kuri pamex kumrẽx nẽ ri papa ho papa. Jakamã kwa kêr ka mẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx mex rãhã ho ri apa."}
{"eng": "nor seeking glory from men (neither from you nor from others), when we might have claimed authority as apostles of Christ.", "apn": "Rỳ xà mẽ ate mẽ inhmex ã mẽ ixto jarkrar kaxyw na pa prem mẽ awỳr mõ? Nà mããnẽn ja kaxyw kêt. Ã mẽ ate mẽ ijarẽnh anhỹr prãm xàj na pa htem Tĩrtũm kapẽr o mẽ ajahkre ho ri ixpa hkêt nẽ."}
{"eng": "But we were gentle among you, like a nursing mother cherishes her own children.", "apn": "Rỳ xàn pa pre mẽ awỳr mõ nẽ mẽ amã amnhĩ jarẽnh o: —E mẽ ixte Jejus nhỹ hã ixkapẽr o ixpa xwỳnh jakamã kot paj mẽ amã tanhmã ixkapẽr to ka mẽ inhma nẽ hpãnhã mẽ inhmã amnhĩre. Anhỹr o mẽ amã ixkapẽr? Nà na pa pre ã mẽ amã ixkapẽr anhỹr kêt nẽ. Na pa prem te mẽ katorxà kot hkrajê nhĩpêx pyràk o mẽ anhĩpêx nẽ amarĩ mẽ ajahkre ho ixpa nẽ mẽmoj tã mẽ awỳr kêt nẽ."}
{"eng": "but having suffered before and been shamefully treated, as you know, at Philippi, we grew bold in our God to tell you the Good News of God in much conflict.", "apn": "Nẽ kormã mẽ awỳr mẽ inhmõr kêt ri na pa prem kormã Piripos nhõ xwỳnhjê mã Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o ri mẽ hkôt ixpa. Nom nhũm mẽ hkwỳjaja kãm mẽ inhmar prãm kêt nẽ. Na prem Jejus ã mẽ inhmã kapẽr punuj nẽ mẽ inhĩpêx kati pa prem amnhĩ xà htỳx kamã ijamak o mẽ hkôt ixpa. Na ka prem ja hã mẽ ijarẽnh ma. Ã mẽ kot mẽ inhĩpêx anhỹr tã pa mẽ tee ri amnhĩ kukamã ijamaxpẽr pê Tĩrtũm kapẽr jarẽnh kaga hkêt nẽ. Na pa prem arĩ mẽ kãm Jejus kot tanhmã mẽ panê amnhĩ nhĩpêx to hã harẽnh o ri mẽ hkôt ixpa. Tã mẽ awỳr inhnojarêt nẽ Tĩrtũm nhỹ hã amnhĩ to htỳx nẽ ma mẽ awỳr mõ. Hãmri nẽ mẽ amã tanhmã Jejus jarẽnh to ho ri ixpa. Ka prem mẽ inhma hãmri nẽ axohtô nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ."}
{"eng": "For from you the word of the Lord has been declared, not only in Macedonia and Achaia, but also in every place your faith toward God has gone out, so that we need not to say anything.", "apn": "Na ka prem tanhmã Jejus kot mẽ panê amnhĩ nhĩpêx to hã harẽnh o ri mẽ hkôt apa nhũm mẽ piitã mẽ akapẽr ma. Nom mẽ tapxipixjaja mar kêt nẽ. Na mẽ ra ohtô nẽ mẽ ajarẽnh ma nẽ mẽ apyrà nẽ ma mẽ kãm Jejus jarẽnh o pa. Ra mẽ ate Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr ã amnhĩ jarẽnh o ri apa nhũm mẽ piitã kot mẽ amar jakamã mẽ pajaja na pa htem mẽ kãm ã mẽ ajarẽnh anhỹr kêt nẽ. Mo kaxyw? Ra mẽ kot mẽ ajarẽnh mar mex kênã."}
{"eng": "For they themselves report concerning us what kind of a reception we had from you, and how you turned to God from idols to serve a living and true God,", "apn": "Na pa htem nhỹri krĩ hõ hwỳr pôj nhũm mẽ ixpumu nẽ ra mẽ tãmjaja mẽ inhmã mẽ ajarẽnh kurê kumrẽx. Nẽ mẽ ajarẽnh o: —Kwa Tesarõn kamã Kris kôt mẽ pahkwỳjaja na xep kãm mẽ akĩnh nẽ. Amnepêm na pre htem amnhĩm sãnti nhĩpêx nẽ kêp mẽhpãm ã harẽ nẽ amnhĩ to hwỳr o pa. Tã ka xep prem ma mẽ hwỳr mõ nẽ mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽ nhũm mẽ ama nẽ Tĩrtũmja sãnti rom ãm hãmri hã omunh kurê kumrẽx. Hãmri nẽ gryk ã sãnti kaga hpa nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳ nẽ hkôt pix mã amnhĩ nhĩpêx mex o pa."}
{"eng": "remembering without ceasing your work of faith and labor of love and perseverance of hope in our Lord Jesus Christ, before our God and Father.", "apn": "Nà mẽmoj kêt. Na pa htem mẽ amã ijamaxpẽr nẽ mẽ anhỹ hã ixkĩnh nẽ ixpa hãmri nẽ mẽ awỳr kagàja mẽ. Na pa htem mẽ ato Tĩrtũm wỳr rãhã ho ri ixpa nẽ kãm mẽ ajarẽnh o: —Pa Tĩrtũm. E mãn ka Tesarõn kamã akrajê pumu. Ãm hãmri na ka pre tanhmã mẽ hkrã hto nhũm mẽ akôt amnhĩ nhĩpêx mex o pa. Na htem amnhĩ kaxyw akôt hamaxpẽr tỳx nẽ. Jao mẽ piitã mẽ kamã ukaprĩ kamã tanhmã mẽ ho ajuta hto ho pa. Nhũm mẽ kãm mẽ ixkurê xwỳnhjaja Pahihti Jejus Kris ã tanhmã mẽ ho ho pa htã nhũm mẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr o hkaprĩ nẽ Jejus mẽ war akaga hkêt nẽ. Arĩ war anhỹ hã amnhĩ to htỳx nẽ Pahihti Jejus kutêp tanhmã kãm amnhĩ nhĩpêx to ho pa. Ãm hãmri na htem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ Tĩrtũm. Na pa htem mẽ kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹrja mã ijamaxpẽr nẽ ixkĩnh nẽ. Anhỹr o pa htem mẽ ato kuwỳ."}
{"eng": "I am sending him to you for this very purpose, that he may know your circumstances and comfort your hearts,", "apn": "Nẽ ot pa mẽ awỳr mẽ pahtõ Xikitre mẽnh mã. Kot ma mẽ awỳr ixte mẽ amã ixkapẽr ã kagà nhĩpêx o mõr kaxyw. Na hte ixkôt Tĩrtũm mã amnhĩ nhĩpêx o ri pa. Inhmã hapêê. Tã kot paj mẽ awỳr kumẽ kê ma mẽ awỳr mõ nẽ hprĩ hã mẽ amã ijarẽ. Mẽ ate ijarẽnh mar nẽ tãm ajamaxpẽr nẽ akĩnh kaxyw."}
{"eng": "Don’t lie to one another, seeing that you have put off the old man with his doings,", "apn": "Tã kêr ka mẽ axte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Nẽ mẽ ri axpẽn kãm agryk o ano hkà karôt o axpẽn pumunh kêt nẽ. Nẽ mẽ axpẽn kamã axàhkurê hkêt nẽ. Ri tanhmã axpẽn tomnuj to ho apa hkêt nẽ. Rỳ axpẽn jakwa kamã mẽmoj ma nẽ ri axpẽn xô ri tanhmã ri axpẽn mã ho axêx to ho ri apa hkêt nẽ. Nẽ mẽ akapẽr mã agêt o ri mẽ kãm akapẽr kêt nẽ. Nẽ mẽ ri mẽmoj to axpẽn mã axêx hkêt nẽ. Ã mẽ ate amnhĩ nhĩpêx anhỹr tũmta ra mẽ apê hapêx par kênã."}
{"eng": "If then you were raised together with Christ, seek the things that are above, where Christ is, seated on the right hand of God.", "apn": "Nẽ na pre Tĩrtũm akupỹm Kris o htĩr nhũm mẽ pahte hkôt amnhĩ xunhwỳr jakamã te Tĩrtũm kot Kris nhĩpêx pyrà nẽ akupỹm mẽ pahto mẽ pahtĩr pyràk o mẽ panhĩpêx. Jakamã kwa kêr pu mẽ axte pahte amnhĩ nhĩpêx tũm kôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Te Kris pyrà nẽ ra kaxkwa hwỳr paxàpir nẽ kamã ri papa pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Jao pajamaxpẽr nyw pix o pajamaxpẽr nẽ pahte amnhĩ nhĩpêx nyw pix o amnhĩ nhĩpêx o ri papa. Te Kris kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Na pre akupỹm kaxkwa hwỳr api nẽ Tĩrtũm nhĩhkô hã mẽ ho amnhĩptàr xà kamã hkrĩ ho hkrĩ."}
{"eng": "For you died, and your life is hidden with Christ in God.", "apn": "Nẽ ra mẽ pahte Kris kôt amnhĩ xunhwỳr jakamã te jar pika hkôt pajapêx par nẽ Tĩrtũm wa kuri kaxkwa kamã pamex nẽ papa ho papa pyràk. Jakamã kwa kêr pu mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx nyw mã mãn pajamaxpẽr rãhã ho papa. Nẽ axte mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx tũm mã pajamaxpẽr kêt nẽ."}
{"eng": "You were dead through your trespasses and the uncircumcision of your flesh. He made you alive together with him, having forgiven us all our trespasses,", "apn": "Amnepêm kormã mẽ pahte Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr kêt ri na pu prem ri amnhĩ tomnuj to nẽ tanhmã pajamaxpẽr punuj to ho ri papa. Tĩrtũm noo mã te ra mẽ pahtyk pyràk. Tã Tĩrtũm te akupỹm Kris kôt mẽ pahto pahtĩr pyràk o mẽ panhĩpêx nẽ mẽ panê mẽ pahte amnhĩ tomnuj piitã ho hapêx nẽ axte kãm hamaxpẽr kêt kumrẽx."}
{"eng": "wiping out the handwriting in ordinances which was against us. He has taken it out of the way, nailing it to the cross.", "apn": "Te mẽ pahte tanhmã amnhĩ tomnuj to ho papa nhũm Tĩrtũm kot ja hã mẽ pahpumunh nẽ mẽ pahte amnhĩ tomnuj piitã hã kagà hpar pyràk. Nẽ kot kagàja pyr nẽ Kris nhĩhkô hã pĩ kahpa hã nhôr pyràk. Jao te kot mẽ pahte amnhĩ tomnuj ã kagàta hkaxônh nẽ rẽnh par pyràk o hipêx."}
{"eng": "He is the image of the invisible God, the firstborn of all creation.", "apn": "Nẽ Krisja te kot Tĩrtũm pyràk. Mẽ pahte pano ho Tĩrtũm pumunh kêt tã Kra Kris kot amnhĩ nhĩpêx ã harẽnh mar kôt mããnẽn Tĩrtũm kot amnhĩ nhĩpêx ã omunh mex nẽ. Amnepê mã kormã mẽmoj kêt ri nhũm Jejus pa ho pa rãhã nẽ. Jakamã kot amnhĩ to rax o Tĩrtũm kot mẽmoj to katorja piitã hakrenh par kumrẽx."}
{"eng": "For by him all things were created in the heavens and on the earth, visible things and invisible things, whether thrones or dominions or principalities or powers. All things have been created through him and for him.", "apn": "Na pre hipêêxà Tĩrtũm nhỹ hã mẽmoj piitã ho kator pa. Kaxkwa kamã nẽ pika hkôt mẽmoj piitã ho kator pa. Nẽ kaxkwa kamã mẽ pahte pano ho mẽmoj pumunh par xwỳnhjaja nhũm pre ho kato. Nẽ kamã mẽ pahte pano ho mẽmoj pumunh kêt xwỳnhjaja nhũm pre mããnẽn ho kato. Nẽ kapẽr o wrỳk xwỳnhjaja nẽ mẽ hkrãhtũmjaja nhũm pre mẽ ho kato. Nẽ pika kamã mẽ ho amnhĩptàr xwỳnhjaja nhũm pre mẽ piitã mẽ ho kator pa. Kãm hprãm xà hkôt Tĩrtũm nhỹ hã mẽmoj piitã ho kator pa."}
{"eng": "who delivered us out of the power of darkness, and translated us into the Kingdom of the Son of his love,", "apn": "Nẽ Satanasti kêp kamàt kô kamã mẽ kot amnhĩ tomnuj ho mẽ pa xwỳnhjê pãm. Tãm na hte mẽ ho amnhĩptàr o pa nẽ hkôt na pu prem amnhĩ nhĩpêx o papa rãhã nhũm Tĩrtũm tee ri ja hã mẽ pahpumu. Hãmri nẽ kãm kêp mẽ papytàr prãm xàj mẽ pahwỳr Kra japê htỳx kumrẽx xwỳnhja mẽ. Nhũm mẽ pahwỳr wrỳ nẽ mẽ panê htyk o mẽ pahte amnhĩ tomnuj pãnhã kãm amnhĩre. Tã pu prem hkôt amnhĩ xunhwỳ nhũm Tĩrtũm hã mẽ pahpumu nẽ mẽ panê mẽ pahte amnhĩ tomnuj o hapêx pa. Te kot amnhĩ katut kôt rẽnh par pyràk. Jao Satanasti pê mẽ pahpytà nhũm hpãnhã Jejusja tãm kêp mẽ pahto amnhĩptàr o pa xwỳnh."}
{"eng": "in whom we have our redemption, the forgiveness of our sins.", "apn": "Ra htyk o mẽ pahte amnhĩ tomnuj piitã hpãnhã amnhĩrer jakamã na pu htem hkôt amnhĩ xunhwỳ nhũm mẽ pahte amnhĩ tomnuj o hapêx pu mẽ axte Satanasti hkôt ri amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Ãm Jejus kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o ri papa."}
{"eng": "because of the hope which is laid up for you in the heavens, of which you heard before in the word of the truth of the Good News", "apn": "Na pre Epas ma mẽ awỳr mõ nẽ mẽ amã Jejus kot tanhmã mẽ panê amnhĩ nhĩpêx to hã harẽnh o mẽ akôt pa. Ãm hãmri kot mẽ amã harẽnhja. Tã ka xep prem ama nẽ amnhĩ kaxyw hkôt ajamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ. Hãmri nẽ amnhĩ wỳr Jejus jamãr o ri apa. Koja nhỹrmã akupỹn mẽ pahwỳr wrỳ nẽ amnhĩ pyrà nẽ ma akupỹm kaxkwa hwỳr mẽ pahto api nẽ mẽ pahto mex kumrẽx o mẽ pahkôt pa ho pa. Tã ka xep htem amnhĩ kaxyw hkôt ajamaxpẽr tỳx nẽ ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr kutêp amnhĩ wỳr kamã ajamak rãhã nẽ. Nẽ mẽ amã mẽ kot Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê hkĩnh tỳx nẽ."}
{"eng": "All the saints greet you, especially those who are of Caesar’s household.", "apn": "Nẽ ot pa mẽ jar ixpiitã mẽ apê Jejus Kris kôt mẽ ixkwỳjê hwỳr kagàja kamã mẽ ixpẽr mẽ. Mẽ ixpyrà nẽ mẽ apê Tĩrtũm kra hã. Pa nẽ Kris kôt mẽ pahtõ nẽ mẽ pahtõxjaja. Nẽ Rõm nhõ pahi mã mẽ àpênh xwỳnh kot Kris kôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja mããnẽn. Ãm jar mẽ ixpê Tĩrtũm krajê piitã pa mẽ awỳr ixpẽr mẽ."}
{"eng": "I know how to be humbled, and I also know how to abound. In any and all circumstances I have learned the secret both to be filled and to be hungry, both to abound and to be in need.", "apn": "Nẽ na pa hte tanhmã ixkute htã arĩ ixkĩnh nẽ ijamakêtkati nẽ ri ixpa. Jakamã kot pa mẽmo arĩgro hã ixpê amrakati nẽ inhmã prãm japêr tã no ãm tee ri amnhĩ kukamã ijamaxpẽr o ri ixkaprĩ hkêt nẽ. Arĩ ixkĩnh rãhã ixàmnhĩx ri ixpa. Rỳ pa inhõ mẽmoj rax japêr nẽ mããnẽn ixkĩnh nẽ ixàmnhĩx ri ixpa. Na pa pre tõhã inhõ rax nẽ ixpa. Nẽ tõhã inhõ hkêt nẽ ixpa. Tã arĩ ixkĩnh rãhã nẽ ixpa ho ixpa."}
{"eng": "Beware of the dogs; beware of the evil workers; beware of the false circumcision.", "apn": "Jakamã e kwa mẽ okora. Kêr ka mẽ amnhĩ nê mẽ kot Tĩrtũm kapẽr o hêx xwỳnhjê pumunh mex o ri apa. Na htem tanhmã mẽ amã kapẽr ho pa nẽ mẽ amã: —Kot kaj mẽ ixpê Ijaewjê pyrà nẽ amnhĩ my kwrỳt kà jakà hãmri nẽ apê Tĩrtũm kra. Anẽ."}
{"eng": "For we are the circumcision, who worship God in the Spirit, and rejoice in Christ Jesus, and have no confidence in the flesh;", "apn": "Nom ja kot anhỹr kêt. Mẽ pahte amnhĩ jakàr kôt mẽ pahpê Tĩrtũm kra hkêt. Ã kot anhỹr ronhỹx pu mẽ amnhĩ krã hkôt tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pahpê hkra. Nom ja kot anhỹr kêt. Mẽ ate amnhĩ jakàr kêt tã mẽ ixpyrà nẽ amnhĩ kaxyw Jejus Kris mã ajamaxpẽr jakamã mẽ ixpyrà nẽ mẽ apê Tĩrtũm kra na ka mẽ. Na ka htem mẽ ixpyrà nẽ Karõ nhỹ hã kãm mex o mex ã harẽnh o ri apa nẽ mẽ ixpyrà nẽ Jejus kukwak ri akĩnh nẽ ri apa. Nom na pu htem pahpê hkra kaxyw amnhĩ jakàr kêt nẽ."}
{"eng": "because for the work of Christ he came near to death, risking his life to supply that which was lacking in your service toward me.", "apn": "Na ka prem ixwỳr amẽ nhũm man ixwỳr mõ nẽ jar ixri mẽ kãm Kris kapẽr jarẽnh o ri mẽ hkôt pa rãhã nhỹx hã ty nom kot amnhĩ kamã kahak kêt. Jakamã kê akupỹm mẽ awỳr pôj ka mẽ omu nẽ akĩnh nẽ. Nẽ kahti hkôt amỳ nẽ ho mex nẽ. Kêp Kris kôt mẽ pahtõ mex kênã. Ã na htem Kris mã mẽ kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho mẽ pa xwỳnhjê nhĩpêx mex anhỹr o pa."}
{"eng": "For indeed he was sick nearly to death, but God had mercy on him, and not on him only, but on me also, that I might not have sorrow on sorrow.", "apn": "Tã ra à htỳx nẽ. Kironhỹx pre mẽ pahpê ty. Tã nhũm Tĩrtũm omu nẽ kamã ukaprĩ nẽ. Nẽ mããnẽn pa ixkamã ukaprĩ nẽ. Nẽ tee ri ixte à htỳx ã omunh nẽ ixkaprĩ htỳx pymaj akupỹm inhmã ho mex nhũm ra akupỹm mex nẽ ri pa. Hãmri nẽ kãm mẽ apumunh prãm nẽ. Mẽ ate à htỳx ã harẽnh mar nẽ akaprĩ hã mẽ ajarẽnh ma nẽ tee ri mẽ akukamã hamaxpẽr."}
{"eng": "holding up the word of life, that I may have something to boast in the day of Christ that I didn’t run in vain nor labor in vain.", "apn": "Mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja na htem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. No kêt mẽ kajaja. Mẽ ate mẽ hkôt apa htã kêr ka mẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Mẽ kurom mẽ apê Tĩrtũm kra jakamã kêr ka mẽ hkôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Nẽ tanhmã amnhĩ tomnuj to rỳ tanhmã ajamaxpẽr punuj to hkêt nẽ. Mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja te ri kamàt kô kamã ri mẽ kêp àhkĩnh o ri mẽ pa xwỳnhjê kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Tã kot kaj mẽ hkôt tãm ri amnhĩ nhĩpêx o apa nẽ te ate kanhêtija kamàt kô kamã hirã ho harir pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Jao mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o ri mẽ hkôt apa. Mẽ kot amar nẽ apyrà nẽ nhỹrmã kuri htĩr tũm nẽ pa ho pa kaxyw. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nhũm nhỹrmã Jejus Kris akupỹn mẽ pahwỳr wrỳk ã arĩgrota ã pa mẽ apumu nẽ ixkĩnh nẽ. Nẽ ixkĩnh kãm Jejus mã mẽ ajarẽ nẽ kãm mẽ ajarẽnh o: —Kwa Pahihti. E jajê pumu. Na pa pre mẽ kãm akapẽr jarẽnh o ri mẽ hkôt ixpa nhũm mẽ inhmar tỳx nẽ nẽ akapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx o ri pa. Jakamã na pa pre mẽ kãm akapẽr jarẽnh kaprỳ hkêt nẽ. Anhỹr o kãm mẽ ajarẽ."}
{"eng": "For it is God who works in you both to will and to work for his good pleasure.", "apn": "Tã kwa ixkràmnhwỳjaja. Inhmã mẽ akĩnh. Kwa kêr ka mẽ arĩ Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx mex rãhã nẽ. Te ixte mẽ akamã ixpare ri mẽ ate amnhĩ nhĩpêx mexta pyràk o ixwakre kamã amnhĩ nhĩpêx mex o ri apa. Na pre ra Tĩrtũm mẽ panê mẽ pahte amnhĩ tomnuj rê nẽ tanhmã mẽ pahto pu mẽ ỹ hã kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx o ri papa. Jakamã kwa kêr pu mẽ axte tanhmã amnhĩ tomnuj to ho papa hkêt nẽ. Nẽ mẽ pahte Tĩrtũm kapẽr kwỳm ri amnhĩ nhĩpêx pymaj ãm hkôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o ri papa."}
{"eng": "And being found in human form, he humbled himself, becoming obedient to the point of death, yes, the death of the cross.", "apn": "Kãm mẽ pajapê xàj na pre kaxkwa kamã mẽmoj mex piitã rer pa nẽ man mẽ pahwỳr wrỳ nẽ mẽ pahpyrà nẽ ĩ ho katorxà nhõhy rũm kato. Kêp mẽ panhõ Pahihti htã te kêp mẽ panhĩõ nẽ te kot amnhĩ to grire pyràk o amnhĩ nhĩpêx o ri pa. Nẽ Tĩrtũm kãm hprãm xà hkôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o pa. Nẽ ãm kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o pa rãhã nhũm prem kupĩ nhũm arĩ mẽ kãm xa nẽ tanhmã amnhĩ tã mẽhõ hto hkêt nẽ. Na prem hipêx kati nẽ. Te kêp mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx xwỳnhjê nhĩpêx pyràk o hipêx nẽ pĩ kahpa hã kunhô nẽ kupĩ. Tã no nhũm mẽ kêp tanhmã amnhĩmnuj to hkêt nẽ arĩ mẽ kãm xa. Mẽ panê na pre ã amnhĩ nhĩpêx anẽ."}
{"eng": "doing nothing through rivalry or through conceit, but in humility, each counting others better than himself;", "apn": "Nẽ kwa kêr ka mẽ axpẽn pumu nẽ ã ajamaxpẽr anhỹr kêt nẽ. Mẽ ajamaxpẽr o: —Tk. Kot pa ri tanhmã jahti ho ajuta hto ho ixpa hkêt nẽ. Ixte amnhĩ to rax o hakrenh kênã kot pa hkêt ri ho ajuta. Kê tãm mãn tanhmã ixto ajuta hto. Anhỹr o ajamaxpẽr kêt nẽ. Kêt nhỹri mẽhõ pumu nhũm tanhmã kute ka hã omu nẽ ajamaxpẽr o: —Hêxta waa nẽ. Kwa tanhmã kot pa we ho ajuta htoo? Anhỹr o ajamaxpẽr hãmri nẽ ajamaxpẽr xà hkôt tanhmã ho ajuta hto."}
{"eng": "each of you not just looking to his own things, but each of you also to the things of others.", "apn": "Jao Jejus pyrà nẽ mẽmoj to axpẽn kutã anojarêt o ri apa. No ri amnhĩ pix kukamã ajamaxpẽr o apa hkêt nẽ."}
{"eng": "But I am hard pressed between the two, having the desire to depart and be with Christ, which is far better.", "apn": "Tã nhỹ na we inhmã mex o hõ jakrenh wehe? Na pa tee ri amnhĩ kukamã ijamaxpẽr. Inhmã tokyx ixtyk nẽ Kris kuri ixpa hprãm. Ja na inhmã hprãm o inhmã hprãm. Nom ko. Kot pa arĩ ixtĩr nẽ arĩ mẽ kãm Jejus kot tanhmã mẽ panê amnhĩ nhĩpêx to hã harẽnh rãhã ho ri ixpa. Ko. Ja mããnẽn inhmã mex."}
{"eng": "What does it matter? Only that in every way, whether in pretense or in truth, Christ is proclaimed. I rejoice in this, yes, and will rejoice.", "apn": "Nẽ na pre mẽ hkwỳjaja ixte mẽ amã Kris jarẽnh o ixpa hã ijarẽnh ma nẽ hã ixkamã gryk nẽ axtem hamaxpẽr nẽ ixwakre kamã gryk kãm mẽ kãm Kris kapẽr jarẽnh o pa. Na htem hamaxpẽr o: —E kot paj ma Pawre kot ra mẽ hwỳr mõr xwỳnhjê hwỳr mõ nẽ kot ra mẽ kãm Jejus kapẽr jarẽnh nhĩpy axte mẽ kãm harẽnh o ri mẽ hkôt ixpa. Hãmri nhũm mẽ inhma nẽ inhgryk ã Pawre kaga. Hãmri nhũm mẽ hagjênh xà kamã arĩ hkrĩ tã tee ri mẽ hã ijarẽnh ma nẽ hkaprĩ nẽ rĩ amnhĩ pumu. Nà kot paj anẽ. Anhỹr o hamaxpẽr tã pa mẽ harẽnh ma nẽ ixkaprĩ hkêt nẽ. Mẽ kot mẽ amã hprĩ hã Kris kapẽr jarẽnh kênã kot pa kêt tee ri mẽ harẽnh ma nẽ ixkaprĩ. Kwãr mẽ mãmrĩ ri ixkamã gryk kãm kapẽr jarẽnh o ri pa. Pa mẽ harẽnh ma nẽ ixkĩnh nẽ. Nom na hte mẽ hkwỳjaja jajê rom kãm ixkĩnh kãm mẽ kãm Kris kapẽr jarẽnh o pa. Nẽ tãm hamaxpẽr pê mẽ kãm harẽnh o pa. Ra mẽ kot ixpumunh mex jakamã nhũm Tĩrtũm kot jar mẽ hwỳr inhmẽnh nhũm ixte ãm hãmri mẽ kãm kapẽr mex jarẽnh o ri ixkrĩ hã ixpumunh mex. Jakamã kwãr mẽ mãmrĩ tanhmã inhmã hamaxpẽr to xà hkôt mẽ ujarẽnh mexja jarẽnh o pa. Mẽ kãm ixkĩnh kãm harẽ rỳ ixkamã gryk kãm ri harẽnh o pa. Ãm hãmri Kris kapẽr jarẽnh o pa jakamã pa mẽ harẽnh ma nẽ ixkĩnh nẽ."}
{"eng": "being filled with the fruits of righteousness which are through Jesus Christ, to the glory and praise of God.", "apn": "Nà koja Jejus Kris mẽ akaxwỳnh kãm mẽ ato mẽ axihtỳx ka mẽ ỹ hã axihtỳx pê tãm ri amnhĩ nhĩpêx nẽ tãm axpẽn nhĩpêx o ri axpẽn kôt apa. Nhũm mẽ piitã ja hã mẽ apumu nẽ axpẽn mã Tĩrtũm mex o mex ã harẽ."}
{"eng": "But that you also may know my affairs, how I am doing, Tychicus, the beloved brother and faithful servant in the Lord, will make known to you all things.", "apn": "Nẽ ot pa mẽ awỳr Xikitre mẽ. Kot paj mẽ amã kagàja nhĩpêx pa nẽ kãm kugõ nhũm kupy nẽ ma mẽ awỳr o mõ. Hãmri nẽ mẽ awỳr o pôj nẽ mẽ amã kugõ nẽ mẽ amã tanhmã ijarẽnh to ka mẽ ijarẽnh ma nẽ akĩnh nẽ. Xikitre na hte Pahihti mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx mex to o pa. Kris kôt mẽ pahtõ na. Nẽ inhmã hapêê."}
{"eng": "I have sent him to you for this very purpose, that you may know our state and that he may comfort your hearts.", "apn": "Tã ot pa mẽ awỳr kumẽ. Kê mẽ awỳr pôj nẽ mẽ amã ijarẽ ka mẽ kam ama nẽ akupỹm tãm akrã nẽ tee ri ixkukamã ajamaxpẽr kêt nẽ."}
{"eng": "because we are members of his body, of his flesh and bones.", "apn": "Na htem amnhĩ nhĩ ho mex pix o pa nẽ kamã gryk kêt nẽ. Nẽ kãm prãm nẽ apku. Nẽ kãm kôr nẽ ixkõ. Nẽ nhỹhỹnh à nẽ amnhĩ kane. Na pu htem ã amnhĩ to mex o ri papa anẽ. Ja pyrà nẽ te mẽ pahpê Kris nhĩ pyràk jakamã na hte mẽ pahto mex o pa. Te mẽ pamã mẽ papa mẽ pahte amnhĩ nhĩ hã mata pyràk."}
{"eng": "Wives, be subject to your own husbands, as to the Lord.", "apn": "Nẽ kêr ka mẽ anijaja mẽ amjên ã apijaàm o ri apa. Nẽ mẽ hamaxpẽr mex ã mẽ omu nẽ mẽ hkôt ri amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Te mẽ ate Pahihti Kris kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx o ri apata pyràk."}
{"eng": "For the husband is the head of the wife, as Christ also is the head of the assembly, being himself the savior of the body.", "apn": "Kris kêp mẽ pakamã ukaprĩ xwỳnh nẽ kêp mẽ papytàr xwỳnh jakamã te kêp mẽ pahpiitã mẽ pahkrã pyràk. Nẽ mẽ papajaja te mẽ pahpê ĩ pyràk. Jakamã na pu htem pahpê ĩja te mẽ pahkrã kot tanhmã hamaxpẽr to xà hkôt amnhĩ nhĩpêx o papaja pyràk. Ja pyrà nẽ kêr ka mẽ anijaja mẽ amjên jamaxpẽr mex ã mẽ omu nẽ mẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx mex nẽ."}
{"eng": "For it is a shame even to speak of the things which are done by them in secret.", "apn": "nẽ te kamàt kô kamã ri mẽ pa xwỳnhjaja kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr xwỳnhjaja na htem hpimxur pê tanhmã amnhĩ tomnuj tỳx to ho pa. Nom kot paj ixprĩ hã mẽ amã tanhmã mẽ kot amnhĩ tomnuj to hã mẽ harẽnh kêt nẽ. Kot pa mẽ amã harẽ nẽ ixpijaàm tỳx nẽ. Ixte harẽnh mã xwỳnhja omnuju. Tã kêr ka mẽ uràk nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Ãm mẽ noo mã tãm ri amnhĩ nhĩpêx o ri apa."}
{"eng": "if indeed you heard him and were taught in him, even as truth is in Jesus:", "apn": "Nom Jejus Krisja ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt. Mẽ kurom tãm kot amnhĩ nhĩpêx mex o pa xwỳnh nẽ tãm kapẽr o pa xwỳnh na. Na pa pre ma mẽ awỳr mõ nẽ ixprĩ hã mẽ amã ja hã harẽ ka prem inhma nẽ inhmar tỳx nẽ."}
{"eng": "He gave some to be apostles; and some, prophets; and some, evangelists; and some, shepherds and teachers;", "apn": "Na pre ahpỹnhã tanhmã mẽ pahto mex to. Ahpỹnhã mẽ pahte tanhmã kãm amnhĩ nhĩpêx to ho papa kaxyw na pre mẽ paxunhwỳ. Nẽ mẽ pahkwỳjaja mẽ pahte krĩ piitã hwỳr pamrar nẽ ỹ hã hkrajê mã kapẽr jarẽnh o papa kaxyw mẽ paxunhwỳ. Nẽ mẽ pahkwỳjaja mẽ pahte krĩ pixi kamã Tĩrtũm nhỹ hã hkrajê jahkre ho ri mẽ hkôt papa kaxyw mẽ paxunhwỳ. Nẽ mẽ pahkwỳjaja mẽ pahte pahprĩ hã mẽ piitã mẽ kãm tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to nẽ Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr ã mẽ kãm harẽnh o papa kaxyw mẽ paxunhwỳ. Nẽ mẽ pahkwỳjaja mẽ pahpê pastô kaxyw mẽ paxunhwỳ. Nẽ mẽ pahkwỳjaja mẽ pahte mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr ã kagà jarẽnh o mẽ ahkre ho papa kaxyw mẽ paxunhwỳ."}
{"eng": "for the perfecting of the saints, to the work of serving, to the building up of the body of Christ,", "apn": "ã kot puj mẽ pahpiitã ahpỹnhã Kris mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri papa anẽ. Kot puj mẽ ã mẽ hipêx anhỹr o ri papa nhũm mẽ pamar tỳx nẽ. Nẽ gaa nẽ mẽ pahpyrà nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ nhĩpêx mex o pa. Pu mẽ pahpiitã hkôt amnhĩ nhĩpêx mex o papa."}
{"eng": "Now this, “He ascended”, what is it but that he also first descended into the lower parts of the earth?", "apn": "Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot akupỹm kaxkwa hwỳr àpir ã harẽnh. Ãm tapxipix na pre ã pika hwỳr wrỳk nẽ akupỹm kaxkwa hwỳr àpir anẽ. Na pre ty nhũm mẽ haxà. Hãmri nhũm akupỹm htĩr nẽ kato nẽ ma akupỹm api. Tapxipix na pre ã amnhĩ nhĩpêx anẽ."}
{"eng": "He who descended is the one who also ascended far above all the heavens, that he might fill all things.", "apn": "Tã akupỹm kaxkwa hwỳr àpir xwỳnhta na hte kaxkwa kamã nẽ pika hkôt amnhĩm mẽmoj piitã tanhmã ho ho hkrĩ."}
{"eng": "Now to him who is able to do exceedingly abundantly above all that we ask or think, according to the power that works in us,", "apn": "Kot puj mẽ ã amnhĩ to Tĩrtũm wỳr anẽ nhũm mẽ pama nẽ ra àhpumunh tỳx xà ho ã mẽ panhĩpêx anẽ. Ra kot mẽ pakamã pa ho pa kênã."}
{"eng": "to him be the glory in the assembly and in Christ Jesus to all generations, forever and ever. Amen.", "apn": "ã Tĩrtũm Jejus Kris kukwak ri mẽ pahpê hkrajê nhĩpêx anhỹr jakamã kwa pu mẽ pahpê hkra xwỳnhjaja kêr pu mẽ kãm mex o mex ã harẽnh rãhã ho papa. Nà kot puj mẽ ã kãm anhỹr o papa."}
{"eng": "and to know Christ’s love which surpasses knowledge, that you may be filled with all the fullness of God.", "apn": "—Nẽ kê krĩ piitã hkôt mẽ akrajê pyrà nẽ amnhĩ tã Kris kãm mẽ hapê htỳx o mẽ hapê htỳx ã amnhĩ pumu. Jao uràk nẽ mẽ kãm axpẽn kĩnh tỳx o pa. Nẽ kê mẽ ate amnhĩ nhĩpêx pix o amnhĩ nhĩpêx rãhã ho pa. Nẽ ajamaxpẽr pix o hamaxpẽr rãhã ho pa. Jao te mẽmo pĩ hpàrta pyrà nẽ akôt hihtỳx nẽ. Anẽ."}
{"eng": "being built on the foundation of the apostles and prophets, Christ Jesus himself being the chief cornerstone;", "apn": "Nẽ mẽ pahpê Jejus kwỳ jakamã te mẽ pahte ixkre tipxikamã ri papa pyràk. Nẽ te mẽ pahpê ixkre nhĩpêx mex pyràk. Nẽ Kris te kêp ixkre hkrax mã kuhê xà nẽ kỳxpê kãm nõr xà maatija pyràk. Nẽ mẽ kot Jejus nhỹ hã mẽ ahkre xwỳnhjaja nẽ mẽ kot Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o ri mẽ pa xwỳnhjaja te mẽ kêp ixkre nhõkwa êja pyràk. Nẽ mẽ papajaja te mẽ pahpê ixkre nhĩmõk ã pôja pyràk."}
{"eng": "in whom the whole building, fitted together, grows into a holy temple in the Lord;", "apn": "Ixkre mã kuhê xà nẽ kỳxpê kãm nõr xà maati kukwak ri pix mã na hte õkwa ê nẽ hã pôja kỳxpê mex nẽ axpẽn tã harir. Ja pyrà nẽ ãm Kris kukwak ri pix mã na pu htem te ixkre tipxi kamã ri papa pyràk o axpẽn nhĩpêx mex o ri papa. Te mẽ pahpê mẽ kot ixkre rax kumrẽx nhĩpêx o mõr nhũm muxre nẽ ãm xwỳnhta pyràk."}
{"eng": "in whom you also are built together for a habitation of God in the Spirit.", "apn": "Na htem amnhĩm õrkwỹ nhĩpêx nẽ hipêx pa nẽ hwỳr agjê nẽ kamã pa ho pa. Ja pyrà nẽ na hte Tĩrtũm Karõja mẽ pahpê hkrajê karõ mã agjê nẽ mẽ pakamã pa ho pa. Te mẽ pahpê Tĩrtũm nhõrkwỹ pyràk. Mẽ ixpê Ijaew nẽ mẽ apê Ijaew kêt xwỳnhjaja Tĩrtũm mã te mẽ pahpê õrkwỹ pyràk."}
{"eng": "having abolished in his flesh the hostility, the law of commandments contained in ordinances, that he might create in himself one new man of the two, making peace,", "apn": "Amnepêm Mojes kot Tĩrtũm nhỹ hã mẽ ixpê Ijaew mẽ ixte tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ixpa hã karõja. Na pa prem mẽ apê Ijaew kêt xwỳnhjaja mẽ ate Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx kêt ã mẽ apumu nẽ mẽ akamã inhgryk nẽ. Nẽ axpẽn mã mẽ ajarẽnh o: —Nà mẽ pahkĩnhã mẽ kot Mojes kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx kêt jakamã koja Tĩrtũm mẽ ho hkra hkêt nẽ. Anhỹr tã nhũm Kris mẽ pahwỳr wrỳ nẽ mẽ pahpiitã mẽ panê htyk o mẽ pahte hkôt amnhĩ xunhwỳr ã mẽ pahpumunh kôt pix mã mẽ pahto Tĩrtũm kra. Jakamã pa mẽ axte mẽ ate Mojes kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx kêt ã mẽ apumunh kôt mẽ apê Tĩrtũm kra hkêt ã mẽ ajarẽnh kêt nẽ. Hãmri nẽ mẽ ixpê Ijaew nẽ mẽ apê Ijaew kêt xwỳnhjaja pu mẽ axte axpẽn kãm pagryk o ri papa hkêt nẽ. Ra te ixkre tipxi kamã mẽ pahte axpẽn kôt ri papa pyràk."}
{"eng": "and might reconcile them both in one body to God through the cross, having killed the hostility through it.", "apn": "Kris na pre pĩ kahpa hã mẽ panê htyk o ã mẽ panhĩpêx anẽ nẽ mẽ pahte axpẽn kôt amnhĩ nhĩpêx o papa kaxyw mẽ paxunhwỳ. Nom Tĩrtũm jamaxpẽr xà hkôt ã mẽ panhĩpêx anẽ. Jakamã na pu htem arĩ pamã axpẽn kurê ho papa hkêt nẽ."}
{"eng": "Therefore remember that once you, the Gentiles in the flesh, who are called “uncircumcision” by that which is called “circumcision” (in the flesh, made by hands),", "apn": "E mẽ apê Ijaew kêt xwỳnhjaja. Na ka htem mẽ akatorxà nhõhy rũm ajapôj hãmri nẽ mẽ ixpê Ijaew pyrà nẽ amnhĩ my kwrỳt kà jakàr kêt nẽ. Jakamã na pre ixkwỳjaja mẽ akurom amnhĩ jakàr ã amnhĩ to jarkrar o ri pa nẽ amnhĩ jarẽnh o: —Ra mẽ ixte amnhĩ my kwrỳt kà jakàr ã mẽ ixpumunh kôt na hte Tĩrtũm mẽ ixto hkra. Tã Ijaew kêt xwỳnhjaja kot mẽ ixkĩnhã amnhĩ jakàr kêt jakamã mẽ kêp hkra hkêt. Nẽ mããnẽn mẽ kêp mẽ pahkwỳ hkêt. Anhỹr o mẽ ajarẽnh o pa."}
{"eng": "that you were at that time separate from Christ, alienated from the commonwealth of Israel, and strangers from the covenants of the promise, having no hope and without God in the world.", "apn": "ãm hãmri na prem mẽ apê mẽ ixkwỳ hkêt ã mẽ ajarẽ. Na pa prem mẽ akurom amnhĩ my kwrỳt kà jakà nẽ mẽ akurom Kris kamã ijamak o ri ixpa. Jakamã nhũm Tĩrtũm kot mẽ ixto mex ã amnhĩ jarẽ pa mẽ mẽ apyrà nẽ tee ri amnhĩ kukamã ijamaxpẽr o ri ixpa hkêt nẽ. Nẽ mẽ akurom amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mã ijamaxpẽr. Nà ãm hãmri na prem mẽ apê mẽ ixkwỳ hkêt ã mẽ ajarẽ."}
{"eng": "not of works, that no one would boast.", "apn": "Xà na pu prem pahpê hkra hprãm xàj amnhĩ krã hkôt mẽ papamjaja kãm tanhmã amnhĩ to mex to nẽ kãm: —E kwa Tĩrtũm. Na pa ã amnhĩ to mex anẽ nẽ ã amnhĩ to mex anẽ. Jakamã kwa ja hã ixpumu nẽ ixto akra nà? Anhỹr o na pu prem amnhĩ to kuwỳ? Nà na pu prem ã amnhĩ to hwỳr anhỹr kêt nẽ. Na pu prem amnhĩ kaxyw hkôt pajamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ nhũm ja pix ã mẽ pahpumunh kôt mẽ panê mẽ pahte amnhĩ tomnuj rê nẽ mẽ pahto hkra. Kãm mẽ pajapê nẽ mẽmoj to mẽ pakutã nojarêt rãhã ho pa jakamã na hte ã mẽ panhĩpêx mex anẽ. Jakamã na pu htem amnhĩ tã omu nẽ pajamaxpẽr o: —Nà na xep hte Tĩrtũmja mẽ pahte tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho papa hã mẽ pahpumunh kôt mẽ pahto hkra hkêt nẽ. Ãm mẽ pahte amnhĩ kaxyw kãm pajamaxpẽr ã mẽ pahpumunh kôt pix mã na hte mẽ pahto hkra. Anẽ."}
{"eng": "even when we were dead through our trespasses, made us alive together with Christ—by grace you have been saved—", "apn": "Nẽ amnepêm kormã mẽ pahte amnhĩ tomnuj o papata ã te mẽ pahte amnhĩ xà htỳx kamã pajamak tũm xà hwỳr pryta ã mẽ papa pyràk. Nom Tĩrtũm kãm mẽ pajapê nẽ mẽ pakamã ukaprĩ jakamã na pre mẽ pahto mex rax nẽ. Nẽ akupỹm Kris o htĩrja ri te ra mẽ pahte amnhĩ xà htỳx kamã pajamak tũm xà hwỳr pryta nê mẽ pahto ujanãr pyràk o mẽ panhĩpêx. Mẽ pakamã ukaprĩ nẽ kãm mẽ pajapê ho ã mẽ panhĩpêx anẽ. Amarĩ ã mẽ panhĩpêx anẽ nẽ mẽ panê mẽ pahte amnhĩ tomnuj rênh pa. Jakamã kot puj mẽ pahte Kra hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja nhỹrmã amnhĩ xà htỳx kamã mẽ hamak tũm xàta wỳr papa hkêt nẽ."}
{"eng": "which he worked in Christ when he raised him from the dead and made him to sit at his right hand in the heavenly places,", "apn": "—Nẽ kê mẽ axàhpumunh o axàhpumunh ã ate akupỹm Akra Kris o htĩr ã apumunh mex nẽ Tĩrtũm. Na ka pre axàhpumunh xà ho akupỹm ho htĩr nẽ ma akupỹm anhõ krĩ hwỳr ho api nẽ amnhĩ nhĩhkô hã ỹr nhũm arĩ hkrĩ ho hkrĩ. Apyrà nẽ kot mẽ ixto amnhĩptàr kaxyw. Ã axàhpumunh xà htỳx kot anhỹr. Tã kê akrajê piitã ja hã apumu nẽ axàhpumunh tỳx o ate tanhmã mẽ ixto ajuta hto ho apa hã apumu. Anhỹr o na pa hte mẽ ato hwỳr o ri ixpa."}
{"eng": "For this cause I also, having heard of the faith in the Lord Jesus which is among you and the love which you have toward all the saints,", "apn": "Nẽ na ka xep htem amnhĩ kaxyw Kris kôt ajamaxpẽr tỳx pê amã Tĩrtũm krajê piitã mẽ hkĩnh o mẽ ho mex o apa. Na pa pre mẽ ajarẽnh ma nẽ ixkĩnh tỳx nẽ."}
{"eng": "having the eyes of your hearts enlightened, that you may know what is the hope of his calling, and what are the riches of the glory of his inheritance in the saints,", "apn": "Nẽ xatã mẽ ato Tĩrtũm wỳr o ri ixpa nẽ mẽ ato hwỳr o: —Pa Mẽinhĩpêêxà maati Tĩrtũm. Nà amex o amex. Ka na ka pre mẽ ixwỳr mẽ inhõ Pahihti Jejus Krisja mẽ nhũm mẽ ixwỳr wrỳ nẽ hprĩ hã mẽ inhmã ate tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho apa hã ato amnhĩrĩt. Tã Epes kãm akrajaja na xep htem akôt pix mã ri amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri pa. Ãm hãmri na htem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. —Nẽ kwa Tĩrtũm. Kê Akarõ tanhmã mẽ hkrã hto kê mẽhprĩ hã akapẽr mar tỳx rãhã ho pa. Jao ra ate mẽ ixkukamã mẽ ixtã tanhmã mẽ ixto mex to hã amnhĩ jarẽnhja kê mẽ kãm hamaxpẽr tỳx rãhã ho pa. Nẽ ate nhỹrmã mẽ ixpê akrajaja mẽ ixpiitã tanhmã mẽ ixto mex to jarẽnhja kê mẽ kãm hamaxpẽr tỳx pê hkĩnh rãhã ho pa ho pa."}
{"eng": "We were also assigned an inheritance in him, having been foreordained according to the purpose of him who does all things after the counsel of his will,", "apn": "Kris kukwak ri na pre amnhĩm mẽ parê. Ra kot mẽ pakukamã mẽ pahtã amnhĩ jarẽnh xà hkôt."}
{"eng": "to the end that we should be to the praise of his glory, we who had before hoped in Christ.", "apn": "Tã mẽ ixpê Ijaew kwỳ kumrẽx mẽ ixte Kris kôt amnhĩ xunhwỳr jakamã koja mẽ piitã mẽ inhỹ hã Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh o ri pa."}
{"eng": "to an administration of the fullness of the times, to sum up all things in Christ, the things in the heavens and the things on the earth, in him.", "apn": "Amnepêm na pre hamaxpẽr o: —Nà na pa ra kaxkwa ho ixkato nẽ kamã mẽmoj piitã ho ixkato. Nẽ pika ho ixkato nẽ kamã mẽmoj piitã ho ixkato. Tã koja nhỹrmã Ixkra Kris mẽmoj piitã ho amnhĩptàr o pa. Kaxkwa kamã nẽ pika piitã hkôt mẽmoj piitã ho amnhĩptà nẽ tapxipix inhỹ hã kêp mẽõ Pahihti. Koja ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr xà hã arĩgro kato nhũm ã amnhĩ nhĩpêx o pa anẽ. Nà ja na inhmã hprãm. Anẽ. Ã Tĩrtũm amnhĩ kukamã hamaxpẽr anhỹrja kôt na pre Kris kêp mẽ panhõ Pahihti hã harẽ. Tã nhỹrmã mẽ pahto amnhĩptàr kaxyw koja mẽ pakaxyw ãm. Amnepêm ri mẽ pa xwỳnhjê mã kot kormã ja ho amnhĩrĩt kêt tã ra jarãhã mẽ pamã ho amnhĩrĩt."}
{"eng": "which he made to abound toward us in all wisdom and prudence,", "apn": "Na pre Krisja mẽ panê htyk o Tĩrtũm mã mẽ pahte amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩre. Nhũm Tĩrtũm ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omunh xà hkôt mẽ pahte hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê nê mẽ pahte amnhĩ tomnuj rênh pa. Koja aa tanhmã hã mẽ pahto hkêt nẽ. Pu mẽ axte amnhĩ amnhĩ tomnuj o papa hkêt nẽ. Hêxta waa nẽ. Kãm mẽ pajapê htỳx kumrẽx jakamã na pre ã mẽ pahto mex rax anẽ. Ãm mex o mex nẽ àhpumunh o àhpumunh."}
{"eng": "having predestined us for adoption as children through Jesus Christ to himself, according to the good pleasure of his desire,", "apn": "Amnepê mã kormã mẽmoj kêt ri na pre Tĩrtũm mẽ pakukamã amnhĩm mẽ parê. Kris kukwak ri amnhĩm mẽ parê. Tã mẽmo kaxyw na pre ã mẽ pakukamã mẽ parênh anẽ? ãm mẽ pahte kapẽr kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o ri papa kaxyw. Jao tãm kot amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ noo mã tãm amnhĩ nhĩpêx o ri papa. Kãm mẽ pajapê jakamã na pre mẽ pakukamã tanhmã hamaxpẽr to nẽ hamaxpẽr o: —Nà Ixkra Jejus Kris koja nhỹrmã ma mẽ hwỳr wrỳ nẽ mẽ nê ty. Tã mẽ kot mẽ nê htyk ã harẽnh mar nẽ amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr xwỳnhjaja kot paj mẽ ho ixkra. Nà kot paj ã mẽ hipêx anẽ. Anẽ."}
{"eng": "For if a man thinks himself to be something when he is nothing, he deceives himself.", "apn": "Kwa ixkràmnhwỳjaja. Mẽ apê Tĩrtũm Karõ hkôt amnhĩ nhĩpêx o ri mẽ apa xwỳnhjaja. Koja Kris kôt akwỳjê hõ tanhmã amnhĩ tomnuj to ka mẽ ja hã omu nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹrja nê kãm akapẽr. Nom kêr ka mẽ kamã agryk kamã kãm tanhmã nẽ hkêt nẽ. Ãm kãm akapẽr mã aprĩ ho kãm akapẽr nẽ akupỹm tãm ãm. Nom kwa kêr ka mẽ amnhĩ pumunh mex nẽ uràk nẽ ã amnhĩ tomnuj anhỹr kêt nẽ. Kot ka mẽ atõ ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nẽ ãm omu nẽ nê tanhmã kãm akapẽr to hkêt nẽ. Nẽ ajamaxpẽr o: —Tk. Kwãr mãmrĩ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Pa ja nê tanhmã kãm ixkapẽr to hkêt nẽ. Kurom ixte amnhĩ nhĩpêx mex o ri ixpa kênã. Anhỹr o ajamaxpẽr japêr. Kwa mẽ ã ajamaxpẽr anhỹr kêt nẽ. Kot kaj mẽ ã ajamaxpẽr anẽ nẽ nê kãm akapẽr kêt nẽ hãmri nẽ te ate amnhĩ to mex ã amnhĩ jarẽnh kaprỳ pyràk. Nẽ kêr ka mẽ axpẽn to ajuta mex o ri axpẽn kôt apa. Jao Kris kôt amnhĩ nhĩpêx mex nẽ."}
{"eng": "For the whole law is fulfilled in one word, in this: “You shall love your neighbor as yourself.”", "apn": "Kwa ixkràmnhwỳjaja. Nà na pre Kris amnhĩ kaxyw mẽ parê. Axte mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx tũm kôt amnhĩ nhĩpêx kêt kaxyw. Ra kot ã mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx anhỹr pê mẽ papytàr jakamã kêr ka mẽ amnhĩ tã ja ma nẽ axte atỳx ri amã hprãm xà hkôt tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri apa hkêt nẽ. Mẽ ãm amã axpẽn kĩnh pix o ri axpẽn kôt apa. Nẽ nhãm mẽ hipêx o te ka amã amnhĩ tã ma pyràk o mẽ hipêx. Jao mẽ piitã tãm mẽ hipêx o ri apa. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ te mẽ ate wam Tĩrtũm kapẽr piitã hkôt amnhĩ nhĩpêx pyràk."}
{"eng": "But before faith came, we were kept in custody under the law, confined for the faith which should afterwards be revealed.", "apn": "Nẽ kormã Kris kot mẽ pahwỳr wrỳk nẽ mẽ panê htyk xwỳj ri na pre Ijaew Mojes kapẽr ma nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx o ri pa. Nhũm kapẽrja te kot amnhĩm mẽ unênh nhũm mẽ kot hkôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o ri pa pyràk. Na prem Tĩrtũm kot mẽ mex ã mẽ harẽnh prãm xàj ãm pix ma nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx o pa. Nom kapẽr piitã hkôt amnhĩ nhĩpêx mex kêt nẽ."}
{"eng": "So that the law has become our tutor to bring us to Christ, that we might be justified by faith.", "apn": "Te mẽhprĩre nhũm Mojes kapẽr te kêp mẽ hamãr xwỳnh pyràk. Mẽhprĩ jamãr xwỳnhjaja na htem mẽhprĩjê pumu nẽ tãm mẽ kot amnhĩ nhĩpêx kaxyw tanhmã mẽ ahkre hto ho mẽ hkôt pa. Ja pyrà nẽ na pre Ijaew tãm amnhĩ nhĩpêx o pa kaxyw Mojes kapẽr ma nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx o ri pa. Jejus Kris kutêp ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri pa. Tã nhũm Jejus tãm kaxkwa rũm wrỳ pa mẽ ixkwỳ pixjaja mẽ ixkwỳjê rom amnhĩ kaxyw hkôt ijamaxpẽr. Hãmri nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ ixpumunh kôt mẽ inhmex ã mẽ ijarẽnh kurê kumrẽx."}
{"eng": "For you are all children of God, through faith in Christ Jesus.", "apn": "Tã ra mẽ ixte amnhĩ kaxyw Kris kôt ijamaxpẽr jakamã na pre Tĩrtũm mẽ ixto hkra pa mẽ ra te ixpê hkra xàptàr pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx mex o ri ixpa. Jao Mojes kapẽr kaga. Te mẽhprĩre ra mẽ ahkre kamã mẽ àptàr nẽ kot mẽ ahkre xwỳnh kaga pyràk. Hãmri pa mẽ ixpê Tĩrtũm kra xàptàrjaja hãmri axte Mojes kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx hkêt nẽ."}
{"eng": "Now a mediator is not between one, but God is one.", "apn": "Tã mo kaxyw na Mojes kapẽr ã kagàja? Nà mẽ pahte tanhmã amnhĩ tomnuj to ho papa hã amnhĩ pumunh nhũm Tĩrtũm kot ã mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx anhỹrja nê mẽ pahkurê kaxyw. Na pre Mojes Tĩrtũm nhỹ hã mẽmoj nê mẽ pahkurê. Mẽ pahte axpẽn pê paxàhkĩnh nê mẽ pahkurê. Nẽ mẽ pahte axpẽn mã paxêx o ri papa nê mẽ pahkurê. Ã mẽmoj nê mẽ pahkurê anẽ. Mẽ pahprĩ hã kapẽr mar nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx o papa kaxyw. Ja kaxyw na pre Tĩrtũm Ijaew kaxyw Mojes mã kapẽr gõ. Na pre kaxkwa rũm kapẽr o wrỳk xwỳnhjaja kumrẽx kãm harẽ nhũm kuma nẽ Ijaew mã hã kagà. Jakamã na htem harẽnh o: “Mojes kapẽr” anhỹr o harẽ. Tã Apraãw kanrẽhã htàmnhwỳ Krisja kormã kator kêt ri nhũm Ijaew Mojes kapẽr ma nẽ hkôt ri amnhĩ nhĩpêx o pa. Tã nhũm Krisja kator o Mojes kapẽr o hapêx. Ra Tĩrtũm kot Kris kukamã ho mex ã amnhĩ jarẽnh xà hã arĩgrota kator mẽ nhũm Mojes kapẽr hapêx. No na pre Tĩrtũm Ijaew mã ujarẽnh kaxyw tãm mẽ kãm ujarẽnh kêt nẽ. Kapẽr o wrỳk xwỳnhjê mã na pre harẽ nhũm mẽ amnhĩ xô ri Mojes mã mẽ kaxyw kãm awjarẽ. Kot mẽ ô ri mẽ kãm harẽnh kaxyw. No Apraãw mã na pre Tĩrtũm tãm kapẽr. Na pre hwỳr kapẽr o wrỳk xwỳnhjê hõ mẽnh kêt nẽ. Tãm kot kãm kapẽr jakamã kapẽrja na mex o Ijaew kaxyw Mojes mã kapẽr jakrenh."}
{"eng": "For I through the law died to the law, that I might live to God.", "apn": "—Tã tanhmã kot puj wem amnhĩ to nẽ mẽ panhĩgêt kot amnhĩ nhĩpêx piitã hkôt amnhĩ nhĩpêx mex o ri papa? Na pu htem pajamaxpẽr o: “Kot paj ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nhũm Tĩrtũm ja hã ixpumu nẽ amnhĩm inhmex ã ijarẽ.” Anhỹr o pajamaxpẽr. Hãmri nẽ finat Mojes kot mẽ panhĩgêtjê mã kapẽr piitã hkôt ri mnhĩ nhĩpêx o papa nom tõhã hkwỳm ri tanhmã amnhĩ tomnuj to. Jakamã nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ pahpumunh kôt mẽ pamex ã mẽ pajarẽnh kêt nẽ. Kapẽr ã kagà htũm kot ã ja jarẽnh kot anhỹr. Nom kot puj mẽ amnhĩ kaxyw Kris kôt pajamaxpẽr nhũm ja hã mẽ pahpumunh kôt amnhĩm mẽ pamex ã mẽ pajarẽ. Hãmri pu mẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx o ri papa nẽ axte mẽ pahpê Ijaew nhĩgêtjê kot amnhĩ nhĩpêx kôt amnhĩ nhĩpêx hkêt nẽ. Te ra mẽ pahtyk nẽ axte hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt pyrà nẽ pãnhã Tĩrtũm kapẽr kôt pix mã ri amnhĩ nhĩpêx o ri papa."}
{"eng": "I have been crucified with Christ, and it is no longer I who live, but Christ lives in me. That life which I now live in the flesh, I live by faith in the Son of God, who loved me and gave himself up for me.", "apn": "—Nẽ na prem pĩ kahpa hã Kris nhô nẽ kupĩ nhũm mẽ pahte amnhĩ tomnuj te ĩhkô hã jêt nẽ haxwỳja htyk pyràk. Jakamã na pu htem amnhĩ tomnuj kaga nẽ Kris kôt amnhĩ xunhwỳ nhũm Karõ mẽ pahkarõm agjê pu mẽ te Jejus Kris kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx o papa. Jao hpãnhã mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx nyw pix o amnhĩ nhĩpêx o ri papa. Kris kãm hprãm xà hkôt pix mã tanhmã ri amnhĩ nhĩpêx to ho papa. Kris kêp Tĩrtũm Kra htã kãm mẽ pajapê kamã mẽ panê htyk jakamã na pu htem amnhĩ kaxyw kôt pix mã pajamaxpẽr rãhã ho papa."}
{"eng": "But when I saw that they didn’t walk uprightly according to the truth of the Good News, I said to Peter before them all, “If you, being a Jew, live as the Gentiles do, and not as the Jews do, why do you compel the Gentiles to live as the Jews do?", "apn": "Tã nhũm Simãw Pêtreja man mẽ ixwỳr krĩ pê ãxiok wỳr mõ. Nẽ jar mẽ ixkôt ri pa. Ixpyrà nẽ kêp Ijaew tã Kris kôt Ijaew kêt xwỳnhjê hkôt pa nẽ mẽ kutã apkur o pa. Ixpyrà nẽ àmnhĩx ri mẽ kutã apkur o ri mẽ hkôt pa. Ijaew kêt xwỳnhjaja kot amnhĩ my kwrỳt kà jakàr kêt jakamã na pa htem mẽ kutã ixàpkur kêt nẽ. Tã ra mẽ ixte Kris kôt amnhĩ xunhwỳr jakamã ja mẽ ixpê tanhmã kute hkêt. Na pa htem ixàmnhĩx mẽ hkôt ixpa nẽ mẽ kutã apku. Ra mẽ ixte Kris kôt amnhĩ xunhwỳr kênã kot pa hkêt ri mẽ hkôt ixpa hkêt. Na pa htem ixàmnhĩx mẽ hkôt tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri ixpa. Tã nhũm Xiakre kot mẽ ixwỳr mẽ rẽnh xwỳnhjaja haxwỳja mẽ ixwỳr mõ. Mẽ ixpyrà nẽ mẽ kêp Ijaew tã mẽ ixpyrà nẽ Kris kôt amnhĩ xunhwỳ. Jakamã ra mõ nẽ mẽ ixwỳr pôj. Hãmri nhũm Simãw Pêtre mẽ omu nẽ mẽ umaj axte Ijaew kêt xwỳnhjê kutã apkur kêt nẽ. Axtem nẽ õja py nẽ o tẽ nẽ mẽ hkàx ã ahte apkur o nhỹ. Hãmri nhũm ra mẽ ixri Ijaew kwỳ pê Kris kôt mẽ pahkwỳjaja ja hã omu nẽ piitã uràk nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ Simãw Pêtre ri Ijaew kêt xwỳnhjê hkàx ã apkur o hkrĩ. Nhũm ixkôt pa xwỳnh Panãpeja haxwỳja ja hã mẽ omu nẽ mẽ uràk nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ mẽ hkàx ã apku. Hãmri pa tee ri ja hã mẽ omu nhũm ja inhmã mex kêt nẽ. Na prem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kamã mẽ ujarẽnh mex kwỳm ri amnhĩ nhĩpêx. Jakamã pa ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrja nê Simãw Pêtre mã ixkapẽr. Mẽ piitã mẽ noo mã xa nẽ ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrja nê kãm ixkapẽr nẽ kãm: —Tk. Kwa nà Simãw Pêtre. Ri ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Pahpê Ijaew tã kormã pahkwỳjaja hpôx kêt ri ka hte ixpyrà nẽ axàmnhĩx Ijaew kêt xwỳnhjê kutã axàpkur o ri apa. Tã amnhĩ wỳr mẽ pahkwỳjê pumu nẽ axtem nẽ mẽ hkàx ã axàpkur o akrĩ. Kwa nà na ka ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ ra axtem amnhĩ nhĩpêx. Te ate mẽ kãm akapẽr nẽ mẽ kãm: “Kot kaj mẽ ixpyrà nẽ amnhĩ my kwrỳt kà jakà pa rĩ mẽ akôt ri ixpa nẽ mẽ akutã ixàpkur o ixpa.” Anhỹr pyràk. Kwa ja mex kêt."}
{"eng": "But not even Titus, who was with me, being a Greek, was compelled to be circumcised.", "apn": "Tã na prem ixte amnhĩ jarẽnhja ma nẽ ja nê tanhmã inhmã nẽ hkêt nẽ. Pa mẽ kãm amnhĩ jarẽnh pa nhũm mẽ inhma nhũm Ijaew kêt xwỳnhjaja kot amnhĩ jakàr kêtja nhũm mẽ kãm mex nẽ. Mẽ kêp tanhmã kute hkêt nẽ. Nhũm Ijaew kêt xwỳnh Xitre ixkôt pa nhũm mẽ kot omunh tã kot mẽ ixpyrà nẽ amnhĩ my kwrỳt kà krãhyr ã kãm karõ hkêt nẽ."}
{"eng": "This was because of the false brothers secretly brought in, who stole in to spy out our liberty which we have in Christ Jesus, that they might bring us into bondage,", "apn": "Tã nhũm mẽ kêp Jejus kwỳ hã amnhĩ jarẽnh o hêx xwỳnhjaja mẽ ixtã akuprõ. Nom hêx rom mẽ ixte Kris kôt amnhĩ nhĩpêx ã mẽ ixpumunh pix kaxyw. Hãmri nẽ ixkapẽr ma nẽ Xitre hã inhmã akir nẽ inhmã: —Kwa na pre Xitre Jejus kôt pix mã amnhĩ xãm nom finat Mojes kot mẽ pahpê Ijaew kot amnhĩ nhĩpêx ã karõ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Kwa ja mex kêt. Na htem Jejus kôt amnhĩ xunhwỳ nẽ mããnẽn finat Mojes kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx. Jakamã kwa kãm anẽ kê amnhĩ my kwrỳt kà krãhta. Finat Mojes kot mẽ panhĩgêtjê mã hã karõ xà hkôt."}
{"eng": "I went up by revelation, and I laid before them the Good News which I preach among the Gentiles, but privately before those who were respected, for fear that I might be running, or had run, in vain.", "apn": "Tã nhũm amgrà pê 14 nẽ hapêx nhũm Tĩrtũm akupỹm Jerujarẽ hwỳr inhmẽ pa ma akupỹm mõ. Panãpe nẽ Xitre mẽ pa mẽ mõ nẽ mẽ hwỳr pôj. Hãmri nẽ Kris kwỳ hkrãhtũmjê hwỳr mra nẽ mẽ kãm amnhĩ jarẽ. Mẽ tapxipixjê mã amnhĩ jarẽ nẽ ixte Ijaew kêt xwỳnhjê mã Jejus kapẽr jarẽnh o ixpa hã amnhĩ jarẽ. Na pa pre ra amnhĩ kukamã ijamaxpẽr o: —Koonẽn. Kot pa apu mẽ kãm amnhĩ jarẽ nhũm mẽ inhma nẽ ixte Tĩrtũm kapẽr kwỳm ri mẽ ahkre ho ixpa hã ixkamnhĩx rỳ hã inhmã akir. Na pa hte Ijaew kêt xwỳnhjê mã Kris jarẽnh o ixpa no ãm mẽ ixpê Ijaew pyrà nẽ finat Mojes kapẽr kôt mẽ kot amnhĩ my kwrỳt kà jakàr ã mẽ kãm karõ hkêt nẽ. Ãm mẽ kot Kris kôt amnhĩ xunhwỳr pix kaxyw na pa hte mẽ kãm hã karõ ho ixpa. Tã kot paj Kris kôt mẽ ixkrãhtũmjê mã ja hã amnhĩ jarẽ nhũm mẽ inhma nẽ tanhmã hamaxpẽr to nhũm ja mẽ kêp omnuj japêr nhũm mẽ tanhmã amnhĩ to nẽ ixte Kris kapẽr jarẽnh o ixpaja nê ixkurê. Jakamã nhũm ra ixte mẽ kãm Kris kapẽr jarẽnh o ixpa nhũm mẽ kot inhmar xwỳnhjaja ijarẽnh ma nẽ tee amnhĩ kukamã hamaxpẽr o ra hkaprĩ nẽ pa. Anhỹr o ijamaxpẽr."}
{"eng": "nor did I go up to Jerusalem to those who were apostles before me, but I went away into Arabia. Then I returned to Damascus.", "apn": "Tã pa pre ma Tamas wỳr mõ. Kamã tanhmã Kris kwỳjê nhĩpêx to kaxyw ma mẽ hwỳr mõ. Hãmri nẽ kormã mẽ hwỳr ixàhtêp o inhmõr mẽ nhũm Tĩrtũm tanhmã ixto nẽ inhmã Kra Jejus o amnhĩrĩt pa jatã omu. Kêp Tĩrtũm Kra hã pa ixprĩ hã omu. Nhũm inhmã kapẽr nẽ ixte kãm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri ixpa kaxyw ixàpênh ã inhmã karõ nẽ Ijaew kêt xwỳnhjê hwỳr inhmẽ. Ixkwỳ Ijaew wỳr inhmẽnh kêt nẽ. Na pre inhmã: —E kêr ka ma Ijaew kêt xwỳnhjê hkôt ri mẽ kãm ixkapẽr jarẽnh o ri apa. Anhỹr jakamã pa pre kuma nẽ hkôt amnhĩ xãm kurê kumrẽx nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri ixpa. Jao tanhmã ixte kêp hkwỳjê nhĩpêx tota kaga nẽ ma pyka pê Arap wỳr mõ. Nom tanhmã amnhĩ tã Jejus kwỳjê kukjêr to hkêt nẽ. Nẽ Jerujarẽ hwỳr inhmõr nẽ Jejus nhỹ hã mẽ ahkre xwỳnh maatijaja tanhmã amnhĩ tã mẽ kukjêr to hkêt nẽ. Ãm Tĩrtũm kot inhmã hã karõ xà hkôt ma Arap wỳr mõ nẽ kamã kapôt ã ri ixpa. Kamã na pre Tĩrtũmja inhmã Jejus Kris kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho amnhĩrĩt o pa. Hãmri nẽ inhmã kapẽr pa amnhĩ tã kuma hãmri nẽ ma akupỹm Tamas wỳr mõ."}
{"eng": "But when it was the good pleasure of God, who separated me from my mother’s womb and called me through his grace,", "apn": "E kot paj ixprĩ hã mẽ amã tanhmã amnhĩ jarẽnh to ka mẽ inhma. Tanhmã Tĩrtũm kot amnhĩ kaxyw ixãm to hã pa mẽ amã amnhĩ jarẽ. Nà na pre kormã ixkêt ri ixkukamã hamaxpẽr nẽ amnhĩm ixta nẽ amnhĩ kaxyw ixãm nẽ kot ixto mex ã ixtã amnhĩ jarẽ. Tã pa pre ixkato nẽ gaa nẽ ixàptàr nom kormã Jejus Kris kôt amnhĩ xãm kêt nẽ. Na pa pre axtem nẽ inhmã mẽ ixpê Ijaew kot amnhĩ nhĩpêx kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o ri ixpa hprãm nẽ. Nhũm pre ixpyrà nẽ arĩ mẽ nywjaja haxwỳja kãm mẽ hkôt pix mã ri amnhĩ nhĩpêx o pa hprãm nẽ. No inhmã mẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx mex o mẽ hakrenh par prãm jakamã na pa pre mẽ inhĩgêt kôt amnhĩ nhĩpêx mex kumrẽx o ri ixpa. Mẽ kapẽr piitãã hkôt amnhĩ nhĩpêx mex nẽ. Tã ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ixpa kaprỳ. Na pa pre axtem nẽ mẽ kot Tĩrtũm Kra Jejus Kris kôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê nhĩpêx kati ho ri mẽ hkôt ixpa nẽ inhmã mẽ himex prãm tỳx kumrẽx. Ã na pa pre amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri ixpa. Ra mẽ ate ja hã ixpumunh mex."}
{"eng": "For I didn’t receive it from man, nor was I taught it, but it came to me through revelation of Jesus Christ.", "apn": "E Jejus kôt ixkràmnhwỳjaja. Nà ixte mẽ ujarẽnh mex jarẽnh o ixpaja na pre jar pika ja kamã mẽhõ amnhĩ krã hkôt inhmã harẽnh rỳ inhmã ahkre hkêt nẽ. Jejus Kris tãm na pre ixwỳr kato nẽ inhmã ho amnhĩrĩt. Jakamã mex o kot pika jakamã mẽ ujarẽnh piitã hakrenh par."}
{"eng": "I marvel that you are so quickly deserting him who called you in the grace of Christ to a different “good news”,", "apn": "Kwa ixkràmnhwỳjaja. Na pa pre mẽ ate tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ ajarẽnh ma nẽ ixkaprĩ nẽ tee ri mẽ akukamã ijamaxpẽr. Na pre Tĩrtũmja Kris kukwak ri mẽ ato mex nẽ. Nẽ mẽ ate hkôt amnhĩ nhĩpêx o apa hprãm xàj te kot amnhĩ wỳr mẽ awỳr pyràk o mẽ anhĩpêx ka mẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ. Tã xep tanhmã mẽ ajamaxpẽr to nẽ ra hkaga kaxyw. Ra axtem mẽ ujarẽnh õja ma nẽ gryk ã Tĩrtũm kaga kaxyw. Pa tee ri mẽ ajarẽnh ma nẽ ixkaprĩ nẽ. Kwa mon ka mẽ axtem nẽ ri ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr mã?"}
{"eng": "but there isn’t another “good news.” Only there are some who trouble you and want to pervert the Good News of Christ.", "apn": "Jejus jarẽnh pix na ãm hãmri. Mo mẽ ujarẽnh mex õ kot ka kêt mẽ ama nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx? Nà amrakati kumrẽx. Ã mẽ amã ujarẽnh anhỹr xwỳnhjaja na htem Kris kapẽr o pihkàr rũnh kumrẽx o pa nẽ katàt kôt harẽnh kêt nẽ. Ka xep mẽ ama nẽ ajamaxpẽr kati rũnh nẽ."}
{"eng": "and all the brothers who are with me, to the assemblies of Galatia:", "apn": "Pa Karatas nhõ xwỳnhjaja? Xà mẽ amex? Ixpê Pawre na pa mẽ awỳr ixpẽr mẽ nẽ mẽmoj tã mẽ amã karõ. Mẽpahpãm Tĩrtũm mẽ Jejus Kris na pre wa mẽ akaxyw ixãm. Ixte wa ỹ hã ma ri mẽ akôt mẽ ajahkre o ri ixpa kaxyw. Na pre Jejus ty nhũm Tĩrtũm akupỹm ho htĩr. Hãmri nhũm wa mẽ akaxyw ixãm. Pyka ja kamã na pre mẽhõ mẽ akaxyw ixãm kêt nẽ. Tĩrtũm mẽ Jejus Kris na pre wa ixãm. Jakamã na pa ã mẽ awỳr kagà nhĩpêx nẽ mẽnh anẽ. Mẽ apê Tĩrtũm krajê hwỳr. Nẽ ota jar krĩ ja kamã ixpyrà nẽ Kris kôt mẽ pahkwỳjaja mẽ awỳr hpẽr mẽ."}
{"eng": "All the saints greet you.", "apn": "Nẽ ota jar Kris kôt mẽ pahkwỳjaja pa mẽ ixpimrààtã mẽ awỳr ixpẽr mẽ. Mẽ ixpiitã mẽ inhmã mẽ akĩnh tỳx jakamã na pa mẽ awỳr ixpẽr mẽ. Nẽ kê Pahihti Jejus Kris mẽmoj to mẽ akutã nojarêt rãhã ho pa. Nhũm Tĩrtũm arĩ kãm mẽ ajapê rãhã ho pa. Nhũm Karõ tanhmã mẽ akrã hto ka mẽ axpẽn to mex pix kukamã mãn ajamaxpẽr o apa. Tã e ixkwỳjaja. Ãm ja pix. Ixpê Pawre na pa mẽ awỳr kagàja nhĩpêx nẽ ã mẽnh anẽ."}
{"eng": "how he was caught up into Paradise and heard unspeakable words, which it is not lawful for a man to utter.", "apn": "Na pre ixto api pa pôj nẽ õ krĩ kamã axtem tanhmã mẽ kapẽr to hã mẽ kuma. Na prem mẽmoj mex kumrẽx jarẽ pa kuma nẽ ixkĩnh nẽ. Nẽ inhmã mar prãm nẽ. Hãmri nẽ ijamaxpẽr o: —Hêxta waa nẽ. Mẽmoj jarẽnhja mex kumrẽx. Nà kot paj akupỹm wrỳ nẽ ixkwỳjê mã harẽ kê mẽ ixpyrà nẽ kuma. Nà kot paj anẽ. Anhỹr tã nhũm Tĩrtũm Karõ ja nê ixkurê nẽ inhmã: —Nà kêr ka mẽ kãm ja jarẽnh kêt nẽ. Ãm kapxipix kot kaj ama nẽ ri hã apa."}
{"eng": "When I was present with you and was in need, I wasn’t a burden on anyone, for the brothers, when they came from Macedonia, supplied the measure of my need. In everything I kept myself from being burdensome to you, and I will continue to do so.", "apn": "Kormã ixte mẽ amã Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o ri ixpata ã na pa pre hte tõhã kàxpore ho presija no ãm aa hã mẽ awỳr kêt nẽ. Jar Masetõn kamã Kris kôt mẽ pahkwỳjaja na prem ixwỳr hkwỳ rẽnh o pa pa ho ixàpkur xà japrôr o ri mẽ akôt ixpa. Mẽ kumã ixte Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o ri ixpa hkêt tã pa hte mẽ kukwak ri mẽ akôt ho ixàpkur o ri ixpa. Tã kot paj arĩ ã mẽ akôt ixpa nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ mẽmoj tã mẽ awỳr o ri ixpa hkêt nẽ."}
{"eng": "As it is written, “He has scattered abroad. He has given to the poor. His righteousness remains forever.”", "apn": "Koja mẽ hã mẽ apumu hãmri nẽ amnhĩm mẽ amex ã mẽ ajarẽnh rãhã ho pa. Mẽ kãm Tĩrtũm kĩnh xwỳnhjaja na htem àmnhĩx ri mẽ kêp amrakati xwỳnhjê mã mẽmoj nhõr o pa. Te Tĩrtũm kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Na hte àmnhĩx ri mẽ pamã mẽmoj nhõr o pa. Mẽ pahwỳr na rẽ nhũm wrỳ. Nhũm mẽ pamã mẽ paxàpkur xà nhõr o pa. Nẽ tanhmã mẽ pahto pu mẽ paxà hkêt nẽ pajamakêtkati nẽ paxàpênh o papa. Nẽ pamex nẽ ri papa. Panhõ rũnh nẽ ri papa. Jakamã kwa pu mẽ uràk nẽ paxàmnhĩx ri mẽ kêp amrakati xwỳnhjê mã mẽmoj nhõr o papa."}
{"eng": "lest by any means, if anyone from Macedonia comes there with me and finds you unprepared, we (to say nothing of you) would be disappointed in this confident boasting.", "apn": "Tã ot pa mẽ awỳr Xitre mẽ hõta wa mẽ ho ixpimrààtã wa mẽ kumẽ. Mẽ kot kàxpore hã mẽ akukjêr kaxyw. Kêr pa mytwrỳ hõ hã ma Masetõn nhõ xwỳnh kwỳjê mẽ mẽ awỳr mõ nẽ ra ixte mẽ kãm kàxpore hkwỳ ho mẽ apikuprõnh ã mẽ ajarẽnh kôt mẽ ate ho apikuprõnh rax ã mẽ apumu nẽ ixkĩnh nẽ. Nom kot pa mõ nẽ tee ri hapêr nẽ te ixte Masetõn nhõ xwỳnhjê mã mẽ ato ixêx pyrà nẽ ixpijaàm nẽ. Ka mẽ ajaxwỳja amnhĩ kamã apijaàm nẽ."}
{"eng": "for I know your readiness, of which I boast on your behalf to those of Macedonia, that Achaia has been prepared for the past year. Your zeal has stirred up very many of them.", "apn": "Kwa ixkràmnhwỳjaja. Kot paj Jerujarẽ nhõ xwỳnhjê kaxyw mẽ atã ixihtỳx kêt nẽ. Ra mẽ amã mẽ ho ajuta hprãm jakamã na pa pre Masetõn kamã Kris kôt mẽ pahkwỳjê mã mẽ ajarẽnh o: —Pika pê Gres kamã Kris kôt mẽ pahkwỳjaja na prem ham amgrà hapêxta kamã Jerujarẽ kamã mẽ pahkwỳjê jarẽnh ma nẽ kãm mẽ ho ajuta hprãm. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ ajarẽnh ma nẽ mẽ apyrà nẽ kãm tanhmã mẽ ho ajuta hto hprãm."}
{"eng": "Having regard for honorable things, not only in the sight of the Lord, but also in the sight of men.", "apn": "Nom kàxpore rax nhũm ixte mẽ hwỳr o inhmõr nhũm mẽ kot hã ixkamnhĩx pymaj kot paj ma amnhĩ kôt Kris kôt mẽ pahtõta o mõ. Ixte Xitre hkôt mẽ awỳr mẽnh xwỳnhta pa ma amnhĩ kôt o mõ. Nom ixàhkĩnh o ixpare hã. Tĩrtũm kot ja kôt ixpumunh mex tã kot paj ma amnhĩ kôt o mõ."}
{"eng": "begging us with much entreaty to receive this grace and the fellowship in the service to the saints.", "apn": "Tã na prem Jerujarẽ kamã Kris kôt mẽ pahkwỳjê jarẽnh ma. Mẽ kêp amrakati hã mẽ harẽnh ma nẽ kãm mẽ hkaprĩ nẽ. Nẽ mẽ kãm mẽ hwỳr mẽmoj rẽnh nẽ mẽ ho ajuta hprãm nẽ. No ãm pa ixte mẽ kãm hã karõ xà hkôt kêt. Mẽ tãmjaja mẽ hamaxpẽr xà hkôt na prem ã hamaxpẽr anẽ nẽ mẽ kaxyw kàxpore ho pikuprõnh rax nẽ. Hãmri nẽ inhmã kugõ nẽ inhmã: —Kwa na pa prem Jerujarẽ kamã Kris kôt mẽ pahkwỳjê jarẽnh ma nẽ mẽ inhmã mẽ hkaprĩ nẽ mẽ kãm mẽ ixkàxpore hkwỳ ho akuprõ. Jakamã e amỳ nẽ ma mẽ hwỳr o mõ nẽ mẽ kãm agõ kê mẽ tokyx ho amnhĩm awjaprô nẽ kuku. Anẽ."}
{"eng": "I now rejoice, not that you were grieved, but that you were grieved to repentance. For you were grieved in a godly way, that you might suffer loss by us in nothing.", "apn": "Nẽ wam ixte mẽ amã kagàta nhĩpêx kêt ri na pa pre tee ri mẽ ate amnhĩ nhĩpêx ã mẽ ajarẽnh ma nẽ mẽ akaxyw hipêx. Nẽ kamã mẽ ate hpijaàm kêt xwỳnhta kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã omunh nẽ ãm omunh o arĩ hkôt apa hã kagàta kamã mẽ amã akir hãmri nẽ Xitre mã kugõ nhũm kupy nẽ ma mẽ awỳr o mõ. Tã ka xep prem kamã harẽ nẽ ama nẽ amnhĩ kamã apijaàm nẽ. Nẽ akaprĩ nẽ ajamaxpẽr o: —Hêxta waa nẽ. Ãm hãmri na Pawre ã mẽ ijarẽnh anẽ. Na pa mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ amnhĩ tomnuj tỳx nẽ. Anẽ. Tã nhũm Xitre akupỹn ixwỳr pôj nẽ inhmã mẽ ajarẽ. Pa mẽ ajarẽnh ma nẽ tee ri ijamaxpẽr nẽ ijamaxpẽr o: —Hêxta waa nẽ. Mon pa pre axtem nẽ ã ri mẽ kãm ixàkjêr anẽ? Nà na xep prem kagàta kamã harẽ nẽ kuma nẽ hkaprĩ htỳx nẽ. Anẽ. Tã ãm hãmri na pa pre ã mẽ akaxyw hipêx nẽ mẽmojta ã mẽ amã ixàkjêr anẽ. Na ka xep prem kamã harẽ nẽ ama nẽ tee ri ajamaxpẽr o ra akaprĩ nẽ. Nom Tĩrtũm kãm hprãm xà hkôt na ka prem ja hã amnhĩ pumu nẽ ã akaprĩ anẽ. Tã xep ra akupỹm tãm amnhĩ nhĩpêx nẽ akupỹm Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx mex nẽ. Jao akupỹm akĩnh nẽ ri apa. Jakamã ãm hãmri na pa pre mẽ awỳr wam kagàta mẽnh nẽ mẽmoj tã ã mẽ amã ixàkjêr anẽ."}
{"eng": "I will be to you a Father. You will be to me sons and daughters,’ says the Lord Almighty.”", "apn": "ã Tĩrtũm xihtỳx xwỳnhja kot amnhĩ jarẽnh anhỹr jakamã na hte mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê nê mẽ pahkurê ho: Kêr ka mẽ hkôt ri apa hkêt nẽ. Kwarĩ ho kwarĩ. Nẽ mẽ hkôt ri amnhĩ nhĩpêx o apa hkêt nẽ. Kot kaj mẽ ixkapẽr ma nẽ ixkôt amnhĩ nhĩpêx hã kot paj amnhĩ wỳr mẽ awỳ nẽ mẽ ato ixkra. Nẽ pa kot paj ixpê Mẽapãm maati. Anẽ."}
{"eng": "but in everything commending ourselves as servants of God: in great endurance, in afflictions, in hardships, in distresses,", "apn": "Nẽ mẽ kot Tĩrtũm kapẽr mar nẽ hã ixtomnuj tã pa hte amnhĩ katut kôt mẽ kot tanhmã ixtomnuj toja rẽ nẽ ho ijamakêtkati tokyx anẽ. Nẽ arĩ mẽ kãm kapẽr jarẽnh rãhã ho ri mẽ hkôt ixpa. Mẽ kot mar nẽ ãm mar nẽ hkaga pymaj na pa hte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr rãhã nẽ. Mẽ kot ja hã inhĩpêx punuj tã pa arĩ mẽ kãm harẽnh o ri mẽ hkôt ixpa."}
{"eng": "For the love of Christ compels us; because we judge thus: that one died for all, therefore all died.", "apn": "Mẽ kot ixkrã pipãnh ã ijarẽnh tã Tĩrtũm na mẽ akaxyw ixãm pa hte mẽ amã kapẽr jarẽnh o ri mẽ akôt ixpa. Ixkrã pipãnh kêt. Ixte Tĩrtũm kãm hprãm xà hkôt tanhmã amnhĩ nhĩpêx to xwỳnh na pa. Tã mẽmo kaxyw na pa hte ã kapẽr jarẽnh rũnh anhỹr o ri mẽ akôt ixpa? Nà inhmã mẽ akĩnh kênã. Mẽ ate Tĩrtũm kôt tãm amnhĩ nhĩpêx prãm xàj na pa hte ã mẽ amã kapẽr jarẽnh anhỹr rãhã nẽ. Kris na pre tanhmã ixto pa inhmã mẽ akĩnh nẽ. Te tãm kãm mẽ ajapê pyràk. Na pre Kris amnhĩ grônh kôt mẽ pahpiitã mẽ nê ty. Tĩrtũm kot mẽ pahte amnhĩ tomnuj mỳrapê tanhmã mẽ pahto pymaj nhũm mẽ pahpiitã mẽ panê ty. Jakamã te mẽ pahpiitã Jejus kôt mẽ pahtyk pyràk o na pu htem amnhĩ nhĩpêx. Jao te mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx tũmja mẽ pahpê hapêx par pyràk o pu mẽ amnhĩ nhĩpêx nyw o amnhĩ nhĩpêx o ri papa."}
{"eng": "Therefore we are always confident and know that while we are at home in the body, we are absent from the Lord;", "apn": "Na pre ra Tĩrtũm mẽ panhĩ nyw kukamã hamaxpẽr nẽ mẽ pahtã tanhmã amnhĩ jarẽnh to. Nẽ mẽ pahwỳr Karõ rẽ nhũm mẽ pahkarõ mã agjê pu mẽ ja hã amnhĩ pumu nẽ pahkĩnh nẽ pajamaxpẽr o: —Nà ra Tĩrtũm kot ixwỳr amnhĩ Karõ mẽnh nhũm ixkarõ mã àr jakamã koja mããnẽn nhỹrmã inhmã inhĩ nyw gõ. Kormã inhĩ htũm kamã ixpa nẽ Pahihti Jejus mẽ wa õ krĩ kamã ixpa hkêt tã koja nhỹrmã inhmã inhĩ nywja gõ pa inhĩ nyw o wa kuri ixpa ho ixpa. Nà koja ã inhĩpêx anẽ. Anhỹr o pajamaxpẽr pê pahkĩnh nẽ papa."}
{"eng": "if indeed being clothed, we will not be found naked.", "apn": "Na pu htem jar pahpunuj nẽ papa. Nẽ mẽ paxà nhi nẽ mẽ pahkaprĩ nẽ. Mẽ panhĩ htũmja te kot mẽ paxê htũm pyràk jakamã na pu htem ty nẽ te paxê htũm kwrỳnh nẽ hpãnhã nyw jagjênh pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Tã na pu htem amnhĩ kukamã panhĩ nywja mã pajamaxpẽr o ri papa. Kot pu mẽ kaxkwa kamã pahkarõ pix nẽ ri papa hkêt nẽ. Mẽ panhĩ nyw ã kot puj mẽ ri papa ho papa."}
{"eng": "seeing it is God who said, “Light will shine out of darkness,” who has shone in our hearts to give the light of the knowledge of the glory of God in the face of Jesus Christ.", "apn": "Satanasti tãm kêp mẽ hpãm. Kêp mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr mar prãm kêt xwỳnh piitã mẽ hpãm. Jakamã na pa hte mẽ kãm tanhmã Jejus jarẽnh to. Kêp Tĩrtũm Kra hã harẽ nẽ te kot Tĩrtũm kot amnhĩ nhĩpêx pyràk ã harẽnh o ri ixpa. Hãmri nhũm Satanasti tee ri ja hã ixpumu nhũm ja kêp omnuj nẽ. Jakamã nhũm tanhmã Tĩrtũm nê mẽ hkrã hto nẽ te mẽ hamak pro pyràk o mẽ hipêx. Mẽ kot hprĩ hã Jejus jarẽnh mar nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳr pymaj nhũm ã nê mẽ hipêx anẽ. Jejus jarẽnh te kêp kanê hpôk mex pyràk jakamã mẽ kot mar kêt xwỳnhjaja te kamàt kô kamã ri mẽ pa pyràk. No nhũm Satanasti tãm kot nê mẽ no kupyr jakamã nhũm htem ã ri kamàt kô kamã mẽ pa pyràk o amnhĩ nhĩpêx anẽ. Amnepê mã kormã mẽmoj kêt ri nhũm kamàt kô pix. Tã nhũm Tĩrtũm tanhmã kapẽr to nẽ kapẽr o: —E kê hirã kato. Anẽ. Hãmri nhũm ra kapẽr xà hkôt hirã kator kurê kumrẽx. Tã ja pyrà nẽ na pa pre kamàt kô kamã ixtỳx ri ixpa pyràk nhũm Tĩrtũm te kot inhmã kanê hpôk nhũm hirã pyràk o inhĩpêx pa mex o mex ã omunh kurê kumrẽx. Hãmri nẽ Jejus Kris kot amnhĩ nhĩpêx ã omu nẽ te Tĩrtũm kot amnhĩ nhĩpêx ã omunh pyràk. Wa kot amnhĩ nhĩpêx te kot axpẽn pyràk. Nẽ na pa hte pam tanhmã amnhĩ jarẽnh to ho ri ixpa hkêt nẽ. Ãm Jejus Krisja pix na pa hte harẽ. Tapxipix na kêp mẽ panhõ Pahihti. Jakamã hkĩnhã te ixpê mẽ amã ixàpênh xwỳnh pyràk o na pa hte mẽ amã kapẽr jarẽnh o ri mẽ akôt ixpa."}
{"eng": "being revealed that you are a letter of Christ, served by us, written not with ink, but with the Spirit of the living God; not in tablets of stone, but in tablets that are hearts of flesh.", "apn": "Mẽ kajaja te mẽ apê inhõ kagà pyràk. Na ka prem ixte mẽ ajahkre ma nẽ Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr kurê kumrẽx. Hãmri nhũm Tĩrtũm mẽ amã amnhĩ Karõ rẽ nhũm mẽ amã agjê ka mẽ ỹ hã amnhĩ nhĩpêx nyw o amnhĩ nhĩpêx o apa. Hãmri nhũm mẽ akwỳjaja amnhĩ jaêr pê mẽ ate amnhĩ nhĩpêx nyw ã mẽ apumu nẽ mẽ atã axpẽn mã ijarẽnh o: —Hêxta waa nẽ. Pẽr ãm hãmri na pre Kris mẽ hwỳr Pawre mẽ. Na pre ma mẽ hwỳr mõ nẽ mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre nhũm mẽ kuma nẽ amnhĩ tomnuj kaga hpa nẽ hpãnhã Tĩrtũm kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx nẽ tãm ri amnhĩ nhĩpêx o pa. Ãm hãmri na hte Pawre mẽ ahkre mex o pa. Hêxta waa nẽ. Anhỹr o mẽ atã ijarẽnh jakamã mo kaxyw kot pa kagà hkwỳ jamỳ nẽ amnhĩ kôt ho ixpa? Nà mẽ kajaja te mẽ apê inhõ kagà pyràk."}
{"eng": "to the one a stench from death to death, to the other a sweet aroma from life to life. Who is sufficient for these things?", "apn": "Nà Tĩrtũmja mex o mex. Na hte mẽ pahto mex rãhã ho pa. Nẽ mẽ kot mẽ panê àmnàr xwỳnhjaja nhũm hte tanhmã mẽ ho pu mẽ ma paxàmnhĩx ri mẽ hkôt mẽ kãm Kris kapẽr jarẽnh o ri papa. Te mẽ pahte mẽ hkuxwa xà ho ri mẽ hkuxwa ho papa pyràk. Mẽ pahte Kris kôt amnhĩ nhĩpêx jakamã Tĩrtũm mã te mẽ pahkuxware nẽ ri mẽ papa pyràk. Nẽ te mẽ kãm Kris jarẽnh o ri papa pê te mẽ hkuxwa xà ho mẽ hkuxwa ho ri mẽ hkôt papa pyràk. Nhũm hte mẽ hkwỳjaja mẽ pama nẽ kãm mar prãm nẽ. Nẽ mẽ paxujarẽnhja haxwỳja te kot mẽ hkuxwa xà kuxwa mex nhũm htem hpãr nẽ kãm ho amnhĩ kuxwa hprãm pyràk. Jao kãm mẽ pamar prãm nẽ Kris kôt amnhĩ xunhwỳ. No nhũm mẽ hkwỳjaja axtem nẽ mẽ kêp mẽ pamar prãm nõkati. Mẽ kumã Tĩrtũm kapẽrja te kêp wenẽn kuxỳ htỳx nhũm mẽ kot hpãr nẽ htyk pymaj amỳm kuhê pyràk. Jao kapẽr kaga nẽ kêp amỳm amnhĩ xunhwỳ. Nẽ na pu htem amnhĩ krã hkôt mẽ kãm Kris kapẽr jarẽnh o ri papa hkêt nẽ. Ãm Tĩrtũm nhỹ hã pix mã tanhmã harẽnh to ho papa."}
{"eng": "For to this end I also wrote, that I might know the proof of you, whether you are obedient in all things.", "apn": "Nẽ wam kagàta kamã na pa pre mẽ amã mẽ akwỳjê hõ kot nã kaàkre kamã hpijaàm kêêta pa mẽ amã tanhmã hã karõ hto. Ra mẽ ate harẽnh mar tã nê kãm akapẽr kêt nẽ. Tã mẽ ate inhmar nẽ nê tanhmã kãm akapẽr to nẽ amnhĩ nê hanor kaxyw na pa pre mẽ awỳr kagàja mẽ. Hãmri nẽ ijamaxpẽr o: —Ko. Koja mẽ ixkapẽr mar xà hkôt amnhĩ nê hanor japêr. Anẽ. Tã ka xep prem kamã harẽ nẽ ama nẽ tee ri ja hã amnhĩ pumu nẽ akaprĩ nẽ. Nẽ ixpyrà nẽ apijaàm nẽ. Hãmri nẽ ijamaxpẽr xà hkôt amnhĩ nê hanor kãm axihtỳx nẽ. Ãm hãmri na ka prem ã hipêx anẽ. Nhũm xep tee ri ja hã amnhĩ pumu nẽ hkaprĩ nẽ hkaprĩ xàj ri mỳr o pa. Jao ra ã amnhĩ nhĩpêx anhỹrta kaga nẽ akupỹm tãm amnhĩ nhĩpêx. Tã ra ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr jakamã kwa mẽ tokyx akupỹm amnhĩ wỳr awỳ kê axte mẽ awỳr mra nẽ mẽ akôt pa. Ra kot amnhĩ tomnujta kaga jakamã kêr ka mẽ axte kãm ajamaxpẽr kêt nẽ. Akupỹm tãm kãm akapẽr kê tokyx akupỹm tãm hamaxpẽr nẽ hkĩnh nẽ pa. Kot kaj mẽ tokyx ã hipêx anhỹr kêt nẽ nhũm tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ hkaprĩ nẽ pa. Ja pymaj kwa mẽ amã hkĩnh ã kãm amnhĩ jarẽ nẽ akupỹm tãm kãm akapẽr pê tãm hipêx o ri apa. Kê amnhĩ tã mẽ apumu nẽ akupỹm hkĩnh nẽ tãm hamaxpẽr."}
{"eng": "and by you to pass into Macedonia, and again from Macedonia to come to you, and to be sent forward by you on my journey to Judea.", "apn": "Nẽ na pa pre ra mẽ awỳr ixkrà. Ixte ma mẽ awỳr inhmõr nhũm mẽ ate ixpumunh nẽ akĩnh ã mẽ akamnhĩx nẽ mẽ awỳr ixkrà nẽ ijamaxpẽr o: —Nà ma Masetõn wỳr inhmõr xwỳj ri kot paj ma Korĩt kumrẽx wỳr mõ. Hãmri nẽ Kris kôt ixkwỳjê pumu nẽ rĩ kormã hamũ Masetõn wỳr mõ. Nẽ mẽ kamã ri ixpa tãmtã awjanã nẽ akupỹn Korĩt wỳr mõ nẽ axte mẽ omu. Jao Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho axkrut nhũm mẽ amnhĩ tã ixpumu nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri pa akupỹm Jutej wỳr inhnojarêt nhũm mẽ pry hã ixàpkur xà hã inhmã mẽmoj kwỳ nhõr japêr. Anhỹr o ijamaxpẽr."}
{"eng": "Our hope for you is steadfast, knowing that, since you are partakers of the sufferings, so you are also of the comfort.", "apn": "Na pa hte mẽ amã Kris kapẽr jarẽnh o ixpa. Mẽ ate inhmar nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kaxyw. Jakamã na hte mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr mar prãm kêt xwỳnhjaja tõhã mẽ atã ixtomnuj nẽ pa amnhĩ xà htỳx kamã ijamak o ri ixpa. Tã kwãr mẽ mãmrĩ ã inhĩpêx anẽ. Mẽ ate Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr tỳxja na inhmã hprãm. Na htem tanhmã Kris ã inhĩpêx to nhũm Tĩrtũm mẽ hã ixpumu nẽ tanhmã ixkrã hto pa inhmã amnhĩ xà htỳx kamã ijamak pyma hkêt nẽ ixpa. Nẽ arĩ mẽ hkôt mẽ kãm kapẽr jarẽnh rãhã ho ri ixpa. Na hte Tĩrtũm amarĩ ã inhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Mẽ ate ã kot inhĩpêx anhỹr ã ixpumunh nẽ ixpyrà nẽ amnhĩ kaxyw kãm ajamaxpẽr tỳx kaxyw na hte ã inhĩpêx anẽ. Mẽ ate ja hã ixpumunh nẽ ã ajamaxpẽr anhỹr kaxyw nẽ mẽ ajamaxpẽr o: —Nà kot pa nhỹrmã Pawre pyrà nẽ tõhã mẽ mỳrapê amnhĩ xà htỳx kamã ijamak o ixpa. Hãmri nhũm Tĩrtũm ja hã ixpumu nẽ te ho Pawre nhĩpêx pyrà nẽ tanhmã ixto pa inhmã amnhĩ xà htỳx kamã ijamak pyma hkêt nẽ ixpa. Nà koja ã inhĩpêx anẽ. Anhỹr o mẽ ajamaxpẽr kaxyw na hte Tĩrtũm mẽ kutã ixto ixihtỳx. Mẽ ate ja hã ixpumunh nẽ akupỹm tãm ajamaxpẽr pê Karõ nhỹ hã amnhĩ to axihtỳx kaxyw. Jakamã na pa tee ri mẽ akukamã ijamaxpẽr kêt nẽ."}
{"eng": "All the brothers greet you. Greet one another with a holy kiss.", "apn": "Nẽ ota jar pika pê As kamã Kris kôt mẽ pahkwỳjaja piitã mẽ awỳr hpẽr mẽ. Nẽ Akir mẽ hprõ Prisireja wa. Nẽ wa õrkwỹ kamã mẽ kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw mẽ pikuprõnh xwỳnh piitã mẽ awỳr hpẽr mẽ. Nẽ kêr ka mẽ nhỹri axpẽn pumu nẽ mẽ apê Kris kôt mẽ ate axpẽn to atõ nẽ atõx ã axpẽn mã akapẽr mex nẽ akĩnh nẽ."}
{"eng": "But when this perishable body will have become imperishable, and this mortal will have put on immortality, then what is written will happen: “Death is swallowed up in victory.”", "apn": "Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot: Na ra Tĩrtũmja mẽhtyk ho hapêx pa. Anẽ. Te ra kot ho hapêx par pyràk o ã harẽnh kot anhỹr. No ãm kormã. Jakamã kot puj mẽ nhỹrmã panhĩ nyw nẽ ri papa nẽ mẽ pahtõ axte pahtyk kêt kumrẽx."}
{"eng": "“Death, where is your sting? Hades, where is your victory?”", "apn": "Mẽ pahtykja te mẽ kot makre par nhũm axte kot mẽ hkamnhwỳr kêtja pyràk. Urà nẽ koja Tĩrtũm akupỹm mẽ pahto mẽ pahtĩr pu mẽ axte pahtyk kêt nẽ. Nẽ axte ri pamã ma hkêt nẽ papa. Nẽ axte paxà hkêt nẽ."}
{"eng": "The sting of death is sin, and the power of sin is the law.", "apn": "Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũmja ã mẽ pakukamã mẽ pajarẽnh kot anhỹr. Mẽ pahte amnhĩ tomnuj xwỳnh jakamã kot puj mẽ nhỹrmã ty."}
{"eng": "in a moment, in the twinkling of an eye, at the last trumpet. For the trumpet will sound and the dead will be raised incorruptible, and we will be changed.", "apn": "E mẽ inhma. Na pre kormã Tĩrtũm mẽ amã mẽmoj to amnhĩrĩt kêt tã ra inhmã ho amnhĩrĩt. Jakamã kot paj ỹ hã mẽ amã harẽ ka mẽ inhma. Nà kot puj mẽ pahpiitã mẽ pahtyk kêt nẽ. Koja nhỹrmã Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê hõja mẽ pamã pifti kakô. Mẽ pajaêr pê hkakô. Hãmri nhũm Tĩrtũm kra ra mẽ htyk nẽ mẽ hikwỹ xwỳnhjaja akupỹm ĩ nyw o htĩr kurê kumrẽx. Nẽ kormã mẽ pahtyk kêt xwỳnhjaja kot pu mẽ mẽ pahtyk kêt ri mẽ uràk nẽ panhĩ nyw kurê kumrẽx. Hãmri pu mẽ pahpiitã pahtĩr o pahtĩr tũm nẽ papa."}
{"eng": "However, that which is spiritual isn’t first, but that which is natural, then that which is spiritual.", "apn": "Nẽ Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot Atãw jarẽnh kot: Na pre Tĩrtũm my kot wa Atãwja nhĩpêx. Jakamã Atãw kêp pika nhõ xwỳnh na pre. Anẽ. Ã Atãw jarẽnh kot anhỹr. Ja pyrà nẽ na pu htem pakatorxà nhõhy rũm pajapôj nẽ Atãw pyrà nẽ pahpê pika nhõ xwỳnh. Tã nhũm Atãwja pa nẽ gaa nẽ hpigêt nẽ ty. Jakamã kot puj mẽ uràk nẽ papa nẽ gaa nẽ ty. Nom nhũm Krisja Atãw kurom kêp akupỹm mẽ ho mẽ htĩr xwỳnh jakamã kot puj mẽ pahpê hkwỳjaja Atãw pyrà nẽ nhỹrmã mẽ pahtyk tã nhũm Kris akupỹm mẽ pahto mẽ pahtĩr. Hãmri nhũm Tĩrtũm Karõ mẽ pamã mẽ panhĩ nyw gõ pu mẽ axte pahtyk kêt nẽ. Pãnhã axte mã mẽ pahpê kaxkwa nhõ xwỳnh."}
{"eng": "There is one glory of the sun, another glory of the moon, and another glory of the stars; for one star differs from another star in glory.", "apn": "Nẽ kaxkwa kamã haxwỳja mẽmoj piitã ahpỹnhã no ãm muxre. Myytija mex. Nẽ mytwrỳreja axte mã no ãm haxwỳja mex. Nẽ kanhêti haxwỳja mex. Haxwỳja axte mã. Kamã hkwỳ hpôk kryre nẽ kamã hkwỳ hpôk rũnhti no ãm piitã mex. Nẽ jar pika ja kamã haxwỳja mẽmoj piitã mex. No ãm te kot kaxkwa kamã mẽmoj jarir xwỳnhja mex pyràk kêt. Axtem na raa."}
{"eng": "When all things have been subjected to him, then the Son will also himself be subjected to him who subjected all things to him, that God may be all in all.", "apn": "Nẽ koja Kris arĩ mẽ ho amnhĩptàr rãhã nhũm Tĩrtũm mẽ kot kutã amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê pê mẽ hihtỳx xà ho hapêx pa. Kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot: Koja nhỹrmã Tĩrtũm Kris kot kãm mẽ ho amnhĩptàr kaxyw ãm. Anẽ. Jakamã Jejus tapxipix koja mẽ ho amnhĩptàr o pa. Koja Tĩrtũm pix mẽ ho amnhĩptàr kêt nẽ. Nom koja pahi hkwỳjê hõ axte nhãm mẽ ho amnhĩptàr kêt kumrẽx. Tã mẽ kot mẽkarõmnuti hkôt kãm tanhmã amnhĩ to ho mẽ pa xwỳnhjaja koja Tĩrtũm ma amnhĩ nê kuwy hwỳr mẽ rẽnh pa. Nẽ mẽhtykja o hapêx nhũm mẽhõ axte htyk kêt kumrẽx. Jakamã koja Jejus Kris mẽmoj punuj piitã ho hapêx nẽ Mẽpahpãm Tĩrtũm nhĩhkram akupỹm mẽmoj piitã haxàr pa. Tĩrtũm jamaxpẽr xà hkôt ã mẽmoj to anhỹr par anẽ hãmri nẽ ĩhkram mẽmoj jaxàr pa. Nẽ mããnẽn tãm kãm amnhĩ gõ. Jakamã nhũm Tĩrtũm tapxipix mẽmoj piitã ho amnhĩptàr pa."}
{"eng": "Let the wives be quiet in the assemblies, for it has not been permitted for them to be talking except in submission, as the law also says,", "apn": "Nom kêr ka mẽ axpẽn wỳr akuprõ nẽ apiitã anhĩpê atỳx ri akapẽr kêt nẽ. Ja na Tĩrtũm kêp hprãm nõkati. Mẽ ate axpẽn pãnhã axpẽn mã akapẽrja na kãm hprãm. Jakamã kê mẽ kot Tĩrtũm nhỹ hã mẽ kapẽr jarẽnh o pa xwỳnhjaja taxy axpẽn jahkre hã axpẽn jamã. Nhũm mẽhõ kumrẽx kapẽr pa hãmri ka hpãnhã mẽ kãm akapẽr. Nẽ kê mẽnijaja amarĩ mẽ ahkreja mar o hkrĩ. Ijaew kot amnhĩ nhĩpêx xà hkôt. Jakamã kwa mẽ anijaja. Kêr ka mẽ amarĩ akryk mẽ mar o akrĩ nẽ axpẽn mã akapẽr o akrĩ hkêt nẽ."}
{"eng": "Therefore other languages are for a sign, not to those who believe, but to the unbelieving; but prophesying is for a sign, not to the unbelieving, but to those who believe.", "apn": "Jakamã kot kaj mẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr akuprõ nẽ mẽ kapẽr õ ho Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh japêr. Nhũm Kris kôt amnhĩ xunhwỳr kêt xwỳnhjaja mẽ akôt agjê nẽ hkrĩ nẽ tee ri mẽ akapẽr ma nẽ Kris kôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ. Tanhmã kot mẽ amnhĩ to nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ? Mẽ kot akapẽrta maare hã. No kot ka mẽ akapẽr o Tĩrtũm nhỹ hã mẽ kãm akapẽr nhũm mẽhprĩ hã amar mex nẽ. Jao tanhmã hamaxpẽr to nẽ mẽ apyrà nẽ Kris kôt amnhĩ xunhwỳr japêr."}
{"eng": "If therefore the whole assembly is assembled together and all speak with other languages, and unlearned or unbelieving people come in, won’t they say that you are crazy?", "apn": "Nom kot ka mẽ apiitã nhãm mẽ kapẽr õ ho Tĩrtũm mã mex ã harẽ nhũm amarĩ ri mẽ pa xwỳnhjaja mẽ awỳr agjê nẽ mẽ akapẽr ã mẽ ama nẽ hã mẽ apumu. Hãmri nẽ tee ri hamaxpẽr nẽ mẽ akrã pipãnh ã axpẽn mã mẽ ajarẽ."}
{"eng": "But if all prophesy, and someone unbelieving or unlearned comes in, he is reproved by all, and he is judged by all.", "apn": "Nom koja mẽ awỳr agjê ka mẽ akatàt kôt mẽ amnhĩ kapẽr o Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o akuhê nhũm mẽhprĩ hã mẽ amar mex nẽ. Hãmri nẽ amnhĩ kapẽr o akapẽr ma nẽ hamaxpẽr o: —Hêxta waa nẽ. Xep ixte amnhĩ tomnuj xwỳnh na pa. Nà ãm hãmri na mẽ Tĩrtũm kapẽr jarẽ. Nà ãm hãmri na kêt ja. Anẽ."}
{"eng": "He who speaks in another language edifies himself, but he who prophesies edifies the assembly.", "apn": "Mẽ pakamã mẽ kapẽr õ ho Tĩrtũm mã kapẽr xwỳnhjaja na htem Tĩrtũm Karõ nhỹ hã ãm kumã pix mã kapẽr õta o kãm kapẽr nhũm tapxipix mẽ kuma. No mẽ papajaja na pu htem tee ri mar o pahkrĩ nom mar kêt nẽ. Ãm kapẽr xwỳnhta pix koja mẽ pakurom amnhĩ ma. Nom koja mẽ pakapẽr kãm Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ pu mẽ mar mex nẽ. Nhũm mẽ pakapẽr kãm Tĩrtũm nhỹ hã mẽ pamã kapẽr jarẽ pu mẽ pahprĩ hã kuma. Jao mẽ pamã kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx prãm nẽ. Nẽ mẽmoj tã pahkaprĩ nẽ ri papa htã mẽ kuma nẽ amnhĩ kaxwỳnh kãm amnhĩ to paxihtỳx."}
{"eng": "while our presentable parts have no such need. But God composed the body together, giving more abundant honor to the inferior part,", "apn": "Nẽ na pu htem mẽ panhĩ kamã mẽ pakukrêx kwỳ hã pahpijaàm nẽ hpro nẽ ri ho papa. Nẽ hkwỳ hã pahpijaàm kêt nẽ hpro hkêt nẽ ho ri papa. Nẽ hkwỳ mẽ pahpê omnajti htã pu mẽ ho mex nẽ ri ho papa. Tĩrtũm kot ã mẽ panhĩpêx anhỹr jakamã na pu htem mẽ pakamã mẽ pakukrêx kwỳ mẽ pahpê omnajti htã pu mẽ ho mex nẽ ri ho papa. Ja pyrà nẽ kêr pu mẽ Tĩrtũm kôt mẽ pahtõ nẽ mẽ pahtõx piitã ho mex o ri papa. Nẽ tãm mẽ hipêx. Mẽ pahkwỳjaja muxre nẽ mẽ pahkwỳjaja omnajti htãã. Tanhmã mẽ kute htã pu mẽ kêp mẽ Jejus kôt mẽ pahtõ nẽ mẽ pahtõx ã mẽ ho mex o ri apa."}
{"eng": "But now God has set the members, each one of them, in the body, just as he desired.", "apn": "Mẽ panhĩja pixi htã kamã hikukrêx xohtôô. Na pre Tĩrtũm amnhĩ krã hkôt kamã mẽmoj piitã hipêx nẽ hanhô."}
{"eng": "If they were all one member, where would the body be?", "apn": "Kêp ãm mẽ panhĩja kamã ãm mẽmoj pixi ronhỹx pu mẽ pamex kêt nẽ papa."}
{"eng": "For as woman came from man, so a man also comes through a woman; but all things are from God.", "apn": "Nẽ wam ni kator xwỳnhta na pre myja rũm kato. Tã na pa htem jarãhã mẽ inhmyjaja hpãnhã mẽ anijê rũm ijapôj. Tĩrtũm jamaxpẽr xà hkôt. Tãm na pre ã mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaxyw ã mẽ panhĩpêx anẽ. Tã mẽ ixpê Pahihti Kris kwỳ hã mẽ inhmyjaja nẽ mẽ anijaja na pu htem ri ahte papa hkêt nẽ. Na pu htem axpẽn kutã pamã axpẽn hkĩnh o papa nẽ mẽmoj to axpẽn kutã panojarêt o ri papa. Nẽ axpẽn to presija ho papa. Na hte mẽ anijaja mẽ amjên o presija ho apa. Nẽ mẽ amyjaja na ka htem mẽ aprõ ho presija ho apa. Tã kêr ka mẽ anijaja mẽ amjên ã apijaàm o ri hkôt apa."}
{"eng": "Conscience, I say, not your own, but the other’s conscience. For why is my liberty judged by another conscience?", "apn": "Nom koja Kris kôt mẽ kot amnhĩ xãm tohtuj anhỹr xwỳnhjê hõ mẽ awỳr axà nẽ tee ri ja hã apumu nẽ amã: —Kwa sãnti hã mẽ apkur xà na ka ri mẽ kutã hkur o akrĩ. Anhỹr o amã kapẽr ka ama nẽ hkaga kurê kumrẽx nẽ hkur kêt nẽ. Amã mex tã Kris kôt atõja kêp omnuj jakamã ka hkaga nẽ hkur kêt nẽ. No kot ka ãm ama nẽ arĩ hkur o anhỹr japêr. Kot amã harẽnh xwỳnhta kêp omnuj tã ka arĩ noo mã hkur japêr. Nhũm ja hã apumu nẽ tee ri Tĩrtũm kapẽr kukamã tanhmã hamaxpẽr to. Hãmri nẽ apyrà nẽ kuku nẽ gaa nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ amnhĩ mã: —Hêxta waa nẽ. Sãnti nhõja mex kêt tã pa ri kuku. Kwa na pa pẽr hkurja o amnhĩ tomnuj nẽ. Hêxta waa nẽ. Anẽ. Hãmri nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr o hkaprĩ nẽ. Ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr pymaj koja mẽhõ ã mẽmo mẽ apkur xà nê amã kapẽr anẽ ka ama nẽ hkaga kurê kumrẽx. Jao amnhĩ pix kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Mããnẽn Kris kôt atõ nẽ atõxjê mex kukamã ajamaxpẽr. Nom koja amã kêp sãnti hã mẽ apkur xà hã harẽ ka ama nẽ ã ajamaxpẽr anhỹr japêr nẽ ajamaxpẽr o: —Nà kêp omnuj tã kot paj mamrĩ kuku. Ja inhmã mex kênã."}
{"eng": "To the Jews I became as a Jew, that I might gain Jews; to those who are under the law, as under the law, that I might gain those who are under the law;", "apn": "Nẽ na pa hte Ijaewjê hwỳr ixpa nẽ mẽ kot amnhĩ nhĩpêx kôt amnhĩ nhĩpêx o ri mẽ hkôt ixpa. Ixte mẽ kurom Tĩrtũm kot finat Mojes mã mẽmoj tã karõ hkôt amnhĩ nhĩpêx o ixpa hkêt tã mẽ hkôt ri ixpa nẽ mẽ uràk nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx o ri ixpa. Mẽ kot ja hã ixpumunh nẽ ixte mẽ kãm Jejus jarẽnh mar nẽ ixpyrà nẽ amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr kaxyw."}
{"eng": "to those who are without law, as without law (not being without law toward God, but under law toward Christ), that I might win those who are without law.", "apn": "Tã pa hpãnhã mẽ kêp Ijaew kêt xwỳnhjê hwỳr ixpa nẽ mẽ kot amnhĩ nhĩpêx kôt amnhĩ nhĩpêx o ri mẽ hkôt ixpa. Mẽ kot ja hã ixpumunh nẽ ixkapẽr mar nẽ ixpyrà nẽ amnhĩ kaxyw Jejus kôt hamaxpẽr kaxyw. Tĩrtũm mẽ Kris wa hamaxpẽr xà hkôt na pa hte ahpỹnhã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx xwỳnhjê hwỳr mra nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri mẽ hkôt ixpa."}
{"eng": "For if a man sees you who have knowledge sitting in an idol’s temple, won’t his conscience, if he is weak, be emboldened to eat things sacrificed to idols?", "apn": "Nom kwa mẽ okora. Kêr ka mẽ sãnti mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr agjêx nẽ kamã axàpkur hkêt nẽ. Kot kaj mẽ atõ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nhũm mẽhõ kormã kot Kris kôt amnhĩ xãm tohtuj anhỹr xwỳnhja ja hã mẽ apumu nẽ tee ri hamaxpẽr. Axàhpumunh tỳx ã ate amnhĩ jarẽnh tã sãnti nhõrkwỹ kamã axàpkur o nhỹ nhũm ja hã apumu nẽ tanhmã amnhĩ nhĩpêx to wehe? Koja ja kêp omnuj tã apyrà nẽ tẽ nẽ axà nẽ mẽ kutã apku. Hãmri nẽ apkur pa nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr o: —Hêxta waa nẽ. Kwa mon pa axtem nẽ ri ã mẽmojja kur anẽ? Nà na pa anẽ nẽ ra amnhĩ tomnuj tỳx nẽ. Anẽ. Hãmri nẽ hkaprĩ nẽ pa."}
{"eng": "But I say this, brothers: the time is short. From now on, both those who have wives may be as though they had none;", "apn": "Nẽ Kris tokyx akupỹn mẽ pahwỳr wrỳk kaxyw jakamã kwa ra mẽ aprõ nẽ apa xwỳnhjaja. Kêr ka mẽ amnhĩ prõ nẽ amnhĩ kra pix kukamã ajamaxpẽr o ri apa hkêt nẽ. Te ho mẽ hprõ hkêt nẽ mẽ pa xwỳnhjaja kot amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ Kris kutêp kumrẽx mã ajamaxpẽr pê tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho apa nẽ arĩ kormã aprõ nẽ akrajê ho hapu nẽ tanhmã mẽ kutã anojarêt to ho apa."}
{"eng": "and those who weep, as though they didn’t weep; and those who rejoice, as though they didn’t rejoice; and those who buy, as though they didn’t possess;", "apn": "Kris kot tokyx akupỹn mẽ pahwỳr wrỳk jakamã kwa mẽ ri amỳr o ri mẽ apa xwỳnhjaja. Kêr ka mẽ kutêp tee ri amnhĩ kaprĩ pix mã ajamaxpẽr o akaprĩ nẽ ri apa hkêt nẽ. Nẽ mẽ akĩnh nẽ ri apikunhar o ri mẽ apa xwỳnhjaja kêr ka mẽ Kris kutêp amnhĩ kĩnh xà pix mã ajamaxpẽr o ri apa hkêt nẽ. Nẽ ri mẽ axujaprôr o ri mẽ apa xwỳnhjaja kêr ka mẽ Kris kutêp tanhmã axujaprôr to pix kukamã ri ajamaxpẽr kêt nẽ."}
{"eng": "and those who use the world, as not using it to the fullest. For the mode of this world passes away.", "apn": "Nẽ mẽ apê mẽ ate mẽmoj to wẽnê ho ri mẽ apa xwỳnhjaja Kris kutêp ãm ri mẽ akukrêx pix kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Koja mẽ panhõ pika piitã hkôt mẽ pakukrêxja nẽ mẽmoj piitã arĩ rãhã hkêt nẽ."}
{"eng": "Are you bound to a wife? Don’t seek to be freed. Are you free from a wife? Don’t seek a wife.", "apn": "Nà ra mẽ kãm mẽ pahkurê xwỳnhjaja Kris ã mẽ pahtomnuj o pa jakamã koja ixpyrà nẽ mẽ hprõ hkêt rãhã mẽ pa xwỳnhjaja ahte ri pa nhũm ja mex nẽ. Nhũm mẽ umaj amnhĩ pix tãnopxar o ri pa. Nẽ mẽ aprõ xwỳnhjaja kêr ka mẽ kãm mẽ pahkurê xwỳnhjê pymaj mẽ aprõ kaga hkêt nẽ. Ãm pix tãnopxar o ri apa."}
{"eng": "Don’t you know that your bodies are members of Christ? Shall I then take the members of Christ and make them members of a prostitute? May it never be!", "apn": "Na pu htem Kris kôt amnhĩ xunhwỳr kôt pahpê hkwỳ nẽ te pahpê ĩ pyràk. Jakamã kwa mẽ ja hã anohtỳx nẽ axte nhãm mẽ hkuprỳjê hwỳr amrar nẽ mẽ ho amnhĩkati hkêt nẽ. Tĩrtũm kêp ja omnuj. Te mẽ pahte Kris nhĩ pyràk jakamã kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr jao te Kris tãm kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa pyràk. Kwa ja mex kêt. Xà kot we Krisja ã amnhĩ nhĩpêx anẽ? Nà koja ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ."}
{"eng": "Or don’t you know that he who is joined to a prostitute is one body? For, “The two”, he says, “will become one flesh.”", "apn": "Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot: Kot ka mẽ atõ mẽnijê hõ ho aprõ nhũm kêp aprõ kumrẽx. Hãmri nẽ te ra war atipxi pyràk o axpẽn nhĩpêx. Anẽ. Ã kot aprõ mẽ wa ajarẽnh anhỹr jakamã kwa kêr ka mẽ atỳx ri nhãm mẽ hkuprỳjê hwỳr apa hkêt nẽ. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ Tĩrtũm noo mã te ate aprõ kuhpa hã hkuprỳta o aprõ pyràk. Te wam aprõta kuhpa hã war atipxi pyràk."}
{"eng": "Some of you were such, but you were washed. You were sanctified. You were justified in the name of the Lord Jesus, and in the Spirit of our God.", "apn": "Kormã mẽ ate Kris kôt amnhĩ xunhwỳr kêt ri na ka pre mẽ akwỳjaja ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. Tã amnhĩ kaxyw Jejus kôt ajamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ. Hãmri nhũm Tĩrtũm Karõ mẽ Pahihti Jejus Krisja wa mẽ anê mẽ ate amnhĩ tomnuj piitã rênh pa nẽ mẽ apê Tĩrtũm kra hã mẽ axunhwỳ nẽ amnhĩm mẽ ate amnhĩ to mex xwỳnh ã mẽ ajarẽ."}
{"eng": "But those who are outside, God judges. “Put away the wicked man from among yourselves.”", "apn": "Nẽ mẽ kêp Kris kwỳ hkêt xwỳnhjaja na pa hte mẽ kot amnhĩ tomnuj ã mẽ omu nẽ ãm mẽ omu nẽ tanhmã hã mẽ kãm nẽ hkêt nẽ. Tĩrtũm tãm koja nhỹrmã ja hã tanhmã mẽ hipêx to. No koja Kris kôt mẽ pahtõ rỳ mẽ pahtõxjê hõ tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa pu mẽ pahtõ ja hã omu nẽ nê tanhmã kãm pakapẽr to kurê kumrẽx. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot: Kêr ka mẽ amnhĩ nê Kris kôt akwỳjê hõ kot tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa xwỳnhjê jano. Ã harẽnh kot anhỹr."}
{"eng": "But as it is, I wrote to you not to associate with anyone who is called a brother who is a sexual sinner, or covetous, or an idolater, or a slanderer, or a drunkard, or an extortionist. Don’t even eat with such a person.", "apn": "Nom na pa pre mẽ piitã ã mẽ nê mẽ akurê anhỹr kêt nẽ. Ãm mẽ kêp Kris kwỳ hã amnhĩ jarẽnh tã ã ri amnhĩ tomnuj anhỹr xwỳnh pixjaja na pa pre mẽ nê mẽ akurê. Koja mẽhõ kêp Kris kôt mẽ pahtõ rỳ mẽ pahtõx ã amnhĩ jarẽnh tã mẽ kamã hpijaàm kêt o ri pa ka mẽ ja hã omu nẽ hkôt ri apa hkêt kurê kumrẽx. Nẽ mẽ kãm nhãm mẽ hkukrêx kĩnh o kãm ho õ hprãm o ri mẽ pa xwỳnhjaja. Nẽ sãnti kutã hkõn krã ho rôrôk nẽ hkrĩ nẽ kãm mex ã harẽnh o ri mẽ pa xwỳnhjaja. Nẽ mẽ kot axpẽn to kapẽr punuj o ri mẽ pa xwỳnhjaja. Nẽ mẽ pipãnh o ri mẽ pa xwỳnhjaja. Nẽ axpẽn pê ri mẽ àhkĩnh o mẽ pa xwỳnhjaja. Koja mẽhõ kêp Kris kwỳ hã amnhĩ jarẽnh tã ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri pa ka mẽ ja hã mẽ omu nẽ hkôt ri apa hkêt kumrẽx. Nẽ mẽ kutã axàpkur kêt nẽ. Ãm mẽ hkàx ã ri mra. No mẽ kêp Kris kwỳ hkêt xwỳnhjê nê na pa pre ã mẽ akurê anhỹr kêt nẽ. Mẽ piitã ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa kênã. Na htem axpẽn kãm hpijaàm kêt o ri pa. Nẽ mẽ kãm axpẽn kukrêx kĩnh o kãm ho õ hprãm o ri pa. Nẽ sãnti kutã hkõn krã ho rôrôk nẽ hkrĩ nẽ kãm amnhĩ jagrer pê amnhĩ to hwỳr o pa. Nẽ mẽ axpẽn pê àhkĩnh pix o pa. Kris kwỳ hkêt xwỳnhjaja na htem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Tã tanhmã kot ka wem amnhĩ to nẽ mẽ hkàx ã ri apa? Mẽ piitã ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr kênã. Kot puj mẽ nhỹrmã Tĩrtũm nhõ krĩ mex wỳr api nẽ rĩ kormã mẽ hkàx ã ri papa."}
{"eng": "you are to deliver such a one to Satan for the destruction of the flesh, that the spirit may be saved in the day of the Lord Jesus.", "apn": "Ixte mẽ apê awry htã ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã harẽnh ma nẽ hkukamã tanhmã ijamaxpẽr to. Nà ra ixte mẽ awỳr ixpôx ronhỹx pa mẽ ato akuprõ. Pahihti Jejus nhỹ hã mẽ ato akuprõ nẽ mẽ amã kot amnhĩ tomnuj xwỳnhta jarẽ nẽ mẽ anê hanor kurê kumrẽx. Jakamã e kêr ka mẽ mãmrĩ ã amnhĩ nê hipêx anẽ. Mẽ panhõ Pahihti Jejus nhỹ hã amnhĩ nê hano nẽ te Satanasti mã rer pyràk kê tee ri ja hã amnhĩ pumu nẽ tokyx kãm urer japêr. Hãmri nẽ akupỹm tãm amnhĩ nhĩpêx. Kê nhỹrmã Pahihti akupỹn mẽ pahwỳr wrỳ nhũm ma mẽ pahkôt õ krĩ hwỳr api."}
{"eng": "For though you have ten thousand tutors in Christ, you don’t have many fathers. For in Christ Jesus, I became your father through the Good News.", "apn": "E Kris kôt ixkwỳjaja. Na pa ã mẽ amã kagà nẽ mẽnh anẽ. Nom mẽ ate inhmar nẽ amnhĩ kamã apijaàm kaxyw kêt. Inhmã mẽ ajapê jakamã na pa ã mẽ amã ixkapẽr nẽ hã kagà nẽ mẽnh anẽ. Na mẽ ra ohtô nẽ ixpãnhã mẽ awỳr pa nẽ mẽ amã Tĩrtũm kapẽr o mẽ ajahkre. Nom ixkumrẽx na pa pre mẽ amã kapẽr jarẽ ka prem inhma nẽ Kris hkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ amnhĩ kaxyw hkôt ajamaxpẽr tỳx nẽ. Jakamã paxipix te ixpê mẽ apãm nhũm te mẽ apê ixkra pyràk."}
{"eng": "Being defamed, we entreat. We are made as the filth of the world, the dirt wiped off by all, even until now.", "apn": "Nẽ ixàpkur xà kaxyw ixàpênh rũnh o ri ixpa. Nhũm hte mẽ kãm Jejus prãm kêt xwỳnhjaja mẽ ijaprỳ ho pa htã pa mẽ amnhĩ kurom mẽ kãm ixkapẽr mex nẽ mẽ kãm: —E kê Tĩrtũm mẽ ato mex nẽ ka mẽ amex nẽ apa. Anẽ. Nẽ mẽ kot mẽ inhĩpêx kati htã pa htem mẽ kutã amnhĩ to htỳx nẽ arĩ mẽ hkôt ixpa. Na htem te mẽ kot ahpunuj nhĩpêx pyràk o mẽ inhĩpêx nẽ mẽ ixwỳr mrar kêt nẽ. Ã na htem mẽ ixte Jejus nhỹ hã mẽ ahkre o mẽ ixpa xwỳnhjê nhĩpêx anẽ."}
{"eng": "For I know nothing against myself. Yet I am not justified by this, but he who judges me is the Lord.", "apn": "Kumã pix mã ixte amnhĩ nhĩpêx o ri ixpa jakamã koja tapxipix ixte kãm amnhĩ nhĩpêx ã ixpumunh kôt tanhmã ijarẽnh to. Ixte kãm amnhĩ nhĩpêx mex ã ijarẽ rỳ ixte kãm amnhĩ nhĩpêx mex kêt ã ijarẽ. Ãm tapxipix koja tanhmã ijarẽnh to. No koja nhãm mẽhõ rỳ mẽ atõ ã ijarẽnh anẽ pa ama nẽ ãm ama. Rỳ papam tanhmã kãm ixte amnhĩ nhĩpêx mex to hã kãm amnhĩ jarẽnh japêr hãmri nẽ ãm ixtỳx kãm ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã amnhĩ jarẽnh kaprỳ. Pahihti Kris pix kot hprĩ hã mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx kôt pahpumunh jakamã tapxipix koja tanhmã mẽ pajarẽnh to."}
{"eng": "whether Paul, or Apollos, or Cephas, or the world, or life, or death, or things present, or things to come. All are yours,", "apn": "Jakamã kwa kêr ka mẽ axte mẽ apê ixkwỳ rỳ mẽ apê Apor kwỳ hã amnhĩ jarẽnh o ri apa hkêt nẽ. Mẽ apê wa ixkwỳ hkêt kênã. Nẽ mẽ apê nhãm mẽhõ hkwỳ hkêt. Mẽ pahpiitã mẽ pahpê Kris kwỳ na pu mẽ. Nẽ kot puj mẽ nhỹrmã pahtyk tã akupỹm pahtĩr nẽ Tĩrtũm mẽ Jejus wa kuri pamex nẽ pahtĩr tũm nẽ ri papa. Jakamã kwa mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Nẽ jarãhã mẽmoj piitã mẽ panhõõ. Nẽ kormã mẽmoj kot amnhĩrĩt kêt xwỳnhjaja haxwỳja mẽ panhõ na. Ãm mẽmoj piitã mẽ panhõ jakamã te mẽ pahpê mẽmoj piitã mẽõ pahi pyràk."}
{"eng": "If anyone destroys God’s temple, God will destroy him; for God’s temple is holy, which you are.", "apn": "E pa mẽ amã mẽmoj jarẽ. Ra mẽ ate mar tã mãn ka mẽ ra tanhmã amnhĩ to nẽ hã ano hkêt rỳ ko. Nà te mẽ pahpê Tĩrtũm nhõrkwỹ pyràk. Tĩrtũm nhõrkwỹja õ na. Tã mẽ pahpê hkra nhũm Karõ kot mẽ pakaxwỳnh mã gjêx jakamã te mẽ pahpê õrkwỹ pyràk. Jakamã mẽ kot kapẽr kwỳm ri mẽ ajahkre o ri mẽ pa xwỳnhjaja te mẽ kot Tĩrtũm nhõrkwỹ grành xwỳnh pyràk. Koja mẽ nhỹrmã amnhĩ xà htỳx kamã hamak o pa."}
{"eng": "According to the grace of God which was given to me, as a wise master builder I laid a foundation, and another builds on it. But let each man be careful how he builds on it.", "apn": "Nẽ pa te ixpê Tĩrtũm mã ixkre hã ixàpênh xwỳnh pyràk jakamã na pre Tĩrtũm mẽ akaxyw tanhmã ixto pa mẽ amã tanhmã kot amnhĩ nhĩpêx to hã harẽnh o ri mẽ akôt ixpa. Te ixte õ ixkre kaxyw ãm xà maati xãm pyràk o mẽ anhĩpêx. Jao mẽ amã kapẽr jarẽnh o ri mẽ akôt ixpa. Mẽ ate amnhĩ kaxyw hkôt ajamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳr kaxyw. Tã na ka prem hkôt amnhĩ xunhwỳ nhũm ixpãnhã Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnh kwỳjaja mẽ awỳr mra nẽ mẽ amã kapẽr jarẽnh jatur xàm kurẽ. Nẽ hprĩ hã ho mẽ ajahkre ho ri mẽ akôt pa. Te ho mẽ kot ixkre krax nhĩpêx pyràk o mẽ anhĩpêx. Nẽ kwa mẽ ate mẽ ahkre o mẽ apa xwỳnhjaja kêr ka mẽ akatàt kôt mẽ ahkre mex rãhã ho ri mẽ hkôt apa."}
{"eng": "For no one can lay any other foundation than that which has been laid, which is Jesus Christ.", "apn": "Nẽ Jejus Kris tapxipix na pu htem hkôt amnhĩ xunhwỳ nhũm mẽ panê mẽ pahte amnhĩ tomnuj o hapêx. Jakamã te kêp kỳxpê ixkre nhĩmõk ã nõr xà maatita pyràk."}
{"eng": "Who then is Apollos, and who is Paul, but servants through whom you believed, and each as the Lord gave to him?", "apn": "Apor mẽ pa ãm wa ixte Tĩrtũm kapẽr o mẽ ajahkre xwỳnh pix na pa wa. Wa ixpê mẽ anhõ pahihti hkêt kênã kot ka kêt mẽ axtem nẽ mẽ apê ahpỹnhã wa ixkwỳ hã amnhĩ jarẽ. Na pa pre wa mẽ amã Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o ri mẽ akôt ixpa ka prem wa inhma nẽ amnhĩ kaxyw hkôt ajamaxpẽr tỳx nẽ. Nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ nom wa pa wa ixkôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ. Na pa wa ãm Tĩrtũm kapẽr o mẽ ajahkre nom amnhĩ kôt mẽ axunhwỳr kêt nẽ."}
{"eng": "For we are God’s fellow workers. You are God’s farming, God’s building.", "apn": "E pa ixprĩ hã mẽ amã war amnhĩ jarẽ ka mẽ inhma. Te wa ixpê Tĩrtũm pur kãm wa ixàpênh xwỳnh pyràk no mẽ kajaja te mẽ apê hpur pyràk. Na htem hpur karê nhũm hirã nhũm mẽ kamã ahkre ho pa. Ja pyrà nẽ na pa pre ixkumrẽx mẽ awỳr ixpa nẽ mẽ amã Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o ri mẽ akôt ixpa. Te mẽ kot pur kãm ahkre ho ri pata pyràk. Tã nhũm Apor ixpãnhã ma mẽ awỳr pa nẽ te mẽ kot pur karêrta pyràk o mẽ anhĩpêx nẽ mẽ amã Tĩrtũm kapẽr o mẽ ajahkre mex o ri pa. Xà na hte pur karêr xwỳnhja rỳ kamã ahkre xwỳnhja tãm tanhmã mẽmo hy hto nhũm ra higrõt nẽ hprêk nẽ ô? Nà na htem ãm ahkre hpa nhũm arĩ hikwỹ. Nhũm Tĩrtũm tãm tanhmã hyta to nhũm higrõt nẽ hprêk nẽ ô. Ja pyrà nẽ na hte Tĩrtũm mẽ ho hkra nẽ tanhmã mẽ ho nhũm mẽ amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr tỳx nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx mex o pa. Nom mẽ kãm harẽnh o pa xwỳnhta kôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ. Nẽ na hte pur karêr xwỳnh rỳ kamã ahkre xwỳnhja tãm tanhmã hyta to nẽ ho htĩr kêt nẽ. Tĩrtũm pix na hte tanhmã ho nhũm higrõt. Ja pyrà nẽ na pa hte Tĩrtũm kapẽr o mẽ ajahkre o ri mẽ akôt ixpa nom pa tanhmã mẽ ato ka mẽ apê Tĩrtũm kra nẽ ri apa hkêt nẽ. Tanhmã kot pa mẽ ato ka mẽ apê hkra? Tapxipix na kot mẽ pahto hkra kaxyw àhpumunh. Nẽ tapxipix na hte tanhmã mẽ pahkrã hto pu mẽ kãm hprãm xà hkôt amnhĩ nhĩpêx mex o ri papa. Nẽ pur karêr xwỳnh mẽ pur kãm ahkre xwỳnhja wa. Hamẽ wa àpênh mex jakamã koja hamẽ wa kot pur kãm àpênh pãnhã amnhĩm ujamỳnh rax nẽ. Ja pyrà nẽ kot paj mẽ ixte Tĩrtũm kapẽr o mẽ ajahkre ho ri mẽ akôt ixpa xwỳnhjaja nhũm Tĩrtũm nhỹrmã mẽ ixàpênh pãnhã mẽ inhmã amnhĩrer mex nẽ. Nẽ te mẽ ate Tĩrtũm nhõ ixkre pyràk."}
{"eng": "For I determined not to know anything among you except Jesus Christ and him crucified.", "apn": "E Kris kôt ixtõ nẽ ixtõxjaja. Amnepê mã ixte mẽ awỳr inhmõrta ã na pa pre inhnojarêt nẽ ijamaxpẽr o: —Kot paj ma mẽ hwỳr mõ nẽ mẽ kãm Kris kapẽr jarẽ. Kot amnhĩ grônh kôt mẽ inhnê htykja pa mẽ kãm harẽ. Ãm ja pix jarẽnh o ri mẽ hkôt ixpa. Nom kot paj mẽ kapẽr japjê xwỳnhjê pyrà nẽ mẽ kãm ixkapẽr japjê hkêt nẽ. Rỳ mẽ uràk nẽ te ixàhpumunh tỳx o ri ixkapẽr japjê pyràk o ri mẽ kãm ixkapẽr japjê hkêt nẽ. Kot paj ãm ixkatàt kôt ri mẽ kãm tanhmã Jejus jarẽnh to pix o ri mẽ hkôt ixpa. Anhỹr o mẽ akukamã ijamaxpẽr. Hãmri nẽ ma mẽ awỳr mõ nẽ mẽ awỳr pôj nẽ mẽ amã Jejus kot mẽ panê htyk nẽ akupỹm htĩrja pix jarẽnh rãhã ho ri ixpa."}
{"eng": "but to those who are called, both Jews and Greeks, Christ is the power of God and the wisdom of God;", "apn": "No Ijaewjaja kãm amnhĩ krã hkôt pix mã amnhĩ nhĩpêx prãm jakamã na pa hte mẽ ixpê Jejus kwỳjaja mẽ hwỳr mra nẽ mẽ kãm Kris kapẽr jarẽnh o ri ixpa nhũm mẽ inhma nẽ ãm mẽ inhma. Nẽ te mẽ kot mẽ inhmar kêt pyrà nẽ mẽ inhmã: —Tk. Nà kot paj mẽ tokyx axujarẽnh kôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Kot kaj mẽ inhmã mẽ ixte aa mẽmoj pumunh kêt õ ho anẽ pa mẽ ja hã apumu nẽ axihtỳx ã apumu nẽ rĩ kormã hkôt amnhĩ nhĩpêx. Anhỹr o inhmã kapẽr. Tã no pa mẽ kãm ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Ãm Kris kot mẽ panê pĩ kahpa hã htykja pix pa htem mẽ kãm harẽnh o ri ixpa. Ja kamã nhũm mẽ hkwỳjaja mẽ inhma nẽ ãm mẽ inhma nẽ Kris xihtỳx kêt ã ãm amarĩ htyk ã harẽ. No mẽ hkwỳjaja. Tĩrtũm kot amnhĩ kaxyw mẽ unhwỳr xwỳnhjaja na htem mẽ kurom mẽ inhma nẽ ra mẽ inhmar tỳx kurê kumrẽx. Nẽ mẽ inhmã kapẽr o: —Nà ãm hãmri na Krisja Tĩrtũm pyrà nẽ hihtỳx o hihtỳx. Ãm hãmri na ka ã harẽnh anẽ. Anẽ. No Ijaew kêt xwỳnhjaja na Ijaew pyrà nẽ kãm amnhĩ krã hkôt amnhĩ nhĩpêx o pa hprãm kêt nẽ. Nẽ mẽ kãm mẽ àhpumunh tỳx pix prãm o pa. Jakamã na pa htem mẽ kãm Kris kapẽr jarẽnh o ri mẽ hkôt ixpa nhũm mẽ hkwỳjaja mẽ inhma nẽ Ijaew kwỳjê pyrà nẽ ãm mẽ inhma nẽ mẽ inhmã: —Tk. Nà na ka htem ãm ri axêx o ri apa. Kot pa mẽ akapẽr mar kêt nẽ. Kot paj mẽ axàhpumunh tỳx ã mẽ apumu nẽ rĩ kormã mẽ ama nẽ mẽ akôt amnhĩ nhĩpêx. Anhỹr tã pa mẽ ãm arĩ Kris kot mẽ panê htykja pix pa mẽ kãm harẽnh o ri mẽ hkôt ixpa. Nhũm mẽ hkwỳjaja mẽ inhma nẽ mẽ inhmã: —Nà mẽ axàhpumunh kêt jakamã na ka htem atỳx ri ã ja jarẽnh anẽ. Anhỹr tã no nhũm mẽ hkwỳjaja. Tĩrtũm kot amnhĩ kaxyw mẽ unhwỳr xwỳnhjaja na htem mẽ inhma nẽ mẽ inhmã kapẽr o: —Nà ãm hãmri na ka mẽ ã Krisja jarẽnh anẽ. Tĩrtũm pyrà nẽ àhpumunh o àhpumunh kênã. Anẽ."}
{"eng": "so that no one should say that I had baptized you into my own name.", "apn": "Kop ãm ixte amnhĩ kôt mẽ axunhwỳr prãm ronhỹx pa mẽ ato mẽ axohtô nẽ mẽ akrã kumrã nẽ mẽ amã: “E ra mẽ apê ixkwỳ na ka mẽ.” Anẽ. Nom na pa pre ã mẽ amã ixkapẽr anhỹr kêt nẽ. Ãm hãmri na pa pre ãm mẽ ato grêre nẽ mẽ akrã kumrã. Ãm Kripti mẽ Gajre wa pix."}
{"eng": "And honour and glory be to him, that is mighty to confirm you by my gospel, and (the) preaching of Jesus Christ, by the revelation of (the) mystery held still, in times everlasting; [Forsooth to him, that is mighty to confirm you by my gospel, and (the) preaching of Jesus Christ, after the revelation of (the) mystery holden still, that is, not showed, in times everlasting;]", "apn": "Nẽ kwa kêr pu mẽ Tĩrtũm mã mex ã harẽnh rãhã ho ri papa. Nẽ ixte mẽ amã Jejus Kris jarẽnhta ã ka prem ama nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ. Tã koja mẽ ato mẽ axihtỳx ka mẽ hkôt axihtỳx kãm hkôt ri amnhĩ nhĩpêx mex o ri apa. Amnepêm na pre Tĩrtũm mẽ apê Ijaew kêt xwỳnhjê ho hkra kaxyw hã amnhĩ jarẽnh kêt nẽ. Kormã ja ho hpimxur ryy nẽ."}
{"eng": "(But nowe is opened, and published among all nations by the Scriptures of the Prophetes, at the commandement of the euerlasting God for the obedience of faith)", "apn": "Tã ã mẽ anhĩpêx anhỹrja o amnhĩrĩt nẽ ỹ hã mẽ kapẽr jarẽnh o ri pa xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: —E Jejus kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pata kêr ka mẽ piitã mẽ kãm hã kagà kê mẽ pyka piitã hkôt kamã harẽ nẽ kuma. Nom kê Ijaew pixjaja mar kêt nẽ. Kê pika piitã hkôt kamã harẽ nẽ kuma. Panhĩ nẽ kupẽ nẽ kupẽ hkà htykre nẽ mẽ hkà haka nẽ mẽ hkà kamrêkjaja. Kê mẽ piitã Jejus jarẽnh ma nẽ amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ. Hãmri nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx mex o ri pa. Anẽ. Nhũm pre ã mẽ pakaxyw mẽ kãm kapẽr anẽ nhũm prem kuma nẽ hã kagà."}
{"eng": "God is really great and powerful, so everybody has to tell him that he is good. He can make you strong. This is his message. It is the good news about Jesus Christ. A long time ago, God planned to get both the Jewish people, and the people that are not Jews, to believe in him. But at first he kept it a secret, and he just got the Jewish people to follow him. After that, he got his men to write about it ahead of time, and their words are in his book. Now his message about Jesus is for every nation. It is not just for the Jewish people, but everybody everywhere can trust him, and they can listen to him and do what he wants. God is the only one that can think good enough to make it all work out like that. So everybody has to tell God and Jesus Christ, “You are great.” They have always got to do that for ever. From Paul", "apn": "Nà Tĩrtũmja tapxipix na àhpumunh tỳx xwỳnh ã ãm pyxi mex. Nẽ tapxipix kêp mẽ pahpiitã Mẽpahpãm. Tã kêr pu mẽ Jejus Kris kot mẽ panê htyk ã omunh xà hkôt Tĩrtũm pix mã mex o mex ã mãn harẽnh rãhã ho papa. Tã ãm ja pix. Ixpê Pawre na pa ã mẽ awỳr ixpẽr mẽnh anẽ. Na hapêx."}
{"eng": "Gaius, my host and host of the whole assembly, greets you. Erastus, the treasurer of the city, greets you, as does Quartus, the brother.", "apn": "Nẽ Kris kôt mẽ pahtõ Gajre haxwỳja mẽ awỳr hpẽr mẽ. Õrkwỹ kamã na hte Kris kwỳjaja axpẽn wỳr akuprõ nẽ kamã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ nẽ kapẽr ã kagà kamã harẽ nẽ mar o hkrĩ. Õrkwỹ kamã na pa pre pôj. Nẽ mẽ pahtõ Eras haxwỳja mẽ awỳr pẽr mẽ. Na hte jar krĩ ja kamã Rõm nhõ pahihti mã õ kàxpore jamãr pê ho mẽmoj to anhỹr o pa. Nẽ Kris kôt pahtõ Kwatre haxwỳja mẽ awỳr hpẽr mẽ. E jajaja piitã na mẽ awỳr hpẽr rẽ."}
{"eng": "The grace of our Lord Jesus Christ be with you all! Amen.", "apn": "E kê Pahihti Jejus Krisja mẽ akutã nojarêt rãhã ho pa."}
{"eng": "I know that when I come to you, I will come in the fullness of the blessing of the Good News of Christ.", "apn": "Tã kot paj ma Jerujarẽ hwỳr mẽ kãm o mõ nẽ mẽ kãm kure hãmri nẽ awjanã nẽ rĩ kormã ma Rõm wỳr mẽ awỳr mõ. Hãmri nẽ mẽ awỳr pôj pu mẽ axpẽn pumu nẽ pahkĩnh nẽ. Nẽ axpẽn mã Jejus Kris mex o mex ã harẽ nẽ kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to ho papa. Jao pahkĩnh nẽ papa. Tã pa hpãnhã hamũ ma Espãnhã wỳr mõ."}
{"eng": "For it has been the good pleasure of Macedonia and Achaia to make a certain contribution for the poor among the saints who are at Jerusalem.", "apn": "No na pa kormã mẽ awỳr inhnojarêt kêt nẽ. Kot paj ja rũm awjanã nẽ akupỹm Jerujarẽ hwỳr mõ. Kamã Kris kôt mẽ pahkwỳjaja kêp amrakati nẽ ri pa nhũm pika pê Gres mẽ Masetõn kamã Kris kôt mẽ pahkwỳjaja mẽ harẽnh ma nẽ mẽ kãm kàxpore hkwỳ ho akuprõ nẽ mẽ kaxyw inhmã kugõ. Tã kot paj ma mẽ hwỳr o mõ nẽ mẽ kãm kure nẽ rĩ kormã ma mẽ awỳr mõ."}
{"eng": "in the power of signs and wonders, in the power of God’s Spirit; so that from Jerusalem and around as far as to Illyricum, I have fully preached the Good News of Christ;", "apn": "Na pa hte ỹ hã mẽ apê Ijaew kêt xwỳnhjê mã Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o ri mẽ akôt ixpa. Nẽ mẽ anoo mã tanhmã ri Kris kot mẽ amã amnhĩ nhĩpêx to hã harẽ. Nẽ mẽ amã aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o ri mẽ akôt ixpa. Tĩrtũm Karõ nhỹ hã. Nhũm hte mẽ akwỳjaja amnhĩ jaêr pê omu nẽ kamã no pyma nẽ. Hãmri nẽ mẽ pahpyrà nẽ Jejus kôt amnhĩ xunhwỳ. Nom pa hte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã amnhĩ pumu nẽ ri hã amnhĩ to jarkrar kêt nẽ. Ãm ixte Kris pix nhỹ hã mẽ kãm ixkapẽr ã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh o ri mẽ hkôt ixpa. Tã pa ra Jerujarẽ rũm Irir wỳr krĩ piitã hkôt mẽ kãm Kris kapẽr jarẽ. Tĩrtũm Karõ kot tanhmã ixto hihtỳx to jakamã pa mẽ piitã mẽ kãm harẽnh mex nẽ."}
{"eng": "I myself am also persuaded about you, my brothers, that you yourselves are full of goodness, filled with all knowledge, able also to admonish others.", "apn": "E Kris kôt ixkwỳjaja. Nà ra ixte mẽ ajarẽnh mar mex. Na ka xep htem amnhĩ to mex o ri apa. Nẽ mẽmoj to axpẽn kutã anojarêt rãhã ho ri apa. Nẽ mẽ kot tanhmã Tĩrtũm kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx to xàja ka mẽ omunh mex nẽ ho axpẽn jahkre ho ri apa."}
{"eng": "But I write the more boldly to you in part as reminding you, because of the grace that was given to me by God,", "apn": "Tã ot pa kagà ja kamã mẽ amã ixujarẽnh kãm ixihtỳx nẽ. Tĩrtũm nhỹ hã. Ra mẽ ate mẽmoj mar mex tã pa axte mẽ amã harẽ. Mẽ ate mar tỳx nẽ hã anohtỳx kaxyw. Nà ã ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaxyw na pre Tĩrtũm mẽ akaxyw ixãm."}
{"eng": "that with one accord you may with one mouth glorify the God and Father of our Lord Jesus Christ.", "apn": "Na pu htem Tĩrtũm kamnàr rom pahkĩnh nẽ. Nẽ axpẽn kamã paxukaprĩ ho ri papa. Jakamã na pa hte tanhmã mẽ ato Tĩrtũm wỳr to nẽ kãm: —Pa Tĩrtũm. Apê mẽ ijamãr xwỳnh maati na ka. Nẽ apê mẽ inhõ Pahihti Jejus Kris nhõ Papaj na ka. Nà xep ra Rõm nhõ xwỳnh kwỳjaja kãm akapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx prãm jakamã kwa tanhmã mẽ hkrã ho mex to kê mẽ hamakêtkati nẽ ajamaxpẽr kôt hamaxpẽr rãhã ho ri akôt pa. Hãmri nhũm mẽ amnhĩ tã apumu nẽ piitã amex o amex ã ajarẽ. Anhỹr o pa hte mẽ ato kuwỳ."}
{"eng": "for God’s Kingdom is not eating and drinking, but righteousness, peace, and joy in the Holy Spirit.", "apn": "Mẽ pahpê Tĩrtũm krajaja na pu htem paxàpkur xà nẽ pahkõm xà pix kukamã pajamaxpẽr o ri papa hkêt nẽ. Na pu htem amnhĩ mẽ pahkwỳjê mex kukamã pajamaxpẽr. Nẽ mẽ pahte tãm amnhĩ nhĩpêx kukamã pajamaxpẽr. Nẽ tãm axpẽn nhĩpêx kukamã pajamaxpẽr. Kot puj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nhũm Tĩrtũm Karõ ja hã mẽ pahpumu nẽ mẽ pahto mẽ pahkĩnh nẽ. Pu mẽ pahkĩnh nẽ pajamakêtkati nẽ ri axpẽn kôt papa."}
{"eng": "For he who serves Christ in these things is acceptable to God and approved by men.", "apn": "Tã kot puj mẽ ã Kris mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri papa anẽ nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ pahpumu nhũm ja kãm mex nẽ. Nẽ Kris kôt mẽ pahkwỳjê mã haxwỳja ja mex nẽ."}
{"eng": "Yet if because of food your brother is grieved, you walk no longer in love. Don’t destroy with your food him for whom Christ died.", "apn": "Tã kot kaj mẽ kot mẽmoj kur kêt xwỳnhta py nẽ o tẽ nẽ kot hkaga xwỳnh noo mã hkur o xa nhũm apumu nẽ tee ri hamaxpẽr nẽ hkaprĩ nẽ. Jakamã kot ka mẽ ã noo mã amnhĩ nhĩpêx anhỹrja o ho mex kêt nẽ. Kwa mẽ ã ri axpẽn nhĩpêx anhỹr hkêt nẽ. Kot ka mẽ ã axpẽn nhĩpêx anẽ nẽ te amnhĩ pix kukamã ajamaxpẽr pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Jao akwỳjê ho mex kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Kris kãm mẽ hapê htỳx kôt mẽ kot amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer kaxyw ra nê htyk kênã kot ka kêt mẽ axtem nẽ ri ã mẽ noo mã mẽ kot mẽmoj kur kêêta kur anẽ. Rỳ koja apu tee ri kot mẽmoj kur kêêta kur ã mẽ apumu nẽ tanhmã amnhĩ tomnuj to. Jao Kris kaga japêr. Jakamã kwa mẽ ã mẽ noo mã mẽmojta kur kêt nẽ."}
{"eng": "Then don’t let your good be slandered,", "apn": "Mẽmo mẽ apkur xàja mex tã nhũm mẽ akwỳjê hõ kãm mex kêt japêr ka mẽ noo mã hkur kêt nẽ. Nẽ tanhmã hã kãm nẽ hkêt nẽ. Kot kaj mẽ anẽ nhũm Kris kra hkêt xwỳnhjaja tee ri ja hã mẽ apumu nẽ tanhmã axpẽn mã mẽ apê Kris kwỳjê ho kapẽr punuj to."}
{"eng": "For if we live, we live to the Lord. Or if we die, we die to the Lord. If therefore we live or die, we are the Lord’s.", "apn": "Mẽ pahpê Tĩrtũm kra jakamã na pre ra mẽ pakukamã tanhmã mẽ pajarẽnh to. Mẽ pakukamã pahtyk ã arĩgro jarẽ nẽ mẽ pahte pahtĩr ri tanhmã ri amnhĩ nhĩpêx to ho papa hkukamã hamaxpẽr. No mẽ papajaja na pu htem amnhĩ krã hkôt tanhmã mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx to kukamã paxàhpumunh kêt."}
{"eng": "Do this, knowing the time, that it is already time for you to awaken out of sleep, for salvation is now nearer to us than when we first believed.", "apn": "Amnepê mã mẽ pahte amnhĩ kaxyw Jejus kôt pajamaxpẽr xà hã arĩgrota ã na pre kormã akupỹn mẽ pahwỳr hpôx xà hã arĩgro kormã hwỳr awry rax nẽ. Tã ra hwỳr ahtêp o mõ. Koja tokyx akupỹn mẽ pahwỳr wrỳ nẽ ma akupỹm kaxkwa hwỳr mẽ pahto api. Jakamã kwa kêr pu mẽ arĩ hamãr rãhã ho ri apa. Jao tanhmã amnhĩ tomnuj to kaxyw nẽ pajamaxpẽr o: —Kwa koja Jejus tanhmã amnhĩ to nẽ jarãhã akupỹn wrỳk japêr. Tã kot pa ri ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nhũm wrỳ nẽ tee ri ja hã ixpumu pa amnhĩ kamã ixpijaàm tỳx nẽ. Nà kot paj ã amnhĩ tomnuj anhỹr kêt nẽ. Anẽ. Hãmri nẽ Jejus kamã ajamak pê kutêp Tĩrtũm kapẽr kôt pix mã ri amnhĩ nhĩpêx mex rãhã ho ri papa."}
{"eng": "The night is far gone, and the day is near. Let’s therefore throw off the deeds of darkness, and let’s put on the armor of light.", "apn": "Na pu htem kamàt kãm gõr nẽ arĩgro jamãr pê kamã pajamak o panhĩkwỹ. Arĩgro te kêp Jejus akupỹn wrỳk pyràk. Jakamã kwa pu mẽ kamã pajamak pê kãm panojarêt rãhã ho ri papa nẽ amnhĩ nê tanhmã mẽ omnu xà kute pumunh mex o ri papa. Te ho pôristi kot amnhĩ nê mẽ kot kãm mẽ hkurê xwỳnhjê pumunh mex pyràk o Jejus kutêp tãm amnhĩ nhĩpêx o ri papa. Na pre tanhmã mẽ pahkrã hto pu mẽ ỹ hã tãm ri amnhĩ nhĩpêx. Tã kêr pu mẽ arĩ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri papa nẽ te mẽ pahte arĩgro hã mẽ pa xwỳnhjê kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx."}
{"eng": "Don’t seek revenge yourselves, beloved, but give place to God’s wrath. For it is written, “Vengeance belongs to me; I will repay, says the Lord.”", "apn": "Nẽ kêr ka mẽ tãm ri axpẽn mã akapẽr rãhã ho ri apa. Nẽ kot kaj akràmnhwỳ mẽ wa tanhmã axpẽn nhĩpêx to. Hãmri ka wa akupỹm tãm axpẽn xãm kaxyw kãm akapẽr tã nhũm ama nẽ ãm ama nẽ akaga. Ka ãm amnhĩ tã omu nẽ kamã agryk kêt nẽ. Koja Tĩrtũm tãm tanhmã atã ho. Kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot: Kêr ka mẽ amnhĩ tã tanhmã kot ato xwỳnh to hkêt nẽ. Pa kot paj mẽ atã tanhmã ho. Anẽ. Nẽ harẽnh kot:"}
{"eng": "And how will they preach unless they are sent? As it is written: “How beautiful are the feet of those who preach the Good News of peace, who bring glad tidings of good things!”", "apn": "Xà na htem kormã amnhĩ kaxyw Kris mã hamaxpẽr kêt rãhã amnhĩ to Tĩrtũm wỳ nhũm mẽ kuma nẽ mẽ ho hkra? Nà tanhmã kot wem amnhĩ to nẽ amnhĩ kaxyw kãm hamaxpẽr kêt rãhã amnhĩ to kuwỳ? Na hte Tĩrtũm ma mẽ hwỳr mẽ hkwỳjê rẽ nhũm mẽ ma mẽ hwỳr mra nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho ri mẽ hkôt pa. Nhũm mẽ hkwỳjaja mẽ kuma nẽ amnhĩ kaxyw Jejus kôt hamaxpẽr nẽ amnhĩ to Tĩrtũm wỳ. Kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot: Koja mẽmoj mex jarẽnh xwỳnhjaja ma mẽ hwỳr mra. Nẽ mẽ hwỳr hpôx o mõ nhũm mẽ amỳm amnhĩ wỳr mẽ omu nẽ hkĩnh nẽ. Anẽ."}
{"eng": "For, “Whoever will call on the name of the Lord will be saved.”", "apn": "Tã mẽ pahte amnhĩ kaxyw Jejus kôt pajamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja kot puj mẽ pahkĩnh nẽ papa ho papa. Mẽ pahpiitãã. Ijaew nẽ Ijaew kêt xwỳnhjaja. Mẽ pahpiitã mẽ panhõ Pahi Maatija ãm pyxi mex na. Jakamã koja Ijaewjê hõ rỳ Ijaew kêt xwỳnhjê hõ amnhĩ to kuwỳ nhũm kuma nẽ ho hkra. Kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot: Mẽ kãm kêp Tĩrtũm kra hprãm xwỳnhjaja koja mẽ amnhĩ to Tĩrtũm wỳ nhũm mẽ kuma nẽ Jejus kot mẽ nê htyk kukwak ri mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj o hapêx nẽ mẽ ho hkra nhũm mẽ hkĩnh nẽ pa. Anẽ."}
{"eng": "Why? Because they didn’t seek it by faith, but as it were by works of the law. They stumbled over the stumbling stone,", "apn": "Hãmri nhũm Ijaew tee ri mẽ kot Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr ã mẽ omu nhũm ja mẽ kãm mex kêt nẽ. Hãmri nhũm mẽ hamaxpẽr o: —Tk. Kwa ra mẽ ixte finat Mojes kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx mex o ri mẽ ixpa xwỳnh jakamã koja Tĩrtũm ja hã mẽ ixpumu nẽ mẽ ixte amnhĩ to mex xwỳnhjê hã mẽ ijarẽ nẽ mẽ inhnê mẽ ixte amnhĩ tomnuj rênh pa. No kot paj mẽ Ijaew kêt xwỳnhjê pyrà nẽ Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ. Ãm kwarĩ ho kwarĩ. Anhỹr ã amnhĩ jarẽ. No ãm ã mẽ hamaxpẽr anhỹrja mex kêt. Na prem htỳx Tĩrtũm noo mã kot amnhĩ to mex ã amnhĩ jarẽnh kaprỳ nẽ arĩ ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho ri pa. Te pry kamã kẽn nõr nhũm mẽ kot nhãm nê mẽnh kaxyw hkamnãr nẽ ho amnhĩ par krã hi kukẽnh pyràk o na htem amnhĩ nhĩpêx. Jao amnhĩ krã hkôt tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hprãm xàj te Jejus kapẽrja nhãm amnhĩ nê rẽnh pyràk o hipêx. Jakamã koja mẽ Tĩrtũm nhõ krĩ hwỳr àpir kêt nẽ."}
{"eng": "it was said to her, “The elder will serve the younger.”", "apn": "Nom nhũm kormã wa kator kêt ri nhũm Tĩrtũm wa hkukamã tanhmã wa harẽnh to. àhpumunh xà hkôt wa katorxà mã wa harẽ nẽ kãm: —E kot paj amã war akra wa hkukamã tanhmã wa harẽnh to ka inhma. Nà koja wa kato nẽ gaa nẽ hprêk hãmri nhũm kot haputa amnhĩ to rax o kot wa jakre. Anẽ. Kot wata koja kot hapu kĩnhã amnhĩ to grire nẽ ri pa nhũm ã wa hkukamã wa harẽnh anẽ. Kãm wa kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hprãm xà hkôt ã wa harẽnh anẽ. Kormã wa kot tanhmã amnhĩ tomnuj to rỳ tanhmã amnhĩ to mex to hã kot wa omunh kêt tã kãm hprãm xà hkôt ã wa hkukamã wa harẽnh anẽ."}
{"eng": "For this is a word of promise: “At the appointed time I will come, and Sarah will have a son.”", "apn": "Nẽ Apraãw kormã hprõ kamã hkra hkêt ri na pre kãm àpênh xwỳnh kamã hkra nhũm kato nẽ myre nẽ hixi pê Ismael. Nom kêp Apraãw prõ kumrẽx kamã hkra hkêt. Prõ kuprỳ kamã hkra na pre. Tã nhũm Tĩrtũm kãm hkra kumrẽx kukamã harẽ nẽ kãm: —E kot paj ma tẽ hãmri nẽ mẽmo arĩgro hã akupỹn awỳr tẽ nhũm ra aprõ hpijagri nhũm war akra myre. Anẽ. Tã nhũm hprõ Saraja htujarô. Nẽ gaa nẽ hpijagri nhũm hkraja myre. Hixi pê Ijak. Kêp Apraãw prõ kamã hkra jakamã Tĩrtũm nom kêp Apraãw kra kumrẽx. Jakamã hkra Ijak kanrẽhã htàmnhwỳjaja na pre Tĩrtũm kot mẽ ho hkra hã mẽ harẽ. Ra kot Apraãw mã ja hã amnhĩ jarẽnh xà hkôt."}
{"eng": "that I have great sorrow and unceasing pain in my heart.", "apn": "Nẽ na pa tee ri ixkwỳ Ijaew kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã mẽ omu nẽ ixkaprĩ nẽ. Ixpyrà nẽ mẽ kêp Ijaew tã ixkĩnhã amnhĩ kaxyw Kris kôt hamaxpẽr kêt jakamã nhũm Kris tee ri kãm mẽ hamakêtkati nẽ àmnhĩx ri mẽ pa hprãm kaprỳ. Pa tee ri mẽ hkukamã ijamaxpẽr nẽ ixkaprĩ nẽ ri ixpa. Nẽ aa ixkaprĩ ixpê kator kêt kumrẽx. Mẽ kot inhmã mẽ hkĩnh kêt ã amnhĩ tã ijarẽnh tã inhmã mẽ hkĩnh kênã. Ãm hãmri na pa ã amnhĩ jarẽnh anẽ. Tĩrtũm Karõ kot ja hã ixpumunh mex nẽ inhmã: —Nà ãm hãmri na ka amã mẽ hkĩnh ã amnhĩ jarẽ. Anẽ."}
{"eng": "For we were saved in hope, but hope that is seen is not hope. For who hopes for that which he sees?", "apn": "Nom na kormã ã mẽ pahto mex anhỹr kêt nẽ. Kormã mẽ pamã mẽ panhĩ nyw nhõr kêt nẽ. Nom ra kot mẽ pahto hkra jakamã pu mẽ ja hã amnhĩ pumu nẽ pajamaxpẽr o: —Nà ra Tĩrtũm kot ixto hkra jakamã koja nhỹrmã mããnẽn inhmã inhĩ nyw gõ. Nà koja inhmã kugõ."}
{"eng": "But if we hope for that which we don’t see, we wait for it with patience.", "apn": "Anhỹr o pajamaxpẽr tã kormã. Na pu htem kormã amnhĩ tã hamãr rãhã ho ri papa nẽ aa hkaga hkêt nẽ papa."}
{"eng": "But if the Spirit of him who raised up Jesus from the dead dwells in you, he who raised up Christ Jesus from the dead will also give life to your mortal bodies through his Spirit who dwells in you.", "apn": "Tã mẽ papajaja. Mẽ pahte amnhĩ tomnuj mỳrapê koja mẽ pakrãhkàja nhỹrmã ty. No nhũm Tĩrtũm ra kot amnhĩm mẽ pahte amnhĩ to mex xwỳnh ã mẽ pajarẽnh nhũm Kris Karõ kot mẽ pahkarõ mã gjêx jakamã koja mẽ pahkarõja htyk kêt nẽ. Mẽ pakrãhkà pix koja ty nhũm mẽ pahkarõja ma kaxkwa hwỳr àpir kurê kumrẽx. Tã nhũm nhỹrmã Tĩrtũm akupỹm mẽ pakrãhkà ho htĩr nẽ akupỹm mẽ pahkarõja mẽ pakrãhkàm hagjê pu mẽ wa kuri pahtĩr tũm nẽ papa ho papa."}
{"eng": "because the mind of the flesh is hostile toward God, for it is not subject to God’s law, neither indeed can it be.", "apn": "Nẽ mẽ kot amnhĩ krã hkôt ri amnhĩ nhĩpêx xwỳnhjaja kãm Tĩrtũm kĩnh kêt. Nẽ kãm kapẽr mar prãm kêt jakamã tanhmã kot mẽ amnhĩ to nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx?"}
{"eng": "Those who are in the flesh can’t please God.", "apn": "Koja mẽhõ amnhĩ krã hkôt kãm hprãm xà hkôt pix mã amnhĩ nhĩpêx hãmri nhũm Tĩrtũm tee ri ja hã omu nẽ hkĩnh kêt nẽ."}
{"eng": "For the woman that has a husband is bound by law to the husband while he lives, but if the husband dies, she is discharged from the law of the husband.", "apn": "Nà finat Mojes kot Tĩrtũm nhỹ hã mẽnijaja kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã mẽ kãm karõja. Koja mẽhõ ho mjên hãmri nẽ ãm kôt pix mã ri pa ho pa nẽ aa hkaga hkêt nẽ. No koja nhỹrmã mjên kêp ty nhũm ahte ri pa. Hãmri nẽ kãm axte mẽhõ ho mjên prãm nẽ mãmrĩ axte mẽhõ ho mjên. Ja tanhmã kute hkêt."}
{"eng": "So then if, while the husband lives, she is joined to another man, she would be called an adulteress. But if the husband dies, she is free from the law, so that she is no adulteress, though she is joined to another man.", "apn": "Nom koja wam mjên arĩ htĩr japêr nhũm hprõ tanhmã hamaxpẽr to nẽ hkaga nẽ hpãnhã nhãm mẽhõ ho mjên. Hã koja Tĩrtũm pê ja homnuj nẽ. Nom koja mjên ra kêp ty nhũm mỳrpê axte kãm mẽhõ ho mjên prãm nẽ mãmrĩ ho mjên. Ja na Tĩrtũm pê homnuj kêt. Ra wam mjênja htyk kênã. Ã Tĩrtũm kot Mojes mã mẽ pakaxyw mẽmoj tã karõ kot anhỹr."}
{"eng": "Therefore don’t let sin reign in your mortal body, that you should obey it in its lusts.", "apn": "Jakamã kot ka mẽ atõ nhỹrmã tanhmã amnhĩ kukamã ajamaxpẽr punuj to japêr hãmri nẽ ajamaxpẽr o: —Nà inhmã ã amnhĩ tomnuj anhỹr prãm nẽ. Omnuj tã kot paj ho anẽ. Nà ixte ho anhỹr mã kênã. Anhỹr o ajamaxpẽr japêr tã kwa mẽ ã ajamaxpẽr anhỹr kêt nẽ."}
{"eng": "Also, do not present your members to sin as instruments of unrighteousness, but present yourselves to God as alive from the dead, and your members as instruments of righteousness to God.", "apn": "Kêt Tĩrtũm mã mãn amnhĩ gõ nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Hãmri nẽ amnhĩ krã kamã mẽmoj mex pix mã ajamaxpẽr nẽ tãm akapẽr. Nẽ mẽ kot amnhĩ to mex xwỳnhjê kôt pix mã mãn ri apa. Na ka pre htem akapẽr punuj nẽ. Nẽ ajamaxpẽr punuj nẽ. Nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj o mẽ pa xwỳnhjê hkôt ri apa. Nẽ kagôxỳhti japrô nẽ ho akõm o ri mẽ hkôt apa. Tã ra hpãnhã Tĩrtũm mã amnhĩ gõ nẽ axte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ."}
{"eng": "For sin will not have dominion over you, for you are not under law, but under grace.", "apn": "Amnepêm na pu prem tanhmã mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx to ho papa hkukamã pajamaxpẽr nẽ pajamaxpẽr o: —Nà kot paj Tĩrtũm kapẽr kôt pix mã mãn ri amnhĩ nhĩpêx o ri ixpa nẽ amnhĩ to mex o ri ixpa nhũm Tĩrtũm ja hã ixpumu nẽ amnhĩm inhmex ã ijarẽ. Nà kot paj anẽ. Anhỹr tã no ãm tee ri mẽ pamã hkôt amnhĩ nhĩpêx o ri papa hprãm kaprỳ nẽ arĩ ri kapẽr kwỳm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri papa. Tã ra hpãnhã axtem pajamaxpẽr o: —Nà Tĩrtũm kot ixkutã nojarêt rãhã ho pa xwỳnh. Tã ra ixte hkôt amnhĩ xãm jakamã koja tanhmã ixto pa hkôt amnhĩ nhĩpêx mex o ri ixpa. Nà koja ixto anẽ. Anhỹr jakamã ra amnhĩ kaxyw kãm pajamaxpẽr tỳx o mẽmoj punuj kutã amnhĩ to htỳx nẽ."}
{"eng": "May it never be! We who died to sin, how could we live in it any longer?", "apn": "Ã ajamaxpẽr anhỹrja mẽ hamaxpẽr mex xà hkôt kêt. Ra mẽ pahte Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr nẽ mẽ pahte amnhĩ tomnuj kaga jakamã nhũm mẽ pahte amnhĩ tomnujja te ra mẽ pahpê hapêx pyràk. Jakamã kot puj mẽ arĩ tanhmã amnhĩ tomnuj to ho ri papa hkêt nẽ."}
{"eng": "Or don’t you know that all of us who were baptized into Christ Jesus were baptized into his death?", "apn": "Mẽmo kaxyw na htem Tĩrtũm mã mẽ pahkrã kumrã? Nà mẽ pahte ra Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr ã amnhĩ to amnhĩrĩt kaxyw. Te Jejus htyk nhũm mẽ pahte amnhĩ tomnujja haxwỳja hkôt htyk nẽ hapêx par pyràk o amnhĩrĩt kaxyw. Jakamã na pu htem pajamaxpẽr o: —Nà kot paj axte tanhmã amnhĩ tomnuj to ho ri ixpa hkêt nẽ. Anẽ."}
{"eng": "We were buried therefore with him through baptism into death, that just as Christ was raised from the dead through the glory of the Father, so we also might walk in newness of life.", "apn": "Na htem Tĩrtũm mã gôx kãm mẽ pahkrã kumrã nhũm mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx tũmja te mẽ kot Jejus kôt haxwỳja haxàr pyràk. Hãmri nhũm mẽ akupỹm mẽ pahto api. Te Tĩrtũm hihtỳx o hihtỳx o kot akupỹm Kra Jejus ho htĩr pyràk. Te mẽ pahtyk tã nhũm akupỹm kot mẽ pahto mẽ pahtĩr pyràk. Pãnhã mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx nyw o amnhĩ nhĩpêx kaxyw."}
{"eng": "that as sin reigned in death, even so grace might reign through righteousness to eternal life through Jesus Christ our Lord.", "apn": "Nẽ na pre Tĩrtũm tanhmã finat Mojes mã kapẽr to. Mẽ piitã mẽ kot amnhĩ tomnuj o ri mẽ pa hã amnhĩ pumunh kaxyw. Hãmri nẽ mẽ kot kapẽr mar nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx o pa kaxyw tanhmã mẽ kaxyw Mojes mã kapẽr to. Nhũm kuma nẽ amnhĩ xô ri mẽ kãm hã kagà nẽ mẽ kãm harẽnh o ri mẽ hkôt pa. No nhũm prem kapẽr ma nẽ ãm kuma nẽ hkwỳm pix mã ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa. Nẽ pika piitã hkôt ja arĩ rãhãã. Ja mỳrapê koja mẽ nhỹrmã ty nẽ ma mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta wỳr ma pa. Nom Tĩrtũm arĩ kãm pika piitã hkôt mẽ papa xwỳnhjê japê nẽ. Mẽ pahte amnhĩ tomnuj o papa tã nhũm kãm mẽ pahto mex prãm nẽ. Jakamã na pre mẽ pahwỳr Kra Jejus Kris mẽ nhũm mẽ pahwỳr wrỳ. Mẽ panê htyk o kot mẽ pahte amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer kaxyw. Tã kukwak ri kot puj mẽ pahte amnhĩ kaxyw hkôt pajamaxpẽr xwỳnhjaja nhỹrmã Tĩrtũm mẽ wa kuri pahtĩr tũm nẽ pa mex nẽ papa ho papa."}
{"eng": "For as through the one man’s disobedience many were made sinners, even so through the obedience of the one, many will be made righteous.", "apn": "Jakamã na prem kormã Mojes kator xwỳj ri pika piitã hkôt ri pa nẽ gaa nẽ haxwỳja htyk pa. Mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê ty. Atãw pyrà nẽ Tĩrtũm kot mẽmo xô nê hkurê xwỳnhta krẽr kêt tã uràk nẽ tanhmã amnhĩ tomnuj to ho ri pa. Hãmri nẽ mỳrapê ty. Na pre ã Atãwja mẽ pahpiitã mẽ pamã Tĩrtũm kapẽr nhĩrôp ãm nẽ amnhĩ tomnuj o hkrax anẽ nẽ mẽmo xôta krẽ. Jao te mẽ pahpiitã mẽ pahte uràk nẽ kumẽ hkur pyràk o mẽ panhĩpêx. Mỳrapê nhũm htem arĩ pika piitã hkôt hapôj nẽ kormã hprĩre htã ra Atãw pyrà nẽ tanhmã amnhĩ tomnuj to ho ri pa. Jakamã nhũm Tĩrtũm Atãw kot tanhmã amnhĩ tomnuj to hã omunh xà hkôt mẽ pakukamã hamaxpẽr o: —Nà koja mẽ Atãw pyrà nẽ amnhĩ tomnuj o ri pa. Mỳrapê kot paj ma mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta wỳr mẽ rẽnh pa. Anẽ. Tã Jejus Kris mẽ Atãw wa harẽnhja kot axpẽn pyràk jakamã na hte Atãw kanrẽhã hkra nẽ htàmnhwỳjaja Atãw kot amnhĩ nhĩpêx kôt amnhĩ nhĩpêx o ri pa rãhã nẽ. Uràk nẽ amnhĩ tomnuj rãhã ho ri pa. Nhũm axtem Jejus kôt mẽ kot amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja Jejus kôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri pa. Te mẽ kêp hkanrẽhã hkra nẽ htàmnhwỳjê pyrà nẽ uràk nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx. Na htem ã ahpỹnhã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri pa. Na pre Jejus mẽ pahte amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer par kaxyw mẽ panê ty. Jakamã mẽ pahte hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja na hte Tĩrtũm ja hã mẽ pahpumunh kôt mẽ pahto hkra. Kot puj mẽ nhỹrmã pahtyk tã nhũm akupỹm mẽ pahto mẽ pahtĩr pu mẽ wa kuri pahtĩr tũm nẽ papa ho papa. Atãw kot Tĩrtũm kapẽr nhĩrôp ãm jakamã na hte Tĩrtũm mẽ pahpiitã mẽ pahte amnhĩ tomnuj xwỳnh ã mẽ pajarẽ. Nom nhũm Jejus Atãw rom kot Tĩrtũm kapẽr mar nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã jakamã na hte Tĩrtũm mẽ pahte hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja amnhĩm mẽ pahte amnhĩ to mex xwỳnh ã mẽ pajarẽ. Nhũm Atãw kot Jejus kĩnhã Tĩrtũm kapẽr nhĩrôp ãm mỳrapê na hte mỳr pê mẽ pa xwỳnhjaja ohtô nẽ pa nẽ gaa nẽ Atãw pyrà nẽ htyk pa. Hãmri nẽ kormã htĩr ri amnhĩ to mex o pa hkêt mỳrapê ma mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta wỳr ma hapêx. Tã nhũm Tĩrtũmja mex o mex jakamã na hte Jejus Kris mẽ wa mẽ pakamã ukaprĩ nẽ. Jakamã na pre mẽ pahwỳr Jejus mẽ nhũm mẽ pahwỳr wrỳ hãmri nẽ htyk o mẽ pahte amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩre. Nhũm Tĩrtũm ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr kukwak ri mẽ pahte hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja amarĩ tanhmã mẽ pahto mex to ho ri pa. Atãw kot amnhĩ tomnuj pix pumunh kôt na pre Tĩrtũm mẽ pahpiitã mẽ pahte amnhĩ tomnuj xwỳnh ã mẽ pajarẽ. Tã nhũm Jejus mẽ pakamã ukaprĩ nẽ mẽ panê ty nhũm Tĩrtũm ja hã omunh xà hkôt ra mẽ pahte amnhĩ kaxyw hkôt pajamaxpẽr xwỳnhjaja te mẽ pahte aa tanhmã amnhĩ tomnuj to hkêt pyràk o mẽ panhĩpêx. Na hte amarĩ ã mẽ panhĩpêx anẽ. Nẽ Atãw kot amnhĩ tomnuj mỳrapê na htem piitã ri pa nẽ tanhmã amnhĩ to nẽ ty rỳ ri pa nẽ gaa nẽ wejre nẽ ty. No na pre Jejus Krisja aa kot amnhĩ tomnuj kêt kumrẽx tã amarĩ mẽ panê ty. Jakamã nhũm Tĩrtũm ra kukwak ri mẽ pahte hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê kutã nojarêt rãhã nẽ mẽ pakukamã hamaxpẽr o: —Nà mẽ kot Ixkra hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja na pa mẽ omunh pa. Tã kot paj Ixkrata kukwak ri tãm mẽ unhwỳ nhũm mẽ nhỹrmã wa ixri mex nẽ htĩr tũm nẽ pa ho pa. Anẽ."}
{"eng": "and perseverance, proven character; and proven character, hope;", "apn": "Nẽ na htem Jejus ã mẽ pahtomnuj nẽ pu mẽ pahpunuj nẽ ri papa. Pamex kêt nẽ tã tee ri amnhĩ kukamã pajamaxpẽr o ri pahkaprĩ nẽ papa hkêt nẽ. Kwãr mẽ mãmrĩ ã mẽ panhĩpêx anẽ. Pu mẽ pahpunuj kurê Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr tỳx o kormã mõ. Nẽ mẽ umaj hkaga hkêt nẽ. Arĩ amnhĩ wỳr kamã pajamak o papa. Jao amnhĩ kaxyw kumã pix mã kãm pajamaxpẽr tỳx rãhã pahkĩnh nẽ ri papa. Kot puj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri papa nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ pahpumu nhũm ja kãm mex nẽ. Hãmri nhũm ja kaxyw tanhmã mẽ pahto paxihtỳx to pu mẽ pahpunuj tã hkôt pajamaxpẽr tỳx rãhã nẽ."}
{"eng": "Being therefore justified by faith, we have peace with God through our Lord Jesus Christ;", "apn": "Nẽ na pu prem amnhĩ tomnuj o ri papa nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ pahpumu nhũm ja kêp omnuj nẽ. Jakamã nhũm Jejus amnhĩ grônh kôt wrỳ nẽ mẽ panê ty. Nhũm Tĩrtũm htykja kukwak ri mẽ pahto hkwỳ. Mẽ pahte amnhĩ kaxyw hkôt pajamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳr ã mẽ pahpumu hãmri nẽ ã mẽ panhĩpêx anẽ pu mẽ ra pahpê hkwỳ hã papa."}
{"eng": "through whom we also have our access by faith into this grace in which we stand. We rejoice in hope of the glory of God.", "apn": "Na pre Jejus Tĩrtũm mã mẽ pajarẽnh o: —E jajê pumu. Na mẽ ra amnhĩ kaxyw pamã hamaxpẽr nẽ pahkôt amnhĩ xunhwỳ. Anẽ. Hãmri nhũm kuma nẽ mẽ pahto mex nẽ mẽ pakutã nojarêt rãhã ho pa. Tã kot puj mẽ pahpê hkrajaja nhỹrmã pano ho Tĩrtũm mex o mex xwỳnhja pumu. Jakamã na pu htem amnhĩ kukamã ã pajamaxpẽr anhỹr o pahkĩnh nẽ papa nẽ pajamaxpẽr o: —Hêxta waa nẽ. Kot paj nhỹrmã inhno ho Tĩrtũm mex o mex ã omu nẽ kuri ixpa ho ixpa. Nà ãm hãmri. Inhmã omunh prãm tỳx kumrẽx. Anẽ."}
{"eng": "Without being weakened in faith, he didn’t consider his own body, already having been worn out, (he being about a hundred years old), and the deadness of Sarah’s womb.", "apn": "Na pre ra hpigêt tỳx nẽ. Ra hã amgrà pê 100 nẽ hkurẽ kêt nẽ pa. Nhũm hprõ mããnẽn hpigêx tỳx nẽ. Nẽ õhy kamã hkra hkêt kumrẽx. Kormã wa hkra hkêt tã nhũm Tĩrtũm Apraãw mã hkra nẽ htàmnhwỳ xohtô hã harẽ. Nẽ kêp mẽ urojê xohtôjê pàr krax ã kãm harẽ. Hãmri nhũm kuma nẽ amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr tỳx kurê kumrẽx."}
{"eng": "For if those who are of the law are heirs, faith is made void, and the promise is made of no effect.", "apn": "Kop apu kot kãm tanhmã kapẽr to nẽ kãm: —E Apraãw. Kot kaj ixkapẽr piitã ama nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx mex rãhã ho ri apa. Hã koja nhỹrmã akanrẽhã akra nẽ atàmnhwỳjaja kêp krĩ piitã hkôt mẽõ pahihti. Anhỹr o kãm kapẽr ronhỹx ãm kãm ã kapẽr anhỹr kaprỳ. Apraãw aa kot kapẽr piitã hkôt amnhĩ nhĩpêx mex o pare hã. Kop apu ã kãm kapẽr anhỹr ronhỹx pre kuma nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ hamaxpẽr o: —Kwa nà. Ra ixte Tĩrtũm kôt amnhĩ xãm tã tanhmã kot pa amnhĩ to nẽ kapẽr piitã hkôt amnhĩ nhĩpêx mex rãhã ho ri ixpa? Kot paj tee ri inhmã ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ixpa hprãm kaprỳ. Jakamã koja nhỹrmã ixkanrẽhã ixkra nẽ ixtàmnhwỳjaja kêp mẽ õ pahi hkêt nẽ pa. Hêxta waa nẽ."}
{"eng": "For the law produces wrath; for where there is no law, neither is there disobedience.", "apn": "Koja Tĩrtũm ixte kapẽr kwỳm ri tanhmã ixte amnhĩ tomnuj to hã ixpumu nẽ tanhmã ixtomnuj to. No mẽhõ kot we kapẽr piitã hkôt amnhĩ nhĩpêx mex rãhã ho pa? Nà amrakati kumrẽx. Anhỹr o nhỹx pre hamaxpẽr."}
{"eng": "to demonstrate his righteousness at this present time, that he might himself be just and the justifier of him who has faith in Jesus.", "apn": "Na pre mẽ pahwỳr Jejus mẽ nhũm mẽ pahwỳr wrỳ nẽ mẽ panê ty nẽ htyk o mẽ pahte amnhĩ tomnuj piitã hpãnhã amnhĩrer pa. Jakamã kot pu mẽ pahtõ amnhĩ kaxyw hkôt pajamaxpẽr nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ pahpumu nẽ Kra kukwak ri amnhĩ katut kôt mẽ pahte amnhĩ tomnuj piitã rẽnh pa. Jao te aa mẽ pahte amnhĩ tomnuj kêt kumrẽx pyràk ã mẽ pahpumu. No kêt amnepêm kormã Jejus wrỳk nẽ mẽ panê htyk kêt ri mẽ pa xwỳnhjaja. Tanhmã na pre Tĩrtũm mẽ kot hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê nhĩpêx to? Kormã Jejus mẽ panê htyk kêt ri mẽ pa xwỳnhjaja tanhmã na pre mẽ hipêx to? Nà na pre mẽ hkwỳjaja amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ nhũm amnhĩ tã mẽ omu nẽ amnhĩm mẽ harẽnh o: —Nà ãm hãmri. Koja nhỹrmã Ixkra ma mẽ hwỳr wrỳ nẽ mẽ nê ty nẽ htyk o mẽ kot amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer pa. Jakamã koja mẽ tãmjaja amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer kêt nẽ. Anẽ. Tã nhũm Jejus tãm mẽ pahwỳr wrỳ nẽ mẽ pahpiitã mẽ panê ty. Jakamã nhũm Tĩrtũm ra mẽ pahte hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja Kra kukwak ri amnhĩ katut kôt mẽ pahte amnhĩ tomnuj piitã rẽnh pa. No na hte amarĩ ã mẽ panhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Ãm Jejus tyk pix kukwak ri na hte ã mẽ panhĩpêx anẽ. Ãm hãmri na hte ã mẽ panhĩpêx mex anẽ. Na hte tãm mẽ panhĩpêx rãhã ho pa."}
{"eng": "But now apart from the law, a righteousness of God has been revealed, being testified by the law and the prophets;", "apn": "Nẽ na hte Tĩrtũm mẽ pahte kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx ã mẽ pahpumunh kôt amnhĩm mẽ pahte amnhĩ to mex xwỳnh ã mẽ pajarẽnh kêt nẽ. Jakamã mẽhõ kukwak ri koja we ã mẽ pajarẽnh anẽ? Nà nhãm mẽhõ kot tãm amnhĩ nhĩpêx rãhã ho pa hã omunh pix kukwak ri koja ã mẽ pajarẽnh anẽ. Tã mẽhõ kukwak ri kot ã mẽ pajarẽnh anhỹr xwỳnhta na pre ra mẽ pamã ho amnhĩrĩt. Amnepêm Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kamã na pre mẽhõ hkukamã tanhmã harẽnh to. Nẽ Tĩrtũm nhỹ hã mẽ kapẽr jarẽnh o pa xwỳnhjaja haxwỳja kukamã tanhmã harẽnh to ho pa."}
{"eng": "even the righteousness of God through faith in Jesus Christ to all and on all those who believe. For there is no distinction,", "apn": "Jejus Krisja na prem hkukamã harẽnh o pa. Tãm na pu htem hkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ amnhĩ kaxyw kãm pajamaxpẽr rãhã ho papa nhũm Tĩrtũm ja pix ã mẽ pahpumunh kôt amnhĩm mẽ pahte amnhĩ to mex xwỳnh ã mẽ pajarẽ. Mẽ kot Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnh piitãã. Mẽ ixpê Ijaew nẽ mẽ apê Ijaew kêt xwỳnhjaja. Mẽ pahpiitã mẽ pahte axpẽn pyràk jakamã kot puj mẽ pahtõ Jejus kôt amnhĩ xãm nhũm Tĩrtũm Kra Jejus kot amnhĩ to mex pix o pa kukwak ri mẽ pahpumu nẽ amnhĩm pajarẽnh o: —Nà ãm hãmri. Ra kot ixkra Jejus kôt amnhĩ xãm jakamã ra inhmã te Jejus kot amnhĩ nhĩpêx pyrà nẽ amnhĩ to mex o pa. Anẽ."}
{"eng": "Now we know that whatever things the law says, it speaks to those who are under the law, that every mouth may be closed, and all the world may be brought under the judgment of God.", "apn": "Mẽ pahpê Ijaew ra mẽ pahte ja jarẽnh mar tỳx. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kwỳ na. Na hte ã mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê jarẽnh anẽ. Nẽ mããnẽn mẽ papajaja. Mẽ pahpê Ijaew na hte ã mẽ pajarẽnh anẽ. No ãm mẽ papapxipix hkêt. Krĩ piitã hkôt ri mẽ pa xwỳnhjaja nhũm ã mẽ harẽnh kot anhỹr. Ijaew kêt xwỳnhjaja nẽ mẽ pahpê Ijaew. Mẽ pahpiitã mẽ pahte amnhĩ tomnuj xwỳnh jakamã mẽmo kaxyw kot pu mẽ pahte amnhĩ tomnuj kêt ã ri amnhĩ to jarkrar o papa? Kot puj mẽ ã amnhĩ jarẽnh anhỹr kaprỳ. Jakamã koja Tĩrtũm mẽ pahpiitã mẽ pahte amnhĩ tomnuj mỳrapê tanhmã mẽ panhĩpêx to."}
{"eng": "Because by the works of the law, no flesh will be justified in his sight; for through the law comes the knowledge of sin.", "apn": "Mẽ pahtõ koja mẽ pahte kapẽr kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o papa hã mẽ pajarẽ? Nẽ mẽ pahtõ mã koja mẽ pamã kapẽr nẽ mẽ pamã: —Nà na ka hte akatàt kôt ixkapẽr kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx mex nẽ. Ãm hãmri na ka hte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o apa. Anhỹr o mẽ pahtõ mã kot we ã kapẽr anẽ? Nà aa kot mẽ pahtõ mã kapẽr anhỹr kêt. Na pu htem ãm kapẽr ma nẽ tee ri amnhĩ kukamã pajamaxpẽr. Mẽ pahte amnhĩ tomnuj ã amnhĩ pumunh kaxyw na pre mẽ pamã kapẽr ã kagà htũmja gõ. Mẽ pahtõ mẽ pahte kapẽr ã kagà hkôt amnhĩ nhĩpêx mex o papa hkêt kênã kot kêt ri amnhĩm mẽ pahte amnhĩ to mex xwỳnh ã mẽ pajarẽ."}
{"eng": "Why not (as we are slanderously reported, and as some affirm that we say), “Let’s do evil, that good may come?” Those who say so are justly condemned.", "apn": "E pa ixprĩ hã mẽ amã ja jarẽ ka mẽ inhma. Kot kaj mẽ atõ amnhĩ kukamã ajamaxpẽr o: —E kot paj mãmrĩ ri mẽmoj tã ixêx o ri ixpa kê mẽ ixêx nhi hã ixpumu nẽ ixrom Tĩrtũm pix mã mãn kot amnhĩ to mex ã harẽ. Nẽ ãm pix mã mãn hêx kêt xwỳnh ã harẽ. Hãmri nhũm Tĩrtũm amnhĩ tã ixpumu nẽ mẽ ã mẽ kot harẽnh anhỹrja ma nhũm ja kãm mex nẽ nhũm hkĩnh nẽ. Jakamã ixêx o ri ixpaja ã tanhmã ixto hkêt nẽ. Ra mẽ kot ixrom tãm kot amnhĩ nhĩpêx o pa xwỳnh ã harẽnh jakamã nhũm ixêx nhita ã tanhmã ixto hkêt japêr. Jakamã kot paj ixte amnhĩ tomnuj o ri ixpaja mã inhũrer kêt nẽ. Kêr kê mẽ ja hã ixpumu nẽ ixrom Tĩrtũm tapxipix kot amnhĩ to mex xwỳnh ã harẽ. Anhỹr o ajamaxpẽr nom mẽ ajamaxpẽrja kot anhỹr kêt. Na hte akwỳjaja pa ixpê Pawre ixêx o ixpa hã ri axpẽn mã ijarẽ no na pa hte ixêx o ri ixpa hkêt nẽ. Ã mẽ ajamaxpẽr anhỹr o ri apa xwỳnhjaja koja Tĩrtũm mẽ atomnuj tỳx nẽ kãm ga."}
{"eng": "a corrector of the foolish, a teacher of babies, having in the law the form of knowledge and of the truth.", "apn": "Nẽ amnhĩ jarẽnh o: —Nà te mẽ ixpê mẽ nohkre xwỳnhjê pa hã mẽ hamỳnh nẽ ri mẽ ho ixpa xwỳnh pyràk. Jakamã Ijaew kêt xwỳnh pê htỳx ri mẽ pa xwỳnhjaja na pa htem mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre mex o ri ixpa. Kormã mẽ kot hprĩ hã mar kêt jakamã na pa htem ho mẽ ahkre ho ri mẽ hkôt ixpa. Mẽ kurom mẽ ixte mar par kênã."}
{"eng": "oppression, and anguish on every soul of man who does evil, to the Jew first, and also to the Greek.", "apn": "Mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnh piitã koja mẽ nhỹrmã amnhĩ xà htỳx kamã hamak rãhã nẽ pa ho pa. Ijaew kumrẽxjaja nẽ hpãnhã Ijaew kêt xwỳnhjaja nhũm mẽ amnhĩ xà htỳx kamã hamak rãhã nẽ pa ho pa. Mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx o paja mỳrapê."}
{"eng": "But glory, honor, and peace go to every man who does good, to the Jew first, and also to the Greek.", "apn": "No kêt tãm mẽ kot amnhĩ nhĩpêx xwỳnhjaja koja Tĩrtũm mẽ ho mex rax rãhã ho pa ho pa. Nẽ amnhĩm mẽ kot amnhĩ to mex xwỳnhjê hã mẽ harẽ. Nẽ tanhmã mẽ ho mex to nhũm mẽ kamã amnhĩ krit nẽ pa ho pa. Hamakêtkati nẽ hkĩnh nẽ àmnhĩx ri pa ho pa. Ijaew kwỳ kumrẽxjaja nẽ mããnẽn Ijaew kêt xwỳnh kwỳjaja nhũm mẽ mex nẽ hamakêtkati nẽ hkĩnh nẽ àmnhĩx ri pa ho pa."}
{"eng": "For there is no partiality with God.", "apn": "Koja Tĩrtũm nhỹrmã ahpỹnhã mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx ã mẽ pahpumunh xà hkôt tanhmã mẽ pajarẽnh to pê tanhmã mẽ panhĩpêx to. Mẽ ixpê Ijaewjaja nẽ mẽ apê Ijaew kêt xwỳnhjaja nhũm ã mẽ pahpiitã mẽ panhĩpêx anẽ."}
{"eng": "For the invisible things of him since the creation of the world are clearly seen, being perceived through the things that are made, even his everlasting power and divinity, that they may be without excuse.", "apn": "Te mẽ kot Tĩrtũm kot amnhĩ nhĩpêx ã omunh kêt pyràk o amnhĩ nhĩpêx tã mẽ kot omunh mex. Tĩrtũm kot mẽmoj to kator krax rũm ra kot mẽ pamã amnhĩ to amnhĩrĩt mex. Pu mẽ pano ho omunh kêt tã no ãm kot amnhĩ nhĩpêx kôt ra kêp Tĩrtũm ã omunh mex nẽ. Nẽ kêp mẽmoj piitã ho kator xwỳnh ã omunh mex nẽ. Nẽ mex o mex ã omu nẽ hihtỳx o hihtỳx hã omu. Tĩrtũm kot amnhĩ nhĩpêx kot amnhĩrĩt mex nhũm mẽ kot omunh mex tã hkôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ. Nẽ axtem nẽ hamaxpẽr o: —Tk. Tĩrtũm kot inhmã amnhĩ to amnhĩrĩtre hã kot pa kêt ri hkôt amnhĩ nhĩpêx. Kot pa inhno ho omu nẽ rĩ kormã hkôt amnhĩ nhĩpêx japêr. Anẽ. Ra mẽ kot amnhĩ nhĩpêx ã omunh mex tã ri ã hamaxpẽr anẽ. Jakamã nhũm Tĩrtũm tee ri ja hã mẽ omu nhũm ja kêp omnuj tỳx nẽ."}
{"eng": "to all who are in Rome, beloved of God, called to be saints: Grace to you and peace from God our Father and the Lord Jesus Christ.", "apn": "Nẽ mẽ apê Rõm nhõ xwỳnhjaja. Na ka prem Jejus kôt amnhĩ xunhwỳ nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ mẽ ato hkra nẽ mẽ apê Jejus mẽ wa hkwỳ hã mẽ ajarẽ. Mẽ ate hkôt amnhĩ nhĩpêx kaxyw nhũm pre ã mẽ ajarẽnh anẽ. Tã ot pa kagà nhĩpêx nẽ mẽ awỳr mẽnh kaxyw. Tĩrtũm kot mẽ ato hkra xwỳnhjê hwỳr. Tĩrtũm kãm mẽ ajapêê. Na pa hte mẽ ato mẽ panhĩpêêxà maati Tĩrtũm mẽ Pahihti Jejus Kris wa hwỳr rãhã ri ixpa. Nẽ mẽ ato wa hwỳr o: —Kwa kêr ka wa Rõm kamã war akrajê pumunh mex nẽ mẽ kutã anojarêt rãhã nẽ. Kê mẽ hamakêtkati nẽ àmnhĩx ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri pa. Anẽ."}
{"eng": "concerning his Son, who was born of the offspring of David according to the flesh,", "apn": "Tĩrtũm Kra Jejus Krisja na pre mẽ kãm harẽnh o ri mẽ hkôt pa. Mẽ panhõ Pahihti na. Kêp Tĩrtũm Kra htã na pre mẽ pahpyrà nẽ ĩ ho amnhĩ nhĩpêx nẽ wrỳ nẽ katorxà nhõxà hkre rũm kato. Jakamã kêp Tĩrtũm Kra pix kêt mããnẽn katorxà hkôt kêp higêt Tawi hkanrẽhã htàmnhwỳ."}
{"eng": "who was declared to be the Son of God with power according to the Spirit of holiness, by the resurrection from the dead, Jesus Christ our Lord,", "apn": "Kêp Tĩrtũm Kra htã nhũm prem axtem nẽ tanhmã hamaxpẽr to nẽ kupĩ. Nom nhũm Tĩrtũm kêp amnhĩ Kra hã akupỹm ho htĩr. Jakamã na pu htem harẽnh ma nẽ kãm pajamaxpẽr o: —Jejus kêp Tĩrtũm Kraa. Mẽ kot kêp hpĩr tã nhũm akupỹm ho htĩr. Jakamã nhũm Tĩrtũm pyrà nẽ hihtỳx o hihtỳx. Anẽ."}
{"eng": "When he had said these words, the Jews departed, having a great dispute among themselves.", "apn": "Jakamã kànhmã kuhê nẽ nojarêt nhũm Pawre mẽ kãm: —Nà amnepêm na pre Tĩrtũm finat Ijaisti mã tanhmã kapẽr to. ỹ hã kot mẽ panhĩgêtjê mã tanhmã kapẽr jarẽnh to kaxyw. Tĩrtũm Karõ nhỹ hã kot mẽ kãm kapẽr nẽ tanhmã mẽ harẽnh to kaxyw. Te Tĩrtũm tãm mẽ kãm kapẽr pyràk mẽ kãm kapẽr. Nẽ ãm hãmri tanhmã mẽ pahkwỳjê jarẽnh to. Na pre mẽ kãm: E Ijaisti. Kêr ka ma akwỳjê hkôt ri mẽ kãm tanhmã ixkapẽr jarẽnh to ho ri apa. Nẽ mẽ kãm: “Kot kaj mẽ ajamak o axumar tỳx tã aprĩ hã ixkapẽr mar kêt nẽ. Nẽ mẽ ano ho arĩt tỳx tã aprĩ hã ixte amnhĩ nhĩpêx ã ixpumunh kêt nẽ. Mẽ amã ixkapẽr mar prãm kêt jakamã te mẽ ate mar pymaj amnhĩ jamak pro pyràk o amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Nẽ mẽ amã ixte amnhĩ nhĩpêx ã ixpumunh prãm kêt jakamã te mẽ ate ixte amnhĩ nhĩpêx ã ixpumunh pymaj te mẽ anomnhõt pyràk o amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Jao amnhĩ kaxyw ixkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. Kop mẽ amã ixkapẽr mar prãm ronhỹx ka mẽ aprĩ hã inhmar tỳx nẽ. Nẽ aprĩ hã ixte amnhĩ nhĩpêx ã ixpumunh mex nẽ. Jao amnhĩ tomnuj kaga hpa nẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳ. Pa ja hã mẽ apumu nẽ mẽ ato mex nẽ. Tã ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ.” Anhỹr o kêr ka mẽ kãm ixkapẽr jarẽnh o ri mẽ hkôt apa Ijaisti. Anẽ. Na pre ã Tĩrtũm mẽ panhĩgêtjê kaxyw Ijaisti mã kapẽr anẽ nhũm ô ri mẽ kãm ujarẽnh o pa nẽ mẽ pamã hã kagà. Jakamã kwa mẽ okora. Kêr ka mẽ jajê pyrà nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr hkêt nẽ. Kwa mẽ inhma nẽ inhmar tỳx nẽ. Ijaew kêt xwỳnhjaja kot kapẽr marja na ra Tĩrtũm kãm hprãm nẽ. Jakamã koja mẽ hwỳr mẽ kot kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnh kwỳjê rẽ nhũm mẽ hkôt mẽ kãm ujarẽnh o pa nhũm mẽ kuma nẽ mẽ akurom kãm mar prãm nẽ. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ hapôx pa nẽ ma akupỹm axpẽn mã tanhmã kapẽr jarẽnh to ho mra."}
{"eng": "After three months, we set sail in a ship of Alexandria which had wintered in the island, whose figurehead was “The Twin Brothers.”", "apn": "Hãmri nhũm gô hipôk nhõ xwỳnhjaja mẽ ixto mex rax nẽ. Tã pa mẽ gô hipôôta kamã ixpa hã mytwrỳ axkrunẽpxi. Hãmri nhũm kôk xàpêr tỳxta hapêx pa mẽ axte inhnojarêt nẽ ma mõ. Pàr õ kamã hpãnhã mõ. Aresãnrir rũm pàrja pa mẽ hpãnhã kamã mõ. Mẽ kot kãm “sãnti pihpo” anhỹr xwỳnhta kamã. Na pre gô hipôk kamã haxwỳja kôk xàpêr tỳx hapêx jamãr xa hã hikwỹ htã ra axte nojarêt. Hãmri nhũm gô hipôk nhõ xwỳnhja ma mẽ inhmõr xà hã mẽ inhmã mẽ ixàpkur xà hkwỳ nhõr rax nẽ. Hãmri pa mẽ pàr wỳr inhgjêx pa nẽ ma kamã mõ."}
{"eng": "However he shook off the creature into the fire, and wasn’t harmed.", "apn": "Hãmri nhũm Pawre omu nẽ amnhĩ nê ho apê nẽ kuwy kamã kumẽ nhũm kamã tẽm nẽ xêt pa. Hãmri nhũm gô hipôk nhõ xwỳnhjaja tee ri ja hã omu nẽ axpẽn mã: —Kwa ga mẽmyti mũj pumu. Mãn kêp mẽ hpar o pa xwỳnh na. Hã na kagã õ wẽnên xihtỳxta kunha. Nà koja ty nẽ rĩ amnhĩ pumu. Ra hkà hkĩnh pê gô rũm mẽ pahwỳr rêr tã koja tã ty kãm ga. Anẽ."}
{"eng": "As we labored exceedingly with the storm, the next day they began to throw things overboard.", "apn": "Tã nhũm apkati nhũm kôk arĩ mẽ ixpê pàr o àpêr tỳx nẽ arĩ na wrỳk rax rãhã nẽ. Jakamã pa mẽ pàr àr pymaj nê mẽ hikukrêx kwỳ gôx kãm rẽnh pa. Kaxkritre nẽ àr kêt kaxyw."}
{"eng": "how the Christ must suffer, and how, by the resurrection of the dead, he would be first to proclaim light both to these people and to the Gentiles.”", "apn": "Nom na hte Tĩrtũm ixtãnopxa nẽ ixto ixihtỳx mex rãhã ho pa pa arĩ mẽ kãm harẽnh o ri ixpa. Mẽ kot amnhĩ to rũnh xwỳnhjê mã nẽ mẽ kêp amrakati xwỳnhjê mã nẽ mẽ piitã mẽ kãm harẽnh o ri ixpa. Finat Mojes mẽ Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnhjaja kot ra hkukamã tanhmã harẽnh to xà hkôt pa hte mẽ kãm harẽnh o ri ixpa. Nẽ mẽ kãm: “Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnhta na pre amnhĩ xà htỳx kamã hamak kãm ty. Tã nhũm Tĩrtũm akupỹm ho htĩr. Kumrẽx na pre akupỹm ho htĩr jakamã kumrẽx na pre tanhmã mẽ kãm kapẽr to ho ri mẽ hkôt pa. Mẽ kot amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnh piitã uràk nẽ nhỹrmã Tĩrtũm mẽ wa õ krĩ kamã htĩr tũm nẽ pa ho pa hprãm xàj mẽ harẽnh o pa. Mẽ ixpê Ijaew nẽ mããnẽn mẽ apê Ijaew kêt xwỳnhjaja nhũm pre ã mẽ pajarẽnh anẽ.” Anhỹr o pa hte mẽ kãm harẽnh o ri mẽ hkôt ixpa pahi Akrip. Anẽ."}
{"eng": "Now I stand here to be judged for the hope of the promise made by God to our fathers,", "apn": "—Amnepêm na pre Tĩrtũm mẽ inhĩgêtjê mã tanhmã amnhĩ jarẽnh to. Kot nhỹrmã mẽ piitã akupỹm mẽ ho htĩr ã amnhĩ jarẽ. Tã ixte ja kôt ijamaxpẽr pix mỳrapê na prem kot hã amã ixto kapẽr kaxyw awỳr ixto mõ."}
{"eng": "which our twelve tribes, earnestly serving night and day, hope to attain. Concerning this hope I am accused by the Jews, King Agrippa!", "apn": "Mẽ ixpê Ijaew nhĩgêt piitã na prem Tĩrtũm kapẽr kôt hamaxpẽr o ri pa. Kot nhỹrmã akupỹm mẽ ho htĩr ã amnhĩ jarẽnh kôt hamaxpẽr tỳx o pa. Amnepêm finat Jako mẽ hkra pê 12jaja na prem hkôt hamaxpẽr. Nẽ ixpê mẽ hkanrẽhã mẽ htàmnhwỳ na pa hte ijaxwỳja ja kôt ijamaxpẽr tỳx rãhã ho ri ixpa. Tã ãm mẽmoj pixi mỳrapê na ixkwỳjaja ã amã ixto kapẽr punuj anẽ."}
{"eng": "especially because you are expert in all customs and questions which are among the Jews. Therefore I beg you to hear me patiently.", "apn": "—Hêxta waa nẽ. Nà na pa amã amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ ixkĩnh nẽ pahi Akrip. Ra ate mẽ ixpê Ijaew kot amnhĩ nhĩpêx ã mẽ ixpumunh mex. Nẽ mẽ ixte tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ ixte axpẽn kukjêrta ate hã mẽ ixpumunh mex. Jakamã na pa amã amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ ixkĩnh nẽ. E tokyx anojarêt kêt nẽ inhma. Pa amã ixujarẽnh jatur xàm kumẽ ka aprĩ hã inhma."}
{"eng": "He even tried to profane the temple, and we arrested him.", "apn": "Jãã na pre Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr amnhĩ kôt mẽ kêp Ijaew kêt xwỳnh kwỳjê ho agjê nẽ mẽ ixpê ixkreja omnu kaxyw mã tã pa mẽ omu nẽ unê."}
{"eng": "He even tried to profane the temple, and we arrested him.", "apn": "Tã nhũm pôristi krãhtũm Risasja mẽ ixpê utà"}
{"eng": "When he was called, Tertullus began to accuse him, saying, “Seeing that by you we enjoy much peace, and that prosperity is coming to this nation by your foresight,", "apn": "Hãmri nhũm mẽ amnhĩ wỳr Pawre hã karõ nhũm pôristi haprô nẽ mẽ hwỳr o tẽn ho axà. Hãmri nhũm Teturja pahihti Peris mã Pawre kot tanhmã amnhĩ tomnuj to hã harẽ nẽ kãm: —E pahihti inhma. Nà na ka hte tãm mẽ inhĩpêx nẽ mẽ ixto mex o apa. Jakamã nhũm hte nhãm pika hkwỳ nhõ xwỳnhjaja mẽ ixkurê kaxàr kaxyw mẽ ixwỳr hprõt kêt nẽ. Pa htem ixpiitã akukwak ri ijamakêtkati nẽ ixàmnhĩx inhmex nẽ ixpa."}
{"eng": "we accept it in all ways and in all places, most excellent Felix, with all thankfulness.", "apn": "Nẽ mẽ ixkĩnh rãhã ho ixpa. Hêxta waa nẽ. Mẽ ixpiitã inhmã akĩnh."}
{"eng": "He asked them to provide mounts, that they might set Paul on one, and bring him safely to Felix the governor.", "apn": "Tã nhũm pôristi krãhtũmja amnhĩ wỳr ỹ hã pôristi jamãr o mẽ pa xwỳnh wa ho hamẽxkrut nẽ wa hã karõ nẽ wa kãm: —E wa inhma. Koja kôt ã kamàt ka wa ma krĩ pê Sejarej wỳr Pawre ho mõ kê hkà hkĩnh pê pahihti Peris wỳr pôj. Nẽ amnhĩ kôt pôristi ho 200 nẽ o mõ. Nẽ kê mẽ kêp 70 nẽ kawar ã hkrĩ nẽ mẽ akôt mõ. Nẽ kê mẽ kêp 200 nẽ wapo jamỳ nẽ mẽ akôt o mõ. Kê mẽ ã ohtô rax anẽ. Nẽ Pawre kot kawar ã ỹr nẽ mõr kaxyw ka mẽ kãm hõ ho mõ. E kêr ka mẽ ã axohtô nẽ hkôt amõr anẽ kê hkà hkĩnh pê pahihti Peris wỳr pôj. Anẽ."}
{"eng": "For the Sadducees say that there is no resurrection, nor angel, nor spirit; but the Pharisees confess all of these.", "apn": "Hãmri nẽ hprĩ hã mẽ kot mar o hkrĩ xwỳnhjê pumu. Nhũm mẽ kamã Satusew nhõ xwỳnh kwỳ nẽ Parijew nhõ xwỳnh kwỳ. Satusew mẽ Parijew nhõ xwỳnhjaja na htem axpẽn kwỳm ri tanhmã mẽ htykjê jarẽnh to. Satusew nhõ xwỳnhjaja na htem mẽ htyk nẽ mẽ hkarõ mẽ ro hã mẽ hapêx o mẽ hapêx ã mẽ hkamnhĩx. Nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnh kêt ã mẽ harẽnh o pa. No Parijewjaja na hte mẽ kurom mẽ htyk nẽ akupỹm mẽ htĩr ã mẽ hkamnhĩx nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnh ã mẽ hkamnhĩx. Nhũm Pawre kot ja hã mẽ omunh jakamã tanhmã hamaxpẽr to hãmri nẽ mẽ kãm kapẽr. Na pre Parijew nhõ xwỳnhjê pyrà nẽ mẽ htyk nẽ akupỹm mẽ htĩr kôt hamaxpẽr nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnh kôt hamaxpẽr. Jakamã mẽ omu nẽ kàx pê mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: —Nà ijaxwỳja ixpê Parijew nhõ xwỳnh. Nhũm inhĩpêêxà haxwỳja kêp Parijew nhõ xwỳnh. Jakamã na pa hte mẽ apê Parijew nhõ xwỳnhjê pyrà nẽ mẽ htyk nẽ akupỹm mẽ htĩr kôt ijamaxpẽr. Tã ãm ja pix mỳrapê na ka mẽ ixpynê nẽ ã inhĩpêx anẽ. Anẽ. Hãmri nhũm Parijew mẽ Satusew nhõ xwỳnhjaja kuma nẽ ja hã axpẽn kãm gryk nẽ. Nẽ hã axpẽn mã akir."}
{"eng": "Paul, looking steadfastly at the council, said, “Brothers, I have lived before God in all good conscience until today.”", "apn": "Hãmri nhũm mẽ omu nẽ mẽ kãm amnhĩ jarẽ nẽ mẽ kãm: —E ixkwỳjaja. Pa mẽ amã amnhĩ jarẽ ka mẽ inhma. Na pa hte Tĩrtũm nom tãm amnhĩ nhĩpêx o ixpa nẽ mẽ pahpê Ijaew mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx kwỳm ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hkêt nẽ. Anẽ."}
{"eng": "The high priest, Ananias, commanded those who stood by him to strike him on the mouth.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ õ patre maati ãnãnĩsti kuma nẽ kamã gryk nẽ. Axtem ãnãnĩsti hõ na pre. Hãmri nẽ ã Pawre kot amnhĩ jarẽnh anhỹrja ã kuma nẽ kamã gryk nẽ. Hãmri nẽ mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê mã kãm: —Kwa mẽ atõ hakwap hkurahti ri. Tãm kot amnhĩ nhĩpêxti hã. Na ãm mẽ pamã amnhĩ to hêx o xa. Anẽ."}
{"eng": "When they heard that he spoke to them in the Hebrew language, they were even more quiet. He said,", "apn": "Nhũm Pawre amnhĩ kwỳ Ijaew kapẽr o mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: —E ixkwỳjaja. Pa mẽ amã amnhĩ jarẽ ka mẽ inhma. Anẽ. Hãmri nhũm kot mẽ kapẽr o kapẽr ma nẽ hpinhkrênh pa nẽ akryk mar o kuhê nhũm mẽ kãm:"}
{"eng": "for the multitude of the people followed after, crying out, “Away with him!”", "apn": "Hãmri nhũm Ijaew kwỳ ohtô nẽ pry hã axpẽn nhĩgãnh o hkôt mra. Nẽ gryk xàj kapẽr punuj tỳx o mẽ hkôt mõ nẽ kàx pê pôristi mã kapẽr nẽ mẽ kãm: —Kwa mẽ apĩhti ri. Mexti hã. Mẽmo kaxyw na ka mẽ ri amã hapê ho apahti? Anẽ. Jakamã nhũm pôristija tee ri mẽ kuma hãmri nẽ mẽ kot tanhmã ho pymaj kumỳ nẽ kỳx pê mẽ kêp kupẽ nẽ o mõ. Jao ixkreja wỳr mẽ àpir xà hã ho àpir o mõ."}
{"eng": "Immediately he took soldiers and centurions and ran down to them. They, when they saw the chief captain and the soldiers, stopped beating Paul.", "apn": "Hãmri nẽ ma o tẽ nẽ htak rax nẽ. Ra mẽ kot htak o hpĩr mã tã nhũm mẽhõja pôristi krãhtũm wỳr hprõt nẽ kãm awjarẽ nẽ kãm: —Kwa o mũj mẽ ra kot axpẽn nhĩmex kaxyw pijapu ho kuhê. Anẽ. Hãmri nhũm tee ri kuma nẽ pôristi hkwỳjê mã anẽ nẽ mẽ ma mẽ hwỳr hprõt kurê kumrẽx. Nhũm mẽ arĩ Pawre htak tã amnhĩ wỳr mẽ omu nẽ mẽ umaj kãm ure."}
{"eng": "When the seven days were almost completed, the Jews from Asia, when they saw him in the temple, stirred up all the multitude and laid hands on him,", "apn": "Tã nhũm semãnja hapêx kaxyw nhũm pika pê As rũm Ijaew kwỳjaja ma mra nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr agjê. Hãmri nẽ kamã Pawre pumu nẽ kamã gryk tỳx nẽ hwỳr hprõt nẽ unê nẽ tanhmã hkwỳjê mã ho hêx to nẽ ho kapẽr punuj nẽ. Nẽ mẽ kãm:"}
{"eng": "crying out, “Men of Israel, help! This is the man who teaches all men everywhere against the people, and the law, and this place. Moreover, he also brought Greeks into the temple and has defiled this holy place!”", "apn": "—E mẽ amnẽ mra nẽ jahti pumu. Na hte krĩ piitã hkôt ri mẽ pahkwỳjê mã tanhmã ri hêx to ho pa. Tĩrtũm nhỹ hã finat Mojes kapẽr nhũm mẽ kãm ho kapẽr punuj o pa. Nẽ mẽ pahte Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkreja nhũm hte mããnẽn tanhmã mẽ kãm ho kapẽr punuj to. Mẽ pahpyrà nẽ kêp Ijaew tã mẽ pahpê hkwỳ ho kapẽr o pa. Tã ra axtem nẽ amnhĩ kôt Tĩrtũm nhõ ixkre hwỳr Ijaew kêt xwỳnh kwỳjê ho agjê. Mẽ kot hwỳr gjêx kêt kumrẽx tã nhũm axtem nẽ amnhĩ kôt mẽ ho agjê. Anẽ."}
{"eng": "For they had seen Trophimus the Ephesian, with him in the city, and they supposed that Paul had brought him into the temple.", "apn": "Na pre krĩja kamã Ijaew kêt xwỳnh Topĩja Pawre hkôt pa nhũm mẽ omu. Kêp Epes nhõ xwỳnh nhũm mẽ kot pry ã Pawre hkôt pa hã omu. Tã hã ahtũm nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã Pawre pumu nẽ htỳx amnhĩ kôt Topĩ ho àr ã hkamnhĩx nẽ ã mẽ kãm harẽnh anẽ."}
{"eng": "But concerning the Gentiles who believe, we have written our decision that they should observe no such thing, except that they should keep themselves from food offered to idols, from blood, from strangled things, and from sexual immorality.”", "apn": "Hãmri nhũm mẽ Ijaew kêt xwỳnh kwỳjaja kot Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr ã mẽ harẽnh ma nẽ mẽ ỹ hã hkĩnh nẽ mẽ hã Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽ. Hãmri nẽ Pawre mã kãm: —Nà na pa prem ra mẽ harẽnh ma. Hãmri nẽ mẽ kãm kagà nhĩpêx nẽ mẽmoj tã mẽ kãm karõ nẽ mẽ hwỳr kumẽ. Mẽ kot omunh nẽ kamã harẽnh nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx o pa kaxyw. Na pa prem kagàja kamã mẽ kot sãnti nhõ hkur nê mẽ hkurê. Nẽ mry kamrô hkur nê mẽ hkurê. Nẽ mẽmo mry hpar nẽ hkamrô runh kêt rãhã hkur nê mẽ hkurê. Nẽ mẽ kot amnhĩ prõ pix tãnopxar kaxyw mẽ kãm hã karõ. Nẽ mẽnijaja kot amnhĩ mjên pix tãnopxar kaxyw mẽ kãm hã karõ. Nẽ nhãm mẽ kot axpẽn to amnhĩkati nê mẽ hkurê. Ã na pa prem ja hã kagà nẽ mẽ hwỳr mẽnh anẽ. Jakamã e mẽ inhma. Na ra mẽ pahpê Ijaew kwỳjaja ohtô rax kumrẽx nẽ mẽ pahpyrà nẽ Jejus kôt amnhĩ xunhwỳ. Mãn ka pre mẽ harẽnh ma. Na htem Jejus kôt amnhĩ nhĩpêx o pa jao mããnẽn Tĩrtũm nhỹ hã Mojes kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx mex o pa. Tã nhỹri mẽ kot tanhmã ato hêx to hã ajarẽnh ma. Na ka xep hte Ijaew kêt xwỳnhjê nhõ krĩ kamã pôj hãmri nẽ mẽ õ krĩ kamã Ijaew kwỳjê pumu nẽ mẽmoj nê tanhmã mẽ kãm akapẽr to ho ri apa. Nom Ijaew kêt xwỳnhjê mã ka xep hte ã mẽmoj nê akapẽr anhỹr kêt nẽ. Ãm Ijaew mã pix mã ka xep hte mẽ kot finat Mojes kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx nê mẽ hkurê ho ri apa. Nẽ mẽ panhĩgêt kot amnhĩ nhĩpêx kuhpa hã mẽ kot mẽ hkra my kwrỳt kà jakàr nê ka xep hte mẽ hkurê ho ri apa. Nẽ mẽ kot mẽ panhĩgêt kôt amnhĩ nhĩpêx nê ka xep hte mããnẽn mẽ hkurê ho ri apa. Mẽ kêp Ijaew tã ka xep pre hte ã mẽmoj nê mẽ hkurê anhỹr ho ri apa. Na prem jar ã Ijaewjê mã ato hêx o pa anẽ nhũm mẽ kuma nẽ mẽ hkôt hamaxpẽr kurê kumrẽx. Jao ra ate mẽ pahpê Ijaew kot amnhĩ nhĩpêx kôt amnhĩ nhĩpêx kêt ã akamnhĩx. —Tã ra mẽ kot apôx ã ajarẽnh mar jakamã tanhmã kot kaj we mẽ kãm amnhĩ tã axàprãr to? Nẽ tanhmã kot kaj we mẽ noo mã amnhĩ nhĩpêx to kê mẽ arĩ mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx kôt ate amnhĩ nhĩpêx o apa hã apumu? E na pa mẽ ra ijamaxpẽr. Kot ka ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Na ra jar mẽ pahkwỳjaja kêp kwat nẽ Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ jarẽnh to jatur xàm mẽnh kaxyw amnhĩ krã hkênh mã. Jakamã e kêr ka ma mẽ hkôt tẽ nẽ mẽ uràk nẽ amnhĩ krã hkênh nẽ kam nẽ mẽ ate amnhĩ krã kênhta pãnhã amnhĩre. Kot kaj ã mẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx anẽ hãmri nhũm mẽ pahkwỳjaja arĩ mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx o ate amnhĩ nhĩpêx o apa hã apumu nẽ mẽ kot ato hêx ã apumunh kurê kumrẽx. Nẽ arĩ ate finat Mojes kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx o ri apa hã apumu. Anẽ."}
{"eng": "sorrowing most of all because of the word which he had spoken, that they should see his face no more. Then they accompanied him to the ship.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ piitã kãm Pawre hkĩnh tỳx jakamã mỳr rax o kuhê. Tee ri kot axte mẽ kot axpẽn pumunh kêt ã mẽ kãm amnhĩ jarẽnhja ma nẽ hkaprĩ htỳx nẽ. Nẽ hkaprĩ xàj kahti hkôt hamỳ nẽ mur. Hãmri nẽ ma Jerujarẽ hwỳr hkujaêk kaxyw mẽ ixkôt pàr wỳr hkaprĩ nẽ mẽ ixkôt mỳr o mõ."}
{"eng": "For I know that after my departure, vicious wolves will enter in among you, not sparing the flock.", "apn": "—Kot paj ma mõ nhũm mẽmojjaja ixpãnhã mẽ awỳr pôj nẽ mẽ ate Jejus kaga hprãm xàj tanhmã mẽ amã hêx to ho ri mẽ akôt pa."}
{"eng": "Men will arise from among your own selves, speaking perverse things, to draw away the disciples after them.", "apn": "Nẽ mẽ akwỳjaja mẽ urà nẽ tanhmã hamaxpẽr punuj to nẽ mẽ ate Jejus kaga hprãm xàj hêx rom tanhmã mẽ amã kapẽr to ho ri mẽ akôt pa."}
{"eng": "for I didn’t shrink from declaring to you the whole counsel of God.", "apn": "—Na pa pre ra mẽ amã Tĩrtũm kapẽr piitã harẽnh pa. Mẽ ate mar tỳx nẽ hkôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o apa kaxyw. Jakamã koja mẽ anhõ krĩ nhõ xwỳnhjê hõ amnhĩ kaxyw Jejus kôt hamaxpẽr prãm kêt nẽ rĩ tãm. Kwãr mãmrĩ kot amnhĩ tomnuj kamã ty nẽ arĩ tãm amnhĩ pumu no ãm kê amnhĩ tã tanhmã inhmã nẽ hkêt nẽ."}
{"eng": "They brought the boy in alive, and were greatly comforted.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ akupỹm htĩr ã omu nẽ hkĩnh tỳx kumrẽx. Hãmri pa mẽ akupỹm kỳx pê ixkre hwỳr api nhũm Pawre mẽ inhmã pãwti hkwỳ nhĩrê nẽ mẽ inhmã kugõ pa mẽ Jejus kot mẽ panê htyk mã ijamaxpẽr pê kuku. Hãmri nhũm Pawre axte mẽ kãm kapẽr o ỹr rãhã nhũm myt kato pa mẽ kêp anhgrà nẽ ma ixpa."}
{"eng": "These accompanied him as far as Asia: Sopater of Beroea, Aristarchus and Secundus of the Thessalonians, Gaius of Derbe, Timothy, and Tychicus and Trophimus of Asia.", "apn": "Nhũm Jejus kôt htõ hkwỳjaja ma hkôt mõ. Ã mẽ hixi kot anhỹr. Perej nhõ xwỳnh Sopatôja. Piro hkra na pre. Nẽ Tesarõn nhõ xwỳnh Aristak mẽ Sikũn wa. Nẽ Tepe nhõ xwỳnh Gajoreja. Nẽ As nhõ xwỳnh Xikitre mẽ Torow wa. Nẽ Ximotreja. Jajaja na prem ma Pawre hkôt Jerujarẽ hwỳr mõ."}
{"eng": "But these had gone ahead, and were waiting for us at Troas.", "apn": "Nẽ pa ixpê Rukre ixte mẽ amã ja jarẽnh nẽ hã kagà xwỳnhja na pa axte Pawre hã ajêt nẽ hkôt mõ. Jakamã nhũm jajaja piitã ma wa ixkukamã Tôx wỳr mõ nẽ kamã wa ixkãm hamak o pa."}
{"eng": "Many also of those who had believed came, confessing and declaring their deeds.", "apn": "Jakamã nhũm mẽ kot Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr nyw xwỳnhjaja piitã tanhmã amnhĩ jarẽnh to. Nẽ mẽ hkwỳjaja amnhĩ jarẽnh o: —Nà kormã ixte Jejus kôt amnhĩ xãm kêt ri na pa pre ã amnhĩ tomnuj anhỹr o ri ixpa. Tã Jejus kôt amnhĩ xãm hãmri nẽ axte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Anẽ. Nhũm mẽ hkwỳjaja kêp wajaga htã mẽ uràk nẽ Jejus kôt amnhĩ xunhwỳ hãmri nẽ amnhĩ jarẽnh o: —Nà ijaxwỳja kormã Jejus kôt amnhĩ xãm kêt ri na pa pre hte nẽ mẽ no kupyr nẽ mẽ y pix o ri mẽ hkôt ixpa. Tã Jejus kôt amnhĩ xãm hãmri nẽ axte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Pãnhã axtem amnhĩ nhĩpêx nyw o amnhĩ nhĩpêx o ri ixpa. Anẽ."}
{"eng": "Many of those who practiced magical arts brought their books together and burned them in the sight of all. They counted their price, and found it to be fifty thousand pieces of silver.", "apn": "Hãmri mẽ õ wajaga xàhpumunh xà hã kagà jamỳ nẽ ma o mra nẽ kaxyw kuto nẽ kamã rẽnh pa nẽ mẽ piitã mẽ noo mã ho xêt pa. Wajaga xàhpumunh xà hã kagàja ã kàxpore xohtô rax kumrẽx tã nhũm mẽ Jejus gryk ã hamỳ nẽ o mra nẽ ho hxêt pa nhũm hapêx."}
{"eng": "There were seven sons of one Sceva, a Jewish chief priest, who did this.", "apn": "Tã nhũm mẽõ patre maati Sewahtija hkra my kêp 7 nẽ piitã kêp wajaga. Hãmri nẽ mẽ kãm Pawre pyrà nẽ mẽ nê mẽkarõmnuti japôx o pa hprãm nẽ. Jakamã kormã Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr kêt tã mẽ kot ỹ hã Pawre pyrà nẽ mẽhõ nê hkwỳ janor kaxyw nẽ kãm: —E Pawre kot Jejus jarẽnh o ri pa xwỳnhta nhỹ hã kot paj amã ixkapẽr. Jakamã e kwa tokyx myta rũm akato nẽ ma tẽ. Anẽ."}
{"eng": "Now a certain Jew named Apollos, an Alexandrian by race, an eloquent man, came to Ephesus. He was mighty in the Scriptures.", "apn": "Tã nhũm Epes wỳr Ijaew õ pê Aporja mõ nẽ hwỳr pôj. Krĩ pê Aresãn kamã na pre kato. Na pre hte amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt pix mã hamaxpẽr nẽ kapẽr ã kagà htũm mar tỳx nẽ. Jakamã mẽ kãm harẽnh mex o pa nhũm mẽ piitã kãm mar prãm nẽ."}
{"eng": "This man had been instructed in the way of the Lord; and being fervent in spirit, he spoke and taught accurately the things concerning Jesus, although he knew only the baptism of John.", "apn": "Nom kormã Jejus jarẽnh jatur xà mar kêt jakamã ãm mẽ kãm hkrax pix jarẽnh o pa. Juãw Paxis kot tanhmã mẽ ahkre htoja nhũm mar tỳx nẽ. Nẽ tanhmã kot mẽ hkrã kumrãr to ho paja nhũm mããnẽn mar tỳx nẽ. Jakamã na pre hte mẽ kãm ja pix jarẽnh o pa. No Jejus kêp Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr mẽnh xwỳnh ã harẽnhja nhũm kormã mar kêt nẽ. Tã Epes wỳr mõ nẽ pôj."}
{"eng": "He began to speak boldly in the synagogue. But when Priscilla and Aquila heard him, they took him aside, and explained to him the way of God more accurately.", "apn": "Hãmri nẽ Ijaew nhõ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre hwỳr axà nẽ kamã mẽ kãm ujarẽnh o nhỹ. Amnhĩ kamã kahak kêt nẽ àmnhĩx ri mẽ kãm ujarẽnh mex nẽ. Hãmri nhũm Prisire mẽ Akirti wa kot mẽ kãm ujarẽnh ã kuma nẽ war axpẽn mã: —Kwa mãn kormã Jejus jarẽnh piitã mar kêt. E pu amnhĩ kôt panhõrkwỹ hwỳr o tẽ nẽ pahprĩ hã kãm harẽnh jatur xàm kumẽ kê hprĩ hã mar pa. Anẽ. Hãmri nẽ war amnhĩ kôt kuwỳ nẽ hprĩ hã kãm ujarẽnh jatur xàm kumẽ nhũm hprĩ hã harẽnh piitã mar tỳx nẽ."}
{"eng": "but taking his leave of them, he said, “I must by all means keep this coming feast in Jerusalem, but I will return again to you if God wills.” Then he set sail from Ephesus.", "apn": "Mõõ nẽ krĩ pê Epes wỳr pôj. Hãmri nhũm Pawre mẽ hkwỳjaja pàr rũm hapôj nẽ krĩ hwỳr agjê nẽ Ijaew nhõ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre hwỳr mra nẽ hwỳr agjê nhũm Pawre mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o nhỹ. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kãm mar prãm nẽ. Nẽ kãm: —Kwa anojarêt kêt nẽ. Kritpêm mẽ ixkôt ri apa ryre nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ijahkre. Mẽ inhmã ja mar prãm. Anhỹr tã no nhũm mẽ kãm: —Nà kot paj ma mõ. Nom koja Tĩrtũm nhỹrmã akupỹn mẽ awỳr inhmẽ pa man akupỹn mẽ awỳr mõ nẽ axte kapẽr o mẽ ajahkre. Anẽ. Hãmri nẽ ma mõ. Ma Epes rũm pàr kãm mõ. Nom nhũm Akirti mẽ Prisireja wa Epes kamã arĩk nẽ hpãnhã kamã pa ho pa."}
{"eng": "But when Paul was about to open his mouth, Gallio said to the Jews, “If indeed it were a matter of wrong or of wicked crime, you Jews, it would be reasonable that I should bear with you;", "apn": "Hãmri nhũm ra Pawre kot Garti mã amnhĩ jarẽnh mã tã nhũm Garti amnhĩ to wa nẽ hã mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: —Tk. Kwa kot tanhmã amnhĩ tomnuj tore hã. Kot tanhmã amnhĩ tomnuj to nhũm mẽ ate inhmã harẽnh ronhỹx pa arĩ mẽ ama nẽ tanhmã mẽ amã hipêx to."}
{"eng": "but if they are questions about words and names and your own law, look to it yourselves. For I don’t want to be a judge of these matters.”", "apn": "No xep ãm kot mẽ axàptàr tũmrejaja kot amnhĩ nhĩpêx kuhpa hã pix mã kot amnhĩ nhĩpêx o pa kênã. Nẽ mẽ ate mẽ ahkre kuhpa hã kot ri mẽ ahkreja pix mỳrapê na ka mẽ kamã agryk nẽ ã inhmã ho akapẽr anẽ. Nà kot paj ja hã tanhmã ho hkêt nẽ. Ka mẽ kam nẽ amnhĩ krã hkôt tanhmã ho hprãm xà hkôt tanhmã ho. Anẽ."}
{"eng": "Now all the Athenians and the strangers living there spent their time in nothing else, but either to tell or to hear some new thing.", "apn": "Atenas nhõ xwỳnhjê mẽ axtem krĩ hõ nhõ xwỳnhjaja na prem kãm mẽ ujarẽnh nyw mar prãm nẽ. Jakamã nhũm prem mẽmoj jarẽnh nyw ma hãmri nẽ ãm axpẽn mã harẽnh pix o ri pa. Tã ra Pawre xujarẽnh nyw ma nẽ ma amnhĩ kôt mẽ kot axpẽn mar xà hã ixkre hwỳr o tẽ. Ixkre pê Areopja wỳr nhũm prem amnhĩ kôt o tẽ nẽ kãm: —E kwa aprĩ hã mẽ inhmã ate mẽmo jarẽnh nywta jarẽ pa mẽ ama. Mẽ inhmã mar prãm. Anẽ."}
{"eng": "explaining and demonstrating that the Christ had to suffer and rise again from the dead, and saying, “This Jesus, whom I proclaim to you, is the Christ.”", "apn": "Nẽ hprĩ hã mẽ kãm tanhmã Tĩrtũm kapẽr jarẽnh to nẽ mẽ kãm: —Nà Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnh jarẽnh. Amnhĩ xà htỳx kamã hamak kãm htyk hãmri nẽ akupỹm htĩr ã nhũm kot hkukamã harẽnh. Tã na pre Jejusja ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Tãm kêp Krisja. Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnhta na. Anẽ."}
{"eng": "They spoke the word of the Lord to him, and to all who were in his house.", "apn": "Hãmri nẽ wa ma hkôt õrkwỹ hwỳr tẽ nẽ hprĩ hã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽ nhũm mẽ wa mar o hkrĩ."}
{"eng": "He took them the same hour of the night and washed their stripes, and was immediately baptized, he and all his household.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ hagjênh xà jamãr xwỳnhja wa kãm wa htak xà kuhõ. Kormã kamàt kô hkwỳ kamã wa kãm kuhõ nẽ hkane. Hãmri nhũm wa mẽ kot Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr par ã mẽ omu nẽ mẽ hkrã kumrã. Mẽ hamãr xwỳnh mẽ hkwỳjê mẽ hkrã kumrãr pa."}
{"eng": "He brought them up into his house and set food before them, and rejoiced greatly with all his household, having believed in God.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kot amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt hamaxpẽr jakamã piitã hkĩnh nẽ. Hãmri nhũm mẽ hamãr xwỳnhja õrkwỹ hwỳr Pawre mẽ Siras wa o tẽ nẽ wa kãm õ nhũm wa apku nhũm ma akupỹm mẽ hagjênh xà hwỳr wa o tẽ nẽ akupỹm wa haxà."}
{"eng": "Paul wanted to have him go out with him, and he took and circumcised him because of the Jews who were in those parts, for they all knew that his father was a Greek.", "apn": "Tã nhũm Pawre mẽ Siras wa ma akupỹm krĩ pê Tepe hwỳr wa mõ nẽ hwỳr pôj nẽ hpãnhã kurũm ma Risti hwỳr mõ. Hãmri nẽ wa hwỳr pôj nẽ kamã Ximotre pumu. Ximotre na pre ra katorxà pyrà nẽ Jejus kôt amnhĩ xãm nhũm mẽ kot Jejus kôt axpẽn to htõ xwỳnhjaja kãm hapê nẽ. Nẽ kot Jejus kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx mex o pa hã axpẽn mã harẽ. Krĩ pê Risti mẽ Ikõn kamã nhũm prem ã axpẽn mã Ximotre jarẽnh anhỹr o pa. Jakamã nhũm Pawre mẽ Siras wa mõ nẽ mẽ hwỳr pôj nẽ Ximotre kot amnhĩ nhĩpêx ã omu nhũm Pawre kãm war amnhĩ kôt o mõr prãm nẽ. Nom Ximotre hkamrô pihkàr na pre. Katorxà kêp Ijaew nhũm hipêêxà kêp Gres jakamã nhũm ã Ximotre hkamrô pihkàr anẽ. Nhũm Ijaew kot katorxà hkôt kêp Ijaew ã omunh jakamã nhũm Pawre hamaxpẽr nẽ mẽ kaxyw kêp my kwrỳt kà krãhta nẽ arĩ kormã mẽ hwỳr amnhĩ kôt o mõ."}
{"eng": "but Paul chose Silas and went out, being commended by the brothers to the grace of God.", "apn": "Nhũm Pawre axtem amnhĩ kôt Siras wỳ nẽ ma wa mõ. Hãmri nẽ wa nojarêt nhũm Jejus kôt wa htõjaja wa ho Tĩrtũm wỳ nẽ kãm: —Pa Tĩrtũm. E koja Pawre mẽ Siras wa ma krĩ hkwỳ hkôt mẽ kãm akapẽr jarẽnh o ri wa pa. Jakamã kêr ka wa htãnopxar o ri wa hkôt apa. Anẽ. Hãmri nhũm wa kato nẽ ma krĩ hkôt ri Jejus kapẽr o mẽ ahkre ho wa pa."}
{"eng": "He went through Syria and Cilicia, strengthening the assemblies.", "apn": "Wa ma pyka pê Sir mẽ Siris kôt Jejus kôt mẽ htõ nẽ mẽ htõxjê pumunh nẽ Jejus kôt mẽ ho mẽ hihtỳx o wa pa kaxyw."}
{"eng": "After they had spent some time there, they were dismissed in peace from the brothers to the apostles.", "apn": "Hãmri nẽ mẽ hkôt ri pa hã apkati xohtô nẽ. Hãmri nẽ wa akupỹm Jerujarẽ hwỳr nojarêt nẽ mẽ kãm amnhĩ jarẽ nhũm mẽ wa kuma nẽ wa kãm: —Tôe. Nà wa mãmrĩ ma akupỹm mõ. Koja Tĩrtũm war apumunh mex nẽ ka wa ma akupỹm amex nẽ akà hkĩnh pê akwỳjê hwỳr akato. Anẽ."}
{"eng": "But it was seen to Silas, to dwell there; and Judas went alone to Jeru-salem.", "apn": "Hãmri nhũm wa nojarêt tã nhũm Siras tanhmã hamaxpẽr to nẽ hitõt nẽ mẽ kuri arĩk nhũm Jut Pasapas pix ma akupỹm hkwỳjê kot mẽ hwỳr wa mẽnh xwỳnhjê hwỳr mõ."}
{"eng": "But Paul and Barnabas stayed in Antioch, teaching and preaching the word of the Lord, with many others also.", "apn": "Hãmri nhũm Pawre mẽ Panãpe wa Siras pyrà nẽ kormã ãxiok kamã pa. Hãmri nẽ Jejus kôt mẽ htõ hkwỳjê mẽ pimrààtã mẽ ahkre ho pa. Tĩrtũm kapẽr o mẽ hkôt mẽ ahkre ho pa."}
{"eng": "that you abstain from things sacrificed to idols, from blood, from things strangled, and from sexual immorality, from which if you keep yourselves, it will be well with you. Farewell.”", "apn": "E ja pix nê kot paj mẽ akurê: Kêr ka mẽ sãnti hã mẽ õ hkur kêt nẽ. Nẽ mẽmo mry kamrô kur kêt nẽ. Jao mẽmo mry pa nẽ hkamrô runh kêt rãhã hkur kêt nẽ. Kamrô runh pa nẽ rĩ kormã tanhmã ho nẽ aku. Nẽ kêr ka mẽ amyjaja amnhĩ prõ pix tãnopxar o apa. Nẽ mẽ anijaja ajaxwỳja amnhĩ mjên pix tãnopxar o apa. E ãm ja pix kot paj mẽ amã hã karõ. Tĩrtũm Karõ kãm ja mex. Nẽ mẽ inhmã mããnẽn ja mex. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa nẽ amex nẽ apa. Tã ãm ja pix. Mẽ ixpê Jejus kwỳjê jahkre xwỳnhjê mẽ Jejus nhỹ hã mẽ ahkre xwỳnh maatijê mẽ pa mẽ mẽ awỳr kagàja nhĩpêx nẽ kumẽ. E kêr ka mẽ amex nẽ akĩnh nẽ ri axpẽn kôt apa. Ãm ja pix na hapêx. Anẽ. Nhũm prem ã kagà kamã mẽ kãm mẽmoj tã karõ anẽ."}
{"eng": "that the rest of men may seek after the Lord: all the Gentiles who are called by my name, says the Lord, who does all these things.’", "apn": "Jakamã Ijaewjê kukwak ri koja Ijaew kêt xwỳnh kwỳjaja mããnẽn ixkôt amnhĩ xunhwỳ. Pa te ixte Ijaewjê nhĩpêx pyrà nẽ mẽ ho ixkra."}
{"eng": "“All of God’s works are known to him from eternity.", "apn": "Ã mẽ hkukamã ijamaxpẽr anhỹr xà hkôt."}
{"eng": "He made no distinction between us and them, cleansing their hearts by faith.", "apn": "Tĩrtũm kot tanhmã ri mẽ pakute hkôt mẽ pahpumunh par jakamã te kot ra mẽ panhĩpêxta pyrà nẽ mããnẽn Ijaew kêt xwỳnhjê nhĩpêx. Mẽ kot mẽ pahpyrà nẽ amnhĩ kaxyw Jejus kôt hamaxpẽr jakamã nhũm Tĩrtũm te ra mẽ panhĩpêx pyrà nẽ amnhĩ katut kôt mẽ kot amnhĩ tomnuj rẽ nẽ mẽ ho hkra. Hãmri nẽ mẽ hwỳr amnhĩ Karõ rẽ nhũm mẽ hkarõ mã agjê. Tĩrtũm tãm kot amnhĩm mẽ rênh kênã."}
{"eng": "strengthening the souls of the disciples, exhorting them to continue in the faith, and that through many afflictions we must enter into God’s Kingdom.", "apn": "Tã nhũm wa ma Tepe hwỳr mõ nẽ pôj. Hãmri nẽ kamã mẽ kãm Jejus tanhmã kot mẽ panê amnhĩ nhĩpêx to hã harẽnh o ri mẽ hkôt wa pa nhũm mẽ wa kuma nẽ ohtô nẽ Jejus kôt amnhĩ xunhwỳ. Tã nhũm wa kato nẽ awjanã nẽ ma akupỹm pika pê Pisit wỳr wa mõ. Nẽ kamã krĩ hkwỳ hkôt ri ra mẽ kot Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê jahkre ho ri mẽ hkôt pa. Krĩ pê Risti nẽ Ikõn nẽ ãxiokja kôt. Nẽ mẽ ahkre kamã Jejus kôt mẽ ho mẽ hihtỳx o wa pa nẽ mẽ kãm: —E ra mẽ ate Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr jakamã koja mẽ kãm Jejus kurê xwỳnhjaja tee ri ja hã mẽ apumu nẽ hã tanhmã mẽ anhĩpêx to. Tã kêr ka mẽ ãm amnhĩ tã mẽ omu nẽ ãm mẽ omu nẽ Jejus kaga hkêt nẽ. Nẽ arĩ hkôt amnhĩ nhĩpêx mex o ri apa rãhã nhỹrmã ma õ krĩ hwỳr api nẽ Tĩrtũm wa kuri amex kumrẽx nẽ atĩr tũm nẽ apa ho apa. Anẽ."}
{"eng": "In Iconium, they entered together into the synagogue of the Jews, and so spoke that a great multitude both of Jews and of Greeks believed.", "apn": "Hãmri nhũm Pawre mẽ Panãpeja wa ãxiok rũm kato nẽ hpãnhã ma krĩ pê Ikõn wỳr wa mõ. Hãmri nẽ hwỳr pôj nẽ Ijaew nhõ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre hwỳr wa tẽ nẽ kamã mẽ kãm Jejus jarẽnh o nhỹ. Mẽ kãm harẽnh kãm hihtỳx jakamã nhũm mẽ hkwỳjaja wa kuma nẽ amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ. Ijaew kwỳjaja nẽ mẽ kêp Ijaew kêt xwỳnh kwỳjaja nhũm mẽ ohtô nẽ Jejus kôt amnhĩ xunhwỳ."}
{"eng": "But the disbelieving Jews stirred up and embittered the souls of the Gentiles against the brothers.", "apn": "Tã nhũm mẽ hkwỳjaja kãm Jejus jarẽnh mar prãm kêt nẽ. Hãmri nẽ kato nẽ ma Ijaew kêt xwỳnh kwỳjê hwỳr mra nẽ tanhmã mẽ kãm Pawre mẽ Panãpe wa ho hêx to nẽ wa ho kapẽr punuj nẽ nhũm mẽ mar xà hkôt wa kamã gryk nẽ."}
{"eng": "Therefore they stayed there a long time, speaking boldly in the Lord, who testified to the word of his grace, granting signs and wonders to be done by their hands.", "apn": "Nom nhũm wa tokyx kator nẽ ma mõr kêt nẽ arĩ Tĩrtũm Karõ nhỹ hã amnhĩ to htỳx nẽ mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o ri mẽ hkôt pa. Nẽ kêp mẽ kutã nojarêt xwỳnh ã harẽnh o pa. Nẽ ỹ hã mẽ kãm aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o ri mẽ hkôt pa. Jakamã nhũm mẽ hkwỳjaja ja hã wa omu nẽ wa kapẽr ma nẽ hamaxpẽr o: —Kwa ãm hãmri na wa Tĩrtũm kêp mẽ pakamã ukaprĩ xwỳnh ã harẽ. Pẽr ỹ hã wa kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa kênã. Anẽ."}
{"eng": "But the multitude of the city was divided. Part sided with the Jews and part with the apostles.", "apn": "Hãmri nhũm Ijaew kêt xwỳnh kwỳjaja wa hkôt hamaxpẽr nẽ wa hkôt amnhĩ xunhwỳ. No nhũm mẽ hkwỳjaja wa hkôt hamaxpẽr kêt nẽ. Ra mẽ kot Ijaew kwỳ kot tanhmã wa ho kapẽr punuj toja ma nẽ mẽ hkôt hamaxpẽr jakamã nhũm krĩ nhõ xwỳnhjaja axpẽn kwỳm ri tanhmã wa hkôt hamaxpẽr to ho pa. Jao axpẽn kwỳm ri wa hkôt hamaxpẽr o pa."}
{"eng": "So when the Jews went out of the synagogue, the Gentiles begged that these words might be preached to them the next Sabbath.", "apn": "Nhũm pre ã Pawre mẽ kãm ujarẽnh ryy anẽ. Hãmri nẽ Panãpe mẽ wa ixkreta rũm kator kaxyw nhũm mẽ kot mar o hkrĩ xwỳnhjaja tee ri ma wa mõr ã wa omu nẽ ma wa hkôt mra nẽ wa kãm: —Kwa war axujarẽnhja na mex kumrẽx. Mẽ inhmã axte mar prãm. Xà koja axte sap kato ka wa akupỹn mẽ ixwỳr wa tẽ nẽ axte mẽ inhmã awjarẽ? Anẽ. Hãmri nhũm wa mẽ kãm: —Tôe. Nà kot paj war anẽ. Anẽ."}
{"eng": "Now when the synagogue broke up, many of the Jews and of the devout proselytes followed Paul and Barnabas; who, speaking to them, urged them to continue in the grace of God.", "apn": "Hãmri nẽ wa ma tẽ nhũm mẽ hkwỳja ma wa hkôt mra. Ijaew kwỳjaja nẽ Ijaew kêt xwỳnh kãm Tĩrtũm kĩnh xwỳnhjaja nhũm mẽ ma wa hkôt mra. Hãmri nhũm wa pry hã mẽ kãm kapẽr o mõ. Tĩrtũm kot mẽ kutã nojarêt rãhã ho pa nhũm mẽ kot amnhĩ tã omunh nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx tỳx rãhã ho pa nẽ hkaga hkêt ã mẽ kãm kapẽr o mõ."}
{"eng": "‘Behold, you scoffers! Wonder and perish, for I work a work in your days, a work which you will in no way believe, if one declares it to you.’”", "apn": "Amnepêm na pre Tĩrtũm kapẽr nhỹ hã kapẽr xwỳnhjê hõja mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽ nẽ hã kagà. Te Tĩrtũm tãm mẽ kot kapẽr ã hpẽr o pikẽnh xwỳnhjê mã kapẽr pyrà nẽ mẽ kãm: E kot paj aa mẽ ate mẽmoj pumunh kêt õ ho anẽ. Nhũm mẽhõ mẽ amã harẽ ka mẽ harẽnh ma nẽ ãm ama. Nhũm mẽ kot omunh mex xwỳnhjê hõ kot hprĩ hã mẽ amã harẽnh tã ka mẽ ãm ama nẽ hkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. Hãmri nẽ tee ri tanhmã kãm ajamaxpẽr to ho ri apa. Anẽ. Ã Tĩrtũm mẽ kãm kapẽr anhỹr jakamã kwa mẽ o kora. Apu mẽ kajaja na pre ã mẽ ajarẽnh anẽ rỳ ko. Anẽ."}
{"eng": "Be it known to you therefore, brothers, that through this man is proclaimed to you remission of sins;", "apn": "—E mẽ inhmar tỳx nẽ ixkwỳjaja. Kra Jejus pix kukwak na hte Tĩrtũm amnhĩ katut kôt mẽ pahte amnhĩ tomnuj rẽ."}
{"eng": "and by him everyone who believes is justified from all things, from which you could not be justified by the law of Moses.", "apn": "Jakamã kot kaj mẽ ãm Mojes kapẽr kôt pix mã ri amnhĩ nhĩpêx nhũm Tĩrtũm tee ri ja hã mẽ apumu nẽ amnhĩ katut kôt mẽ ate amnhĩ tomnuj rẽnh kêt nẽ. Jejusja tapxipix na pre htyk o Tĩrtũm mã mẽ pahte amnhĩ tomnuj piitã hpãnhã amnhĩrer pa."}
{"eng": "that God has fulfilled this to us, their children, in that he raised up Jesus. As it is also written in the second psalm, ‘You are my Son. Today I have become your father.’", "apn": "—Amnepêm Tĩrtũm na pre mẽ ixpê Ijaew nhĩgêtjê mã tanhmã Kra Jejus jarẽnh to. Kormã mẽ pahwỳr wrỳk kêt ri tanhmã mẽ kãm harẽnh to. Jakamã ra kot hkukamã harẽnh xà hkôt nhũm pre mẽ pahwỳr wrỳ nẽ tanhmã mẽ panê amnhĩ nhĩpêx to. Tã mẽ ate harẽnh mar kaxyw na pa wa man mẽ awỳr mõ. Amnepêm finat Tawi na pre Tĩrtũm kapẽr kwỳ hã kagà. Tĩrtũm mex ã mẽ grer xà pê Sam 2ja kamã hã kagà. Te Tĩrtũm tãm Jejus mã kapẽr pyràk o hã kagà nẽ hã kagà ho: Apê Ixkra na ka. Tã mẽ piitã mẽ kot apê Ixkra hã apumunh kurê kumrẽx kaxyw na pa jarãhã mẽ kãm ato amnhĩrĩt. Anẽ. Nhũm pre ã Tĩrtũm Jejus mã kapẽr anẽ nhũm Tawi ô ri mẽ pamã hã kagà."}
{"eng": "When they had fulfilled all things that were written about him, they took him down from the tree and laid him in a tomb.", "apn": "Kot tanhmã amnhĩ tomnuj to hkêt tã nhũm mẽ amarĩ hã pahi Pirat wỳ. Kot mẽ kãm hã àmnênh nhũm õ pôristijaja kot hpĩr kaxyw nhũm mẽ hã kuwỳ nhũm mẽ kãm kupĩ. Ra Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot mẽ hkukamã mẽ harẽnh xà hkôt. Hãmri nhũm mẽ kot hkôt pa ho pa xwỳnhjaja pĩ kahpa nê ho wrỳ nẽ ma o tẽ nẽ kẽn kre kamã haxà."}
{"eng": "After these things, he gave them judges until Samuel the prophet.", "apn": "Na pre mẽ kãm pyka pê Kanaã kamã mẽ pa xwỳnhjê nhĩmex pa. Kanaã kamã mẽ pa xwỳnhjaja ahpỹnhã axpẽn kaxyw mẽõ krĩ pê 7ja nhũm mẽ kãm mẽ ho hapêx pa. Hãmri nẽ hpãnhã mẽ inhĩgêtjê mã pykaja o hpigrành pa. Mẽ ixpê Ijaew nhĩgêtjê mã ho hpigrành pa nhũm mẽ kamã pa hã amgrà xohtô nẽ. Hã amgrà pê 450. Tã nhũm Tĩrtũm hpãnhã mẽ kãm juisti hkwỳ rê nẽ mẽ kaxyw mẽ unhwỳ nhũm mẽ ho pa. Tã nhũm hpãnhã Sãmuew mẽ ho amnhĩptà nẽ mẽ o pa. Kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o pa xwỳnhjê hõ nhũm Tĩrtũm mẽ kaxyw ãm."}
{"eng": "But Saul, who is also called Paul, filled with the Holy Spirit, fastened his eyes on him", "apn": "Hãmri nhũm Sawti ra axtem pãnhã hixi. Ra hpãnhã kêp Pawre. Nhũm Tĩrtũm Karõ ra hkarõ mã àr jakamã nhũm ỹ hã wajagata pumu nẽ wa nê hkràmnhwỳ mã kapẽr ã kãm akir nẽ kãm:"}
{"eng": "Now Herod was very angry with the people of Tyre and Sidon. They came with one accord to him and, having made Blastus, the king’s personal aide, their friend, they asked for peace, because their country depended on the king’s country for food.", "apn": "Krĩ pê Xir mẽ Sito wa kamã mẽ pa xwỳnhjaja na pre htem pahi Erox nhõ pyka hwỳr pa nẽ mẽ kêp amnhĩm apkur xà hã mẽõ japrôr o pa. Tã nhũm Erox kot mẽmoj mỳrapê mẽ kamã gryk jakamã nhũm mẽ tee ri mẽ kêp ujaprôr kaxyw mẽ hwỳr mra nom nhũm mẽ kãm mẽmoj kwỳ ho wẽnê hkêt nẽ. Hãmri nhũm mẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ pahi Erox nhõ kôwenatô Pratôja wỳr mra nẽ kãm: —E awỳr na pa mẽ mra. Kwa mẽ ixyr pê pahi Erox mã tanhmã akapẽr to kê ama nẽ mẽ ixkamã gryk kêt nẽ. Pa mẽ axte mẽ awỳr mra nẽ mẽ apê mẽmoj kwỳ japrôr o ri ixpa. Anẽ."}
{"eng": "On an appointed day, Herod dressed himself in royal clothing, sat on the throne, and gave a speech to them.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ hwỳr tẽ nẽ mẽ yr pê tanhmã kãm kapẽr to nhũm kuma hãmri nẽ kot tanhmã mẽ kãm kapẽr to kaxyw mẽ kãm arĩgro hta. Tã nhũm ra kot arĩgro hyr xwỳnhta kato nhũm Erox kêp pahi hã ê mex jaxà nẽ tẽ nẽ kêp pahi hã mẽ hkrĩ xà kamã nhỹ nẽ tanhmã mẽ kãm kapẽr to."}
{"eng": "As any of the disciples had plenty, each determined to send relief to the brothers who lived in Judea;", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri Jutej kamã Jejus kôt mẽ hkwỳjê hkukamã hamaxpẽr nẽ axpẽn mã: —E kwa pu mẽ Jutej kamã Jejus kôt mẽ pahtõ nẽ pahtõxjê mã pahkàxpore hkwỳ gõ kê mẽ ho amnhĩm awjaprô nẽ hkur o pa. Anẽ. Hãmri nẽ mẽ kaxyw kàxpore hkwỳ ho akuprõ. Nhũm mẽ hikàxpore hkryre xwỳnhjaja ãm mẽ kãm ho hkryre nẽ kugõ nhũm mẽ hikàxpore rũnh xwỳnhja mẽ kãm ho rũnh nẽ kugõ."}
{"eng": "which they also did, sending it to the elders by the hands of Barnabas and Saul.", "apn": "Jakamã nhũm mẽ ho hpikuprõnh pa nẽ Panãpe mẽ Sawti wa kot mẽ hwỳr o mõr nẽ mẽ kãm õr kaxyw wa kãm kugõ. Hãmri nhũm wa hamỳ nẽ ma Jutej kamã Jerujarẽ hwỳr mẽ hwỳr o mõ. Hãmri nẽ hwỳr pôj nẽ mẽ kot Jejus kapẽr o mẽ ahkre xwỳnhjê mã kugõ. Hãmri nhũm mẽ kãm Jejus kôt mẽ htõ nẽ htõxjê mã o anhgrà nhũm mẽ hamỳ nẽ hkĩnh nẽ ho amnhĩm awjaprô."}
{"eng": "He told us how he had seen the angel standing in his house and saying to him, ‘Send to Joppa and get Simon, who is called Peter,", "apn": "Hãmri nhũm mẽ ixpumu nẽ mẽ inhmã amnhĩ jarẽ. Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnh kot hwỳr wrỳk nẽ õrkwỹ hwỳr àr nẽ tanhmã kãm kapẽr toja nhũm inhmã harẽ. Na xep pre kãm: “E kêr ka ma Jope hwỳr amã mẽ àpênh xwỳnh kwỳjê rẽ kê mẽ ma hwỳr mõ. Hãmri nẽ kamã Simãw Pêtre japrô nẽ man akupỹn awỳr o mõ kê tanhmã mẽ amã ujarẽnh to."}
{"eng": "who will speak to you words by which you will be saved, you and all your house.’", "apn": "Koja mẽ amã tanhmã mẽ apê Tĩrtũm kra hprãm xàj tanhmã mẽ ate amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ amã karõ ka mẽ ama nẽ mar tỳx nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx. Ka mẽ anhõrkwỹ kamã akwỳjê mẽ apimrààtã ama nẽ mar tỳx nẽ. Hãmri nẽ kot mẽ amã hã karõ xà hkôt amnhĩ nhĩpêx nhũm Jejus mẽ ate amnhĩ tomnuj pê mẽ apytàr pa.” Anẽ. —Na xep pre ã Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnhja kãm ijarẽnh anẽ. Jakamã nhũm ixwỳr jajê rẽ pa ma mẽ hkôt mõ."}
{"eng": "When Peter had come up to Jerusalem, those who were of the circumcision contended with him,", "apn": "Hãmri nhũm Simãw Pêtre ma akupỹm mõ. Jutej kamã krĩ pê Jerujarẽ wỳr ma akupỹm mõ hãmri nẽ pôj. Hãmri nhũm Jutej kamã Jejus nhỹ hã mẽ ahkre xwỳnh maatijê mẽ mẽ kot Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja Ijaew kêt xwỳnhjê jarẽnh ma. Konẽre mẽ hkwỳ kot mẽ uràk nẽ Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr ã mẽ harẽnh ma. Jakamã nhũm Simãw Pêtre akupỹm mẽ hwỳr pôj nhũm mẽ omu nẽ mẽ hã àhkukjêr kurê kumrẽx. Hãmri nhũm mẽ hkwỳjaja mẽ hã kãm akir nẽ kãm:"}
{"eng": "All the prophets testify about him, that through his name everyone who believes in him will receive remission of sins.”", "apn": "Amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnhjaja na prem Jejus kukamã tanhmã hã kagà hto nẽ mẽ kãm harẽnh o pa. Nẽ mẽ kãm: Koja nhỹrmã mẽhõja man mẽ pahwỳr wrỳ nẽ mẽ panê tanhmã amnhĩ nhĩpêx to. Ka mẽ atõ amnhĩ kaxyw hkôt ajamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xãm hã koja Tĩrtũm ja hã apumu nẽ mẽhõ kot tanhmã mẽ panê amnhĩ nhĩpêx to xwỳnhta kukwak ri amnhĩ katut kôt ate amnhĩ tomnuj rẽnh pa nẽ axte kãm hamaxpẽr kêt nẽ. Anẽ. Na pre Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnhjaja Jejus kukamã ã harẽnh nẽ hã kagà anẽ. Tã koja Jejus nhỹrmã akupỹn wrỳ hãmri nẽ mẽ htyk xwỳnhjê nẽ arĩ mẽ htĩr xwỳnhjê mẽ pahto pimrààtã tanhmã mẽ pajarẽnh to. Mẽ pahte tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho papa hã mẽ pahpumunh kôt tanhmã mẽ pajarẽnh to. Hãmri nẽ Tĩrtũm mẽ wa kuri mẽ pahtĩr tũm nẽ mẽ papa ho papa mã xwỳnhjê jarẽ nẽ mããnẽn wa kuri mẽ htĩr tũm kêt xwỳnhjê jarẽ. Mẽ pahpiitã tanhmã mẽ pajarẽnh to kaxyw na pre Tĩrtũm mẽ pakaxyw Jejus xãm. Tã ã kot mẽ pajarẽnh anhỹrja kukamã na pre mẽ ixte mẽ amã tanhmã harẽnh to ho ixpa kaxyw mẽ awỳr mẽ ixrẽ. Mẽ ate kapẽr mar nẽ tokyx Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr kaxyw. Anẽ."}
{"eng": "how God anointed Jesus of Nazareth with the Holy Spirit and with power, who went about doing good and healing all who were oppressed by the devil, for God was with him.", "apn": "—Mãn ka prem ra harẽnh ma. Mẽ ixpê Ijaew nhõ pika pê Jutej kumrẽx kãm na pre Juãw Paxisja Jejus kukamã mẽ kãm harẽ nẽ mẽ hkrã kumrãr o pa. Mẽ piitã mẽ kot amnhĩ tomnuj kaga nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳr ã mẽ omunh xà hkôt mẽ hkrã kumrã. Jejusja krĩ pê Najare kamã na pre hprêk. Tã hwỳr na pre Tĩrtũm amnhĩ Karõ mẽ nhũm wrỳ nẽ hkarõ mã axà nẽ hkôt pa ho pa. Jakamã nhũm àhpumunh o àhpumunh nẽ ma krĩ piitã hkôt tanhmã mẽ ho mex to ho ri mẽ hkôt pa. Pika pê Garirej kumrẽx kamã mẽ piitã ri mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa. Nẽ mẽkarõmnuti kot Satanasti nhỹ hã tanhmã mẽ ho xwỳnhjaja nhũm mẽ nê mẽkarõmnuti japôx o pa. Ã na pre Tĩrtũm nhỹ hã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa."}
{"eng": "He saw heaven opened and a certain container descending to him, like a great sheet let down by four corners on the earth,", "apn": "Nhũm kaxkwa katêr nhũm kurũm mẽmoj te kot mẽ hpipro xà pyràk xwỳnhja pyka hwỳr wrỳk o mõ. Nẽ hatur xà piitã axpẽn tã akuprõ nẽ ajêt nẽ wrỳk o mõ nhũm omu."}
{"eng": "in which were all kinds of four-footed animals of the earth, wild animals, reptiles, and birds of the sky.", "apn": "Mẽ hpipro xàta kamã mẽmo mry piitã hikwỹ. Mẽmo mry hpar o ri pa xwỳnhjaja nẽ htu mỳr pê ri pa xwỳnhjaja nẽ mẽmo àk kỳx pê htor o ri mrar xwỳnh piitã mẽ hpipro xàja kamã hikwỹ nhũm omu."}
{"eng": "When many days were fulfilled, the Jews conspired together to kill him,", "apn": "Tã ra hã apkati xohtô nẽ nhũm Tamas kãm Ijaew kwỳjaja kot Sawti pĩr kaxyw hã axpẽn ma."}
{"eng": "but their plot became known to Saul. They watched the gates both day and night that they might kill him,", "apn": "Hãmri nhũm mẽhõja hã ama nẽ Sawti hwỳr tẽ nẽ kãm mẽ harẽ nẽ kãm: —Kwa Sawti kêr ka axkãm ajamak rom. Na mẽ pahkwỳjaja atã amỹnê. Na mẽ ra krĩ puhã kahê xà hã hakwakre piitã hamãr ho kuhê. Kot kaj nhỹhỹm akato nhũm mẽ apumu nẽ apynê nẽ apĩ. Anẽ."}
{"eng": "But Saul, still breathing threats and slaughter against the disciples of the Lord, went to the high priest", "apn": "Rôm nhũm Sawtija xatã Jerujarẽ kamã Pahihti Jejus kôt mẽ kot amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja tanhmã mẽ homnuj tỳx to ho ri mẽ hkôt pa. Kãm mẽ himex par prãm jakamã na pre hte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr pix o pa. Tã ra hamaxpẽr nẽ ma patre maati hwỳr tẽ nẽ mẽ hã amnhĩ jarẽ nẽ kãm:"}
{"eng": "and asked for letters from him to the synagogues of Damascus, that if he found any who were of the Way, whether men or women, he might bring them bound to Jerusalem.", "apn": "—E ot pa awỳr tẽ. Kwa inhmã kagà nhĩpêx pa kupy nẽ ma krĩ pê Tamas kãm mẽ pahpê Ijaew xàptàr tũmrejê hwỳr o mõ nẽ mẽ kãm kugõ. Kê mẽ kamã harẽ nẽ omu hãmri nẽ hkôt inhĩhkra kamã Jejus kôt mẽ kot amnhĩ nhĩpêx xwỳnhjê jagjê. Mẽnijaja nẽ mẽmyjaja. Hãmri pa mẽ unê nẽ man akupỹn awỳr mẽ o mõ ka mẽ omu nẽ kam tanhmã mẽ hipêx to. Anẽ. Hãmri nhũm kuma nhũm ja kãm mex nẽ. Hãmri nhũm kãm kagà nhĩpêx nẽ kugõ nhũm kupy nẽ hkôt mẽ pa xwỳnhjê mẽ ro hã ma Tamas wỳr mẽ hwỳr mõr kurê kumrẽx."}
{"eng": "As they went on the way, they came to some water; and the eunuch said, “Behold, here is water. What is keeping me from being baptized?”", "apn": "Hãmri nhũm wa kormã mõ nẽ pry htã himô hãnh mõ nhũm Exiop nhõ xwỳnh omu nẽ Firipti mã kãm: —E mũj gô mũj nõ. Xà kot kaj kamã ixkrã kumrã nà? Anẽ."}
{"eng": "As they went on the way, they came to some water; and the eunuch said, “Behold, here is water. What is keeping me from being baptized?”", "apn": "Nhũm kãm: —Nà kot kaj amnhĩ kaxyw Jejus Kris kôt ajamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xãm hã kot paj akrã kumrãr kurê kumrẽx. Anẽ. Hãmri nhũm kãm: —Tỳ. Kêp Tĩrtũm Kra kênã kot paj kêt amnhĩ kaxyw hkôt ijamaxpẽr kêt. Anẽ."}
{"eng": "For I see that you are in the poison of bitterness and in the bondage of iniquity.”", "apn": "Hãmri nhũm wa tee ri ã kapẽr anhỹrja ã omu nhũm Pêtre kãm: —Tk. Kwa ajamaxpẽrja mex kêt. Xà na htem kàxpore ho Tĩrtũm mã amnhĩrer pê ỹ hã mẽ ho hwỳr o pa nhũm Karõ mẽ hwỳr agjê? Nà na htem kàxpore ho Tĩrtũm Karõ japrôr kêt nẽ. Kot kaj wa ixpyrà nẽ ã mẽ hipêx anhỹr kêt nẽ. Ajamaxpẽrja mexre hã. Kormã ate Tĩrtũm kôt amnhĩ xãm tỳx kêt jakamã na ka atỳx ã ri ajamaxpẽr anẽ. —Na ka ã wa ixte Tĩrtũm nhỹ hã mẽ hipêx anhỹr ã wa ixpumu nẽ amã wa ixpyrà nẽ ã mẽ hipêx anhỹr o ri apa hprãm xàj ajamaxpẽr punuj nẽ. Nhũm ajamaxpẽr punuj te kot apa hã apyr ka tee ate kêp amnhĩ kjênh pyràk. Kwa tokyx ajamaxpẽr punuj ã amnhĩ pumu nẽ akaprĩ nẽ tokyx hkaga. Hãmri nẽ amnhĩ to Tĩrtũm wỳ kê amnhĩ katut kôt ajamaxpẽr punujja mẽ ka axte ã ajamaxpẽr anhỹr kêt nẽ. Ã mẽ hamaxpẽr punuj anhỹr xwỳnhjaja koja mẽ nhỹrmã ma kuwy hwỳr pa. Anẽ."}
{"eng": "But when they believed Philip preaching good news concerning God’s Kingdom and the name of Jesus Christ, they were baptized, both men and women.", "apn": "Tã nhũm Firipti haxwỳja ma mõ. Ma krĩ pê Samar hwỳr mõ nẽ kamã mẽ kãm Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnhta jarẽnh o pa. Samar kamã na pre wajaga Simãwti ri Samar nhõ xwỳnhjê hkôt mẽ no kupyr rãhã ho ri mẽ hkôt pa. Nẽ àhpumunh tỳx ã amnhĩ to jarkrar o ri pa. Jakamã nhũm mẽ kot amnhĩ nhĩpêx ã omu nẽ kamã no pyma nẽ. Nẽ htỳx ho ãm hãmri kot amnhĩ jarẽnh ã hkamnhĩx. Jakamã nhũm pre mẽ kãm tanhmã ri amnhĩ to hêx to ho pa pê mẽ no kupyr rãhã ho ri pa nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê omu. Mẽ kot amnhĩ to hkryre xwỳnhjaja nẽ mẽ kot amnhĩ to rũnh xwỳnhjaja nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã omunh o hkôt pa. Nẽ ri axpẽn mã harẽnh o: —Kokỹỹ. Wajagaja àhpumunh tỳx kumrẽx. Tĩrtũm nhỹ hã mãn te ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa nà? Mãn pre Tĩrtũm kãm àhpumunh xà hkwỳ gõ nhũm ỹ hã ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Anẽ. Hãmri nẽ hkôt hamaxpẽr o ri hkôt amnhĩ nhĩpêx o pa. Tã nhũm Firipti mẽ õ krĩ hwỳr mõ nẽ mẽ kãm Jejus Kris jarẽnh o ri mẽ hkôt pa nẽ mẽ kãm: —Jejus kêp Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr mẽnh xwỳnh jakamã kot kaj mẽ amnhĩ kaxyw hkôt ajamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ nhũm Tĩrtũm hã mẽ apumu nẽ mẽ ato hkra. Anẽ. Hãmri nẽ Tĩrtũm nhỹ hã akupỹm tanhmã mẽ kute xwỳnhjê ho mex to ho pa. Mẽ ĩ kamã mẽ htyk xwỳnhjaja nẽ mẽ hyk o mẽ pa xwỳnhjaja nhũm mẽ ohtô nẽ akupỹm mẽ ho mex o pa. Nẽ mẽ hkwỳjê nê mẽkarõmnuti hkwỳ jano nhũm mẽ àmra htỳx o mẽ hkaga nẽ ma mẽ kurũm hapôx nẽ mra. Ã Firiptija Jejus nhỹ hã mẽ ho mex o pa anẽ nhũm mẽ piitã ja hã omu nẽ kapẽr ma nẽ hkĩnh nẽ. Nẽ kapẽr mar tỳx nẽ hkôt hamaxpẽr. Jao wajaga Simãwti kaga nẽ hpãnhã amnhĩ kaxyw Jejus kôt pix mã hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ. Hãmri nhũm Firipti ja hã mẽ omu nẽ mẽ hkrã kumrã. Mẽmyjaja nẽ mẽnijaja nẽ mẽ piitã mẽ hkrã kumrã. Ra mẽ kot Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr ã mẽ piitã mẽ kãm amnhĩ to amnhĩrĩt kaxyw nhũm mẽ hkrã kumrãr pa."}
{"eng": "But Saul ravaged the assembly, entering into every house and dragged both men and women off to prison.", "apn": "Nhũm Sawti haxwỳja Jejus kôt mẽ kot amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê homnuj o pa. Mẽ kot Jejus kaga hprãm xàj tanhmã mẽ hipêx to ho pa. Na pre hte mẽ õrkwỹ hwỳr agjê nẽ mẽ unê. Mẽmyjê pynê nẽ mẽnijê pynê nẽ ma mẽ o mra nẽ mẽ hagjênh xà kamã mẽ hagjê. Mẽ uràk nẽ kêp Ijaew tã ã mẽ hipêx anhỹr o pa."}
{"eng": "‘heaven is my throne, and the earth a footstool for my feet. What kind of house will you build me?’ says the Lord. ‘Or what is the place of my rest?", "apn": "Na pa hte kaxkwa rũm pyka hkôt mẽ piitã mẽ hamãr mex o ixkrĩ. Tã tanhmã kot paj amnhĩ to nẽ mẽ ĩhkra ho mẽ kot inhmã ixkre nhĩpêxta wỳr axà nẽ kamã ixpa ho ixpa?"}
{"eng": "Didn’t my hand make all these things?’", "apn": "Nà ixte mẽmoj piitã ho ixkator xwỳnh kênã kot pa kêt ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Anẽ. Nhũm pre ã Tĩrtũm amnhĩ tã mẽ kãm kapẽr anẽ nhũm ỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhja ô ri mẽ pamã hã kagà."}
{"eng": "He supposed that his brothers understood that God, by his hand, was giving them deliverance; but they didn’t understand.", "apn": "Hãmri nẽ htẽm kôt ja wa omu. Nhũm Ejit nhõ xwỳnhja Ijaewja homnuj o xa nhũm Mojes tẽn tee ri hã omu nẽ hamaxpẽr o: “E pa ma wa hwỳr tẽ nẽ ixkwỳ mũj ã Ejit nhõ xwỳnhta pĩ kê ixkwỳjaja ja hã ixpumu nẽ Tĩrtũm kot mẽ hwỳr inhmẽnh ã ixpumu. Ixte Ejit nhõ xwỳnhjê nê mẽ kator kaxyw mẽ ja hã ixpumunh kurê kumrẽx.” —Anhỹr o hamaxpẽr hãmri nẽ wa hwỳr tẽ nẽ amnhĩõja nê Ejit nhõ xwỳnh pĩ. Tã no nhũm hkwỳjaja kot hpĩr ã harẽnh mar tã tanhmã amnhĩ kaxyw kãm hamaxpẽr to hkêt nẽ."}
{"eng": "More believers were added to the Lord, multitudes of both men and women.", "apn": "Na pre hte Jejus kôt mẽ kot amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja xatã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr akuprõ. Mẽ kot ixkre nhĩkjê mã: “Pahi Sarumãw nhõ” anhỹr xwỳnh jarẽnhja wỳr nhũm pre htem akuprõ. Nhũm mẽ piitã kãm mẽ hkĩnh nẽ mẽ ohtô nẽ mẽ hkôt akuprõ nẽ mẽ uràk nẽ Jejus kôt amnhĩ xunhwỳ. Mẽnijaja nẽ mẽmyjaja. No nhũm mẽ hkwỳja Ananĩs mẽ Sapire wa kot amnhĩ nhĩpêxja mã hamaxpẽr nẽ kãm mẽ hkôt mrar pyma nẽ. Kãm mẽ hkĩnh tã kãm mẽ hkôt mrar pyma nẽ. Nhũm pre hte Jejus nhỹ hã mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o ri mẽ piitã mẽ hkôt pa."}
{"eng": "The young men arose and wrapped him up, and they carried him out and buried him.", "apn": "Nhũm pre ã Simãw Pêtre Ananĩs mã kapẽr anẽ nhũm kuma nẽ pykap tẽm nẽ htyk kurê kumrẽx. Hãmri nhũm mẽ àptàr nywjaja hwỳr tẽ nẽ kupẽxê ho hkupu nẽ kumỳ nẽ ma o tẽ nẽ haxà. Hãmri nhũm mẽ kot ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã harẽnh mar xwỳnhjaja tee ri harẽnh ma nẽ kãm ma htỳx nẽ."}
{"eng": "having a field, sold it and brought the money and laid it at the apostles’ feet.", "apn": "Jujere na pre ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ mẽ kaxyw õ pika hkwỳ ho wẽnê. Hãmri nẽ kàxpore py nẽ o tẽ nẽ Jejus nhỹ hã mẽ ahkre xwỳnh maatijê mã kugõ. Jujereja Ijaew nhõ patre ho ajuta xwỳnh na pre. Gô hipôk pê Sipre kamã na pre kato. Kêp Jujere htã no nhũm Jejus nhỹ hã mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja na prem kãm: “Panãpe” Anẽ. Mẽ kapẽr kãm Panãpeja te kêp “mẽ hamaxpẽr o mẽ hihtỳx o pa xwỳnh” anhỹr pyràk. Jakamã nhũm õ pika hkwỳ ho wẽnê nẽ kàxpore py nẽ o tẽ nẽ Jejus nhỹ hã mẽ ahkre xwỳnhjê mã kugõ nhũm mẽ kupy nẽ mẽ kêp amrakati xwỳnhjê mã ho anhgrà."}
{"eng": "and laid them at the apostles’ feet; and distribution was made to each, according as anyone had need.", "apn": "Na pre htem tõhã õ ixkre hõ ho wẽnê. Rỳ õ pyka hkwỳ ho wẽnê nẽ kàxpore jamỳ nẽ ma o mra nẽ Jejus nhỹ hã mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjê mã kugõ nhũm mẽ hamỳ nẽ mẽ kêp amrakati xwỳnhjê mã ho anhgrà. Hãmri nhũm mẽ amnhĩm hamỳ nẽ ho amnhĩm awjaprô. Jakamã na pre hte mẽ hkwỳjaja kãm prãm nẽ ri pa rỳ ê hkêt nẽ ri pa hkêt nẽ."}
{"eng": "“For truly, both Herod and Pontius Pilate, with the Gentiles and the people of Israel, were gathered together against your holy servant Jesus, whom you anointed,", "apn": "Ãm hãmri na pre mẽ hkukamã mẽ hã kagà. Ra mẽ kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kênã. Krĩ ja kamã na prem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaxyw axpẽn wỳr akuprõ. Pahi Erox nẽ pahi Põn Pirat nẽ mẽ ixkwỳjaja nẽ mẽ kêp Ijaew kêt xwỳnhjaja axpẽn wỳr akuprõ nẽ Akra Jejus kutã amnhĩ xunhwỳ nẽ mẽ kot hpĩr kaxyw hã amỹnê. Kot tãm amnhĩ nhĩpêx o pa nhũm ate mẽ ixkaxyw ãm xwỳnhja nhũm mẽ axtem nẽ kutã amnhĩ xunhwỳ."}
{"eng": "to do whatever your hand and your counsel foreordained to happen.", "apn": "—Nom amnepêm kormã mẽ ixkêt ri na ka pre mẽ hkukamã ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã mẽ omu. Mẽ kot tanhmã apê Akra Jejus to nẽ hpĩrta kukamã ka pre hã mẽ omu. Tã mẽ ixwỳr amẽ nhũm prem kupĩ. No ãm ajamaxpẽr xà hkôt."}
{"eng": "The kings of the earth take a stand, and the rulers plot together, against the Lord, and against his Christ.’", "apn": "Amnepêm na pre mẽ inhĩgêt Tawija amã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa. Nẽ Akarõ nhỹ hã akapẽr kwỳ jarẽ nẽ hã kagà. Nẽ kagàja kamã mẽ kot Pahihti Jejus kutã amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê jarẽ nẽ mẽ hã kagà. Mẽ hkukamã mẽ hã kagà nẽ mẽ hã kagà ho: Mẽmo mỳrapê na prem Ijaew kêt xwỳnhjaja Tĩrtũm kutã amnhĩ xunhwỳ? Nẽ Ijaew haxwỳja. Mẽmo mỳrapê na prem htỳx ri hamaxpẽr o ri pa? Nẽ pyka piitã hkôt pahijaja na prem Pahi Maati kutã amnhĩ xunhwỳr pa. Nẽ kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnh Jejus Krisja nhũm mẽ mããnẽn kutã amnhĩ xunhwỳr pa. Nẽ mẽ kot hpĩr kaxyw mẽ kãm hã amỹnê. Kwa mẽmo mỳrapê na prem axtem nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ? Anẽ. Ã na pre finat Tawija Akarõ nhỹ hã mẽ harẽ nẽ hã kagà anẽ Tĩrtũm."}
{"eng": "For the man on whom this miracle of healing was performed was more than forty years old.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri mẽ kot tanhmã wa ho kaxyw. Te grà xwỳnhta hte grà nẽ hkrĩ ho hã amgrà pê 40 tã ra akupỹm mex nhũm mẽ piitã ja hã omu nẽ hã axpẽn mã Tĩrtũm mex o mex ã harẽnh o ri pa. Jakamã nhũm mẽ utàr xwỳnhjaja mẽ kuma nẽ kãm mẽ uma nẽ. Hãmri nẽ mẽ umaj tanhmã Simãw Pêtre mẽ Juãw wa ho hkêt nẽ. Ãm axte wa kot Jejus jarẽnh o pa nê wa kãm kapẽr kãm hihtỳx nẽ wa hano nhũm wa ma tẽ."}
{"eng": "Annas the high priest was there, with Caiaphas, John, Alexander, and as many as were relatives of the high priest.", "apn": "Tã nhũm apkati nhũm mẽ ohtô nẽ wa ujarẽnh ã wa mar kaxyw Jerujarẽ kamã axpẽn wỳr akuprõ. Ijaew pigêtjaja nẽ mẽ àptàr tũm kwỳjaja. Nẽ mẽ kot finat Mojes kapẽr o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja. Nẽ mẽ õ patre maati Anas mẽ hkwỳja. Nẽ Ijaew nhõ juisti Kajpas mẽ Juãw õ mẽ Aresãnja. Nhũm mẽ kot Simãw Pêtre mẽ Juãw wa mar kaxyw axpẽn wỳr akuprõ."}
{"eng": "But many of those who heard the word believed, and the number of the men came to be about five thousand.", "apn": "Nhũm Simãw Pêtre mẽ Juãw wa arĩ mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o wa xa nẽ mẽ kãm: —Nà na pre Jejus ty nhũm Tĩrtũm akupỹm ho htĩr. Tã kot akupỹm ho htĩr jakamã koja nhỹrmã uràk nẽ akupỹm mẽ htyk xwỳnh piitã mẽ ho htĩr pa. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kot wa mar o kuhê xwỳnh kwỳjaja wa kuma nẽ wa hkôt hamaxpẽr nẽ wa urà nẽ Jejus kôt amnhĩ xunhwỳ. Jakamã nhũm ra mẽ kot Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja ohtô rax kumrẽx. Ra mẽ kêp 5.000. Hãmri nhũm axtem mẽ hkwỳjaja wa hwỳr mra nẽ wa mar o kuhê. Mẽ õ patre nhõ pôristi krãhtũm mẽ Satusew nhõ xwỳnh kwỳjê mẽ nhũm mẽ ma Simãw Pêtre mẽ Juãw wa hwỳr mra nẽ tee ri wa kot mẽ ahkre hã wa mar o kuhê. Nẽ mẽ kãm akupỹm mẽ htĩr jarẽnhja ma nẽ wa kamã gryk nẽ. Satusew nhõ xwỳnhjaja na pre htem akupỹm mẽ htĩr kôt hamaxpẽr kêt jakamã nhũm wa akupỹm mẽ htĩr jarẽ nhũm mẽ tee ri wa kuma nẽ hamaxpẽr punuj nẽ wa kamã gryk kato. Hãmri nẽ wa hã amỹnê nhũm mẽ wa unê nẽ ma wa o tẽ nẽ mẽ hagjênh xà kamã wa haxà. Ra myt grire nhũm mẽ wa haxà. Wa kot mẽ hagjênh xà kamã hã apkati nhũm rĩ kormã mẽ kot ujarẽnh ã tanhmã wa ho kaxyw."}
{"eng": "and that he may send Christ Jesus, who was ordained for you before,", "apn": "Hãmri nẽ mẽ ato mex nẽ ka mẽ kukwak ri akĩnh nẽ ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx ri apa. Koja nhỹrmã akupỹn mẽ pahwỳr Jejus mẽ. Ra kot mẽ pakaxyw ãm kênã."}
{"eng": "whom heaven must receive until the times of restoration of all things, which God spoke long ago by the mouth of his holy prophets.", "apn": "—Nom koja tokyx akupỹn wrỳk kêt nẽ. Koja kormã kaxkwa kamã pa rãhã nhũm Tĩrtũm akupỹm kot mẽmoj piitã ho mex par mẽ nhũm rĩ kormã akupỹn mẽ pahwỳr wrỳ. Amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o pa xwỳnhjaja kot ja kukamã harẽnh nẽ hã kagà xà hkôt."}
{"eng": "“Now, brothers, I know that you did this in ignorance, as did also your rulers.", "apn": "Mẽ ate omunh xwỳnhta Jejus tãm kot ho mex kênã. Kot amnhĩ kaxyw kãm hamaxpẽr tỳx jakamã nhũm akupỹm ho mex ka mẽ omu. —Finat Apraãw nẽ Ijak nẽ Jako mẽ hkwỳjaja kot hkôt amnhĩ nhĩpêx o pa xwỳnh pê Tĩrtũmja. Tãm na pre akupỹm Kra Jejus o htĩr nẽ mex o mex ã harẽ. Mẽ ate hã axàmnênh nhũm mẽ kot hpĩr xwỳnhta. Pahihti Pirat kot kãm urer kaxyw tã ka mẽ nê kãm akapẽr kãm axihtỳx nẽ. Nom Jejus tãm kot amnhĩ nhĩpêx o pa xwỳnh na pre. Na pre hte amnhĩ nhĩpêx mex rãhã ho pa htã ka mẽ axtem nẽ hkaga. Nhũm pahihti Pirat mẽ ate kot kãm urer kêt ã axihtỳx nhũm kãm urer kêt nẽ õ pôristi mã kugõ nhũm mẽ amã kupĩ. Mẽ kajaja mẽ amã hprãm xà hkôt mẽ amã kupĩ. Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr mẽnh tã ka mẽ axtem nẽ apĩ. —Nom mẽ ate kêp Tĩrtũm Kra hã omunh kêt jakamã na ka prem ã hipêx anẽ. Mẽ kot mẽ ato amnhĩptàr xwỳnhjê mẽ na ka prem amarĩ apĩ. Na prem mẽ axàmnênh xà hkôt mẽ amã pĩ kahpa hã kunhô nẽ ã hpĩr anẽ. Kêp akupỹm mẽ pahto mẽ pahtĩr xwỳnh tã ka prem axtem nẽ apĩ. No nhũm Tĩrtũm akupỹm ho htĩr pa prem akupỹm htĩr kãm omu."}
{"eng": "Peter and John were going up into the temple at the hour of prayer, the ninth hour.", "apn": "Tã nhũm apkati hõ hã nhũm Simãw Pêtre mẽ Juãw wa ma Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr wa tẽ. Na pre hte myt àhpanh grire nhũm mẽ piitã kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw hwỳr mra. Jakamã nhũm Simãw Pêtre mẽ Juãw wa haxwỳja ma hwỳr wa mra."}
{"eng": "A certain man who was lame from his mother’s womb was being carried, whom they laid daily at the door of the temple which is called Beautiful, to ask gifts for the needy of those who entered into the temple.", "apn": "Nhũm mẽhõja hakwakrem hkrĩ. Katorxà nhõxà hkre rũm hte grà nẽ kator xwỳnhta. Nẽ arĩ hkrĩ ho hkrĩ nẽ aa kànhmã ãm nẽ ri pa hkêt nẽ. Nhũm hte hkràmnhwỳjaja apkati mẽ hamỳ nẽ ma o pa nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre jakwakrem hkrĩ nhũm mẽ hwỳr o hkrĩ. Hakwakreja mẽ kot kãm: “Mẽ gjêx xà mex” anhỹr xwỳnhta kapem hwỳr mẽ mrar xwỳnhjê hwỳr o hkrĩ."}
{"eng": "Seeing Peter and John about to go into the temple, he asked to receive gifts for the needy.", "apn": "Tã nhũm Simãw Pêtre mẽ Juãw wa tẽ nẽ ixkreja wỳr wa àr o tẽ nhũm hte grà xwỳnhta wa omu nẽ kàxpore hã wa kuwỳ"}
{"eng": "Peter said to them, “Repent and be baptized, every one of you, in the name of Jesus Christ for the forgiveness of sins, and you will receive the gift of the Holy Spirit.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kãm: —Nà kêr ka mẽ tee ri ate amnhĩ tomnuj mã ajamaxpẽr nẽ akaprĩ nẽ. Hãmri nẽ Jejus Kris kôt amnhĩ xunhwỳ. Pa mẽ ja hã mẽ apumu nẽ Jejus nhỹ hã mẽ akrã kumrã. Hãmri nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ te amnhĩ katut kôt mẽ ate amnhĩ tomnuj piitã rẽnh par pyrà nẽ axte kãm hamaxpẽr kêt nẽ. Hãmri nẽ mẽ ixkuxwar mẽ awỳr amnhĩ Karõ rẽ."}
{"eng": "For the promise is to you and to your children, and to all who are far off, even as many as the Lord our God will call to himself.”", "apn": "Kãm mẽ awỳr rẽnh prãm. Mẽ amã nẽ mẽ akanrẽhã mẽ akra nẽ mẽ atàmnhwỳjê mã nẽ mẽ kot kormã Tĩrtũm kapẽr mar kêt xwỳnhjê mã. Ãm mẽ kot amnhĩ to hwỳr xwỳnh piitã nhũm kãm mẽ hwỳr rẽnh prãm. Anẽ."}
{"eng": "For David says concerning him, ‘I saw the Lord always before my face, for he is on my right hand, that I should not be moved.", "apn": "Amnepêm na pre finat Tawija Jejus akupỹm htĩr kukamã harẽ. Te Jejus tãm kapẽr pyràk o kapẽr nẽ kapẽr o: Na hte Pahi Maati ixkôt pa ho pa rãhã nẽ. Kot inhĩhkô hã ixtãnopxar o pa jakamã kot paj inhmã ma hkêt nẽ ri ixàmnhĩx ijamakêtkati nẽ ri ixpa."}
{"eng": "You made known to me the ways of life. You will make me full of gladness with your presence.’", "apn": "Na ka pre akupỹm ixto ixtĩr ã amnhĩ jarẽ pa ixtĩr tũm nẽ ixpa ho ixpa kaxyw. Tã ate ixkôt ri apa rãhã jakamã pa ixkĩnh nẽ ri ixpa. Anẽ."}
{"eng": "“Men of Israel, hear these words! Jesus of Nazareth, a man approved by God to you by mighty works and wonders and signs which God did by him among you, even as you yourselves know,", "apn": "E pa mẽ amã tanhmã Jejus jarẽnh to ka mẽ inhma. Nà Najare nhõ xwỳnh na pre. Mẽ pahte Tĩrtũm nhỹ hã kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã omunh kaxyw na pre Tĩrtũm mẽ pahwỳr kumẽ nhũm ỹ hã mẽ panoo mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa. Nẽ aa mẽ pahte mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o pa pu prem hã omu."}
{"eng": "him, being delivered up by the determined counsel and foreknowledge of God, you have taken by the hand of lawless men, crucified and killed;", "apn": "—Tã ka prem tanhmã kaxyw ajamaxpẽr punuj to nẽ apĩ. Tĩrtũm ra kot amnepê mã ja kukamã ja hã mẽ apumunh mex tã mẽ pahwỳr kumẽ ka mẽ axtem nẽ apĩ. Jao mẽ kot htỳx ri amnhĩ nhĩpêx o mẽ pa xwỳnhjê mã agõ nhũm mẽ kupĩ. Pĩ kahpa hã kunhô nhũm ty. No ãm mẽ kajaja na ka prem mẽ kãm hã amỹnê nhũm mẽ ã mẽ amã hprãm xà hkôt hipêx anẽ nẽ mẽ amã kupĩ."}
{"eng": "I will show wonders in the sky above, and signs on the earth beneath: blood, and fire, and billows of smoke.", "apn": "Kot paj kaxkwa kamã nẽ pyka kamã aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anẽ nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê omu. Jao nhỹri mẽ hkamrô pumu nẽ kuwy pumu nẽ kuwy hkũm pumu hãmri nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr."}
{"eng": "The sun will be turned into darkness, and the moon into blood, before the great and glorious day of the Lord comes.", "apn": "Nẽ koja myyti ahtyk nhũm mytwrỳre haxwỳja te mry kamrô pyràk. Pahihti Jejus akupỹn hpôx xà hã arĩgro xwỳj ri koja mẽmoj ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Akupỹn hpôx xà hã arĩgro koja mex kumrẽx."}
{"eng": "It will be that whoever will call on the name of the Lord will be saved.’", "apn": "Tã koja mẽhõ mẽmoj kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nẽ amnhĩ kaxyw inhmã hamaxpẽr nẽ amnhĩ to ixwỳ pa kuma nẽ ho ixkra nẽ mẽmoj punujta pê utà. Anẽ. Na pre ã Tĩrtũm kapẽr anẽ nhũm finat Joewja mẽ pamã hã kagà."}
{"eng": "Others, mocking, said, “They are filled with new wine.”", "apn": "Tĩrtũm Karõ na pre. Tãm mẽ hwỳr wrỳk jakamã ã ri mẽ hipêx anẽ. Hãmri nẽ kot mẽ ho amnhĩptàr kaxyw mẽ hkarõm gjêx pa nhũm mẽ ỹ hã tanhmã kapẽr to ho kuhê. Nom mẽ kapẽr o kapẽr kêt nẽ. Axtem mẽ kapẽr kwỳ ho kapẽr. Tĩrtũm Karõ kot tanhmã mẽ ho jakamã nhũm mẽ axtem mẽ kapẽr kwỳ ho kapẽr. Jao ahpỹnhã mẽ kapẽr kwỳ ho Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽ. Na pre Ijaew kwỳjaja ahpỹnhã pyka hõ kamã ri mẽ hkôt pa nẽ mẽ kapẽr ma nẽ ho kapẽr o pa. Tã akupỹm Jerujarẽ hwỳr pan pôj nẽ kamã ri pa ho pa. Hãmri nẽ mẽmojta ma nẽ ma Jejus kwỳjê hwỳr hprõt nẽ ahpỹnhã mẽ kapẽr ã mẽ kuma nẽ tee ri mẽ omunh o kuhê. Amnhĩ jaêr pê mẽ kuma nẽ tanhmã axpẽn mã mẽ harẽnh to ho: —Kokỹỹ. Garirej nhõ xwỳnhjaja kot mẽ pakapẽr mar kêt tã ra tanhmã amnhĩ to nẽ ahpỹnhã ri mẽ pakapẽr o kapẽr. Ahpỹnhã mẽ pakapẽr nẽ ahpỹnhã mẽ panhõ pyka htã nhũm mẽ ã ri mẽ pakapẽr o kapẽr anẽ. Na pika pê Pat nẽ Met nẽ Erãw nẽ Mẽsopotãm nẽ Jutej nẽ Kapatos nẽ Põt nẽ As nẽ Prik nẽ Pãpir nẽ Ejit nẽ Sirẽn wỳr Ripja nẽ krĩ pê Rõm nẽ gô hipôk pê Kret nẽ Arap. Nẽ mẽ pahkwỳjaja mẽ pahpê Ijaew kumrẽx nẽ mẽ pahkwỳjaja amarĩ ri amnhĩ to Ijaew. Ãm ahpỹnhã mẽ panhõ pyka nẽ ahpỹnhã ri mẽ pakapẽr. —Tã pu mẽ ahpỹnhã mẽ pakapẽr kãm mẽ kapẽr ma. Tĩrtũm mex ã mẽ kot axpẽn mã harẽnhja pu mẽ hã mẽ mar mex nẽ. Anẽ. Nhũm prem ã axpẽn mã mẽ harẽnh anẽ nẽ tee ri mẽ omunh o kuhê. Amnhĩ jaêr pê amnhĩ kapẽr kãm mẽ kapẽr ma nẽ tee ri hamaxpẽr nẽ axpẽn mã: —Kokỹỹ. Tanhmã mãn pre wem amnhĩ to nẽ ra mẽ pakapẽr ma nẽ mẽ pakapẽr o kapẽr? Anẽ. Nhũm mẽ hkwỳjaja axtem nẽ ri mẽ hã hpẽr o axkẽ nẽ axpẽn mã: —Tk. Ãm mẽ pipãnh ã ã ri mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr kênã. Anẽ."}
{"eng": "to take part in this ministry and apostleship from which Judas fell away, that he might go to his own place.”", "apn": "Hãmri nhũm mẽ wa hã Tĩrtũm kukja nẽ kãm: —Pa Tĩrtũm? Nà na pre finat Jut Kariotja Jejus kaga nẽ ty nẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê ma mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta wỳr ma mõ. Tã ot pa mẽ ixte mẽhõ kot mỳr pê mẽ ixpyrà nẽ Jejus nhỹ hã mẽ ahkre ho pa kaxyw mẽhõ hã akukjêr kaxyw akuprõ. Ate mẽ ixpiitã tanhmã mẽ ixte amnhĩ nhĩpêx to ho ixpa hã mẽ ixpumunh par Tĩrtũm. Ate mẽ ijamaxpẽr kôt mẽ ixpumunh par nẽ mẽ ixte tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ ixpumunh par. Jakamã e. Ota Maxitre mẽ Jujereja wa nhỹ. Nhỹ kot kaj amnhĩm ata? Kot paj mẽ kẽn pijakrutja ã wa hixi xi nẽ ho àk nẽ hõ py. Hãmri ka amã hprãm xwỳnhta ta. Kêr pa mẽ kẽn pumunh kêt rãhã hõ py nẽ hã hixi pumu nẽ amã hprãm xwỳnh kôt omunh kurê kumrẽx. Anẽ."}
{"eng": "It became known to everyone who lived in Jerusalem that in their language that field was called ‘Akeldama,’ that is, ‘The field of blood.’", "apn": "Tã nhũm mẽ kot Jejus kôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja ra kêp 120. Jakamã nhũm mẽmo arĩgro hã axpẽn wỳr akuprõ nẽ hkrĩ. Nhũm Simãw Pêtre kànhmã xa nẽ tanhmã mẽ kãm Jut Kariot jarẽnh to nẽ mẽ kãm: —E Jejus kôt ixtõ nẽ ixtõxjaja. Pa mẽ amã tanhmã finat Jut Kariot jarẽnh to ka mẽ inhma. Na pre axtem nẽ mẽ pahkwỳjê mã Jejus ã amỹnê nẽ hpãnhã kàxpore hkwỳ jamỳ nẽ o tẽ nẽ ho amnhĩm pyka hkwỳ japrô. Tã tanhmã amnhĩ to nẽ nhỹri õ pyka kamã tẽm nẽ amnhĩ tu katõk nẽ hkrêx kato nẽ ty nẽ hkamrô ho õ pyka xy hpa. Jakamã nhũm Jerujarẽ nhõ xwỳnhjaja harẽnh ma nẽ pykaja ã hixi mẽ nhũm kêp “pyka kamrôhti.” No mẽ pahpê Ijaew kapẽr kãm kêp “Ajetãm.” Amnepêm na pre Tĩrtũm Karõ finat Tawi mã Jut Kariot kukamã tanhmã harẽnh to. Kormã kator nẽ kot tanhmã amnhĩ to hkêt tã nhũm ra hkukamã omu nẽ Tawi mã harẽ. Kot axtem nẽ mẽ kãm Jejus ã àmnênhja nhũm hkukamã omu nẽ Tawi mã harẽ nhũm kuma nẽ ô ri hã kagà. Tã nhũm kot hkukamã hã kagà hkôt nhũm ã Jejus nhĩpêx anẽ. Jut Kariotja mẽ panhĩõ na pre. Na pre Jejus mẽ pahpyrà nẽ amnhĩm kuta. Mẽ pahpyrà nẽ ỹ hã kapẽr jarẽnh o pa kaxyw. Tã nhũm axtem nẽ ã hipêx anẽ."}
{"eng": "When he had said these things, as they were looking, he was taken up, and a cloud received him out of their sight.", "apn": "Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm kapẽr anẽ hãmri nẽ mẽ kêp kànhmã àpir o tẽ nẽ mẽ noo mã ma kaxkwa hwỳr àpir o tẽ nẽ kakrãm axà nẽ mẽ kêp akunok."}
{"eng": "While they were looking steadfastly into the sky as he went, behold, two men stood by them in white clothing,", "apn": "Hãmri nhũm mẽ tee ri hapêr o kuhê rãhã nhũm mẽhõ myja wa axkrut nẽ mẽ hwỳr wrỳ nẽ mẽ kutã wa xa. Wa ê hakaj nẽ wa xa."}
{"eng": "Being assembled together with them, he commanded them, “Don’t depart from Jerusalem, but wait for the promise of the Father, which you heard from me.", "apn": "Kormã akupỹm kaxkwa hwỳr àpir xwỳj ri na pre ỹ hã mẽ ahkre ho pa kaxyw hkôt mẽ pa xwỳnh kwỳjê rê. Tã nhũm mẽ kãm hkurê xwỳnhjaja kupĩ nhũm amnhĩ xà htỳx kãm hamak rax kãm ty. Hãmri nhũm Tĩrtũm akupỹm ho htĩr. Nom nhũm ma akupỹm kaxkwa hwỳr àpir kurê kumrẽx kêt nẽ. Na pre xatã mẽ kot ỹ hã mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnh maatijê hwỳr hapôj nhũm mẽ akupỹm htĩr kãm omu. Na pre hte nhỹri mẽ hwỳr hapôj nẽ tanhmã mẽ ahkre hto nẽ mẽ kãm: —Na pre Tĩrtũm mẽ ato hkra nẽ tãm mẽ ate amnhĩ nhĩpêx o apa kaxyw mẽ axunhwỳ. Anhỹr o mẽ ahkre hã arĩgro ho 40. Hãmri nẽ kormã mẽ kamã pa ri axte tanhmã mẽ kãm kapẽr to. Tĩrtũm Karõ nhỹ hã mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: —E kêr ka mẽ krĩ ja kamã ri apa nẽ tokyx ma nhỹhỹm apa hkêt nẽ. Kê Inhĩpêêxà Tĩrtũm mẽ awỳr amnhĩ Karõ rẽ mãn. Ra ixte mẽ amã harẽnh xà hkôt koja mẽ awỳr kurẽ nhũm mẽ awỳr wrỳ nẽ mẽ akarõ mã agjê ka mẽ rĩ kormã anhgrà nẽ ma nhỹhỹm krĩ hkôt ri mẽ kãm kapẽr jarẽnh o ri mẽ hkôt apa."}
{"eng": "Therefore Peter and the other disciple went out, and they went toward the tomb.", "apn": "Hãmri pa wa kuma nẽ hwỳr ixprõt kurê kumrẽx."}
{"eng": "They both ran together. The other disciple outran Peter and came to the tomb first.", "apn": "Hãmri pa Simãw Pêtre mã wa nẽ ixkumrẽx hwỳr pôj."}
{"eng": "For these things happened that the Scripture might be fulfilled, “A bone of him will not be broken.”", "apn": "Na pre ra Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kamã ra hkukamã tanhmã kot mẽ pahwỳr mẽnh xwỳnhta jarẽnh to nẽ hã kagà. Nẽ hã kagà kot: Koja mẽ nhỹhỹnh hi hkwỹnh kêt nẽ. Anẽ. Tã nhũm mẽ ra hã kagàja kôt ã hipêx anẽ nẽ kêp hi hkwỹnh kêt nẽ."}
{"eng": "Again another Scripture says, “They will look on him whom they pierced.”", "apn": "Nẽ Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũmja mããnẽn ja hã harẽnh kot: Mẽ kot hpĩr nẽ hkanhwỳr xwỳnhja koja mẽ hpar pê omunh o kuhê. Anẽ. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kamã ã Jejus tyk kukamã harẽnh kot anhỹr."}
{"eng": "After this, Jesus, seeing that all things were now finished, that the Scripture might be fulfilled, said, “I am thirsty!”", "apn": "Tã nhũm Jejus ra amnhĩ pumu hãmri nẽ hamaxpẽr o: —Nà Inhĩpêêxà kot mẽmoj tã inhmã karõta na pa ra kãm ho anhỹr o hitep xà xir kaxyw. Anẽ. Hãmri nẽ kãm kôr ã amnhĩ jarẽ. Nom ra hkukamã Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot htyk kaxyw nẽ kãm kôr kukamã harẽnh jakamã nhũm ã amnhĩ jarẽnh anẽ nẽ kapẽr o: Nà na pa ra inhmã kôr nẽ. Anẽ."}
{"eng": "Now a vessel full of vinegar was set there; so they put a sponge full of the vinegar on hyssop, and held it at his mouth.", "apn": "Nhũm hpar pê guhkrax kãm wĩhti punureta ãm jakamã nhũm mẽ ã kot amnhĩ jarẽnh anhỹrja ma nẽ kaxyw mẽmo rerek py nẽ o tẽ nẽ kaxyw pĩ ryti hõ py nẽ ho hkanhwỳ. Nẽ akupỹn o tẽ nẽ ho wĩhti mã haxà nẽ kãm kupẽ."}
{"eng": "Jesus answered, “My Kingdom is not of this world. If my Kingdom were of this world, then my servants would fight, that I wouldn’t be delivered to the Jews. But now my Kingdom is not from here.”", "apn": "Hãmri nhũm kãm: —Tỳ ãm hãmri na ka ã ijarẽnh anẽ. Nom jar pika ja kamã ixpê mẽõ pahi hkêt. Axtem ixpê mẽõ pahi na pa. Mo kaxyw na ka ã ixkukjêr anẽ? Xà na pre mẽhõ ixte mẽ anhõ pahi Sesti kutã ixãm ã amã ijarẽ ka ama nẽ tee ri ixkukamã ajamaxpẽr? Nà xà ãm hãmri amã Tĩrtũm kot Ijaew wỳr inhmẽnh ã ixpumunh prãm? Mo kaxyw na ka ã ixkukjêr anẽ? Anẽ. Hãmri nhũm tee ri kuma nẽ kãm: —Tk. Mo kot pa kêt ri axtem nẽ Tĩrtũm kot Ijaew wỳr amẽnh ã akukja? Mẽ apyrà nẽ ixpê Ijaew kêt kênã. Mẽ kot ixwỳr ato htẽm xwỳnhjaja na mẽ ã ate amnhĩ jarẽnh anhỹr ã ajarẽnh anẽ. Nà mẽ akwỳjê mẽ mẽ anhõ patre krãhtũmjaja na mẽ ã inhmã ajarẽnh anẽ. Jakamã e aprĩ hã inhmã amnhĩ jarẽ. Tanhmã na ka we amnhĩ tomnuj to nhũm mẽ ixwỳr ato tẽ? Anẽ. Hãmri nhũm kuma nẽ kê axte kãm: —Nà ixpê pyka ja kamã mẽ õ pahi hkêt. Kop ãm ixpê pyka ja kôt mẽ õ pahi ronhỹx ra ixkôt ri mẽ pa xwỳnhjaja tanhmã ixtã mẽ ato. Nom jar ixpê mẽ õ pahi hkêt. Ãm axtem ixpê mẽ õ pahi na pa. Ãm hãmri na pa ã amã amnhĩ jarẽnh anẽ. Anẽ."}
{"eng": "Simon Peter followed Jesus, as did another disciple. Now that disciple was known to the high priest, and entered in with Jesus into the court of the high priest;", "apn": "Hãmri pa ixpê Juãw mẽ ixkràmnhwỳ Simãw Pêtre mẽ pa wa ma mẽ hkôt wa tẽ. Nhũm mẽ ra mẽ inhõ patre maati nhõrkwỹ hwỳr Jejus o axà. Nhũm patre maati kot ixpumunh jakamã nhũm kãm àpênh xwỳnhja ixpumu nẽ inhmã anẽ pa mẽ hkôt axà."}
{"eng": "but Peter was standing at the door outside. So the other disciple, who was known to the high priest, went out and spoke to her who kept the door, and brought in Peter.", "apn": "Nom nhũm Simãw Pêtre arĩ kapôt ã hakwa krem xa. Hãmri pa omu nẽ akupỹm hwỳr tẽ nẽ mẽhõ niti kot hakwa kre jamãr o ãm xwỳnhja mã anẽ nhũm kãm kahê xà mẽ nhũm mẽ ixkôt axà."}
{"eng": "When therefore he said to them, “I am he,” they went backward and fell to the ground.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri axpẽn pumu nẽ umaj katẽ ho axkamẽ nẽ kuhê. Nom katẽ ho pikamẽnh o ra rôrôk pa nẽ hikwỹ."}
{"eng": "All things that are mine are yours, and yours are mine, and I am glorified in them.", "apn": "Tã ot pa mẽ ho awỳr o xa. Nom na pa mẽ kêp ixkwỳ hkêt xwỳnhjê ho awỳr kêt nẽ. Ãm ate inhmã mẽ õr xwỳnhjê pix o na pa awỳ. Mẽ kêp akra jakamã mããnẽn mẽ kêp ixkraa. Jakamã na htem pamã pamex o pamex ã pajarẽnh o ri pa."}
{"eng": "They said therefore, “What is this that he says, ‘A little while’? We don’t know what he is saying.”", "apn": "Nhũm pre ã Jejus hkôt mẽ ixpa ho mẽ ixpa xwỳnhjê mã kapẽr anẽ. Pa mẽ tee ri ã kapẽr anhỹr ã kuma nẽ axpẽn mã: —Kwa mo na ri ã amnhĩ jarẽnh anẽ? Nẽ tokyx mẽ pano pê pikunor tã hã apkati grêre nhũm axte mẽ pahte omunh ã amnhĩ jarẽ nẽ akupỹm Hipêêxà hwỳr àpir ã amnhĩ jarẽ. Pẽr kapẽrja ãm ri katii. Anẽ."}
{"eng": "But because I have told you these things, sorrow has filled your heart.", "apn": "Nhũm Jejus arĩ mẽ inhmã kapẽr nẽ mẽ inhmã: —E na pa ra kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnhta wỳr ra akupỹm inhnojarêt ka mẽ ixte amnhĩ jarẽnh ã inhma nẽ akaprĩ nẽ. Nẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr tã mẽ atõ aprĩ hã ma inhmõr xà ã ixkukjêr kêt nẽ. Rỳ inhmã: “Kwa mo kaxyw kot kaj kêt mẽ ixre nẽ ma akupỹm mõ? Xà we ja amã mex?” Anhỹr o mẽ atõ ixkukjêr kêt nẽ."}
{"eng": "No longer do I call you servants, for the servant doesn’t know what his lord does. But I have called you friends, for everything that I heard from my Father, I have made known to you.", "apn": "—E kot paj axte mẽ apê inhmã mẽ axàpênh xwỳnh ã mẽ ajarẽnh kêt nẽ. Na hte mẽ õ patrãwjaja hprĩ hã kãm mẽ apênh xwỳnhjê mã amnhĩ jarẽnh kêt nẽ. Na htem ãm mẽ apênh pix ã mẽ kurẽ. Nom mẽ kajaja mẽ ate ixkapẽr mar nẽ hkôt pix mã amnhĩ nhĩpêx jakamã kot paj hpãnhã mẽ apê ixkràmnhwỳ hã mẽ ajarẽ. Na htem axpẽn to hkràmnhwỳ nẽ ma nhỹhỹm pa kaxyw nẽ tanhmã amnhĩ kukamã hkràmnhwỳ mã amnhĩ jarẽnh to. Tã mẽ apê ixkràmnhwỳ jakamã na pa hte ã amnhĩ kukamã mẽ amã amnhĩ jarẽnh anẽ. Nom ja pix jarẽnh kêt nẽ. Na pa hte mããnẽn Inhĩpêêxà xô ri mẽ amã mẽmoj piitã ho amnhĩrĩt o mẽ akôt ixpa."}
{"eng": "I am the vine. You are the branches. He who remains in me and I in him bears much fruit, for apart from me you can do nothing.", "apn": "Te ixpê kahkô nhũm te mẽ apê krô pyràk jakamã kot kaj mẽ inhmã hprãm xà hkôt tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri apa nẽ te krô rã nẽ ô rũnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx. No kot kaj mẽ amnhĩ krã hkôt ri amnhĩ nhĩpêx o ri apa nẽ te krô grà nẽ ô hkêt pyràk o amnhĩ nhĩpêx."}
{"eng": "If a man doesn’t remain in me, he is thrown out as a branch and is withered; and they gather them, throw them into the fire, and they are burned.", "apn": "Na hte uwa krô nhõ dõnja nhỹri hã krô grà pumu hãmri nẽ kahkô nê hakà nẽ ma o mra nẽ kuwy kamã kurẽ nẽ ho hxêt pa. Ja pyrà nẽ mẽ kot htỳx ri ixkôt amnhĩ xunhwỳr ã amnhĩ jarẽnh xwỳnhjaja koja mẽ nhỹrmã amnhĩ xà htỳx kamã hamak rãhã ho pa."}
{"eng": "If you remain in me, and my words remain in you, you will ask whatever you desire, and it will be done for you.", "apn": "—Tã no mẽ kajaja. Kêr ka mẽ ixkapẽr kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri apa. Te mẽ pahtipxi nẽ ri papa pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Hãmri nẽ mãmrĩ amã hprãm xà hkôt mẽmoj tã Tĩrtũm wỳ nhũm ama nẽ amã mẽmoj tã ate hwỳr xàta kôt kugõ."}
{"eng": "“In this my Father is glorified, that you bear much fruit; and so you will be my disciples.", "apn": "Kot kaj mẽ Inhĩpêêxà mẽ wa ixkapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx o ri apa nhũm mẽ piitã ja hã mẽ apumu nẽ hamaxpẽr o: “Hêxta waa nẽ. Jajaja na htem Tĩrtũm kot amnhĩ nhĩpêx o amnhĩ nhĩpêx o pa. Mãn Tĩrtũmja mex o mex.” Anhỹr o hamaxpẽr."}
{"eng": "If God has been glorified in him, God will also glorify him in himself, and he will glorify him immediately.", "apn": "Hãmri nhũm Jejus mẽ inhmã: —Nà kot kaj mẽ tokyx mẽmoj pumu nẽ Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽ nẽ ijaxwỳja inhmã inhmex o inhmex ã ijarẽ. Kot kaj mẽ tokyx mẽmojta pumu kãm ga."}
{"eng": "Therefore having received that morsel, he went out immediately. It was night.", "apn": "Hãmri nhũm kuma nẽ kato nẽ ma kamàt kô kamã htẽm kurê kumrẽx. Hãmri pa mẽ ixàpkur o ixkrĩ xwỳnhjaja Jejus kot ã kãm kapẽr anhỹrja ã kuma nẽ tee ri hkukamã ijamaxpẽr. Hãmri nẽ kot ma mẽ hkĩnh ã mẽõ hkwỳ japrôr kaxyw ma htẽm ã hkamnhĩx. Nhũm mẽ ixkwỳjaja axtem Jejus kot mẽ kêp amrakati xwỳnhjê mã mẽmoj nhõr ã kãm karõ nhũm ma mẽ hwỳr htẽm ã hkamnhĩx. Kêp mẽ inhmã mẽ ixkàxpore jamãr o pa xwỳnh jakamã pa mẽ ã ixtỳx mẽmoj tã hkamnhĩx anẽ."}
{"eng": "If I then, the Lord and the Teacher, have washed your feet, you also ought to wash one another’s feet.", "apn": "Na ka htem ixto “mẽ ijahkre xwỳnh” nẽ ixto “pahihti” anhỹr o ijarẽnh o ri apa. Ãm hãmri na ka htem ã axpẽn mã ijarẽnh anẽ. Ixpê mẽ ajahkre xwỳnh nẽ mããnẽn ixpê mẽ anhõ pahihti htã inhmã mẽ ate tanhmã axpẽn nhĩpêx to ho apa hprãm xàj na pa ã mẽ apar kuhõnh anẽ. Tã kêr ka mẽ ixpyrà nẽ tanhmã axpẽn to mex to ho ri apa."}
{"eng": "arose from supper, and laid aside his outer garments. He took a towel and wrapped a towel around his waist.", "apn": "Tã pa mẽ kormã axpẽn kutã ixàpkur kaxyw ixkrĩ hpa nhũm Jejus kànhmã xa nẽ hinôkà kapa nẽ toajti py nẽ ho amnhĩ krax pre. Kot amnhĩ to rax ã amnhĩ pumunh tã ja hã amnhĩ to jarkrar pê tanhmã ri mẽ inhnoo mã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hkêt. Kêp mẽ inhõ pahi htã te kêp mẽ inhmã àpênh xwỳnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx o pa."}
{"eng": "Now before the feast of the Passover, Jesus, knowing that his time had come that he would depart from this world to the Father, having loved his own who were in the world, he loved them to the end.", "apn": "Tã nhũm ra Pas ã mẽ ixkĩnhta ahtêp. Pas ã na hte mẽ ixpê Ijaewjaja axpẽn wỳr akuprõ nẽ hã ôwêhti hkra nyw pa nẽ ho anẽ nẽ hkur o ixkrĩ. Amnepêm Tĩrtũm kot pika pê Ejit rũm mẽ inhĩgêxjê kator kaxyw nhũm mẽ nojarêt nẽ ã hkwỳ hpar nẽ ho anhỹr nẽ hkwỳ hkurta pyràk. Na prem nojarêt nẽ mẽ hkra my kot wa mẽ kêp htyk pumaj ôwêhti hkra nyw kwỳ hpa nẽ ho anẽ nẽ ĩ hku. Jakamã nhũm arĩ mẽ ixpê mẽ hkanrẽhã mẽ htàmnhwỳjaja ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrja mã ijamaxpẽr nẽ hã ixkĩnh kaxyw mẽ uràk nẽ hkwỳ hpa nẽ kuku. Jakamã nhũm ra Pas ahtêp nhũm Jejus amnhĩ kukamã tanhmã hamaxpẽr to kurê kumrẽx. Ra ma akupỹm Hipêêxà hwỳr àpir xà hã arĩgro hwỳr apkati grêre. Jakamã nhũm akupỹm nojarêt ã amnhĩ pumu nẽ kãm mẽ pahte hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê japê jakamã kãm mẽ pajapê rãhã mẽ panê htyk mã."}
{"eng": "During supper, the devil having already put into the heart of Judas Iscariot, Simon’s son, to betray him,", "apn": "Tã nhũm myt axà pa mẽ Pas ã ixàpkur o ixkrĩ. Nhũm Simãw Kariot kra Jut Kariotja mããnẽn mẽ ixkutã apkur o nhỹ. Kêp mẽ ixkwỳ htã nhũm pre Satanasti tanhmã hkrã hto nhũm ra axtem nẽ kot mẽ kãm Jejus kurê xwỳnhjê nhĩhkram haxàr kaxyw."}
{"eng": "He who rejects me, and doesn’t receive my sayings, has one who judges him. The word that I spoke will judge him in the last day.", "apn": "No mẽ kot ixkapẽr mar nẽ ãm mar xwỳnhjaja te mããnẽn Inhĩpêêxà kapẽr mar nẽ ãm mar pyràk. Mỳrapê koja mẽ nhỹrmã ma kuwy hwỳr pa nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê kamã pa ho pa. Tã no ã mẽ ate amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri mẽ apa kaxyw na pa pre mẽ awỳr ixwrỳk kêt nẽ. Ixte mẽ ate amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer par kaxyw na pa pre mẽ awỳr wrỳ."}
{"eng": "Now is the judgment of this world. Now the prince of this world will be cast out.", "apn": "—E hãmri. Kot paj tokyx mẽ apiitã mẽ ate amnhĩ tomnuj pãnhã amnhĩrer kaxyw tanhmã amnhĩ nhĩpêx to. Jao mããnẽn Satanasti pê hihtỳx xà ho ijapêx."}
{"eng": "And I, if I am lifted up from the earth, will draw all people to myself.”", "apn": "Koja mẽ pĩ kahpa hã inhô pa kỳxpê ajêt. Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh tã nhũm mẽ ã inhĩpêx anẽ pa ty. Jakamã koja pika piitã hkôt mẽ ohtô nẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ amnhĩ kaxyw inhmã hamaxpẽr rãhã ho pa. Anẽ."}
{"eng": "But he said this, signifying by what kind of death he should die.", "apn": "Mẽ ixte tanhmã htyk to hã harẽnh mar kaxyw nhũm pre ã mẽ inhmã amnhĩ jarẽnh anẽ."}
{"eng": "Jesus, having found a young donkey, sat on it. As it is written,", "apn": "Hãmri nhũm Jejus nhỹri jumẽnre pumu nẽ hwỳr tẽ nẽ hã nhỹ nhũm mẽ pimrààtã ma akupỹm Jerujarẽ hwỳr mõ. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm ra kot ja jarẽnh kot:"}
{"eng": "“Don’t be afraid, daughter of Zion. Behold, your King comes, sitting on a donkey’s colt.”", "apn": "Pa Jerujarẽ nhõ xwỳnhjaja. Kwa mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr ho amã ma hkêt nẽ. Ota mẽ anhõ pahi nyw ra mẽ awỳr jumẽnre hã nhỹ nẽ hpôx o tẽ. Anẽ."}
{"eng": "because on account of him many of the Jews went away and believed in Jesus.", "apn": "Na pre ra Ijaew ohtô nẽ Jejus kot akupỹm Rajare ho htĩr ã harẽnh ma hãmri nẽ mẽ inhõ patre kaga nẽ Jejus kôt amnhĩ xunhwỳ. Jakamã nhũm patre krãhtũmjaja tee ri ja hã mẽ omu nẽ axpẽn mã: —Nà kot puj mẽ Jejus pix pĩr kêt nẽ. Kot puj mẽ mããnẽn hkôt Rajare pĩ hãmri nhũm wa hixi hamẽ mẽ kêp hapêx japêr. Anẽ."}
{"eng": "Now the chief priests and the Pharisees had commanded that if anyone knew where he was, he should report it, that they might seize him.", "apn": "Jakamã nhũm ra Ijaew ohtô nẽ ma Jerujarẽ hwỳr pa. Nẽ kãm Jejus pumunh prãm xàj Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre wỳr mra nẽ hwỳr agjê nẽ kamã hapêr nẽ axpẽn mã: —Kwa nok? Xà koja mẽ hpakĩnh wỳr mõr kêt nẽ nà? Anẽ. Nhũm Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ mẽ inhõ patre krãhtũmjaja haxwỳja hapêr o kuhê. Nom mẽ kot axtem nẽ unê nẽ haxàr kaxyw. Jakamã mẽ kãm hã karõ nẽ mẽ kãm: —E kêr ka mẽ nhỹri Jejus pumu nẽ man mẽ ixwỳr mra nẽ mẽ inhmã harẽnh kurê kumrẽx. Anẽ."}
{"eng": "Whoever lives and believes in me will never die. Do you believe this?”", "apn": "Jakamã nhũm kãm: —Nà pa na ixpê akupỹm mẽ ho mẽ htĩr xwỳnh. Jakamã mẽ kot amnhĩ kaxyw ixkôt hamaxpẽr nẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja koja mẽ htyk tã koja mẽ hkarõ Tĩrtũm mẽ wa ixri htĩr tũm nẽ mex nẽ pa ho pa. Xà ate ja kaxyw ixkôt ajamaxpẽr tỳx nà? Anẽ."}
{"eng": "Many of the Jews had joined the women around Martha and Mary, to console them concerning their brother.", "apn": "Nhũm Matre mẽ Marir wa hkamy ho hamak xàj arĩ mỳr o hkrĩ. Jakamã nhũm Ijaew kwỳjaja Jerujarẽ rũm ma wa hwỳr mra. Mẽ kot wa kãm kapẽr nhũm tokyx akupỹm tãm wa hkrã kaxyw nhũm mẽ wa hwỳr mra. Wa õ krĩ pê Petãnja Jerujarẽ hwỳr ãm 3 kirõm pix jakamã nhũm mẽ ma wa hwỳr mra nẽ wa kuri wa kãm kapẽr o hkrĩ."}
{"eng": "Now Jesus had spoken of his death, but they thought that he spoke of taking rest in sleep.", "apn": "Ra htyk ã omunh tã ã mẽ inhmã harẽnh anẽ. Pa mẽ kuma nẽ ixtỳx ho ãm õt nẽ nõr ã hkamnhĩx nẽ kãm: —Kwa mãn ra akupỹm amnhĩ kãm hamak o mõr jakamã na ra amnhĩ krit nẽ gõr nẽ nõ. Kwa pu mẽ awjanã nẽ hwỳr pamõr kêt nẽ nà? Anẽ."}
{"eng": "Now a certain man was sick, Lazarus from Bethany, of the village of Mary and her sister, Martha.", "apn": "Rôm nhũm krĩ pê Petãn kamã mẽhõ my pê Rajareja ra à htỳx nẽ nõ. Na pre htõx wa hamẽxkrut. Hõ kêp Matre nhũm hõ kêp Marir."}
{"eng": "It was that Mary who had anointed the Lord with ointment and wiped his feet with her hair, whose brother Lazarus was sick.", "apn": "Marir na pre kormã arĩgro hõ hã kot Jejus o mex kaxyw mẽ hkuxwaxà ho hkuxwa nẽ amnhĩ kĩ ho hpar põnh kaxyw. Nom kormã. Jakamã nhũm wa hkamyja wa kêp à htỳx nẽ nõ."}
{"eng": "If I don’t do the works of my Father, don’t believe me.", "apn": "Kot paj Inhĩpêêxà mẽ wa ixàhpumunh kôt mẽ amã aa mẽ ate mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr kêt ka mẽ ja hã ixpumu nẽ mẽ rĩ kam nẽ mãmrĩ ixkôt ajamaxpẽr kêt nẽ."}
{"eng": "But if I do them, though you don’t believe me, believe the works, that you may know and believe that the Father is in me, and I in the Father.”", "apn": "Mẽ amã ixkapẽr mar prãm kêt tã kwa ixte Tĩrtũm pyrà nẽ aa mẽ ate mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr ã ixpumu nẽ Inhĩpêêxà mẽ wa ixte amnhĩ nhĩpêx tipxi hkôt ajamaxpẽr. Anẽ."}
{"eng": "I and the Father are one.”", "apn": "Inhĩpêêxà tãm kot inhmã mẽ õr kênã. Hihtỳx o kot mẽ piitã mẽ hakrenh par jakamã koja mẽ inhĩhkra po nhĩpôk ri hkrĩ nẽ mããnẽn Inhĩpêêxà nhĩhkra hpo nhĩpôk ri hkrĩ. Te ixpê Inhĩpêêxà Tĩrtũm pyràk jakamã mẽhõ kot wa ixpê wa inhĩhkra rũm mẽ utà? Nà amrakati kumrẽx. Anhỹr o mẽ kãm amnhĩ jarẽ."}
{"eng": "even as the Father knows me, and I know the Father. I lay down my life for the sheep.", "apn": "—Te ixte ôwêhti jamãr xwỳnh mex pyràk jakamã na pa hte uràk nẽ ahpỹnhã mẽ kot ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê pumunh mex o ri mẽ hkôt ixpa. Te mẽ kêp ixkrit ôwêhti pyràk nhũm te ixpê mẽ hamãr mex o ri mẽ hkôt ixpa nẽ aa mẽ rer kêt xwỳnhta pyràk. —Nẽ mẽ kot ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja ra mẽ ixte amnhĩ nhĩpêx kôt axpẽn pumunh mex. Nẽ mẽ inhmã axpẽn japêê. Te Inhĩpêêxà mẽ wa inhmã axpẽn japê pyràk. Tã kot paj nhỹrmã mẽ nê tanhmã amnhĩ nhĩpêx to."}
{"eng": "The hired hand flees because he is a hired hand and doesn’t care for the sheep.", "apn": "—Nẽ na htem tõhã ôwêhti jamãr xwỳnh nhỹhỹm pa kaxyw nẽ mẽhõ mã amnhĩre nhũm wakre kamã kãm hkrit jamãr o pa. Kàxpore pix prãm xàj kãm hamãr o pa. Jakamã koja nhỹhỹnh mry xoprê ra hwỳr kato nhũm amnhĩ wỳr omu nẽ umaj ôwêhti re nẽ ma hprõt nẽ tẽ. Kãm ôwêhti japê hkêt ãm kãm htĩr pix prãm xàj ôwêhti mã hamaxpẽr kêt nẽ rer pa nẽ ma tẽ. Nhũm mry xoprêta ôwêhti hwỳr hprõt nẽ hkwỳ pynê nhũm hkwỳ umaj axkahkũm nẽ hprõt nẽ ma mra. No kêt pa na te ixte ôwêhti mã hamaxpẽr kêt nẽ kot rer nẽ ma hprõt nẽ htẽm xwỳnhta pyràk kêt. Kot paj aa ixkwỳjê rer kêt nẽ. Kot paj mẽ hkôt ixpa ho ixpa rãhã nẽ."}
{"eng": "All who came before me are thieves and robbers, but the sheep didn’t listen to them.", "apn": "Na pre ra ixkukamã mẽ ohtô nẽ te ãm hãmri mẽ amã Tĩrtũm kapẽr jarẽnh pyràk o mẽ akôt ri pa. Nom mẽ amã hêx o pa. Te mẽ kot ôwêhti o àhkĩnh xwỳnhta kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Nom na hte ôwêhtija ãm hamãr xwỳnh pix kapẽr ma nẽ nhãm mẽhõ kapẽr mar kêt nẽ. Ja pyrà nẽ mẽ kot ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja na htem Tĩrtũm kapẽr o hêx o mẽ pa xwỳnhjê ma nẽ ãm mẽ kuma nẽ mẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Na htem ãm ixkapẽr pix ma nẽ ixkôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o pa."}
{"eng": "“I am the good shepherd. The good shepherd lays down his life for the sheep.", "apn": "—Nẽ ôwêhti jamãr mex xwỳnhja koja nhỹri mẽhõ kêp ôwêhti hõxpĩr kaxyw hwỳr htẽm ã omu nẽ wa hã axpu. Nhũm ho àhkĩnh mã xwỳnhta ôwêhti jamãr xwỳnh pĩ nhũm ôwêhti nê ty. Tã ixkwỳjaja hamakêtkati nẽ mex nẽ pa kaxyw na pa pre amnhĩ grônh kôt mẽ hwỳr wrỳ. Jakamã kot paj te ôwêhti jamãr xwỳnh kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx."}
{"eng": "“Most certainly, I tell you, one who doesn’t enter by the door into the sheep fold, but climbs up some other way, is a thief and a robber.", "apn": "Nhũm Jejus arĩ Ijaew mã kapẽr nẽ mẽ kãm: —E pa mẽ amã awjarẽ ka mẽ inhma nẽ amnhĩ krã him haxàr tỳx nẽ ho apa. Mẽ hkrit ôwêhti kot paj mẽ amã harẽ ka mẽ inhma. Na hte ôwêhti jamãr o pa xwỳnhjaja ôwêhti apkur kaxyw mẽ o pa hãmri nhũm kamàt nhũm akupỹm kahê hwỳr mẽ o pa. Kahê jakwakreja ãm pixii. Tã koja mẽhõ kahê xà hkôt hwỳr àr kêt nẽ axtem nẽ tẽ nẽ nhỹhỹnh kahê hã api nẽ ôwêhti hwỳr àr japêr nhũm mẽ omu nẽ kot hkwỳ ho àhkĩnh ã omunh kurê kumrẽx."}
{"eng": "But one who enters in by the door is the shepherd of the sheep.", "apn": "—No ôwêhti jamãr o pa xwỳnhja na hte mẽ kurom katàt kôt kahê jakwakre rũm ôwêhti hwỳr agjê."}
{"eng": "The gatekeeper opens the gate for him, and the sheep listen to his voice. He calls his own sheep by name and leads them out.", "apn": "Nhũm kahê xà jamãr xwỳnhja amnhĩ wỳr omu nẽ kãm kahê xà rẽnh kurê kumrẽx nhũm axà. Na hte apkati mẽ ma nhỹhỹm apkur kaxyw mẽ o pa. Nẽ nojarêt nẽ mẽ kãm akir. Ahpỹnhã tanhmã mẽ hixi kute hã mẽ omunh xà hkôt mẽ kãm àkjêr o pa. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ hwỳr mra nẽ hã pikuprõnh pa nhũm mẽ ho hapôj nẽ ma nhỹhỹm ri mẽ apkur kaxyw mẽ o pa."}
{"eng": "Whenever he brings out his own sheep, he goes before them; and the sheep follow him, for they know his voice.", "apn": "Ma mẽ apkur kaxyw nhỹhỹm mẽ o pa. Nhũm ôwêhti ra kot kapẽr mar mex jakamã ma àmnhĩx ri hkôt apkur o pa."}
{"eng": "His parents answered them, “We know that this is our son, and that he was born blind;", "apn": "Hãmri nhũm wa mẽ kãm: —Ỹỹ wa ixkra kênã. Na pre wa ixpê nohkre nẽ kato."}
{"eng": "but how he now sees, we don’t know; or who opened his eyes, we don’t know. He is of age. Ask him. He will speak for himself.”", "apn": "Tã ra tanhmã amnhĩ to nẽ ra rĩt mex. No wa ixte kot ho mex xwỳnhta pumunh kêt. Kwa mẽ tãm mãn hkukja nẽ ama. Ra àptàr kênã. Kê tãm mãn mẽ amã tanhmã amnhĩ jarẽnh to ka mẽ ama."}
{"eng": "His parents said these things because they feared the Jews; for the Jews had already agreed that if any man would confess him as Christ, he would be put out of the synagogue.", "apn": "Anhỹr o mẽ kãm wa hkrata jarẽ. No ãm wa kãm mẽ uma nẽ ã mẽ kãm kapẽr anẽ nẽ mẽ kãm Jejus nhĩxi jarẽnh kêt nẽ. Na pre Parijew nhõ xwỳnhjaja ra Jejus nê mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: —Ka mẽ atõ Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw Jejus xãm ã harẽ hãmri nẽ axte Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkreja wỳr agjêx kêt kumrẽx nẽ rĩ amnhĩ pumu."}
{"eng": "Therefore his parents said, “He is of age. Ask him.”", "apn": "Anhỹr o nê mẽ hkurê jakamã nhũm wa mẽ umaj ã mẽ kãm hkra jarẽnh anẽ nẽ kot ho mex xwỳnh nhĩxi jarẽnh kêt nẽ."}
{"eng": "I must work the works of him who sent me while it is day. The night is coming, when no one can work.", "apn": "Na htem arĩgro hã mẽmoj tã apê nhũm kamàt nhũm mẽ kãm ure nẽ àpênh kêt nẽ. Ja pyrà nẽ na pu htem kormã pahtĩr ri jar pikap ri papa ri Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri papa. Tã kot puj mẽ nhỹrmã ty hãmri nẽ axte jar ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Jakamã kwa kêr pu mẽ ri jar pikap ri papa ri kãm tanhmã amnhĩ nhĩpêx mex to ho ri papa."}
{"eng": "While I am in the world, I am the light of the world.”", "apn": "Na pa hte ã kãm amnhĩ nhĩpêx anhỹr jao te kanê hirã mex pyrà nẽ ixprĩ hã mẽ kãm Tĩrtũm kot amnhĩ nhĩpêx o amnhĩrĩt mex o ri ixpa. Anẽ."}
{"eng": "The scribes and the Pharisees brought a woman taken in adultery. Having set her in the middle,", "apn": "Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnhjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja hwỳr mẽhõ nija o tẽ. Na ra ham mẽhõ pê mjên o amnhĩkati ho nõ nhũm mẽ ja hã omu nẽ unê nẽ hpa hã kupy nẽ ma Jejus wỳr hkjênh o mõ. Hãmri nẽ mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê kutã ãm nhũm xa."}
{"eng": "they told him, “Teacher, we found this woman in adultery, in the very act.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ Jejus mã: —E ot pa mẽ awỳr jahti ho tẽ ka omu. Na ham mẽhõ pê mjên o amnhĩkati ho nõ. Pa mẽ ja hã omu nẽ unê nẽ man awỳr o tẽ."}
{"eng": "Now in our law, Moses commanded us to stone such women. What then do you say about her?”", "apn": "E tanhmã kot puj mẽ hipêx to? Na pre finat Mojes Tĩrtũm nhỹ hã mẽ panhĩgêtjê mã ja jarẽnh o: Koja mẽnijê hõ axtem nẽ nhãm mẽhõ pê mjên o amnhĩkati ho nõ ka mẽ ja hã omu nẽ apiitã ahpỹnhã kẽn rũnh jamỳ nẽ ho htak o apĩ. Anhỹr o kot harẽnh. No ka? Tanhmã kot kaj mẽ inhmã ja jarẽnh to? Tanhmã kot paj mẽ hipêx to nhũm amã mex nẽ? E mẽ inhmã tanhmã mẽ ixte hipêx to jarẽ. Anẽ."}
{"eng": "They said this testing him, that they might have something to accuse him of. But Jesus stooped down and wrote on the ground with his finger.", "apn": "Nhũm mẽ ã hêx rom nija ã Jejus kukjêr anẽ. Kot mẽ kot hpĩr nê mẽ kãm kapẽr nhũm mẽ kot hã mar nẽ mẽ hkrãhtũmjê hwỳr mõr nẽ kãm kot Mojes kapẽr kwỳm ri mẽ ahkre hã harẽnh kaxyw nhũm mẽ hêx rom ã hkukjêr anẽ. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tanhmã hã mẽ kãm nẽ hkêt nẽ. Ãm htỳx hikôt nẽ ĩhkrakrã ho pyka kagà ho nhỹ."}
{"eng": "There was much murmuring among the multitudes concerning him. Some said, “He is a good man.” Others said, “Not so, but he leads the multitude astray.”", "apn": "Nhũm Ijaew piitã tanhmã axpẽn mã Jejus jarẽnh to ho pa. Nẽ kamã mẽ hkwỳjaja harẽnh o: —Nà kot amnhĩ to mex o pa xwỳnh na. Anhỹr o harẽnh o pa. Nẽ kamã mẽ hkwỳjaja axtem nẽ harẽ nẽ harẽnh o: —Tk. Kot mẽ no kupyr o pa xwỳnh kênã. Anẽ."}
{"eng": "Yet no one spoke openly of him for fear of the Jews.", "apn": "Nom mẽ õ pahi pymaj mẽ piitã mẽ nom tanhmã harẽnh to hkêt nẽ. Ãm axpẽn mã pix mã tanhmã harẽnh to ho pa."}
{"eng": "His brothers therefore said to him, “Depart from here and go into Judea, that your disciples also may see your works which you do.", "apn": "Jakamã nhũm Jejus tõjaja hwỳr mra nẽ kãm nojarêt nẽ amnhĩ kôt kuwỳ nẽ kãm: —E kwa tokyx pu mẽ pahkwỳjê hkôt. Ka mẽ kãm aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o ri mẽ hkôt apa kê mẽ kãm akapẽr mar prãm xwỳnhjaja ja hã apumu."}
{"eng": "For no one does anything in secret while he seeks to be known openly. If you do these things, reveal yourself to the world.”", "apn": "Na ka hte jar te apimxur pyràk o amnhĩ nhĩpêx. E kwa tokyx ma pu mẽ hkôt. Anẽ."}
{"eng": "For even his brothers didn’t believe in him.", "apn": "Katorxà hkôt mẽ kêp Jejus tõ htã kormã amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr kêt jakamã na prem ã kãm kapẽr anẽ."}
{"eng": "He said, “For this cause I have said to you that no one can come to me, unless it is given to him by my Father.”", "apn": "No mẽ akwỳjaja na ka mẽ ixkapẽr ma nẽ ãm ama nẽ ixkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. Jakamã na pa ã mẽ amã ixkapẽr anẽ nẽ mẽ amã: “Koja Inhĩpêêxàja tanhmã mẽ akrã hto ka mẽ rĩ kormã amnhĩ tã ixpumu nẽ amnhĩ kaxyw ixkôt ajamaxpẽr.” Anhỹr o mẽ amã ixkapẽr. Anẽ. Nhũm ã Jejus mẽ kãm kapẽr anẽ. Ra kot mẽ hkukamã mẽ omunh mex. Ra kot amnhĩ kaxyw mẽ kot hkôt hamaxpẽr mã xwỳnhjê pumunh nẽ mããnẽn mẽ kamã kot mẽõ pahi nhĩhkram haxàr mã xwỳnhja nhũm mããnẽn ra kot amnhĩ kukamã omunh mex. Jakamã nhũm ã mẽ kãm kapẽr anẽ."}
{"eng": "He who eats my flesh and drinks my blood has eternal life, and I will raise him up at the last day.", "apn": "Hãmri nhũm amnhĩ tã mẽ kuma nẽ mẽ kãm: —Nà mẽ kot inhĩ hkwỳ hkrẽr nẽ ixkamrô hkwỳ ho hkõm xwỳnh pixjaja koja mẽ nhỹrmã Tĩrtũm mẽ wa ixri htĩr tũm nẽ pa ho pa. Ixte akupỹm mẽ ho mẽ htĩr xà hã arĩgrota ã kot paj mẽ ho mẽ htĩr nhũm mẽ wa ixri htĩr tũm nẽ mex nẽ pa ho pa. No kot kaj mẽ inhĩ hkwỳ hkrẽr kêt nẽ ixkamrô hkwỳ ho akõm kêt hãmri nẽ wa ixri atĩr tũm nẽ amex nẽ apa ho apa hkêt nẽ. Kwa mẽ jam ajamaxpẽr tỳx rãhã nẽ."}
{"eng": "They said therefore to him, “What then do you do for a sign, that we may see and believe you? What work do you do?", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kãm: —Tôe. Kwa axte mẽ inhmã aa mẽ ixte mẽmoj pumunh kêt õ ho anẽ. Pa mẽ ja hã apumu nẽ amnhĩ kaxyw akôt ijamaxpẽr kurê kumrẽx. E mẽmo kot ka mẽ inhmã ho anẽ? Kwa tokyx mẽ inhmã axte mẽmoj tanhmã ho pa mẽ omu."}
{"eng": "Our fathers ate the manna in the wilderness. As it is written, ‘He gave them bread out of heaven to eat.’”", "apn": "Amnepêm finat Mojes pyrà kot kapôt ã mẽ panhĩgêtjê ho pa ri na pre hte apkati mẽ mẽ kãm mẽõ mẽ kot kãm “manã” anhỹr xwỳnhta gõ nhũm pre htem hkur o pa. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot: Na pre kaxkwa rũm mẽ hwỳr mẽ apkur xà rẽ nhũm mẽ hkur o pa. Anhỹr o kot harẽnh. Tã kot kaj Mojes nẽ apkati mẽ mẽ inhmã mẽ inhõ ho ri apa pa mẽ ja hã apumu nẽ rĩ kormã amnhĩ kaxyw akôt ijamaxpẽr japêr. Anẽ."}
{"eng": "However, boats from Tiberias came near to the place where they ate the bread after the Lord had given thanks.", "apn": "Rôm nhũm Tipe rũm pàr kwỳja mẽ hwỳr pôj. Jejus kot mẽ apkur xà ho Tĩrtũm wỳr nẽ mẽ kãm ho rax xà hã pikata wỳr nhũm mõn pôj."}
{"eng": "When the multitude therefore saw that Jesus wasn’t there, nor his disciples, they themselves got into the boats and came to Capernaum, seeking Jesus.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ amnhĩ wỳr omu nẽ tee ri pàr kãm Jejus mẽ hkôt mẽ ixpa ho mẽ ixpa xwỳnhjê japêr hãmri nẽ axpẽn mã: —E kwa pu mẽ ma mẽ hkôt xarmã mõ nẽ Kapanaũ kamã mẽ hapêr. Anẽ. Hãmri nẽ mẽ kãm amnhĩ jarẽ nẽ mẽ õ pàr kwỳ hwỳr agjê nẽ ma mẽ hkôt xarmã mõn rê."}
{"eng": "When evening came, his disciples went down to the sea.", "apn": "Tã nhũm ra kamàtre pa mẽ Jejus kôt ri ixpa ho ixpa xwỳnhjaja ma akupỹm himô hwỳr mra."}
{"eng": "They entered into the boat, and were going over the sea to Capernaum. It was now dark, and Jesus had not come to them.", "apn": "Nhũm kormã Jejus mẽ ixwỳr akupỹn htẽm kêt jakamã pa mẽ tee ri kamã ama hãmri nẽ akupỹm pàr mã axà nẽ ma akupỹm Kapanaũ hwỳr xarmã ixrêr o mõ."}
{"eng": "When they were filled, he said to his disciples, “Gather up the broken pieces which are left over, that nothing be lost.”", "apn": "Hãmri nhũm Jejus mẽhõ hkrata pê õ pãwti jamỳ nẽ o xa nẽ Tĩrtũm mã harẽ nẽ kãm: —Pa Papaj. Na ka hte mẽ inhmã mẽ inhõ ho apa. Ãm kapxipix amex o amex. Anẽ. Hãmri nẽ mẽ inhmã pãwtija gõ pa mẽ ô ri mẽ hkrĩ xwỳnhjê mã õr o mra nẽ ho mẽ piitã mẽ hipêx pa. Pãwtija ãm hkryre htã nhũm Jejus tanhmã ho nhũm ra ohtô rax kumrẽx. Jakamã pa mẽ ô ri mẽ kãm õr o mra nẽ ho mẽ piitã mẽ hipêx pa. Nhũm Jejus hpãnhã tep axkrutreta py nẽ mã ho anẽ nẽ Tĩrtũm mã harẽ hãmri nẽ amnhĩ xô ri mẽ inhmã kugõ pa mẽ mã ho anẽ nẽ. Te ho pãwti nhĩpêx pyrà nẽ ho mẽ piitã mẽ hipêx. Hãmri pa mẽ ixpiitã apku nẽ inhõhy htu nhũm arĩ mẽõ jakrêx kwỳ hprã. Hãmri nhũm Jejus mẽ inhmã: —E kwa mẽ hkôt mra nẽ mẽõ jakrêx o akuprõ kê omnu hkêt nẽ. Anẽ."}
{"eng": "“There is a boy here who has five barley loaves and two fish, but what are these among so many?”", "apn": "Hãmri nhũm mẽ inhĩõja kuma nẽ Jejus wỳr tẽ nẽ kãm kapẽr. Simãw Pêtre htõ Andreja hwỳr tẽ nẽ kãm: —E ota mẽhõ hkrata amnhĩ kôt õ hkwỳ ho mõ. No ãm grire. Na pãwti kêp 5 nẽ kaxyw õ tep axkrutre. No mẽ ohtô gri ã kot kêt mẽ hipêx pa. Anẽ."}
{"eng": "Now the Passover, the feast of the Jews, was at hand.", "apn": "Tã nhũm ra arĩgro pê Pas ahtêp o mõ. Pasja ã mẽ ixpê Ijaewjaja na pa htem axpẽn wỳr akuprõ nẽ hã ôwêhti hkra nyw kwỳ pa nẽ ĩ hkur o ixkrĩ. Amnepêm Tĩrtũm kot pika pê Ejit rũm mẽ inhĩgêtjê kator kaxyw nhũm prem nojarêt nẽ ã hkwỳ hpar nẽ ĩ hkur anẽ. Tã arĩ mẽ ixpê mẽ hkanrẽhã mẽ htàmnhwỳjaja jam ijamaxpẽr pê ixkĩnh kaxyw ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Jakamã nhũm Jejus pàr krem axà nẽ ma himô pê Garirej ã rêr kaxyw ma xarmã mõ nẽ rê. Himôja nhĩxi hõ pê na Tipe nhũm hã xarmã mõ nẽ rê. Pa mẽ hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjaja ma hkôt ixpa. Hãmri nhũm pika nhõ xwỳnh kwỳjaja Jejus ma mõr kãm omu hãmri nẽ ma gô kape hã pikap mẽ inhĩhkrep mra. Na pre ra Jejus mẽ kamã mẽ à xwỳnhjê ohtô nẽ akupỹm mẽ ho mex nhũm mẽ axte omu hãmri nẽ ma mẽ inhĩhkrep gô mỳ ri hpar o pa. Tã pa mẽ xarmã rê nẽ pàr rũm ijapôj nẽ gô mỳ ri kỳxpê ixkrĩ hpa."}
{"eng": "For if you believed Moses, you would believe me; for he wrote about me.", "apn": "Tã nom kot paj pam nhỹrmã Tĩrtũm mã mẽ apê ixkwỳ hkêt ã mẽ ajarẽnh kêt nẽ. Mo kaxyw kot pa kêt ri ã kãm mẽ ajarẽnh anẽ? Finat Mojes tãm koja ja hã kãm mẽ ajarẽ. Na ka htem tanhmã ajamaxpẽr to nẽ ajamaxpẽr o: “Kot paj finat Mojes kot mẽ inhmã tanhmã kapẽr to hkôt amnhĩ nhĩpêx o ri ixpa hãmri nẽ nhỹrmã Tĩrtũm ri ixtĩr tũm nẽ inhmex nẽ ixpa ho ixpa.” Anhỹr o ajamaxpẽr nom hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Mojes na pre hte pa ijarẽnh o pa. Tã mẽ ate kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx ronhỹx ka mẽ amnhĩ kaxyw ixkôt ajamaxpẽr nẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳ. No mẽ ate ixkaga jakamã koja Mojes tãm Tĩrtũm mã mẽ apê ixkwỳ hkêt ã mẽ ajarẽ."}
{"eng": "I can of myself do nothing. As I hear, I judge; and my judgment is righteous, because I don’t seek my own will, but the will of my Father who sent me.", "apn": "Jakamã kot paj nhỹrmã ra mẽ htyk nẽ mẽ hikwỹ xwỳnh piitã mẽ kãm ixkapẽr nhũm mẽ inhma. Koja mẽ ixkapẽr ma hãmri nẽ akupỹm htĩr nẽ pika rũm hapôx pa. Hãmri nhũm mẽ kot kormã htĩr ri Tĩrtũm kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx hkêt xwỳnhjaja mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê ma mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta wỳr ma hapêx pa. Nom nhũm mẽ kot amnhĩ to mex xwỳnhjaja. Ra mẽ kot Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx jakamã koja mẽ ma Tĩrtũm mẽ wa ixwỳr api nẽ wa ixri mex nẽ hkĩnh rãhã htĩr tũm nẽ pa ho pa. —Kot paj ja kaxyw tanhmã mẽ apiitã mẽ ajarẽnh to. Nom kot paj amnhĩ krã hkôt inhmã hprãm xà hkôt tanhmã mẽ ajarẽnh to hkêt nẽ. Kot paj Inhĩpêêxà kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnhta nhỹ hã àhpumunh tỳx xà hkôt tanhmã mẽ ajarẽnh to. Jao ãm hãmri mẽ ajarẽ. Kwa mẽ jam ajamaxpẽr tỳx nẽ. No ã ixte mẽ amã amnhĩ jarẽnh anhỹrja ma nẽ tee ri ajamaxpẽr kêt nẽ. Anẽ."}
{"eng": "After the two days he went out from there and went into Galilee.", "apn": "Tã pa mẽ Jejus kôt Samar rũm ixkato nẽ ma pika pê Garirej wỳr mõ. Kamã Jejus nhõ krĩ pê Najare htã pa mẽ hwỳr inhmõr kêt nẽ."}
{"eng": "For Jesus himself testified that a prophet has no honor in his own country.", "apn": "Na pre ra Jejus mẽ inhmã tanhmã õ krĩ nhõ xwỳnhjê jarẽnh to nẽ mẽ harẽnh o: —Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnhjaja na htem amnhĩ nhõ krĩ kamã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa nhũm mẽ kuma nẽ ãm kuma. Jakamã kot paj Najare hwỳr inhmõr kêt nẽ. Mẽ kãm ixkapẽr mar prãmre hã."}
{"eng": "So when he came into Galilee, the Galileans received him, having seen all the things that he did in Jerusalem at the feast, for they also went to the feast.", "apn": "Anhỹr jakamã na pa prem hwỳr inhmõr kêt nẽ. Pãnhã nhãm krĩ hõ hwỳr mõ nẽ hwỳr pôj hãmri nhũm mẽ amnhĩ wỳr Jejus pumu nẽ hkĩnh nẽ. Na prem ra krĩ pê Jerujarẽ kamã arĩgro pê Pas ã mẽ hkĩnh kãm tanhmã kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã omu. Jakamã amnhĩ wỳr omu nẽ hkĩnh nẽ."}
{"eng": "So he came to a city of Samaria called Sychar, near the parcel of ground that Jacob gave to his son Joseph.", "apn": "Hãmri nẽ krĩ pê Sika hwỳr ixpôx o mõ. Amnepêm finat Jako kot hkra Juje mã pyka nhõr xwỳnh tã krĩja xa pa mẽ ra hwỳr ixpôx o mõ."}
{"eng": "Jacob’s well was there. Jesus therefore, being tired from his journey, sat down by the well. It was about the sixth hour.", "apn": "Nẽ amnepêm Jako kot gôm kakwỳnhta wỳr pôj. Nhũm ra kaxkwa nhĩpôk ri myt nhỹr mẽ nhũm Jejus ra mrar ryy kurê hkẽngrà nẽ. Hãmri nẽ gôm kakwỳnh mỳ ri tẽm nẽ hkôkôt o nhỹ."}
{"eng": "For his disciples had gone away into the city to buy food.", "apn": "Hãmri pa mẽ kure nẽ mẽ ixàpkur xà japrôr kaxyw ma krĩm ijapêx. Rôm nhũm Samar nhõ xwỳnh nija amnhĩm gô runh mã tẽ nhũm Jejus omu nẽ kãm: —Kwa inhmã anhõ gôta kwỳ pa ho ixkõ. Anẽ."}
{"eng": "Therefore when the Lord knew that the Pharisees had heard that Jesus was making and baptizing more disciples than John", "apn": "Tã nhũm Parijew nhõ xwỳnhjaja Jejus jarẽnh ma. Nẽ hkôt mẽ pa xwỳnhjaja ohtô rax o Juãw Paxis kôt mẽ pa xwỳnhjê jakrenh ã mẽ harẽnh ma. Nẽ Jejus kot mẽ hkrã kumrãr rax o Juãw Paxis jakrenh ã harẽnh ma."}
{"eng": "(although Jesus himself didn’t baptize, but his disciples),", "apn": "Nom Jejus na pre mẽ hkrã kumrãr kêt nẽ. Ãm mẽ ixte hkôt ri mẽ ixpa ho mẽ ixpa xwỳnhjaja na pa prem kãm mẽ hkrã kumrãr o ri ixpa."}
{"eng": "he left Judea and departed into Galilee.", "apn": "Jakamã nhũm Jejus amnhĩ tã Parijew nhõ xwỳnhjê jarẽnh ma hãmri nẽ mẽ kêp kato nẽ hpãnhã ma akupỹm Garirej wỳr mõ pa mẽ ma hkôt ixpa."}
{"eng": "Don’t marvel that I said to you, ‘You must be born anew.’", "apn": "Hãmri nhũm Jejus kãm: —Nà na hte mẽ hkrarejaja mẽ katorxà nhõxà hkre rũm kagô hkôt hapôj hãmri nẽ kêp katorxà mẽ hipêêxà wa hkwỳỳ. Jao wa kot amnhĩ nhĩpêx kôt amnhĩ nhĩpêx o pa. Ja pyrà nẽ ka mẽ atõ amã apê Tĩrtũm kra hprãm hã kot kaj amnhĩ to awỳ nhũm wa Ixkarõja akarõ mã axà hãmri ka ra apê hkraa. Te ra axte akator pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Nẽ te mẽ hkra kot katorxà nẽ hipêêxà wa kot amnhĩ nhĩpêx kôt amnhĩ nhĩpêx o pata pyrà nẽ apãm Tĩrtũm kot amnhĩ nhĩpêx kôt amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Nom koja Tĩrtũm mẽ wa Ixkarõja akarõ mã àr kêt nẽ ka apê hkra hkêt nẽ. Jao te axte akator kêt pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Jakamã na pa amã te ate akator pijakrut o amnhĩ nhĩpêx pyràk o amã ã ja jarẽnh anẽ. Kwa jam ajamaxpẽr tỳx rãhã ho ri apa. No ama nẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ."}
{"eng": "But Jesus didn’t entrust himself to them, because he knew everyone,", "apn": "Jakamã nhũm Jejus amnhĩ tã mẽ hamaxpẽr ã mẽ omu nẽ hamaxpẽr o: —Nà mẽ kot ixkôt hamaxpẽr kryre xwỳnhjaja koja mẽ hã apkati grêre nẽ ixto hamakêtkati nẽ htỳx ri pa. Anẽ."}
{"eng": "and because he didn’t need for anyone to testify concerning man; for he himself knew what was in man.", "apn": "Jejus kot mẽ pahte pahtỳx ri amnhĩ tomnuj o papa hã mẽ pahpumunh par. Nẽ pahtỳx ri pajamaxpẽr punuj o papa hã mẽ pahpumunh par. Jakamã na pre ã mẽ harẽnh anẽ."}
{"eng": "When therefore he was raised from the dead, his disciples remembered that he said this, and they believed the Scripture and the word which Jesus had said.", "apn": "Anhỹr o mẽ kãm kapẽr. No ãm ixkreja jarẽnh kêt nẽ. Na pre ãm amnhĩ tã kuxi nẽ ã mẽ kãm kapẽr anẽ. Mẽ kot hpĩr nhũm htyk ã apkati axkrunẽpxi nẽ akupỹm htĩr ã mẽ kãm ã amnhĩ jarẽnh anẽ. Te mẽ kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkreta grành nhũm hã apkati axkrunẽpxi nẽ akupỹm kot hipêx parta pyràk ã hã kuxi nẽ ã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh anẽ. Jakamã nhũm mẽhprĩ hã mar mex kêt nẽ. Ãm tee ri kuma nẽ kãm: —Tk. Kwa ixkre ja na prem hipêx kaxyw nẽ hã amgrà xohtô rax nẽ hipêx. Hã amgrà pê 46 nẽ hipêx par kênã kot ka kêt atã apkati axkrunẽpxi pix nẽ akupỹm hipêx. Anẽ. Mẽ kot hprĩ hã mar kêt jakamã na prem ã kãm kapẽr anẽ. Pa mẽ hkôt mẽ ixpa ho ixpa xwỳnhjaja ã mẽ kãm kapẽr anhỹrja ã kuma nẽ hã inhnohtỳx rãhã ho ri ixpa. Tã nhũm mẽ kot Jejus pĩr nhũm hã apkati axkrunẽpxi nẽ akupỹm htĩr nhõ arĩgrota ã pa mẽ kot ã amnhĩ jarẽnh anhỹrja mã ijamaxpẽr kurê kumrẽx. Nẽ axpẽn mã: —Hêxta waa nẽ. Xep ãm hãmri na pre Pahihti amnhĩ kukamã ã amnhĩ jarẽnh anẽ. Mẽ kot hpĩr nhũm htyk ã apkati axkrunẽpxi nẽ akupỹm htĩr ã amnhĩ kukamã amnhĩ jarẽnh mex nẽ. Te mẽ kot Tĩrtũm nhõrkwỹ grành par nhũm hã apkati axkrunẽpxi nẽ akupỹm hipêx ã amnhĩ jarẽnh pyràk. Ãm hãmri na pre amnhĩ kukamã ã amnhĩ jarẽnh anẽ. Anẽ."}
{"eng": "and said to him, “Everyone serves the good wine first, and when the guests have drunk freely, then that which is worse. You have kept the good wine until now!”", "apn": "Nom nhũm gôja arĩ kêp gô kumrẽx kêt nẽ. Jejus kot tanhmã ho jakamã nhũm ra hpãnhã kêp wĩhti. Jakamã nhũm mẽõ patrãw wỳr hkwỳ ho tẽ nẽ kãm kugõ nhũm hkaki nẽ kamã ama. Nom Jejus kot gô ho hipêx ã omunh kêt nẽ. Ãm htỳx ho wĩhti kumrẽx ã hkamnhĩx nẽ mex kumrẽx ã hkaki. Hãmri nẽ amnhĩ wỳr mjên nyw xwỳnh mã hpa ho apê nhũm hwỳr tẽ nhũm kãm: —Kwa na htem wĩhti mex o wa nẽ mẽ kãm kugõ hãmri nhũm mẽ hpenh pa nhũm mẽ rĩ kormã hkôt omnu ho hapu nẽ mẽ kãm kugõ. Tã ka pẽr mẽ axtem nẽ wam mẽ kãm omnu nhõr pa hãmri nẽ kormã mex kumrẽxja o hapu nẽ mẽ kãm agõ. Kêt wĩhti ja na mex kumrẽx. Ãm mex o mex. Anẽ. Jejus kot gô ho hipêx ã omunh kêt jakamã nhũm ã kãm kapẽr anẽ. Ãm mẽ àpênh xwỳnh pixjaja na prem ja hã omu."}
{"eng": "The third day, there was a wedding in Cana of Galilee. Jesus’ mother was there.", "apn": "Tã nhũm apkati axkrut nẽ hapêx nhũm Jejus arĩ Garirej kamã pa. Nhũm krĩ pê Kanã kamã axpẽn mã wahõj wa rer kaxyw nhũm Jejus katorxà ma mẽ hwỳr mõ."}
{"eng": "Jesus also was invited, with his disciples, to the wedding.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ amnhĩ wỳr Jejus mẽ hkôt ri mẽ ixpa xwỳnhjê wỳ pa mẽ ijaxwỳja ma mẽ hwỳr mõ nẽ ra mẽ hwỳr pôj."}
{"eng": "Now Philip was from Bethsaida, the city of Andrew and Peter.", "apn": "Tã nhũm apkati nhũm ra Jejus pyka pê Garirej wỳr nojarêt nẽ nhỹri Firipti pumu. Firiptija Andre mẽ Simãw Pêtre wa uràk nẽ krĩ pê Pesêj nhõ xwỳnh na pre. Jakamã nhũm Jejus nhỹri omu nẽ amnhĩ kôt kuwỳ nẽ kãm: —E kwa ma ri ixkôt apa ho apa. Anẽ."}
{"eng": "One of the two who heard John and followed him was Andrew, Simon Peter’s brother.", "apn": "Kôt htẽm xwỳnhjê hõta na pre kêp Andre. Simãw Pêtre htõ na pre. Nẽ kaxyw hõja. Wa kumã na pre Juãw Paxis Jejus jahkre nẽ harẽ nhũm wa ma hkôt tẽ. Tã wa ra akupỹm wa tẽ."}
{"eng": "He first found his own brother, Simon, and said to him, “We have found the Messiah!” (which is, being interpreted, Christ).", "apn": "Hãmri nhũm Andreja htõ Simãw wỳr tẽ nẽ kãm: —Kwa na pa wa jarãhã Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnhta pumu. Ma pu hwỳr ka wa ixwar ano ho omu nà. Anẽ. Ijaew kapẽr kãm “Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnh” anhỹrja te kot Gres kapẽr kãm “Kris” anhỹr jarẽnh pyràk. Ijaew na prem ã Jejus jarẽnh anẽ nẽ harẽnh o: “Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnh.” Anhỹr o harẽ."}
{"eng": "I didn’t know him, but for this reason I came baptizing in water, that he would be revealed to Israel.”", "apn": "—Ixte mẽ amã ã harẽnh anhỹr tã ijaxwỳja kormã ixte kêp Tĩrtũm Kra hã omunh kêt nẽ ãm hkukamã Tĩrtũm nhỹ hã mẽ amã ã harẽnh anhỹr o ri ixpa. Nẽ hkukamã Tĩrtũm mã mẽ akrã kumrãr o ri ixpa. Tã na pa kêp Tĩrtũm Kra hã omu nẽ ã mẽ amã ahkre anẽ ka mẽ omu. Anẽ."}
{"eng": "I have seen and have testified that this is the Son of God.”", "apn": "Pa ã kot hipêx anhỹr ã omu nẽ kêp Tĩrtũm Kra hã omunh kurê kumrẽx. Jakamã na pa ã mẽ amã ahkre nẽ mẽ amã harẽnh anẽ. Anẽ."}
{"eng": "These things were done in Bethany beyond the Jordan, where John was baptizing.", "apn": "Na pre Juãw Paxis ma hkwỳjê hkôt mẽ kãm Jejus jarẽnh o pa nhũm mẽ hkwỳjaja kuma nẽ amnhĩ kaxyw Jejus kôt hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ. Hãmri nhũm Juãw Paxis ja hã mẽ omu nẽ Tĩrtũm mã mẽ hkrã kumrã. Pyhti pê Jotãw nhĩkjê hã krĩ pê Petãn tã ri mẽ hkrã kumrãr o pa. Hãmri nhũm krĩ pê Jerujarẽ kamã Ijaew krãhtũmjaja harẽnh ma nẽ ma hwỳr hkwỳjê rẽ. Mẽ kot tanhmã hkukjêr to nhũm kot mẽ kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to kaxyw. Jakamã nhũm mẽõ patre hkwỳjê mẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã mẽ ho ajuta xwỳnh kwỳjê mẽ Parijew nhõ xwỳnh kwỳjê mẽ nhũm mẽ ma hwỳr mra. Juãw Paxis wỳr mra nẽ omu nẽ kãm: —Pa. E ot pa mẽ awỳr mra. Kwa mẽ inhmã amnhĩ jarẽ. Apê mẽ atõ na ka we? Xà ka na apê Tĩrtũm kot mẽ ixkaxyw axãm mã xwỳnhta na ka nà? Xà ka na pa htem amnhĩ wỳr akamã ijamak o ixpa? Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: “Nà pa hkêt.” Anẽ hãmri nhũm mẽ kãm: —Tô mãn xep apê amnepê mã Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnh pê finat Erisja. Hã na ka tanhmã amnhĩ to nẽ akupỹm atĩr nẽ mẽ ixkôt apa nà? Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kãm: —Nà ixpê Eris kêt. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kãm: —Tô mãn xep apê finat Mojes kot mẽ kãm harẽnh o pa xwỳnhta na ka nà? Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kê axte mẽ kãm: —Nà ixpê tãm kêt. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ tee ri kot ã amnhĩ tã aprãr anhỹrja ma nẽ kãm: —Kwa apê jajê hõ hkêt tã na ka hte mẽ hkrã kumrãr o ri apa. Kwa nà akatàt kôt mẽ inhmã amnhĩ jarẽ. Pa mẽ ama nẽ ma akupỹm mra nẽ mẽ kot awỳr mẽ ixrẽnh xwỳnhjê mã tanhmã ajarẽnh to. Tanhmã na ka hte mẽ kãm amnhĩ jarẽnh to ho ri apa? E kwa mẽ inhmã amnhĩ jarẽ pa mẽ ama. Anẽ. Hãmri nhũm tã hprĩ hã mẽ kãm amnhĩ jarẽ. Amnepê mã mẽ hkukamã Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnh pê finat Ijais kot hkukamã tanhmã harẽnh to nẽ hã kagà xà hkôt nhũm mẽ kãm amnhĩ jarẽ nẽ mẽ kãm: —Tôe. Nà kot paj ixprĩ hã mẽ amã amnhĩ jarẽ ka mẽ inhma. Amnepêm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh xwỳnhjê hõ pê finat Ijaisja na pre hte mẽ kãm mẽhõ hkukamã harẽnh o ri pa. Mẽhõ kot mẽ panhõ Pahihti hkukamã htẽm nẽ kapôt ã kutêp mẽ kãm harẽnh o pa xwỳnhta nhũm pre hkukamã harẽnh o ri pa. Nẽ mẽ kãm harẽnh o: Koja nhỹrmã mẽhõja kapôt ã mõn pôj nẽ mẽ kãm tanhmã ujarẽnh to ho ri pa. Nẽ mẽ kãm ujarẽnh o: “E mẽ inhma. Koja Tĩrtũm tokyx mẽ pahwỳr mẽ panhõ Pahihti mẽ nhũm wrỳ nhũm mẽ piitã omu. Jakamã kwa mẽ tokyx kutêp tãm amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Te ho mẽ kot mẽhõ kutêp pry ho mex pyràk o amnhĩ nhĩpêx o ri pa. Jao amnhĩ nhĩ ho tãm amnhĩ nhĩpêx nẽ tãm axpẽn nhĩpêx o ri apa. Pahihtita kutêp.” —Anhỹr o na pre hte finat Ijaisja kot Pahihti hkukamã harẽnh o ri pa xwỳnhta kukamã harẽnh anẽ. Tã paa. Pa na pre Ijaisja ã ixkukamã ijarẽnh anhỹr o pa. Pa na pa hte ã Pahihti kutêp mẽ kãm harẽnh o ri ixpa anẽ. Tã ã ixte harẽnh anhỹr xwỳnhta na ra mẽ pakamã pa ka mẽ kormã ja hã omunh kêt nẽ. Kukamã na pa hte mẽ piitã mẽ kot hkôt amnhĩ xunhwỳr ã mẽ omunh kaxyw gô pix o mẽ hkrã kumrãr o ri mẽ hkôt ixpa. Nom na pre ra mẽ pahwỳr Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnhta tãm mẽ pahwỳr wrỳ. Àhpumunh tỳx o kot ijakrenh jakamã na pa hte ãm kukwak ri ixpa nẽ amnhĩ tã hã ixpijaàm o ri ixpa. Anẽ."}
{"eng": "He was not the light, but was sent that he might testify about the light.", "apn": "No Juãw Paxisja na pre hte mẽ kãm mẽ kot amnhĩ nhĩpêx nyw nhõr o pa hkêt nẽ. Na pre ãm kot mẽ kãm õr xwỳnhta kukamã mẽ kãm harẽnh o pa."}
{"eng": "The true light that enlightens everyone was coming into the world.", "apn": "Jakamã na pre hte mẽ kãm harẽnh o ri pa nẽ mẽ kãm harẽnh o: —E ot pa mẽ amã mẽhõ jarẽnh o ri ixpa. Kot mẽ pamã mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx nyw nhõr xwỳnhta. Koja tokyx mẽ pakamã pôj pu mẽ omu. Koja pôj nẽ mẽ piitã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o ri pa. Mẽ pahte pahprĩ hã mar mex kaxyw. Anẽ."}
{"eng": "Then he opened their minds, that they might understand the Scriptures.", "apn": "Hãmri nhũm Jejus hprĩ hã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot hkukamã harẽnh ã amnhĩ jarẽ nẽ mẽ kãm: —Nà kormã ixtyk kêt ri na pa pre ixprĩ hã mẽ amã amnhĩ kukamã amnhĩ jarẽ. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot tanhmã mẽ kot inhĩpêx to hkukamã ijarẽnhja. Na pre finat Mojes Tĩrtũm nhỹ hã ixkukamã tanhmã ijarẽnh to. Nẽ Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnhjaja Mojes mỳr pê haxwỳja ixkukamã tanhmã ijarẽnh to. Nẽ Tĩrtũm mex o mex ã mẽ grer ã kagà xwỳnhjaja haxwỳja ixkukamã tanhmã ijarẽnh to. Jajê piitã na prem Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kamã ixkukamã ijarẽ."}
{"eng": "They related the things that happened along the way, and how he was recognized by them in the breaking of the bread.", "apn": "Hãmri nẽ wa kànhmã xa nẽ kato nẽ ujanãr kurê kumrẽx. Hãmri nẽ ma akupỹm Jerujarẽ hwỳr wa hkwỳjê hwỳr tẽ. Nẽ mẽ hwỳr pôj nẽ axà. Nhũm Jejus nhỹ hã mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnh pê 11jaja ra axpẽn wỳr akuprõ nẽ hkrĩ. Mẽ hkwỳjê mẽ axpẽn wỳr akuprõ nẽ axpẽn mã tanhmã Jejus jarẽnh to ho hkrĩ. Hãmri nhũm wa mẽ hwỳr axà nhũm mẽ wa omu nẽ wa kãm: —Kwa na xep ra Jejus akupỹm htĩr nẽ Simãw Pêtre hwỳr kato. Anẽ. Hãmri nhũm wa mẽ kuma nẽ mẽ kãm: —Tỳ na akupỹm htĩr kênã. Na pa wa ijaxwỳja ham omu. Na pry hã wa ixtã ajêt nẽ ma wa ixkôt mõ nẽ wa inhõrkwỹ kamã pôj. Hãmri pa mẽ ixàpkur kaxyw ixkrĩ nhũm pãwti py nẽ Tĩrtũm mã harẽ nẽ ho axkjê nẽ wa inhmã kugõ pa wa ixprĩ hã kêp Jejus ã omunh kurê kumrẽx. Ixprĩ hã omunh jao nhũm wa ixpê hapêx. Anẽ."}
{"eng": "They urged him, saying, “Stay with us, for it is almost evening, and the day is almost over.” He went in to stay with them.", "apn": "Nhũm ã wa kãm amnhĩ jarẽnh anhỹr o mõr rãhã nhũm mẽ ra wa õ krĩ hwỳr hpôx o mõ. Nhũm ra kamàtre nhũm Jejus te kot wa rer nẽ nhỹhỹm ma htẽm kaxyw pyràk o amnhĩ nhĩpêx nhũm wa tee ri omu nẽ kãm: —Kwa xà kot kaj wa ixre nẽ ma tẽ? Ra kamàt o mõr kênã. Kwa ma wa ixkôt tẽ nẽ wa inhõrkwỹ kamã mãn wa ixri pôj. Anẽ. Hãmri nhũm wa kuma nẽ ma wa hkôt tẽ."}
{"eng": "and when they didn’t find his body, they came saying that they had also seen a vision of angels, who said that he was alive.", "apn": "—Nẽ jarãhã kwỳhtã mẽni hkwỳjaja ma haxàr xà hã kẽn kre hwỳr mra nẽ xep tee kamã hapêr nẽ omunh kêt nẽ. Xep ãm Tĩrtũm kapẽr o wrỳk xwỳnhja wa ho axkrut nẽ wa omu nhũm wa xa. Nhũm mẽ kãm ra akupỹm htĩr ã harẽ nhũm mẽ akupỹn mẽ ixwỳr mra nẽ mẽ ijaêr pê mẽ inhmã harẽ."}
{"eng": "While they talked and questioned together, Jesus himself came near, and went with them.", "apn": "Hãmri nhũm Jejus tãm tẽ nẽ wa hã ajêt nẽ wa hkôt tẽ."}
{"eng": "But their eyes were kept from recognizing him.", "apn": "Nom nhũm wa hprĩ hã omunh kêt nẽ. Tỳx ho nhãm mẽhõ hã hkamnhĩx nẽ wa arĩ axpẽn mã harẽnh o wa mõ."}
{"eng": "(he had not consented to their counsel and deed), from Arimathaea, a city of the Jews, who was also waiting for God’s Kingdom.", "apn": "Tã nhũm axtem Juje pê Arimatej nhõ xwỳnhja. Arimatejja pika pê Ijaew kamã na. Nhũm Jujeja kot amnhĩ to mex jakamã Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx o pa. Jakamã na pre hkwỳjê rom Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr Jejus mẽnh xwỳnh ã omu nẽ hkôt hamaxpẽr. Kêp Ijaew nhõ pahi hõ htã hkwỳjê hkôt hamaxpẽr kêt nẽ. Jakamã nhũm prem kot Jejus pĩr ã amỹnê nhũm tee ri harẽnh ma nhũm ja kêp omnuj nẽ."}
{"eng": "All his acquaintances and the women who followed with him from Galilee stood at a distance, watching these things.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ piitã mẽmoj ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omunh o kuhê xwỳnhjaja. Nẽ kaxyw Jejus kràmnhwỳjaja nhũm mẽ amỳm omunh o kuhê. Nẽ Garirej rũm mẽni kot Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja mããnẽn mẽ kuri amỳm hkaprĩ nẽ omunh o kuhê. Nhũm pôristi krãhtũmjê hõja ã mẽmoj kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nẽ tee ri hamaxpẽr o: —Hêxta waa nẽ. Pẽr ãm hãmri na pre hte tãm amnhĩ nhĩpêx o pa. Tã pa mẽ amarĩ mẽ mar xà hkôt ixtỳx kupĩ. Anẽ. Nhũm ã hamaxpẽr anhỹrja kôt Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh o xa. Nhũm amarĩ mẽ kuhê xwỳnhjaja mããnẽn mẽmoj ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrta pumu nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr o ra kãm ma htỳx nẽ. Hãmri nẽ awjanã nẽ ma akupỹm krĩm mrar kurê kumrẽx."}
{"eng": "Jesus, crying with a loud voice, said, “Father, into your hands I commit my spirit!” Having said this, he breathed his last.", "apn": "Nom nhũm kormã kamàt kôta ã nhũm Jejus ra htyk kaxyw nẽ àmra kamã Tĩrtũm mã kapẽr nẽ kãm: —E Papaj. Mãmrĩ ixkarõ ho amnhĩptà. Anhỹrja kôt hãmri ty. Pu nhũm Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã hakwakre hã kupẽxêja axkjê nẽ amnhĩ kahê xà mẽnh kurê kumrẽx. Utĩ rax tã kôt ã axkjê nẽ amnhĩ kahê xà mẽ. Te Jejus htyk o kot mẽ pahte hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê mã Tĩrtũm wỳr pry jakwa kre kahê xà mẽnh pyràk o ã amnhĩ nhĩpêx anẽ."}
{"eng": "And we indeed justly, for we receive the due reward for our deeds, but this man has done nothing wrong.”", "apn": "Hãmri nhũm ihõta kuma nẽ hã kãm akir nẽ kãm: —Tk. Kwa amarĩ ajêt. Xà amã Tĩrtũm pyma hkêt ã na ka ã kêp Krata mã akapẽr anẽ? Nà koja kãm wrỳk prãm nẽ kot wrỳ. No pajamẽ pahte amnhĩ tomnuj mỳrapê koja mẽ pahpĩ. No tãm kot tanhmã amnhĩ tomnuj to hkêt tã nhũm mẽ amarĩ ã hipêx anẽ."}
{"eng": "But they were urgent with loud voices, asking that he might be crucified. Their voices and the voices of the chief priests prevailed.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ xatã hã kãm kapẽr kãm hihtỳx nẽ kãm: —Kwa nà. Pĩ kahpa hã mãn anhô kê ty. Anhỹr o ãm xatã kàx pê àmra kamã kãm hã amỹnê."}
{"eng": "Pilate decreed that what they asked for should be done.", "apn": "Hãmri nhũm Pirat tee ri mẽ kuma hãmri nẽ tã mẽ kãm hprãm xà hkôt mẽ kãm ã amỹnê."}
{"eng": "one who was thrown into prison for a certain revolt in the city, and for murder.", "apn": "Nom nhũm mẽ kuma nhũm ja mẽ kêp omnuj nẽ nhũm mẽ kãm: —Kwa nà. Apĩ ri. Apĩ nẽ mẽ inhmã Parapas mã mãn anhũre. Anẽ. Parapas na pre mẽ õ krĩ kamã õ pôristi mẽ pahi Piratja mẽ kutã amnhĩ xãm nẽ kêp õ pôristi hõxpĩ. Mỳrapê na prem ra haxà nhũm hkrĩ ho hkrĩ. Jakamã nhũm mẽ Pirat kot kãm urer kaxyw ã kãm kapẽr anẽ."}
{"eng": "and if I ask, you will in no way answer me or let me go.", "apn": "Nhũm mẽ omu nẽ tanhmã kot amnhĩ jarẽnh to hã hkukja nẽ kãm: —Kwa mẽ inhmã amnhĩ jarẽ. Xà ka na apê Tĩrtũm kot mẽ ixkaxyw axãm xwỳnhta? Xà ka kot kaj Rõm nhõ xwỳnhjê pê mẽ ixpytà nẽ mẽ ixto amnhĩptàr o apa? Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kãm: —Nà kot paj tanhmã mẽ amã amnhĩ jarẽnh to ka mẽ ixkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. Ixte ãm hãmri mẽ amã amnhĩ jarẽnh tã ka mẽ inhma nẽ ãm inhma. Nẽ kot pa amnhĩ xwar mẽmoj tã mẽ akukja ka mẽ amnhĩ xwar inhmã tanhmã harẽnh to hkêt nẽ. Ãm mẽ axêx rom mẽ ate ã ixkukjêr anhỹr kênã."}
{"eng": "When I was with you in the temple daily, you didn’t stretch out your hands against me. But this is your hour, and the power of darkness.”", "apn": "Hãmri nẽ mẽ kot unênh mã xwỳnhjê mã tanhmã kapẽr to. Mẽ õ patre krãhtũmjê mẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre jamãr xwỳnhjê krãhtũm mẽ Ijaew nhõ pahijê mẽ nhũm mẽ ho pimrààtã mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: —Kwa na pa pre apkati mẽ Tĩrtũm nhõrkwỹ kamã mẽ kãm ixkapẽr o ixpa ka prem tokyx ixpynênh kêt tã jarãhã te ixte amnhĩ tomnuj xwỳnh pyràk o inhĩpêx nẽ ixwỳr wapo nẽ kô hã akapẽn nẽ ixwỳr ã atẽm rax anẽ. No ãm ra mẽ ate tanhmã ixto kaxyw arĩgro kator kênã. Jakamã kot kaj mẽ mãmrĩ tanhmã amã ixto hprãm xà hkôt mãmrĩ tanhmã ixto. Satanasti nhỹ hã ã mẽ ate inhĩpêx anhỹr mã kênã. Anẽ."}
{"eng": "For I tell you that this which is written must still be fulfilled in me: ‘He was counted with transgressors.’ For that which concerns me is being fulfilled.”", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kãm: —Tôe. Nà mẽ kot mẽ ato mex tã nom koja mẽ hpãnhã axtem hõ ho mẽ anhĩpêx. Jakamã kêr ka mẽ akupỹm mẽ kãm ijarẽnh o apa kaxyw anojarêt hãmri nẽ anhõ mrykà rỳ akawà htu nẽ ma amnhĩ kôt ho apa. Nẽ awapo. Kot kaj mẽ awapo hkêt japêr hãmri nẽ apipro xà ho wẽnê nẽ amnhĩm hõ japrô nẽ ma amnhĩ kôt ho apa. E kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. —Nẽ Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ra ixkukamã tanhmã ijarẽnh to nẽ kot ijarẽnh kot: Koja mẽ hipêx o te mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx xwỳnh nhĩpêx pyràk. Anẽ. Ã mẽ kot inhĩpêx anhỹr kukamã ijarẽnh kot anhỹr. Tã na mẽ ra ã inhĩpêx anhỹr kaxyw. Anẽ."}
{"eng": "The Lord said, “Simon, Simon, behold, Satan asked to have all of you, that he might sift you as wheat,", "apn": "Tã nhũm Jejus Simãw Pêtre mã kapẽr nẽ kãm: —Kwa Simãw. Na Satanasti kãm hprĩ hã ixtã mẽ apiitã mẽ kamã hamak prãm nẽ. Tanhmã kot mẽ akrã hto nhũm mẽ ate mẽ kãm ixkurê xwỳnhjê pumaj ixkaga hã kãm mẽ akamã hamak prãm tỳx nẽ. Jakamã ã kot mẽ anhĩpêx anhỹr kaxyw na pre ra amnhĩ to Inhõ Papaj ma nhũm kãm: “Tôe. Kam nẽ mãmrĩ tanhmã mẽ kamã ajamak to.” Anẽ."}
{"eng": "but I prayed for you, that your faith wouldn’t fail. You, when once you have turned again, establish your brothers.”", "apn": "—Tã ate mẽ umaj ixkaga nẽ axte ate amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr kêt pymaj na pa ra ato Inhõ Papaj wỳr kãm ixihtỳx nẽ Simãw Pêtre. Jakamã kêr ka mẽmo arĩgro hã tee ri ixkaga hã amnhĩ pumu hãmri nẽ tokyx tãm akupỹm ixkôt amnhĩ xãm tỳx nẽ. Kêr kê nhỹrmã akwỳjê hõ tanhmã amnhĩ tomnuj to nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr ka ja hã omu hãmri nẽ kãm ate tanhmã amnhĩ tomnuj tota jarẽ. Kê mẽ ã ate amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã ajarẽnh ma nẽ apyrà nẽ tokyx akupỹm tãm ixkôt amnhĩ xãm tỳx kurê kumrẽx. E kêr ka ã akupỹm ixkôt mẽ piitã mẽ hipêx anhỹr o ri apa Simãw Pêtre. Anẽ. Nhũm pre ã Simãw Pêtre kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hkukamã kãm ujarẽnh anẽ."}
{"eng": "that you may eat and drink at my table in my Kingdom. You will sit on thrones, judging the twelve tribes of Israel.”", "apn": "Kot paj amnhĩ tã mẽ ato mex rax nẽ. Na pre ra Tĩrtũm nhỹrmã ixte mẽ ato amnhĩptàr o ixkrĩ kaxyw ixãm. Tã ot pa amnhĩ pyrà nẽ mẽ pahkwỳ Ijaew kaxyw mẽ axunhwỳ ka mẽ nhỹrmã mẽ piitã mẽ ho amnhĩptàr o apa. Nẽ mẽ apê ixkràmnhwỳ hã nhỹrmã ixkutã axàpkur o apa. Anẽ."}
{"eng": "For who is greater, one who sits at the table, or one who serves? Isn’t it he who sits at the table? But I am among you as one who serves.", "apn": "Tã kêr ka mẽ ho mẽ uràk kêt nẽ. Kêt ãm te amarĩ ri mẽ apa xwỳnh pyràk o axpẽn nhĩpêx. Ixpyrà nẽ amarĩ mẽmoj to mẽ kutã anojarêt rãhã ho ri apa. No mẽ ate mẽ ho amnhĩptàr rax kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ."}
{"eng": "They were glad, and agreed to give him money.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ kãm: —Nà kot paj mẽ amã amnhĩre."}
{"eng": "He consented and sought an opportunity to deliver him to them in the absence of the multitude.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kot kãm amnhĩrer ã harẽnh ma nẽ hkĩnh nẽ mẽ kãm: —Tôe. Nà kot paj mẽ amã ho anẽ. Anẽ. Hãmri nẽ ma tẽ nẽ kato. Nẽ Jejus pynênh kaxyw htãnopxar o ri hkôt pa. Mẽ kot mar o pa xwỳnhjê hkàx ã nhỹri unênh nẽ ma mẽ hwỳr o htẽm kaxyw."}
{"eng": "He went away and talked with the chief priests and captains about how he might deliver him to them.", "apn": "Tã nhũm Jut Kariotja. Jejus nhỹ hã mẽ ahkre ho pa xwỳnh pê 12 hõ na pre. Tã axtem nẽ tanhmã hamaxpẽr to nẽ Satanasti nhỹ hã ma mẽ õ patre krãhtũm mẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre jamãr xwỳnh krãhtũmjê hwỳr tẽ. Hãmri nẽ tanhmã Jejus o mẽ mar to nẽ mẽ kãm: —E ot pa mẽ amã Jejus jarẽnh o tẽ. Xà kot paj mẽ amã hã amỹnê ka mẽ hpãnhã inhmã amnhĩre nà? Anẽ."}
{"eng": "For it will come like a snare on all those who dwell on the surface of all the earth.", "apn": "—Nẽ kwa mẽ o kora. Mẽ axkãm ajamak rom. Mẽ kot ixkôt amnhĩ xunhwỳr kêt xwỳnhjaja na htem kãm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hprãm xà hkôt pix mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri pa. Jao ãm amnhĩ xàpkur xà nẽ amnhĩ to mex xà nẽ kàxpore pix kukamã hamaxpẽr o pa. Nẽ htỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa. Nẽ pipãnh kãm tanhmã amnhĩ to ho pa. Tã koja mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa rãhã pa ra mẽ haêr pê akupỹn wrỳ nhũm mẽ tee ri ixpumu nẽ kãm ma htỳx kumrẽx. Te tutre htỳx ri harôj kajyr o pa nẽ rapuuti hwỳr àr nhũm kot haê nẽ unênh nhũm tee kãm kator prãm pyràk. Koja mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Nom kêr ka mẽ ho mẽ uràk kêt nẽ. Ãm pa inhmã hprãm xà hkôt pix mã tanhmã inhmã amnhĩ nhĩpêx to rãhã ho ri apa."}
{"eng": "for all these put in gifts for God from their abundance, but she, out of her poverty, put in all that she had to live on.”", "apn": "Hãmri nhũm Jejus arĩ omunh o xa. Kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omunh o xa nhũm ja kãm mex nẽ. Hãmri nẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê mã harẽ nẽ mẽ kãm: —E mãn ka mẽnire htẽm mũj pumu. Kêp amrakati nẽ hikàxpore ãm kêp grire htã amnhĩ pê õr pa. Kwỳjê rom kãm Tĩrtũm kĩnh xàj amnhĩ pê õr par kumrẽx. Apkur xà hã hikàxpore na. Mẽ hkwỳjaja na htem hikàxpore hkwỳ ho mra nẽ kugjê nom arĩ mẽ hikàxpore rax. No nhũm nire nẽj mẽ kurom kãm hikàxpore japê hkêt nẽ. Nẽ ho õxỳ hkêt nẽ àmnhĩx piitã Tĩrtũm mã õr pa. Anẽ."}
{"eng": "But those who are considered worthy to attain to that age and the resurrection from the dead neither marry nor are given in marriage.", "apn": "No mẽ kot Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja na htem ty hãmri nẽ Tĩrtũm nhõ krĩ kamã kuri axte kãm hprõ hprãm kêt nẽ ri pa. Rỳ ni japêr nẽ kãm mjên prãm kêt nẽ ri pa."}
{"eng": "For they can’t die any more, for they are like the angels and are children of God, being children of the resurrection.", "apn": "Hãmri nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê pyrà nẽ axte htyk kêt nẽ. Ãm htĩr tũm rãhã nẽ pa ho pa. Tĩrtũm ra akupỹm kot mẽ ho htĩr jakamã koja mẽ kêp hkra nẽ kuri htĩr tũm nẽ mex nẽ pa ho pa nẽ axte kãm hprõ rỳ mjên prãm kêt nẽ ri pa."}
{"eng": "He began to tell the people this parable: “A man planted a vineyard and rented it out to some farmers, and went into another country for a long time.", "apn": "Nhũm Jejus arĩ Ijaew nhõ pahijê mã kapẽr. Nẽ mẽ kot tanhmã hipêx to hkukamã mẽ kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to. No ãm amnhĩ tã kuxi nẽ mẽ kãm awjarẽ nẽ mẽ kãm: —Koja mẽhõ hpur ã hkwỳjê kot kamã kãm àpênh kaxyw mẽ kãm karõ. Hãmri nhũm mẽ ma hwỳr mra nẽ kamã mẽmo hy hkre nẽ hkre pa. Hãmri nhũm ra hpur nhõ dõnja nhỹhỹm nojarêt nẽ kãm mẽ àpênh xwỳnhjê mã tanhmã hpur jarẽnh to nẽ mẽ kãm: “E or ixpur nõ. Kê kamã mẽmoj hkà hpa ka mẽ mãmrĩ kamã axujamỳnh pa nẽ ho axkjê. Nẽ ixkutêp inhõ jaxwỳ nẽ mãmrĩ mẽ anhõ tanhmã ho hprãm xà hkôt tanhmã ho.” Anẽ. —Nhũm ã mẽ kãm kapẽr anẽ hãmri nẽ ma nhỹhỹm mõ."}
{"eng": "At the proper season, he sent a servant to the farmers to collect his share of the fruit of the vineyard. But the farmers beat him and sent him away empty.", "apn": "—Tã nhũm ra hkà hpa. Nom nhũm hpur nhõ dõnja kormã krĩ hõ kamã ri hã ujahkre ho ri pa. Tã kuri kãm àpênh xwỳnhjê hõja nhũm akupỹm mẽ hwỳr kumẽ. Mẽ kot kãm kwỳ nhõr nhũm ma kot kãm o mõr kaxyw ma mẽ hwỳr kumẽ nhũm ma mẽ hwỳr mõ. Mõõ nẽ mẽ hwỳr pôj nhũm mẽ omu nẽ axtem nẽ unê nẽ htak nẽ akupỹm hano nhũm ma akupỹm ỹ kamã mõ."}
{"eng": "But if we say, ‘From men,’ all the people will stone us, for they are persuaded that John was a prophet.”", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri kot tanhmã kutã kãm harẽnh to hkukamã hamaxpẽr nẽ axpẽn mã: —Kwa tanhmã kot puj mẽ kãm harẽnh to? Jar mẽ kot mar xwỳnhjaja na htem kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o pa xwỳnh ã harẽnh o pa. Tã kot puj mẽ kãm kot amnhĩ krã hkôt mẽ hkrã kumrãr o pa hã harẽ nhũm mẽ tee ri mẽ pama nẽ mẽ pakamã gryk tỳx nẽ. Nẽ mẽ paxêx rom mẽ pahte kãm pakapẽr ã mẽ pahpumunh kurê kumrẽx nẽ kẽn o mẽ pahtak o mẽ panhĩmex. Nom kot puj mẽ kãm Tĩrtũm nhỹ hã mẽ hkrã kumrãr ã harẽ nhũm mẽ pamã kapẽr o: “ã kot anhỹr kênã na ka prem kapẽr ma nẽ ra ixkôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ?” Anẽ. Nà kot puj mẽ kãm tanhmã harẽnh to hkêt nẽ. Kot puj mẽ ãm kãm aa te mẽ pahte ja jarẽnh mar kêt pyràk o harẽ. Anẽ. Mẽ kot tanhmã kãm nẽ nhũm kot ta pãnhã tanhmã mẽ kãm nẽ pymaj nhũm mẽ ãm tee ri kãm tanhmã nẽ hprãm kaprỳ o kuhê."}
{"eng": "saying to them, “It is written, ‘My house is a house of prayer,’ but you have made it a ‘den of robbers’!”", "apn": "Tã nhũm Jejus Jerujarẽ hwỳr axà nẽ jumẽnre rũm wrỳ hãmri nẽ ma Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkreja wỳr tẽ. Hãmri nẽ hwỳr axà nẽ tee ri kamã mẽ pa xwỳnhjê pumunh o xa. Nhũm mẽ ra axtem nẽ môx nẽ ôwêhti nẽ tuuti ho wẽnê ho kuhê. Mẽ kot haprôr nẽ Tĩrtũm mã hpar nẽ kãm õr pê kãm amnhĩ jarẽnh kaxyw mẽ kãm ho wẽnê ho kuhê. Nẽ axtem nẽ mẽ kãm hã ohtô rax kãm mẽ kãm ho wẽnê. Hãmri nhũm Jejus mẽ hwỳr axà nẽ tee ri mẽ omu mẽ kãm akir nẽ mẽ kãm: —Tk. Kwa nà. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot õrkwỹ jarẽnh kot: Inhõrkwỹja ãm mẽ ate inhmã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre pix kaxyw na. Anhỹr o kot harẽnh tã ka mẽ axtem nẽ kamã ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o apa. E mẽ ajapôj nẽ ma ajapêx tokyx anẽ. Anhỹr o mẽ kãm kapẽr hãmri nẽ ixkre nê mẽ kator nhũm mẽ ma hapêx pa."}
{"eng": "and will dash you and your children within you to the ground. They will not leave in you one stone on another, because you didn’t know the time of your visitation.”", "apn": "Tĩrtũm tãm kot mẽ awỳr inhmẽnh tã ka mẽ amã ixprãm kêt nẽ. Jakamã koja nhỹrmã mẽ kãm mẽ akurê xwỳnhjaja mẽ awỳr mra nẽ mẽ anhõ krĩm hipôk pa. Hãmri ka mẽ amnhĩ wỳr mẽ omu nẽ tee ri ajapôx kaxyw nhũm mẽ awỳr agjê nẽ mẽ anhĩmex pa nẽ mẽ anhõ krĩja grành pa. Nẽ ahpỹnhã ri mẽ anhõrkwỹ grành pa. Ã koja mẽ mẽmoj piitã grành par anẽ. Anẽ."}
{"eng": "Then why didn’t you deposit my money in the bank, and at my coming, I might have earned interest on it?’", "apn": "Hãmri nhũm tee ri amnhĩ tã kuma. Kot amnhĩ to mex xwỳnh nẽ kãm mẽ àpênh xwỳnhjê ho mex o pa xwỳnh tã ã kãm àpênh xwỳnh kot kãm kapẽr anhỹrja ma nẽ amnhĩ tã kamã gryk nẽ. Hãmri nẽ kãm: “Tk. Kwa xà ã ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr? Nà ixte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt. Ã ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr nhũm amã ixpuma ronhỹx ka pre amã ixpuma xàj ixkàxporeta py nẽ ixwakre kamã amnhĩ krã hkôt tanhmã inhmã ho rax to. Tã nhỹx pa pre ra akupỹn awỳr tẽ nẽ hamỳ. Nà na ka ã ijarẽnh anhỹr o axêx nẽ amnhĩ krã hkôt tanhmã inhmã ho rax to hkêt nẽ. Mỳrapê kot paj atomnuj tỳx nẽ ka rĩ amnhĩ pumu. Pẽr ãm ajamaxpẽr punuj.”"}
{"eng": "for I feared you, because you are an exacting man. You take up that which you didn’t lay down, and reap that which you didn’t sow.’", "apn": "—Hãmri nhũm hpãnhã hkôt hõta tẽ. Nom hkwỳjê hkĩnhã õ patrãw mã tanhmã kàxpore ho rax to hkêt nẽ. Ãm tanhmã hamaxpẽr punuj to nẽ htỳx ri kot kêp ho õxỳ nẽ amnhĩm piitã hamỳnh par nẽ akupỹm kãm hkwỳ nhõr kêt ã hkamnhĩx. Jakamã tanhmã kãm ho rax to hkêt nẽ. Ãm hkupu nẽ o tẽ nẽ nhỹri kutêp kuxi. Hãmri nhũm õ patrãw amnhĩ wỳr hã karõ nhũm hwỳr tẽ nẽ amnhĩ nê kãm kapẽr punuj nẽ kãm: “Tk. Ota akàxporeta. Ixte amã tanhmã ho rax tore hã. Ixte amã ho rax ronhỹx ka amnhĩm piitã hamỳnh pa nẽ akupỹn inhmã hkwỳ nhõr kêt nẽ. Rỳ ixte tanhmã apê homnuj to ronhỹx ka hã inhmã akir. Jakamã na pa tanhmã amã ho rax to hkêt nẽ. Ãm hkupu nẽ o tẽ nẽ ho amũxu nhũm arĩ akutêp hikwỹ. Tã ota.” Anhỹr o amnhĩ nê õ patrãw mã kapẽr punuj nẽ."}
{"eng": "As they heard these things, he went on and told a parable, because he was near Jerusalem, and they supposed that God’s Kingdom would be revealed immediately.", "apn": "Mẽ ate amnhĩ tomnuj xwỳnhjê hwỳr na pre Tĩrtũm inhmẽ pa wrỳ. Te nhỹri mẽ apikunor nhũm ixte mẽ ajapêr o ixpa kaxyw Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh nhũm ixwrỳk nẽ nhỹri ixte mẽ ajapêr o ixpa nẽ mẽ amã ixkator nẽ ixkĩnh nẽ ma akupỹm hwỳr mẽ ato inhmõrta pyràk. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ ohtô nẽ Jejus mar o hkôt Jerujarẽ hwỳr mra. Na prem htỳx tanhmã kot amnhĩ nhĩpêx to hã hkamnhĩx o hkôt mõ nẽ axpẽn mã: —E ma pu mẽ hkôt. Koja Jerujarẽ hwỳr pôj hãmri nẽ kêp mẽ pahpê Ijaew nhõ pahi nẽ mẽ pahto amnhĩptàr kurê kumrẽx. E kwa ma pu mẽ hkôt. Anẽ."}
{"eng": "They will scourge and kill him. On the third day, he will rise again.”", "apn": "Koja mẽ kãm ixkurê xwỳnhjaja ixpynê nẽ Rõm nhõ xwỳnhjê nhõ pôristi hwỳr ixto tẽ nẽ mẽ kãm ixto hêx nhũm mẽ kuma nẽ mẽ mar xà hkôt tanhmã inhĩpêx to. Nẽ mẽ hkwỳjaja ixtã hpẽr o axkẽ nẽ akunha. Nẽ mẽ hkwỳjaja ixto kapẽr punuj nẽ ijaprỳ nẽ ixtã argôx rẽ nẽ ixtak. Hãmri nẽ ixpĩ. Ã koja mẽ inhĩpêx anẽ. Nom kot paj ãm ixtyk ã apkati axkrunẽpxi nhũm Tĩrtũmja akupỹm ixto ixtĩr. Anẽ."}
{"eng": "I fast twice a week. I give tithes of all that I get.’", "apn": "Hãmri nhũm Parijew nhõ xwỳnhta kumrẽx tẽ nẽ nhỹri mẽ piitã mẽ noo mã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ. Nẽ amnhĩ to jarkrar pê kãm amnhĩ jarẽnh o: “Pa Tĩrtũm. E ra ate ixpumunh mex. Na pa hte amnhĩ to mex pix o ri ixpa. Ra ate ja hã ixpumunh mex. Na pa hte kàxpore hkwỳ jamỳnh xwỳnh nẽj rom tãm amnhĩ nhĩpêx. Nẽ semãn piitã hã ixàpkur kêt rãhã amã amnhĩ jarẽnh rãhã ho ixtã apkati axkrut. Nom ja pix kêt. Na pa hte mããnẽn ixàpênh pãnhã kàxpore jamỳ nẽ mẽ kot amã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa xwỳnhjê mã hkwỳ nhõr o ixpa. Nẽ na pa hte ri ixàhkĩnh o ri ixpa hkêt nẽ. Nẽ nhãm mẽ kêp mẽ hprõ ho amnhĩkati ho ri ixpa hkêt nẽ. Na pa hte mẽ piitã mẽ kurom tãm amnhĩ nhĩpêx ã amnhĩ pumu nẽ ixkĩnh tỳx kumrẽx. Hêxta waa nẽ. Mon pa hte ri ã amnhĩ to mex o ixpa anẽ?” Anhỹr o Tĩrtũm mã amnhĩ to jarkrar pê kãm amnhĩ jarẽnh o xa."}
{"eng": "I tell you that he will avenge them quickly. Nevertheless, when the Son of Man comes, will he find faith on the earth?”", "apn": "No kêt Tĩrtũmja. Xàn ka htem mẽmoj tã awỳ nhũm juisti punutita pyrà nẽ mẽ ama nẽ ãm mẽ ama? Nà koja ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Kot ka mẽmoj tã kãm amnhĩ jarẽ nhũm ama nẽ tanhmã amã mẽmoj to rỳ tanhmã amã amnhĩ nhĩpêx to. Juistita rom mẽ pakamã ukaprĩ xwỳnh na. Tã kot paj nhỹrmã akupỹn wrỳ nẽ mẽ apumu ka mẽ arĩ amnhĩ kaxyw hkôt ajamaxpẽr mex pê kãm amnhĩ jarẽnh rãhã ho ri apa pa ja hã mẽ apumu nẽ ixkĩnh tỳx nẽ. Ja na inhmã hprãm. Anẽ."}
{"eng": "A widow was in that city, and she often came to him, saying, ‘Defend me from my adversary!’", "apn": "Jakamã nhũm mẽhõ ni pê mjên htyk xwỳnh. Nhũm hte mẽhõ xatã tanhmã kêp õ mẽmoj to ho pa. Hãmri nhũm tee ri amnhĩ tã omu nẽ xatã juistita wỳr mra nẽ kãm harẽ nẽ kãm: “Xê gàà nẽ. Na hte pahkwỳjê hõja ixtomnuj rãhã ho pa. Xê ixtã tanhmã kãm akapẽr to kê tãm inhĩpêx.” Anẽ. Nẽ xatã hwỳr mra nẽ amnhĩ to kuwỳ nẽ xatã hwỳr mra nẽ amnhĩ to kuwỳ."}
{"eng": "yet because this widow bothers me, I will defend her, or else she will wear me out by her continual coming.’”", "apn": "No nhũm kuma nẽ ãm kuma. Kãm hkwỳjê ho ajuta hprãm kêt jakamã ãm kuma. Tã nhũm xatã hwỳr mra. Gaa nhũm rĩ kãm mar kaga nẽ. Hãmri nẽ hamaxpẽr o: “Tk. Hêxta waa nẽ. Jahti na hte xatã ixwỳr mra nẽ tanhmã inhmã amnhĩ jarẽnh to. Nẽ ãm xatã ixwỳr mra. Nà na pa ra inhmã mar kagyk nẽ. E pa tokyx tanhmã nê kot tanhmã ho xwỳnhta mã ixkapẽr to. Inhmã Tĩrtũm pyma kamã rỳ inhmã ixkwỳjê kaprĩ kamã pa tanhmã nê kãm nẽ hkêt tã kot pa anhỹr kêt nhũm amnhĩ tã inhmã harẽnh pix nẽ pa ra mar kurê ixkrã tãtãk nẽ.” Anhỹr o hamaxpẽr. Ã mẽ ujarẽnh kot anhỹr."}
{"eng": "There will be two grinding grain together. One will be taken and the other will be left.”", "apn": "Rỳ pa arĩgro hã akupỹn ixwrỳk japêr nhũm mẽnijê hõ wa hamẽxkrut nẽ harôj kahuk o ãm japêr. Hãmri pa ra kot ixkôt amnhĩ xãm xwỳnhja ho api nhũm kot ixkôt amnhĩ xãm kêt xwỳnhja ahte arĩ harôj kahuk o xa. Hãmri nẽ hamaxpẽr mex kêt kumrẽx o xa."}
{"eng": "There will be two grinding grain together. One will be taken and the other will be left.”", "apn": "Rỳ koja mẽmyjê hõ wa axkrut nẽ hpur kãm àpênh o ãm japêr. Pu pa amnhĩ wỳr kot ixkôt amnhĩ xãm xwỳnhta o api nhũm kot ixkôt amnhĩ xãm kêt xwỳnhta pur kãm ahte arĩ apênh o xa. Hãmri nẽ tee ri hkràmnhwỳ hkukamã hamaxpẽr o xa. Anẽ. Nhũm pre ã Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã amnhĩ jarẽnh anẽ."}
{"eng": "Likewise, even as it was in the days of Lot: they ate, they drank, they bought, they sold, they planted, they built;", "apn": "—Akupỹn ixwrỳk xà hã arĩgrota ã koja mẽ mããnẽn te amnepêm Sotõ nhõ xwỳnhjaja kot htỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Finat Rohti kormã htĩr ri mẽ kot htỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pata pyràk o koja mẽ amnhĩ nhĩpêx. Na pre hte Sotõ nhõ xwỳnhjaja ãm pika ja kamã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx pix kukamã hamaxpẽr o ri pa. Nẽ ãm kôt pix mã ri amnhĩ nhĩpêx o pa. Nẽ htỳx ri amnhĩ xàpkur xà pix kukamã hamaxpẽr. Nẽ mẽ hpur kãm ri àpênh pix kukamã hamaxpẽr. Nẽ ri amnhĩ xujaprôr pix kukamã hamaxpẽr nẽ axpẽn mã mẽmoj to wẽnê pix kukamã hamaxpẽr. Nẽ amnhĩm õrkwỹ nhĩpêx pix kukamã hamaxpẽr. Ã na prem pika ja kamã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx pix kukamã hamaxpẽr o ri pa anhỹrja o amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mã hamaxpẽr o pa hkêt nẽ."}
{"eng": "but in the day that Lot went out from Sodom, it rained fire and sulfur from the sky and destroyed them all.", "apn": "—Tã nhũm Rohti mẽ õ krĩ rũm kator mẽ nhũm Tĩrtũm krĩ nhõ xwỳnhjaja kot amnhĩ tomnuj tỳx o paja mỳrapê mẽ himex pa. Jao kaxkwa rũm mẽ hipy mẽmo hpôk kwỳ rẽ nhũm mẽ hkaxàr pa."}
{"eng": "As it was in the days of Noah, even so it will also be in the days of the Son of Man.", "apn": "—Nà kot paj nhỹrmã man akupỹn mẽ awỳr wrỳ. Akupỹn ixwrỳk xà hã arĩgrota ã koja jar pika ja kamã mẽ pa xwỳnhjaja htỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa. Te amnepêm finat Noehti htĩr ri mẽ kot htỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa pyràk o koja mẽ amnhĩ nhĩpêx o pa."}
{"eng": "They ate, they drank, they married, and they were given in marriage until the day that Noah entered into the ship, and the flood came and destroyed them all.", "apn": "Na prem amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mã hamaxpẽr o pa hkêt nẽ. Nẽ ãm jar pika ja kamã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx pix kukamã hamaxpẽr o ri paja o ãm kôt pix mã tanhmã ri amnhĩ nhĩpêx to ho pa. Rôm nhũm Noehti gô htàm pymaj pàr raxja nhĩpêx nẽ kãm axà. Nhũm prem hã omu nẽ ãm omunh o pa nẽ tanhmã ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr to hkêt nẽ. Tã nhũm nata mẽ haêr pê wrỳ. Hãmri nẽ wrỳk rax o ra pika piitã hanhi nhũm mẽ piitã pikaprãr pa."}
{"eng": "neither will they say, ‘Look, here!’ or, ‘Look, there!’ for behold, God’s Kingdom is within you.”", "apn": "Tã nhũm Parijew nhõ xwỳnh kwỳjaja Jejus wỳr mra nẽ omu nẽ kãm: —Kwa mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Xà koja apu Tĩrtũm tokyx kot mẽ pahwỳr mẽnh mã xwỳnhta mẽ nhũm mẽ pahwỳr wrỳ nẽ mẽ pahto amnhĩptàr kurê kumrẽx nà kormã? Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm amnhĩ jarẽ. Te ho nhãm mẽhõ jarẽnh pyrà nẽ mẽ kãm: —Nà ra kot mẽ ho amnhĩptàr o pa kênã. Nom nhỹri hkrĩ xà kamã mẽ ho amnhĩptàr o hkrĩ hkêt nẽ. Na htem amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ hãmri nhũm kêp mẽ õ pahihti hã mẽ ho amnhĩptàr o pa. Nẽ mẽ kãm mẽ hamaxpẽr mex gõ nhũm htem hkôt ri hamaxpẽr mex o pa. Anẽ."}
{"eng": "Then he said to him, “Get up, and go your way. Your faith has healed you.”", "apn": "Hãmri nhũm amnhĩ tã kuma nẽ kãm: —No mẽ akwỳjaja? Ixte mẽ ato 10 nẽ mẽ ato mex tã ka ãm kapxipix awjanã nẽ akupỹn ixwỳr tẽ. Akwỳjê hkĩnhã apê Ijaew kêt tã akupỹm amnhĩ mex ã amnhĩ pumu hãmri nẽ mẽ kurom awjanã nẽ Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh o ixwỳr tẽ. Hêxta waa nẽ. Mo na hte ixkwỳjaja apyrà nẽ amnhĩ kaxyw ixkôt hamaxpẽr kêt nẽ? E kànhmã xa nẽ mãmrĩ ma ajamakêtkati nẽ akĩnh nẽ ma akupỹm tẽ. Anẽ."}
{"eng": "One of them, when he saw that he was healed, turned back, glorifying God with a loud voice.", "apn": "Hãmri nhũm ãm pyxi nẽ hkwỳjê rom awjanã nẽ akupỹm Jejus wỳr Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh o hwỳr tẽ."}
{"eng": "He fell on his face at Jesus’ feet, giving him thanks; and he was a Samaritan.", "apn": "Hãmri nẽ Jejus kaxpa nẽ kutã hkõnkrã ho tẽm nẽ nhỹ nẽ amnhĩ tã kãm kot ho mex ã kãm amnhĩ jarẽ. Kwỳjê hkĩnhã kêp Ijaew kêt axtem kêp Samar nhõ xwỳnh tã mẽ kurom akupỹn hwỳr tẽ nẽ kãm mex o mex ã harẽ."}
{"eng": "It would be better for him if a millstone were hung around his neck, and he were thrown into the sea, rather than that he should cause one of these little ones to stumble.", "apn": "Tã nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê jahkre ho nhỹ nẽ mẽ kãm: —E kot paj mẽ kot ixkôt amnhĩ xunhwỳr tohtuj anhỹr xwỳnhjê jarẽ ka mẽ inhma. Nà koja mẽhõ mẽ hwỳr tẽ nẽ inhnê mẽ kãm kapẽr. Mẽ kot mẽ mar nẽ amnhĩ tomnuj prãm xàj tanhmã mẽ kãm kapẽr to. Hãmri nhũm mẽ mar xà hkôt tanhmã amnhĩ tomnuj to. Hã koja Tĩrtũm ja hã omu nẽ kot inhnê tanhmã kãm nẽ xwỳnhta pumu nẽ ja hã homnuj tỳx nẽ. Te mẽ kot mẽhõ pynênh nẽ mut ã kẽn pytĩ hõ nhôr nẽ ma o htẽm nẽ gô rax kãm mẽnh pyràk o koja hipêx. Te ho ja pyràk no ãm homnuj tỳx o ja jakre. Jakamã kwa mẽ ixkapẽr ma nẽ kãm ajamaxpẽr tỳx rãhã ho ri apa. Anẽ."}
{"eng": "If therefore you have not been faithful in the unrighteous mammon, who will commit to your trust the true riches?", "apn": "—Na hte Tĩrtũm tanhmã mẽ pakute hã mẽ pahpumunh mex nẽ. Koja mẽ amã mẽmoj gõ ka mẽ kãm hprãm xà hkôt ho anhõxỳ hkêt nhũm ja hã mẽ apumu nẽ axte mẽ amã mẽmoj gõ. Nom hpãnhã mẽ amã õr rax o wamta jakre nẽ kugõ. Nom kot ka mẽ ri mẽmojta o anhõxỳ ho ri apa nhũm tee ri ja hã mẽ apumu nẽ axte mẽ amã mẽmoj nhõr kêt nẽ. Koja mẽ amã mẽmoj gõ ka mẽ ho anhõxỳ ho ri apa nhũm ja kêp homnuj nẽ."}
{"eng": "I will get up and go to my father, and will tell him, “Father, I have sinned against heaven and in your sight.", "apn": "Nà kot paj ma akupỹm mõ. Hãmri nẽ inhõ papaj pumu nẽ ã kãm amnhĩ jarẽnh anẽ nẽ kãm: ‘Kwa Papaj. Na pa pre ixpê akra hã amnhĩ tomnuj tỳx kumrẽx nhũm ja apê omnuj nẽ. Nhũm Tĩrtũm pê ja omnuj nẽ."}
{"eng": "I am no more worthy to be called your son. Make me as one of your hired servants.”’", "apn": "Jakamã na pa ixpê akra hã amã amnhĩ jarẽnh ã ixpijaàm nẽ. Ixte tãm kêt kumrẽx. Jakamã kwa xà kot pa amã mẽmoj tã ixàpênh o ri ixpa ka hpãnhã inhmã inhõ pa apku nà?’ Anhỹr o kot pa kãm amnhĩ jarẽ. Nà kot paj anẽ.”"}
{"eng": "It is fit neither for the soil nor for the manure pile. It is thrown out. He who has ears to hear, let him hear.”", "apn": "No kot kaj mẽ amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ atỳx ri ixkôt amnhĩ xunhwỳr japêr. Hãmri nẽ mẽmo arĩgro hã mẽ kot ixtã tanhmã mẽ ato xwỳnhjê pymaj ra ixkaga mã. Hã kot kaj mẽ te mẽ ate kaxwa punu pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Kaxwaja mẽ apkur xà kamã mex. Na htem amnhĩm ho õ xành nẽ kuku. Nom koja mẽhõ kamã pika hkwỳ mẽ nẽ ho ahkà hãmri tanhmã kot mẽ ho nẽ akupỹm ho mex? ãm mẽ kot hkapĩr pix kaxyw koja mex. Ja pyrà nẽ kot ka mẽ atõ ate inhmã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho apa hã amnhĩ jarẽnh tã gaa nẽ amã ixkôt amnhĩ nhĩpêx prãm nõkati. Hãmri nẽ ra te ate kaxwa punu kapĩr mã tãmta pyràk. E kwa mẽ mẽmoj tã ixujarẽnhja ma nẽ mẽ uràk nẽ amnhĩ kukamã ajamaxpẽr mex nẽ. Anẽ."}
{"eng": "When he went into the house of one of the rulers of the Pharisees on a Sabbath to eat bread, they were watching him.", "apn": "Tã nhũm sap nhũm Jejus ma Parijew nhõ xwỳnhjê krãhtũm kutã apkur kaxyw õrkwỹ hwỳr tẽ. Hãmri nhũm mẽ wa hã htu rax nẽ Jejus apkur ã tãnopxar o kuhê. Mẽ kot amnhĩ nhĩpêx kwỳm ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to nhũm mẽ kot hã omunh nẽ ra hã àmnênh kaxyw nhũm mẽ kuri htãnopxar o kuhê."}
{"eng": "Behold, a certain man who had dropsy was in front of him.", "apn": "Nhũm ixkreja kamã mẽhõ my hte hikot xwỳnh mẽ kuri xa."}
{"eng": "It is like yeast, which a woman took and hid in three measures of flour, until it was all leavened.”", "apn": "Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre ho xa. Nom hprĩ hã amnhĩ jarẽnh kêt nẽ. Ãm amnhĩ tã kuxi nẽ mẽ kãm awjarẽ nẽ mẽ kãm: —E kot pa hpãnhã tanhmã mẽ amã pãwti kaxkrit xà jarẽnh to. Koja mẽnijê hõ ãm hkwỳ ho grire nẽ kupy nẽ kaxyw mẽmo xôm kãm kumẽ nẽ ho pihkàr pa nẽ ho pãwti nhĩpêx. Nhũm kaxkrit xàja grire htã pãwti piitã ho kaxkrit mex nẽ. Ja pyrà nẽ kot paj ixpyxi htã koja mẽ nhỹrmã pika piitã hkôt ixkôt amnhĩ nhĩpêx mex o pa. Anẽ. Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm amnhĩ tã pãw kaxkrit xàja xi nẽ harẽnh anẽ."}
{"eng": "He laid his hands on her, and immediately she stood up straight and glorified God.", "apn": "Hãmri nhũm Jejus omu nẽ amnhĩ wỳr kãm hpa ho apê nhũm hwỳr tẽ nhũm hã ĩhkra xi nẽ kãm: —E na ka ra akupỹm amex. Anẽ nhũm akupỹm katàt nẽ mex kurê kumrẽx. Hãmri nẽ amnhĩ pumu nẽ hkĩnh tỳx nẽ Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽnh o xa."}
{"eng": "He was teaching in one of the synagogues on the Sabbath day.", "apn": "Tã nhũm mẽ õ arĩgromnu pê sap kato nhũm Jejus Ijaew pikuprõnh xà hã ixkre hwỳr axà nẽ kamã Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho nhỹ."}
{"eng": "Behold, there was a woman who had a spirit of infirmity eighteen years. She was bent over and could in no way straighten herself up.", "apn": "Nhũm kamã mẽhõ ni hikôt rãhã nẽ pa xwỳnhja nhỹ. Na pre ra amnepêm mẽkarõmnuti tanhmã ho nhũm katàt nẽ ri mrar kêt kumrẽx. Ãm hikôt rãhã nẽ ri pa hã ra hã amgrà pê 18."}
{"eng": "If it bears fruit, fine; but if not, after that, you can cut it down.’”", "apn": "Hãmri nhũm tee ri kot kãm hã karõja ma nẽ kãm: “Kwa nà kormã. Pa kop ixàmnhĩx pàr krax ã mẽmo japôk kwỳ kapĩ nẽ kop hamã mãn. Kê axte hã amgrà pyxi nẽ hapêx nẽ ô hkêt pa kormã krãhta nẽ kumẽ. Koja amgrà ja kamã amã ô japêr ka omu nẽ akĩnh nẽ.” Anẽ. Ã mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Anẽ. Nhũm Jejus ã mẽ kãm ujarẽnh anẽ. Mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx o pa htã nhũm Tĩrtũm kot pur nhõ dõn mã àpênh xwỳnhta pyrà nẽ mẽ kamã gryk tokyx anhỹr kêt ã nhũm ã hã kuxi nẽ mẽ kãm ujarẽnh anẽ."}
{"eng": "I tell you, no, but unless you repent, you will all perish in the same way.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kãm: —Nà mẽ kot amnhĩ tomnuj tỳx mỳrapê mẽ kot mẽ himex kêt. Mẽ apiitã mẽ ate amnhĩ tomnuj o axpẽn pyràk kênã. Tã kot ka mẽ amnhĩ tomnuj kaga nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳr kêt hã kot ka mẽ nhỹrmã ty hãmri nẽ õ krĩ hwỳr axàpir kêt nẽ."}
{"eng": "I tell you, you will by no means get out of there until you have paid the very last penny.”", "apn": "—Na htem tanhmã axpẽn tomnuj to. Hãmri nhũm kot tanhmã war axpẽn to xwỳnhta pahi hwỳr htẽm nẽ kãm tanhmã kot ho xwỳnhta jarẽnh kaxyw. Hãmri nhũm kamã gryk xwỳnhta kot pahi mã harẽnh kaxyw ã harẽnh ma nẽ hãmri tokyx hwỳr tẽ nẽ wa tãm akupỹm axpẽn xãm. Na htem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Pahi kot ja mar nẽ tanhmã mẽ ho pymaj na htem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ tokyx akupỹm tãm axpẽn xunhwỳ. No koja mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ nhũm pahija mẽ harẽnh ma hãmri nẽ tanhmã kot hõ ho xwỳnhta pynê nẽ haxà nhũm tee kãm kator prãm o hkrĩ kaprỳ. Hãmri nẽ tanhmã amnhĩ to nẽ amnhĩ pãnhã kãm amnhĩ rer pa nhũm pahihtija kormã mẽ kãm anẽ nhũm mẽ kãm ure nhũm kato. Ja pyrà nẽ kêr ka mẽ Tĩrtũm tanhmã kot mẽ anhĩpêx to pymaj tokyx mẽ ate amnhĩ tomnuj kaga nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri apa. Anẽ."}
{"eng": "“Why don’t you judge for yourselves what is right?", "apn": "ã na ka htem aprĩ hã mẽmoj pumunh kôt mẽmoj kukamã ajamaxpẽr mex o ri apa anẽ. Nom nhũm Tĩrtũmja mẽ ate tanhmã amnhĩ tomnuj to mỳrapê tanhmã mẽ ato kaxyw nhũm mẽ ate ja hã amnhĩ pumunh tã tokyx amnhĩ tomnuj kaga hkêt nẽ."}
{"eng": "but he who didn’t know, and did things worthy of stripes, will be beaten with few stripes. To whomever much is given, of him will much be required; and to whom much was entrusted, of him more will be asked.", "apn": "—Nẽ koja mẽhõ kormã Tĩrtũm kapẽr mar kêt nẽ htỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa. Hã koja Tĩrtũm ja hã omu nẽ nhỹrmã kot amnhĩ tomnuj o pata mỳrapê tanhmã ho nhũm amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xà kamã pa. Nom akrànhmã amnhĩ xà kamã hamak o pa. Aa kot Tĩrtũm kapẽr mar kêt jakamã koja ãm akrànhmã amnhĩ xà kamã hamak o pa. Nom koja mẽhõ kapẽr mar mex tã ãm kuma nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Nẽ xatã hirôp kuhê nẽ tanhmã amnhĩ tomnuj to. Hã koja Tĩrtũm tee ri ja hã omu nẽ nhỹrmã tanhmã homnuj tỳx to. Hãmri nhũm wamtajê pyrà nẽ amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta kamã pa ho pa nom mẽ kĩnhã amnhĩ xà htỳx kamã hamak rãhã ho pa. Anẽ."}
{"eng": "“Let your waist be dressed and your lamps burning.", "apn": "Nhũm pre Jejus arĩ mẽ ahkre nẽ mẽ kãm: —E na pa pre ra mẽ apê ixkôt mẽ apa ho apa xwỳnhjê mã tanhmã amnhĩ kukamã amnhĩ jarẽnh to. Ixtyk nẽ akupỹm ixtĩr nẽ ma akupỹm ixàpir hãmri nẽ mẽmo arĩgro hã akupỹn mẽ awỳr ixwrỳkja na pa pre ra mẽ amã ja hã amnhĩ jarẽ. Tã kwa kêr ka mẽ ixwakre kamã ixte mẽ amã ã amnhĩ jarẽnh anhỹrja mã ajamaxpẽr tỳx pê ixkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri apa."}
{"eng": "They will be blessed if he comes in the second or third watch and finds them so.", "apn": "—Te mẽ õ patrãw mã mẽ àpênh mex xwỳnhjaja kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Koja mẽ õ patrãw ma mẽ kot axpẽn mã wa rer mã xwỳnh pumunh mã ma nhỹhỹm tẽ. Hãmri nhũm kãm mẽ àpênh xwỳnhjaja arĩ kutêp õrkwỹ kamã hkrĩ. Axkãm hamak rom nẽ kutêp hkrĩ. Akupỹn htẽm nhũm mẽ kot amnhĩ wỳr mar nẽ kãm kahê xà mẽnh tokyx anhỹr kaxyw arĩ kutêp õt kêt nẽ hkrĩ. Kôt ã kamàt nhũm akupỹn hpôx o htẽm rỳ arĩgro hwỳr hpôx o htẽm nhũm mẽ kot amnhĩ wỳr mar nẽ kãm kahê xà mẽnh tokyx anhỹr kaxyw kutêp õt kêt nẽ hkrĩ. Akupỹn hpôx ã omunh hãmri nẽ tokyx apkur kaxyw kãm õ nhĩpêx kaxyw. Kêr kê akupỹn pôj nẽ ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã mẽ omu nẽ hkĩnh nẽ. Tã kêr ka mẽ àpênh xwỳnhtajê pyrà nẽ ixwakre kamã inhmã ajamaxpẽr rãhã ho ri apa. Jao ixkamã ajamak o apa ho ixkôt amnhĩ nhĩpêx mex rãhã nẽ. No kot paj akupỹn mẽ awỳr wrỳ hãmri ka mẽ àpênh xwỳnhjê pyrà nẽ inhmã mẽmoj nhõr kêt nẽ. Kêt pa kot paj mẽ õ patrãwta kurom mẽ amã mẽmoj mex gõ."}
{"eng": "If then you aren’t able to do even the least things, why are you anxious about the rest?", "apn": "Jakamã kwa kêr ka mẽ mẽmo arĩgro hã axàpkur xà hkryre pumu nẽ ate amnhĩ pê hkrẽr par nẽ amã prãm o akaprĩ nẽ apa hkukamã tee ri ajamaxpẽr kêt nẽ. Ãm Tĩrtũm kamnàr rom axàmnhĩx anhõ hkryreta ku nẽ akĩnh kãm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri apa. Xà kot ka anhõ mry grire pumu nẽ akaprĩre nhũm ra tanhmã amã amnhĩ to rax to? Na htem ãm tee ri mẽmo hkukamã hamaxpẽr o hkaprĩ nẽ pa kaprỳ. Jakamã kêr ka mẽ ã ri ajamaxpẽr anhỹr o akaprĩ nẽ apa hkêt nẽ."}
{"eng": "But the very hairs of your head are all counted. Therefore don’t be afraid. You are of more value than many sparrows.", "apn": "—Nẽ Tĩrtũm kot mẽ pahto hapêx par pumunh tã mããnẽn kot mẽ pajamãr pumunh mex. Mãn ka htem kuwênhre pumu. Na hte Tĩrtũm hamãr mex o pa. Mẽ piitã mẽ kot ãm kuwênhre pumunh o pa htã nhũm Tĩrtũm mẽ kurom hamãr mex o pa. Nẽ htãnopxar rãhã ho pa. Nom kãm mẽ pajapê htỳx o kuwênhre jakrenh jakamã kwa mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr o ri akaprĩ nẽ apa hkêt nẽ. Koja Tĩrtũm mẽ pahtãnopxar rãhã ho pa. Ra kot tanhmã mẽ pakute hã mẽ pahpumunh par. Nẽ ahpỹnhã tanhmã mẽ pahkrã hkĩ kute hkôt mẽ pahpumunh par. Tã kot mẽ pahtãnopxar rãhã jakamã mo kaxyw kot kaj kêt mẽ ri amã mẽhõ puma ho ri apa?"}
{"eng": "lying in wait for him, and seeking to catch him in something he might say, that they might accuse him.", "apn": "Hãmri nẽ kato nẽ ma tẽ. Nhũm Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjê mẽ Parijew nhõ xwỳnhjaja hãmri kot tanhmã mẽ kãm kapẽr toja ma nẽ kamã gryk tỳx nẽ. Jakamã ma hkôt mra. Hêx rom mẽmoj tã hkukjêr o hkôt mra. Nẽ hã hkukjêr kãm hihtỳx o hkôt mra. Kot tanhmã mẽ kãm ujarẽnh to nhũm mẽ kot mar nẽ ra hã àmnênh kaxyw ma hkôt àhkukjêr o mra."}
{"eng": "from the blood of Abel to the blood of Zachariah, who perished between the altar and the sanctuary.’ Yes, I tell you, it will be required of this generation.", "apn": "—Na prem Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnhjê nhĩmex rax nẽ. Amnepêm panhĩ kator krax rũm finat Atãw kra finat Apewja na pre Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa nhũm htõ kãm mar prãm kêt nẽ kupĩ. Tã nhũm Tĩrtũm axte mẽ hwỳr ỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnh kwỳjê rẽ nhũm prem mã mẽ ho anẽ nẽ mẽ hkwỳjê nhĩmex. Nhũm pre xatã mẽ hwỳr mẽ hkwỳjê rẽ nhũm mẽ xatã mẽ kupa. Ã Apew rũm finat Jakaris wỳr na prem mẽ himex rax anẽ. Nẽ hpãnhã Jakarisja nhũm prem Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã kupĩ. Tã ka mẽ ajaxwỳja amã Tĩrtũm kapẽr mar prãm kêt nẽ mẽ uràk nẽ amã ỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnhjê nhĩmex prãm. Tã ã mẽ pahpãmjê mẽ ato hpimrààtã mẽ ate mẽ hipêx anhỹrja mỳrapê koja Tĩrtũm ja hã mẽ apê mẽ hkanrẽhã mẽ htàmnhwỳjaja tanhmã mẽ ato htỳx to ka mẽ amnhĩ xà htỳx kamã ajamak o ri apa rãhã nẽ kãm ga."}
{"eng": "Therefore also the wisdom of God said, ‘I will send to them prophets and apostles; and some of them they will kill and persecute,", "apn": "—Na pre Tĩrtũm amnepêm mẽ pahpãmjê hkukamã tanhmã mẽ harẽnh to. àhpumunh tỳx xà hkôt tanhmã mẽ hkukamã mẽ harẽnh to nẽ mẽ harẽnh o: “Kot paj ma mẽ hwỳr inhỹ hã ixkapẽr jarẽnh xwỳnhjê rẽ. Nom koja mẽ omu nẽ ãm mẽ omu nẽ kêp mẽ hprãm nõkati nẽ tanhmã mẽ hipêx to ho pa. Nẽ ixpê mẽ hkwỳjê hpar o pa. Ã koja mẽ inhỹ hã ixkapẽr jarẽnh xwỳnhjê nhĩpêx anẽ.” Anhỹr o mẽ hkukamã mẽ harẽ. Tã ã mẽ harẽnh anhỹr xà hkôt nhũm prem ã mẽ hipêx anẽ nẽ mẽ hkwỳjê hpa nẽ mẽ hkwỳjê pynê nẽ mẽ hagjê. —Amnepêm mẽ akukamã mẽ kot ã mẽ hipêx anhỹr nhũm mẽ ate mẽ ano ho ja hã mẽ omunh kêt tã ka htem arĩ mẽ hã pika ho mex o ri apa. Te mẽ amã mẽ hapê nẽ mẽ ho ajamak pyrà nẽ mẽ hã pika ho mex o ri apa. Nom mẽ amã mẽ hapê hã ho mex hkêt nẽ. Ãm ra mẽ htyk nẽ hapêx nẽ mẽ amã Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa hkêtja ã na ka htem akĩnh nẽ ã axêx rom mẽ hã pika ho mex anhỹr o ri apa."}
{"eng": "But when someone stronger attacks him and overcomes him, he takes from him his whole armor in which he trusted, and divides his plunder.", "apn": "—Satanastija àhpumunh tỳx jakamã na htem tee ri kêp mẽ kot hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê pytàr kaxyw nhũm mẽ nê mẽ omunh mex nẽ. Nom ixàhpumunh tỳx o ixte Satanasti jakrenh jakamã pa na pa hte kêp mẽ utà nhũm mẽ hpãnhã ixkôt ri amnhĩ nhĩpêx."}
{"eng": "For everyone who asks receives. He who seeks finds. To him who knocks it will be opened.", "apn": "—Tã kêr ka mẽ ja pyrà nẽ amnhĩ to Tĩrtũm wỳr rãhã ho ri apa nhũm ama nẽ ate mẽmoj tã hwỳrta amã kugõ. Ãm xatã ate hã axàhwỳr o ri apa nhũm amã kugõ. Ãm mẽmoj to hwỳr rãhã ho ri apa nhũm ama hãmri nẽ amã mẽmoj tanhmã hipêx to. Te ho mẽhõ kãm tep xành nẽ gôx kãm xatã tep rẽnh xà rẽnh o ãm pyrà nẽ xatã mẽmoj tã hwỳr o ri apa. Hãmri nhũm ama nẽ amã hprãm xwỳnhta gõ. Te ho tep kanhêr xwỳnhta tã kot tep õ kanhêr pyràk o anhĩpêx nẽ amã mẽmoj prãm xwỳnhta gõ. Anẽ."}
{"eng": "for a friend of mine has come to me from a journey, and I have nothing to set before him,’", "apn": "Nhũm Jejus arĩ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê jahkre ho nhỹ nẽ mẽ kãm: —Nẽ ja. Koja mẽ akràmnhwỳjê hõ. Nhũm kôt ã kamàt nhũm nhỹhỹnh awỳr mõn pôj. Ka anhõ mẽmoj kêt hãmri nẽ anhĩjuk ri akràmnhwỳ hwỳr tẽ. Hãmri nhũm ra amnhĩ tã kahê nẽ nõ. Ka tee ri omu hãmri nẽ hakwa krem xa nẽ kãm akapẽr nẽ kãm: “Pa ixkràmnhwỳ. Na ka mẽ ra gõr? Kwa kànhmã nhỹ nẽ inhmã anhõ mẽmoj japêr. Na ra ham ixkràmnhwỳta mõn pôj. Nẽ kãm prãm tỳx nẽ mõ nom kaxyw inhõ hkêt. Kwa kànhmã nhỹ nẽ inhmã anhõ mẽmoj japêr nẽ inhmã hkwỳ pa ma o tẽ kê kukrẽ. Ãm inhõ hkêt kumrẽx. Ãm hãmri na pa amã amnhĩ jarẽ. Kwa tokyj kànhmã nhỹ nẽ inhmã mẽmoj japêr nà?” Anhỹr o kãm akapẽr."}
{"eng": "for I tell you that many prophets and kings desired to see the things which you see, and didn’t see them, and to hear the things which you hear, and didn’t hear them.”", "apn": "Nhũm pre Jejus ã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh anẽ hãmri nẽ hpãnhã hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: —E na ka htem ixkôt mẽ ano ho ixte tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã ixpumunh o ri apa. Nẽ mẽ ajamak o ixkapẽr mar o ri ixkôt apa. No amnepêm mẽ akukamã pahijaja nẽ Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o ri mẽ pa xwỳnhjaja kãm ixpumunh prãm tỳx o pa htã mẽ akĩnhã ixpumunh kêt rãhã htyk pa. Kormã ixwrỳk nẽ jar ixkator kêt jakamã na prem ixpumunh kêt rãhã ty. Nẽ mẽ kãm ixkapẽr mar prãm tã mẽ akĩnhã ixkapẽr mar kêt nẽ. Ãm mẽ kapxipixjaja na ka mẽ mỳr pê ixte amnhĩ nhĩpêx ã ixpumunh nẽ ixkapẽr mar o ixkôt apa. Tã mẽ kurom mẽ ate ano ho ixpumunh nẽ ajamak o ixkapẽr mar jakamã kwa mẽ ja hã amnhĩ pumu nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx o akĩnh nẽ ri apa. Anẽ."}
{"eng": "Nevertheless, don’t rejoice in this, that the spirits are subject to you, but rejoice that your names are written in heaven.”", "apn": "Mẽkarõmnuti te kot kagã xoprê rỳ te kot makre pyràk. Tã ra ixte mẽ amã ixàhpumunh tỳx xà hkwỳ nhõr jakamã na ka prem mẽ kãm akapẽr nhũm mẽ tee ri akutã tanhmã amnhĩ tỳx to hprãm. Tã koja Satanasti tee ri mẽ ate nhỹrmã Tĩrtũm mẽ wa ixri atĩr tũm nẽ apa pymaj tanhmã mẽ ano kupyr to kaprỳ. Ra Tĩrtũm kot õ kagà kamã mẽ atĩr tũm nẽ mẽ apa kaxyw mẽ anhĩxi hã kagà kênã. Jakamã kwa mẽ jam ajamaxpẽr o akĩnh nẽ ajamakêtkati nẽ ri apa. No kêt mẽkarõmnuti kot mẽ akapẽr mar nẽ mẽ kurũm hapôxta ã mẽ omunh xà hkôt pix mã akĩnh nẽ ri apa hkêt nẽ. Anẽ."}
{"eng": "But it will be more tolerable for Tyre and Sidon in the judgment than for you.", "apn": "Tã nhũm Jejus krĩ hkwỳ nhõ xwỳnhjê mã kapẽr o xa nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj ã mẽ kãm akir. Krĩ pê Korajĩ mẽ Pesêj nhõ xwỳnhjê kumrẽx mã kapẽr nẽ mẽ kãm: —E mẽ inhma. Amnepêm krĩ pê Sitõ mẽ Xir wa kamã mẽ pa xwỳnhjaja na prem tanhmã amnhĩ tomnuj tỳx to ho pa nhũm Tĩrtũm mẽ omu nẽ hã mẽ homnuj tỳx nẽ. Tã kwa mẽ o kora Korajĩ mẽ Pesêj wa kamã mẽ apa xwỳnhjaja. Ra ixte mẽ amã mẽ ate mẽmoj pumunh kêt o anhỹr rax o ixpa htã ka mẽ omu nẽ arĩ amnhĩ tomnuj o ri apa nẽ tokyx amnhĩ tomnuj kaga hkêt nẽ. Jakamã kot kaj mẽ amex kêt nẽ. Kop apu Sitõ rỳ Xir kamã mãn ixte mẽ kãm aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o ri ixpa ronhỹx mẽ omu nẽ mẽ arom amnhĩ kaxyw ixkôt hamaxpẽr kurê kumrẽx. Nẽ tee ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa hã amnhĩ pumu nẽ hkaprĩ nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaga hpa. No mẽ kajaja na pa tee ri mẽ amã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri ixpa kaprỳ. Ka mẽ ja hã ixpumu nẽ ãm ixpumu nẽ amnhĩ tomnuj kaga hkêt nẽ. Tã koja nhỹrmã Tĩrtũm mẽ piitã mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê tanhmã mẽ hipêx to. Hãmri nẽ tanhmã Sitõ mẽ Xir wa kamã mẽ pa xwỳnhjê jarẽnh to nhũm mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê amnhĩ xà htỳx kamã hamak o ri pa. No mẽ kajaja mẽ ate amnhĩ tomnuj tỳx o mẽ hakrenh jakamã koja Tĩrtũm mẽ hkĩnhã mẽ atomnuj tỳx o mẽ atomnuj tỳx. Ka mẽ amnhĩ xà htỳx kamã ajamak rãhã ho ri apa ho apa. Anẽ."}
{"eng": "Now Peter and those who were with him were heavy with sleep, but when they were fully awake, they saw his glory, and the two men who stood with him.", "apn": "Hãmri nhũm Jejus Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh o xa. Nom nhũm hkôt hixêt wỳr mẽ mõr xwỳnhjaja õtxwa htỳx nẽ ra gõr nẽ hikwỹ. Pu nhũm Jejus axtem hkuk nẽ xa. Nẽ ê haka htỳx nẽ xa. Hãmri nhũm ja wa kaxkwa rũm wrỳ nẽ kuri kãm kapẽr o xa. Finat Mojes mẽ finat Erisja wa kuri kãm kapẽr o xa. Na pre ra amnepêm Tĩrtũm amnhĩ wỳr wa ho api. Tã nhũm wa ra akupỹn wrỳ nẽ Jejus mã kapẽr o xa. Mẽ hpimrààtã hirã htỳx kãm axpẽn mã kapẽr o kuhê. Jejus kormã krĩ pê Jerujarẽ kapem mẽ kot hpĩr kêt ri nhũm wa mẽ axpẽn mã htyk kukamã harẽnh o kuhê. Nhũm wa kãm: —Nà Tĩrtũm jamaxpẽr xà hkôt kot kaj ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Anhỹr o Jejus tyk kukamã kãm hamaxpẽr o hihtỳx o wa xa. Rôm nhũm mẽ õt xwỳnhjaja hkrã hapôj nẽ tee ri Jejus pumu. Nhũm mex kumrẽx nẽ hirã htỳx kãm xa nhũm mẽ omu nẽ kuri wa ãm xwỳnhta wa omu."}
{"eng": "For they were about five thousand men. He said to his disciples, “Make them sit down in groups of about fifty each.”", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: —Kwa ka mẽ kamjaja mẽ kãm mẽmoj gõ kê mẽ kuku. Anẽ. Nhũm mẽ ohtô rax nẽ mẽ hkôt mra. Mẽmyjaja kêp 5.000 nẽ kaxyw mẽ hprõ nẽ mẽ hkrajaja. Jakamã nhũm mẽ kêp 12jaja Jejus kot ã mẽ kãm kapẽr anhỹrja ma nẽ tee ri mẽ hkukamã hamaxpẽr nẽ kãm: —Kwa nà mo mẽ panhõ rax? Mẽ panhõ pãwti kêp sĩk nẽ kaxyw tep grà axkrutre kênã kot kêt we mẽ piitã mẽ hipêx pa. Xà kot paj mẽ ma mra nẽ nhỹri mẽ kãm mẽ apkur xà japrô nhũm mẽ kuku? Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kãm: —Nà pu mẽ kãm mẽmoj japrôr kêt nẽ. Mẽ panhõta kot puj mẽ kãm ho anhgrà. E mẽ kãm anẽ kê mẽ ahpỹnhã ri hije nẽ hkrĩ nẽ apku. Anẽ."}
{"eng": "and by some that Elijah had appeared, and by others that one of the old prophets had risen again.", "apn": "Hãmri nhũm pika pê Garirej kamã mẽ piitã Jejus jarẽnh ma nẽ ahpỹnhã ri tanhmã axpẽn mã harẽnh to. Mẽ hkwỳjaja kêp finat Juãw Paxis akupỹm htĩr ã ri harẽ. Nhũm mẽ hkwỳjaja amnepêm mẽ hkukamã Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhjê hõ ra akupỹm htĩr ã harẽ. Nhũm mẽ hkwỳjaja kêp finat Eris ã axpẽn mã harẽ. Jakamã nhũm pahihti Eroxja mẽ kot ahpỹnhã tanhmã ri harẽnh toja ma nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr."}
{"eng": "He sent them out to preach God’s Kingdom and to heal the sick.", "apn": "Tã nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnh pê 12jê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: —E mẽ amnẽ ixwỳr mra nẽ ixkapẽr ma. Na pa ra mẽ amã ixàhpumunh tỳx xà hkwỳ gõ. Jakamã kêr ka mẽ inhỹ hã ma ri akwỳjê hkôt tanhmã mẽ ho mex to ho ri mẽ hkôt apa. Mẽ à xwỳnhjê ho mex o ri mẽ hkôt apa. Nẽ mẽ hkwỳjê nê mẽkarõmnuti japôj. Nẽ mẽ piitã mẽ kãm anẽ kê mẽ tokyx Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳ kê mẽ ho hkra."}
{"eng": "They were ridiculing him, knowing that she was dead.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ mõ nẽ õrkwỹ hwỳr pôj nẽ hwỳr axà nẽ mẽ omu nhũm mẽ ra htyk xwỳnhta ã htu rax nẽ. Nẽ omũj ri mur. Hãmri nhũm Jejus mẽ hwỳr axà nẽ mẽ mỳr ã mẽ omu nẽ mẽ kãm: —Kwa mẽ hãmri amỳr kêt nẽ. Na nireta mẽ apê htyk kêt na ãm gõr nẽ nõ. Anẽ. Hãmri nhũm ra mẽ kot htyk ã omunh mex jakamã kuma nẽ ãm kuma nẽ axtem nẽ ri axpẽn mã hã hpẽr o axkẽ. Hãmri nhũm Jejus htyk xwỳnhta wỳr hitom wỳr àr kaxyw nẽ amnhĩ kôt Juãw nẽ Xiakre nẽ Pêtre nẽ kaxyw htyk xwỳnh katorxà nẽ hipêêxàja. Jajê pix na pre amnhĩ kôt mẽ ho agjê."}
{"eng": "for he had an only born daughter, about twelve years of age, and she was dying. But as he went, the multitudes pressed against him.", "apn": "Hãmri nhũm Jajti ma hwỳr tẽ. Ijaew nhõ Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre jamãr xwỳnh na pre. Nhũm pre hkra ni pyxire. Hã amgrà pê 12. Tã ra kêp à htỳx nẽ htyk kaxyw nẽ nõ. Hãmri nhũm hipêêxàja tee ri omu hãmri nẽ Jejus wỳr tẽ nẽ kutã hkõnkrã ho tẽm nẽ nhỹ nẽ ho kuwỳ nẽ kãm: —Pa akupỹm mẽ ixto mex xwỳnh maati. E awỳr na pa tẽ. Na ra ixkra ixpê htyk kaxyw. Pa tee ri omu nẽ kaxyw amã ijamaxpẽr nẽ awỳr tẽ. Kwa ma ixkôt inhõrkwỹ hwỳr tẽ nẽ inhmã omu nẽ tokyx inhmã ho mex nà? Anẽ. Hãmri nhũm kuma nẽ ma hkôt tẽ. Nhũm mẽ ohtô nẽ wa hkôt pry hã mra nẽ axpẽn nhĩgã nẽ axpẽn kujahêk o hkôt mra."}
{"eng": "“Return to your house, and declare what great things God has done for you.” He went his way, proclaiming throughout the whole city what great things Jesus had done for him.", "apn": "Hãmri nẽ amnhĩ nê Jejus mã kapẽr nẽ kãm: —E kwa mẽ tokyj ma akupỹm amrar kurê kumrẽx. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ awjanã nẽ ma akupỹm pàr wỳr mra nẽ agjê. Nhũm akupỹm mex xwỳnhta mẽ hkôt hkrà nom nhũm Jejus kãm: —Nà kot kaj mẽ ixkôt amõr kêt nẽ. Ma akupỹm anhõ krĩ hwỳr mãn tẽ nẽ Tĩrtũm kot tanhmã akupỹm ato mex to hã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh o ri mẽ hkôt apa. Anẽ. Hãmri nhũm kuma nẽ ma akupỹm krĩm tẽ nẽ ri mẽ kãm Jejus kot tanhmã ho mex to hã harẽnh ri mẽ hkôt pa."}
{"eng": "Those who saw it told them how he who had been possessed by demons was healed.", "apn": "Nhũm mẽ tee ri mẽ kuma hãmri nẽ ma kot Jejus pumunh mã hwỳr mra nẽ hkaxpa. Nẽ kuri myta pumu nhũm ra akupỹm tãm hkrã nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx nẽ ê kamã mex nẽ nhỹ. Nhũm mẽ kot hã omunh xwỳnhjaja mẽ kãm ujarẽnh pa. Nhũm mẽ kuma nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr o ra kãm ma nẽ."}
{"eng": "Now there was there a herd of many pigs feeding on the mountain, and they begged him that he would allow them to enter into those. Then he allowed them.", "apn": "Hãmri nẽ Jejus mã: —Kwa jahti nê mẽ ijapôj nẽ mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xà hwỳr mẽ ixrẽnh kêt nẽ. Hagrô hkwỳ mũj wỳr mãn mẽ ixrẽ pa mẽ hpãnhã hwỳr mãn hagjê nà? Anẽ. Hagrôja kii mẽ kêp amỳm hixêt ã ri apkur o pa nhũm mẽ ã Jejus mã mẽ hwỳr amnhĩ to hwỳr anẽ. Hãmri nhũm mẽ kãm: —Tôe. Tô mẽ tãm hwỳr mãn mra. Anẽ."}
{"eng": "and certain women who had been healed of evil spirits and infirmities: Mary who was called Magdalene, from whom seven demons had gone out;", "apn": "Nẽ mẽni hkwỳjaja. Na pre ra Jejus mẽ hkwỳjê nê mẽkarõmnuti japôj. Nẽ mẽ hkwỳjaja tanhmã mẽ à kute xwỳnhjaja nhũm akupỹm mẽ ho mex. Xwỳnhjaja nhũm prem haxwỳja ma hkôt ri pa. Hõ pê na pre Marir Matarẽn nhũm pre ra Jejus nê mẽkarõmnuti ho 7 nẽ hapôj."}
{"eng": "and Joanna, the wife of Chuzas, Herod’s steward; Susanna; and many others who served them from their possessions.", "apn": "Nẽ Joanã. Joanã mjên Kujahti na pre kêp pahihti Erox mã mẽ àpênh xwỳnhjê krãhtũm. Nẽ Sujãnre. Nẽ kaxyw mẽnijê ohtô nẽ Jejus kôt tanhmã mẽ ho ajuta hto ho mẽ hkôt pa. Jao mẽ hikàxpore ho mẽmoj japrô nẽ ho mẽ kãm mẽ õ nhĩpêx o ri mẽ hkôt pa."}
{"eng": "He said to the woman, “Your faith has saved you. Go in peace.”", "apn": "Hãmri nẽ nija mã kapẽr nẽ kãm: —E kànhmã xa. Ra ate amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr jakamã na pa ra ate amnhĩ tomnuj piitã amnhĩ katut kôt rẽnh pa. Kot paj axte kãm ijamaxpẽr kêt nẽ. Jakamã mãmrĩ ma ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx anhõrkwỹ hwỳr tẽ. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kot axpẽn kutã apkur xwỳnhjaja tee ri kot kãm kapẽr anhỹrja ã kuma nhũm ja mẽ kãm mex kêt nẽ. Jakamã nhũm mẽ ri axpẽn mã harẽnh o: —Tk. Kwa mẽhõ na hte ri kot Tĩrtũm kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj o hapêx ã amnhĩ jarẽnh o we ri pahti? Anẽ."}
{"eng": "In that hour he cured many of diseases and plagues and evil spirits; and to many who were blind he gave sight.", "apn": "Hãmri nhũm wa kuma nẽ ma hwỳr tẽ. Nhũm Jejus kormã mẽ ho mex o xa. Mẽ nohkre xwỳnhjaja nhũm akupỹm mẽ no ho mex. Nẽ mẽkarõmnuti kot mẽ hwỳr gjêx xwỳnhjaja nhũm mẽ nê mẽ hapôx o ãm rãhã nhũm wa ra hwỳr tẽ nẽ kormã hã mẽ omunh o xa. Hãmri nẽ kãm Juãw Paxis kapẽr jarẽ."}
{"eng": "For I also am a man placed under authority, having under myself soldiers. I tell this one, ‘Go!’ and he goes; and to another, ‘Come!’ and he comes; and to my servant, ‘Do this,’ and he does it.”", "apn": "Ixpê mẽ hkrãhtũm jakamã na pa hte inhõ pôristi mã mẽmoj tã karõ nhũm mẽ inhmar xà hkôt inhmã mẽmoj tanhmã hipêx to. Na pa hte mẽ kãm: ‘E mẽ ma mra nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ.’ Anẽ nhũm mẽ inhma nẽ ma mrar kurê kumrẽx. Rỳ pa mẽ kãm: ‘E mẽ amnẽ ixwỳr mra nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ.’ Anẽ nhũm mẽ inhma nẽ ixwỳr mra. No kêt Jejus na hte ixrom tanhmã mẽ à kuteja mã kapẽr nhũm kuma nẽ mẽ kêp hapôj nẽ ma mrar kurê kumrẽx. Jakamã koja ata rũm kapẽr pix o inhmã ho mex.” Anhỹr o awỳr karõ. Jakamã na pa mẽ akutã mra nẽ akaxpa nẽ ã amã kapẽr jarẽnh anẽ. Anẽ."}
{"eng": "for he loves our nation, and he built our synagogue for us.”", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ ma hwỳr mra nẽ omu nẽ kãm: —Pa. Na pôristi krãhtũm na awỳr mẽ inhmẽ pa mẽ mra. Mẽ pahkĩnhã kêp Ijaew kêt tã kãm mẽ pahkĩnh nẽ. Tãm na pre mẽ inhõ krĩ kamã mẽ inhmã Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkreja nhĩpêx. Tã na kãm àpênh xwỳnhta kêp à htỳx nẽ nõ nhũm apôx hã ajarẽnh ma nẽ man awỳr mẽ inhmẽ. Kwa ma hwỳr tẽ nẽ kãm ho mex nà? Anẽ."}
{"eng": "The good man out of the good treasure of his heart brings out that which is good, and the evil man out of the evil treasure of his heart brings out that which is evil, for out of the abundance of the heart, his mouth speaks.", "apn": "Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre nẽ mẽ kãm: —Nẽ koja mẽmo pĩ hpàr mex nẽ ô mex nẽ. Nom koja pàr punuj hãmri nẽ ômnuj nẽ. —Nẽ na htem mẽmo xô pumu nẽ hkôt tanhmã pàr kute hã omu. No na htem rãrãj pumu nẽ kêp akunĩ kamã mrônhĩ xô hã hkamnhĩx kêt nẽ. Na htem mẽmo xỳ hpàr pumu nẽ ô xànhre hã hkamnhĩx kêt nẽ. Ja pyrà nẽ koja mẽhõ hamaxpẽr punuj nẽ mããnẽn hakwa ho kapẽr punuj pix nẽ. Nẽ htỳx tanhmã amnhĩ tomnuj to ho ri pa. Nom koja hamaxpẽr mex nẽ hãmri nẽ mããnẽn hakwa ho kapẽr mex o pa. Na htem ahpỹnhã amnhĩ jamaxpẽr xà hkôt tanhmã hakwa ho kapẽr to ho ri pa. Anẽ."}
{"eng": "Or how can you tell your brother, ‘Brother, let me remove the speck of chaff that is in your eye,’ when you yourself don’t see the beam that is in your own eye? You hypocrite! First remove the beam from your own eye, and then you can see clearly to remove the speck of chaff that is in your brother’s eye.", "apn": "Jao mẽhõ kot tanhmã amnhĩ tomnuj to hã omu hãmri nẽ tanhmã hã kãm nẽ tokyx anhỹr kêt nẽ. Akumrẽx ate tanhmã amnhĩ tomnuj to hã amnhĩ pumu nẽ hkaga hãmri nẽ rĩ kormã mẽhõta hwỳr tẽ nẽ kot tanhmã amnhĩ tomnuj to hã kãm akapẽr to. Anẽ."}
{"eng": "“Therefore be merciful, even as your Father is also merciful.", "apn": "—Nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja na htem ãm mẽ kot mẽ ho mex xwỳnh pixjaja nhũm htem amnhĩ xwar mẽ ho mex o pa. No mẽ kajaja. Kêr ka mẽ mãmrĩ mẽ piitã mẽ kamã axukaprĩ pix nẽ. Jao axàmnhĩx ri mẽ piitã mẽ kãm mẽmoj nhõr o ri apa. Nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ ja hã mẽ ato mex nẽ. —Jakamã kêr ka mẽ amarĩ mẽ kãm akurê xwỳnhjê ho mex nẽ. Nẽ mẽ kamã axukaprĩ nẽ. Nẽ mẽ piitã mẽ kãm mẽmoj nhõr o ri apa. Kê nhỹrmã Tĩrtũm maati mẽ hã mẽ amã mẽmoj nhõr rax nẽ. Nẽ mẽ ate kot amnhĩ nhĩpêx kôt amnhĩ nhĩpêx xwỳnh ã mẽ ajarẽ. Tĩrtũm na hte mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjê kamã ukaprĩ ho pa. Jakamã kêr ka mẽ uràk nẽ ã mẽ hipêx anhỹr o ri apa. E kêr ka mẽ ã axpẽn nhĩpêx anhỹr rãhã nẽ. Anẽ."}
{"eng": "Rejoice in that day and leap for joy, for behold, your reward is great in heaven, for their fathers did the same thing to the prophets.", "apn": "Nẽ kwãr mẽ mãmrĩ ixtã tanhmã mẽ ato kapẽr punuj to nẽ tanhmã mẽ ato hêx to nẽ tanhmã ri mẽ atomnuj to ho pa. Kwãr mẽ mãmrĩ ã mẽ anhĩpêx anhỹr o pa. Ka mẽ ãm inhmã pix mã ajamaxpẽr rãhã ho apa pê ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx ri apa. Kwãr mẽ mãmrĩ ã mẽ anhĩpêx anẽ nẽ mẽ amex kêt ã mẽ ajarẽnh o pa. Amnepêm na pre Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnhjaja nhũm prem ã mẽ hipêx anẽ. Jakamã koja mẽ uràk nẽ ã mẽ anhĩpêx anhỹr o pa. Nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ amnhĩm mẽ amex ã mẽ ajarẽ. Hãmri nẽ nhỹrmã kaxkwa kamã wa inhõ krĩ kamã mẽ ato mex rax nẽ. Ka mẽ akĩnh nẽ ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx ri apa. Jakamã kwãr mẽ mãmrĩ pika jakamã ã ixtã mẽ anhĩpêx anẽ. Anẽ."}
{"eng": "All the multitude sought to touch him, for power came out of him and healed them all.", "apn": "Mẽ kot kapẽr mar nhũm kot akupỹm mẽ ho mex kaxyw nhũm prem ma hwỳr amnhĩ to pa. Mẽ hkwỳjaja tanhmã ri à kute. Nhũm mẽ hkwỳjaja mẽkarõmnuti kot mẽ hwỳr gjêx xwỳnhjaja nhũm mẽ piitã ma hwỳr amnhĩ to pa. Na prem ra amnhĩ kaxyw kãm hamaxpẽr o: —E pa ma hwỳr tẽ nẽ ãm hkupênh pix tã akupỹm inhmex japêr. Anẽ. Hãmri nẽ ma hwỳr mra nhũm mẽ omu nẽ Tĩrtũm xàhpumunh tỳx o akupỹm mẽ ho mex pa."}
{"eng": "how he entered into God’s house, and took and ate the show bread, and gave also to those who were with him, which is not lawful to eat except for the priests alone?”", "apn": "Hãmri nhũm Jejus mẽ kuma nẽ hprĩ hã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr tũm jarẽ nẽ mẽ kãm: —Kwa xà na ka mẽ Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kamã pahi Tawi kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx tota kamã harẽnh nẽ mar kêt nẽ? Na pre Tawija hkôt ri mẽ pa xwỳnhjê mẽ nhũm mẽ prãm xàj Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre wỳr agjê nhũm patre maatija mẽ kãm prãm tỳx ã mẽ omu nẽ mẽ kãm mẽmoj gõ. Mẽ kot Tĩrtũm noo mã pãwti jaxwỳr xwỳnhta nhũm mẽ kãm kugõ nhũm mẽ kuku. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja nê mẽ kurê htã nhũm mẽ kãm prãm tỳx ã mẽ omu nẽ mẽ kamã ukaprĩ xàj mẽ kãm kugõ. Patre pix kot ja kur kaxyw tã nhũm mẽ kãm kugõ nhũm mẽ kuku. Tã nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ omu nhũm ja kêp omnuj kêt nẽ. Kot mẽ kamã ukaprĩ nẽ mẽ kãm õr nhũm mẽ hã omu nhũm ja kãm mex nẽ."}
{"eng": "No man having drunk old wine immediately desires new, for he says, ‘The old is better.’”", "apn": "Ixte amnhĩ nhĩpêx nywja te kot mẽ ate amnhĩ nhĩpêx tũm pyràk kêt jakamã ka htem inhma nẽ ãm inhma. Kwa mẽ ixkapẽr ma nẽ mẽ ate amnhĩ nhĩpêx tũm gryk ã ixkaga hkêt nẽ. Anẽ."}
{"eng": "and so also were James and John, sons of Zebedee, who were partners with Simon. Jesus said to Simon, “Don’t be afraid. From now on you will be catching people alive.”", "apn": "Hãmri nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê tep xohtô raxta pumu nẽ kamã no pyma nẽ. Hãmri nhũm Simãwja Jejus kutã hkõn krã ho tẽm nẽ hipô nẽ nhỹ nẽ hã hpijaàm kamã kãm kapẽr nẽ kãm: —Kwa Pahihti. Kii tamũ axkamẽ. Akĩnhã ixte amnhĩ tomnuj tỳx xwỳnh na pa. Anẽ. Hãmri nhũm kuma nẽ ãm kuma nẽ kãm: —Kwa nà tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr kêt nẽ. Kot kaj jarãhã hpãnhã tãm amnhĩ nhĩpêx o apa. Na ka ra tep pynênh rũnh o apa. Tã kot kaj ja kaga nẽ hpãnhã ma ri mẽ hkôt Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho ri apa. Koja mẽ ohtô nẽ ama nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳ nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx o pa. Jakamã kot kaj te ate tep pynênh rũnh nẽ Tĩrtũm mã õr pyràk o amnhĩ nhĩpêx o apa. Anẽ. Nhũm pre ã Jejus Simãw mã kapẽr anẽ."}
{"eng": "But truly I tell you, there were many widows in Israel in the days of Elijah, when the sky was shut up three years and six months, when a great famine came over all the land.", "apn": "—Kwa mẽ inhma. Amnepêm kormã finat Eris htĩr ri na pre mẽ hã na wrỳk kêt ry rax nẽ. Jao hã amgrà axkrunẽpxi nẽ hkôt mytwrỳ pê 6. Nhũm mẽ õ hkêt nẽ pa. Ra mẽ kêp mẽmoj grà pa nẽ hapêx nhũm mẽ kãm prãm tỳx kumrẽx nẽ pa. Nhũm mẽ kêp mẽ mjên tyk xwỳnhjaja kãm prãm xàj hirot o pa."}
{"eng": "Elijah was sent to none of them, except to Zarephath, in the land of Sidon, to a woman who was a widow.", "apn": "Tã nom Tĩrtũm mẽ ho mex kaxyw mẽ hwỳr Eris mẽnh kêt nẽ. Erisja mẽ uràk nẽ kêp Ijaew tã nhũm Tĩrtũm kot mẽ ho ajuta kaxyw mẽ hwỳr mẽnh kêt nẽ. Mẽ kot amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt hamaxpẽr kêt jakamã nhũm mẽ hwỳr mẽnh kêt nẽ. Axtem Ijaew kêt xwỳnhjê hõ hwỳr na pre kumẽ. Nhãm Sitõ kamã krĩ pê Sarep kamã mjên htyk xwỳnhta wỳr. Tokyx kot tanhmã ho mex to kaxyw. Jakamã nhũm ma hwỳr mõ nẽ tanhmã kãm kapẽr to nhũm kuma nẽ amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt hamaxpẽr kurê kumrẽx."}
{"eng": "and, ‘On their hands they will bear you up, lest perhaps you dash your foot against a stone.’”", "apn": "Kapẽr ã kagà htũm kot ja jarẽnh kot: Tĩrtũm koja kapẽr o wrỳk xwỳnh mã ajarẽ ka ajarĩ nẽ ahpar mã tẽ nhũm mẽ kỳx pê amỳ nhũm mẽmoj akà hyr kêt nẽ. Ã kapẽr ã kagà kamã ajarẽnh kot anhỹr jakamã e tokyx ajarĩ nẽ ma tẽn pikap ahto. Anẽ."}
{"eng": "Every valley will be filled. Every mountain and hill will be brought low. The crooked will become straight, and the rough ways smooth.", "apn": "Na pre ra amnepêm mẽ hkukamã Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa xwỳnh Ijais ra Juãw kukamã kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hã harẽ nẽ hã kagà. Nẽ hã kagà ho: Koja nhỹrmã mẽhõ mõn pôj. Kapôt ã mõn pôj nẽ mẽ kãm ujarẽnh o ri pa. Nẽ mẽ kãm ujarẽnh o: “E mẽ inhma. Koja Tĩrtũm tokyx mẽ pahwỳr mẽ panhõ pahihti mẽ nhũm wrỳ nhũm mẽ piitã omu. Jakamã kwa mẽ tokyx kutêp tãm amnhĩ nhĩpêx o apa. Te ho mẽ kot mẽhõ kutêp pry ho mex pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Jao tãm amnhĩ nhĩpêx. Nẽ tãm axpẽn nhĩpêx. Pahihtita kutêp. Mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx te kot pry nhĩnur pyràk nhũm mẽ tee ri kot kãm hã mrar mex prãm kaprỳ pyràk. Hinur nẽ krã hakỳx nẽ pry juk pyràk o na mẽ pahte amnhĩ nhĩpêxja. Jakamã kot kaj mẽ ate amnhĩ tomnuj kaga nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx. Nẽ tãm axpẽn nhĩpêx. Hãmri nẽ te mẽ kot pry nhĩnur o mex nẽ ho katàt nhũm katàt muux nẽ nõr pyràk o kot kaj mẽ amnhĩ nhĩpêx. Pahihti nywta kutêp. Kwa kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ."}
{"eng": "during the high priesthood of Annas and Caiaphas, the word of God came to John, the son of Zacharias, in the wilderness.", "apn": "Tã nhũm kormã pahihti Tipeja mẽ ho amnhĩptàr o pa. Na pre ra mẽ ho amnhĩptàr ã amgrà pê 15. Nhũm Põn Piratja pahihti Xipe mã pika pê Ijaew nhõ xwỳnhjê ho amnhĩptà. Nhũm Eroxja kãm pika pê Garirej nhõ xwỳnhjê ho amnhĩptà. Nhũm Erox tõ Firipja kãm pika pê Iturej nẽ hõ pê Takonĩt wa kamã mẽ pa xwỳnhjê ho amnhĩptà. Nhũm Risãnja kãm pika pê Apirẽn kamã mẽ ho amnhĩptà. Nhũm Anas mẽ Kajpasja wa kêp Ijaew nhõ patre maati. Rôm nhũm Jejus mẽ Jakaris kra Juãwja wa ra hamẽ anhĩpê àptàr. Jakamã nhũm Tĩrtũm tanhmã Juãw mã kapẽr to. Kormã kapôt ã ri pa ri nhũm kãm kapẽr nẽ kãm tanhmã kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã kãm karõ nẽ kãm: —Pa Juãw. E inhma. Kêr ka ma mẽ kãm ixkapẽr jarẽnh rãhã ho ri apa. Anẽ."}
{"eng": "but supposing him to be in the company, they went a day’s journey; and they looked for him among their relatives and acquaintances.", "apn": "Tã nhũm mẽ hkĩnh pa hãmri nẽ akupỹm nojarêt nhũm Marir mẽ Juje wa ma hkwỳjê hkôt akupỹm mõ. Nhũm Jejus Jerujarẽ kamã ahte arĩk nẽ akupỹm wa hkôt mõr kêt nẽ. Nhũm wa htỳx wam ma hkwỳjê hkôt htẽm ã hkamnhĩx jakamã wa hapêr kêt nẽ. Hãmri nẽ wa hapu hã hamakêtkati nẽ mẽ hkôt mõr o mõr ã ra hã kamàt. Hãmri nẽ mẽ kot amnhĩm hikranh xàja wỳr mẽ hkôt pôj nẽ tee ri mẽ hkaêx ã hkra japêr o ri mra nom omunh kêt nẽ."}
{"eng": "Coming up at that very hour, she gave thanks to the Lord, and spoke of him to all those who were looking for redemption in Jerusalem.", "apn": "Rôm nhũm mẽhõ ni pê ãntija mẽ hwỳr axà nẽ Jejus pumu. Ãntija Panuew kra na pre. Nẽ Ase hkwỳ na pre. Ni htã kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o pa xwỳnh. Na pre ra mjên no ãm kormã mjên nẽ pa hã amgrà pê 7 pix nhũm pre kêp ty. Hãmri nhũm axte mjên kêt nẽ pa rãhã ra hpigêx tỳx nẽ. Ra hã amgrà pê 84. Na pre hte Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr pa nẽ kãm amnhĩ jarẽnh rãhã ho pa. Nẽ kot kãm amnhĩ jarẽnh kaxyw nẽ apkur kêt rãhã kãm amnhĩ jarẽ. Nẽ arĩgro hã hwỳr pa nẽ kamàt kãm hwỳr pa. Ã na pre hte amnhĩ nhĩpêx anhỹr rãhã ho pa anẽ. Jakamã mẽ hwỳr axà nẽ Jejus pumu nẽ hkĩnh nẽ. Hãmri nẽ hã Tĩrtũm mã mex o mex ã harẽ nẽ kãm: —Hêxta gàà nẽ Tĩrtũm. Ãm hãmri na ka mẽ ixwỳr Jejus mẽ. Ma amex o amex. Anẽ. Hãmri nẽ Ijaew kot amnhĩ wỳr mẽ kamã ukaprĩ xwỳnh kamã hamak xwỳnhjê mã ra Jejus kator ã harẽnh o ri mẽ hkôt pa."}
{"eng": "Yes, a sword will pierce through your own soul, that the thoughts of many hearts may be revealed.”", "apn": "Hãmri nhũm Simeãw wa ho Tĩrtũm wỳ nẽ kãm: —E Tĩrtũm. Kêr ka ja wa ho mex nẽ. Wa ho mex o wa ho mex rãhã ho apa. Anẽ. Hãmri nẽ Marir mã kapẽr nẽ kãm: —Nà ãm hãmri na pre Tĩrtũm mẽ pakaxyw akrata xãm. Mẽ pahpê Ijaew kaxyw ãm. Jakamã koja hprêk nẽ ma Tĩrtũm kapẽr o mẽ piitã mẽ ahkre ho ri mẽ hkôt pa. Nhũm mẽ kuma hãmri nẽ ahpỹnhã tanhmã hamaxpẽr to xà hkôt tanhmã hipêx to. Jakamã nhũm mẽ hkwỳjaja kuma nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx o pa. Jao tãm hipêx o pa. No nhũm mẽ hkwỳjaja kuma nẽ axtem nẽ kãm hkĩnh kêt nẽ. Hãmri nẽ tanhmã hipêx to. Jakamã kot kaj tee ri ja hã mẽ omu nẽ akaprĩ htỳx nẽ. Te mẽ kot wapo ho akanhwỳr nẽ akamã ho kaxkep nhũm apê omnuj tỳx pyràk o kot kaj amnhĩ kamã ama nẽ mẽ omu. Anẽ."}
{"eng": "a light for revelation to the nations, and the glory of your people Israel.”", "apn": "Pa Pahi Maati. E ot pa ixte amã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ixpa xwỳnh ã amnhĩ jarẽ. Nà ãm hãmri na ka pre ã inhmã jare hkukamã harẽnh anẽ. Tã ate inhmã harẽnh xà hkôt pa ra inhno ho omu. Kêp mẽ ixkamã ukaprĩ xwỳnh ã omu. Nẽ kêp ate mẽ ixwỳr mẽnh xwỳnh ã omu. Nà koja te arĩgro hã myt hirã nẽ mẽmoj piitã ho amnhĩrĩt mex pyràk o koja mẽ inhĩpêx o pa. Jakamã koja hprêk hãmri nẽ ma Ijaew kêt xwỳnhjê mã apê Tĩrtũm ã akapẽr o amnhĩrĩt o pa nhũm mẽhprĩ hã ajarẽnh ma. Nẽ mẽ ixpê Ijaew kot paj mẽ ijaxwỳja kuma nẽ hã ixpijaàm o ri ixpa. Jakamã kot paj ixàmnhĩx ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri ixpa nẽ ixàmnhĩx ty. Ra ixte inhno ho ate inhmã harẽnh xwỳnhta pumunh kênã. Anẽ."}
{"eng": "It had been revealed to him by the Holy Spirit that he should not see death before he had seen the Lord’s Christ.", "apn": "Rôm nhũm Jerujarẽ kamã Simeãwja. Tĩrtũm Karõ nhỹ hã kot tanhmã amnhĩ to mex to ho pa xwỳnh na pre. Na pre hte Tĩrtũm kapẽr kôt pix mã tãm amnhĩ nhĩpêx o pa. Jakamã nhũm pre ra Tĩrtũm Karõ ã kãm kapẽr anẽ nẽ kãm: —E inhma Simeãw. Kot kaj atĩr rãhã nhỹrmã Tĩrtũm kot mẽ akaxyw ãm mã xwỳnhja ka ano ho omu nẽ rĩ kormã ty. Anhỹr o kãm kapẽr jakamã nhũm kuma nẽ hkĩnh nẽ ãm pix kamã hamak o pa. Mẽ kêp Ijaew wỳr wrỳk nẽ mẽ ho mex mã xwỳnhta pix kamã hamak rãhã ho pa."}
{"eng": "and to offer a sacrifice according to that which is said in the law of the Lord, “A pair of turtledoves, or two young pigeons.”", "apn": "Tã nhũm Marir hpijagri ho hapêx. Jakamã nhũm Juje ma krĩ pê Jerujarẽ hwỳr mẽ kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr amnhĩ kôt o mõ. Na pre ra finat Mojes amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã mẽ hkukamã mẽ hpãmjê mã ja hã karõ. Nẽ mẽ kãm hã karõ ho: Koja mẽ aprõ hpijagri. Hãmri nẽ hpijagri ho hapêx ka mẽ ma Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr o mra nẽ hpãnhã Tĩrtũm mã mẽmoj gõ. Kãm tutre ho gõ rỳ kãm tuuti hõ ho axkrut nẽ agõ kê patre hamỳ nẽ kãm kupa. Kot ja hã omunh nẽ hpijagri xwỳnhta akupỹm mex ã harẽnh kaxyw. Anhỹr o kot mẽ kãm ja hã karõ jakamã nhũm wa ma ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaxyw hwỳr mõ. Nẽ amnhĩ kôt Jejus mỳ nẽ o mõ. Tĩrtũm kot mẽ kãm ja hã karõ nhũm mẽ kot hã kagà xà hkôt. Na pre ra finat Mojes mẽ kãm ja jarẽ nẽ mẽ kãm: Kot kaj mẽ akra my kot wa hãmri nẽ te mẽ ate Tĩrtũm mã õr kaxyw hipêx pyràk o hipêx. Kê tãm amnhĩ nhĩpêx o pa nẽ ỹ hã tanhmã kãm amnhĩ nhĩpêx to ho pa. Anhỹr jakamã nhũm wa ra Jerujarẽ hwỳr nojarêt nẽ amnhĩ kôt Jejus mỳ nẽ ma amnhĩ kôt o mõ."}
{"eng": "For there is born to you today, in David’s city, a Savior, who is Christ the Lord.", "apn": "Na ra ham mẽ akamã ukaprĩ xwỳnhta kato. Pahi Tawi nhõ krĩ mẽ mẽ anhõ krĩ pê Perẽj kamã. Kêp mẽ apiitã mẽ anhõ pahihti na. Mẽ ate amnhĩ wỳr kamã ajamak o apa xwỳnh pê Kris na. Tãm na ham kato."}
{"eng": "This is the sign to you: you will find a baby wrapped in strips of cloth, lying in a feeding trough.”", "apn": "E pa ixprĩ hã mẽ amã tanhmã harẽnh to ka mẽ inhma. Na kato nhũm katorxà kupẽxê ho kupu hpa nẽ kôsti kamã kuxi nhũm nõ. Kwa mẽ tokyx ma hwỳr mra nẽ kêp mẽ anhõ pahihti hã omu. Anẽ."}
{"eng": "While they were there, the day had come for her to give birth.", "apn": "Nhũm wa mõõ hãmri nẽ hwỳr pôj. Nhũm Marir hpijagri xà hã mytwrỳ mã àr jakamã nhũm kamàt nhũm õhy xà."}
{"eng": "She gave birth to her firstborn son. She wrapped him in bands of cloth and laid him in a feeding trough, because there was no room for them in the inn.", "apn": "Nom nhũm Perẽj wỳr mẽ hpôx nyw xwỳnhjaja ra ixkre piitã ho nỳt pa nhũm wa tee ri hpijagri kaxyw amnhĩ to ukapi ho pa. Hãmri nẽ nhỹri môx nhõrkwỹ punajre hwỳr axà nhũm Marir kamã hpijagri. Nhũm hkra kato nẽ myre. Kra kot wa na pre. Hãmri nhũm kumỳ nẽ kupẽxê ho hkupu hpa nẽ môx xàpkur xà hã kôsti kaprỳ kamã kuxi nhũm hamakêtkati nẽ gõr nẽ nõ."}
{"eng": "Joseph also went up from Galilee, out of the city of Nazareth, into Judea, to David’s city, which is called Bethlehem, because he was of the house and family of David,", "apn": "Nhũm pre Marir mjên Juje haxwỳja ma krĩ pê Perẽj wỳr mõ. Garirej kamã õ krĩ pê Najare rũm kato nẽ ma hwỳr mõ. Pika pê Jutej kamã na Perẽjja. Kamã na pre Juje nhĩgêt Tawija kato."}
{"eng": "to enroll himself with Mary, who was pledged to be married to him as wife, being pregnant.", "apn": "Nhũm Juje kêp kanrẽhã htàmnhwỳ jakamã na pre ma akupỹm hwỳr mẽ hkwỳjê hkôt mõ. Nẽ ma amnhĩ kôt kot ho hprõ mã xwỳnh Marir o mõ. Arĩ htujarô rax rãhã nhũm ma amnhĩ kôt o mõ."}
{"eng": "All went to enroll themselves, everyone to his own city.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ piitã ã kot mẽ hipêx anhỹr ã amnhĩ tã harẽnh ma hãmri nẽ mẽ kot mẽ hixi hã kagà kaxyw piitã akupỹm papxà hwỳr ma hapêx."}
{"eng": "because of the tender mercy of our God, by which the dawn from on high will visit us,", "apn": "—Na hte Tĩrtũm mẽ pakamã ukaprĩ ho pa nẽ mẽ pakamã gryk tokyx anhỹr kêt nẽ. Jakamã koja mẽ pahwỳr mẽ pahkaprĩ xwỳnhja mẽ. Kormã mẽ pahwỳr wrỳk kêt jakamã te mẽ pahte kamàt kô kamã tee ri mẽ paxàhkupênh o ri papa xwỳnh pyràk. —Nom koja mẽ pahwỳr wrỳkja o te ra myt kator nẽ mẽ pamã hirã nẽ mẽmoj to amnhĩrĩt mex pyràk o mẽ panhĩpêx. Ja kaxyw koja Tĩrtũm mẽ pahwỳr mẽ pahkaprĩ xwỳnhta mẽ nhũm man mẽ pahwỳr wrỳ nẽ mẽ pamã mẽ pahtyk pyma xwỳnhjê mã Tĩrtũm kapẽr o amnhĩrĩt o pa. Mẽ pahte mar nẽ ra pajamakêtkati nẽ paxàmnhĩx ri papa nẽ pahtyk kaxyw."}
{"eng": "to shine on those who sit in darkness and the shadow of death; to guide our feet into the way of peace.”", "apn": "—Mẽ kãm mẽ htyk pyma xwỳnhjaja te kamàt kô kamã ri pa pyràk. Tã koja mẽ pahkaprĩ xwỳnhja wrỳ hãmri nẽ tanhmã mẽ hkrã hto nhũm mẽ te arĩgro hã ri mẽ pa xwỳnh kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Jao hamakêtkati nẽ axte kãm htyk pyma hkêt nẽ ri pa. Anẽ. Nhũm pre ã Jakaris Tĩrtũm Karõ nhỹ hã hkrare mã kapẽr anẽ."}
{"eng": "in holiness and righteousness before him all the days of our life.", "apn": "Na pre ra mẽ pahpãm Apraãw mã mẽ pakukamã ã mẽ pahtã amnhĩ jarẽnh anẽ nẽ kãm: “Kot paj mẽ anê mẽ kãm mẽ akurê xwỳnhjê pumunh mex nẽ mẽ ĩhkra nê mẽ ato ixkato. Jakamã kot kaj mẽ amnhĩ kamã amã mẽ uma hkêt nẽ axàmnhĩx ri ajamakêtkati nẽ mẽ kamã apa. Nẽ kot kaj mẽ mãmrĩ axàmnhĩx ri inhmã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri apa rãhã nẽ. Nẽ ixkôt amnhĩ nhĩpêx o ri apa rãhã ty.” Anhỹr o na pre Tĩrtũm mẽ pakukamã mẽ pahtã amnhĩ jarẽ. Anẽ. Nhũm pre ã Jakaris mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh anẽ. Hãmri nẽ hkrareja mỳ nẽ o xa nẽ kãm:"}
{"eng": "All who heard them laid them up in their heart, saying, “What then will this child be?” The hand of the Lord was with him.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ omu nẽ ma mẽ piitã mẽ kãm wa hkra jarẽnh o ri axpẽn kôt hprõt. Pika pê Jutej kamã hixêt kape hã krĩ hkôt nhũm mẽ ri mẽ piitã mẽ kãm harẽnh o hprõt. Tĩrtũm kot wa hkra kôt tãnopxar o pa nẽ ho mex ã harẽnh o hprõt. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri hkukamã hamaxpẽr nẽ axpẽn mã: —Hêxta waa nẽ. Tĩrtũm tãm na xep hte jare hkôt ri pa ho pa. Jakamã koja nhỹrmã hprêk hãmri nẽ tanhmã koja we amnhĩ nhĩpêx to ho pa wehee? Anẽ."}
{"eng": "as he spoke to our fathers, to Abraham and his offspring forever.”", "apn": "ãm hãmri na pre amnepê mã mẽ panhĩgêt mã amnhĩ jarẽnh xà hkôt mẽ pahpê Apraãw rũm axpẽn kanrẽhã hkrajaja mẽ pahto mex o pa. Mẽ pahpê Ijaew mẽ pahte kãm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho papa nhũm kãm mẽ pajapê xàj mẽ pahto mex rãhã ho pa. Nẽ mẽ pakamã ukaprĩ rãhã ho pa. Anẽ. Nhũm pre ã Marir Ijapew mã Tĩrtũm mex o mex ã grer anẽ."}
{"eng": "For he who is mighty has done great things for me. Holy is his name.", "apn": "Ixte amnhĩ to grire nhũm ja hã ixpumu nẽ ixkamã ukaprĩ nẽ ixto mex rax kumrẽx. Jakamã koja mẽ piitã axpẽn kanrẽhã axpẽn mã ijarẽnh rãhã ho pa. Tĩrtũm kot tanhmã ixto mex to hã ijarẽnh rãhã ho pa. Tĩrtũm na mex o mex nẽ hihtỳx o hihtỳx. Tã na ã inhĩpêx anẽ."}
{"eng": "and entered into the house of Zacharias and greeted Elizabeth.", "apn": "Tã nhũm Marir amnhĩ tujarô hã amnhĩ pumu nẽ nã Ijapew wỳr hkrà kurê kumrẽx. Hãmri nẽ nojarêt nẽ õ krĩ rũm kato nẽ ma hwỳr mõ. Ma Ijapew papxà hwỳr mõ. Ijapew nhõ krĩja pika pê Jutej kamã nhỹri hixêt kamã na pre. Nhũm ma hwỳr mõ hãmri nẽ hwỳr pôj nẽ Ijapew wỳr axà nẽ omu nẽ kãm: —Ka? Xà wa amex? Anẽ."}
{"eng": "and he will reign over the house of Jacob forever. There will be no end to his Kingdom.”", "apn": "Koja Tĩrtũm amã ho mex rax nẽ. Nẽ koja mẽ piitã mẽ kãm kêp amnhĩ Kra hã ho amnhĩrĩt. Nẽ mẽ apê Ijaew o amnhĩptàr kaxyw koja mẽ akaxyw ãm nhũm higêt pahi Tawi pyrà nẽ mẽ ato amnhĩptàr o pa. Mẽ ate amnhĩ wỳr kamã ajamak o apa xwỳnhta koja. Tĩrtũm kãm hprãm xà hkôt koja mẽ ato amnhĩptàr rãhã ho pa. Anẽ."}
{"eng": "“Thus has the Lord done to me in the days in which he looked at me, to take away my reproach among men.”", "apn": "Tã nhũm hprõ Ijapewja htujarô. Hãmri nẽ amnhĩ tujarô hã amnhĩ pumu nẽ hkĩnh tỳx nẽ. Nẽ hamaxpẽr o: —Hêxta gàà nẽ. Ma ãm hãmri na pa pre ixkra hkêt nẽ amnhĩ kamã ixpijaàm o ri ixpa. Tã ra ixtujarô. Kot paj wa axte ri amnhĩ kamã ixpijaàm kêt nẽ. Ma ãm hãmri na Tĩrtũm ã wa inhĩpêx anẽ. Na pa wa ixkĩnh tỳx kumrẽx. Anẽ. Nhũm pre ã hamaxpẽr anẽ hãmri nẽ arĩ õrkwỹ kamã hkrĩ ho hkrĩ. Aa nhỹhỹm kator nẽ mõr kêt rãhã hã mytwrỳ kêp 5."}
{"eng": "Now while he executed the priest’s office before God in the order of his division", "apn": "Jakamã nhũm Jakaris ma mẽ kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr tẽ. Kwỳjê pyrà nẽ kot Tĩrtũm mã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to kaxyw ma mẽ hpãnhã hwỳr tẽ nẽ axà."}
{"eng": "The whole multitude of the people were praying outside at the hour of incense.", "apn": "Hãmri nẽ kamã Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh pê kãm mẽ hkuxwaxà ho xêt o xa. Nhũm Ijaew kwỳjaja ixkreta wỳr akuprõ nẽ kapem kutêp Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh o kuhê."}
{"eng": "Since many have undertaken to set in order a narrative concerning those matters which have been fulfilled among us,", "apn": "Pa pahi Teopre. Xà amex? E ot pa awỳr kagà nhĩpêx nẽ awỳr kumẽ. Ixte amã Jejus jarẽnh kaxyw. Na prem ra ohtô nẽ jar mẽ pahkôt Jejus kot amnhĩ nhĩpêx o pa hã kagà rax nẽ."}
{"eng": "even as those who from the beginning were eyewitnesses and servants of the word delivered them to us,", "apn": "Jejus nhỹ hã Tĩrtũm kapẽr jahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja na prem Jejus kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to hkrax kãm kot amnhĩ nhĩpêx o pa hã omunh o hkôt pa. Hãmri nẽ hprĩ hã mẽ inhmã harẽ nẽ hã kagà nhũm mẽ ohtô nẽ mẽ mar xà hkôt mẽ urà nẽ kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã kagà."}
{"eng": "it seemed good to me also, having traced the course of all things accurately from the first, to write to you in order, most excellent Theophilus;", "apn": "Tã pa mẽ harẽnh ma nẽ ijamaxpẽr o: —E kot paj ijaxwỳja Jejus kot amnhĩ nhĩpêx kwỳ hã kagà. Nà kot paj ho anẽ. Anhỹr o ijamaxpẽr jakamã ot pa ra ixte amã hã kagà kaxyw."}
{"eng": "She went and told those who had been with him, as they mourned and wept.", "apn": "Hãmri nhũm akupỹm htĩr kãm omu nẽ hkĩnh tỳx kumrẽx. Nẽ ma akupỹm tẽ nẽ Jejus kràmnhwỳjê mã harẽ. Nhũm mẽ hkaprĩ nẽ mỳr o hkrĩ nhũm mẽ hwỳr axà nẽ mẽ omu nẽ mẽ kãm:"}
{"eng": "When they heard that he was alive and had been seen by her, they disbelieved.", "apn": "—Xê mẽ amỳr kêt nẽ. Na ra Jejus akupỹm htĩr nẽ ham ixwỳr kato pa inhno ho omu. Xê mẽ hãmri axte amỳr kêt nẽ. Anhỹr tã nom nhũm mẽ htỳx ho amnhĩ krã hkôt kot ri ã harẽnh anhỹr ã hkamnhĩx jakamã kuma nẽ ãm kuma."}
{"eng": "Very early on the first day of the week, they came to the tomb when the sun had risen.", "apn": "Tã nhũm apkati. Nom nhũm ra mẽ inhõ arĩgromnu pê sap kator jakamã nhũm mẽ kormã akupỹm kẽnkreta wỳr mrar kêt nẽ. Hãmri arĩgro mex jamãr pê kôkôt o hkrĩ. Hãmri nhũm axte apkati nhũm tômĩk nhũm ra mẽ inhõ arĩgromnu hapêx nhũm Marir Matarẽn mẽ Sarome mẽ Xiakre katorxà Marirja mẽ ma akupỹm kẽnkreta wỳr mra. Kormã kwỳhtãã. Kormã myt kator o mõr mẽ nhũm mẽ kànhmã hkrĩ hãmri nẽ mẽ kot Jejus gregrer kaxyw mẽ hkuxwa xà hkwỳ jamỳ nẽ ma hwỳr o mra."}
{"eng": "When evening had now come, because it was the Preparation Day, that is, the day before the Sabbath,", "apn": "Nhũm prem arĩgro pê sêsta hã Jejus pĩ nhũm ra amỹkry htỳx nẽ. Sap kukamã na pre htem Ijaewjaja amnhĩm apkur xà hã mẽõ nhĩpêx pa nhũm sap kato nhũm mẽmoj to anhỹr kêt nẽ."}
{"eng": "Joseph of Arimathaea, a prominent council member who also himself was looking for God’s Kingdom, came. He boldly went in to Pilate, and asked for Jesus’ body.", "apn": "Jakamã nhũm Juje hõ pê Arimatej nhõ xwỳnhja. Kêp Ijaewjê nhõ juisti hõ na pre. Nhũm mẽ piitã kãm hkĩnh nẽ axpẽn mã mex o mex ã harẽnh o pa. Na pre Tĩrtũm kot mẽ pahwỳr Jejus mẽnh kôt hamaxpẽr o pa. Tã Jejus htyk ã omu hãmri nẽ hamaxpẽr o: —E pa ma pahi Pirat wỳr tẽ nẽ Jejus nhĩ hã kuwỳ. Inhmã uma htã kot paj ma hwỳr tẽ nẽ hã kuwỳ kê inhmã kugõ pa ma o tẽ nẽ tokyx haxà. Kot paj ho anhỹr tokyx anhỹr kêt nhũm mẽ panhõ arĩgromnu pê sapja wỳr ra myt axà hãmri pa haxàr kêt nẽ. Anhỹr o hamaxpẽr nẽ ma Pirat wỳr tẽ nẽ hã kuwỳ."}
{"eng": "who, when he was in Galilee, followed him and served him; and many other women who came up with him to Jerusalem.", "apn": "Rôm nhũm mẽni kwỳjaja amỳm htyk kãm omunh o kuhê. Na pre htem Garirej kamã Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã mẽ apkur xà hã àpênh o mẽ hkôt pa nẽ mẽ hkôt Jerujarẽ hwỳr mõ. Marir Matarẽn nẽ Xiakre mẽ Jojes wa katorxà Marirja. Nẽ Sarome. Nẽ mããnẽn mẽni hkwỳjaja nhũm mẽ amỳm Jejus htyk kãm omunh o kuhê."}
{"eng": "When the sixth hour had come, there was darkness over the whole land until the ninth hour.", "apn": "Tã nhũm ra kaxkwa nhĩpôk ri myt nhỹr mẽ nhũm te kamàt pyràk. Nhũm kamàt kô rax kumrẽx o ra hã awry mẽ nhũm akupỹm myt katêr o mõ."}
{"eng": "At the ninth hour Jesus cried with a loud voice, saying, “Eloi, Eloi, lama sabachthani?” which is, being interpreted, “My God, my God, why have you forsaken me?”", "apn": "Hãmri nhũm Jejus àmra kamã Tĩrtũm mã kapẽr nẽ kãm: —Inhõ Tĩrtũm inhõ Tĩrtũm. Kwa mon ka ixkaga? Anẽ. Nom kapẽr kãm kapẽr o: —Eri Eri rãmã sapatanĩ. Anẽ."}
{"eng": "The Scripture was fulfilled which says, “He was counted with transgressors.”", "apn": "Tã nhũm mẽ wa kot amnhĩ tomnuj xwỳnh wa ho axkrut nẽ mã wa ho anẽ nẽ. Nẽ pĩ kahpa hã prek o wa ĩhkra ho htỳx nẽ wa hpar o htỳx hãmri nẽ akutã ho Jejus nhĩjê nhũm wa ajêt."}
{"eng": "The superscription of his accusation was written over him: “THE KING OF THE JEWS.”", "apn": "Hãmri nhũm myt kaxkwa nhĩpôk wỳr tẽ nhũm mẽ pĩ kahpata ã Jejus xi nẽ prek o ĩhkra ho htỳx nẽ hpar o htỳx. Nẽ hpãnhã kaxyw kakwỳ nẽ kànhmã pĩ kahpa jarĩ nẽ kre kamã ãm nẽ hity hpa. Nhũm Jejus kỳx pê amnhĩ xà htỳx kumrẽx kamã hamak o ajêt. Nhũm pôristi hõja tẽ nẽ tapti hõ py nẽ hã kagà ho: IJAEWJÊ NHÕ PAHI NA JA Hãmri nẽ Jejus wỳr ho api nẽ mỳ ri kunhô. Hãmri nhũm hparpê pôristi hkwỳja axpẽn mã ê hkwỳ ho hpigrành kaxyw hã kẽnre ho jôka ho hkrĩ."}
{"eng": "But the chief priests stirred up the multitude, that he should release Barabbas to them instead.", "apn": "Hãmri nhũm patre krãhtũmjaja tee ri kuma nẽ mẽ kãm: —Kwa mẽ kãm anẽ kê Parapas mã mãn ure. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ Pirat mã kãm: —Nà Jejus mã anhũrer kêt nẽ. Parapas mã mãn anhũre. Anẽ."}
{"eng": "and seeing Peter warming himself, she looked at him and said, “You were also with the Nazarene, Jesus!”", "apn": "Rôm nhũm Simãw Pêtre arĩ kĩtare kamã mẽ ĩhkô hã ànhunh o nhỹ. Hãmri nhũm mẽõ patre maati mã àpênh xwỳnh nitita mẽ hwỳr kato nẽ xa. Hãmri nẽ hirã kamã hprĩ hã Simãw Pêtre pumu nẽ omunh mex kurê kumrẽx nẽ kãm: —Xê pẽr apê Najare nhõ xwỳnh Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hõ na ka. Anẽ."}
{"eng": "You have heard the blasphemy! What do you think?” They all condemned him to be worthy of death.", "apn": "Hãmri nhũm tee ri ã kot amnhĩ jarẽnh anhỹrja ã kuma nẽ gryk xàj amnhĩ xê kaxô nẽ mẽ àptàr tũmjê mã kãm: —Kwa mo kaxyw kot puj mẽ axte ri ho tanhmã kot amnhĩ tomnuj to hã harẽnh xwỳnhjê hõ japêr? Ra tãm kot amnhĩ pê Tĩrtũm Kra hã amnhĩ to hêx nhũm mẽ pahte pajamak o mar kênã. E tanhmã kot puj mẽ ho? Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kãm: —Nà kot puj mẽ kupĩ. Ra htyk mã tãm kênã. E kwa tokyx pu mẽ ma Rõm nhõ pahihti hwỳr o tẽ kê mẽ pamã hã amỹnê kê mẽ kupĩ. Anẽ."}
{"eng": "For many gave false testimony against him, and their testimony didn’t agree with each other.", "apn": "Rôm nhũm ixkre kamã mẽ pikuprõnh xwỳnhjaja tee ri Jejus ã krĩ nhõ xwỳnhjê kukja nẽ mẽ kãm: —E mẽ atõ na ka pre Jejus kot tanhmã amnhĩ tomnuj to hã omu? Mẽ atõ mẽ inhmã harẽ pa mẽ ama nẽ Rõm nhõ xwỳnhjê nhĩhkram haxà kê mẽ pamã kupĩ. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ axpẽn pãnhã tanhmã harẽnh to. Tanhmã kot amnhĩ tomnuj to hã harẽnh to htã nom ri ho hêx jakamã axpẽn kwỳm ri tanhmã ri harẽnh to nhũm mẽ tee ri mẽ kuma nẽ mẽ kãm: —Tk. Kwa mẽ axpẽn kwỳm ri tanhmã harẽnh to hkêt nẽ. Axpẽn kôt mãn ri tanhmã mẽ inhmã harẽnh to. Anẽ."}
{"eng": "They led Jesus away to the high priest. All the chief priests, the elders, and the scribes came together with him.", "apn": "Tã nhũm mẽ ma mẽ õ patre maati nhõrkwỹ hwỳr Jejus o tẽ. Hãmri nhũm patre krãhtũmjê mẽ Ijaew krãhtũmjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja õrkwỹ hwỳr Jejus ã akuprõ."}
{"eng": "Peter had followed him from a distance, until he came into the court of the high priest. He was sitting with the officers, and warming himself in the light of the fire.", "apn": "Hãmri nhũm Simãw Pêtre mẽ hkôt tẽ nẽ mẽ hkôt patre maati nhõ kĩtare hwỳr axà nẽ amỳm hã mẽ omunh o xa. Nhũm ra pôristijaja kĩtare kamã amnhĩm kuto nẽ hã ànhunh o hkrĩ nhũm mẽ hwỳr tẽ nẽ mẽ ĩhkô hã ànhunh o nhỹ."}
{"eng": "but he left the linen cloth and fled from them naked.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ ma o tẽ. Nhũm kormã mẽhõ nyw xwỳnhja tee ri ja hã mẽ omu nẽ ma Jejus kôt tẽ. Nhũm mẽ amnhĩ kôt omu nẽ kot unênh kaxyw kahty xà hã kupy nhũm mẽ umaj mẽ ĩhkra kamã kahty xàja re nẽ ma hkênh nẽ hprõt nẽ tẽn akunok."}
{"eng": "Now he who betrayed him had given them a sign, saying, “Whomever I will kiss, that is he. Seize him, and lead him away safely.”", "apn": "Na pre ra Jut Kariotja mẽ kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to nẽ mẽ kãm: —E kot paj nhỹri mẽ pahte unênh mã xwỳnhta pumu nẽ hwỳr tẽ nẽ kahti hkôt kumỳ nẽ tanhmã kãm ixkapẽr to. Ka mẽ ixpumu nẽ hwỳr tẽ nẽ unê nẽ ma akupỹm o tẽ. Anẽ hãmri nẽ ma hwỳr mẽ o tẽ."}
{"eng": "When he had come, immediately he came to him and said, “Rabbi! Rabbi!” and kissed him.", "apn": "Nẽ Jejusja pumu nẽ hwỳr tẽ nẽ kãm: “Pa mẽ ijahkre xwỳnh.” Anẽ hãmri nẽ kahti hkôt kumỳ."}
{"eng": "Arise! Let’s get going. Behold, he who betrays me is at hand.”", "apn": "Hãmri nẽ akupỹm mẽ hwỳr tẽ nẽ mẽ kãm: —Kwa xàn ka mẽ arĩ gõr nẽ anhĩkwỹ? E mẽ tokyx akrã hapôj. Na mẽ ra ixwỳr mrar nẽ kot ixpynênh mã. Koja mẽ tokyx ixkutã mẽ kot amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja mẽ kãm ixtã amỹnê. Ota ra kot ixtã mẽ kãm àmnênh xwỳnhta tẽ. E mẽ tokyx kànhmã akrĩ pu mẽ kutã mra. Anẽ."}
{"eng": "He went forward a little, and fell on the ground, and prayed that if it were possible, the hour might pass away from him.", "apn": "Hãmri nẽ mẽ kurũm htẽm grire nẽ amnhĩ kamã kahak o Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw htu mỳr pê htẽm nẽ pikap nõ nẽ kãm:"}
{"eng": "He said, “Abba, Father, all things are possible to you. Please remove this cup from me. However, not what I desire, but what you desire.”", "apn": "—Kwa Papaj. Hêxta waa nẽ. Inhmã amnhĩ xà htỳx kãm ijamak prãm kêt kumrẽx. Na pa tee ri amnhĩ kukamã ijamaxpẽr nẽ amnhĩ kamã ixkahak tỳx nẽ. Jakamã kot kaj amã inhnê ja ho ajapêx prãm nẽ mãmrĩ ho ajapêx nhũm mẽ kãm ixkurê xwỳnhjaja tanhmã ixto hkêt nẽ. Rỳ ko. Kot kaj amã mẽ kot tanhmã ixto hprãm kê mẽ mãmrĩ tanhmã inhĩpêx to. Nom pam inhmã hprãm xà hkôt kêt."}
{"eng": "He said to them, “This is my blood of the new covenant, which is poured out for many.", "apn": "Nẽ hpãnhã wĩhti hã kop py nẽ mã ho anẽ nẽ Tĩrtũm mã harẽ. Hãmri nẽ mẽ kãm kugõ nẽ mẽ kãm: —E mẽ kot ixpĩr xà hã arĩgrota ã koja ixkamrô axkapĩ. Nom koja mẽ amarĩ ixpĩr nhũm amarĩ hpikapĩr kêt nẽ. Ãm paa. Pa kot paj mẽ anê mẽ ĩhkram amnhĩ jaxà nhũm mẽ ã inhĩpêx anẽ. Koja ixkamrô axkapĩ nhũm Tĩrtũm omu nẽ ixkukwak ri mẽ anê mẽ ate amnhĩ tomnuj piitã amnhĩ katut kôt rẽnh pa nẽ mẽ ato hkra. Ra amnepêm kot ja hã amnhĩ jarẽnh xà hkôt. Jakamã e. Mẽ axpẽn pãnhã ixkamrô pikapĩr mã ajamaxpẽr pê ixte mẽ amã kop kãm wĩhti nhõrta o akõm o axpẽn nhĩpêx. Anẽ. Nhũm pre ã mẽ kãm amnhĩ jarẽnh anẽ nhũm mẽ piitã ho hkõm o axpẽn nhĩpêx."}
{"eng": "It was now two days before the Passover and the Feast of Unleavened Bread, and the chief priests and the scribes sought how they might seize him by deception and kill him.", "apn": "Tã nhũm Ijaew hkĩnhã ã arĩgro pê Pas wỳr apkati axkrut. Pas ã na hte mẽ ixpê Ijaewjaja amnepêm Tĩrtũm kot pika pê Ejit pê mẽ inhĩgêt nẽ mẽ ixpãmjê kator mã ijamaxpẽr kaxyw axpẽn wỳr akuprõ nẽ hã ixkĩnh. Na pa htem arĩgroja mã: “Pas” anẽ. Nẽ harẽnh o: “Mẽ pahte pãw kaxkrit kêt kur ã arĩgro” anẽ."}
{"eng": "For they said, “Not during the feast, because there might be a riot among the people.”", "apn": "Jakamã nhũm mẽ inhõ patre krãhtũmjê mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja kãm Jejus pĩr prãm nẽ. Nom mẽ kãm hkôt kapẽr mar o mẽ pa xwỳnhjê pyma nẽ. Nẽ tee ri hã amnhĩ jahkre nẽ axpẽn mã: —Hêxta waa nẽ. Tanhmã kot puj wem ho nẽ kupĩĩ? Kot puj mẽ pahkĩnh kãm tanhmã ho nhũm mẽ hkĩnh xwỳnhjaja hã mẽ pahpumu nẽ mẽ pakamã gryk tỳx nẽ. Pu mẽ hã axpu nẽ hã tanhmã axpẽn to. Jakamã kwa pu mẽ kormã tanhmã ho hkêt nẽ. Anẽ."}
{"eng": "lest, coming suddenly, he might find you sleeping.", "apn": "Kop ixkre kahê xà jamãr xwỳnhja tee ri õ patrãw kamã ama hãmri nẽ ra õtxwa nẽ htỳx õt o ỹr rôm nhũm haêr pê hwỳr hpôx ronhỹx ja kêp mex kêt nẽ. Ja pyrà nẽ kêr ka mẽ ixkutêp ixkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri apa. Nom tee ri amnhĩ wỳr ixkãm ama hãmri nẽ axte inhmã ajamaxpẽr kêt pê atỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho apa hkêt nẽ."}
{"eng": "Then if anyone tells you, ‘Look, here is the Christ!’ or, ‘Look, there!’ don’t believe it.", "apn": "—Nẽ koja ã mẽmoj amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaxyw hãmri nhũm mẽ hêx o mẽ pa xwỳnhjaja ma mẽ awỳr mra nẽ hêx rom tanhmã mẽ amã kapẽr to nẽ mẽ amã: “E ota ra Tĩrtũm kot mẽ pakaxyw ãm xwỳnhta pôj. Kwa mẽ tokyx hwỳr mra nẽ omu nẽ hkôt ri apa.” Anhỹr o mẽ amã hêx. Hãmri nhũm mẽ hkwỳjaja tee ri mẽ kuma nẽ mẽ amã: “Nà tãm kêt. Jar mẽ ixkamã na. E mẽ tokyx amnẽ hwỳr mãn mra nẽ omu.” Anhỹr o mẽ amã hêx o pa. Nom kêr ka mẽ ama nẽ ãm mẽ ama nẽ mẽ hkôt amrar kêt nẽ."}
{"eng": "But you watch. “Behold, I have told you all things beforehand.", "apn": "—E kwa mẽ inhma. Na pa ra ixprĩ hã mẽmoj kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹrja kukamã mẽ amã tanhmã harẽnh to. Tã kêr ka mẽ axkãm ajamak rom nẽ ri apa. Koja mẽ kot amnhĩ to hêx xwỳnhjaja axpẽn pãnhã mẽ awỳr mra nẽ mẽ amã kêp Tĩrtũm kot mẽ akaxyw ãm xwỳnh ã amnhĩ to hêx. Nẽ mẽ hkwỳjaja kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnh ã amnhĩ to hêx. Hãmri nẽ aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o pa. Te Tĩrtũm nhỹ hã kot ho anhỹr pyràk nom hêx rom mẽ apê Tĩrtũm kot amnhĩm mẽ arênh xwỳnhjê nokupyr kaxyw ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Anẽ."}
{"eng": "For in those days there will be oppression, such as there has not been the like from the beginning of the creation which God created until now, and never will be.", "apn": "—Koja ã mẽmoj amnhĩ nhĩpêx anẽ hãmri nhũm mẽ piitã amnhĩ xà htỳx kãm hamak rũnh o pa. Tĩrtũm kot mẽ piitã mẽ ho kator krax rũm amnẽ mẽ pa xwỳnhjaja na mẽ kormã à htỳx kamã hamak rũnh kêt nẽ. Kormã amnhĩ xà kamã hamak kryre. No nhỹrmã mẽ hprõt xà hã arĩgrota ã koja mẽ amnhĩ xà htỳx kamã hamak rax kumrẽx. —Tã akupỹn ixte mẽ awỳr ixwrỳk xà hã arĩgrota ã kot pa mẽmoj punuj o ijapêx pa ka mẽ axte ã mẽmoj kot anhỹr pumunh kêt nẽ. Nom kormã akupỹn ixwrỳk xwỳj ri kot kaj mẽ amnhĩ xà htỳx kamã ajamak o apa. Jakamã kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹrja kukamã amnhĩ to Tĩrtũm wỳ nẽ kãm: “Pa Tĩrtũm. Kwa kê mẽmoj ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaxyw hãmri kê amgrà pê ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Koja na pê ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nhũm omnuj tỳx nẽ.” Anhỹr o amnhĩ to awỳ."}
{"eng": "Let him who is in the field not return back to take his cloak.", "apn": "Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: —Nẽ koja nhỹrmã kot mẽ atomnuj tỳx kumrẽx xwỳnh maatija axtem nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkreja kamã amnhĩ xãm. Hãmri ka mẽ ja hã omu nẽ mẽ kot krĩ grành par mã ajamaxpẽr kurê kumrẽx. Koja ã amnhĩ nhĩpêx anẽ ka mẽ amỳm amnhĩ wỳr mẽ omu hãmri nẽ ajapôj nẽ ma aprõt nẽ amrar kurê kumrẽx. Mẽ apê jar pika pê Jutej kamã mẽ apa xwỳnhjaja mẽ omu hãmri nẽ mẽ kot mẽ apar pymaj ma aprõt nẽ amrar kurê kumrẽx. Hixêt prêk wỳr ajapôj nẽ aprõt nẽ ma mra. Nẽ jar Jerujarẽ nhõ xwỳnhjaja kê mẽ umaj haxwỳja hapôj nẽ ma hprõt nẽ ma mrar o mra. Nẽ kapôt ã ri mẽ pa xwỳnhjaja kê mẽ ê jamỳnh kaxyw akupỹm krĩ hwỳr gjêx kêt nẽ. Ãm ma mẽ umaj hprõt nẽ mrar o mrar kurê kumrẽx."}
{"eng": "For many will come in my name, saying, ‘I am he!’ and will lead many astray.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kãm: —Nà kot paj mẽ amã harẽ. Nom nhỹrmã mẽmoj piitã hapêx kaxyw tanhmã amnhĩ nhĩpêx to kumrẽx kot paj mẽ amã harẽ ka mẽ inhma. Koja mẽ ohtô nẽ mẽ apê ixkwỳjê hwỳr mra nẽ hêx rom te pa ixte amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx o pa. Nẽ tanhmã mẽ amã amnhĩ jarẽnh to nẽ mẽ amã: “E pa na pre Tĩrtũm mẽ awỳr inhmẽ. Ixpê kaxkwa rũm ixwrỳk xwỳnhta na pa.” Anhỹr o mẽ akôt mẽ amã amnhĩ to hêx o pa. Nẽ mẽ amã: “E na pa mẽ ato amnhĩptàr kaxyw mẽ awỳr wrỳ.” Anhỹr o mẽ amã amnhĩ jarẽ. Nom kêr ka mẽ ama nẽ ãm mẽ ama. Mẽ kot amnhĩ to hêx xwỳnh na mẽ. Kormã akupỹn ixpôx xà hã arĩgroja kormã."}
{"eng": "He called his disciples to himself and said to them, “Most certainly I tell you, this poor widow gave more than all those who are giving into the treasury,", "apn": "Hãmri nhũm Jejus amỳm ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omunh o xa nhũm ja kãm mex nẽ. Hãmri nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã harẽ nẽ mẽ kãm: —E mãn ka mẽnire htẽm mũj pumu. Na pre mjên kêp ty nhũm kêp amrakati nẽ hikàxpore grire htã amnhĩ pê õr pa. Kwỳjê rom kãm Tĩrtũm kĩnh xàj amnhĩ pê õr pa. Apkur xà hã hikàxpore na."}
{"eng": "for they all gave out of their abundance, but she, out of her poverty, gave all that she had to live on.”", "apn": "Kêt mẽ hkwỳjaja na hte hikàxpore hkwỳ pix o mra nẽ gjênh xà kamã hagjê nom arĩ mẽ hikàxpore rũnh. No nija na mẽ uràk nẽ kãm hikàxpore japê hkêt nẽ. Nẽ ho õxỳ hkêt nẽ àmnhĩx piitã o tẽ nẽ õr pa. Anẽ."}
{"eng": "But about the dead, that they are raised, haven’t you read in the book of Moses about the Bush, how God spoke to him, saying, ‘I am the God of Abraham, the God of Isaac, and the God of Jacob’?", "apn": "—Nom mẽ ate akupỹm mẽ htĩr kêt ã mẽ hkamnhĩxja kot paj ixprĩ hã mẽ amã harẽ. Amnepêm na pre Tĩrtũm pĩ hpôk kamã tanhmã Mojes mã kapẽr to. Mãn ra mẽ ate mar. Na pre kãm: Ixpê Apraãw nhõ Tĩrtũm na pa. Nẽ mããnẽn ixpê Apraãw kra Ijak mẽ htàmnhwỳ Jako wa õ Tĩrtũm na pa. Anhỹr o Mojes mã amnhĩ jarẽ nhũm kuma nẽ hã kagà."}
{"eng": "He is not the God of the dead, but of the living. You are therefore badly mistaken.”", "apn": "Kêp apu arĩ mẽ htyk rãhã nhỹx pre ã mẽ harẽnh anhỹr kêt nẽ. Nhỹx pre mẽ harẽnh o: “Amnepêm Apraãw nẽ hkra nẽ htàmnhwỳ mẽ htĩr ri ixpê mẽ õ Tĩrtũm na pa pre.” Anhỹr o nhỹx pre mẽ harẽ. Nom na pre ã amnhĩ jarẽnh anhỹr kêt nẽ. Mẽ pamã te Apraãwja mẽ htyk nẽ mẽ hapêx pyràk. Nom nhũm prem ra Tĩrtũm ri akupỹm htĩr nẽ mex nẽ pa ho pa. Tã ka htem Tĩrtũm kapẽr kwỳm ri akupỹm mẽ htĩr kêt ã mẽ harẽnh o apa. Anẽ."}
{"eng": "If we should say, ‘From men’”—they feared the people, for all held John to really be a prophet.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri kot tanhmã kutã kãm harẽnh to hkukamã hamaxpẽr nẽ axpẽn mã: —Kwa tanhmã kot puj mẽ kãm ja jarẽnh to? Mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjaja na htem Juãw Paxis kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnh ã axpẽn mã harẽnh o pa. Jakamã kot puj mẽ kãm kot amnhĩ krã hkôt mẽ hkrã kumrãr o pa hã harẽ nhũm mẽ tee ri mẽ pama nẽ mẽ pakamã gryk nẽ. Nẽ mẽ paxêx rom ã kãm mẽ pakapẽr anhỹr ã mẽ pahpumu nẽ kẽn o mẽ pahtak o mẽ panhĩmex. No kot puj mẽ kãm Tĩrtũm nhỹ hã mẽ hkrã kumrãr ã harẽ nhũm mẽ pama nẽ mẽ pamã: “Kwa ã kot anhỹr kênã na ka prem kapẽr mar tã ixkôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ?” Anẽ. Nà kot puj pẽr mẽ kãm tanhmã harẽnh to hkêt nẽ. Kot puj mẽ ãm kãm aa te mẽ pahte ja jarẽnh mar kêt pyràk o harẽ. Anẽ. Mẽ kot tanhmã kãm nẽ nhũm kot ta pãnhã tanhmã mẽ kãm nẽ pymaj nhũm mẽ tee ri tanhmã kãm nẽ hprãm kaprỳ ho kuhê."}
{"eng": "For most certainly I tell you, whoever may tell this mountain, ‘Be taken up and cast into the sea,’ and doesn’t doubt in his heart, but believes that what he says is happening, he shall have whatever he says.", "apn": "Hãmri nhũm kuma nẽ mẽ piitã mẽ kãm: —Tỳ nà ãm hãmri na pa mẽ amã ixkapẽr. Kot kaj mẽ mẽmo kaxyw Tĩrtũm mã ajamaxpẽr tỳx pê mẽmoj tã awỳ nhũm ama nẽ amã hprãm xà hkôt tanhmã amã hipêx to. Ka mẽ amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mã ajamaxpẽr tỳx pê hixêt mũj mã akapẽr nẽ kãm: “E xa nẽ ma tẽ nẽ gô xujanãr kãm mrõ.” Anhỹr o kãm akapẽr nhũm amar xà hkôt ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ tẽn kamã mrõ."}
{"eng": "He taught, saying to them, “Isn’t it written, ‘My house will be called a house of prayer for all the nations?’ But you have made it a den of robbers!”", "apn": "Tã nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja Jerujarẽ hwỳr agjê nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr agjê. Nhũm Jejus tee ri kamã mẽ kuhê xwỳnhjê pumu. Nhũm mẽ ra ixkre kamã axtem nẽ môx nẽ ôwêhti nẽ tuuti ho wẽnê ho kuhê. Ixkre hwỳr mrar xwỳnhjaja kot haprôr nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw kãm hpar nẽ õr kaxyw mẽ kãm ho wẽnê. Nom axtem nẽ hã ohtô rax kãm mẽ kãm ho wẽnê nhũm mẽ hkwỳjaja mẽ kãm mẽ hikàxpore ho anhĩpa. Hãmri nhũm Jejus mẽ hwỳr axà nẽ tee ri mẽ kot ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã mẽ omu nẽ mẽ kãm akir nẽ mẽ kãm: —Tk. Kwa Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot õrkwỹ jarẽnh kot: Inhõrkwỹja ãm pika piitã hkôt mẽ piitã kot inhmã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre pix kaxyw na. Anhỹr o kot harẽnh tã ka mẽ axtem nẽ kamã ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o akuhê. E kwa mẽ ma mra nẽ ajapôx tokyx anẽ. Anẽ. Nhũm pre ã mẽ kãm kapẽr anhỹr pê mẽ ahkre hãmri nẽ ixkreja nê mẽ kator pa."}
{"eng": "The next day, when they had come out from Bethany, he was hungry.", "apn": "Tã nhũm apkati nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjê mẽrohã Petãn rũm hapôj nẽ ma akupỹm Jerujarẽ hwỳr mra. Nhũm Jejus ra kãm prãm nẽ mõ."}
{"eng": "Seeing a fig tree afar off having leaves, he came to see if perhaps he might find anything on it. When he came to it, he found nothing but leaves, for it was not the season for figs.", "apn": "Hãmri nẽ amỳm mẽmo pĩ hpàr hôptĩ rax pê fikêhti pumu nẽ hamaxpẽr o: —E pa hwỳr tẽ nẽ ô hkwỳ rê nẽ kuwô mãn. Anẽ. Hãmri nẽ hwỳr tẽ. Nhũm kormã ô kaxyw õ mytwrỳ kator kêt jakamã nhũm ô hkêt nẽ ãm hô pix nẽ xa."}
{"eng": "For the Son of Man also came not to be served but to serve, and to give his life as a ransom for many.”", "apn": "Tã no mẽ kajaja kêr ka mẽ atõ amã amnhĩ to rax prãm hãmri nẽ ho mẽ kot amnhĩ nhĩpêx pyràk kêt nẽ. Mẽ piitã mẽ kutã anojarêt rãhã ho ri apa. Kêt paa. Mẽ ate inhmã axàpênh o apa kaxyw na pa pre mẽ awỳr ixwrỳk kêt nẽ. Ãm pa ixte tanhmã mẽ amã amnhĩ nhĩpêx to ho ixpa kaxyw na pa pre mẽ awỳr wrỳ. Mẽ ate nhỹrmã kuwy wỳr apa pymaj mẽ anê ixtyk kaxyw na pa pre mẽ awỳr wrỳ. Jakamã kot kaj mẽ atõ amã amnhĩ to rax prãm hã kêr ka ixpyrà nẽ akwỳjê kutã anojarêt rãhã ho ri apa. Hãmri nẽ inhmã te ate amnhĩ to rax o amnhĩ nhĩpêx pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Anẽ."}
{"eng": "Jesus said, “Most certainly I tell you, there is no one who has left house, or brothers, or sisters, or father, or mother, or wife, or children, or land, for my sake, and for the sake of the Good News,", "apn": "Hãmri nhũm kuma nẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnh piitã mẽ kãm: —Nà ka mẽ atõ inhmã tanhmã amnhĩ to ho apa kaxyw akwỳjê re nẽ ma inhmã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho ri apa. Anhõrkwỹ re rỳ atõ rỳ atõx rỳ aprõ nẽ akrajê re. Rỳ akatorxà nẽ anhĩpêêxà wa are. Rỳ akukrêx piitã rer pa hãmri nẽ ma ixkapẽr o mẽ piitã mẽ ahkre ho ri mẽ hkôt apa."}
{"eng": "but he will receive one hundred times more now in this time: houses, brothers, sisters, mothers, children, and land, with persecutions; and in the age to come eternal life.", "apn": "Hã kot paj amnhĩ tã mẽ apumu nẽ mẽ ato mex rax nẽ. Hãmri ka mẽ ma mẽ kãm ixkapẽr jarẽnh o mẽ hkôt apa nhũm mẽ kot mẽ amar xwỳnh kwỳjaja mẽ ama nẽ kãm mẽ akĩnh nẽ. Nẽ ra mẽ ate akwỳjê rer par tã mẽ tãmjaja te mẽ apê mẽ hkra rỳ mẽ htõ rỳ mẽ htõx pyràk o mẽ anhĩpêx. Jao tanhmã mẽ ato mex to ho pa. —Nẽ koja mẽ kãm ixprãm kêt xwỳnhjaja ixtã tanhmã mẽ atomnuj to hã ka mẽ nhỹrmã ma Tĩrtũm mẽ wa inhõ krĩ hwỳr api nẽ wa ixkuri amex nẽ atĩr tũm nẽ apa ho apa."}
{"eng": "If your eye causes you to stumble, throw it out. It is better for you to enter into God’s Kingdom with one eye, rather than having two eyes to be cast into the Gehenna of fire,", "apn": "—E kwa mẽ o kora. Kot kaj mẽ anhĩhkra rỳ apar o tanhmã amnhĩ tomnuj to. Hã kêr ka mẽ axte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr pymaj te ate amnhĩ pê anhĩhkra rỳ apar krãhyr nẽ mẽnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ axte ã amnhĩ tomnuj anhỹr kêt nẽ. Rỳ ka mẽ ano ho mẽmoj punuj pumu. Hãmri nẽ kãm ajamaxpẽr pix o apa pymaj te ate amnhĩ pê ano katõk nẽ mẽnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ nhãm arĩt kurê kumrẽx. Kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx o apa rãhã nẽ. Hãmri nẽ nhỹrmã ty nẽ ma Tĩrtũm mẽ wa inhõ krĩ hwỳr api. No kot ka mẽ arĩ akutã ano nẽ arĩ akutã apar nẽ arĩ akutã anhĩhkra rãhã ri mrar tã tõhã tanhmã ho amnhĩ tomnuj to. Hãmri nẽ nhỹrmã ty nẽ ma mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xà pê kuwy maatita wỳr ma apa."}
{"eng": "For whoever is not against us is on our side.", "apn": "Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: —Kwa nà nê tanhmã kãm nẽ hkêt nẽ. Koja mẽhõ inhỹ hã aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anẽ hãmri nẽ kêp mẽ panhĩõ nẽ ri mẽ pahkwỳm tanhmã mẽ ahkre hto ho pa hkêt nẽ. Ra mẽ pahkôt kot amnhĩ nhĩpêx mã kênã. Jakamã kwa mẽ ja nê tanhmã kãm nẽ hkêt nẽ. Kwãr mãmrĩ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Ja mex kênã."}
{"eng": "He took a little child and set him in the middle of them. Taking him in his arms, he said to them,", "apn": "Hãmri nẽ amnhĩ wỳr mẽhprĩre hõ mã hpa ho apê nhũm hwỳr tẽ nhũm kumỳ nẽ o nhỹ nẽ hã mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm:"}
{"eng": "“Whoever receives one such little child in my name receives me; and whoever receives me, doesn’t receive me, but him who sent me.”", "apn": "—E mẽ inhma. Kêr ka mẽ apê pahi pyràk o tanhmã amnhĩ jarẽnh to ho ri apa hkêt nẽ. Ãm te amarĩ ri mẽ apa pyràk o amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Jao nhỹri mẽhprĩre hõ pumu nẽ kamã axukaprĩ nẽ kãm mẽmoj tanhmã ho rỳ kãm mẽmoj gõ. Hãmri nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o te pa ate tanhmã ixto mex to pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Nẽ kot ka mẽ atõ pa tanhmã ixto mex to nẽ te ate Tĩrtũm o mex pyràk o amnhĩ nhĩpêx. E kêr ka mẽ amã amnhĩ to rũnh prãm nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. Anẽ."}
{"eng": "But they were silent, for they had disputed with one another on the way about who was the greatest.", "apn": "Tã nhũm Jejus mẽ hkôt mẽ pa ho pa xwỳnhjaja kormã ma krĩ pê Kapanaũ hwỳr mõ nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnh pê 12jaja tanhmã amnhĩ kukamã hamaxpẽr to hãmri nẽ axpẽn mã: —Kwa mẽ pahtõ kot puj we nhỹrmã pahpê pahi nẽ mẽ ho amnhĩptàr rax o ri pahkwỳjê jakre? Anhỹr o axpẽn kukjêr o Jejus kôt mõ. Nẽ axpẽn mã: “Nà pa.” Nhũm mẽ hkwỳjaja: “Nà kêt pa.” Anhỹr o hkôt mõ. Hãmri nhũm Jejus mẽ mar o mõ. Hãmri nhũm mẽ mõ nẽ nhỹri amnhĩm hikranh xà hã ixkre hwỳr pôj nẽ hwỳr agjê nhũm mẽ kãm: —Kwa mẽmoj tã na ka mẽ pry hã amnhĩ jarẽnh o mõ? Anẽ. Hãmri nhũm mẽ tee ri kuma nẽ hpijaàm nẽ. Nẽ kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to hkêt nẽ."}
{"eng": "for he was teaching his disciples, and said to them, “The Son of Man is being handed over to the hands of men, and they will kill him; and when he is killed, on the third day he will rise again.”", "apn": "Tã nhũm Jejus mẽ hkôt ri mẽ pa ho pa xwỳnhjê mẽ krĩja rũm hapôj nẽ ma nhãm mõ. Nẽ ma pyka pê Garirej kahti hkôt mõ. Nom mẽ piitã mẽ hkàx ã mõ. Jejus kormã kot amnhĩ tã tanhmã hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê jahkre hto ho pa jakamã kãm mẽ hkàx ã mẽ o pa hprãm nẽ. Hãmri nẽ amnhĩ kukamã mẽ kãm tanhmã amnhĩ jarẽnh to nẽ mẽ kãm: —E kot paj mẽ amã tanhmã amnhĩ jarẽnh to ka mẽ inhma nẽ inhmar tỳx nẽ. Koja mẽ kãm ixprãm kêt xwỳnhjaja tokyx mẽ kãm ixtã amỹnê nhũm mẽ ixpĩ. Kot paj ixtyk ã ixtã apkati axkrunẽpxi hãmri nhũm Tĩrtũm akupỹm ixto ixtĩr. Kwa kêr ka mẽ ja ma nẽ hã anohtỳx nẽ ho apa. Anẽ."}
{"eng": "Jesus said to him, “If you can believe, all things are possible to him who believes.”", "apn": "Hãmri nhũm Jejus kãm: —Xàn ka tee ri ixte ho mex kaxyw ixkukamã ajamaxpẽr? Nà ixte mẽmoj piitã ho anhỹr kaxyw ixàhpumunh tỳx kênã. Kot ka mẽ atõ mẽmoj tã amnhĩ kaxyw ixkôt ajamaxpẽr tỳx hã kot paj amã ho anẽ. Anẽ."}
{"eng": "Immediately the father of the child cried out with tears, “I believe. Help my unbelief!”", "apn": "Hãmri nhũm kuma nẽ kãm hkra mex prãm tỳx xàj kapẽr tỳx nẽ kãm: —Nà na pa amnhĩ kaxyw akôt ijamaxpẽr. Nom kot kaj tanhmã ixkrã hto pa akôt ijamaxpẽr tỳx rãhã ho ri ixpa Pahihti. Anẽ."}
{"eng": "and wherever it seizes him, it throws him down; and he foams at the mouth, grinds his teeth, and becomes rigid. I asked your disciples to cast it out, and they weren’t able.”", "apn": "Hãmri nhũm mẽhõ myja kãm: —Nà ixkra hã na pa mẽ axpẽn mã ixkapẽr. Na pre mẽkarõmnuti ixpê hwỳr axà nẽ tanhmã ixpê ho nhũm kapẽr kêt nẽ pa. Nhũm hte xatã tanhmã ixpê ho nhũm pykap amnhĩ rẽ nẽ hakwa jamrô ho hikwỹ. Hãmri nẽ à htỳx kamã ama nẽ amnhĩ nham o axpẽn kamnhar tỳx kumrẽx pê htỳx pa nẽ hikwỹ nẽ ixpê omnuj tỳx nẽ. Na hte ã mẽkarõmnuti nhỹ hã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Jakamã na pa ate inhmã ho mex kaxyw man o tẽ nẽ tee ri ajapêr. Hãmri nẽ ho akôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê hwỳ nhũm mẽ kot inhmã ho mex kaxyw tee ri tanhmã ho hkaprỳ. Anẽ."}
{"eng": "But I tell you that Elijah has come, and they have also done to him whatever they wanted to, even as it is written about him.”", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kãm: —Nà ãm hãmri na htem mẽ amã ã ja jarẽnh anẽ. Na pre ra ixkukamã te kot Eris kot amnhĩ nhĩpêx pyràk xwỳnhta tẽ nẽ ixkutêp mẽ kãm ijarẽnh o pa. Nom mẽ kot ixkukamã ijarẽnh xwỳnh ã omunh kêt jakamã na prem axtem nẽ kãm tanhmã hipêx to hprãm xà hkôt tanhmã hipêx kati hton kupĩ. Tã koja mẽ ã hipêx anhỹr pyrà nẽ mã ixto anẽ nẽ inhĩpêx kati nẽ tokyx mẽ kãm ixprãm kêt xwỳnhjaja ixpynê nẽ ixpĩ pa amnhĩ xà htỳx kamã ijamak kãm ty. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot wa ijamẽ wa ixkukamã wa ijarẽnh xà hkôt. Anẽ."}
{"eng": "For he didn’t know what to say, for they were very afraid.", "apn": "Nhũm wa mẽ mex kumrẽx nẽ hirã htỳx kãm kuhê nhũm Jejus kôt mẽ mõr xwỳnhjaja wa mẽ omu nẽ mẽ kamã no pyma nẽ. Nẽ tee ri mẽ kãm tanhmã kapẽr to hkukamã hamaxpẽr. Hãmri nhũm Simãw Pêtre hamaxpẽr nẽ Jejus mã kãm: —Kwa Pahihti. Nà ãm hãmri na pu mẽ amnẽ mõ. Kwa pu mẽ kritpêm jar axkamẽ nẽ tokyx panojarêt kêt nẽ. Pa mẽ amã pô nhĩrõnh o axkrunẽpxi nẽ hipêx. Amã nẽ Mojes mã nẽ Eris mã hõ nhĩpêx ka mẽ kamã akrĩ. Kwa xàt pa mẽ amã ho anẽ nà? Anẽ."}
{"eng": "For what will a man give in exchange for his life?", "apn": "—Nẽ koja mẽhõ hikukrêx gryk ã Tĩrtũm kaga. Hãmri nẽ nhỹrmã ty nẽ ỹ kamã kuwy hwỳr ma mõ nẽ amnhĩ kôt kukrêx õ hpyr nẽ o mõr kêt nẽ. Koja tee ri kuwy hwỳr mõr pymaj amnhĩ nê hikukrêx rax o amnhĩ pãnhã amnhĩrer prãm kaprỳ. Tanhmã koja amnhĩ to nẽ Tĩrtũm mã amnhĩre nẽ ma õ krĩ hwỳr api? Koja ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ."}
{"eng": "Having eyes, don’t you see? Having ears, don’t you hear? Don’t you remember?", "apn": "Ra mẽ ano ho mẽ ate ixpumunh mex tã kormã aprĩ hã tanhmã ixkute hã ixpumunh mex kêt. Nẽ mẽ ajamak o ixkapẽr mar mex tã aprĩ hã mar tỳx kêt. Kwa wem ixte amnhĩ nhĩpêx mã ajamaxpẽr tỳx nẽ. E mẽ inhmã mẽmoj jarẽ."}
{"eng": "When I broke the five loaves among the five thousand, how many baskets full of broken pieces did you take up?” They told him, “Twelve.”", "apn": "Jãã ixte mẽ kêp 5.000 mã pãwti kêp 5 nhĩrênhta. Tanhmã na ka prem hakrêx o akuprõ nẽ ho kawà ho nỳt to? E mẽ atõ inhmã harẽ. Anẽ Hãmri nhũm ja kãm: “Na pa prem ho kawà ho 12 nẽ ho nỳt.” Anẽ."}
{"eng": "Those who had eaten were about four thousand. Then he sent them away.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ ohtô rax kumrẽx tã piitã apku nẽ õhy htu pa. Mẽmyjaja kêp 4.000 nẽ kaxyw mẽ hprõjaja nẽ mẽ hkrajaja. Tã nhũm Jejus mẽ apkur xàja o mẽ hipêx pa. Nhũm hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja hakrêx o akuprõ nẽ ho kawà ho 7 nẽ ho nỳt. Hãmri nhũm Jejus ma akupỹm mẽ õ krĩ hwỳr mẽ kot mar xwỳnhjê jano nhũm mẽ ma akupỹm hapêx."}
{"eng": "“I have compassion on the multitude, because they have stayed with me now three days and have nothing to eat.", "apn": "Tã nhũm arĩgro hõ hã nhũm mẽ ohtô nẽ nhỹri kapôt ã Jejus ã htu rax nẽ kot mẽ ahkre mar o kuhê hã apkati axkrunẽpxi. Nhũm mẽ apkur xà hã mẽõja ra mẽ kêp hapêx. Hãmri nhũm Jejus ja hã mẽ omu hãmri nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã akir nẽ mẽ kãm hpa ho apê nẽ mẽ kãm: —E mẽ amnẽ ixwỳr mra nẽ ixkapẽr ma. Anẽ. Nhũm mẽ hwỳr mra nẽ kuhê nhũm mẽ kãm: —Kwa na pa inhmã mẽ kot inhmar o kuhê xwỳnhjê kaprĩ nẽ. Na mẽ ra mẽ pahkôt ri pa hã apkati axkrunẽpxi nhũm mẽ apkur xà hã mẽõja mẽ kêp hapêx."}
{"eng": "They were astonished beyond measure, saying, “He has done all things well. He makes even the deaf hear and the mute speak!”", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kot omunh xwỳnhjaja amnhĩ jaêr pê Jejus kot ho mex ã omu nẽ kamã no pyma nẽ. Hãmri nhũm mẽ kãm: —Kwa kêr ka mẽ akwỳjê mã ja hã ijarẽnh kêt nẽ. Anhỹr tã no nhũm mẽ kuma nẽ ãm kuma nẽ ma mẽ piitã mẽ kãm harẽnh o ri hprõt nẽ mẽ kãm: —Kwa Jejus na mex o mex. Na hte mẽ ho mex o pa nhũm mẽ umar kêt xwỳnhjaja akupỹm tãm ama nhũm mẽ kapẽr kêt xwỳnhjaja akupỹm tãm kapẽr. Ãm hãmri na hte ã mẽ hipêx anhỹr o pa. Nà ãm mex o mex. Anẽ."}
{"eng": "Now the woman was a Greek, a Syrophoenician by race. She begged him that he would cast the demon out of her daughter.", "apn": "Nhũm mẽhõ ni haxwỳja Jejus hpôx ã harẽnh ma nẽ ma hwỳr tẽ. Nom kêp Ijaew kêt axtem Gres nhõ xwỳnh na pre. Pika pê Sir kamã krĩ mẽ kot kãm “Wẽnĩs” anhỹr xwỳnh kamã na pre kato. Nhũm pre mẽkarõmnuti kêp hkra ni mã axà. Hãmri nhũm õ mãmãj tee ri omu nẽ ra Jejus hpôx ã harẽnh ma nẽ ma hwỳr tẽ. Hãmri nẽ hwỳr axà nẽ hparpê hkõnkrã ho htẽm nẽ nhỹ nẽ kãm: —Xê Pahihti. Inhmã ixkra nê mẽkarõmnuti jano kê ma tẽ kê akupỹm inhmã mex. Anẽ."}
{"eng": "He said, “That which proceeds out of the man, that defiles the man.", "apn": "—Mẽ hkrã hi kamã mẽ hamaxpẽr punuj pix nhỹ hã na htem tanhmã amnhĩ tomnuj to. Jakamã na hte Tĩrtũm tanhmã mẽ hamaxpẽr to ho pa hã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ harẽnh to. Nom mẽ kot mẽmoj kur ã mẽ omunh xà hkôt rỳ mẽ ĩhkra kuhõnh japjê hã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ harẽnh to hkêt nẽ. Ja tanhmã kêp kute hkêt."}
{"eng": "All these evil things come from within and defile the man.”", "apn": "Tã ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã mẽ omunh xà hkôt na hte Tĩrtũm mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnh hã mẽ harẽ. Anẽ."}
{"eng": "If anyone has ears to hear, let him hear!”", "apn": "Na hte Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja amnhĩ krã hkôt mẽ ate amnhĩ nhĩhkra kuhõnh japjê hã mẽ amã karõ ho pa. Nẽ amnhĩ krã hkôt mẽ axàpkur xà hã tanhmã mẽ amã karõ hto ho pa. Mẽ ate ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr nhũm Tĩrtũm kot ja hã mẽ apumunh kôt amnhĩm mẽ amex ã mẽ ajarẽnh kaxyw nhũm htem ã mẽmoj tã mẽ amã karõ anẽ. Nom na hte Tĩrtũm tanhmã mẽ panhĩhkra kuhõnh to hã mẽ pahpumu nẽ ãm hã mẽ pa hpumu. Nẽ mẽmo mẽ paxàpkur xà hã mẽ pahpumu nẽ ãm hã mẽ pahpumu. Ja kãm tanhmã kute hkêt. Na hte ja hã mẽ omunh xà hkôt amnhĩm mẽ mex ã mẽ harẽnh rỳ mẽ mex kêt ã mẽ harẽnh kêt nẽ. Rỳ mẽ hakwa ho mẽmoj kur ã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ harẽnh to hkêt nẽ. Ãm mẽ hakwa ho tanhmã kapẽr to pix ã mẽ mar kôt na hte tanhmã mẽ harẽnh to. Anhỹr o mẽ kãm kapẽr."}
{"eng": "But you say, ‘If a man tells his father or his mother, “Whatever profit you might have received from me is Corban,”’” that is to say, given to God,", "apn": "No mẽ kajaja na ka mẽ axtem nẽ tanhmã akwỳjê mã ja hã karõ hto nẽ mẽ kãm: “Kot kaj mẽ mẽmo arĩgro hã akàxpore hkwỳ nom anhĩpêêxà ho ajuta kaxyw kãm hkwỳ nhõr kêt nẽ. Ãm wa kãm ate ho ajuta kêt ã amnhĩ jarẽ hãmri nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr mãn o tẽ nẽ mẽ ixte ixkre ho mex kaxyw mẽ inhmã agõ. Kot kaj mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nhũm ja kãm mex nẽ. E kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa.” Anhỹr o na ka htem akwỳjê mã karõ."}
{"eng": "“then you no longer allow him to do anything for his father or his mother,", "apn": "Jao mẽ kot mẽ hipêêxà nẽ mẽ katorxà ho ajuta nê mẽ hkurê."}
{"eng": "He said to them, “Full well do you reject the commandment of God, that you may keep your tradition.", "apn": "ãm hãmri na pre mẽ ajarẽ. Na ka htem mẽ panhĩgêt kapẽr kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o apaja gryk ã ra Tĩrtũm kapẽr kaga hpa. Te mẽ akapẽr mex o kot Tĩrtũm kapẽr jakrenh pyràk."}
{"eng": "They don’t eat when they come from the marketplace unless they bathe themselves, and there are many other things which they have received to hold to: washings of cups, pitchers, bronze vessels, and couches.)", "apn": "Tã nhũm Mojes kapẽr o mẽ ahkre o mẽ pa xwỳnh kwỳjaja Jerujarẽ rũm Jejus wỳr mõ. Hãmri nẽ hã akuprõ nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê kot amnhĩ nhĩpêx ã mẽ omunh o kuhê. Ijaew na prem mẽ hkukamã mẽ higêtjê kapẽr kôt ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho pa. Jakamã mẽ uràk nẽ apkur kaxyw nẽ xatã amnhĩ nhĩhkra kuhõnh japjê nẽ rĩ kormã apku. No mẽ amnhĩ nhĩhkra grã pix kuhõnh nẽ hkrĩ nẽ apkur kêt nẽ. Kuhõnh japjê nẽ kormã hkrĩ nẽ apku. Tĩrtũm kot ja hã mẽ omunh nẽ amnhĩm mẽ mex ã mẽ harẽnh ã amnhĩ kamnhĩx jakamã na prem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Nẽ nhỹri amnhĩm mẽõ hkwỳ japrô nẽ akupỹm õrkwỹ hwỳr o mra nẽ haxwỳ nẽ mẽ higêt pyrà nẽ wỳr japjê rũnh kumrẽx nẽ rĩ kormã apku. Nẽ mẽ uràk nẽ poti nẽ gôj nẽ papêre hkre kahõnh japjê rũnh nẽ rĩ kormã kamã õ nhĩpêx. Mẽ higêt pyrà nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Tĩrtũm kot ja hã mẽ omunh nẽ amnhĩm mẽ mex ã mẽ harẽnh prãm xàj. Nom nhũm Jejus kôt mẽ pa xwỳnhjaja na prem ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Na prem apkur kaxyw nẽ katàt kôt amnhĩ nhĩhkra kuhõ nẽ àmnhĩx apkur o hkrĩ. Jakamã nhũm Parijew nhõ xwỳnh mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja tee ri ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã mẽ omu nẽ mẽ hã Jejus kukja nẽ kãm:"}
{"eng": "After he had taken leave of them, he went up the mountain to pray.", "apn": "Tã nhũm Jejus hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã kãm: —E mẽ kanôre mã axà nẽ ma akupỹm ixkukamã krĩ pê Petsêj wỳr rê. Pa jajê jano hãmri nẽ ma tẽ nẽ nhỹri Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽ nẽ rĩ ma mẽ akôt tẽ. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ kanôre mã gjêx pa nẽ ma mõ nhũm Jejus mẽ kot mar xwỳnhjê janor pa nẽ ma hixêt prêk ã api nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh o nhỹ."}
{"eng": "Those who ate the loaves were five thousand men.", "apn": "Nhũm mẽ piitã apkur mex nẽ. Mẽõja mẽ kêp grire htã nhũm Jejus tanhmã mẽ kãm ho rax to nhũm mẽ ohtô rax tã piitã kuku nẽ ho õhy htu hpa. Mẽmyjaja kêp 5.000 nẽ kaxyw mẽ hprõ nẽ mẽ hkrajaja nhũm mẽõja ho mẽ hipêx pa nhũm arĩ hakrêx prã. Jakamã nhũm Jejus kôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjaja akupỹm hakrêx o pikuprõnh pa nẽ ho kawà o 12 nẽ ho nỳt."}
{"eng": "He commanded them that everyone should sit down in groups on the green grass.", "apn": "Hãmri nhũm Jejus kuma nẽ mẽ kãm: —Tôe. Mẽ kãm anẽ kê mẽ ahpỹnhã ri hije nẽ hkrĩ. Anẽ."}
{"eng": "They sat down in ranks, by hundreds and by fifties.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ piitã ahpỹnhã kêp 50 nẽ hije nẽ hkrĩ hpa."}
{"eng": "Send them away, that they may go into the surrounding country and villages and buy themselves bread, for they have nothing to eat.”", "apn": "Tã nhũm myt àr kaxyw nhũm hkôt mẽ kot pa ho pa xwỳnhjaja hwỳr mra nẽ kãm: —Kwa hãmri na ra amỹkry htỳx nẽ. Mẽ hano kê mẽ ma nhỹri krĩ hkwỳ hwỳr mra nẽ tokyx amnhĩm mẽmoj japrô nẽ kuku nẽ hikwỹ nẽ gõr. Mo jar kapôt ã mẽ apkur xà? Anẽ."}
{"eng": "He called to himself the twelve, and began to send them out two by two; and he gave them authority over the unclean spirits.", "apn": "Tã nhũm Jejus amnhĩ wỳr mẽ kot ỹ hã mẽ ahkre ho pa xwỳnh pê 12jê hwỳ. Ra kot amnhĩ kaxyw mẽ rênh xwỳnhtaja nhũm amnhĩ wỳr mẽ kuwỳ. Hãmri nẽ axpẽn kaxyw mẽ ho axkrut nẽ mẽ kurê nẽ mẽ kãm mẽ àpênh ã karõ nẽ ma mẽ hkwỳjê hwỳr mẽ kurẽ. Nẽ mẽ kãm: —E kêr ka mẽ ma mẽ pahkwỳjê hwỳr mra nẽ inhỹ hã Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o ri mẽ hkôt apa. Nẽ mẽ kurũm mẽkarõmnuti japôx o ri mẽ hkôt apa."}
{"eng": "He said to them, “Wherever you enter into a house, stay there until you depart from there.", "apn": "—Nẽ kêr ka mẽ nhỹri krĩ hõ hwỳr pôj. Nẽ apôx xà kamã mẽhõ nhõrkwỹ kamã hkôt ri apikamẽnh tãmtã kurũm akupỹm ajapôj nẽ ma hpãnhã nhãm krĩ hõ hwỳr apa. Nom atỳx ri nhãm mẽ hwỳr amrar nẽ nhãm mẽ hwỳr amrar kêt nẽ."}
{"eng": "Whoever will not receive you nor hear you, as you depart from there, shake off the dust that is under your feet for a testimony against them. Assuredly, I tell you, it will be more tolerable for Sodom and Gomorrah in the day of judgment than for that city!”", "apn": "—Nẽ koja mẽ nhỹri mẽ akapẽr kaga ka mẽ tee ri amnhĩ tã mẽ kamã ama hãmri nẽ tokyx mẽ kurũm ajapôj nẽ ma apa. Nẽ anojarêt nẽ mẽ noo mã akuhê nẽ amnhĩ par ã awjagrô kapĩ. Mẽ kot Tĩrtũm kaga hã amnhĩ pumunh nhũm kot amnhĩ pyrà nẽ mẽ hkaga hã omunh kaxyw ka mẽ ã mẽ noo mã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Hãmri nẽ hpãnhã ma nhỹhỹm apa."}
{"eng": "He marveled because of their unbelief. He went around the villages teaching.", "apn": "nhũm tee ri amnhĩ tã mẽ omu nẽ hamaxpẽr o: —Hêxta waa nẽ. Mẽ kãm amnhĩ kaxyw ixkôt hamaxpẽr prãm kêt kumrẽx. Anẽ. Hãmri nẽ mẽ kãm: —Nà Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnhjaja na htem krĩ hkwỳ kamã kãm mẽ mar prãm nẽ. Nom õ krĩ kamã mẽ kot karàre rũm hprêk o mõr kãm omunh xwỳnhjaja na htem kuma nẽ ãm kuma. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kot amnhĩ kaxyw hkôt hamaxpẽr kêt jakamã nhũm tee ri mẽ kãm aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr rax prãm kaprỳ. Nẽ ãm mẽ à xwỳnhjê ho grêre nẽ mẽ hã ĩhkra jaxwỳ nẽ akupỹm mẽ ho mex. Hãmri nẽ mẽ kurũm kato nẽ ma krĩ hkwỳ hkôt ri Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho pa."}
{"eng": "When the Sabbath had come, he began to teach in the synagogue, and many hearing him were astonished, saying, “Where did this man get these things?” and, “What is the wisdom that is given to this man, that such mighty works come about by his hands?", "apn": "Hãmri nẽ hwỳr pôj. Nhũm mẽ õ arĩgromnu pê sap kator jakamã nhũm Jejus ma Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre xà hã ixkre hwỳr tẽ. Hãmri nẽ kamã mẽ ahkre ho nhỹ nhũm mẽ amnhĩ jaêr pê kapẽr mex ã kuma nẽ tee ri axpẽn pumunh pê hamaxpẽr o hkrĩ. Jejus kêp mẽ hkwỳ hã hkamnhĩx nom nhũm mẽ kurom àhpumunh tỳx nẽ kapẽr mex jakamã nhũm mẽ kuma nẽ tee ri hamaxpẽr o hkrĩ. Hãmri nẽ axpẽn mã:"}
{"eng": "Isn’t this the carpenter, the son of Mary and brother of James, Joses, Judah, and Simon? Aren’t his sisters here with us?” So they were offended at him.", "apn": "—Kwa kêp mẽ panhĩõ htã tanhmã kot we amnhĩ to nẽ ã àhpumunh tỳx kôt mẽ pamã kapẽr anẽ nẽ ri mẽ kãm aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o pa? Mẽ panoo mã na pre hprêk. Kêp pĩ kuprãr xwỳnh Juje mẽ hprõ Marir wa hkra na. Nẽ htõ Xiakre nẽ Juje nẽ Simãw nẽ Jutja ra mẽ pahte mẽ kêp htõ hã omunh mex. Nẽ htõxjaja jar mẽ pakamã pa nhũm mẽ pahte mẽ omunh mex kênã kot kêt we mẽ kurom ã àhpumunh tỳx anẽ. Anẽ. Anhỹr o axpẽn mã harẽ. Hãmri nẽ kamã gryk nẽ hkaga"}
{"eng": "They ridiculed him. But he, having put them all out, took the father of the child, her mother, and those who were with him, and went in where the child was lying.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ axte mõ nẽ mẽ õrkwỹ hwỳr pôj nẽ mẽ omu. Nhũm mẽ ra hã htu rax nẽ mỳr o hkrĩ. Hãmri nhũm Jejus mẽ hwỳr axà nẽ mẽ omu nẽ kot mẽ hkra htyk kumrẽx ã omunh tã mẽ kãm: —Kwa mẽ hãmri amỳr kêt nẽ. Na nireta htyk kêt nẽ. Na ãm gõr nẽ nõ. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kot ra htyk ã omunh mex jakamã kuma nẽ ãm kuma nẽ axtem nẽ ri axpẽn mã hã hpẽr o axkẽ. Hãmri nhũm Jejus mẽ hanor pa nẽ hitom kãm htyk xwỳnh wỳr àr kaxyw nẽ amnhĩ kôt Juãw nẽ Xiakre nẽ Simãw Pêtre nẽ kaxyw htyk xwỳnh katorxà nẽ hipêêxà pix amnhĩ kôt mẽ ho axà."}
{"eng": "For she said, “If I just touch his clothes, I will be made well.”", "apn": "Hãmri nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ Jejus jarẽnh ma nẽ hamaxpẽr o: —Ma kot paj ma hwỳr tẽ nẽ kêp ê pix kupênh tã akupỹm inhmex japêr. Ma kot paj ho anẽ. Anhỹr o hamaxpẽr hãmri nẽ ma mẽ hkôt hwỳr htẽm kurê kumrẽx. Nhũm mẽ ohtô raxja kaêx ã mẽ hkôt hwỳr tẽ. Hãmri nẽ katut kôt kêp ê nhĩrê kupê."}
{"eng": "Those who saw it declared to them what happened to him who was possessed by demons, and about the pigs.", "apn": "Nhũm mẽ tee ri mẽ kuma nẽ ma Jejus wỳr mra nẽ hkaxpa nẽ kuri myta pumu. Nhũm ra akupỹm tãm hkrã nẽ ê kamã tãm amnhĩ nhĩpêx nẽ nhỹ. Nhũm mẽ kot hã omunh xwỳnhjaja mẽ kãm ujarẽnh pa nhũm mẽ kuma nẽ myta pumu hãmri nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr o kãm Jejus puma nẽ."}
{"eng": "All the demons begged him, saying, “Send us into the pigs, that we may enter into them.”", "apn": "Hãmri nhũm mẽkarõmnuti tãm amnhĩ to kuwỳ nẽ kãm: —Kwa kêr ka jahti nê mẽ ijapôx japêr nẽ mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak o mẽ pa htũm xàta wỳr mẽ ixrẽnh kêt nẽ. Hagrô hkwỳ mũj wỳr mãn mẽ ixrẽ pa mẽ hpãnhã hwỳr mãn hagjê? Anẽ."}
{"eng": "He begged him much that he would not send them away out of the country.", "apn": "Anẽ nhũm kãm: —Tanhmã na anhĩxi te? Anẽ. Nhũm kãm: —Nà ixpê Mẽohtôhti. Mẽkarõmnuti ohtô nẽ kot ixwỳr gjêx jakamã na htem ã inhĩxi jarẽnh anẽ. Kwa nê mẽ ijanor kêt nẽ nà? Anẽ."}
{"eng": "For he said to him, “Come out of the man, you unclean spirit!”", "apn": "Hãmri nhũm omu nẽ nê mẽkarõmnuti mã kapẽr nẽ kãm: —Kwa kurũm akato nẽ ma tẽ. Anẽ. Hãmri nhũm kuma nẽ tanhmã myta o nhũm tãm mẽkarõmnuti nhỹ hã Jejus mã kapẽr nẽ àmra kamã kãm: —Pa Tĩrtũm Kra Jejus? Mo kaxyw na ka ixwỳr tẽ? Kwa tanhmã ixto hkêt nẽ nà?"}
{"eng": "He himself was in the stern, asleep on the cushion; and they woke him up and asked him, “Teacher, don’t you care that we are dying?”", "apn": "Nhũm Jejus ra õtxwa nẽ tẽ nẽ pàr kre kamã hkrã japar xà hã hkrã xi nẽ ra õt tỳx nẽ nõ. Nhũm kôk àpêr tỳx nẽ nhũm gô kànhmã harĩ nẽ axpẽn tak. Ra ri xatã axpẽn tak nẽ pàr kre kamã axkapĩ nhũm ra mẽ kêp àr o mõ. Hãmri nhũm mẽ tee ri amnhĩ nhĩpêx nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ Jejus wỳr hprõt nẽ kumra nẽ kãm: —Kwa kànhmã nhỹ Pahihti. Kot puj mẽ jarãhã pahtyk pa. Anẽ."}
{"eng": "yet when it is sown, grows up and becomes greater than all the herbs, and puts out great branches, so that the birds of the sky can lodge under its shadow.”", "apn": "Nhũm Jejus arĩ mẽ ahkre ho nhỹ nẽ mẽ kãm: —Tĩrtũm kot mẽ awỳr ixte mẽ ato amnhĩptàr kaxyw inhmẽnh ã ijarẽnhja. Te ixte mẽmo hy pixire pyràk. Koja mẽhõ mẽmo hy hõ pixire nẽ hkre nhũm ra higrõt. Nẽ gaa nẽ hprêk. Hãmri nẽ hpa anhgrà nhũm kuwênhre hwỳr mra nẽ hôptĩ kamã amnhĩm haê nhĩpêx. Mẽmo hyta grire htã nhũm hkre nhũm higrõt nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Tã kot paj nhỹrmã urà nẽ ixpyxi htã kot paj pika piitã hkôt mẽ ho amnhĩptà nẽ mẽ omunh mex rãhã ho ri ixpa. Anẽ. Ã na pre Jejusja hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã amnhĩ tã kuxi nẽ ujarẽnh anẽ."}
{"eng": "He said, “God’s Kingdom is as if a man should cast seed on the earth,", "apn": "Nhũm Jejus arĩ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê jahkre ho nhỹ nẽ mẽ kãm: —E pa mẽ amã tanhmã mẽ kot ixkapẽr mar tỳx xwỳnhjê jarẽnh to ka mẽ inhma. Koja mẽhõ ixkapẽr mar tỳx nẽ ra hkôt ri amnhĩ nhĩpêx o pa. Hãmri nẽ hamaxpẽr nyw o hamaxpẽr o pa nẽ amnhĩ nhĩpêx nyw o amnhĩ nhĩpêx o pa. Te mẽ hpur kãm mẽhõ kot mẽmo hy hkre xwỳnh kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Na hte hyja kre ho pa."}
{"eng": "and should sleep and rise night and day, and the seed should spring up and grow, though he doesn’t know how.", "apn": "Hãmri nẽ hkre hpa nẽ kamàt mẽ õt o hikwỹ nẽ arĩgro mẽ mẽmoj tã àpênh o pa. Rãhã nhũm mẽmo hyja arĩ hikwỹ ho hikwỹ hkêt nẽ. Koja amnhĩ nhĩpêx õ ho amnhĩ nhĩpêx nẽ higrõt kato nẽ hprêk. Kre xwỳnh kot tanhmã kot amnhĩ nhĩpêx to hã omunh kêt tã nhũm kãm hprêk."}
{"eng": "For the earth bears fruit by itself: first the blade, then the ear, then the full grain in the ear.", "apn": "—Na hte hpõm hapôx o pa nẽ higrõt o pyka kahte. Hãmri nẽ hprêk nẽ hô axpôt nẽ gaa nẽ hpãnhã ô. Hãmri nẽ hkamrêk pa nẽ xa."}
{"eng": "But when the fruit is ripe, immediately he puts in the sickle, because the harvest has come.”", "apn": "Hãmri nẽ mẽ kot hikẽnh mã mex nẽ nhũm kot hkre xwỳnhta omu nẽ amnhĩm hamỳnh pa. Tã mẽ kot ixkapẽr mar mex xwỳnhjaja te mẽmo hy ra higrõt kator nẽ hprêk nẽ hô pipôt nẽ ô xwỳnhta pyràk. Nẽ uràk nẽ amnhĩ nhĩpêx õ ho amnhĩ nhĩpêx o pa. Anẽ."}
{"eng": "He said to them, “Take heed what you hear. With whatever measure you measure, it will be measured to you; and more will be given to you who hear.", "apn": "Hãmri nẽ mẽ kãm: —Nẽ kêr ka mẽ axpẽn kãm axukaprĩ ho ri tanhmã axpẽn to mex to ho ri apa. Kêr kê Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ mẽ apyrà nẽ mẽ akamã ukaprĩ pê mẽ ato mex o pa."}
{"eng": "For whoever has, to him more will be given; and he who doesn’t have, even that which he has will be taken away from him.”", "apn": "Koja mẽhõ inhmã tanhmã amnhĩ nhĩpêx mex to pa ja hã omu nẽ kot inhmã àpênh mexta pãnhã ho mex nẽ. No koja inhmã àpênh mex kêt pa ja hã omu nẽ hã ho mex kêt nẽ. —Nẽ koja mẽhõ kãm ixkapẽr mar prãm nom kormã hprĩ hã mar mex kêt tã arĩ mar o pa nẽ gaa nẽ mar tỳx o mõ. No koja kuma nẽ ãm kuma hãmri nẽ gaa nẽ hã no hkêt. Anẽ."}
{"eng": "that ‘seeing they may see and not perceive, and hearing they may hear and not understand, lest perhaps they should turn again, and their sins should be forgiven them.’”", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kãm: —Nà kot paj ixprĩ hã mẽ amã harẽ. Tĩrtũm kãm mẽ ate aprĩ hã mar prãm jakamã kot paj ixprĩ hã tanhmã mẽ amã harẽnh to. Nà mẽ kot amnhĩ tomnu kaga nhũm Tĩrtũm kot ja hã mẽ omunh xà hkôt mẽ ho hkra hã harẽnhja na pa hte mẽ kãm harẽ. No mũjjaja mẽ akĩnhã mẽ kãm mar prãm kêt jakamã na pa hte mẽ kãm mẽmoj tã haxwỳ nẽ awjarẽ nhũm mẽ ãm ixujarẽnh pix ma. Na htem kuma nẽ ãm kuma nẽ htỳx ri hã pa. No kêp apu mẽ kãm hprĩ hã mar prãm ronhỹx mẽ ra hprĩ hã kuma nẽ Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳ nhũm amnhĩ tã mẽ omu nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj o hapêx. Nom mẽ kãm mar prãm kêt. Anẽ."}
{"eng": "When the sun had risen, it was scorched; and because it had no root, it withered away.", "apn": "Nẽ koja kẽn kãm hkwỳ rôrôk hãmri nẽ higrõt kutã nojarêt nẽ higrõt pa. Nom nhũm kamã aptỳx nẽ kamã kêp pika hkryre jakamã nhũm higrõt nhũm hã myt ahpa nẽ arĩgro htỳx mẽ nhũm grà pa. Harê hkryre jakamã grà pa."}
{"eng": "For whoever does the will of God is my brother, my sister, and mother.”", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: —Tôe pa ixkato nẽ mẽ omu. Inhmã mẽ hapêê. Nom kot kaj mẽ atõ Tĩrtũm kapẽr ma nẽ hkôt amnhĩ xãm nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx. Hã kot kaj te apê ixtõ rỳ ixkatorxà kot amnhĩ nhĩpêx pyràk o pu mẽ axpẽn nhĩpêx. Pa te inhmã mẽ hapê pyrà nẽ inhmã mẽ ajapê nẽ. Anẽ."}
{"eng": "Simon (to whom he gave the name Peter);", "apn": "ã mẽ hixi kot anhỹr. Na pre ja kêp Simãw no nhũm Jejus hpãnhã hã hixi hõ mẽ nhũm hpãnhã mããnẽn kêp Pêtre."}
{"eng": "James the son of Zebedee; and John, the brother of James, (whom he called Boanerges, which means, Sons of Thunder);", "apn": "Nẽ hkôt Jepetew kra Xiakre mẽ htõ Juãwja wa kuta. Hãmri nẽ kot Simãw nhĩpêx pyrà nẽ wa hã hixi hõ mẽ nhũm wa hpãnhã mããnẽn kêp Poanes. Wa kot amnhĩ prêprêk jakamã nhũm ã wa hã hixi mẽnh anẽ."}
{"eng": "Andrew; Philip; Bartholomew; Matthew; Thomas; James, the son of Alphaeus; Thaddaeus; Simon the Zealot;", "apn": "Nẽ hõ pê Andreja ta. Nẽ hkôt Andre htõ Firiptija ta. Nẽ hkôt Patoromewja ta. Nẽ hkôt Matêwreja ta. Nẽ hkôt Tomasja ta. Nẽ hkôt Arpêw kra Xiakreja ta. Nẽ hkôt Tatewja ta. Nẽ hkôt Simãw õja ta. Simãwja na pre kãm mẽ ixpê Ijaewjê nhõ pika pê Ijaew kĩnh tỳx nẽ. Jakamã na pre kãm nhãm pika hõ nhõ pahi kot mẽ ho amnhĩptàr prãm kêt nẽ pa."}
{"eng": "and Judas Iscariot, who also betrayed him. Then he came into a house.", "apn": "Nẽ hkôt Jut Kariotja ta. Kormã kot mẽ kãm Jejus kurê xwỳnhjê nhĩhkram õr mã nhũm Jejus kot amnhĩ kukamã omunh mex tã mẽ hkôt amnhĩ kaxyw kuta. Ã mẽ kot ỹ hã mẽ ahkre o pa kaxyw mẽ rênh xwỳnhjê nhĩxi kot anhỹr."}
{"eng": "He appointed twelve, that they might be with him, and that he might send them out to preach", "apn": "nhũm Jejus amnhĩ kaxyw mẽ ho 12 nẽ mẽ kurê. Mẽ kot ma ỹ hã Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre"}
{"eng": "and to have authority to heal sicknesses and to cast out demons:", "apn": "nẽ ỹ hã mẽ nê mẽkarõmnuti janor o pa kaxyw."}
{"eng": "The unclean spirits, whenever they saw him, fell down before him and cried, “You are the Son of God!”", "apn": "Na pre mẽkarõmnuti hkwỳja mẽ hkwỳjê hwỳr agjê. Jakamã nhũm mẽ Jejus pumu nẽ mẽkarõmnuti nhỹ hã kêp Tĩrtũm Kra hã omunh kurê kumrẽx. Hãmri nẽ hã hpijaàm kaxyw kutã hkõnkrã ho hkrĩ nẽ mẽkarõmnuti nhỹ hã kãm kapẽr nẽ kãm: —Kwa apê Tĩrtũm Kra na ka. Anẽ."}
{"eng": "He sternly warned them that they should not make him known.", "apn": "Hãmri nhũm tee ri amnhĩ tã mẽ kuma. Kãm mẽkarõmnuti ã kot harẽnh anhỹr prãm kêt nẽ. Ãm mẽ piitã mẽ kot kapẽr mar nẽ kot amnhĩ nhĩpêx ã omunh pê kêp Tĩrtũm Kra hã omunhja na kãm hprãm. Jakamã nhũm mẽkarõmnuti ã harẽnh anẽ nhũm ja nê mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: —Tk kwa nà kêr ka mẽ tanhmã ijarẽnh to hkêt nẽ. Anẽ."}
{"eng": "For he had healed many, so that as many as had diseases pressed on him that they might touch him.", "apn": "Hãmri nhũm Jejus akupỹm mẽ à xwỳnhjê ho mex. Gô mỳri xa nẽ tanhmã mẽ ho mex to. Jakamã nhũm mẽ axte ohtô nẽ hwỳr mra nẽ piitã kot htok nẽ akupỹm mex kaxyw hwỳr axpẽn nhĩgã. Hãmri nhũm tee ri amnhĩ wỳr mẽ omu nẽ hkôt mẽ pa ho mẽ pa xwỳnhjê mã: —Kwa mẽ ma mra nẽ amnẽ kanôre jêt mũj kjênh o tẽ nẽ jar inhmã anhô. Kê mẽ ixtã axpẽn nhĩgãnh o ijanênh japêr pa hwỳr axà nẽ amỳm mẽ ho hpỹnh nẽ akupỹm mẽ ho mex. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ ma mra nẽ kãm ja o tẽ nẽ kunhô."}
{"eng": "He said to them, “Is it lawful on the Sabbath day to do good or to do harm? To save a life or to kill?” But they were silent.", "apn": "Hãmri nhũm Jejus mẽ kot omunh o hkrĩ xwỳnhjê hwỳr rĩt nẽ arĩgromnu hã tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ hkukja nẽ mẽ kãm: —E mẽ inhma. Tanhmã na htem arĩgromnu hã axpẽn nhĩpêx to wehe? Xà kot ka mẽ arĩgromnu hã axà htỳx nẽ amex prãm xàj ma mẽhõ hwỳr amnhĩ to tẽ nhũm apumu nẽ apkatim arĩgro mex jamãr pê akane hkêt ka ty nhũm ja amã mex nẽ? Rỳ nhũm apumu nẽ tanhmã atomnuj to nẽ akupỹm amnhĩ nê ajano nhũm ja amã mex nẽ? Nà koja ã anhĩpêx anẽ nhũm ja amã mex kêt nẽ. E mẽ inhmã mẽmoj jarẽ. Tanhmã na pre finat Mojesja Tĩrtũm nhỹ hã arĩgromnu hã mẽ pahte axpẽn nhĩpêx ã mẽ pamã karõ hto? Xà kot puj mẽ hã axpẽn kãm paxukaprĩ rỳ hã mẽ pamã axpẽn kurê ho papa? Xà kot puj mẽ hã mẽmoj punuj pê mẽ utà rỳ kot puj mẽ ãm arĩgro mex pix ã mẽ utàr kaxyw arĩgro mex jamã? E mẽ atõ inhmã ja jarẽ. Anẽ. Ra kot hprĩ hã mẽ hamaxpẽr ã mẽ omunh mex nẽ ã hêx rom mẽ hkukjêr anẽ. Nom nhũm mẽhõ tanhmã kutã kãm nẽ hkêt nẽ. Mẽ ãm piitã akryk mar pê omunh o hkrĩ. Mẽ kot tanhmã kãm nẽ nhũm ta pãnhã tanhmã mẽ kãm nẽ pymaj nhũm mẽ tee ri kãm tanhmã nẽ hprãm nom akryk mar o hkrĩ."}
{"eng": "When he had looked around at them with anger, being grieved at the hardening of their hearts, he said to the man, “Stretch out your hand.” He stretched it out, and his hand was restored as healthy as the other.", "apn": "Hãmri nhũm Jejus tee ri mẽ ukaprĩ hkêt ã mẽ omu nẽ hkaprĩ nẽ mẽ kamã gryk nẽ. Hãmri nẽ ĩhkra grà xwỳnhja mã kãm: —Tk. Mẽ kot tanhmã inhmã ujarẽnh tore hã. E anhĩhkra katàt. Anẽ. Hãmri nhũm ĩhkra katàt nẽ akupỹm mex kurê kumrẽx."}
{"eng": "How he entered into God’s house at the time of Abiathar the high priest, and ate the show bread, which is not lawful to eat except for the priests, and gave also to those who were with him?”", "apn": "Hãmri nhũm Jejus mẽ kuma nẽ hprĩ hã mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr tũm jarẽ nẽ mẽ kãm: —Kwa xàn ka mẽ kormã Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kamã pahi Tawi kot tanhmã amnhĩ nhĩpêx to kamã harẽnh nẽ mar kêt nẽ? Kormã Apiatar kêp patre maati ri na pre Tawi hkôt ri mẽ pa xwỳnhjê mẽ prãm xàj Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr agjê. Hãmri nhũm Apiatar mẽ kãm prãm tỳx ã mẽ omu nẽ mẽ kamã ukaprĩ nẽ mẽ kãm mẽmoj gõ. Mẽ kot Tĩrtũm noo mã pãwti jaxwỳr xwỳnhta nhũm mẽ kãm kugõ nhũm mẽ kuku. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ja nê mẽ kurê htã nhũm mẽ kãm prãm tỳx ã mẽ omu nẽ mẽ kamã ukaprĩ xàj mẽ kãm kugõ. Patre pix kot ja hkur kaxyw tã nhũm mẽ kãm kugõ nhũm mẽ kuku. Tã nom nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ omu nhũm ja kêp omnuj kêt nẽ. Patre kot mẽ kamã ukaprĩ nẽ mẽ kãm õr nhũm ja hã omu nhũm ja kãm mex nẽ. Anẽ. Hãmri nẽ mẽ kãm:"}
{"eng": "No one puts new wine into old wineskins; or else the new wine will burst the skins, and the wine pours out, and the skins will be destroyed; but they put new wine into fresh wineskins.”", "apn": "—Mẽ kot amnhĩ tomnuj xwỳnhjaja mẽ kot amnhĩ nhĩpêx tũm o amnhĩ pyràk jakamã na htem mẽ kot amnhĩ nhĩpêx nyw kaga. Tã ixte amnhĩ nhĩpêx nywja te kot mẽ ate amnhĩ nhĩpêx tũm pyràk kêt jakamã na ka htem inhma nẽ ãm inhma. Kwa mẽ inhma nẽ mẽ ate amnhĩ nhĩpêx tũm gryk ã ixkaga hkêt nẽ. Anẽ."}
{"eng": "Immediately Jesus, perceiving in his spirit that they so reasoned within themselves, said to them, “Why do you reason these things in your hearts?", "apn": "Nom nhũm Jejus mẽ hamaxpẽr kôt mẽ omunh mex nẽ. Mẽ kot Tĩrtũm pix kot mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj rênh nẽ akupỹm mẽ à xwỳnhjê ho mex kôt mẽ hamaxpẽrja nhũm mẽ omunh mex nẽ mẽ kãm: —Kwa mẽ ã ajamaxpẽr anhỹr kêt nẽ."}
{"eng": "Which is easier, to tell the paralytic, ‘Your sins are forgiven;’ or to say, ‘Arise, and take up your bed, and walk?’", "apn": "Ixte mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj o ijapêx par ã amnhĩ jarẽnh tã mẽ ate mẽ ano ho ja kôt ixpumunh kêt jakamã na ka htem ja hã ixkôt ajamaxpẽr kêt nẽ. Nom kot paj mẽ anoo mã akupỹm myja o mex. Ka mẽ ja hã ixpumu hãmri nẽ ixkôt ajamaxpẽr kurê kumrẽx."}
{"eng": "All the city was gathered together at the door.", "apn": "Tã nhũm myt axà nhũm mẽ ohtô nẽ Simãw mẽ Andre wa õrkwỹ hwỳr mra nẽ hakwakrem Jejus ã akuprõ. Nẽ amnhĩ kôt mẽ à xwỳnhjê ho mra. Nẽ mẽkarõmnuti kot mẽ hwỳr gjêx xwỳnhjaja nhũm mẽ hwỳr mẽ o mra."}
{"eng": "John came baptizing in the wilderness and preaching the baptism of repentance for forgiveness of sins.", "apn": "Tã ra kot harẽnh xà hkôt nhũm Juãw Paxisja tẽ. Hãmri nẽ kapôt ã ri mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr jarẽnh o pa nẽ mẽ kãm: —Kwa mẽ tokyx amnhĩ tomnuj kaga nẽ tãm ri amnhĩ nhĩpêx. Kê Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ mẽ anê mẽ ate amnhĩ tomnuj rênh pa nẽ mẽ ato hkra. Pa mẽ piitã mẽ kot ra mẽ apê hkra hã mẽ apumunh kaxyw mẽ akrã kumrã. Anẽ."}
{"eng": "All the country of Judea and all those of Jerusalem went out to him. They were baptized by him in the Jordan river, confessing their sins.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ ohtô nẽ kot kapẽr mar kaxyw ma nhỹhỹnh hwỳr kapôt mã mra. Pyka pê Jutej rũm nẽ Jutej kamã krĩ pê Jerujarẽ rũm nhũm mẽ ohtô nẽ hwỳr mra. Hãmri nẽ nhỹri omu nẽ kãm: —E ixte amnhĩ tomnuj kaga hprãm xàj na pa awỳr amnhĩ to tẽ. Na pa hte amnhĩ tomnuj pix o ri ixpa. Tã tee ri ja hã amnhĩ pumu nẽ ixkaprĩ nẽ. Hãmri nẽ ra inhmã amnhĩ tomnuj kaga nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx prãm nẽ. Anhỹr ã amnhĩ jarẽ. Hãmri nhũm Tĩrtũmja kaxkwa kamã hkrĩ htã mẽ kuma nẽ amnhĩ katut kôt mẽ kot amnhĩ tomnuj piitã rẽnh pa nẽ axte kãm hamaxpẽr kêt nẽ. Jakamã nhũm Juãw Paxis gôx kãm mẽ hkrã kumrã. Pyhti pê Jotãw kamã."}
{"eng": "John was clothed with camel’s hair and a leather belt around his waist. He ate locusts and wild honey.", "apn": "Juãw Paxisja hikàxpore hkêt jakamã na pre ê mex kêt nẽ pa. Ãm mẽmo mry pê kamer kĩ ho amnhĩm ê nhĩpêx nẽ hagjê nẽ hã pa. Nẽ mẽmo mry hkà ho amnhĩ pre nẽ ri pa. Nẽ mẽõ mex kur kêt nẽ ãm krit ku nẽ menh ôr o ri pa."}
{"eng": "The beginning of the Good News of Jesus Christ, the Son of God.", "apn": "Pa Kris kôt ixkràmnhwỳjaja. E kot paj mẽ amã tanhmã Jejus kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã kagà ka mẽ kamã harẽ nẽ ama. Kêp Tĩrtũm Kra na. Tãm na pre mẽ pakaxyw ãm nẽ mẽ pahwỳr kumẽ. Tã tãm kot mẽ pahwỳr wrỳk nẽ tanhmã amnhĩ nhĩpêx to ho paja kot paj mẽ amã ixprĩ hã harẽ nẽ hã kagà ka mẽ kamã harẽ nẽ ama."}
{"eng": "As it is written in the prophets, “Behold, I send my messenger before your face, who will prepare your way before you:", "apn": "Kormã Jejus mẽ pahwỳr wrỳk xwỳj ri na pre Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa xwỳnhjê hõ pê Ijaisja kukamã tanhmã harẽnh to nẽ hã kagà. Nẽ Jejus kukamã harẽnh o mõr xwỳnh Juãw Paxisja nhũm pre mããnẽn hkukamã tanhmã harẽnh to nẽ hã kagà. Te Tĩrtũm tãm hamaxpẽr pyràk o harẽ nẽ harẽnh o: E kot paj Ixkra hkukamã ma mẽ hwỳr kot harẽnh xwỳnhjê hõmẽ kê ma kutêp mẽ kãm harẽnh o ri pa. Kê mẽ kuma nẽ kutêp tãm amnhĩ nhĩpêx mex o pa."}
{"eng": "the voice of one crying in the wilderness, ‘Make ready the way of the Lord! Make his paths straight!’”", "apn": "Koja kukamã harẽnh xwỳnhja ma kapôt ã ri hwỳr mẽ mrar xwỳnhjê mã harẽnh o ri pa. Nẽ kỳx pê mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: “E mẽ inhma. Koja Tĩrtũm tokyx mẽ pahwỳr mẽ panhõ Pahihti mẽ nhũm wrỳ pu mẽ pahpiitã omu. Jakamã kwa mẽ tokyx kutêp tãm amnhĩ nhĩpêx. Te ho mẽ kot mẽhõ kutêp pry ho mex pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Nom pry kumrẽx o mex kêt nẽ. Ãm amnhĩ nhĩ ho tãm amnhĩ nhĩpêx nẽ tãm axpẽn nhĩpêx. Pahihtita kutêp. Mẽ pahte amnhĩ nhĩpêx tũmja te kot pry nhĩnur nẽ krã hakỳx nẽ pry juk nhũm mẽ tee ri kot kãm hã mrar mex prãm kaprỳ pyràk. Jakamã kot kaj mẽ Pahihti nyw kutêp ate amnhĩ tomnuj kaga nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx nẽ tãm axpẽn nhĩpêx. Hãmri nẽ te mẽ kot pry nhĩnur o mex nẽ ho katàt nhũm ra katàt mux nẽ nõr pyràk o amnhĩ nhĩpêx. E kwa kêr ka mẽ ã kutêp amnhĩ nhĩpêx anẽ.” Anhỹr o koja mẽ kãm harẽnh o pa. Anẽ. Na pre ã Tĩrtũm Juãw Paxis kukamã harẽnh anẽ nhũm ỹ hã kapẽr xwỳnh pê Ijaisja mẽ pamã hã kagà."}
{"eng": "Among them were Mary Magdalene, Mary the mother of James and Joses, and the mother of the sons of Zebedee.", "apn": "Nhũm pre mẽnijaja ohtô nẽ amỳm Jejus tyk kãm omunh o kuhê. Marir Matarẽn nẽ Xiakre mẽ Juje wa katorxà Marir nẽ Xiakre hõ mẽ Juãw wa katorxàja nhũm mẽ kormã htyk kãm omunh o kuhê. Na prem Garirej rũm hkôt tanhmã ho ajuta hto ho hkôt Jerujarẽ wỳr mõ."}
{"eng": "But the governor answered them, “Which of the two do you want me to release to you?” They said, “Barabbas!”", "apn": "Tã nhũm Pirat kormã mẽ kot axpẽn mar xà hã ixkre kamã ỹr rãhã nhũm hprõja hwỳr hpẽr mẽ nẽ kãm: —Xê tanhmã mẽ kãm Jejusja ã axàmnênh to hkêt nẽ. Na pa kamàt ja kamã hkôt amỹti nẽ tee ri hkukamã ijamaxpẽr. Kot amnhĩ to mex xwỳnh na. Aa tanhmã kot amnhĩ tomnuj to hkêt jakamã xê tanhmã mẽ kãm hã axàmnênh to hkêt nẽ. Kwarĩ. Anẽ. Hãmri nhũm Piratja kuma nẽ hamaxpẽr o: —Nà ixte Ijaew krãhtũmjê pumunh tũm. Ijaew kwỳjaja kãm Jejus kĩnh nhũm mẽ hkrãhtũmjaja kot mẽ hã Jejus kamã gryk nẽ. Jakamã ixte tanhmã mẽ kãm hã ixàmnênh to kaxyw na mẽ ã ixwỳr o htẽm anẽ. Anẽ. Na htem Pas nhõ arĩgrota hapôx mẽ nhũm pre htem Ijaew o amnhĩptàr xwỳnhja mẽ kãm mẽ hagjênh xà kamã hkrĩ xwỳnhjê ho hpỹnh nẽ mẽ hapôj. Mẽ kãm hprãm xà hkôt nhũm mẽ kãm mẽ hapôj nhũm mẽ akupỹm kapôt ã hamakêtkati nẽ amnhĩx pa. Jakamã nhũm ra mẽ hagjênh xà kamã mẽhõ my pê Parapasja hkrĩ. Na pre tanhmã amnhĩ tomnuj to nhũm mẽ mỳrapê unê nẽ haxà. Jakamã nhũm Ijaewjaja mẽ ho amnhĩptàr xwỳnh Pirat wỳr akuprõ nẽ kuhê nhũm mẽ kãm: —E kot paj jarãhã mẽ amã mẽ hagjênh xà kamã mẽ hkrĩ xwỳnhjê hõ mã inhũre kê àmnhĩx kato nẽ ri pa. Nhỹ kot paj mẽ amã kãm inhũre? Xà Parapas nà? Xà mẽ akwỳ kot amnhĩm ho mẽ anhõ pahihti Jejus pê Tĩrtũm kot mẽ akaxyw ãm xwỳnhta kot paj mẽ amã kãm inhũre? Nhỹ wehe? E mẽ inhmã nhỹ jarẽ. Anẽ. Pirat na pre mẽ inhõ patre krãhtũmjê pumunh mex nẽ. Ijaew kãm Jejus kapẽr mar prãm tỳx ã nhũm mẽ hã kamã gryk tỳx nẽ hwỳr o mrarja kôt nhũm mẽ omunh mex nẽ. Jakamã ã hã mẽ hkukjêr anẽ. Hãmri nhũm mẽhpigêt mẽ patre krãhtũmjaja kuma hãmri nẽ mẽ pikuprõnh nẽ mẽ kuhê xwỳnhjê mã kãm: —Kwa mẽ kãm anẽ kê mẽ pamã Parapas mã mãn ure nẽ mãmrĩ Jejus Kris pĩ. E kwa mẽ tokyx kãm anẽ kê Parapas mã ure. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ mẽ kuma nẽ pahihti Pirat mã kãm: —Nà mẽ inhmã Parapas mã mãn anhũre. Anẽ."}
{"eng": "and they gave them for the potter’s field, as the Lord commanded me.”", "apn": "Nhũm pre ra amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa xwỳnh finat Jeremĩsti mẽ hkukamã hprĩ hã ja jarẽ nẽ hã kagà. Nẽ hã kagà o: Koja Ijaew nhõ patrejaja mẽhõ kot mẽ kãm mẽhõ my hã àmnênh pãnhã kãm kàxpore ho 30 nẽ õr xwỳnhja jamỳ. Hãmri nẽ ma o tẽ nẽ nhỹri mẽ kot amnhĩm pika kakwỳnh nẽ ho poti nhĩpêx o pa xà hã pika hkwỳ japrô. Ra Tĩrtũm kot inhmã mẽ harẽnh xà hkôt koja mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Anẽ. ã finat Jeremĩsti kot Tĩrtũm nhỹ hã mẽ hkukamã mẽ harẽnh nẽ hã kagà anhỹr xàja kôt nhũm prem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ."}
{"eng": "They took counsel, and bought the potter’s field with them to bury strangers in.", "apn": "Hãmri nhũm tee ri mẽ kuma hãmri nẽ pikap kàxpore rẽnh pa nẽ ma tẽ nẽ kato. Hãmri nẽ hkaprĩ htỳx kumrẽx nẽ hamaxpẽr o: —Kwa tanhmã kot pa we amnhĩ to? Nà kot paj amnhĩ pĩ. Anẽ. Hãmri nẽ krĩ pê kato nẽ ma mẽ kot pika kakwỳnh nẽ ho amnhĩm poti nhĩpêx xà hã pika hwỳr tẽ hãmri nẽ amnhĩ mut mã ê nẽ ho amnhĩ pĩ. Hãmri nhũm patre krãhtũmjaja harẽnh ma nẽ tee ri kot kàxpore rẽnhta kawrà nẽ hã axpẽn kukja nẽ axpẽn mã: —Kwa tanhmã kot puj wem ja ho? Jut kot mẽ pamã Jejus ã àmnênh nhũm mẽ pahte hpĩr xà hã kàxpore na. Jakamã kot puj mẽ ho Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre ho mex kêt nẽ. Finat Mojes kot ja nê mẽ panhĩgêtjê kurê jakamã na htem mẽ hpar xà hã kàxpore ho ixkreta ho mex kêt nẽ. Jakamã kwa tanhmã kot puj mẽ ho? Anẽ. Hãmri nhũm ja mẽ kãm: —E na pa ra ijamaxpẽr. Pu mẽ ho Jut kot amnhĩ pĩr xà hã pikata japrô hãmri nẽ kamã jar mẽ kêp mẽ pahkwỳ hkêt htyk xwỳnhjê jagjênh o papa. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kuma nhũm ja mẽ kãm mex nẽ. Jakamã nhũm arĩgro hõ hã nhũm mẽ ma hwỳr mra nẽ haprô."}
{"eng": "Arise, let’s be going. Behold, he who betrays me is at hand.”", "apn": "Hãmri nẽ akupỹm mẽ hwỳr tẽ nẽ mẽ kãm: —Kwa xàn ka mẽ arĩ gõr nẽ anhĩkwỹ? E mẽ tokyx akrã hapôj. Na mẽ ra mẽ kot ixwỳr mrar nẽ ixpynênh mã. Koja mẽ tokyx ixkutã mẽ kot amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja mẽ kãm ixtã amỹnê. Ota ra kot ixtã mẽ kãm àmnênh xwỳnhta tẽ. E mẽ tokyx kànhmã akrĩ pu mẽ kutã mra. Anẽ."}
{"eng": "for this is my blood of the new covenant, which is poured out for many for the remission of sins.", "apn": "Hãmri nhũm hpãnhã kop py nẽ mã ho anẽ nẽ Tĩrtũm mã harẽ nẽ mẽ inhmã kugõ nẽ mẽ inhmã: —Mẽ kot ixpĩr xà hã arĩgroja ã koja ixkamrô axkapĩ. Nom koja mẽ amarĩ ixpĩr nhũm amarĩ ixkamrô hpikapĩr kêt nẽ. Ãm paa. Pa kot paj mẽ anê mẽ ĩhkram amnhĩ jaxà nhũm mẽ ã inhĩpêx anẽ nẽ ixpĩ. Koja ixkamrô axkapĩ nhũm Tĩrtũm omu nẽ ixkukwak ri mẽ ate ixkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê nê mẽ ate amnhĩ tomnuj piitã te amnhĩ katut kôt rẽnh par pyràk o hipêx nẽ mẽ ato hkra. Ra amnepêm kot ã amnhĩ jarẽnh anhỹr xà hkôt. Jakamã e mẽ ixkamrô pikapĩr mã ajamaxpẽr pê wĩhti ho akõm o axpẽn nhĩpêx."}
{"eng": "But they said, “Not during the feast, lest a riot occur among the people.”", "apn": "Ra mẽ kãm Jejus pĩr prãm tã mẽ kãm mẽ kot hkôt kapẽr mar o pa xwỳnhjê pyma nẽ. Hãmri nẽ tee ri hamaxpẽr nẽ axpẽn mã: —Hêxta waa nẽ. Tanhmã kot puj wem ho nẽ kupĩĩ? Kot puj mẽ pahkĩnh kãm tanhmã ho nhũm mẽ hkĩnh xwỳnhjaja hã mẽ pakamã gryk tỳx nẽ. Pu mẽ hã axpu nẽ hã tanhmã axpẽn to. Jakamã kwa pu mẽ kormã tanhmã ho hkêt nẽ. Anhỹr o axpẽn ma."}
{"eng": "He will set the sheep on his right hand, but the goats on the left.", "apn": "Hãmri nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê mã anẽ nhũm mẽ ma krĩ piitã hkôt mẽ apiitã mẽ ato pikuprõnh pa nẽ akupỹn ixwỳr mẽ ato hapêx. Pa mẽ apumu nẽ tanhmã mẽ axunhwỳr to. Te ôwêhti jamãr o pa xwỳnh kot ôwêhti kaêx ã motre pumunh nẽ nhãm nê motre xunhwỳr parta pyràk."}
{"eng": "Throw out the unprofitable servant into the outer darkness, where there will be weeping and gnashing of teeth.’", "apn": "Hãmri nẽ kêp kàxporeta py nẽ nhãm jam kugõ nẽ kãm: “E amỳ nẽ o tẽ nẽ kot inhmã ho 10.000 nẽ õr xwỳnhta mã agõ. Hãmri nẽ jahti pynê nẽ ma o tẽ nẽ kamàt kô kamã amẽ. Apênh mexti hã. Koja tee amỹra nẽ amnhĩ xà htỳx kamã hamak xàj tee ri amnhĩ nham o axpẽn kamnhar tỳx kaprỳ nẽ rĩ amnhĩ pumu.” Anhỹr o kãm kapẽr nhũm kuma nẽ hpa hã kupy nẽ ma o tẽ. Hãmri nhũm mẽ õ patrãwja mẽ àpênh xwỳnhjê mã kãm: “E mẽ ate ixwakre kamã mẽ axàpênh mex xwỳnhjaja kot paj ã mẽ ato mex rax anẽ ka mẽ akĩnh nẽ. Nom mẽ kot inhmã mẽ àpênh mex kêt xwỳnhjaja kot paj mẽ kêp mẽõ mẽmojta jamỳ nẽ nhãm mẽhõm kugõ nhũm hkaprĩ nẽ.” Anẽ. Ã mẽ ujarẽnh kot anhỹr. Anẽ."}
{"eng": "You ought therefore to have deposited my money with the bankers, and at my coming I should have received back my own with interest.", "apn": "Hãmri nhũm tee ri kuma nẽ kãm: “Tk. Kwa amã ixpyma nẽ ate ixpumunh mex anhỹr tã na ka ixte amã kàxpore nhõrta pyr nẽ ma ho atẽm. Nẽ mẽ kot mẽ kêp kàxpore jamỳnh o kuhê xà kamã mẽ kãm õr nhũm mẽ ixkutêp tanhmã inhmã ho rax to hkêt nẽ? Pẽr ãm amã kaga nẽ ate amnhĩ tomnu pix o ri apa xwỳnh.” Anẽ."}
{"eng": "but the wise took oil in their vessels with their lamps.", "apn": "Nhũm mẽ kêp 5jaja hkwỳjê rom amnhĩ kukamã hamaxpẽr mex nẽ kanê kaxyw amnhĩ kôt orti hkwỳ ho mõ. No nhũm mẽ kêp 5 nẽ mẽ hkĩnhã ãm htỳx kanê pix jamỳ nẽ o mra."}
{"eng": "As the days of Noah were, so will the coming of the Son of Man be.", "apn": "—Nẽ kot paj nhỹrmã man akupỹn mẽ awỳr wrỳ. Akupỹn mẽ awỳr ixwrỳk xà hã arĩgrota ã koja mẽ htỳx ri amnhĩ tomnuj o pa. Te amnepêm Noehti kormã htĩr ri mẽ pa xwỳnhjaja kot htỳx ri amnhĩ tomnuj o pata pyràk."}
{"eng": "For as in those days which were before the flood they were eating and drinking, marrying and giving in marriage, until the day that Noah entered into the ship,", "apn": "Na pre htem amnhĩ kaxyw Tĩrtũm mã hamaxpẽr kêt nẽ. Ãm jar mẽ kot amnhĩ nhĩpêx pix kukamã hamaxpẽr kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o pa. Rôm nhũm Noehtija gô htàm pymaj pàr rax nhĩpêxta mã axà."}
{"eng": "and they didn’t know until the flood came and took them all away, so will the coming of the Son of Man be.", "apn": "Nhũm mẽ ja hã omu nẽ ãm omu nẽ tanhmã ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr to hkêt nẽ. Hãmri nhũm naja mẽ haêr pê wrỳ nẽ wrỳk rax o mẽ hanhir pa. Tã akupỹn ixwrỳk xà hã arĩgroja ã koja mẽ htỳx ri ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o paja o pa mẽ haêr pê naja pyrà nẽ akupỹn wrỳ."}
{"eng": "For false christs and false prophets will arise, and they will show great signs and wonders, so as to lead astray, if possible, even the chosen ones.", "apn": "—Tã ã mẽmoj kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr jakamã koja mẽmojaja tanhmã mẽ amã ixto hêx to nẽ mẽ amã: “Ota ra Kris akupỹn wrỳ. Kwa mẽ hwỳr mra nẽ omu.” Anẽ. Rỳ mẽ amã: “Krisja krĩ mũj kamã na raa. Kwa mẽ ma hwỳr mra nẽ omu.” Anhỹr o mẽ amã ixto hêx o pa. Rỳ mẽ awỳr mra nẽ mẽ amã amnhĩ to hêx nẽ mẽ amã: “E. Ot pa ixpê Kris ã mẽ awỳr wrỳ. Tĩrtũm na mẽ awỳr inhmẽ pa wrỳ.” Anẽ. Rỳ mẽ amã: “E ixpê Tĩrtũm nhỹ hã ixkapẽr xwỳnh na pa mẽ awỳr mõn pôj.” Anhỹr o mẽ amã amnhĩ to hêx. Hãmri nẽ mẽ anokupyr kaxyw mẽ amã aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o pa. Tĩrtũm kot amnhĩ kôt mẽ arênh xwỳnhjaja kãm mẽ ate ja hã mẽ omunh nẽ mẽ gryk ã ixkaga hprãm xàj koja mẽ ã mẽ anoo mã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa. Nom ãm ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kaprỳ ka mẽ ixkaga hkêt nẽ."}
{"eng": "Most certainly I tell you, all these things will come upon this generation.", "apn": "Na prem ra mẽ himex rax nẽ. Amnepêm panhĩ kator krax rũm Atãw kra Apewta na pre Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa nhũm htõja kãm mar prãm kêt nẽ kupĩ. Tã nhũm Tĩrtũm axte mẽ hwỳr ỹ hã kapẽr o mẽ pa xwỳnh kwỳjê rẽ nhũm prem mã mẽ ho anẽ nẽ mẽ hkwỳjê nhĩmex. Nhũm pre xatã mẽ hwỳr mẽ hkwỳjê rẽ nhũm mẽ xatã mẽ kupa. Apew rũm Parakis kra Jakaris wỳr na prem mẽ himex rũnh nẽ. Hãmri nhũm prem Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre kamã Jakarisja pĩ. Tã mẽ kajaja mẽ ate mẽ uràk nẽ mẽ amã Tĩrtũm kapẽr mar prãm kêt nẽ mẽ uràk nẽ amã Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnhjê nhĩmex prãm nẽ. Ã mẽ ate mẽ anhĩgêtjê pyrà nẽ mẽ hipêx anhỹr mỳrapê koja Tĩrtũm mẽ apê mẽ hkanrẽhã mẽ hkra nẽ mẽ htàmnhwỳjaja mẽ ato hpimrààtã tanhmã mẽ ato htỳx to ka mẽ amnhĩ xà htỳx kamã ajamak rãhã ho ri apa. Anẽ."}
{"eng": "Fill up, then, the measure of your fathers.", "apn": "Nom ãm amnhĩ to axêx. Mẽ ate ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o apa kênã. Ã mẽ ate amnhĩ nhĩpêx anhỹr jao ra apê mẽ hkanrẽhã mẽ hkra kumrẽx ã amnhĩ to amnhĩrĩt mex o apa."}
{"eng": "and say, ‘If we had lived in the days of our fathers, we wouldn’t have been partakers with them in the blood of the prophets.’", "apn": "—Hêxta waa nẽ. Mẽ apê Parijew nhõ xwỳnh mẽ mẽ apê Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja kot kaj mẽ amex kêt nẽ. Mẽ ate mẽ no kupyr xwỳnh na ka mẽ. Na ka htem ma mẽ hã pika hwỳr apa nẽ Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o mẽ pa xwỳnhjê hã pika ho mex. Nẽ mẽ kot amnhĩ to mex xwỳnhjê hã pika ho mex. Nẽ axpẽn mã mẽ harẽnh o: “Hêxta waa nẽ. Na pre amnepêm mẽ pakukamã mẽ panhĩgêtjaja Tĩrtũm nhỹ hã mẽ kãm kapẽr xwỳnhjê homnuj nẽ mẽ kupa. No kêt mẽ papajaja mẽ kamã ri papa ronhỹx pu prem mẽ uràk nẽ ã mẽ hipêx anhỹr kêt nẽ.” Anhỹr o axpẽn mã mẽ hkaprĩ ho ri apa."}
{"eng": "“But woe to you, scribes and Pharisees, hypocrites! Because you shut up the Kingdom of Heaven against men; for you don’t enter in yourselves, neither do you allow those who are entering in to enter.", "apn": "Tã nhũm Jejus hpãnhã Parijew nhõ xwỳnh mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjê mã kapẽr. Nẽ mẽ kãm kapẽr kãm hihtỳx nẽ mẽ kãm: —E mẽ apê Parijew nhõ xwỳnh mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre xwỳnhjaja. E mẽ inhma. Kot kaj mẽ amex kêt nẽ. Mẽ apê mẽ no kupyr xwỳnh na ka mẽ. Nẽ mẽ amã Tĩrtũm kôt amnhĩ nhĩpêx prãm kêt. Nẽ nhỹrmã atyk nẽ mẽ amã õ krĩ hwỳr axàpir prãm kêt. Nẽ akwỳjaja kot hwỳr àpir pymaj na ka htem akwỳjê nê tanhmã mẽ kãm axêx to ho apa. Mẽ kot mẽ apyrà nẽ Tĩrtũm kapẽr kwỳm amnhĩ nhĩpêx prãm xàj na ka htem amnhĩ mẽ tanhmã mẽ kãm axêx to ho ri apa. Jao te mẽ ate mẽ kêp Tĩrtũm nhõ krĩ hwỳr kahêxà kahê htỳx pyràk o apa."}
{"eng": "Whoever exalts himself will be humbled, and whoever humbles himself will be exalted.", "apn": "—Nẽ kot ka mẽ amnhĩ to rax prãm xàj tanhmã amnhĩ to jarkrar to ho apa htã no nhũm akwỳjaja ama nẽ ãm ama nẽ akôt hamaxpẽr kêt nẽ. No kot kaj mẽ piitã mẽ kutã tanhmã anojarêt to ho apa nhũm mẽ amnhĩ tã mẽ apumu nẽ axpẽn mã mẽ amex ã mẽ ajarẽ. Jakamã kot kaj mẽ amã mẽ piitã mẽ kot mẽ amex ã mẽ ajarẽnh prãm hãmri nẽ ri mẽ piitã mẽ kãm tanhmã amnhĩ nhĩpêx to pê mẽ kutã anojarêt rãhã ho ri apa. Anẽ."}
{"eng": "Neither be called masters, for one is your master, the Christ.", "apn": "—No mẽ kajaja. Kêr ka mẽ ho mẽ uràk kêt nẽ. Kê mẽ axpẽn mã mẽ ajarẽnh o: “Pahi Maati” anhỹr o mẽ ajarẽnh kêt nẽ. Rỳ mẽ ajarẽnh o: “mẽ ijahkre xwỳnh maati” anhỹr o axpẽn mã mẽ ajarẽnh hkêt nẽ. Kêt paxipix na pre Tĩrtũm mẽ akaxyw ixãm jakamã paxipix na ixpê mẽ anhõ Pahi Maati. Nẽ paxipix na ixpê mẽ ajahkre xwỳnh maati. No mẽ kajaja ixkôt mẽ apê axpẽn to atõx nẽ atõ na ka mẽ. —Nẽ kêr ka mẽ ri axpẽn jarẽnh o: “Mẽpahpãm” anhỹr kêt nẽ. Kêt kaxkwa kamã na Mẽpahpãmja."}
{"eng": "‘I am the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob?’ God is not the God of the dead, but of the living.”", "apn": "—Nom mẽ ate akupỹm mẽ htĩr kêt ã mẽ hkamnhĩxja kot paj ixprĩ hã mẽ amã harẽ. Amnepêm na pre Tĩrtũm pĩ hpôkja kamã tanhmã Mojes mã kapẽr to. Mãn ra mẽ ate mar. Na pre kãm: Ixpê Apraãw nhõ Tĩrtũm na pa. Nẽ mããnẽn ixpê Apraãw kra Ijak mẽ htàmnhwỳ Jako wa õ Tĩrtũm na pa. Anhỹr o Mojes mã amnhĩ jarẽ nhũm kuma nẽ hã kagà. Kêp apu arĩ mẽ htyk rãhã nhỹx pre ã mẽ harẽnh anhỹr kêt nẽ. Nhỹx pre mẽ harẽnh o: “Amnepêm Apraãw nẽ hkra nẽ htàmnhwỳ mẽ htĩr ri ixpê mẽ õ Tĩrtũm na pa pre.” Anhỹr o nhỹx pre mẽ harẽ. Nom na pre ã amnhĩ jarẽnh anhỹr kêt nẽ. Mẽ pamã te Apraãwja mẽ htyk nẽ mẽ hapêx pyràk. Nom nhũm prem ra Tĩrtũm ri ra akupỹm htĩr nẽ mex nẽ pa ho pa. Tã ka htem Tĩrtũm kapẽr kwỳm ri akupỹm mẽ htĩr kêt ã mẽ harẽnh o apa. Anhỹr o Satusew nhõ xwỳnhjê mã kapẽr."}
{"eng": "For in the resurrection they neither marry nor are given in marriage, but are like God’s angels in heaven.", "apn": "Hãmri nhũm Jejus mẽ kuma nẽ mẽ kãm: —Nà kaxkwa kamã mẽ kot amnhĩ nhĩpêxja axtem na. Mẽ htĩr ri mẽ kot Tĩrtũm kôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja na htem ty hãmri nẽ Tĩrtũm nhõ krĩ kamã axte kãm hprõ hprãm kêt nẽ pa. Jakamã hprõ hkêt nẽ pa. Rỳ ni japêr nẽ mjên kêt nẽ pa. Nom ri kãm mjên rỳ hprõ hprãm kêt nẽ pa. Hãmri nẽ Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjê pyrà nẽ axte htyk kêt nẽ. Ãm htĩr tũm rãhã nẽ pa ho pa. Pẽr mẽ ate Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm mar mex kêt jakamã na ka mẽ ã ja hã ixkukjêr anẽ. Tĩrtũm àhpumunh tỳx o àhpumunh tỳx jakamã kumã mẽ ate mẽmoj tã ixkukjêr xwỳnhta na tanhmã kêp kute hkêt. Ra ja kukamã àhpumunh tỳx kênã."}
{"eng": "He asked them, “Whose is this image and inscription?”", "apn": "E mẽ atõ inhmã kàxpore htỳxre hõ gõ pa omu. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kãm ja gõ nhũm kupy nẽ kànhmã mẽ kãm kupẽ nẽ mẽ kãm: —E mẽhõ nhĩxi nẽ mẽhõ karõ na ja hã? Anẽ."}
{"eng": "They sent their disciples to him, along with the Herodians, saying, “Teacher, we know that you are honest, and teach the way of God in truth, no matter whom you teach; for you aren’t partial to anyone.", "apn": "Tã nhũm Parijew nhõ xwỳnhjaja ã Jejus kot mẽ kãm ujarẽnh anhỹrja ma hãmri nẽ kurũm kato nẽ tanhmã hkukamã axpẽn mã hã àmnênh to. Hãmri nẽ hwỳr mẽ hkwỳjê mẽ Erox kôt mẽ pa xwỳnh kwỳjê rẽ. Hêx rom mẽ kot mẽmoj tã hkukjêr kaxyw hwỳr mẽ kurẽ nhũm mẽ ma hwỳr mra nẽ omu nẽ kãm: —Kwa Jejus. Nà ãm hãmri na ka hte Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre mex o ri apa nẽ mẽ kamã akahak o apa hkêt nẽ. Mẽ kot tanhmã ato kapẽr punuj to htã ka aprĩ hã mẽ ahkre mex o ri apa."}
{"eng": "“The Kingdom of Heaven is like a certain king, who made a wedding feast for his son,", "apn": "Tã nhũm Jejus axte mẽ kãm awjarẽ. Ijaew kot Tĩrtũm kaga hã mẽ kãm hã kuxi nẽ awjarẽ nẽ mẽ kãm: —E pa mẽ amã ahpỹnhã mẽ kot Tĩrtũm kapẽr mar nẽ tanhmã amnhĩ nhĩpêx to xwỳnhjê jarẽ ka mẽ inhma. Te mẽ kot pahihti kot hkra hprõ kaxyw nhũm kot amnhĩ wỳr hkwỳjê hwỳr nhũm mẽ kot harẽnh mar nẽ ahpỹnhã tanhmã amnhĩ nhĩpêx to xwỳnhjaja kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Koja pahihtija hkra hã hkĩnh nẽ hã apkur mex kaxyw amnhĩ wỳr hkwỳjê hã karõ."}
{"eng": "But if we say, ‘From men,’ we fear the multitude, for all hold John as a prophet.”", "apn": "Finat Juãw Paxis ã kot paj mẽ akukja. Mẽhõ nhỹ hã na pre hte mẽ hkrã kumrãr o pa? Xà amnhĩ krã hkôt nà? Xà Tĩrtũm nhỹ hã? E mẽ atõ inhmã ja jarẽ. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ tee ri kot tanhmã kutã kãm harẽnh to hkukamã hamaxpẽr pê axpẽn pumunh o kuhê nẽ axpẽn mã: —Kwa tanhmã kot puj wem kãm ja jarẽnh to? Or mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjaja na htem kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnh ã harẽ. Tã kot puj mẽ kãm kot amnhĩ krã hkôt kot mẽ hkrã kumrãr ã harẽ nhũm mẽ tee ri mẽ pama nẽ mẽ pakamã gryk tỳx nẽ. Nẽ mẽ paxêx rom ã mẽ pahte kãm pakapẽr anhỹr ã mẽ pahpumu nẽ kẽn o mẽ pahtak o mẽ panhĩmex. No kot puj mẽ kãm Tĩrtũm nhỹ hã kot mẽ hkrã kumrãr ã harẽ hãmri nhũm mẽ pamã: “Kwa ã kot anhỹr kênã na ka prem kapẽr ma nẽ hkôt ajamaxpẽr kêt nẽ?” Anẽ. Jakamã kot puj mẽ ja pymaj tanhmã kãm harẽnh to hkêt nẽ. Kot puj mẽ ãm kãm aa te mẽ pahte ja jarẽnh mar kêt pyràk o harẽ. Anẽ. Mẽ kot tanhmã Jejus mã nẽ nhũm kot ta pãnhã tanhmã mẽ kãm nẽ pymaj nhũm mẽ tee ri kãm tanhmã nẽ hprãm kaprỳ o kuhê."}
{"eng": "and said to him, “Do you hear what these are saying?” Jesus said to them, “Yes. Did you never read, ‘Out of the mouth of children and nursing babies, you have perfected praise?’”", "apn": "Hãmri nhũm mẽhprĩ hkwỳjaja hwỳr mra nẽ kuri kãm mex o mex ã gre nẽ kãm grer o: Amex kumrẽx Pahihti. Tĩrtũm na pre mẽ ixwỳr amẽ. Kot kaj te anhĩgêt Tawi pyrà nẽ mẽ ixto amnhĩptàr o apa. Anhỹr o kãm grer o kuhê. Hãmri nhũm patre krãhtũm mẽ Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho mẽ pa xwỳnhjaja tee ri ã mẽ grer anhỹr ã mẽ kuma. Nẽ tee ri Jejus kot mẽ no hkre xwỳnhjê mẽ mẽ hyk o mẽ pa xwỳnhjê ho mex ã omunh o kuhê nẽ gryk nẽ Jejus wỳr tẽ nẽ kãm: —Kwa na mẽhprĩjaja mẽ grer kãm ã ajarẽnh anẽ ka mẽ mar kêt nẽ? Mẽ grerja mexti hã. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kãm: —Tỳ ixte mẽ mar kênã. Tĩrtũm kãm hprãm xà hkôt na mẽ ã inhmã inhmex o inhmex ã ixtã grer anẽ. Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ã mẽ hkukamã harẽnh kot anhỹr. Mẽ harẽnh kot: Koja mẽhprĩjaja Pahihti mã mex o mex ã grer o kuhê. Anhỹr o kot mẽ hkukamã harẽnh kênã. Tã mãn ka mẽ kormã kamã harẽnh kêt jakamã na ka mẽ ja jarẽnh mar kêt nẽ. Kwãr mẽ mãmrĩ ã inhmex ã grer anẽ."}
{"eng": "He said to them, “It is written, ‘My house shall be called a house of prayer,’ but you have made it a den of robbers!”", "apn": "Tã hãmri nhũm Jejus Jerujarẽ wỳr axà nẽ jumẽnre rũm wrỳ nẽ ma Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre hwỳr tẽ nẽ axà. Hãmri nẽ tee ri mẽ kot tanhmã ixkre kamã amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ omunh o xa. Nhũm mẽ axtem nẽ môx nẽ ôwêhti nẽ tuuti ho wẽnê ho kuhê. Mẽ kot haprôr nẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw kãm hpar nẽ õr kaxyw mẽ kãm ho wẽnê ho kuhê. Nom axtem nẽ mẽ kãm hã ohtô rax kãm mẽ kãm ho wẽnê. Hãmri nhũm Jejus mẽ hwỳr axà nẽ tee ri mẽ omu nhũm ja kêp omnuj tỳx kumrẽx. Hãmri nhũm mẽ hwỳr tẽ nẽ mẽ kot kàxpore ho pinhpanh xwỳnhjê pê mẽ õ mêsti rẽnh pa. Nẽ mẽ kot tuuti ho wẽnê xwỳnhjê pê hkrĩ xà hkujate nẽ rẽnh pa. Hãmri nẽ mẽ kãm: —Tk. Kwa Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm kot ixkreja jarẽnh kot: Inhõrkwỹja ãm mẽ ate inhmã amnhĩ jarẽnh xà hã ixkre pix kaxyw na. Anhỹr o kot harẽnh tã ka mẽ axtem nẽ kamã ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. E kwa mẽ ajapôx tokyx anẽ. Anẽ. Hãmri nẽ mẽ kator pa nhũm mẽ ma hapêx."}
{"eng": "All this was done that it might be fulfilled which was spoken through the prophet, saying,", "apn": "Tĩrtũm kapẽr ã kagà htũm ra kot ja kukamã harẽnh. Na pre ra Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnhjê hõ ja jarẽ nẽ hã kagà ho:"}
{"eng": "“Tell the daughter of Zion, behold, your King comes to you, humble, and riding on a donkey, on a colt, the foal of a donkey.”", "apn": "Pa Jerujarẽ nhõ xwỳnhjaja. Kwa mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr ho amã ma hkêt nẽ. Ota mẽ anhõ pahi nywta ra jumẽnre hã nhỹ nẽ mẽ awỳr hpôx o tẽ. Te kot amnhĩ to grire xwỳnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ tẽ."}
{"eng": "When they came near to Jerusalem and came to Bethsphage, to the Mount of Olives, then Jesus sent two disciples,", "apn": "Tã nhũm Jejus kormã Jerujarẽ hwỳr kormã mõ. Pa mẽ hkôt mõ nẽ ra Petake hwỳr ixàhtêp o mõ. Hixêt pê Oriwêhti kahti ri na pre krĩja xa. Jakamã pa mẽ wa hwỳr ixàhtêp o mõ nhũm Jejus mẽ ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê wa ho axkrut nẽ amnhĩ kukamã wa kumẽ."}
{"eng": "saying to them, “Go into the village that is opposite you, and immediately you will find a donkey tied, and a colt with her. Untie them and bring them to me.", "apn": "Nẽ wa kãm: —E wa ma krĩ mũj wỳr mẽ ixkukamã wa tẽ. Nẽ wa hwỳr axà nẽ nhỹri jumẽnre mẽ hkra wa kãm ê nẽ wa ãm xwỳnh wa omu hãmri nẽ kãm ê xà hpôt nẽ man akupỹn amnẽ hamẽ wa o tẽ."}
{"eng": "Whoever desires to be first among you shall be your bondservant,", "apn": "Tã no mẽ kajaja. Kêr ka mẽ ho mẽ uràk kêt nẽ. Ãm te amarĩ ri mẽ apa pyràk o axpẽn nhĩpêx o ri apa. Nẽ te mẽ apê mẽ kãm axàpênh xwỳnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx o ri mẽ hkôt apa. No kêr ka mẽ ho amnhĩptàr mã ajamaxpẽr o ri apa hkêt nẽ."}
{"eng": "Therefore the Kingdom of Heaven is like a certain king who wanted to settle accounts with his servants.", "apn": "—E kot paj ixprĩ hã mẽ amã tanhmã ja jarẽnh to ka mẽ inhma. Tĩrtũm na hte xatã mẽ ate tanhmã amnhĩ tomnuj to hã mẽ apumu nẽ mẽ anê rênh o pa. Te kot pahi kot ã hkwỳjê nhĩpêx anhỹr pyràk. Koja mẽ õ pahija kãm mẽ àpênh xwỳnhjaja kot kêp kàxpore ho ĩpresta hã mẽ omunh kaxyw nhỹ."}
{"eng": "When he had begun to settle, one was brought to him who owed him ten thousand talents.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ hwỳr ja ho tẽ nẽ kutã ãm. Ra kot kêp hikàxpore ho ĩpresta rax xwỳnhja."}
{"eng": "For where two or three are gathered together in my name, there I am in the middle of them.”", "apn": "—Nẽ kot kaj mẽ Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw te axkrutre rỳ axkrunẽpxire htã axpẽn wỳr akuprõ nom mẽ kapxipixjaja apikuprõnh kêt nẽ. Kot paj mẽ akaêx ã mẽ anhĩhkô hã mẽ amar o xa. Mẽ ate ano ho ixpumunh kêt tã pa wa mẽ anhĩhkô hã mẽ amar o xa. Jakamã kot kaj mẽ axpẽn wỳr akuprõ nẽ mẽmoj tã Tĩrtũm wỳ nhũm kaxkwa kamã ja hã mẽ ama. Nẽ mẽ ate hã axàhwỳr xwỳnhta nhũm mẽ amã tanhmã ho. Kêr ka mẽ ã ixkamnàr rom axàmnhĩx amnhĩ to Inhĩpêêxà hwỳr anẽ. Anẽ. Nhũm pre ã Jejus mẽ inhmã kapẽr anẽ."}
{"eng": "For the Son of Man came to save that which was lost.", "apn": "—Nẽ kêr ka mẽ mẽhprĩrejê kamã axukaprĩ rãhã ho apa. Na hte kaxkwa kamã Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnh kwỳjaja Tĩrtũm mã mẽ hamãr mex o pa. Tã koja mẽhõ tanhmã kêp hõ hto nhũm mẽ hã omu nẽ ma tẽ nẽ Tĩrtũm mã harẽnh kurê kumrẽx. Anẽ."}
{"eng": "If your eye causes you to stumble, pluck it out and cast it from you. It is better for you to enter into life with one eye, rather than having two eyes to be cast into the Gehenna of fire.", "apn": "—E kwa mẽ okora. Kot kaj mẽ anhĩhkra ho tanhmã amnhĩ tomnuj to rỳ apar o tanhmã amnhĩ tomnuj to. Hã kêr ka mẽ axte ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr pymaj te mẽ ate amnhĩ pê krãhyr nẽ mẽnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ axte ã amnhĩ tomnuj anhỹr kêt nẽ. Rỳ ka mẽ ano ho mẽmoj punuj pumu. Hã kêr ka kãm ajamaxpẽr pix o apa pymaj te mẽ ate amnhĩ pê ano katõk nẽ kaxàr nẽ mẽnh pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ nhãm arĩt kurê kumrẽx. Kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. Hãmri nẽ nhỹrmã ty nẽ ma Tĩrtũm nhõ krĩ hwỳr api. No kot ka mẽ arĩ akutã ano nẽ arĩ akutã apar nẽ arĩ akutã anhĩhkra rãhã ri apa htã ho amnhĩ tomnuj o apa. Hãmri nẽ nhỹrmã ty nẽ ate amnhĩ tomnuj mỳrapê ma mẽ kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xà hwỳr ma mõ."}
{"eng": "and they will kill him, and the third day he will be raised up.” They were exceedingly sorry.", "apn": "Tã hãmri pa mẽ Jejus kôt ma mõ nẽ nhỹri pika pê Garirej kamã kormã ixpa. Hãmri nhũm Jejus axte amnhĩ kukamã mẽ inhmã tanhmã htyk ã amnhĩ jarẽnh to nẽ mẽ inhmã: —Nà koja mẽ tokyx mẽ kãm ixtã amỹnê nhũm mẽ ixpĩ. Mẽ kot ixpĩr tã kot paj ixtyk ã apkati axkrunẽpxi nhũm Tĩrtũm akupỹm ixto ixtĩr. Anẽ. Hãmri pa mẽ tee ri ã kot amnhĩ jarẽnh anhỹrja ã kuma nẽ ixkaprĩ htỳx kumrẽx."}
{"eng": "But this kind doesn’t go out except by prayer and fasting.”", "apn": "Hãmri nhũm mẽ inhmã: —Nà kormã mẽ ate mẽ kaxyw Tĩrtũm kôt ajamaxpẽr tỳx kêt. Nom kot ka mẽ kaxyw hkôt ajamaxpẽr tỳx hãmri nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx kukwak ri mẽmoj tã awỳ nhũm mẽ ama nẽ mẽ ate mẽmoj tã axàhwỳr xà hkôt mẽ amã tanhmã mẽmoj nhĩpêx to. Te mẽ ate pĩ hpàr mũj mã akapẽr nẽ kãm: “Kwa amnhĩ jarê nẽ ma tẽ nẽ gô xujanãr kãm mãn mrõ.” Anhỹr nhũm kot amar nẽ amar xà hkôt ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kurê kumrẽx pyràk. Ja pyrà nẽ kot kaj mẽ amnhĩ kaxyw Tĩrtũm kôt ajamaxpẽr tỳx kukwak ri mẽmoj tã awỳ nhũm mẽ ama nẽ mẽ amã mẽmoj tanhmã ho rỳ mẽ amã mẽmoj gõ. Anẽ."}
{"eng": "In the morning, ‘It will be foul weather today, for the sky is red and threatening.’ Hypocrites! You know how to discern the appearance of the sky, but you can’t discern the signs of the times!", "apn": "Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ mẽ kãm: —Tk. Nà kot paj mẽ amã ho anhỹr kêt nẽ. Mẽ ate hã ixpumunh nẽ ixkôt ajamaxpẽẽre kaxyw ã. Na ka htem kaxkwa kamã kakrã pumu nẽ axpẽn mã na wrỳk ã harẽ. Nẽ kaxkwa mex pumu nẽ axpẽn mã amgrà hã harẽ. Tã ixte tanhmã mẽ amã mẽmoj nhĩpêx to hã ixpumu nom Tĩrtũm kot mẽ awỳr inhmẽnh xwỳnh ã ixkôt ajamaxpẽr kêt nẽ."}
{"eng": "Those who ate were four thousand men, in addition to women and children.", "apn": "Hãmri nhũm mẽ piitã apku nẽ õhy htu hpa. Nhũm prem mẽmyjaja kêp 4.000 nẽ kaxyw mẽnijaja nẽ mẽhprĩjaja. Mẽ ohtô rax kumrẽx tã nhũm Jejus mẽõ ho mẽ hipêx pa. Hãmri pa mẽ hakrêx o akuprõ nẽ ho kawà ho 7 nẽ ho nỳt."}
{"eng": "Leave them alone. They are blind guides of the blind. If the blind guide the blind, both will fall into a pit.”", "apn": "Hãmri nhũm mẽ inhma nẽ tanhmã mẽ inhmã Parijew nhõ xwỳnhjê jarẽnh to nẽ hprĩ hã mẽ hkukamã mẽ harẽnh o: —Tk. Kwãr mãmrĩ mẽ kêp omnuj. Mẽ kot Tĩrtũm kapẽr tũm o mẽ ahkre ho pa htã na htem hkôt amnhĩ nhĩpêx kêt. Jakamã te mẽ nohkre xwỳnh kot amnhĩ nhĩpêx pyràk. Koja mẽhõ nohkre htã amnhĩ kôt nhỹhỹm nohkre hõ ho mõ hãmri nẽ wa hamẽ pry pumunh kêt nẽ htỳx mõ hãmri nẽ nhỹri ahkrehti kamã tẽm. Tã Parijew nhõ xwỳnhjaja te kot wam htẽm xwỳnhta pyràk nhũm mẽ kot mẽ mar xwỳnhjaja te kot wam htẽm xwỳnh kôt hõ htẽmta pyràk. Jakamã Parijew nhõ xwỳnhjaja mẽ kot mẽ mar o pa xwỳnhjê mẽ koja mẽ hpimrààtã nhỹrmã te ahkrehti kamã rôrôk par pyràk o amnhĩ nhĩpêx nẽ mex kêt nẽ pa ho pa. Koja kaxkwa kamã inhõ Papaj nhỹrmã amnhĩ nê mẽ hanor pa. —Inhõ Papaj te kêp mẽmo hy hkre ho pa xwỳnhta pyràk. Na htem mẽmo hy hkre nhũm higrõt hapôj nẽ higrõt mex nẽ. Hãmri nhũm mẽ hwỳr mra nẽ omu nẽ nê mẽmoj nhĩgrõt punuj jarê nẽ kurẽ. Ja pyrà nẽ koja nhỹrmã inhõ Papaj amnhĩ nê Parijew nhõ xwỳnhjê janor pa nhũm mẽ mex kêt nẽ pa ho pa. Jakamã kwa kêr ka mẽ hkôt ri amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Anẽ. Nhũm pre ã Jejus mẽ ixte hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê mã hprĩ hã Parijew nhõ xwỳnhjê hkukamã ã mẽ harẽnh anẽ pa mẽ mar o ixkrĩ."}
{"eng": "After he had sent the multitudes away, he went up into the mountain by himself to pray. When evening had come, he was there alone.", "apn": "Tã nhũm Jejus mẽ ixpê hkôt ixpa ho ixpa xwỳnhjê mã anẽ pa mẽ akupỹm pàr mã agjê nẽ ma xarmã hkukamã mõ. Hãmri nhũm mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê jano nhũm mẽ ma akupỹm hapêx. Hãmri nhũm Jejus kot Tĩrtũm mã amnhĩ jarẽnh kaxyw ahte tẽ nẽ hixêt ã api nẽ himõk ã kãm amnhĩ jarẽnh o nhỹ. Gaa nhũm ra kamàt nhũm arĩ ahte hixêt nhĩmõk ã nhỹ."}
{"eng": "When he would have put him to death, he feared the multitude, because they counted him as a prophet.", "apn": "Na pre ra Erox htõ pê hprõptàn ho hprõ. Tõ arĩ htĩr tã nhũm axtem nẽ kêp utà nẽ ho hprõ. Hãmri nhũm Juãw Paxisja harẽnh ma nẽ hã kãm akir nẽ kãm: —Kwa Eroxis kêp atõ hprõ kênã na ka kêt axtem nẽ kêp utà nẽ ho aprõ. Kwa ja omnuj tỳx o omnuj tỳx. Anẽ. Hãmri nhũm amnhĩ tã kuma nẽ kamã gryk nẽ kot hpĩr kaxyw. Tã nom nhũm Ijaew kot axpẽn mã kêp Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnh ã harẽnh jakamã nhũm mẽ umaj hpĩr kêt nẽ. Ãm ho prês nẽ haxà nhũm hkrĩ ho hkrĩ."}
{"eng": "Aren’t all of his sisters with us? Where then did this man get all of these things?”", "apn": "Na pre mẽ panoo mã hprêk nhũm mẽ pahte pahprĩ hã hkwỳjê pumunh. Kêp pĩ kuprãr xwỳnh Juje mẽ hprõ Marir wa hkraa. Nẽ kêp Xiakre nẽ Juje nẽ Simãw nẽ Jut mẽ htõõ. Nẽ htõxjaja jar mẽ pakamã pa nhũm mẽ pahte mẽ piitã mẽ omunh mex kênã kot kêt we mẽ kurom ã àhpumunh tỳx anẽ. Anẽ."}
{"eng": "So it will be in the end of the world. The angels will come and separate the wicked from among the righteous,", "apn": "Ja pyrà nẽ Tĩrtũm kot ahpỹnhã ri tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to hã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ hipêx to kaxyw arĩgrota ã ã mẽ hipêx anẽ. Koja kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhjaja mẽ kot hkôt amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjê nê mẽ kot amnhĩ tomnuj o mẽ pa xwỳnhjê kawrà hpa."}
{"eng": "and will cast them into the furnace of fire. There will be weeping and gnashing of teeth.”", "apn": "Nẽ te mẽ kot tep mex nê tep punu kawrà nẽ nhãm rẽnhta pyràk o mẽ hipêx nẽ ma kuwy hwỳr mẽ o mra nẽ kamã mẽ kurẽ. Nhũm mẽ tee ri amnhĩ xà htỳx ã maj amỹra nẽ tee ri amnhĩ nhĩpêx kaprỳ. Anẽ. Nhũm pre ã Jejusja axte mẽ ixpê hkôt mẽ ixpa ho mẽ ixpa xwỳnhjê mã ujarẽnh anẽ."}
{"eng": "which, when it was filled, fishermen drew up on the beach. They sat down and gathered the good into containers, but the bad they threw away.", "apn": "Nhũm Jejus arĩ mẽ inhmã awjarẽ nẽ mẽ inhmã: —E Tĩrtũm kot nhỹrmã tanhmã mẽ harẽnh to xà hã arĩgro kot paj ixprĩ hã tanhmã mẽ amã harẽnh to. Te ho mẽmyjaja kot himô kamã kryhti rẽnh pyràk. Koja mẽ gôx kãm kumẽ nẽ akupỹm ho api nhũm kamã tep ohtô nẽ. Nhũm omu nẽ kỳx pê amgrà kamã hkapĩ nẽ ahpỹnhã ri tanhmã kamã kute kawrà. Nẽ kamã mex kawrà nẽ kawà kamã kugjê nẽ mẽ kot hkur kêtja nhũm nhãm kurẽ."}
{"eng": "which indeed is smaller than all seeds. But when it is grown, it is greater than the herbs and becomes a tree, so that the birds of the air come and lodge in its branches.”", "apn": "Hãmri nhũm Jejus arĩ mẽ kãm amnhĩ tã kuxi nẽ ujarẽnh o nhỹ. Nẽ tanhmã mẽ kãm amnhĩ tã ujarẽnh to nẽ mẽ kãm: —Nà Tĩrtũm kot mẽ awỳr ixte mẽ ato amnhĩptàr kaxyw inhmẽnh ã ijarẽnhja. Te ixte mẽmo hy pixire nhũm mẽ kot hkre nhũm higrõt pyràk. Koja gaa nẽ hprêk. Hãmri nẽ hpa anhgrà nhũm kuwênhre hwỳr mra nẽ hôptĩ kamã amnhĩm haê nhĩpêx nẽ kamã hikwỹ. Tã kot paj nhỹrmã mẽmo hy jarẽnhta pyrà nẽ ixpyxi htã pika piitã hkôt mẽ ho amnhĩptà nẽ mẽ omunh mex rãhã ho ixpa. Anẽ."}
{"eng": "for this people’s heart has grown callous, their ears are dull of hearing, and they have closed their eyes; or else perhaps they might perceive with their eyes, hear with their ears, understand with their heart, and would turn again, and I would heal them.’", "apn": "—Na pre ra Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa xwỳnh Ijaisja amnepêm mẽ hkukamã tanhmã mẽ harẽnh to nẽ hã kagà. Mẽ kot inhmar nẽ ãm inhmar xwỳnhjê jarẽ nẽ tanhmã mẽ hkukamã mẽ harẽnh to nẽ mẽ harẽnh o: Koja mẽ ujarẽnh mex mar pymaj amnhĩ jamak pro nẽ amnhĩ no hpro nẽ hkôt hamaxpẽr kêt nẽ. Jakamã koja mẽ kãm mẽ kot amnhĩ nhĩpêx mex prãm kêt nẽ harẽnhja ma nẽ ãm kuma. Nẽ omu nẽ ãm omu. Mẽ kãm hprãm kêt jakamã koja mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt ronhỹx mẽ ra Tĩrtũm kapẽr ma nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ. Hãmri nhũm amnhĩ tã mẽ omu nẽ mẽ nê mẽ kot amnhĩ tomnuj rênh pa. Hãmri nhũm mẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx mex nẽ kapẽr mar mex o pa. Tã no nhũm mẽ Ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Anẽ. —Ã Ijaisja mẽ hkukamã mẽ harẽ nẽ mẽ hã kagà anẽ."}
{"eng": "He spoke to them many things in parables, saying, “Behold, a farmer went out to sow.", "apn": "Hãmri nẽ gôta wỳr pôj nẽ mỳri ixkrĩ. Nhũm mẽ Jejus ã htu rax nẽ nhũm tee ri mẽ omunh o nhỹ. Hãmri nẽ hamaxpẽr nẽ kànhmã xa nẽ tẽ nẽ pàr krem axà nẽ pàr kre kamã mũtũm awry rũm mẽ ahkre ho nhỹ nhũm mẽ piitã omunh nẽ mar mex o hkrĩ. Nhũm mẽ kãm ujarẽnh o mẽ ahkre ho nhỹ. Nom mẽ kãm tãm ujarẽnh kêt nẽ. Mẽ kot Tĩrtũm kapẽr mar nẽ tanhmã hkôt amnhĩ nhĩpêx to ho paja nhũm hã kuxi nẽ mẽ kãm harẽnh o nhỹ nhũm mẽ amgrà kamã kỳx pê mar o hkrĩ. Nhũm mẽ kãm:"}
{"eng": "For whoever does the will of my Father who is in heaven, he is my brother, and sister, and mother.”", "apn": "Hãmri nhũm kuma nẽ kãm: —Tôe. Nà kot pa ixkato nẽ mẽ omu. Inhmã mẽ hapêê. Nom kot kaj mẽ atõ Tĩrtũm kapẽr ma nẽ hkôt amnhĩ xãm nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx. Hã kot kaj te apê ixtõ rỳ ixkatorxà pyràk o pu mẽ axpẽn nhĩpêx o ri papa. Pa inhmã ixkatorxà nẽ ixtõjê japê pyrà nẽ mããnẽn inhmã mẽ ajapê nẽ. Anẽ."}
{"eng": "For by your words you will be justified, and by your words you will be condemned.”", "apn": "Koja nhỹrmã Tĩrtũm mẽ piitã tanhmã mẽ kapẽr to hã mẽ mar xà hkôt tanhmã mẽ harẽnh to. Jakamã mẽ akapẽr mex o mẽ apa xwỳnhjaja koja mẽ amex ã mẽ ajarẽ. Nom mẽ atỳx ri akapẽr punuj o mẽ apa xwỳnhjaja koja mẽ amex kêt ã mẽ ajarẽ. Hãmri nẽ mẽ akapẽr punuj o apaja mỳrapê mẽ atomnuj tỳx nẽ. Anẽ."}
{"eng": "The good man out of his good treasure brings out good things, and the evil man out of his evil treasure brings out evil things.", "apn": "—Nẽ koja mẽhõ hamaxpẽr mex nẽ hãmri nẽ kapẽr mex o pa. Nom koja hamaxpẽr punuj nẽ kapẽr punuj pix o pa. Nẽ htỳx ri tanhmã amnhĩ tomnuj to ho pa. Na htem ahpỹnhã amnhĩ jamaxpẽr xà hkôt tanhmã kapẽr to ho pa. No mẽ kajaja na ka htem kagã xoprê jamaxpẽr pyràk o ajamaxpẽr punuj pix o ri apa. Jao akapẽr punuj nẽ. No tãm ajamaxpẽr o tãm akapẽr o ri apa hkêt nẽ. Na htem tanhmã hamaxpẽr to xà hkôt tanhmã ri kapẽr to ho pa."}
{"eng": "Whoever speaks a word against the Son of Man, it will be forgiven him; but whoever speaks against the Holy Spirit, it will not be forgiven him, either in this age, or in that which is to come.", "apn": "—Nẽ koja mẽhõ ixkapẽr ma nẽ kãm ixprãm kêt nhũm Tĩrtũm ixtã omu nom tokyx tanhmã ixtã ho hkêt nẽ. Koja kormã amnhĩ tã hamã. Karõ kot axte kãm ijarẽnh o amnhĩrĩt nhũm jatã kot mar nẽ kãm ixprãm nẽ ixkôt amnhĩ xãm prãm xàj nhũm kormã amnhĩ tã hamã. Nom koja Karõ xatã mẽ kãm tanhmã ixto amnhĩrĩt to htã nhũm mẽ kuma nẽ ãm kuma nẽ te mẽ kêp amnhĩ jamak pro pyràk. Jao ra Karõ hã hpijaàm kêt o amnhĩ nhĩpêx. Mỳrapê koja Tĩrtũm nhỹrmã amnhĩ xwar te kêp amnhĩ jamak pro pyràk o mẽ hipêx nhũm mẽ tee kãm amnhĩ kaprĩ kaprỳ. Hãmri nẽ amnhĩ xà htỳx kamã hamak o pa xàta wỳr ma pa nẽ kamã pa rãhã nẽ pa ho pa. Anẽ."}
{"eng": "For my yoke is easy, and my burden is light.”", "apn": "—Nẽ tee ri amnhĩ kukamã mẽ ajamaxpẽr o ri apa xwỳnhjaja te mẽ ate mẽmoj pytĩ rax tur nẽ ahte ho apa pyràk. Kwa mẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ ixte amnhĩ nhĩpêx ã ixpumu. Ixte mẽ akamã ixukaprĩ xwỳnh na pa. Na pa hte mẽ akutã inhnojarêt rãhã ho ixpa. Jakamã kot kaj mẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳ pa te ixte mẽ anê mẽmoj pytĩ ho ixwrỳk pyràk o mẽ anhĩpêx nẽ tãm mẽ axunhwỳ ka mẽ tãm ajamaxpẽr nẽ tãm amnhĩ nhĩpêx o ri apa. Mo kaxyw koja ixkôt mẽ kot amnhĩ nhĩpêx o pa xwỳnhjaja tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr o pa? Nà na htem ixkamnàr rom hamakêtkati nẽ àmnhĩx ri pa ho pa. Anẽ."}
{"eng": "But I tell you that it will be more tolerable for the land of Sodom on the day of judgment, than for you.”", "apn": "Nhũm pre ã Jejus mẽ kãm kapẽr anẽ. Nẽ hpãnhã Kapanaũ nhõ xwỳnhjê mã kapẽr nẽ mẽ kãm: —No mẽ apê Kapanaũ nhõ xwỳnhjaja. Kot kaj mẽ ajaxwỳja mẽ uràk nẽ amex kêt nẽ. Ra ixte mẽ amã aa mẽ ate mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr rax nhũm mẽ ate hã ixpumunh tã amnhĩ tomnuj kaga hkêt tã Tĩrtũm mẽ wa inhõ krĩ hwỳr akrà. No ãm hwỳr akrà kaprỳ. Kot kaj mẽ atõ hwỳr axàpir kêt nẽ. Kop apu Sotõ nhõ xwỳnhjaja mãn kot ã ixte amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã ixpumunh ronhỹx mẽ ra kot amnhĩ tomnuj kaga nẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳr kurê kumrẽx. No mẽ kajaja na ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr kêt nẽ. Jakamã kot kaj mẽ nhỹrmã ma kuwy maatita wỳr ajapêx pa kãm ga. Anẽ."}
{"eng": "But I tell you, it will be more tolerable for Tyre and Sidon on the day of judgment than for you.", "apn": "—E mẽ inhma. Amnepêm krĩ pê Sitõ mẽ Xir wa kamã mẽ pa xwỳnhjaja na prem tanhmã amnhĩ tomnuj tỳx to ho pa nhũm Tĩrtũm tee ri ja hã mẽ omu nẽ mẽ kot amnhĩ tomnujta ã tanhmã mẽ ho. Tã kwa mẽ o kora Korajĩ mẽ Pesêj nhõ xwỳnhjaja. Ra ixte mẽ amã aa mẽ ate mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr rax tã ka mẽ omu nẽ ãm omu nẽ amnhĩ tomnuj kaga hkêt nẽ. Arĩ tanhmã amnhĩ tomnuj to ho ri apa. Mỳrapê kot kaj mẽ amex kêt nẽ. Kop apu Sitõ rỳ Xir kamã mãn ixte mẽ kãm aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr o ri ixpa ronhỹx mẽ omu nẽ mẽ arom amnhĩ kaxyw ixkôt hamaxpẽr tỳx kurê kumrẽx. Nẽ tee ri kot tanhmã kot amnhĩ tomnuj to hã amnhĩ pumu nẽ hkaprĩ nẽ hkaga hpa. No mẽ kajaja na pa hte tee ri mẽ amã aa mẽ ate mẽmoj punuj kêt kwỳ ho anhỹr o ixpa kaprỳ. Ka mẽ ja hã ixpumu nẽ ãm ixpumu nẽ amnhĩ tomnuj kaga hkêt nẽ. Jakamã koja nhỹrmã Tĩrtũm tanhmã mẽ atomnuj tỳx to. Nẽ tanhmã Sitõ mẽ Xir wa kamã mẽ pa xwỳnhjê jarẽnh to nhũm mẽ kot amnhĩ tomnuj mỳrapê amnhĩ xà htỳx kamã hamak rãhã ho pa. No mẽ kajaja mẽ ate amnhĩ tomnuj tỳx o mẽ hakrenh jakamã koja Tĩrtũm mẽ hkĩnhã mẽ atomnuj tỳx kumrẽx. Ka mẽ amnhĩ xà htỳx kamã ajamak rãhã ho ri apa kãm ga. Anẽ."}
{"eng": "For all the prophets and the law prophesied until John.", "apn": "—Na pre finat Mojes kumrẽx mẽ kãm Tĩrtũm kapẽr kwỳ hã kagà. Tã nhũm hpãnhã Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhjaja Mojes mỳr pê hkwỳ hã kagà. Nhũm prem kamã harẽ nẽ kuma nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx o pa. Hãmri nhũm Juãw Paxisja mẽ mỳrpê kato nẽ tãm Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre ho ri pa. Tã pa hpãnhã ho mẽ ajahkre ho ri mẽ akôt ixpa nhũm mẽ ohtô nẽ inhma nẽ ixkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ kãm ixkapẽr kôt pix mã amnhĩ nhĩpêx o ri pa hprãm nẽ."}
{"eng": "But why did you go out? To see a prophet? Yes, I tell you, and much more than a prophet.", "apn": "Nhũm pre ã Jejus Juãw Paxis kôt wa pa ho wa pa xwỳnhja wa kãm amnhĩ jarẽnh anẽ nẽ akupỹm hwỳr wa kumẽ nhũm wa ma akupỹm hwỳr tẽ. Hãmri nhũm Jejus mẽ kot mar o kuhê xwỳnhjê mã tanhmã Juãw Paxisja jarẽnh to nẽ mẽ kãm: —Na ka pre htem kapôt ã Juãw Paxis mar kaxyw ma hwỳr mra. Nom ê mex ã omunh kaxyw rỳ hpijaàm kãm tanhmã kapẽr to hã mar kaxyw na ka prem hwỳr amrar kêt nẽ. Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o pa jakamã na ka prem ate mar kaxyw ma hwỳr mra. Tĩrtũm nhỹ hã ixkukamã ijarẽnh o pa xwỳnh na. Ixpê Tĩrtũm kot mẽ akaxyw ixãm xwỳnh ã na hte ijarẽnh o pa. Nẽ hprĩ hã tanhmã mẽ amã ijarẽnh to. Jakamã kapẽrja mex o kot wam Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhjê kapẽr piitã hakrenh par."}
{"eng": "For I came to set a man at odds against his father, and a daughter against her mother, and a daughter-in-law against her mother-in-law.", "apn": "—Koja mẽ akrajaja ixtã mẽ apê mẽ hipêêxà nẽ mẽ katorxà kutã amnhĩ xunhwỳ. Nhũm mẽ wỳjjaja ixtã mẽ umregêxjê kutã amnhĩ xunhwỳ."}
{"eng": "A man’s foes will be those of his own household.", "apn": "—Koja mẽ ã mẽ akwỳjaja ixtã mẽ akutã amnhĩ xunhwỳr anẽ. Mẽ anhõrkwỹ kamã mẽ akukwak ri pa htã ixtã mẽ akutã amnhĩ xunhwỳ."}
{"eng": "Therefore don’t be afraid of them, for there is nothing covered that will not be revealed, or hidden that will not be known.", "apn": "—Tã nom kêr ka mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr pê amã mẽ uma ho apa hkêt nẽ. Na htem piitã axpẽn pê tanhmã hamaxpẽr punuj to ho hpimxur o pa nom tee ri ho pimxur prãm kaprỳ. Koja nhỹrmã mẽ hamaxpẽr piitã amnhĩrĩt pa. Nẽ mẽmoj piitã ra hpimxur mex tã koja nhỹrmã amnhĩrĩt par kumrẽx."}
{"eng": "What I tell you in the darkness, speak in the light; and what you hear whispered in the ear, proclaim on the housetops.", "apn": "—Nẽ koja nhỹrmã mẽ piitã ixte amnhĩ nhĩpêx kôt ixpumu. Na pa ra mẽ hkàx ã mẽ amã ixujarẽnh rax nẽ. Tã kêr ka mẽ ma mẽ piitã mẽ kãm harẽnh o ri apa. Nẽ ra ixte mẽ hkàx ã ahte ixte mẽ amã mẽmoj jarẽnhta ka mẽ hpãnhã ma mẽ kãm harẽnh o ri apa kê mẽ apyrà nẽ harẽnh ma."}
{"eng": "Don’t be afraid of those who kill the body, but are not able to kill the soul. Rather, fear him who is able to destroy both soul and body in Gehenna.", "apn": "—E kêr ka mẽ amã mẽ kot tanhmã mẽ ato mã xwỳnhjê pyma ho apa hkêt nẽ. Mẽ kot mẽ apar mã tã koja mẽ ãm mẽ akrãhkà pix pa nom tanhmã mẽ akaxwỳnh to hkêt nẽ. Tĩrtũmja tapxipix na hte mẽ hkrãhkà nẽ mẽ hkaxwỳnh mẽ ho pimrààtã kot amnhĩ xà htỳx kamã hamak tũm xàta wỳr mẽ rẽnh pumunh. Tã kot hwỳr mẽ arẽnh pymaj kêr ka mẽ amã kapẽr kwỳm ri tanhmã amnhĩ nhĩpêx to pyma ho ri apa."}
{"eng": "Therefore don’t be afraid. You are of more value than many sparrows.", "apn": "—Nẽ Tĩrtũm kot mẽ pahto hapêx par pumunh tã mããnẽn kot mẽ pajamãr mex. Mãn ka htem kuwênhre pumu. Na hte Tĩrtũm kuwênhre jamãr mex o pa. Mẽ piitã mẽ kot ãm omunh tã nom nhũm Tĩrtũm mẽ kurom hamãr mex pê mẽ htãnopxar rãhã ho pa. Tã kãm mẽ pajapê htỳx o kot kuwênhre jakrenh jakamã kwa mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr o ri akaprĩ nẽ apa hkêt nẽ. Koja Tĩrtũm mẽ pahtãnopxar rãhã ho pa. Kot mẽ panhĩ piitã omunh par. Nẽ ahpỹnhã tanhmã mẽ pahkrã hkĩ kute hkôt mẽ pahpumunh par. Tã kot mẽ pahtãnopxar rãhã jakamã mo kaxyw kot kaj kêt mẽ ri amã mẽ uma ho apa? Anẽ."}
{"eng": "It is enough for the disciple that he be like his teacher, and the servant like his lord. If they have called the master of the house Beelzebul, how much more those of his household!", "apn": "—Mẽ ate ixkôt apa ho apa xwỳnh na ka mẽ. No pa na ixpê mẽ ajahkre xwỳnh. Jakamã koja mẽ kot tanhmã inhĩpêx to ho mããnẽn mẽ anhĩpêx. Koja mẽ nhỹrmã tanhmã inhĩpêx to nẽ mã ixkôt mẽ ato anẽ nẽ. Mẽ pahte amnhĩ nhĩpêxja kot axpẽn pyràk. Jakamã koja mẽ ixpê Satanasti hã ijarẽ nẽ mããnẽn tanhmã mẽ ajarẽnh punuj to ho pa. Mẽ pahte amnhĩ nhĩpêxja kot axpẽn pyràk jakamã koja mẽ panhĩpêx o axpẽn pyràk."}
{"eng": "You will be hated by all men for my name’s sake, but he who endures to the end will be saved.", "apn": "—Nẽ koja mẽ hkwỳjaja ixtã mẽ akamã gryk nẽ. Nẽ mẽ atã àmnênh pix o pa. Nẽ mẽ kot mẽ apar kaxyw mẽ akwỳjê hã amỹnê. Koja mẽ anhĩpêêxà hkwỳjaja mẽ apê mẽ hkra hã amỹnê. Nhũm mẽ akra hkwỳjaja mẽ apê mẽ hipêêxà hã amỹnê. Nhũm mẽ atõ hkwỳjaja mẽ apê mẽ htõ hã amỹnê. Nhũm mẽ akatorxàjaja mẽ atã amỹnê. Hãmri nhũm mẽ apa. No ãm kwãr mẽ mãmrĩ ã mẽ anhĩpêx anẽ. Ã mẽ kot mẽ anhĩpêx anhỹr tã kêr ka mẽ tee ri amnhĩ kukamã ajamaxpẽr pê ixkaga hkêt nẽ. Mẽ ãm amnhĩ to htỳx rãhã ty. Hãmri nẽ akaxwỳnhja ma Tĩrtũm mẽ wa inhõ krĩ hwỳr axàpir kurê kumrẽx nẽ wa ixkuri akupỹm amex nẽ atĩr tũm nẽ apa ho apa."}
{"eng": "Into whatever city or village you enter, find out who in it is worthy, and stay there until you go on.", "apn": "—Nẽ kêr ka mẽ nhỹri krĩ hwỳr ajapôj nẽ kamã mẽhõ kot amnhĩ to mex xwỳnh japêr. Nẽ ra omu hãmri nẽ kuri mãn pôj nẽ hkôt apikamẽnh tãmtã kurũm akupỹm ajapôj nẽ ma nhãm krĩ hõ hwỳr mra."}
{"eng": "As you enter into the household, greet it.", "apn": "—Nẽ kêr ka mẽ mẽhõ nhõrkwỹ hwỳr pôj nẽ mẽ kãm: “E ot pa mẽ awỳr mõ. Nà koja Tĩrtũmja mẽ ato mex nẽ.” Anhỹr o mẽ kãm akapẽr."}
{"eng": "Take no bag for your journey, neither two coats, nor sandals, nor staff: for the laborer is worthy of his food.", "apn": "—Nẽ kêr ka mẽ ma mẽ hwỳr apa kaxyw anojarêt hãmri nẽ amnhĩ kôt akukrêx rũnh o apa hkêt nẽ. Ãm anhỹ kamã mẽ hwỳr apa. Nẽ akàxpore ho rax nẽ ho apa hkêt nẽ. Rỳ akawà kamã axê hkwỳ rỳ aparkà hõ xàr nẽ ho amõr kêt nẽ. Rỳ kô hõ py nẽ ri ho apa hkêt nẽ. Ãm anhõ mrykà pix jamỳ nẽ ma ho apa. Kêr kê mẽ ate Tĩrtũm kapẽr o mẽ ahkre nẽ mẽ ho mex xwỳnhjaja mãn amnhĩ pãnhã mẽ amã mẽ axàpkur xà gõ ka mẽ kutã axàpkur o ri mẽ hkôt apa."}
{"eng": "Simon the Zealot; and Judas Iscariot, who also betrayed him.", "apn": "Tã nhũm Jejusja hkôt mẽ ixpa ho mẽ ixpa xwỳnhjê ho 12 nẽ mẽ ixrê. Mẽ ixte ma krĩ piitã hwỳr inhmrar nẽ ỹ hã mẽ ahkre nẽ tanhmã mẽ à kute xwỳnhjê ho mex o ixpa kaxyw. Nẽ ỹ hã mẽ nê mẽkarõmnuti janor o ixpa kaxyw nhũm mẽ ixrê. Na pre mẽ ixto 12 nẽ mẽ ixrê. Ã mẽ inhĩxi kot anhỹr. Pêtre kumrẽx na pre kuta. Hixi hõ pê Simãw. Nẽ hkôt htõ Andreja ta. Nẽ hkôt Jepetew kra Xiakreja ta. Nẽ hkôt Xiakre htõ Juãwja ta. Nẽ hkôt Firiptija ta. Nẽ hkôt Patoromewja ta. Nẽ hkôt Tomasja ta. Nẽ hkôt pa ixpê Matêwre nhũm pre mẽ hkôt ixta. Ixpê pahi nhỹ hã kãm mẽ kêp ixujamỳnh xwỳnh tã nhũm pre jajê hkôt ixta. Nẽ ixkôt Apew kra Xiakre hõja ta. Nẽ hkôt Tatewja ta. Nẽ hkôt Simãw Jeroxja ta. Nẽ hkôt Jut Kariotja ta. Kormã kot mẽ kãm Jejus kurê xwỳnhjê nhĩhkram õr mã nhũm Jejus kot amnhĩ kukamã omunh mex tã mẽ hkôt amnhĩ kaxyw kuta. Ã mẽ ixte ỹ hã mẽ ahkre o ixpa kaxyw mẽ ixrênh xwỳnhjê nhĩxi kot anhỹr."}
{"eng": "for she said within herself, “If I just touch his garment, I will be made well.”", "apn": "Nhũm mẽhõ ni kamrô rãhã ho pa xwỳnhja ma mẽ ixkôt tẽ. Na pre hte hkamrô hkryre rãhã ho pa hã amgrà pê 12 nẽ tee ri kãm amnhĩ mex prãm o pa. Jakamã Jejus jarẽnh ma nẽ amnhĩ kaxyw kãm hamaxpẽr kurê kumrẽx nẽ hamaxpẽr o: —Ma pa kop ma hwỳr tẽ nẽ kêp ê nhĩrê pix kupênh tã akupỹm inhmex japêr. Anẽ. Hãmri nẽ ma mẽ ohtôjê kaêx kôt hwỳr tẽ. Nẽ katut kôt tẽ nẽ kêp ê nhĩrê kupê."}
{"eng": "For I am also a man under authority, having under myself soldiers. I tell this one, ‘Go,’ and he goes; and tell another, ‘Come,’ and he comes; and tell my servant, ‘Do this,’ and he does it.”", "apn": "Hãmri nhũm tee ri kuma nẽ kãm: —Kwa akĩnhã ixpê Ijaew kêt jakamã ixte amnhĩ kuk ã ixpijaàm. Ãm ja rũm mãn akapẽr pix o akupỹm inhmã ho mex nà? Ixpê mẽ hkrãhtũm na pa hte inhõ pôristi mã mẽmoj tã karõ nhũm mẽ inhmar xà hkôt inhmã mẽmoj tanhmã ho. Na pa hte mẽ kãm: “E mẽ ma mra nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ.” Anẽ nhũm htem inhma nẽ ma mrar kurê kumrẽx. Rỳ pa mẽ kãm: “E mẽ amnẽ ixwỳr mra nẽ ã amnhĩ nhĩpêx anẽ.” Anẽ nhũm mẽ inhma nẽ ixwỳr mra. No kêt ixrom axàhpumunh tỳx kôt na ka hte mẽ àja mã akapẽr nhũm ama nẽ mẽ kêp hapôx nẽ ma mrar kurê kumrẽx. Jakamã kwa ãm ja rũm akapẽr pix o akupỹm inhmã ho mex nà? Anẽ."}
{"eng": "The rain came down, the floods came, and the winds blew and beat on that house; and it fell—and its fall was great.”", "apn": "—No mẽ kot ixkapẽr mar nẽ ãm mar xwỳnhjaja. Te mẽ kot mẽhõ kot amnhĩ kukamã hamaxpẽr mex kêt nẽ htỳx mõr nẽ gô mỳri gyw rerek kãm amnhĩm õrkwỹ nhĩpêx pyràk. Koja mẽmo arĩgro hã õrkwỹ hã kôk xàpêr tỳx nẽ na wrỳk rax nẽ. Nẽ gô htàm nẽ hanhi nẽ kêp grành pa. Jakamã koja mẽhõ ixkôt amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ te kot ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr xwỳnhta pyràk. Jakamã kwa mẽ ixkapẽr mar tỳx nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri apa. Te mẽhõ aptỳx kãm õrkwỹ xãm xwỳnhta pyràk. Anẽ."}
{"eng": "Then I will tell them, ‘I never knew you. Depart from me, you who work iniquity.’", "apn": "Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: —Nẽ Inhĩpêêxà Tĩrtũm mẽ wa inhõ krĩja wỳr koja mẽ piitã gjêx kêt nẽ. Ãm mẽ kot kapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx o mẽ pa xwỳnh pixjaja koja mẽ nhỹrmã ma hwỳr agjê. Na hte mẽ hkwỳjaja ixto “Pahihti” anhỹr ã ijarẽnh tã no ãm ixkôt ri amnhĩ nhĩpêx kêt nẽ. Jakamã koja mẽ nhỹrmã wa inhõ krĩ hwỳr àpir kêt nẽ. Kot paj nhỹrmã mẽ piitã mẽ htĩr ri tanhmã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx to ho pa hã mẽ omunh xà hkôt tanhmã mẽ harẽnh to. Mẽ mex ã mẽ hkwỳjê jarẽ nẽ mẽ kot amnhĩ tomnuj ã mẽ hkwỳjê jarẽ. Hãmri nhũm mẽ hkwỳ kot ixkôt amnhĩ nhĩpêx o pa hkêt xwỳnhjaja kuwyta wỳr ma pa pymaj tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr hãmri nẽ tanhmã inhmã amnhĩ jarẽnh to nẽ inhmã: “Kwa Jejus. Xà ate ixpumunh kêt? Na pa pre amnepêm ixtĩr ri pikap ixpare ri anhỹ hã aa mẽ kot mẽmoj pumunh kêt kwỳ ho anhỹr rax nẽ. Nẽ ixkwỳjê nê mẽkarõmnuti jano nẽ mẽ kãm akapẽr jarẽnh o ri ixpa. Kwa xà ate ja hã ixpumunh kêt?” Anhỹr o inhmã amnhĩ jarẽ. —Nom mẽ htĩr ri ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr o pa htã ixkapẽr kôt amnhĩ nhĩpêx kêt jakamã kot paj mẽ kuma nẽ ãm mẽ kuma nẽ amnhĩ nê mẽ hano nẽ mẽ kãm: “Tk kwa mẽ ma mra. Mẽ apê ixkwỳ hkêt. Mẽ ate ixkôt amnhĩ nhĩpêx o apare hã. Ãm mẽ ate amnhĩ tomnuj xwỳnh na ka mẽ. E mẽ ma kuwy hwỳr amrar kurê kumrẽx.” Anhỹr o kot paj amnhĩ nê mẽ hano. Hãmri nhũm mẽ kot ixkôt amnhĩ nhĩpêx o mẽ pa xwỳnh pixjaja ma Tĩrtũm mẽ wa inhõ krĩ hwỳr gjêx pa. Anẽ."}
{"eng": "How narrow is the gate and the way is restricted that leads to life! There are few who find it.", "apn": "Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: —Tĩrtũm kapẽrja mẽ kêp hihtỳx jakamã na htem ohtô nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳr kêt nẽ. Na htem ãm hpỹnhre nẽ hkôt amnhĩ xunhwỳ nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx. Jakamã te Tĩrtũm nhõ krĩ hwỳr pry grireta ã hpỹnhre nẽ pa pyràk. No nhũm Satanasti hkôt mẽ kot amnhĩ xunhwỳr xwỳnhjaja na htem Satanasti kôt pix mã tanhmã amnhĩ tomnuj to hprãm. Mẽ kãm mex jakamã nhũm mẽ amnhĩ nhĩpêx o te pry krepak rax ã axpẽn kôt mẽ ohtô nẽ pa pyràk o amnhĩ nhĩpêx. Axtem kuwy hwỳr pry krepakja nõr tã nhũm mẽ htỳx kuwyja wỳr amnhĩ to pa. Jakamã Tĩrtũm kapẽrja mẽ apê hihtỳx tã kêr ka mẽ mãmrĩ hkôt amnhĩ xunhwỳ. Jao Tĩrtũm nhõ krĩ hwỳr pry grireta ã mãn apa. Anẽ."}
{"eng": "If you then, being evil, know how to give good gifts to your children, how much more will your Father who is in heaven give good things to those who ask him!", "apn": "Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: —Nẽ xà kot we akraja kãm prãm nẽ tep ã awỳ ka axtem nẽ kagã hõ py nẽ kãm agõ? Rỳ nhũm krãhyre gre hã awỳ ka axtem nẽ makre hõ py nẽ kãm agõ? Nà na ka htem ã mẽ hipêx anhỹr kêt. Na ka htem kot mẽmoj tã mẽ awỳr xà hkôt kãm mẽmoj gõ. Mẽ ate amnhĩ tomnuj tã na ka htem akrajê ho mex o ri apa. Tã kaxkwa kamã Tĩrtũmja na hte mẽ ato mex o mẽ ate mẽ akrajê ho mex jakrenh. Kãm mẽ ajapê htỳx kôt na hte mẽ amã mẽmoj mex nhõr o pa. Jakamã kot ka mẽ mẽmoj tã awỳ nhũm mẽ ama nẽ mẽ ate mẽmoj tã hwỳr xàta kôt amã kugõ. Ãm xatã mẽ ate hã axàhwỳr o ri apaja nhũm mẽ amã hprãm xwỳnhta gõ. Ãm mẽmoj tã hwỳr rãhã ho ri apa nhũm mẽ ama nẽ mẽ amã mẽmoj tanhmã hipêx to. Te ho mẽhõ kãm tep xành nẽ teprẽnhxà hpyr nẽ xatã gôx kãm rẽnh o ãm pyrà nẽ xatã mẽmoj tã awỳ. Hãmri nhũm mẽ ama nẽ mẽ amã hprãm xwỳnhta gõ. Te tep kanhêr xwỳnhta jatã kot tep kanhêr pyràk. Jao mẽ amã mẽmoj prãm xwỳnhta gõ."}
{"eng": "You hypocrite! First remove the beam out of your own eye, and then you can see clearly to remove the speck out of your brother’s eye.", "apn": "Jakamã kwa kêr ka mẽ mẽhõ kot tanhmã amnhĩ tomnuj to hã omu hãmri nẽ hã kãm kapẽr tokyx anhỹr kêt nẽ. Akumrẽx ate tanhmã amnhĩ tomnuj to hã amnhĩ pumu nẽ hkaga hãmri nẽ rĩ kormã ate mẽmoj tã omunh xwỳnhta wỳr tẽ nẽ hã tanhmã kãm akapẽr to. Kêr ka mẽ ã amnhĩ nhĩpêx anhỹr o ri apa. —Nẽ xà koja mẽ akwỳjê hõ tanhmã amnhĩ tomnuj to grire. Ka ate amnhĩ tomnuj tỳx o hakrenh tã ã kot amnhĩ nhĩpêx anhỹr ã omu nẽ hã kãm akir nhũm amã ja mex nẽ nà? Nà koja amã ja mex kêt nẽ. Kot ka akumrẽx ate tanhmã amnhĩ tomnuj tota kaga hãmri nẽ rĩ kormã anhĩõ tanhmã kot amnhĩ tomnuj to grireta nê kãm akapẽr nhũm ja amã mex nẽ."}
{"eng": "Why are you anxious about clothing? Consider the lilies of the field, how they grow. They don’t toil, neither do they spin,", "apn": "—Mãn ka htem akunĩ kamã pixôrã pumu. Na hte tee ri tanhmã kute hkukamã hamaxpẽr o ra hkaprĩ nẽ harir kêt nẽ."}
{"eng": "yet I tell you that even Solomon in all his glory was not dressed like one of these.", "apn": "Tã nom muxre nẽ harir ka mẽ omu. Te ho amnepêm pahihti Sarumãw xê mex pyràk nom mex o hakre."}
{"eng": "Therefore, when you do merciful deeds, don’t sound a trumpet before yourself, as the hypocrites do in the synagogues and in the streets, that they may get glory from men. Most certainly I tell you, they have received their reward.", "apn": "Nhũm Jejus arĩ mẽ kãm kapẽr nẽ mẽ kãm: —Nẽ na htem mẽ piitã hkwỳjê noo mã tanhmã mẽ kêp amrakati xwỳnhjê ho mex to. Nom kãm mẽ hkaprĩ kamã tanhmã mẽ ho mex to hkêt nẽ. Ãm hkwỳjaja kot ja hã mẽ omunh nẽ mẽ mex ã mẽ harẽnh pix kaxyw na htem krĩ hkôt ri mẽ kêp amrakati xwỳnh piitã mẽ ho mex o pa. Nẽ mẽ pikuprõnh xà hã ixkre kamã kuhê nẽ tanhmã mẽ ho mex to. Mẽ hkwỳjaja kot ja hã mẽ omunh nẽ amnhĩm mẽ mex ã mẽ ho jarkrar kaxyw. Jakamã koja nhỹrmã Tĩrtũmja axte ja hã mẽ kãm mẽmoj mex nhõr kêt nẽ. Ra jar mẽ hkwỳjaja kot ja hã mẽ omunh nẽ amnhĩm mẽ mex ã mẽ harẽnh kênã. Jakamã kwa kêr ka mẽ ho mẽ uràk kêt nẽ. Nẽ tanhmã mẽhõ ho mex to kaxyw nẽ akwỳjê no kuhpa hã mẽ hkàx ã tanhmã mẽ ho mex to. No kot kaj mẽ noo mã tanhmã mẽ ho mex to. Mẽ kot hã apumunh nẽ ato jarkrar kaxyw tanhmã mẽ ho mex to nhũm kaxkwa kamã Mẽpahpãmja ja hã apumu nẽ mẽ hã tanhmã ato mex to hkêt nẽ. Koja ãm hã apumu."}
{"eng": "Most certainly I tell you, you shall by no means get out of there until you have paid the last penny.", "apn": "—Na htem tanhmã axpẽn nhĩpêx to hãmri nẽ kot tanhmã war axpẽn to xwỳnhjê hõja ma õ pahi hwỳr tẽ nẽ kãm tanhmã kot ho xwỳnhta jarẽnh kaxyw nojarêt. Hãmri nhũm ra kamã gryk xwỳnhta kot pahi mã harẽnh kaxyw nojarêt ã harẽnh ma nẽ tee ri amnhĩ kukamã hamaxpẽr nẽ ma hwỳr tẽ nẽ wa akupỹm tãm axpẽn xãm. Na htem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ. Pahi kot wa harẽnh mar nẽ tanhmã axpẽn tã wa ho pymaj na htem ã amnhĩ nhĩpêx anẽ nẽ tokyx tãm akupỹm axpẽn xunhwỳ. No koja mẽ anhỹr kêt nhũm pahija wa harẽnh ma nẽ wa kot tanhmã axpẽn to xwỳnhta õ jaxà nhũm tee ri kãm kator prãm. Hãmri nẽ tanhmã amnhĩ to nẽ ra amnhĩ pãnhã kãm amnhĩrer pa nhũm pahihtija rĩ kormã pôristi mã anẽ nhũm kãm ure nhũm kato. Ja pyrà nẽ kêr ka mẽ Tĩrtũm tanhmã kot mẽ anhĩpêx to pymaj tokyx mẽ ate amnhĩ tomnuj kaga nẽ hkôt amnhĩ nhĩpêx rãhã ho ri apa. Anẽ."}
{"eng": "Even so, let your light shine before men, that they may see your good works and glorify your Father who is in heaven.", "apn": "—Nẽ te mẽ ate kanê hpôk pyràk. Nẽ te mẽ ate hixêt prêk nhĩmõk ã krĩ xãm pyràk. Koja krĩja hixêt prêêti nhĩmõk ã xa nhũm mẽ piitã omu. Nẽ kanêja. Xà na htem kanê hpôk nẽ poti ho hpro? Nà na htem hpôk nẽ kỳx pê mẽmoj nhĩmõk ã unhwỳ nhũm mẽ piitã mẽ kãm hirã nhũm mẽ hirã kamã mẽmoj pumunh mex nẽ. Ja pyrà nẽ kot kaj mẽ tãm amnhĩ nhĩpêx o ri apa nhũm mẽ piitã ja hã mẽ apumunh kôt ra kaxkwa kamã Tĩrtũm mex ã harẽnh o pa. Anẽ."}
{"eng": "Rejoice, and be exceedingly glad, for great is your reward in heaven. For that is how they persecuted the prophets who were before you.", "apn": "—Kwãr mẽ mãmrĩ ixtã mẽ ato kapẽr rỳ mẽ ato hêx rỳ tanhmã ri mẽ atomnuj to. Kwãr mẽ mãmrĩ ã mẽ anhĩpêx anẽ. Nom kêr ka mẽ arĩ amnhĩ kaxyw inhmã ajamaxpẽr tỳx rãhã pê ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx akĩnh nẽ ri apa. Kwãr mẽ mãmrĩ ixtã ã mẽ anhĩpêx anẽ nẽ mẽ amex kêt ã mẽ ajarẽ. Amnepêm na prem ã Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh xwỳnhjê nhĩpêx anẽ. Jakamã koja mẽ uràk nẽ ã mẽ anhĩpêx anẽ. Hãmri nhũm Tĩrtũm ja hã mẽ apumu nẽ amnhĩm mẽ amex ã mẽ ajarẽ. Hãmri nẽ nhỹrmã kaxkwa kamã wa inhõ krĩ kamã mẽ ato mex nẽ. Jakamã kêr ka mẽ ã amnhĩ kukamã ajamaxpẽr anhỹr pê mãmrĩ akĩnh nẽ ajamakêtkati nẽ axàmnhĩx ri apa. Kwãr mẽ mãmrĩ ã wa ixtã mẽ anhĩpêx anẽ. Anẽ."}
{"eng": "“Arise and take the young child and his mother, and go into the land of Israel, for those who sought the young child’s life are dead.”", "apn": "Rôm nhũm pahi Erox tee ri amnhĩ wỳr kanhêti ho studa xwỳnhjê kamã hamak o pa nom nhũm mẽ akupỹm hwỳr mrar kêt nẽ. Jakamã nhũm mẽ kamã gryk nẽ hamaxpẽr o: —Tk. Kwa nà. Na mẽ ãm inhmã hêx nẽ akupỹn ixwỳr mrar nẽ nhỹri inhmã pahi nywta jarẽnh kêt nẽ. Nà kwãr mẽ mãmrĩ ã inhĩpêx anẽ. Mẽ kot ixpê ho hpimxuure kaxyw ã. Nà kot paj mẽ kêp kupĩ nhũm mẽ rĩ amnhĩ pumu. Na xep prem kanhêti kot harẽnh xàja pumunh ã ra hã amgrà pyxi nẽ hkôt mytwrỳ kêp 6. Jakamã mãn mẽ hkrata ra hã amgrà axkrut kaxyw. Nà na pa ra ijamaxpẽr. Kot paj Perẽj kamã mẽ hkra myjaja ra mẽ hã amgrà axkrut xwỳnhjaja nẽ kormã mẽ hã amgrà axkrut kêt xwỳnh piitã mẽ himex pa. Jao ra mẽ kamã pahi nywta pĩ. Nà ixte hpĩr mã kênã. Koja hprêk nẽ ixpãnhã Ijaew o amnhĩptàr kêt nẽ. Anhỹr o hamaxpẽr hãmri nẽ amnhĩ wỳr õ pôristi hkwỳjê hã karõ nẽ mẽ kãm mẽ hkrajê hã amỹnê nẽ mẽ kãm: —E kêr ka mẽ ma Perẽj wỳr mra nẽ kamã mẽ kêp mẽ hkra myrejaja ra mẽ hã amgrà axkrut xwỳnhjê nhĩmex pa. Nẽ kormã mẽ hã amgrà axkrut kêt xwỳnhjaja mããnẽn mẽ himex par kumrẽx. Nẽ Perẽj pu hã ri krĩ hkryre hkôt mããnẽn ri ajapôj nẽ ã mẽ himex par anẽ. Anẽ. Hãmri nhũm mẽ kuma nẽ ma mẽ hwỳr mrar kurê kumrẽx. Hãmri nẽ Perẽj wỳr pôj nẽ mẽ kêp mẽ hkra myre piitã mẽ himex pa. Jakamã nhũm mẽ katorxà nẽ mẽ hipêêxàjaja tee ri mẽ hkra htyk xwỳnhjê pumu nẽ hkaprĩ htỳx nẽ mỳr rũnh nẽ. Nom na pre Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr jarẽnh o mẽ pa xwỳnh finat Jeremĩstija ra amnepêm ã mẽ kot amnhĩ nhĩpêx anhỹrja kukamã mẽ panhĩgêtjê mã mẽ harẽ nẽ hã kagà. Na pre mẽ kãm Ijaew kurê xwỳnhjê pynênh nẽ ma mẽ õ pika hwỳr mẽ ho hapêx par kaxyw. Hãmri nhũm mẽ panã Rrakewja te ra kot tee ri ja hã mẽ omunh nẽ tanhmã amnhĩ nhĩpêx to pyràk nhũm Jeremĩstija tanhmã Ijaewjê jarẽnh to nẽ hã kagà. Nẽ hã kagà ho: Amnepêm Perẽj kamã na pre mẽ panã Rrakewja hpijagri ho nõrja ã ra htyk kaxyw nẽ tee ri hkra kator mã xwỳnhta kukamã hamaxpẽr nẽ mỳr o nõ. Nhũm hkwỳjaja tee ri akupỹm tam hamaxpẽr kaxyw kãm kapẽr. Tã jarãhã Rrakew kanrẽhã hkra nẽ htàmnhwỳ nijaja ra uràk nẽ tee ri mẽ hkrare ho hamak xàj mỳr o pa. Mẽ kot mẽ kêp utàr nẽ mẽ himex par jakamã nhũm mẽ tee ri mẽ ho hamak xàj mỳr o pa. Anẽ. Nhũm pre finat Jeremĩsja mẽ hkukamã ã mẽ harẽ nẽ mẽ hã kagà anẽ. Tã ra jarãhã mẽni piitã Rrakew pyrà nẽ hkrajê o hamak xàj mỳr o pa. Tã nhũm mytwrỳ grêre nẽ hapêx nhũm pahi Erox ty. Jakamã nhũm kamàt nhũm Jujeja gõr nẽ nõ. Nẽ kê õt kãm axte amỹti. Nhũm Tĩrtũm kapẽr o mẽ wrỳk xwỳnhja axte hwỳr wrỳ nẽ kãm: —Pa Juje? E na ra Marir pê hkra pĩr mã xwỳnhta ty. Jakamã kwa wa mãmrĩ ma akupỹm mõ. Ma akupỹm mẽ apê Ijaewjê nhõ pika hwỳr axàmnhĩx aprõ mẽ hkrata wa o mõ. Anhỹr o kãm kapẽr. Na pre ra amnepêm Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr o mẽ pa xwỳnhjê hõja ja kukamã mẽ panhĩgêtjê mã ja jarẽ nẽ hã kagà. Nẽ hã kagà kot: “Ixpê Tĩrtũm kot paj nhỹrmã Ejit rũm ma akupỹm õ pika hwỳr ixkrata wa mẽ kumẽ.” Anhỹr o kot hkukamã harẽnh nẽ hã kagà."}
{"eng": "When they saw the star, they rejoiced with exceedingly great joy.", "apn": "Jakamã nhũm mẽ kuma hãmri nẽ kato nẽ ma Perẽj wỳr mõr kurê kumrẽx. Hãmri nẽ kormã mẽ õ pika kamã mẽ pa ri kanhêti ho studa xwỳnhta nhũm mẽ axte amnhĩ kukamã omu nẽ hkĩnh nẽ. Nhũm ma Perẽj wỳr mẽ hkukamã mõ nhũm mẽ omunh pê ma hkôt pa rãhã hwỳr pôj. Nhũm kanhêtija pahi nywre nhõrkwỹ mỳri ajêt."}
{"eng": "“Behold, the virgin shall be with child, and shall give birth to a son. They shall call his name Immanuel,” which is, being interpreted, “God with us.”", "apn": "Nom kormã ã kãm kapẽr anhỹr xwỳj ri na pre ra Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnhjê hõja kukamã tanhmã harẽnh to nẽ hã kagà. Nẽ hã kagà ho: E mẽ inhma nẽ inhmar tỳx nẽ ho apa. Koja nhỹrmã pyka já kamã mẽhõ kormã hkukrit tã htujarô. Nẽ hkra kato nẽ myre. Nhũm mẽ omu nẽ hã hixi mẽ nhũm kêp Emanuew. Anẽ. Ijaew kapẽr kãm “Emanuew” jarẽnhja te kêp “Ota ra Tĩrtũm mẽ pahkôt pa ho pa” anhỹr jarẽnhta pyràk. Jakamã nhũm pre Tĩrtũm nhỹ hã kapẽr xwỳnhja Jejus kukamã ã harẽnh anẽ nẽ hã kagà."}
{"eng": "After the exile to Babylon, Jechoniah became the father of Shealtiel. Shealtiel became the father of Zerubbabel.", "apn": "Nẽ Josis kra na pre kêp Jekonĩs mẽ htõjaja. Kormã mẽ htĩr ri na pre Papirõn nhõ xwỳnhjaja kot mẽ hkurê kaxàr kaxyw mẽ hwỳr hprõt nẽ mẽ unê. Ijaew piitã unênh pa nẽ ma akupỹm mẽ õ pyka hwỳr mẽ ho hapêx nhũm mẽ hpãnhã Papirõn kamã pa ho pa. Jakamã nhũm Josis mẽ hkra Jekonĩs mẽ htõjaja mẽ hipêêxà pyrà nẽ Papirõn kamã pa ho pa. Nẽ Jekonĩs kra na pre kêp Saraxi. Nẽ Saraxi hkra na pre kêp Joropape."}