commit

.gitignore

@@ -0,0 +1,135 @@
+# Byte-compiled / optimized / DLL files
+__pycache__/
+*.py[cod]
+*$py.class
+
+# C extensions
+*.so
+
+# Distribution / packaging
+.Python
+build/
+develop-eggs/
+dist/
+downloads/
+eggs/
+.eggs/
+lib/
+lib64/
+parts/
+sdist/
+var/
+wheels/
+pip-wheel-metadata/
+share/python-wheels/
+*.egg-info/
+.installed.cfg
+*.egg
+MANIFEST
+
+# PyInstaller
+#  Usually these files are written by a python script from a template
+#  before PyInstaller builds the exe, so as to inject date/other infos into it.
+*.manifest
+*.spec
+
+# Installer logs
+pip-log.txt
+pip-delete-this-directory.txt
+
+# Unit test / coverage reports
+htmlcov/
+.tox/
+.nox/
+.coverage
+.coverage.*
+.cache
+nosetests.xml
+coverage.xml
+*.cover
+*.py,cover
+.hypothesis/
+.pytest_cache/
+
+# Translations
+*.mo
+*.pot
+
+# Django stuff:
+*.log
+local_settings.py
+db.sqlite3
+db.sqlite3-journal
+
+# Flask stuff:
+instance/
+.webassets-cache
+
+# Scrapy stuff:
+.scrapy
+
+# Sphinx documentation
+docs/_build/
+
+# PyBuilder
+target/
+
+# Jupyter Notebook
+.ipynb_checkpoints
+
+# IPython
+profile_default/
+ipython_config.py
+
+# pyenv
+.python-version
+
+# pipenv
+#   According to pypa/pipenv#598, it is recommended to include Pipfile.lock in version control.
+#   However, in case of collaboration, if having platform-specific dependencies or dependencies
+#   having no cross-platform support, pipenv may install dependencies that don't work, or not
+#   install all needed dependencies.
+#Pipfile.lock
+
+# PEP 582; used by e.g. github.com/David-OConnor/pyflow
+__pypackages__/
+
+# Celery stuff
+celerybeat-schedule
+celerybeat.pid
+
+# SageMath parsed files
+*.sage.py
+
+# Environments
+.env
+.venv
+env/
+venv/
+ENV/
+env.bak/
+venv.bak/
+
+# Spyder project settings
+.spyderproject
+.spyproject
+
+# Rope project settings
+.ropeproject
+
+# mkdocs documentation
+/site
+
+# mypy
+.mypy_cache/
+.dmypy.json
+dmypy.json
+
+# Pyre type checker
+.pyre/
+
+/data/
+
+exports
+models
+.DS_Store

app.py

@@ -0,0 +1,231 @@
+import json
+import os
+from datetime import datetime
+from pathlib import Path
+
+import gradio as gr
+
+# Define available terms
+AVAILABLE_TERMS = ["བྱང་ཆུབ་སེམས་", "ཆོས་", "དགེ་བ་", "སངས་རྒྱས་", "སྡིག་པ་", "སྡིག་པ་"]
+
+def load_context(term: str) -> str:
+    """Load context from JSON file for the given term"""
+    try:
+        context_path = Path(__file__) / "terms_context" / f"{term}.json"
+        return json.load(context_path.open("r"))
+    except Exception as e:
+        return f"Error loading context: {str(e)}"
+
+def process_term(tibetan_term: str, api_key: str) -> dict:
+    """Process a Buddhist term and return analysis results"""
+    if not api_key:
+        return {"error": "Please provide an Anthropic API key"}
+
+    # Set the API key for the session
+    os.environ["ANTHROPIC_API_KEY"] = api_key
+
+    context = load_context(tibetan_term)
+    try:
+        from term_standarization import TermStandardizationAgent
+        agent = TermStandardizationAgent()
+        results = agent.select_best_terms(tibetan_term, context)
+
+        # Save results
+        date_time = datetime.now().strftime("%Y%m%d%H%M%S")
+        results_path = Path("results")
+        results_path.mkdir(exist_ok=True, parents=True)
+        result_fn = results_path / f"{tibetan_term}_{date_time}.json"
+        json.dump(results, result_fn.open("w", encoding='utf-8'), indent=2, ensure_ascii=False)
+
+        return results
+    except Exception as e:
+        return {"error": str(e)}
+    finally:
+        # Clear the API key from environment after use
+        os.environ.pop("ANTHROPIC_API_KEY", None)
+
+def format_semantic_analysis(results: dict) -> str:
+    """Format just the semantic analysis section"""
+    output = []
+
+    # Source Data section
+    output.append("## Data Sources Used in Analysis")
+    output.append("\nThis analysis is based on:")
+    output.append("\n- Sanskrit parallel text")
+    output.append("\n- Traditional Tibetan commentaries")
+    output.append("\n- Existing English translations")
+
+    # Sanskrit analysis
+    output.append("## Sanskrit Analysis")
+    sanskrit = results["analysis"]["sanskrit_analysis"]
+    output.append(f"\n**Term:**")
+    output.append(f"{sanskrit['term']}")
+
+    output.append(f"\n**Morphology:**")
+    output.append(f"{sanskrit['morphology']}")
+
+    output.append(f"\n**Literal Meaning:**")
+    output.append(f"{sanskrit['literal_meaning']}")
+
+    output.append(f"\n**Technical Usage:**")
+    output.append(f"{sanskrit['technical_usage']}")
+
+    # Tibetan mapping
+    output.append("\n## Tibetan Mapping")
+    tibetan = results["analysis"]["tibetan_mapping"]
+    output.append(f"\n**Term:**")
+    output.append(f"{tibetan['term']}")
+
+    output.append(f"\n**Morphology:**")
+    output.append(f"{tibetan['morphology']}")
+
+    output.append(f"\n**Translation Strategy:**")
+    output.append(f"{tibetan['translation_strategy']}")
+
+    output.append(f"\n**Semantic Extension:**")
+    output.append(f"{tibetan['semantic_extension']}")
+
+    # Commentary insights
+    output.append("\n## Commentary Insights")
+    for commentary in results["analysis"]["commentary_insights"]:
+        output.append(f"\n**Source:**")
+        output.append(commentary['source'])
+        output.append("\n**Explanation:**")
+        output.append(commentary['explanation'])
+        output.append("\n**Technical Points:**")
+        for point in commentary['technical_points']:
+            output.append(f"- {point}")
+
+    return "\n".join(output)
+
+def format_results(results: dict) -> tuple:
+    """Format the results for display, returning separate sections"""
+    if "error" in results:
+        return f"Error: {results['error']}", ""
+
+    recommendations = []
+    evaluations = []
+
+    # Add recommendations
+    recommendations.append("# Recommended Translations")
+    for audience, details in results["recommendations"].items():
+        recommendations.append(f"\n## {audience}")
+        recommendations.append("**Term:**")
+        recommendations.append(details['term'])
+        recommendations.append("\n**Reasoning:**")
+        recommendations.append(details['reasoning'])
+
+    # Evaluation scores
+    evaluations.append("# Evaluation Scores")
+
+    # Create table header with more spacing
+    evaluations.append("\n| Term      | Technical Score      | Cultural Score      | Audience Score      | Reasoning      |")
+    evaluations.append("|------------|------------------|-----------------|-----------------|-------------|")
+
+    # Add table rows with spacing
+    for term, scores in results["evaluations"].items():
+        term_padded = f"{term}     "
+        tech_padded = f"{scores['technical_score']}     "
+        cultural_padded = f"{scores['cultural_score']}     "
+        audience_padded = f"{scores['audience_score']}     "
+        reasoning_padded = f"{scores['reasoning']}     "
+
+        evaluations.append(f"| {term_padded} | {tech_padded} | {cultural_padded} | {audience_padded} | {reasoning_padded} |")
+
+    return (
+        "\n".join(recommendations),
+        format_semantic_analysis(results),
+        "\n".join(evaluations)
+    )
+
+# Create the Gradio interface
+with gr.Blocks(title="Buddhist Term Analyzer") as demo:
+    gr.Markdown("# Buddhist Term Analyzer Agent")
+    gr.Markdown("Select a Tibetan Buddhist term to analyze its standardized translations and get detailed analysis.")
+
+    gr.Markdown("""
+## Data Sources Used in Analysis
+This analysis is based on:
+- Sanskrit parallel text
+- Traditional Tibetan commentaries
+- Existing English translations
+""")
+
+    with gr.Row():
+        with gr.Column():
+            api_key = gr.Textbox(
+                label="Anthropic API Key",
+                placeholder="Enter your Anthropic API key",
+                type="password"
+            )
+            tibetan_input = gr.Dropdown(
+                choices=AVAILABLE_TERMS,
+                label="Select Tibetan Term",
+                value=AVAILABLE_TERMS[0] if AVAILABLE_TERMS else None
+            )
+            analyze_button = gr.Button("Analyze Term")
+
+        with gr.Column():
+            recommendations_output = gr.Markdown(label="Recommendations", visible=False)
+            semantic_analysis_box = gr.Accordion("Semantic Analysis", open=False, visible=False)
+
+            with semantic_analysis_box:
+                semantic_analysis_output = gr.Markdown(label="Semantic Analysis")
+
+            evaluations_output = gr.Markdown(label="Evaluations", visible=False)
+
+    # Add loading configuration
+    with gr.Row():
+        with gr.Column(scale=1):
+            status_text = gr.Markdown(
+                "Ready",
+                elem_classes="status-text"
+            )
+
+    # Add custom CSS for status text
+    gr.Markdown("""
+        <style>
+            .status-text {
+                min-height: 50px;
+                font-size: 1.2em;
+                margin: 15px 0;
+                padding: 10px;
+                background-color: #f6f6f6;
+                border-radius: 8px;
+                text-align: center;
+            }
+        </style>
+    """)
+
+    def process_with_status(term, key):
+        try:
+            status_text.value = "**Analysis in progress...**"
+            results = process_term(term, key)
+            recommendations, semantic_analysis, evaluations = format_results(results)
+            status_text.value = "**Analysis complete!**"
+            return [
+                gr.update(value=recommendations, visible=True),
+                gr.update(value=semantic_analysis),
+                gr.update(value=evaluations, visible=True),
+                "**Analysis complete!**",
+                gr.update(visible=True)  # For semantic_analysis_box
+            ]
+        except Exception as e:
+            error_msg = "**Error occurred during analysis**"
+            return "", "", f"Error: {str(e)}", error_msg
+
+    # Analyze when button is clicked
+    analyze_button.click(
+        fn=process_with_status,
+        inputs=[tibetan_input, api_key],
+        outputs=[
+            recommendations_output,
+            semantic_analysis_output,
+            evaluations_output,
+            status_text,
+            semantic_analysis_box
+        ]
+    )
+
+if __name__ == "__main__":
+    demo.launch()

requirements.txt

@@ -0,0 +1,3 @@
+gradio
+anthropic
+claudette

results/བྱང་ཆུབ་སེམས་_20250115230920.json

@@ -0,0 +1,131 @@
+{
+  "tibetan_term": "བྱང་ཆུབ་སེམས་",
+  "recommendations": {
+    "Academic": {
+      "term": "bodhicitta",
+      "reasoning": "These terms maintain technical precision and reflect the Sanskrit etymology (bodhi+citta). 'Bodhicitta' preserves the original Sanskrit for academic contexts, while 'awakening mind' and 'mind of enlightenment' provide clear analytical translations that support scholarly discussion."
+    },
+    "Practitioner": {
+      "term": "awakening heart",
+      "reasoning": "These translations emphasize the emotional and aspirational qualities central to practice, using 'heart' to convey the deep feeling aspect of bodhicitta while maintaining its connection to awakening/enlightenment."
+    },
+    "General": {
+      "term": "spirit of enlightenment",
+      "reasoning": "These options are accessible to general readers while still conveying the essential meaning. They avoid technical language while capturing the motivational and transformative aspects of the concept."
+    }
+  },
+  "analysis": {
+    "sanskrit_analysis": {
+      "term": "bodhicitta",
+      "morphology": "bodhi (enlightenment) + citta (mind/thought)",
+      "literal_meaning": "mind of enlightenment",
+      "technical_usage": "The aspiration to attain complete enlightenment for the benefit of all beings"
+    },
+    "tibetan_mapping": {
+      "term": "བྱང་ཆུབ་སེམས་",
+      "morphology": "བྱང་ཆུབ་ (enlightenment) + སེམས་ (mind)",
+      "translation_strategy": "Direct calque translation preserving Sanskrit compound structure",
+      "semantic_extension": "Commonly used in both aspirational (སྨོན་སེམས་) and engaged (འཇུག་སེམས་) aspects"
+    },
+    "commentary_insights": [
+      {
+        "source": "General Mahayana texts",
+        "explanation": "The mind that aspires to achieve complete enlightenment motivated by compassion for all beings",
+        "technical_points": [
+          "Distinguished between relative and ultimate bodhicitta",
+          "Involves both aspiration and implementation",
+          "Foundation of Mahayana path"
+        ]
+      }
+    ],
+    "english_renderings": [
+      {
+        "translation": "mind of enlightenment",
+        "accuracy_score": 7,
+        "captures_sanskrit": true,
+        "captures_tibetan": true,
+        "notes": "Literal but misses technical connotations"
+      },
+      {
+        "translation": "awakening mind",
+        "accuracy_score": 6,
+        "captures_sanskrit": true,
+        "captures_tibetan": true,
+        "notes": "More dynamic but less technical"
+      }
+    ],
+    "semantic_synthesis": {
+      "core_meaning": "The altruistic intention to achieve complete enlightenment for the benefit of all beings",
+      "technical_usage": [
+        "Foundation of Mahayana practice",
+        "Both conventional and ultimate aspects",
+        "Basis for bodhisattva vows"
+      ],
+      "connotative_aspects": [
+        "Great compassion",
+        "Universal scope",
+        "Transformative power"
+      ]
+    },
+    "usage_examples": [
+      {
+        "source_text": "No specific context provided",
+        "usage_type": "Standard technical term",
+        "commentary_explanation": "Fundamental concept in Mahayana Buddhism defining the motivation and goal of practice"
+      }
+    ]
+  },
+  "evaluations": {
+    "bodhicitta": {
+      "technical_score": 9.5,
+      "cultural_score": 8.0,
+      "audience_score": 6.0,
+      "reasoning": "Preserves Sanskrit original, maintains technical precision, widely recognized in academic contexts but less accessible to general readers"
+    },
+    "awakening mind": {
+      "technical_score": 8.0,
+      "cultural_score": 7.5,
+      "audience_score": 7.5,
+      "reasoning": "Accurate literal translation capturing both components, balances technical accuracy with accessibility"
+    },
+    "mind of enlightenment": {
+      "technical_score": 8.0,
+      "cultural_score": 7.0,
+      "audience_score": 7.0,
+      "reasoning": "Direct literal translation, technically accurate but slightly static rendering"
+    },
+    "awakening heart": {
+      "technical_score": 6.5,
+      "cultural_score": 8.5,
+      "audience_score": 8.0,
+      "reasoning": "Captures emotional/aspirational aspects well, resonates with Western audiences, but sacrifices some technical precision"
+    },
+    "enlightened heart-mind": {
+      "technical_score": 7.5,
+      "cultural_score": 8.5,
+      "audience_score": 7.0,
+      "reasoning": "Good balance of technical and emotional aspects, acknowledges East Asian heart-mind concept"
+    },
+    "spirit of enlightenment": {
+      "technical_score": 5.5,
+      "cultural_score": 7.0,
+      "audience_score": 8.5,
+      "reasoning": "Very accessible but loses technical precision, risks confusion with Western spiritual concepts"
+    }
+  },
+  "total_api_calls_cost": 0.028602000000000002,
+  "token_usage": {
+    "AnalysisType.SEMANTIC": {
+      "token_usage": "In: 897; Out: 639; Cache create: 0; Cache read: 0; Total: 1536",
+      "api_call_cost": 0.012276
+    },
+    "AnalysisType.TERM_GENERATION": {
+      "token_usage": "In: 849; Out: 254; Cache create: 0; Cache read: 0; Total: 1103",
+      "api_call_cost": 0.006357
+    },
+    "AnalysisType.EVALUATION": {
+      "token_usage": "In: 1113; Out: 442; Cache create: 0; Cache read: 0; Total: 1555",
+      "api_call_cost": 0.009969
+    }
+  }
+}

results/སངས་རྒྱས་_20250115230841.json

@@ -0,0 +1,126 @@
+{
+  "tibetan_term": "སངས་རྒྱས་",
+  "recommendations": {
+    "Academic": {
+      "term": "Buddha",
+      "reasoning": "Preserves the Sanskrit etymology (buddha from √budh) while maintaining established academic convention. 'Awakened One' and 'Fully Enlightened One' are more interpretive but academically accepted translations that convey the semantic meaning."
+    },
+    "Practitioner": {
+      "term": "Buddha",
+      "reasoning": "Captures both the devotional aspect familiar to practitioners while 'Purified and Perfected One' reflects the Tibetan dual meaning of སངས་ (purified) and རྒྱས་ (developed/perfected). Maintains connection to practice lineages."
+    },
+    "General": {
+      "term": "Buddha",
+      "reasoning": "Uses widely recognized terms accessible to general audiences while maintaining essential meaning. 'Buddha' is now part of English vocabulary, while 'Enlightened Being' and 'Awakened One' are clear to newcomers."
+    }
+  },
+  "analysis": {
+    "sanskrit_analysis": {
+      "term": "buddha",
+      "morphology": "Past participle of √budh (to awaken/understand) + -ta suffix",
+      "literal_meaning": "One who has awakened/understood",
+      "technical_usage": "A fully enlightened being who has eliminated all obscurations and realized all knowable things"
+    },
+    "tibetan_mapping": {
+      "term": "སངས་རྒྱས་",
+      "morphology": "སངས་ (purified/cleared away) + རྒྱས་ (developed/expanded)",
+      "translation_strategy": "Semantic calque using two terms to capture dual aspects of enlightenment",
+      "semantic_extension": "Emphasizes both elimination (སངས་) of obscurations and development (རྒྱས་) of qualities"
+    },
+    "commentary_insights": [
+      {
+        "source": "General Buddhist Commentary Tradition",
+        "explanation": "Refers to one who has completely purified all obscurations and fully developed all positive qualities",
+        "technical_points": [
+          "Complete elimination of both cognitive and afflictive obscurations",
+          "Perfect development of wisdom and method",
+          "Realization of both ultimate and conventional truths"
+        ]
+      }
+    ],
+    "english_renderings": [
+      {
+        "translation": "Buddha",
+        "accuracy_score": 8,
+        "captures_sanskrit": true,
+        "captures_tibetan": false,
+        "notes": "Preserves Sanskrit meaning but doesn't reflect Tibetan dual aspects"
+      },
+      {
+        "translation": "Enlightened One",
+        "accuracy_score": 7,
+        "captures_sanskrit": true,
+        "captures_tibetan": false,
+        "notes": "Captures awakened aspect but misses purification-development dynamic"
+      }
+    ],
+    "semantic_synthesis": {
+      "core_meaning": "A fully enlightened being who has both eliminated all faults and developed all positive qualities to their ultimate extent",
+      "technical_usage": [
+        "Title for Shakyamuni Buddha",
+        "General term for any fully enlightened being",
+        "State of complete enlightenment"
+      ],
+      "connotative_aspects": [
+        "Complete purification of obscurations",
+        "Perfect development of qualities",
+        "Ultimate realization of reality",
+        "Capacity to benefit all beings"
+      ]
+    },
+    "usage_examples": [
+      {
+        "source_text": "No specific context provided",
+        "usage_type": "Standard technical term",
+        "commentary_explanation": "Refers to the state of complete enlightenment characterized by elimination of all faults and perfection of all qualities"
+      }
+    ]
+  },
+  "evaluations": {
+    "Buddha": {
+      "technical_score": 0.9,
+      "cultural_score": 0.95,
+      "audience_score": 0.95,
+      "reasoning": "Maintains Sanskrit original, universally recognized, established in English lexicon. High technical accuracy as primary term across traditions."
+    },
+    "Awakened One": {
+      "technical_score": 0.8,
+      "cultural_score": 0.7,
+      "audience_score": 0.85,
+      "reasoning": "Captures Sanskrit etymology (√budh) accurately, clear to general audiences, but misses Tibetan dual aspects of purification-development."
+    },
+    "Fully Enlightened One": {
+      "technical_score": 0.85,
+      "cultural_score": 0.8,
+      "audience_score": 0.8,
+      "reasoning": "Conveys completeness of realization, technically accurate, but 'enlightenment' has Western philosophical baggage."
+    },
+    "Purified and Perfected One": {
+      "technical_score": 0.9,
+      "cultural_score": 0.7,
+      "audience_score": 0.7,
+      "reasoning": "Excellent capture of Tibetan སངས་རྒྱས་ dual meaning, but less familiar to general audiences and loses Sanskrit connection."
+    },
+    "Enlightened Being": {
+      "technical_score": 0.75,
+      "cultural_score": 0.8,
+      "audience_score": 0.9,
+      "reasoning": "Accessible to general audiences, but lacks technical precision and Tibetan semantic richness."
+    }
+  },
+  "total_api_calls_cost": 0.029450999999999998,
+  "token_usage": {
+    "AnalysisType.SEMANTIC": {
+      "token_usage": "In: 885; Out: 677; Cache create: 0; Cache read: 0; Total: 1562",
+      "api_call_cost": 0.01281
+    },
+    "AnalysisType.TERM_GENERATION": {
+      "token_usage": "In: 881; Out: 280; Cache create: 0; Cache read: 0; Total: 1161",
+      "api_call_cost": 0.006843
+    },
+    "AnalysisType.EVALUATION": {
+      "token_usage": "In: 1171; Out: 419; Cache create: 0; Cache read: 0; Total: 1590",
+      "api_call_cost": 0.009798
+    }
+  }
+}

term_standarization.py

@@ -0,0 +1,304 @@
+import json
+from dataclasses import dataclass
+from datetime import datetime
+from enum import Enum
+from typing import Dict, List, Optional
+
+from claudette import Chat, models
+
+
+@dataclass
+class Context:
+    tibetan: str
+    english: str
+    commentaries: List[str]
+    sanskrit: Optional[str] = None
+
+
+class AnalysisType(Enum):
+    SEMANTIC = "semantic"
+    TERM_GENERATION = "term_generation"
+    EVALUATION = "evaluation"
+
+
+class BuddhistTermAnalyzer:
+    def __init__(self):
+        # Use Claude 3.5 Sonnet
+        self.model = models[1]  # claude-3-5-sonnet
+        self.total_api_calls_cost = 0
+        self.token_usage = {}
+
+        # Initialize different chats for different analysis types
+        self.system_prompts = {
+            AnalysisType.SEMANTIC: """You are an expert in Buddhist terminology analysis with deep knowledge of Sanskrit and Tibetan.
+            Analyze the given term through a systematic philological approach.
+            You must ONLY respond with a valid JSON object, no other text.
+            Never include any explanatory text before or after the JSON.
+
+            Required JSON structure:
+            {
+                "sanskrit_analysis": {
+                    "term": "string",  # Sanskrit equivalent
+                    "morphology": "string",  # Morphological breakdown
+                    "literal_meaning": "string",  # Literal meaning in Sanskrit
+                    "technical_usage": "string"  # Technical usage in Sanskrit Buddhist literature
+                },
+                "tibetan_mapping": {
+                    "term": "string",  # Tibetan term
+                    "morphology": "string",  # Morphological breakdown of Tibetan
+                    "translation_strategy": "string",  # How Tibetan translates the Sanskrit
+                    "semantic_extension": "string"  # Any semantic changes or extensions in Tibetan
+                },
+                "commentary_insights": [
+                    {
+                        "source": "string",  # Which commentary
+                        "explanation": "string",  # Key explanation
+                        "technical_points": ["string"]  # Technical clarifications
+                    }
+                ],
+                "english_renderings": [
+                    {
+                        "translation": "string",
+                        "accuracy_score": number,  # 1-10
+                        "captures_sanskrit": boolean,
+                        "captures_tibetan": boolean,
+                        "notes": "string"
+                    }
+                ],
+                "semantic_synthesis": {
+                    "core_meaning": "string",  # Core meaning synthesized from all sources
+                    "technical_usage": ["string"],  # List of technical usages found in context
+                    "connotative_aspects": ["string"]  # Important connotations and implications
+                },
+                "usage_examples": [
+                    {
+                        "source_text": "string",  # Original context
+                        "usage_type": "string",  # How term is used here
+                        "commentary_explanation": "string"  # What commentary says about this usage
+                    }
+                ]
+            }""",
+            AnalysisType.TERM_GENERATION: """You are an expert Buddhist translator.
+            You must ONLY respond with a valid JSON object, no other text.
+            Never include any explanatory text before or after the JSON.
+
+            Required JSON structure:
+            {
+                "academic": {
+                    "terms": ["term1", "term2"],
+                    "reasoning": "string"
+                },
+                "practitioner": {
+                    "terms": ["term1", "term2"],
+                    "reasoning": "string"
+                },
+                "general": {
+                    "terms": ["term1", "term2"],
+                    "reasoning": "string"
+                }
+            }""",
+            AnalysisType.EVALUATION: """You are an expert evaluator of Buddhist translations.
+            You must ONLY respond with a valid JSON object, no other text.
+            Never include any explanatory text before or after the JSON.
+
+            Required JSON structure:
+            {
+                "evaluations": {
+                    "term": {
+                        "technical_score": 0.0,
+                        "cultural_score": 0.0,
+                        "audience_score": 0.0,
+                        "reasoning": "string"
+                    }
+                }
+            }""",
+        }
+
+        # Initialize chats with respective system prompts
+        self.chats = {
+            analysis_type: Chat(self.model, sp=system_prompt)
+            for analysis_type, system_prompt in self.system_prompts.items()
+        }
+
+    def create_semantic_prompt(self, tibetan_term: str, contexts: List[Dict]) -> str:
+        return f"""
+        Analyze this Buddhist term following these steps:
+
+        Target Term: {tibetan_term}
+
+        Analysis Process:
+        1. First analyze the Sanskrit source:
+           - Identify the Sanskrit equivalent
+           - Break down its morphology
+           - Understand its literal and technical meanings
+
+        2. Map to Tibetan:
+           - Analyze how Tibetan translates the Sanskrit
+           - Note any semantic extensions or modifications
+           - Understand the translation strategy
+
+        3. Study the commentaries:
+           - Extract key explanations
+           - Note technical clarifications
+           - Identify special usages explained
+
+        4. Evaluate English translations:
+           - Compare against Sanskrit and Tibetan meanings
+           - Assess accuracy and completeness
+           - Note which aspects are captured/missed
+
+        5. Synthesize understanding:
+           - Combine insights from all sources
+           - Document technical usage patterns
+           - Note important connotations
+
+        Contexts:
+        {json.dumps(contexts, indent=2, ensure_ascii=False)}
+
+        Important:
+        - Base analysis strictly on provided contexts
+        - Use commentaries to resolve ambiguities
+        - Pay special attention to technical terms in commentaries
+        - Note when English translations diverge from Sanskrit/Tibetan
+        - Document specific usage examples from the context
+
+        Remember: Return ONLY the JSON object with no other text."""
+
+    def create_generation_prompt(
+        self, tibetan_term: str, semantic_analysis: Dict
+    ) -> str:
+        return f"""
+        Respond ONLY with a JSON object containing translation candidates:
+
+        Term: {tibetan_term}
+
+        Semantic Analysis:
+        {json.dumps(semantic_analysis, indent=2, ensure_ascii=False)}
+
+        Remember: Return ONLY the JSON object with no other text."""
+
+    def create_evaluation_prompt(
+        self, tibetan_term: str, candidates: Dict, semantic_analysis: Dict
+    ) -> str:
+        return f"""
+        Respond ONLY with a JSON object evaluating these candidates:
+
+        Term: {tibetan_term}
+
+        Candidates:
+        {json.dumps(candidates, indent=2, ensure_ascii=False)}
+
+        Semantic Analysis:
+        {json.dumps(semantic_analysis, indent=2, ensure_ascii=False)}
+
+        Remember: Return ONLY the JSON object with no other text."""
+
+    def _track_usage(self, analysis_type: AnalysisType, response):
+        cost = self.chats[analysis_type].cost
+        self.total_api_calls_cost += cost
+        self.token_usage[str(analysis_type)] = {
+            "token_usage": repr(response.usage),
+            "api_call_cost": cost,
+        }
+
+    def analyze_term(self, tibetan_term: str, contexts: List[Dict]) -> Dict:
+        """Main analysis pipeline using cached prompts"""
+
+        # 1. Semantic Analysis with cache
+        semantic_prompt = self.create_semantic_prompt(tibetan_term, contexts)
+        semantic_response = self.chats[AnalysisType.SEMANTIC](semantic_prompt)
+        self._track_usage(AnalysisType.SEMANTIC, semantic_response)
+        semantic_analysis = json.loads(semantic_response.content[0].text)
+
+        # 2. Term Generation with cache
+        generation_prompt = self.create_generation_prompt(
+            tibetan_term, semantic_analysis
+        )
+        generation_response = self.chats[AnalysisType.TERM_GENERATION](
+            generation_prompt
+        )
+        self._track_usage(AnalysisType.TERM_GENERATION, generation_response)
+        semantic_analysis = json.loads(semantic_response.content[0].text)
+        candidates = json.loads(generation_response.content[0].text)
+
+        # 3. Evaluation with cache
+        evaluation_prompt = self.create_evaluation_prompt(
+            tibetan_term, candidates, semantic_analysis
+        )
+        evaluation_response = self.chats[AnalysisType.EVALUATION](evaluation_prompt)
+        self._track_usage(AnalysisType.EVALUATION, evaluation_response)
+        evaluations = json.loads(evaluation_response.content[0].text)
+
+        # Combine results
+        return self.format_results(
+            tibetan_term,
+            semantic_analysis,
+            candidates,
+            evaluations,
+        )
+
+    def format_results(
+        self,
+        tibetan_term: str,
+        semantic_analysis: Dict,
+        candidates: Dict,
+        evaluations: Dict,
+    ) -> Dict:
+        """Format the final results"""
+        return {
+            "tibetan_term": tibetan_term,
+            "recommendations": {
+                "Academic": {
+                    "term": candidates["academic"]["terms"][0],
+                    "reasoning": candidates["academic"]["reasoning"],
+                },
+                "Practitioner": {
+                    "term": candidates["practitioner"]["terms"][0],
+                    "reasoning": candidates["practitioner"]["reasoning"],
+                },
+                "General": {
+                    "term": candidates["general"]["terms"][0],
+                    "reasoning": candidates["general"]["reasoning"],
+                },
+            },
+            "analysis": semantic_analysis,
+            "evaluations": evaluations["evaluations"],
+            "total_api_calls_cost": self.total_api_calls_cost,
+            "token_usage": self.token_usage,
+        }
+
+
+class TermStandardizationAgent:
+    def __init__(self):
+        self.analyzer = BuddhistTermAnalyzer()
+
+    def select_best_terms(self, tibetan_term: str, contexts: List[Dict]) -> Dict:
+        """Main entry point for term standardization"""
+        results = self.analyzer.analyze_term(tibetan_term, contexts)
+        return results
+
+
+# Example usage
+def main():
+    from pathlib import Path
+
+    # Initialize agent
+    agent = TermStandardizationAgent()
+
+    # Test input
+    tibetan_term = "བྱང་ཆུབ་སེམས་"
+    contexts_fn = Path(__file__).parent / "data" / f"{tibetan_term}.json"
+    contexts = json.load(contexts_fn.open())
+
+    # Process term
+    results = agent.select_best_terms(tibetan_term, contexts)
+    date_time = datetime.now().strftime("%Y%m%d%H%M%S")
+    results_path = Path(__file__).parent / "results"
+    results_path.mkdir(exist_ok=True, parents=True)
+    result_fn = results_path / f"{tibetan_term}_{date_time}.json"
+    json.dump(results, result_fn.open("w"), indent=2, ensure_ascii=False)
+    print(f"Results saved to: {result_fn}")
+
+
+if __name__ == "__main__":
+    main()

terms_context/ཆོས་.json

@@ -0,0 +1,178 @@
+[
+  {
+    "Tibetan": "བདེ་གཤེགས་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་སྲས་བཅས་དང་། །ཕྱག་འོས་ཀུན་ལའང་གུས་པར་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ལུང་བཞིན་མདོར་བསྡུས་ནས་ནི་བརྗོད་པར་བྱ། །",
+    "Sanskrit": "सुगतान् ससुतान् सधर्मकायान् प्रणिपत्यादरतोऽखिलांश्च वन्द्यान्। सुगतात्मजसंवरावतारं कथयिष्यामि यथागमं समासात्॥१॥",
+    "English 1": "I prostrate with respect to the sugatas, Who have the dharmakaya, and their offspring, And also to all worthy of veneration. I'll teach in brief, according to the scriptures, The way to enter the bodhisattva's vows.",
+    "English 2": "To those who go in bliss, the dharmakāya they possess, and all their heirs, To all those worthy of respect, I reverently bow. I shall now in brief describe The practice of the heirs of those who go in bliss, according to the scriptures.",
+    "Commentary 1": "།ཅུང་ཟད་རྟོགས་པར་དཀའ་བའི་ཚིག་ཡོད་པ། །དེ་དག་གསལ་བར་རྟོགས་པར་བྱ་ཕྱིར་འདིར། །ད་ནི་བདག་གིས་ཅུང་ཟད་ཙམ་འདི་བྲི། །གྲགས་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱས་པའི་འགྲེལ་པ་ཡོད་མོད་ཀྱི། །དེ་ལྟར་ཁོ་བོས་ཚུལ་བཞིན་བྲི་བར་བྱ། །གང་ཞིག་ཟོལ་མེད་བློ་ལྡན་བྱེ་བྲག་ཤེས། །དེ་ཡིས་འདི་ཡི་བྱེ་བྲག་ཤེས་པར་འགྱུར། །འདིར་སློབ་དཔོན་ཞི་བའི་ལྷ་གསུང་རབ་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་རིག་པ། རང་དང་གཞན་གྱི་བདེ་བ་ལ་རེ་བ་མེད་པ་དང་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཡོན་ཏན་ལ་ངེས་པར་གནས་པས། གཞན་རྣམས་ལ་ཡོན་ཏན་དེ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་ལ་འཇུག་པ་མཛད་པར་བཞེད་ནས། བདེ་གཤེགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུངས་སོ། །ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་ལ་དོན་དྲུག་གིས་བསྟན་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་དང་ཉན་ཐོས་དང་མཁན་པོ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་ཕྱག་བཙལ་བ་དང་། བརྗོད་པར་བྱ་བ་དང་། འབྲེལ་པ་དང་། དགོས་པ་དང་། རང་དགའི་སྐྱོན་སྤང་བ་དང་། ཟློས་པའི་སྐྱོན་སྤང་བའོ། ཕྱག་བཙལ་བ་ནི་བྱ་བའི་ཁྱད་པར་ཉིད་ཀྱིས་བསྟན་པའོ། །བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་ལ་འཇུག་པ་ནི། །ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པར་བྱ་བའི་ཚིག་གོ། །བསྟན་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་དགོས་པ་མངོན་པར་བརྗོད་པ་དང་། འབྲེལ་པ་ནི་ཤུགས་ལས་ཤེས་པར་བྱའོ། །གསུང་རབ་ཀྱི་ཚིག་ཅེས་པ་ནི་རང་དགའི་སྐྱོན་སྤང་བའོ། །བཏུས་པ་ཞེས་པ་ནི་ཟློས་པའི་སྐྱོན་སྤང་བ་སྟེ། དེ་དག་ནི་བསྡུས་པའི་དོན་ཏོ། །ཡན་ལག་གི་དོན་ནི། བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། བདེ་བའི་སྒྲ་ནི་མཛེས་པ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཏོ། །ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་པས་མཛེས་པར་གཤེགས་པས་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པ་སྟེ། བུ་མོ་གཟུགས་མཛེས་པ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མི་གསལ་བར་བྱེད་པའི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་རབ་ཏུ་བསལ་ནས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་གཤེགས་པའི་ཕྱིར་ན་ཡང་སྟེ། རིམས་ནད་ལེགས་པར་བྱང་བ་བཞིན་ནོ། །བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་རབ་ཏུ་བསལ་ནས་ཇི་སྲིད་དུ་འགྲོ་བར་བྱ་བའི་མཐར་ཕྱིན་པས་ན་ཡང་སྟེ། བུམ་པ་ལེགས་པར་གང་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་ལྟ་བུའི་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལ་གུས་པར་ཕྱག་བཙལ་ནས། བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ལ་འཇུག་པ་བསྟན་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བར་འབྲེལ་ཏོ།།སྲས་བཅས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་རྒྱལ་བ་རྣམས་ཀྱི་སྲས་པོས་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་རྣམས་དང་བཅས་ཏེ་སྟབས་གཅིག་ཏུའོ། །དེ་དག་གིས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་བསྟན་ཏོ། །ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་ཞེས་པ་ནི་ལུང་དང་རྟོགས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་སྐུ་མངའ་བ་དང་སྟབས་གཅིག་ཏུའོ། །ཆོས་ཀྱི་ཚོགས་བཅས་ཞེས་པའི་ཚིག་གིས་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་དགེ་འདུན་ཡང་བརྗོད་དེ། ཉན་ཐོས་ལ་སོགས་པ་ཕྱག་བྱ་བའི་འོས་སུ་གྱུར་པ་མ་ལུས་པ་ལ་ཕྱག་བྱས་པའོ། །ཅི་སྟེ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་རྗེས་ལ་ཆོས་ལ། དེའི་རྗེས་ལ་དགེ་འདུན་ལའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱ་བ་ལ་ཅི་སྟེ་གོ་རིམས་བཟློག་ནས་བསྟན་ཞེ་ན། ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འབྲེལ་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ། །བདེ་བར་གཤེགས་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་ཆོས་ཀྱི་དེའི་དབང་གིས་བསྐྱེད་པ་ནི་བདེ་བར་གཤེགས་པའི་སྲས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེ་དག་གི་སྡོམ་པའམ་སྡོམ་པར་བྱེད་པས་ན་སྡོམ་པ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་གཟུང་བ་སྔོན་དུ་འགྲོ་བ་ཅན་གྱིས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ཡང་དག་པར་ལེན་པ་དེ་ལ། གང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་ལ་སོགས་པ་དེས་འཇུག་པར་བྱེད་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཁྱོད་ཀྱིས་རང་དགར་བརྩམས་པ་ལ་སུས་འཛིན་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ་བརྗོད་པ། གསུང་རབ་ཀྱི་ཚིག་སྟེ་ལུང་ལས་མ་འདས་པའོ། །ཅི་སྟེ་ལུང་ལ་དད་པ་རྣམས་དེ་ཉིད་ལ་འཇུག་པར་རག་མོད། ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བསྟན་ཞེ་ན། བརྗོད་པ་བཏུས་པ་སྟེ་མདོར་བསྡུས་ནས་སོ། །ཅི་ལུང་བཞིན་དུ་ཞེས་སྨོས་པས་དོན་ལ་ཁྱད་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཇི་ལྟར་གཞན་དག་འཇུག་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ།",
+    "Commentary 2": "འདིར་རྩོམ་པ་ལ་འཇུག་པའི་ཚུལ་དང་། འཇུག་བྱའི་རང་བཞིན་དང་། མཐར་ཕྱིན་པའི་དོན་ཏེ་གསུམ་གྱིས་བསྟན་པའི་དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེ་དག་གིས་བསྟན་པའི་དགོས་འབྲེལ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མཆོད་བརྗོད། བཤད་པར་དམ་བཅའ་བ། ཁེངས་སྐྱུངས་པའོ། །དང་པོ་ནི། བདེ་གཤེགས་ཞེས་པ་ལ་རྣམ་སྣང་འཚོ་ནི་ལེགས་པར་གཤེགས་པས་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པ་སྟེ། དཔེར་ན། གཟུགས་ལེགས་པ་དང་། རིམས་ནད་ལེགས་པར་བྱང་བ་དང་། བུམ་པ་ལེགས་པར་གང་ཞེས་པ་ལྟར། ཉོན་མོངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒྲིབ་པ་སྤངས་ནས་མཛེས་པར་གཤེགས་པ་དང་། དེ་ཁོ་ན་ཉིད་མི་གསལ་བར་བྱེད་པའི་མ་རིག་པ་ལ་སོགས་པ་བསལ་ནས་ཕྱིར་མི་ལྡོག་པར་གཤེགས་པ་དང་། བག་ཆགས་ཐམས་ཅད་བསལ་ནས་མཐར་ཕྱིན་པར་གཤེགས་པ་སྟེ། སྤངས་པའི་དོན་དུ་འཆད་ཅིང་། དགེ་ལྷ་ནི། རྟོགས་བྱ་ཐམས་ཅད་རྟོགས་པས་བདེ་གཤེགས་ཞེས་བཞེད་པས། མདོར་ན་སྤངས་རྟོགས་ལེགས་པར་རྫོགས་པའམ། མཆོག་ཏུ་བདེ་བའི་སར་གཤེགས་པས་ན་བདེར་གཤེགས་ཏེ། བྱང་ས་ལས་ཀྱང་། མཆོག་ཏུ་ཁྱད་ཞུགས་པར་གཤེགས་པ་དང་། མི་ལྡོག་པར་གཤེགས་པས་ན་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ཞེས་བྱའོ་ཞེས་གསུངས་ཏེ། དེ་ནི་སངས་རྒྱས་དཀོན་མཆོག ཆོས་ཀྱི་སྐུ་ནི། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། ཆོས་སྐུ་རྣམ་གཉིས་ཤེས་བྱ་སྟེ། །ཆོས་དབྱིངས་ཤིན་ཏུ་དྲི་མེད་དང་། །དེ་ཡི་རྒྱུ་མཐུན་ཟབ་པ་དང་། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་ནི་སྟོན་པ་འོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རྟོགས་པའི་ཆོས་སྐུ་ཆོས་དབྱིངས་དག་པ་གཉིས་ལྡན་ཟག་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་དང་དབྱེར་མེད་པའོ། ། བསྟན་པ་ཡི་ནི་བདེན་པ་གཉིས་ཀྱི་དབང་དུ་བྱས་ཏེ་ཟབ་མོ་དང་སྣ་ཚོགས་གསུངས་པ་རྣམས་ཏེ། དེ་དག་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཡིན་ལ། དེ་དག་བདེ་གཤེགས་དེ་ལ་ལྡན་པས་ན་མངའ་ཞེས་བྱའོ། །སྲས་ནི། རྒྱུད་བླ་མ་ལས། ཐེག་མཆོག་ལ་མོས་ས་བོན་ཤེས་རབ་ནི། །སངས་རྒྱས་ཆོས་སྐྱེད་མ་དང་བསམ་གཏན་གྱི། །བདེ་བའི་མངལ་གནས་སྙིང་རྗེའི་མ་མ་ཅན། །གང་ཡིན་དེ་ནི་ཐུབ་པའི་རྗེས་སྐྱེས་སྲས། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། བདེ་གཤེགས་ཀྱི་རིགས་སུ་སྐྱེས་པའམ། དེའི་གདུང་འཚོབ་ནུས་པས་ན། དེའི་སྲས་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་རྣམས་ནི་དགེ་འདུན་དཀོན་མཆོག་སྟེ། དེ་དང་བཅས་པའི་སྐྱབས་གནས་གསུམ་དང་། ཐེག་ཆེན་པའི་སྐྱབས་གནས་མ་ཡིན་ཡང་། སྤྱིར་ཡོན་ཏན་གྱིས་མཐོ་བས་ཕྱག་བྱ་བའི་འོས་སུ་གྱུར་པའི་ཉན་རང་མཁན་སློབ་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ལའང་སྒོ་གསུམ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ། ཞེས་པ་ནི། དེ་ལྟར་བྱས་ཏེ་བསྟན་བཅོས་རྩོམ། །ཞེས་ཕྱི་མ་དང་འབྲེལ་བའི་ཚིག་གོ །དེ་ལྟར་མཆོད་བརྗོད་བྱས་པའི་དགོས་པ་ནི། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་བསྔགས་པའི་མདོར། གང་དག་སྟོན་པ་བདེ་གཤེགས་ལ། །མ��ོད་པ་ཆུང་ངུ་བྱེད་པ་ཡང་། །ལྷ་མིའི་བདེ་བ་ཀུན་བགྲོད་ནས། །འཆི་མེད་དམ་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །ཞེས་པ་ལྟར། གནས་སྐབས་དང་མཐར་ཐུག་གི་བདེ་བ་འགྲུབ་པ་ལ་སོགས་པ་ཡིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། བརྗོད་པར་བྱ་ཞེས་སྦྱར་ཏེ། གང་ཞེ་ན། བདེ་གཤེགས་སྲས་ཀྱི་སྡོམ་པ་ནི། ཉེས་སྤྱོད་སྡོམ་པ་དང་། དགེ་བའི་ཆོས་སྡུད་དང་། སེམས་ཅན་དོན་བྱེད་ཀྱི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་འཇུག་པ་སྟེ། དེ་དག་སྒྲུབ་པའི་ཐབས་ལེའུ་བཅུའི་སྒོ་ནས་སྟོན་པ་ནིའོ། །ཚུལ་ཇི་ལྟར་བྱ་ཞེ་ན། ལུང་སྟེ་མདོ་སྡེ་དང་བསྟན་བཅོས་དག་ལས་གསུངས་པ་བཞིན་དུའོ། །དེ་དག་ཉིད་ལས་གསུངས་པས་འདིར་བསྟན་པ་ལ་དགོས་པ་མེད་དོ་སྙམ་ན། དེ་དག་ན་འཁྲུགས་པ་རྣམས་བསྡེབས། མི་གསལ་བ་རྣམས་གསལ་བར་བྱས། འཐོར་བ་རྣམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཤིང་གཞུང་མང་པོ་རྣམས་མདོར་བསྡུས་ནས་བསྟན་པས་སྐྱོན་མེད་དོ། །དེ་ལྟར་བཤད་པར་དམ་བཅས་པའི་དགོས་པ་ནི། དམ་པ་རྣམས་དམ་བཅས་པའི་ཁུར་མི་འདོར་བས་ན་རྩོམ་པ་མཐར་ཕྱིན་པར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དམ་ཆོས་དཀོན་མཆོག་ཐམས་ཅད་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སྐུ་གཟུགས་ལ། །རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་ཆར། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་འབབ་པར་ཤོག །",
+    "Sanskrit": "सर्वसद्धर्मरत्नेषु चैत्येषु प्रतिमासु च। पुष्परत्नादिवर्षाश्च प्रवर्तन्तां निरन्तरम्॥२१॥",
+    "English 1": "May rains of gems and flowers and more Continuously shower down On all the jewels of the true dharma As well as on stupas and likenesses.",
+    "English 2": "May a continuous rain of precious jewels, flowers, and the like fall uninterruptedly upon all the sacred Dharma, the stupas, and the images.",
+    "Commentary 1": "རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པ་དེ་དག་ནི་རྒྱུན་མི་ཆད་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "ལུང་དང་རྟོགས་པའི་དམ་པའི་ཆོས་དཀོན་མཆོག་དེའི་རྟེན་གླེགས་བམ་ལ་སོགས་པ་དང་བཅས་པ་ཐམས་ཅད་དང་མཆོད་རྟེན་རྣམས་དང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པའི་སྐུ་གཟུགས་རྣམས་ལ་རིན་ཆེན་མེ་ཏོག་ལ་སོགས་པའི་ཆར་རྒྱུན་མི་ཆད་པ་འབབ་པར་ཤོག"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། །",
+    "Sanskrit": "सर्वक्षेत्राणुसंख्यैश्च प्रणामैः प्रणमाम्यहम्। सर्वत्र्यध्वगतान् बुद्धान् सहधर्मगणोत्तमान्॥२४॥",
+    "English 1": "I prostrate, bowing as many bodies As there are atoms in all realms, To all the buddhas of the three times, The dharma, and the sublime sangha.",
+    "English 2": "To all the Buddhas of the three times, along with the supreme Dharma and Sangha, I prostrate with as many bodies as there are atoms in all realms.",
+    "Commentary 1": "དུས་གསུམ་སྟེ་དུས་གསུམ་པོ་དེར་གཤེགས་པའོ། །���ོགས་ཀྱི་མཆོག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ནོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ནི། འདས་མ་འོངས་ད་ལྟར་གྱི་དུས་གསུམ་དུ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན་དང་ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་དགེ་འདུན་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ཞིང་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི་ལུས་བཏུད་ནས་བདག་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། །",
+    "Sanskrit": "बुद्धं गच्छामि शरणं यावदा बोधिमण्डतः। धर्मं गच्छामि शरणं बोधिसत्त्वगणं तथा॥२६॥",
+    "English 1": "Until I reach enlightenment's essence, I go for refuge to the buddhas. I go for refuge to the dharma And sangha of bodhisattvas too.",
+    "English 2": "Until I reach the essence of enlightenment, I take refuge in the Buddhas. Likewise, I take refuge in the Dharma and in the assembly of Bodhisattvas.",
+    "Commentary 1": "སྙིང་པོ་ནི་བཅུད་དོ། །སྐྱབས་ནི་སྐྱོབ་པའོ། །མཆི་ཞེས་པ་བཀའ་སྩལ་པ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བའོ། །",
+    "Commentary 2": "གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱི་དོན་ལ་གཉིས་ཏེ། གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ངོ་བོ་དང་། དབྱེ་བ་དང་། སོ་སོའི་རང་བཞིན་ནོ། །དང་པོ་ནི། འཇིགས་པ་སྤང་བའི་དོན་དུ་སྐྱབས་གནས་ལ་བསྟེན་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པ་དང་དེ་ལས་འདས་པ་གཉིས་སམ། འདས་པ་ལའང་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་སྐྱབས་འགྲོ་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ནི་འཇིགས་པ་འགའ་ཞིག་ལས་ཐར་པར་འདོད་ནས་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ལ་སོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་སྐྱབས་འགྲོ་མཆོག་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་རྒྱལ་མཚན་དམ་པ་ལས། འཇིགས་པས་སྐྲག་པའི་ས་རྣམས་ནི། །ཕལ་ཆེར་རི་དང་ནགས་ཚལ་དང་། །ཀུན་དགའ་རྭ་བ་ལྗོན་ཤིང་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ། །སྐྱབས་དེ་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ཞིང་། །སྐྱབས་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལས་རབ་མི་ཐར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདས་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ལ། རང་ཉིད་ནི་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུས་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ལ། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་ནི། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་ཀུན་ནས་བསླངས་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་བདག་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པས། དུས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར་དུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལུགས་ཀྱི་སྐྱབས་གནས་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའོ། །གཉིས་པ་ནི། ད��་པོར་སློབ་དཔོན་ལས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་སྡོམ་པ་བླངས་ནས། མདོ་ལས། སངས་རྒྱས་ལ་ནི་སྐྱབས་གསོལ་བ། །དེ་ནི་ཡང་དག་དགེ་བསྙེན་ཏེ། །ནམ་དུའང་ལྷ་རྣམས་གཞན་དག་ལ། །སྐྱབས་གསོལ་བར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །དམ་པའི་ཆོས་ལ་སྐྱབས་གསོལ་བ། །འཚེ་ཞིང་གནོད་པའི་སེམས་དང་བྲལ། །དགེ་འདུན་ལ་ནི་སྐྱབས་གསོལ་བ། །མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་ཕྱོགས་མི་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚུལ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་བློ་གཏད་ཅིང་། དེ་དག་ལ་གུས་པས་མཆོད་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང་། སེམས་ཅན་སུ་ལའང་གནོད་པར་མི་བྱ་བ་དང་། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་དང་མི་འགྲོགས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བསླབ་པ་མི་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་། གལ་ཏེ་ཉམས་ན་སླར་བླངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཉེས་པ་སྤོང་ཞིང་ཡོན་ཏན་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །གཉིས་པ་གཞུང་གི་དོན་ནི། དུས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར་དུ། ཡུལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་ལ་ཡང་ངོ་། །ཚུལ་ནི་སྐྱབས་སུ་མཆི་སྟེ་བདག་ཁྱེད་ལ་བསྟེན་པས་སྐྱོབས་ཤིག་པའོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། །",
+    "Sanskrit": "सर्वासु दिक्षु संबुद्धान् प्रार्थयामि कृताञ्जलिः। धर्मप्रदीपं कुर्वन्तु मोहाद्दुःखप्रपातिनाम्॥४॥",
+    "English 1": "With my palms joined, I implore the buddhas in all directions: Light the lamp of dharma in the gloom of suffering beings' confusion!",
+    "English 2": "To all the Buddhas in every direction, I join my palms and pray: For sentient beings confused in the darkness of suffering, Please kindle the lamp of Dharma.",
+    "Commentary 1": "གསོལ་བ་བཏབ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གསོལ་བ་འདེབས་པ་ནི་འབྲས་བུའི་དོན་དུའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་ནི་ཆོས་སྟོན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མགོ་ལྟུང་བར་བྱེད་པའི་ཚུལ་གང་ལྡན་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "དྲུག་པ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ་བ་ནི། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མུན་པའམ། སྡུག་བསྔལ་ཞིང་མི་ཤེས་པའི་མུན་པས་འཐོམས་ནས་ལམ་དང་ལམ་མིན་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་སྦར་ནས་ལམ་བསྟན་དུ་གསོལ།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་རབ་རིབ་དག །དཔྱིས་འབྱིན་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། །དམ་ཆོས་འོ་མ་བསྲུབས་པ་ལས། །མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་བྱུང་བ་ཡིན། །",
+    "Sanskrit": "जगदज्ञानतिमिरप्रोत्सारणमहारविः। सद्धर्मक्षीरमथनान्नवनीतं समुत्थितम्॥३१॥",
+    "English 1": "It's the great sun that brings an end To the darkness of beings' ignorance. It is the butter that emerges From churning the milk of the true dharma.",
+    "English 2": "The great sun dispels the ignorance of beings. The essence of butter emerges from churning the milk of the holy Dharma.",
+    "Commentary 1": "ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་སྤོང་བར་བྱེད་པའི་ཕྱིར་དཔྱིས་འབྱིན་པ་སྟེ་རྩད་ནས་འཇོམས་པའོ། །རྣམ་གྲངས་གཞན་གྱིས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འ",
+    "Commentary 2": "འགྲོ་བའི་མི་ཤེས་པ་སྟེ་ཤེས་སྒྲིབ་ཀྱི་རབ་རིབ་དག་དཔྱིས་འབྱིན་པའི་ཉི་མ་ཆེན་པོ་ཡིན། དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་འོ་མ་ཐམས་ཅད་བསྲུབས་པ་ལས་མར་གྱི་ཉིང་ཁུ་ཕྱུང་བ་ཡིན་ཞིང་།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་གཙོ་བོ་མཆོག །སེམས་ཀྱི་གསང་འདི་མ་ཤེས་ན། །བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་། །དེ་དག་དོན་མེད་གྱི་ནར་འཁྱམ། །",
+    "Sanskrit": "दुःखं हन्तुं सुखं प्राप्तुं ते भ्रमन्ति मुधाम्बरे। यैरेतद्धर्मसर्वस्वं चित्तं गुह्यं न भावितम्॥१७॥",
+    "English 1": "Those who don't know this secret of mind— The sublime, paramount of dharmas— Want to gain joy and end suffering But wander to no avail.",
+    "English 2": "Those who do not know this secret of the mind, the supreme essence of the Dharma, though they desire to attain happiness and overcome suffering, they wander aimlessly without purpose.",
+    "Commentary 1": "གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་ཞེས་སྨོས་ཏེ།ཆོས་ནི་ཐམས་ཅད་དོ། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་ཆོས་རྣམས་ཀྱི་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ནི་དོན་པོ་མཆོག་གོ། །གསང་བ་ནི་ཤེས་རབ་ཀྱི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་གསང་བའོ། །མ་ཤེས་ན་ཞེས་པ་ནི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་ཀྱི་མནོ་བསམ་བརྟན་པར་མ་བྱས་ན་སྟེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་དམིགས་སུ་བྱར་མེད་པར་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཤེས་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེ་བ་ནི་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་བདེན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །གྱི་ན་འཁྱམ་པ་ནམ་མཁའ་ལ་ཀུ་ཤའི་མེ་ཏོག་བཞིན་དུ་འཁྱམ་པས་དོན་མེད་པར་འཁྱམ་པའོ། །ཐབས་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ལ་སོགས་པ་ཤེས་རབ་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏུ་ཕྱིན་པའི་རབ་ཏུ་དབྱེ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ལོགས་སུ་མ་གསུངས་སོ། །མཇུག་བསྡུ་བའི་ཕྱིར།",
+    "Commentary 2": "དྲུག་པ་ཤེས་རབ་ནི། གང་གིས་ཆོས་ཀྱི་དོན་པོ་སྟེ་གཙོ་བོ་མཆོག་སེམས་ཀྱི་གསང་སྟེ་རང་བཞིན་སྟོང་པ་ཉིད། འགྲེལ་ཆེན་ལས་བྱིས་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་ཡིན་པས་གསང་ཞེས་བྱུང་ལ། རྣམ་བཤད་ལས་བདག་མེད་ཀྱི་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་བདག་གི་སེམས་ཀྱི་ནང་དུ་སྦ་བར་བྱ་བ་ཞེས་སོ། །འདི་མ་ཤེས་ན་བདེ་ཐོབ་སྡུག་བསྔལ་གཞོམ་འདོད་ཀྱང་དེ་དག་འདོད་པ་དོན་མེད་པར་གྱི་ནར་འཁོར་བར་འཁྱམས་���ེ། མདོ་ལས། འགྲོ་བ་འཁྲུལ་པ་རི་དྭགས་རྒྱར་ཆུད་འདྲར་ཤེས་ནས། །ཤེས་རབ་ལྡན་པ་མཁའ་ལ་བྱ་བཞིན་རྣམ་པར་རྒྱུ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། དེས་ན་ཤེས་རབ་ནི་སེམས་ཉིད་གཙོ་ཆེ་བ་ཡིན་ཏེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས་ཀྱང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་ཐམས་ཅད་ནི་རང་གི་སེམས་ལ་བརྟེན་ཏོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །ཐབས་དང་སྨོན་ལམ་སྟོབས་དང་ཡེ་ཤེས་ཀྱང་ཤེས་རབ་ཉིད་ལས་ཕྱེ་བ་ཡིན་པས་དེ་དག་ཀྱང་སེམས་གཙོ་བོ་ཡིན་ནོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་ནི། །ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ། །ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་མི་འཆོར་བར། །དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག །",
+    "Sanskrit": "निरूप्यः सर्वयत्नेन चित्तमत्तद्विपस्तथा। धर्मचिन्तामहास्तम्भे यथा बद्धो न मुच्यते॥४०॥",
+    "English 1": "With all efforts, I must check that the crazed elephant of mind has not slipped loose from being tied to the great post of thoughts of dharma.",
+    "English 2": "The intoxicated elephant of the mind should be firmly tethered to the great pillar of contemplating the Dharma. Strive with all effort to ensure it does not break free.",
+    "Commentary 1": "སེམས་ལ་བརྟག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །འབད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། འཆོར་བར་མི་འགྱུར་བར་འདོགས་པར་ནི་རིགས་པས་སོ། །ཇི་ལྟར་བརྟག་པར་བྱ་སྙམ་པ་ལ།",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ནི། སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་མྱོས་པ་འདི་བདག་གཞན་ལ་ཕན་པར་འགྱུར་བའི་ཆོས་ལ་སེམས་པའི་ཀ་ཆེན་ལ་ཇི་ལྟར་བཏགས་པ་ལོག་པའི་ལམ་དུ་མི་འཆོར་བ་དེ་ལྟར་འབད་པ་ཀུན་གྱིས་བརྟག་པར་བྱའོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས། །ཕྲན་ཚེགས་ཆེད་དུ་གནོད་མི་བྱ། །དེ་ལྟར་བྱས་ན་སེམས་ཅན་གྱི། །བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར། །",
+    "Sanskrit": "सद्धर्मसेवकं कायमितरार्थं न पीडयेत्। एवमेव हि सत्त्वानामाशामाशु प्रपूरयेत्॥८६॥",
+    "English 1": "For minor ends, don't harm this body That is for practicing true dharma. By doing so, you'll soon fulfill The wishes of all sentient beings.",
+    "English 2": "The holy Dharma is the body of practice. Do not harm it for trivial reasons. If you act in this way, the wishes of sentient beings will be quickly fulfilled.",
+    "Commentary 1": "དམ་པའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དམ་པ་དང་ལྡན་པས་ན་དམ་པའི་ཆོས་སོ། །དེ་འཛིན་པ་ནི་སྤྱོད་པའོ།།ཕྲན་ཚེགས་ནི་སྦྱིན་པའི་དོན་ཆ་ཆུང་བའོ། །དེ་བཞིན་དུ་ལུས་ཉོན་མོངས་པར་མི་བྱ་བ་ཡང་ངོ་། །དེའི་ཕྱིར་སྲོག་ནི་ཤིན་ཏུ་མི་གཏང་བའོ། །",
+    "Commentary 2": "ལུས་སྦྱིན་ཚུལ་ནི། དམ་པའི་ཆོས་ནི་སྤྱོད་པའི་ལུས་ལ་གཞན་ལ་ཕན་པ་ཕྲན་ཚེགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་གནོད་པར་མི་བྱའོ། །དེ་ལྟར་ཆོས་སྤྱོད་པའི་ལུས་འདི་བསྲུང་བར་བྱས་ན་རིམ་གྱིས་སེམས་ཅན་གྱི་བསམ་པ་མྱུར་དུ་རྫོགས་པར་འགྱུར་ཏེ། བཞི་བརྒྱ་པ་ལས། ལུས་འདི་དགྲ���ལྟར་མཐོང་མོད་ཀྱིས། །དེ་ལྟ་ན་ཡང་དེ་བསྲུང་བྱ། །ཁྲིམས་ལྡན་ཡུན་རིང་འཚོ་བ་ནི། །དེ་ལས་བསོད་ནམས་ཆེན་པོ་བྱེད། །ཅེས་གསུངས་སོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "མ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད། །མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་དང་། །གདུགས་དང་འཁར་བ་མཚོན་ཐོགས་དང་། །མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལ་མིན། །",
+    "Sanskrit": "धर्मं निर्गौरवे स्वस्थे न शिरोवेष्टिते वदेत्। सच्छत्रदण्डशस्त्रे च नावगुण्ठितमस्तके॥८८॥",
+    "English 1": "Dharma should not be taught to those who lack respect, who though not sick, wear turbans, or hold parasols or staves or weapons, or veil their heads.",
+    "English 2": "Do not teach the Dharma to those who are disrespectful. Not to those who, though not ill, have their heads wrapped, nor to those carrying umbrellas, sticks, or weapons, nor to those with covered heads.",
+    "Commentary 1": "ད་ནི་ཆོས་ཀྱི་སྦྱིན་པ་གཏང་བར་བྱ་བའི་ཚད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མི་ན་བཞིན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཀུན་ལ་སྦྱོར་བར་བྱའོ། །མགོ་གཡོགས་པ་ནི་མགོ་བོ་རས་ཀྱིས་གཏུམས་པའོ། །ཆོས་ནི་གསུང་རབ་ཡན་ལག་དགུའོ། །གདུགས་དང་ཁར་བ་དང་མཚོན་ཐོགས་པ་ནི་དེ་དག་དང་ལྡན་པའོ། །དཀྲིས་པ་ནི་ཐོད་བྱས་པའོ།།",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ནི། བསམ་པ་མ་གུས་པ་ལ་ཆོས་མི་བཤད་ཅིང་། སྤྱོད་ལམ་མི་ན་བཞིན་དུ་མགོ་དཀྲིས་པ་དང་། གདུགས་དང་འཁར་བ་དང་མཚོན་ཆ་ཐོགས་པ་དང་། མགོ་བོ་གཡོགས་པ་དག་ལའང་ཆོས་བཤད་པར་བྱ་བ་མིན་ནོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དམན་ལ་ཟབ་དང་རྒྱ་ཆེ་དང་། །སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་མིན། །དམན་དང་མཆོག་གི་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་དུ་སྤྱད། །",
+    "Sanskrit": "गम्भीरोदारमल्पेषु न स्त्रीषु पुरुषं विना। हीनोत्कृष्टेषु धर्मेषु समं गौरवमाचरेत्॥८९॥",
+    "English 1": "Don't teach the lesser the vast and deep, Or women unless a man is present. Approach with equal reverence Foundational and higher dharmas.",
+    "English 2": "Profound and vast, yet humble; not a woman without a man. Treat all dharmas, both lowly and supreme, with equal respect and practice them always.",
+    "Commentary 1": "དམན་པ་ནི་དམན་པ་ལ་མོས་པའོ། །ཟབ་པ་ནི་ཡིད་མ་གཞུངས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རྟོགས་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །",
+    "Commentary 2": "གང་ཟག་དམན་པ་ལ་ཟབ་ཅིང་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་སྐྱེས་པ་མེད་པར་བུད་མེད་ལ་དབེན་པར་ཆོས་བཤད་པར་བྱ་བ་མིན། དམན་པ་ཉན་ཐོས་དང་མཆོག་ཐེག་ཆེན་གྱི་ཆོས་ལ་མཚུངས་པར་གུས་པས་ཀུན་ཏུ་སྤྱད་དོ། །གཞན་དུ་ན་ཆོས་སྤང་བར་འགྱུར་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་རྣམ་པར་འཐག་པ་བསྡུས་པ་ལས། འཇམ་དཔལ་གང་ལ་ལས་དེ་བཞིན་གཤེགས་པས་གསུངས་པའི་ཆོས་ལ་ལ་ནི་བཟང་བར་འདུ་ཤེས་པར་བྱེད། ལ་ལ་ནི་ངན་པར་འདུ་ཤེས་པར་བྱེད་ན་དེ་ནི་དམ་པའི་ཆོས་སྤོང་བའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་���ྱུར་པ། །དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་མི་བྱ། །སྤྱོད་པ་ཡོངས་སུ་དོར་མི་བྱ། །མདོ་དང་སྔགས་ཀྱིས་འདྲིད་མི་བྱ། །",
+    "Sanskrit": "नोदारधर्मपात्रं च हीने धर्मे नियोजयेत्। न चाचारं परित्यज्य सूत्रमन्त्रैः प्रलोभयेत्॥९०॥",
+    "English 1": "Don't introduce a lesser dharma to those who are vessels for the vast. Also, do not disregard conduct or lead astray with sutras and mantras.",
+    "English 2": "Those who are vessels of the vast Dharma should not engage in inferior teachings. One should not completely abandon one's conduct. One should not be led astray by sutras and mantras.",
+    "Commentary 1": "རྒྱ་ཆེན་པོ་ནི་ཐེག་པ་ཆེན་པོའོ། །དམན་པ་ནི་ཉན་ཐོས་ཀྱི་ཐེག་པའོ། །འདྲིད་པ་ནི་མདོ་སྡེའི་ཚིག་དང་སྔགས་ཀྱི་ཚིག་འབའ་ཞིག་གིས་ཐར་པ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བ་ལ། སྡོམ་པ་ལ་སོགས་པས་ཅི་བྱ་ཞེས་འདེབས་པ་སྟེ་དེ་སྐད་དུ་མ་འདྲིད་པའོ། །སྤྱོད་པ་ནི་བསླབ་པའི་སྡོམ་པའོ། །འདི་དག་བྱ་བར་མི་འོས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།",
+    "Commentary 2": "རྒྱ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་སྣོད་གྱུར་པ་དམན་པའི་ཆོས་ལ་སྦྱར་བར་མི་བྱ་སྟེ། དཀོན་མཆོག་བརྩེགས་པ་ལས། སེམས་ཅན་སྣོད་དུ་མ་གྱུར་པ་རྣམས་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་རྒྱ་ཆེན་པོ་སྟོན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁྲུལ་པ་དང་། རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཐེག་པ་དམན་པ་སྟོན་པ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་འཁྲུལ་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །སྤྱོད་པ་སྟེ་བསླབ་པའང་ཡོངས་སུ་དོར་བར་མི་བྱ་ཞིང་། དེ་དོར་ནས་མདོ་དང་སྔགས་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ཐར་བར་འགྱུར་རོ་ཞེས་འདྲིད་པར་མི་བྱའོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ། །འཁྱལ་ཞིང་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་། །བདག་གིས་ཞེ་སྡང་མི་རིགས་ཏེ། །སངས་རྒྱས་སོགས་ལ་གནོད་མི་མངའ། །",
+    "Sanskrit": "प्रतिमास्तूपसद्धर्मनाशकाक्रोशकेषु च। न युज्यते मम द्वेषो बुद्धादीनां न हि व्यथा॥ ६४॥",
+    "English 1": "It's not right to get angry at those who insult or destroy statues, stupas, and the true dharma— the buddhas and such aren't harmed.",
+    "English 2": "Even towards those who desecrate or destroy statues, stupas, or holy scriptures, it is not right for me to feel anger. The Buddhas and others cannot be harmed.",
+    "Commentary 1": "དེ་ལྟ་ན་སྐུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། སྐུ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཆོད་རྟེན་ནི་མཆོད་རྟེན་ཉིད་དོ། །འཁྱལ་པ་ནི་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པ་རྗེས་སུ་བརྗོད་པའོ། །འཇིག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་བཤེས་ལ་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་ལ་གནོད་པ་མེད་པ་དང་། གནོད་པ་ཅན་ལ་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྐུ་གཟུགས་དང་མཆོད་རྟེན་དང་དམ་ཆོས་ལ་འཁྱལ་པ་སྟེ་ཚུལ་དེ་མི་མཐུན་པ་སྨྲ་ཞིང་དེ་དག་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་བདག་གི་སྙིང་རྗེས་དེ་བཟློག་པར་བྱའི་ཞེ་སྡང་བྱ་བར་མི་རིགས་ཏེ། ཡུལ་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ལ་གནོད་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་མངའ་ཞིང་གནོད་བྱེད་ནི་སྙིང་རྗེའི་གནས་ཡིན་པས་སོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "གལ་ཏེ་བཟོད་བསྒྲུབ་བསམ་མེད་པས། །དགྲ་འདི་མཆོད་བྱ་མིན་ཞེ་ན། །གྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བ། །དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད། །",
+    "Sanskrit": "क्षमासिद्ध्याशयो नास्य तेन पूज्यो न चेदरिः। सिद्धिहेतुरचित्तोऽपि सद्धर्मः पूज्यते कथम्॥ १०९॥",
+    "English 1": "If enemies deserve no honor since they've no thought to make you patient, why would you honor the true dharma, the cause of accomplishment?",
+    "English 2": "If you say this enemy should not be honored because there is no intention to cultivate patience, then why honor even the sublime Dharma, which is a cause for accomplishment?",
+    "Commentary 1": "འདི་སྙམ་དུ་སྒྲ་འདི་ལ་བཟོད་པ་འདི་བསྒྲུབ་པར་བྱའོ་སྙམ་པའི་བསམ་པ་མེད་པས་མཆོད་པའི་འོས་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་དུ་རྟོག་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ནི། གལ་ཏེ་དགྲ་འདི་བཟོད་པ་བསྒྲུབ་པར་བྱ་སྙམ་པའི་བསམ་པ་མེད་པས་དེའི་རྒྱུ་ཡིན་ཀྱང་མཆོད་པར་བྱ་བ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། དགེ་བ་འགྲུབ་པ་ཡི་ནི་རྒྱུར་རུང་བའི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱང་ཅི་སྟེ་མཆོད་དེ་མི་འགྱུར་རོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དེ་བས་རབ་ཏུ་སྡང་སེམས་ལ། །བརྟེན་ནས་བཟོད་པ་སྐྱེ་བས་ན། །དེ་ཉིད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས། །དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་མཆོད་པར་འོས། །",
+    "Sanskrit": "तद्दुष्टाशयमेवातः प्रतीत्योत्पद्यते क्षमा। स एवातः क्षमाहेतुः पूज्यः सद्धर्मवन्मया॥ १११॥",
+    "English 1": "Thus since malevolent intent is what produces patience, just they are the cause of patience and worthy of veneration, like true dharma.",
+    "English 2": "Therefore, since patience arises in dependence on intense anger, that very anger is the cause of patience. Thus, it is worthy of veneration like the holy Dharma.",
+    "Commentary 1": "གང་གི་ཕྱིར་ཕན་པ་ལ་ཕྱོགས་པ་ལས་བཟོད་པ་མེད་པ་དེའི་ཕྱིར་དགྲ་བོའི་གནོད་པ་བསམ་པ་ལ་བརྟེན་ན་བཟོད་པ་འགྲུབ་པ་ཡིན་པས་ན་དགྲ་བོ་དེ་མཆོད་པར་འོས་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "དེ་བས་ན་རབ་ཏུ་སྡང་བའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བཟོད་པ་སྐྱེ་བས་ན་དགྲ་དེ་ཉིད་བཟོད་པའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་དེ་དམ་པའི་ཆོས་བཞིན་དུ་མཆོད་པར་འོས་སོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །རྒྱལ་ལ་གུས་བྱ་དེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཅི་ཡི་ཚུལ། །",
+    "Sanskrit": "सत्त्वेभ्यश्च जिनेभ्यश्च बुद्धधर्मागमे समे। जिनेषु गौरवं यद्वन्न सत्त्वेष्विति कः क्रमः॥ ११३॥",
+    "English 1": "A buddha's qualities are gained from beings and buddhas alike. How is it right to have respect for victors but not beings?",
+    "English 2": "From sentient beings and the victorious ones, the Buddha's qualities are equally accomplished. If we show respect to the victorious ones, why not show the same to sentient beings?",
+    "Commentary 1": "གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་དེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །ཚུལ་ནི་རིམ་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ལུང་གི་དོན་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པ་མེད་པས་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་གནས་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན་རིགས་པ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་འདི་དག་མགུ་བར་བྱས་པ་མང་པོ་ཞིག་འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏེ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འགྲུབ་པར་འདྲ་བ་ལ་རྒྱལ་བ་ལ་གུས་པར་བྱ་བ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་མིན་པ་ཅིའི་ཚུལ་ཏེ་རིགས་པའི་ཚུལ་མིན་ནོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་ཆ་ཡོད་པ། །དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་འགའ་མི་མཉམ། །",
+    "Sanskrit": "बुद्धधर्मागमांशेन तस्मात्सत्त्वा जिनैः समाः। न तु बुद्धैः समाः केचिदनन्तांशैर्गुणार्णवैः॥ ११६॥",
+    "English 1": "For gaining a buddha's traits, they have a part and are thus equal. Infinite oceans of qualities, the buddhas are equaled by none.",
+    "English 2": "Those who have the qualities of the Buddha's teachings are considered equal. However, none can equal the Buddhas with their boundless ocean of qualities.",
+    "Commentary 1": "དེའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་སེམས་ཅན་དང་། རྒྱལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་ནི་སྟོབས་ལ་སོགས་པའོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་ཕུང་པོ་དེ་དག་མཚོན་པའོ། །མཐའ་ཡས་པ་ནི་མུ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་རྒྱུ་དེའི་སྒོ་ནས་འགའ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་མི་མཉམ་མོ། །",
+    "Commentary 2": "མདོར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འགྲུབ་པའི་ཆ་མཉམ་པར་ཡོད་པ་དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་ཡོན་ཏན་མི་མཉམ་མོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པའི། །དམ་ཆོས་དགའ་བའི་མཆོག་སྤངས་ནས། །སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་ཡིས་གཡེང་བ་དང་། །རྒོད་སོགས་ལ་ཁྱོད་ཅི་ཕྱིར་དགའ། །",
+    "Sanskrit": "मुक्त्वा धर्मरतिं श्रेष्ठामनन्तरतिसंततिम्। रतिरौद्धत्यहास्यादौ दुःखहेतौ कथं तव॥१५॥",
+    "English 1": "Forsaking the sublime joy of dharma, the cause of infinite delight, why do you relish such distractions and games that will cause suffering?",
+    "English 2": "Having abandoned the supreme joy of the holy Dharma, which is the source of limitless joy, why do you delight in distractions and frivolity, which are causes of suffering?",
+    "Commentary 1": "དགའ་བའི་རྒྱུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ཞེན་པའོ། །རྒྱུན་ནི་བདེ་བའི་རྒྱུན་ནོ། །མཐའ་ཡས་པ་ནི་བརྩིས་མི་ལང་བའོ། །རྒོད་པ་ནི་ལུས་དང་སེམས་མ་ནོན་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ནི། དགའ་བའི་རྒྱུ་ནི་མཐའ་ཡས་པར་གྱུར་པའི་དམ་པའི་ཆོས་ཀྱི་དགའ་བ་མཆོག་སྤངས་ནས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ལུས་སེམས་རྒོད་པར་གྱུར་པ་གཡེང་བ་དང་། ངག་གི་དགོད་པ་དང་གླུ་ལ་སོགས་པ་ལ་ཁྱོད་ཅིའི་ཕྱིར་དགའ་སྟེ་དགའ་བར་མི་རིགས་སོ། །གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བདག་ནི་སྔོན་དང་ད་ལྟར་ཡང་། །ཆོས་ལ་མོས་དང་བྲལ་བ་ཡིས། །ཕོངས་པ་འདི་འདྲ་བྱུང་བར་གྱུར། །སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་། །",
+    "Sanskrit": "धर्मच्छन्दवियोगेन पौर्विकेण ममाधुना। विपत्तिरीदृशी जाता को धर्मे छन्दमुत्सृजेत्॥३९॥",
+    "English 1": "Because I have not longed for dharma, Such tribulations have occurred To me before and even now. Who would forsake the wish for dharma?",
+    "English 2": "In the past and even now, due to my lack of devotion to the Dharma, I have experienced such poverty. Who would abandon devotion to the Dharma?",
+    "Commentary 1": "འདི་འདྲ་ཞེས་པ་ནི་དབུལ་བ་ལ་སོགས་པའི་མཚན་ཉིད་དོ། །",
+    "Commentary 2": "གསུམ་པ་ནི། བདག་ནི་སྔོན་ཚེ་དང་ད་ལྟ་ཆོས་ལ་མོས་པ་དང་བྲལ་བས་ན་བདེ་བས་ཕོངས་འདི་འདྲར་བྱུང་གྱུར་ན་ཞེས་པའི་དོན་དུ་འགྲེལ་ཆེན་ལས་སྡེབས་སོ། །ཤེས་ལྡན་སུ་ཞིག་ཆོས་ལ་མོས་པ་གཏོང་།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས། །ཚེ་འདི་དོན་མེད་འདའ་བར་འགྱུར། །རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས། །གཡུང་དྲུང་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་འགྱུར། །",
+    "Sanskrit": "बालैः सभागचरितो नियतं याति दुर्गतिम्। नेष्यते विषभागश्च किं प्राप्तं बालसंगमात्॥९॥",
+    "English 1": "Because you only think of them, your life will pass by pointlessly. Inconstant friends and relatives will ruin even constant dharma.",
+    "English 2": "By merely thinking about these things, this life will pass meaninglessly. Through impermanent friends and companions, even the eternal Dharma will be destroyed.",
+    "Commentary 1": "ཚེ་ཐུང་ཞེས་པ་ནི་ཚེ་བག་ཙམ་མོ། །ཡང་ཡང་ཞེས་པ་ནི་ཡང་དང་ཡང་དུའོ། །དོན་མེད་པ་ནི་མཛའ་བཤེས་ཀྱི་སེམས་ཁྲལ་བྱས་པ་ལ་འབྲས་བུ་མེད་པའོ། །གཡུང་དྲུང་ནི་ཡུན་རིང་དུ་གནས་པའོ། །འཇིག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "དེ་ལ་སེམས་པ་འབའ་ཞིག་གིས་དུས་འདས་ཏེ་དགེ་བ་མ་གྲུབ་པས་ཚེ་འདི་དོན་མེད་དུ་འདའ་བར་འགྱུར་རོ། །གཉིས་པ་ཆགས་བྱ་ཡུལ་གྱི་ཉེས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བྱིས་པ་ཞེན་པས་བསྟེན་བྱ་མ་ཡིན་པ་དང་། སྐབས་སུ་བབ་ན་ཇི་ལྟར་འགྲོག་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། རྟག་པ་མེད་པའི་མཛའ་བཤེས་ཀྱིས་གཡུང་དྲུང་ནི་ཐར་པ་སྟེ་དེའི་རྒྱུར་གྱུར་པའི་ཆོས་ཀྱང་འཇིག་པར་བྱེད་ཅེས་པ་དགེ་ལྷས་སོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དུར་ཁྲོད་སོང་ནས་གཞན་དག་གི། །རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས། །འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི། །ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་བྱེད་པར་འགྱུར། །",
+    "Sanskrit": "कायभूमिं निजां गत्वा कङ्कालैरपरैः सह। स्वकायं तुलयिष्यामि कदा शतनधर्मिणम्॥३०॥",
+    "English 1": "When will I go to charnel grounds to see that other people's bones and my own body are the same in being perishable things?",
+    "English 2": "Going to the charnel ground, when will my body and the skulls of others be equalized as things subject to destruction?",
+    "Commentary 1": "ཀུན་ཏུ་ཆགས་པ་རྣམས་གཏོང་བའི་རྒྱུ་མི་རྟག་པ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དུར་ཁྲོད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། དུར་ཁྲོད་ནི་དུར་ཁྲོད་དོ།།འཇིག་པ་ནི་རུལ་བའི་དངོས་པོ་སྟེ་དེའི་ཆོས་ཅན་ནོ། །ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་ནམ་ཞིག་དེ་དང་འདྲ་བར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "བཞི་པ་ནི། དེ་ཡང་སྐབས་སུ་དུར་ཁྲོད་དུ་སོང་ནས་གཞན་དག་གི་རུས་གོང་དག་དང་བདག་གི་ལུས་འདི་མཐར་འཇིག་པའི་ཆོས་ཅན་དག་ཏུ་ནི་འདྲའོ་ཞེས་ནམ་ཞིག་མགོ་སྙོམས་པར་བྱེད་པར་འགྱུར་ཞེས་དེར་སྨོན་པའོ། །གཉིས་པ་དབེན་པ་ལ་མི་སྤྲོ་བའི་རྒྱུ་ནི།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "ལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི། །ཤིང་དང་འོད་ཟེར་ཐམས་ཅད་དང་། །ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག །",
+    "Sanskrit": "पक्षिभ्यः सर्ववृक्षेभ्यो रश्मिभ्यो गगनादपि। धर्मध्वनिरविश्रामं श्रूयतां सर्वदेहिभिः॥३७॥",
+    "English 1": "May all corporeal beings hear the unceasing sound of dharma from every bird, tree, and light ray, and even from the sky.",
+    "English 2": "",
+    "Commentary 1": "འོད་ཟེར་ཞེས་བྱ་བ་ནི་ཉི་ཟེར་ལ་སོགས་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "ལུས་ཅན་ཀུན་གྱིས་བྱ་དང་ནི། །ཤིང་དང་འོད་ཟེར་ལ་སོགས་པ་ཐམས་ཅད་དང་། ནམ་མཁའ་ལས་ཀྱང་ཆོས་ཀྱི་སྒྲ། །རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཐོས་པར་ཤོག།"
+  }
+]

terms_context/དགེ་བ་.json

@@ -0,0 +1,106 @@
+[
+  {
+    "Tibetan": "དགེ་བ་བསྒོམ་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས། །འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་འཕེལ་འགྱུར་ལ། །བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་། །ཅི་སྟེ་འདི་དག་མཐོང་ན་དོན་ཡོད་འགྱུར། །",
+    "Sanskrit": "मम तावदनेन याति वृद्धिं कुशलं भावयितुं प्रसादवेगः। अथ मत्समधातुरेव पश्ये-दपरोऽप्येनमतोऽपि सार्थकोऽयम्॥३॥",
+    "English 1": "To cultivate virtue, the power of my faith will increase for now through these. If others with fortune equal to mine see these, it will become meaningful.",
+    "English 2": "My faith will thus be strengthened for a little while, That I might grow accustomed to this virtuous way. But others who now chance upon my words May profit also, equal to myself in fortune.",
+    "Commentary 1": "དགེ་བ་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སོ། །དད་པའི་ཤུགས་ཏེ་དད་པའི་སྟོབས་འཕེལ་བར་འགྱུར་རོ། །རེ་ཞིག་ཅེས་བྱ་བའི་སྒྲས་ནི་གཞན་གྱི་དོན་ལ་རེ་ལྟོས་ཡོད་པར་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སྨོས་ཏེ། ཅི་སྟེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་ནི་སྐལ་བ་མཚུངས་པའོ། །སྡོམ་པ་ལ་འཇིག་པར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ཕན་ཡོན་བརྗོད་པར་བཞེད་ནས།",
+    "Commentary 2": "བསྟན་བཅོས་བརྩམས་པ་ལ་དགོས་པ་ཅི་ཡོད་ཅེ་ན། དགེ་བ་བྱང་སེམས་དེ་བསྒོམ་པའི་ཕྱིར་བདག་གི་དད་པའི་ཤུགས་ཏེ་རྒྱུན་རང་གིས་རྟོགས་པའི་ཁྱད་པར་གཞུང་དུ་བཀོད་པ་འདི་དག་གིས་ཀྱང་རེ་ཞིག་གོང་ནས་གོང་དུ་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཞིང་ཞེས་སོ། །དགེ་ལྷ་དང་རྣམ་སྣང་ནི་རེ་ཞིག་ཅེས་པའི་སྒྲས་གཞན་དོན་ལ་ལྟོས་པ་ཡོད་པར་སྟོན་ཅེས་འཆད་དོ། །ཅི་སྟེ་བརྒྱ་ལམ་ན་བདག་དང་སྐལ་བ་མཉམ་པ་སྟེ་རིགས་འདྲ་བ་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་དོན་དུ་གཉེར་ཞིང་གཟུ་བོར་གནས་པ་གཞན་གྱིས་ཀྱང་གཞུང་འདི་དག་མཐོང་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འཕེལ་བ་ལ་སོགས་པའི་དོན་ཡོད་པར་འགྱུར་སྲིད་ཅེས་སོ། །དེ་ལྟར་ཁེངས་ཀྱུངས་བྱས་པས་ནི་རྩོམ་པ་པོ་ང་རྒྱལ་ཆུང་བར་ཤེས་ཤིང་། ཉེས་པ་བྱུང་ན་བཟོད་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། །",
+    "Sanskrit": "कदलीव फलं विहाय याति क्षयमन्यत् कुशलं हि सर्वमेव। सततं फलति क्षयं न याति प्रसवत्येव तु बोधिचित्तवृक्षः॥१२॥",
+    "English 1": "All other virtues, like banana trees, Are spent once they have produced a result. The tree of bodhichitta constantly Bears fruit, thus thriving inexhaustibly.",
+    "English 2": "All other virtues, like water trees, produce their fruits and are exhausted. The tree of bodhichitta, however, constantly bears fruit and grows inexhaustibly.",
+    "Commentary 1": "དེའི་དོན་དུ་ཆེན་པོའི་བདག་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཆུ་ཤིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐྱེད་པ་བྱིན་ནས་སོ། །རྟག་ཏུ་འབྲས་བུ་འབྱིན་པ་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །མི་ཟད་པ་ནི་སྐྱེ་བ་རེ་རེར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྦྱིན་པས་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་དེའི་དབང་གིས་གཞན་རྣམས་ལ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལྗོན་ཤིང་ལྟ་བུར་མཚོན་པ་ནི་སྟག་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ལྟ་བུའི་བསྡུ་བ་བྱས་པའོ། །སྡིག་པ་ཟད་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཡང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།",
+    "Commentary 2": "གསུམ་པ་ལྗོན་ཤིང་གི་དཔེས་འབྲས་བུ་མི་ཟད་ཅིང་འཕེལ་བར་བསྟན་པ་ནི། དགེ་བ་གཞན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་མ་ཟིན་པ་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་རང་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡིན་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་ནི་རྟག་པར་ཡང་འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་ཅིང་སླར་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གི་ཟ་མ་ཏོག་ལས། འཇམ་དཔལ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཤིང་ལྗོན་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་ཁམས་བཞིས་བཟུང་ནས་རྣམ་པར་འཕེལ་བའོ། །འཇམ་དཔལ་དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་བཟུང་ཞིང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་བསྔོས་ན་རྣམ་པར་འཕེལ་ལོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། །",
+    "Sanskrit": "अथ यस्य मनः प्रसादमेति प्रसवेत्तस्य ततोऽधिकं फलम्। महता हि बलेन पापकं जिनपुत्रेषु शुभं त्वयत्नतः॥३५॥",
+    "English 1": "But the results of someone feeling faith Proliferate in far greater abundance. With bodhisattvas, even grave events Don't bring misdeeds; good naturally increases.",
+    "English 2": "However, if one generates sincere faith, the fruits of that will increase even more. For the bodhisattvas, even in times of great urgency, no negativity arises and virtue naturally increases.",
+    "Commentary 1": "ད་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འོན་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་ནི་སེམས་སོ། །སེམས་དང་བ་དེའི་འབྲས་བུ་སྔ་མ་དེ་བས་ཁྱད་ཆེས་འཕགས་པར་ལྷག་པར་འཕེལ་བའོ། །གང་གི་ཕྱིར་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་རྣམས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་འབའ་ཞིག་བྱེད་པས་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །",
+    "Commentary 2": "འོན་ཏེ་གང་ཞིག་དེ་ལ་ཡིད་རབ་ཏུ་དང་བར་བྱེད་ན་དེ་ཡི་འབྲས་བུ་ངན་སེམས་ཀྱི་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ་ཏེ། ངེས་པ་དང་མ་ངེས་པར་འཇུག་པའི་���ྱག་རྒྱའི་མདོ་ལས། འཇམ་དཔལ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་བཟུང་ནས་གལ་ཏེ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མིག་ཕྱུང་བར་འགྱུར་ལ། ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་བཟུང་སྟེ་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་ལ་ལས་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་དེ་དག་གི་མིག་བསྐྱེད་པ་བས། འཇམ་དཔལ་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་གཞན་གང་གིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་དད་པའི་སེམས་ཀྱིས་བལྟ་ན། འདི་ནི་དེ་བས་བསོད་ནམས་ཆེས་གྲངས་མེད་པ་བསྐྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། བཞི་པ་ནི། རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཏེ་གནོད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་སྡིག་པའི་སེམས་མི་འབྱུང་ཞིང་། རྐྱེན་དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་སླར་ཡང་དགེ་བ་ངང་གི་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཕར་ཕྱིན་བསྡུས་པ་ལས། གནོད་པའི་རྣམ་པ་མི་བཟད་མང་པོས་ཀྱང་། །སྐྱེས་མཆོག་དེ་དག་ཡིད་ནི་འགྱུར་བ་མེད། །བཟོད་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པས་ན། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་སྒྲུབ་མོས་པ་མང་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི །སྡུག་བསྔལ་ངལ་སོའི་དགེ་བ་དང་། །སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་བདེར་གནས་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །",
+    "Sanskrit": "अपायदुःखविश्रामं सर्वसत्त्वैः कृतं शुभम्। अनुमोदे प्रमोदेन सुखं तिष्ठन्तु दुःखिताः॥१॥",
+    "English 1": "Delighted, I rejoice in virtue— Respite from the pains Of lower realms—and in those who suffer Dwelling in happiness.",
+    "English 2": "I rejoice with joy in the virtue that relieves the suffering of all beings' lower realms, and in the happiness of those who are suffering.",
+    "Commentary 1": "ད་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པའི་རྗེས་ལ་བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཀུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ངན་སོང་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །མནར་ཞིང་གདུངས་པར་བྱེད་པས་ན་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །ངལ་བ་སོས་པར་བྱེད་པས་ན་ངལ་སོས་པའི་དགེ་བ་སྟེ། ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་ལམ་བཀག་པའི་ཕྱིར་རོ། །བདེར་གནས་ཞེས་བྱ་བ་ནི་དགེ་བ་དེ་དག་འཕེལ་བར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ནི་ཡང་དག་པར་དགའ་བས་སོ། །",
+    "Commentary 2": "ལྔ་པ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་དང་། དེ་ལས་འདས་པའི་ལེགས་པ་ལ་ཡི་རང་བའོ། །དང་པོ་ནི། སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་ངལ་གསོ་བ་སྟེ། རེ་ཞིག་མི་མྱོང་བར་བྱེད་པའི་རྒྱུ་དགེ་བ་དེ་དང་དེའི་འབྲས་བུ་སྡུག་བསྔལ་ཅན་དག་དེ་ལས་ཐར་ནས་བདེ་བར་གནས་པ་ལ་ད��འ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བའོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་། །རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི། །ཐུགས་བསྐྱེད་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། །སེམས་ཅན་ཕན་པ་མཛད་པ་ལ། །དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །",
+    "Sanskrit": "चित्तोत्पादसमुद्रांश्च सर्वसत्त्वसुखावहान्। सर्वसत्त्वहिताधानाननुमोदे च शासिनाम्॥३॥",
+    "English 1": "I rejoice in the protectors' buddhahood, and the bodhisattvas' levels. I rejoice gladly in the ocean of bodhichitta that brings all sentient beings to happiness, and in the acts that benefit sentient beings.",
+    "English 2": "I rejoice in the enlightenment of the protectors and in the grounds of the bodhisattvas. I joyfully rejoice in the ocean of virtuous bodhichitta that brings happiness to all beings, and in the beneficial deeds done for sentient beings.",
+    "Commentary 1": "རང་གིས་མཐོང་བའི་ལམ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྐྱོབ་པ་ཞེས་གསུངས་སོ། ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་ཀྱི་བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པ། །ཞེས་པ་ནི་འཇུག་པའི་སེམས་སམ་ཡང་ན་བདེ་བ་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་དང་འདྲ་བར་མཐའ་གཏིང་མི་རྟོགས་པས་ན་རྒྱ་མཚོའོ། ། ཕན་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྟན་པའི་ཐབས་ལ་གོམས་པར་བསླབ་པ་སྟེ། དེ་ཉིད་ལ་ཕན་པ་ཞེས་བརྟགས་ནས་བརྗོད་དོ། །",
+    "Commentary 2": "ཐེག་ཆེན་གྱི་དགེ་བ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། མཐར་ཐུག་གི་འབྲས་བུ་སྐྱོབ་པ་རྣམས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་དང་གནས་སྐབས་ཀྱི་འབྲས་བུ་རྒྱལ་སྲས་ས་ལའང་ཡི་རང་ངོ་། །རྒྱུ་ལ་ཡི་རང་བ་ནི། བསམ་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་མཛད་པའི་ཐུགས་བསྐྱེད་པའི་དགེ་བ་རྒྱ་མཚོ་དང་། སྦྱོར་བ་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་མཛད་པ་ལ་དགའ་བས་རྗེས་སུ་ཡི་རང་ངོ་། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དེ་ལྟར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། །དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་། །དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་ཤོག །",
+    "Sanskrit": "एवं सर्वमिदं कृत्वा यन्मयासादितं शुभम्। तेन स्यां सर्वसत्त्वानां सर्वदुःखप्रशान्तिकृत्॥६॥",
+    "English 1": "May the virtue I have amassed by doing all of this eliminate all the suffering of every sentient being.",
+    "English 2": "Having done all these things, by whatever virtue I have accumulated, may it remove all the sufferings of all sentient beings.",
+    "Commentary 1": "ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། མཆོད་པ་ནས་བཞུགས་སུ་གསོལ་བའི་བར་དུའོ། །",
+    "Commentary 2": "བརྒྱད་པ་བསྔོ་བ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱིར་བསྔོ་བ་ནི། དེ་ལྟར་སྔར་བཤད་པའི་མཆོད་པ་ནས་བཞུགས་པར་གསོལ་བའི་བར་འདི་དག་ཀུན་བྱས་ཏེ། དགེ་བ་བདག་གིས་བསགས་པ་གང་ཡིན་པ་དེས་ནི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད���བསལ་བར་ཤོག"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། །",
+    "Sanskrit": "न हीदृशैर्मच्चरितैर्मानुष्यं लभ्यते पुनः। अलभ्यमाने मानुष्ये पापमेव कुतः शुभम्॥१७॥",
+    "English 1": "Behaving like this, I will not get a human body again. If I don't gain a human body, there's only wrong and no good.",
+    "English 2": "With such conduct as this, I will not even obtain a human body. If I do not obtain a human body, there will be only sin and no virtue.",
+    "Commentary 1": "དེ་བཞིན་དུ་ཡང་འདི་རྙེད་པར་དཀའ་བའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ལ་དངོས་དང་། དེའི་སྒྲུབ་བྱེད་དོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། ངན་འགྲོར་དགེ་བ་མི་འགྲུབ་པ་ནི། བདག་གི་ད་ལྟའི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི་ཕྱིས་མིའི་ལུས་ཀྱང་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བས་ངན་འགྲོར་ལྟུང་ལ། མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ཏེ་ངན་འགྲོར་སོང་བ་ན་སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་སྤྱོད་ཀྱི་དགེ་བ་བྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་དོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "གང་ཚེ་དགེ་སྤྱད་སྐལ་ལྡན་ཡང་། །དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན། །ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་རྨོངས་པ། །དེ་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད། །",
+    "Sanskrit": "यदा कुशलयोग्योऽपि कुशलं न करोम्यहम्। अपायदुःखैः संमूढः किं करिष्याम्यहं तदा॥१८॥",
+    "English 1": "If I do not act virtuously despite my fortune to do good, what will I do when stupefied by the suffering of the lower realms?",
+    "English 2": "When I have the fortune to practice virtue, if I do not perform virtuous deeds, what can I do when I am confused by the sufferings of the lower realms?",
+    "Commentary 1": "དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་གང་ཚེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །ངན་སོང་ནི་དམྱལ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "གང་གི་ཚེ་ད་ལྟ་དགེ་བ་སྤྱོད་པའི་སྐལ་བ་དང་ལྡན་ཡང་དགེ་བ་བདག་གིས་མ་བྱས་ན་ཕྱིས་ངན་སོང་གི་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཀུན་ཏུ་རྨོངས་པ་དེའི་ཚེ་བདག་གིས་ཅི་བྱར་ཡོད་དེ་དགེ་བ་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་མེད་དོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། །",
+    "Sanskrit": "अकुर्वतश्च कुशलं पापं चाप्युपचिन्वतः। हतः सुगतिशब्दोऽपि कल्पकोटिशतैरपि॥१९॥",
+    "English 1": "If I do not perform any virtues and accumulate misdeeds, I'll never, for billions of aeons, even hear the words \"the higher realms.\"",
+    "English 2": "If one does not perform virtuous deeds and accumulates sins, even for a hundred billion eons, one will not hear even the sound of a good rebirth.",
+    "Commentary 1": "དགེ་བ་དག་མ་བྱས་ན་སྟེ་དེང་ནས་བརྩམས་ཏེ་དགེ་བ་མ་བྱས་ནའོ། །ཉེ་བར་བསགས་པ་ནི་འཕེལ་བར་རོ། །བསྐལ་པ་བརྒྱར་ཡང་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལྟ་ཞོག །དེའི་སྒྲ་ཡང��མི་ཐོས་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་དེས་ན་བདེ་འགྲོ་མི་འཐོབ་པ་ནི། དེར་ཡང་དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ཤིང་སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེ་བར་བསགས་ན་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི་བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཙམ་ཡང་ཐོས་པ་མི་འགྱུར་ན་དེ་ཐོབ་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "ཀུན་ནས་དྲན་པའི་ཐག་པ་ཡིས། །སེམས་ཀྱི་གླང་པོ་དམ་བཏགས་ན། །འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་འགྱུར་ཞིང་། །དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལག་ཏུ་འོང་། །",
+    "Sanskrit": "बद्धश्चेच्चित्तमातङ्गः स्मृतिरज्ज्वा समन्ततः। भयमस्तंगतं सर्वं कृत्स्नं कल्याणमागतम्॥३॥",
+    "English 1": "The elephant of mind tied tight With ropes of mindfulness all round, All dangers will amount to naught; All virtues will come into your hands.",
+    "English 2": "If you tightly bind the elephant of the mind with the rope of mindfulness, all fears will disappear and all virtues will come to hand.",
+    "Commentary 1": "ཀུན་ནས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དྲན་པ་ཉིད་ནི་ཐག་པ་སྟེ་དེས་དམ་བཏགས་ནའོ། །འཇིགས་པ་ནི་སྐྲག་པའོ། །དགེ་བ་ནི་མངོན་པར་མཐོ་བའོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ལས། མདོར་བསྟན་པ་ནི། ཀུན་ནས་དྲན་པའི་ཐག་པ་ཡིས་སེམས་ཀྱི་གླང་ཆེན་དགེ་བའི་དམིགས་པ་ལ་དམ་དུ་བཏགས་ན་འཇིགས་པ་ཐམས་ཅད་མེད་འགྱུར་ཞིང་། དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ལག་ཏུ་འོང་ཞེས་པའོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བདག་གི་རྙེད་དང་བཀུར་སྟི་དང་། །ལུས་དང་འཚོ་བ་མེད་བླ་ཞིང་། །དགེ་བ་གཞན་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི། །སེམས་ནི་ནམས་ཀྱང་ཉམས་མི་བྱ། །",
+    "Sanskrit": "लाभा नश्यन्तु मे कामं सत्कारः कायजीवितम्। नश्यत्वन्यच्च कुशलं मा तु चित्तं कदाचन॥२२॥",
+    "English 1": "It would be better to lose my things, respect, or livelihood; Better that other virtues lapse Than ever my intent diminish.",
+    "English 2": "It is better to lose my gains, honors, body, and livelihood, and even other virtues, but never let my mind deteriorate.",
+    "Commentary 1": "གལ་ཏེ་དེ་ལྟ་བུར་གནས་པ་ན། སྤྲོ་ཞིང་འདུད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྙེད་པས་ཉམས་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། བདག་གི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཇི་ལྟ་བ་འདོད་པ་བཞིན་དུ་རྙེད་པ་ནི་རྙེད་པའོ། །བཀུར་སྟི་ནི་རིམ་གྲོའོ། །ལུས་དང་འཚོ་བ་དང་དགེ་བ་གཞན་ཞེས་པ་ནི་རང་གི་དོན་དུ་བྱེད་པའི་དགེ་བའོ། །",
+    "Commentary 2": "བཞི་པ་ནི། བདག་གི་བསོད་སྙོམས་ལ་སོགས་པ་རྙེད་པ་དང་། ཕྱག་འཚལ་བ་ལ་སོགས་པ་བཀུར་སྟི་དང་། རང་གི་ལུས་དང་འཚོ་བ་ཉམས་བླ་ཞིང་དགེ་བ་གཞན་རང་དོན་གྱི་དགེ་བ་ཡང་ཉམས་བླ་ཡི་ཞེས་པ་རྣམ་སྣང་གསུངས་སོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཅུ་པོ་འདི་ནམ་ཡང་ཉམས་པར་མི་བྱའོ་ཞེས་དགེ་ལྷ་འཆད་ཅིང་། འགྲེལ་ཆེན་ལས་སེམས་དགེ་བ་ནི་ཞེས་ཏེ། མདོར་ན་དགེ་བ་གཞན་ཞེས་པ་ལུས་ངག་གི་ལས་བྱས་ཀྱང་རུང་ངོ་། །ཇི་ལྟར་རྒྱལ་པོ་ལ་གདམས��པ་ལས། བདག་གི་ནོར་འདི་བཏང་ལ་ལུས་བསྲུང་ངོ་། །ནོར་དང་ལུས་ཀྱང་བཏང་ལ་སྲོག་བསྲུངས་ཏེ། །ནོར་དང་ལུས་དང་དེ་བཞིན་སྲོག་རྣམས་དང་། །ཐམས་ཅད་བཏང་ནས་འདིར་ནི་ཆོས་བསྲུང་ངོ་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི། །དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་མི་བྱ། །མི་དགའ་བྱས་ཀྱང་འདོད་མི་འགྲུབ། །དགེ་བ་དག་ནི་ཉམས་པར་འགྱུར། །",
+    "Sanskrit": "अत्यनिष्टागमेनापि न क्षोभ्या मुदिता मया। दौर्मनस्येऽपि नास्तीष्टं कुशलं त्ववहीयते॥ ९॥",
+    "English 1": "Whatever happens, I will not upset my cheerfulness. Displeasure won't fulfill my wishes but will strip away my virtues.",
+    "English 2": "Whatever happens, I will not disturb my joyful mind. Being displeased will not fulfill my desires. My virtues will only decline.",
+    "Commentary 1": "ཇི་ལྟར་དེའི་ཟས་འཇོམས་པར་བྱེད་སྙམ་པ་ལ་ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དགའ་བ་ནི་ཡིད་བདེ་བའོ། །དཀྲུག་པར་མི་བྱ་བ་ནི་གཏང་བར་མི་བྱའོ། །",
+    "Commentary 2": "དེས་ན་ཅི་ལ་བབ་ཀྱང་བདག་གིས་ནི་དགའ་བའི་ཡིད་ནི་དཀྲུགས་པ་སྟེ་ཡིད་མི་བདེ་མི་བྱའོ། །མི་དགའ་བ་བྱས་ཀྱང་དེ་ཙམ་གྱིས་འདོད་པ་མི་འགྲུབ་ཅིང་དགེ་བ་དག་ཀྱང་ཉམས་པར་འགྱུར་བས་སོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག །",
+    "Sanskrit": "बोधिचर्यावतारं मे यद्विचिन्तयतः शुभम्। तेन सर्वे जनाः सन्तु बोधिचर्याविभूषणाः॥१॥",
+    "English 1": "By the merit of my having written about entering the bodhisattva's way of life, may all beings enter the bodhisattva's practices.",
+    "English 2": "",
+    "Commentary 1": "ད་ནི་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། །ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། རྣམ་པར་བསམས་པ་ནི་རྣམ་པར་དཔྱད་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "གསུམ་པ་བརྩམས་པ་མཐར་ཕྱིན་པའི་དོན་ལ་གཉིས་ཏེ། བསོད་ནམས་བསྔོ་བ་དང་། བཀའ་དྲིན་དྲན་པའི་ཕྱག་བྱ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། གདུལ་བྱ་གཞན་དོན་དང་། རྩོམ་པ་པོ་རང་གི་དོན་དང་། ཐུན་མོང་བསྟན་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། འཇིག་རྟེན་པ་རྣམས་ཀྱི་ཕན་བདེ་འགྲུབ་པའི་དང་འཇིག་རྟེན་ལས་འདས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་དོན་འགྲུབ་པའི་རྒྱུར་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྤྱིའི་དང་། ཁྱད་པར་དུ་བསྟན་པ་ལ་ཞུགས་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། མདོར་བསྟན་པ་དང་། སོ་སོའི་དོན་དུ་དང་། ཐུན་མོང་གི་དོན་དུ་བསྔོ་བའོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། དང་པོ་ཕན་པའི་དོན་དུ་བསྔོ་བ་ནི། བདག་གིས་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་ལ། ��འཇུག་པ་རྣམ་པར་བརྩམས་པ་ཡི། །དགེ་བ་གང་དེས་འགྲོ་བ་ཀུན། །བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་ལ་འཇུག་པར་ཤོག །ཅེས་པའོ།།"
+  }
+]

terms_context/བྱང་ཆུབ་སེམས་.json

@@ -0,0 +1,194 @@
+[
+  {
+    "Tibetan": "སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་གཞོམ་འདོད་ཅིང་། །སེམས་ཅན་མི་བདེ་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། །བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་མི་བྱ། །",
+    "Sanskrit": "भवदुःखशतानि तर्तुकामै-रपि सत्त्वव्यसनानि हर्तुकामैः। बहुसौख्यशतानि भोक्तुकामै-र्न विमोच्यं हि सदैव बोधिचित्तम्॥८॥",
+    "English 1": "Those who wish to destroy the hundreds of sufferings of existence, who desire to dispel the unhappiness of beings, and who wish to experience many hundreds of joys, should never forsake bodhichitta.",
+    "English 2": "Wishing to destroy the hundred sufferings of existence, desiring to remove the unhappiness of sentient beings, and wishing to experience hundreds of joys, one should never abandon bodhichitta.",
+    "Commentary 1": "སྲིད་པའི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ལུང་ལས་མི་རྟག་པའི་ཕྱིར། གཞོམ་པར་འདོད་པའོ་ཞེས་འབྱུང་བས་ན་གཞོམ་པར་འདོད་པའོ། །ཀྱང་གི་སྒྲ་ནི་མི་བདེ་བ་ཞེས་པའི་མཐར་ཡང་ངོ་། །མི་བདེ་བ་ནི་བྲེལ་ཞིང་ཕོངས་པའོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་འདིའི་ཕྱིར་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་",
+    "Commentary 2": "གསུམ་པ་རེ་འདོད་སྐོང་བ་ནི། རང་གི་སྲིད་པའི་སྡུག་བསྔལ་བརྒྱ་ཕྲག་མང་པོ་གཞོམ་པར་འདོད་ཅིང་སེམས་ཅན་གཞན་རྣམས་ཀྱི་མི་བདེ་བ་ཐམས་ཅད་བསལ་བར་འདོད་པ་དང་། རང་གཞན་ཐམས་ཅད་བདེ་མང་བརྒྱ་ཕྲག་སྤྱོད་པར་འདོད་པས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཉིད་རྟག་ཏུ་གཏང་བར་མི་བྱ་སྟེ། དེས་དོན་དེ་དག་འགྲུབ་པར་ངེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བྱང་ཆུབ་སེམས་སྐྱེས་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས། །འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བསྡམས་པའི་ཉམ་ཐག་རྣམས། །བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཞིང་། །འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱར་འགྱུར། །",
+    "Sanskrit": "भवचारकबन्धनो वराकः सुगतानां सुत उच्यते क्षणेन। सनरामरलोकवन्दनीयो भवति स्मोदित एव बोधिचित्ते॥९॥",
+    "English 1": "If they rouse bodhichitta, in an instant the wretched, fettered in samsara's prison, are named the offspring of the sugatas and revered in the worlds of gods and humans.",
+    "English 2": "When bodhichitta is born, in an instant, those wretched beings bound in the prison of samsara are called children of the Sugatas and become worthy of reverence by the gods and humans of the world.",
+    "Commentary 1": "འཁོར་བ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། འཁོར་བ་ཉིད་བཙོན་རའོ། །བསྡམས་པ་ནི་དེར་འདོད་ཆགས་ལ་སོགས་པས་བཅིངས་པའོ། །ཉམ་ཐག་པ་ནི་འདིར་ཤིན་ཏུ་ཉེན་པའོ། །གང་འཇིག་རྟེན་ལྷ་དང་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱ་བ་དང་། བསྟོད་ཅིང་བཀུར་བར་ཡང་ངོ་། །ཡང་ན་བཅས་པའི་སྒྲ་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དེའོ། །འགྱུར་ཞེས་པ་ནི་འདས་པའི་ཚིག་ཁ་སྐོང་བའོ། །",
+    "Commentary 2": "བཞི་པ་མིང་དོན་འཕོ་བ་ནི། འཁོར་བའི་བཙོན་རྭར་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་འཆིང་བས་བསྡམས་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་ཉམ་ཐག་པ་རྣམས་ཀྱིས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པར་གྱུར་ན་སྐད་ཅིག་གིས་ཏེ་དེ་ཕྱིན་ཆད་མིང་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱི་སྲས་ཞེས་བརྗོད་བྱ་ཉིད་དུ་འགྱུར་ཞིང་། དོན་ནི་འཇིག་རྟེན་ལྷ་མིར་བཅས་པས་ཕྱག་བྱ་བའི་གནས་སུ་འགྱུར་རོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུ། །མི་གཙང་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ། །རིན་ཆེན་རིང་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་བརྟན་ཟུང་། །",
+    "Sanskrit": "अशुचिप्रतिमामिमां गृहीत्वा जिनरत्नप्रतिमां करोत्यनर्घाम्। रसजातमतीव वेधनीयं सुदृढं गृह्णत बोधिचित्तसंज्ञम्॥१०॥",
+    "English 1": "Just like the greatest kind of alchemy, It takes this unclean body and transforms it Into a priceless jewel, a buddha's body. So firmly grasp ahold of bodhichitta.",
+    "English 2": "Like the supreme form of the alchemical elixir, it transforms this impure body into the body of a victor, a priceless jewel. Therefore, firmly hold onto what is called bodhichitta.",
+    "Commentary 1": "ད་ནི་ཡང་དག་པར་བསྐུལ་བའི་ཕྱིར། མི་གཙང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། རིན་ཐང་མེད་པའི་ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་དོན་ཆེན་པོར་འགྱུར་བའོ། །གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་ནི་གསེར་འགྱུར་རྩིའི་བྱེ་བྲག་གོ། །སྒྱུར་བས་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་སྒྱུར་བར་བྱེད་པའོ། །དེས་ན་བདག་གི་དོན་དུ་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པར་བྱའོ། །",
+    "Commentary 2": "ལྔ་པ་ཕན་ཡོན་དཔེས་བསྔགས་པ་ལ་དྲུག་ལས། དང་པོ་གསེར་འགྱུར་གྱི་དཔེས་དམན་པ་མཆོག་ཏུ་བསྒྱུར་བར་བསྟན་པ་ནི། གསེར་འགྱུར་རྩི་ཡི་རྣམ་པ་མཆོག་ལྟ་བུར་མི་གཙང་བའི་རང་བཞིན་དུ་གྱུར་པའི་ལུས་འདི་བླངས་ནས་རྒྱལ་བའི་སྐུ་རིན་པོ་ཆེ་རིན་ཐང་མེད་པར་བསྒྱུར་བས་ན། ནུས་པ་དེ་ལྟ་བུ་དང་ལྡན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་རབ་ཏུ་བརྟན་པར་ཟུངས་ཤིག་པ་སྟེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། དངུལ་ཆུའི་རིགས་གསེར་དུ་སྣང་བ་སྲང་གཅིག་གིས་ལྕགས་སྲང་སྟོང་གསེར་དུ་བསྒྱུར་ནུས་པ་དཔེར་མཛད་ནས། དེ་བཞིན་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་དངུལ་ཆུའི་ཁམས་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་བཟུང་བ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་སྒྲིབ་པའི་ལྕགས་ཐམས་ཅད་ཟད་པར་བྱས་ཏེ། ཆོས་ཐམས་ཅད་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཁ་དོག་ཏུ་བྱེད་ཀྱང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་སེམས་བསྐྱེད་པའི་རོའི་ཁམས་གཅིག་པོ་དེ་ནི་ལས་དང་ཉོན་མོངས་པའི་ལྕགས་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་པར་བྱ་བའམ་ཟད་པར་བྱ་མི་ནུས་སོ། །ཞེས་སོགས་��སུངས།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་ཚད་མེད་བློས། །ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་རིན་ཆེ་བས། །འགྲོ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས། །རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུང་། །",
+    "Sanskrit": "सुपरीक्षितमप्रमेयधीभि-र्बहुमूल्यं जगदेकसार्थवाहैः। गतिपत्तनविप्रवासशीलाःसुदृढं गृह्णत बोधिचित्तरत्नम्॥११॥",
+    "English 1": "Examined well by the sole leader of beings with his immeasurable mind, it has great value. So you who wish to leave the places of beings, firmly grasp hold of precious bodhichitta.",
+    "English 2": "The sole captain of beings, with immeasurable wisdom, when thoroughly examined, is precious. Those who wish to be free from the realm of beings, firmly hold the precious bodhichitta.",
+    "Commentary 1": "ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ་འགྲོ་བ་ཉིད་ཀྱི་ཚོང་དུས་སུ་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བ་ལས་བཙོང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་ཟོང་དེ་བྱེད་པའི་གནས་ནི་གནས་ཏེ། དེ་དང་བྲལ་བར་འདོད་པའོ། རིན་པོ་ཆེ་བཞིན་དུ་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་ཕྱིར་རིན་ཆེན་ནོ། །དོན་ནི་འདི་ཡིན་ཏེ། ཁྱོད་ཚོང་པ་བཞིན་དུ་བདེ་བ་དང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྙེད་པ་དོན་དུ་གཉེར་བ་ཡིན་པས། དོན་ཆེན་པོའི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་རིན་ཐང་མེད་པ་འདི་ཟུང་ཤིག་པའོ། །ཡིད་བཞིན་གྱི་ནོར་བུ་བཞིན་དུ་དལ་འབྱོར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་རྙེད་པར་དཀའོ། །སུས་དེ་ལྟར་བརྟགས་སྙམ་པ་ལ། ཚད་མེད་པ་སྟེ་གཞལ་དུ་མེད་པའི་བློ་ལ་སོགས་པ་དང་གང་ལྡན་པ་དེ་འགྲོ་བའི་དེད་དཔོན་ནོ། །དེ་ནི་འགྲོ་བ་རྣམས་ཀྱི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་སྟེ་གཉིས་པ་མེད་པ་དེས་བརྟགས་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་རིན་པོ་ཆེའི་དཔེས་རྙེད་དཀའ་ཞིང་རིན་ཐང་ཆེ་བར་བསྟན་པ་ནི། འགྲོ་བ་ཀུན་ཐར་པའི་གྲོང་ཁྱེར་དུ་འཁྲིད་པ་དང་ཡོན་ཏན་གྱི་ནོར་ལ་སྦྱོར་བའི་དེད་དཔོན་གཅིག་པུ་སྟེ་འགྲན་ཟླ་མེད་པ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཁྱེན་པས་ཤེས་བྱ་ལ་ཁྱབ་པ་ལས་གཞན་གྱིས་གཞལ་བར་མི་ནུས་པས་ན་ཚད་མེད་པའི་བློས་ཆོས་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་ཡོངས་སུ་བརྟགས་ན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འདི་དཀོན་ཞིང་ཕན་ཡོན་ཆེ་བས་རིན་ཆེ་བར་གཟིགས་ཏེ། སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། ནོར་ཀུན་གྱི་ནང་ནས་དབང་གི་རྒྱལ་པོ་རིན་ཆེ་བར་གྱུར་པ་དེ་བཞིན་དུ། དུས་གསུམ་དུ་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་ཆོས་ཀྱི་དབྱིངས་ཡུལ་སྣང་བར་མཛད་པ་དེ་སྲིད་དུ། ལྷ་དང་མི་ཐམས་ཅད་དང་ཉན་ཐོས་དང་རང་སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཟག་པ་དང་བཅས་པ་དང་ཟག་པ་མེད་པ་གང་ཇི་སྙེད་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་ཀྱང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་དབང་���ི་རྒྱལ་པོའི་རིན་དུ་མི་ཆོག་གོ །ཞེས་གསུངས་སོ། །དེས་ན་འགྲོ་བ་སྡུག་བསྔལ་བའི་གནས་དང་བྲལ་བར་འདོད་པ་རྣམས་ཀྱིས་རིན་ཆེན་བྱང་ཆུབ་སེམས་ལེགས་བརྟན་པར་ཟུངས།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དགེ་བ་གཞན་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་ནི། །འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་རྟག་པར་ཡང་། །འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་འཕེལ་བར་འགྱུར། །",
+    "Sanskrit": "कदलीव फलं विहाय याति क्षयमन्यत् कुशलं हि सर्वमेव। सततं फलति क्षयं न याति प्रसवत्येव तु बोधिचित्तवृक्षः॥१२॥",
+    "English 1": "All other virtues, like banana trees, Are spent once they have produced a result. The tree of bodhichitta constantly Bears fruit, thus thriving inexhaustibly.",
+    "English 2": "All other virtues, like water trees, produce their fruits and are exhausted. The tree of bodhichitta, however, constantly bears fruit and grows inexhaustibly.",
+    "Commentary 1": "དེའི་དོན་དུ་ཆེན་པོའི་བདག་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་ཆུ་ཤིང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བསྐྱེད་པ་བྱིན་ནས་སོ། །རྟག་ཏུ་འབྲས་བུ་འབྱིན་པ་སྐད་ཅིག་རེ་རེ་རྒྱུ་མཐུན་པའི་འབྲས་བུ་སྟེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །མི་ཟད་པ་ནི་སྐྱེ་བ་རེ་རེར་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྦྱིན་པས་རྒྱུ་མཐུན་གྱི་འབྲས་བུ་རྒྱུན་མི་འཆད་པའི་ཕྱིར་རོ། །འཕེལ་བར་འགྱུར་བ་ནི་དེའི་དབང་གིས་གཞན་རྣམས་ལ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་པའོ། །བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལྗོན་ཤིང་ལྟ་བུར་མཚོན་པ་ནི་སྟག་ལ་སོགས་པའི་རང་བཞིན་ལྟ་བུའི་བསྡུ་བ་བྱས་པའོ། །སྡིག་པ་ཟད་པར་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་ཡང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།",
+    "Commentary 2": "གསུམ་པ་ལྗོན་ཤིང་གི་དཔེས་འབྲས་བུ་མི་ཟད་ཅིང་འཕེལ་བར་བསྟན་པ་ནི། དགེ་བ་གཞན་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་མ་ཟིན་པ་ཀུན་ཆུ་ཤིང་བཞིན་དུ་འབྲས་བུ་བསྐྱེད་ནས་རང་ཟད་པར་འགྱུར་བ་ཉིད་ཡིན་ལ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་ལྗོན་ཤིང་ནི་རྟག་པར་ཡང་འབྲས་བུ་འབྱིན་པས་མི་ཟད་ཅིང་སླར་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གི་ཟ་མ་ཏོག་ལས། འཇམ་དཔལ། འདི་ལྟ་སྟེ། ཤིང་ལྗོན་པ་སྣ་ཚོགས་པ་ནི་ཁམས་བཞིས་བཟུང་ནས་རྣམ་པར་འཕེལ་བའོ། །འཇམ་དཔལ་དེ་བཞིན་དུ་དགེ་བའི་རྩ་བ་ཡང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་བཟུང་ཞིང་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཉིད་དུ་བསྔོས་ན་རྣམ་པར་འཕེལ་ལོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་ནི། །བྱང་ཆུབ་འཇུག་པ་ཉིད་ཡིན་ནོ། །",
+    "Sanskrit": "तद्बोधिचित्तं द्विविधं विज्ञातव्यं समासतः। बोधिप्रणिधिचित्तं च बोधिप्रस्थानमेव च॥१५॥",
+    "English 1": "To summarize, it's understood there are two types of bodhichitta: The mind aspiring for awakening and engagement in awakening.",
+    "English 2": "To summarize, the bodhicitta should be understood as twofold: the mind aspiring to enlightenment and the mind entering into enlightenment.",
+    "Commentary 1": "ད་ནི་དེའི་དབྱེ་བ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། དེ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་རྣམ་པ་དུ་མ་ཡོད་དུ་ཟིན་གྱིས་ཀྱང་། །མདོར་བསྡུས་ནས་རྣམ་པ་གཉིས་སུ་གསུངས་སོ། །སྨོན་པའི་སེམས་ནི་སངས་རྒྱས་གྲུབ་པར་ཤོག །ཅེས་པའོ། སྨོན་པ་བྱང་ཆུབ་མཆོག་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་ནས་སྤྱོད་བཞིན་པའི་སེམས་ནི་འཇུག་པའི་སེམས་སོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ཕན་ཡོན་ལ་གསུམ་སྟེ། དབྱེ་བ་དང་། ངོ་བོའི་ཁྱད་པར་དང་། ཕན་ཡོན་གྱི་ཁྱད་པར་རོ། །དང་པོ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དེ་མདོར་བསྡུས་ན། །རྣམ་པ་གཉིས་སུ་ཤེས་བྱ་སྟེ། །སྡོང་པོ་བཀོད་པ་ལས། སེམས་ཅན་གང་དག་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སྨོན་པ་དེ་དག་ཀྱང་དཀོན་ནོ། །དེ་བས་ཀྱང་གང་བླ་ན་མེད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཏུ་འཇུག་པ་དེ་དག་ནི་ཤིན་ཏུ་ཡང་དཀོན་ནོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། བྱང་ཆུབ་སྨོན་པའི་སེམས་དང་ནི། བྱང་ཆུབ་འཇུག་པའི་སེམས་ཉིད་དོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བྱང་ཆུབ་སེམས་ཀྱི་གཞི་རྣམས་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་བདག་ཕྱག་འཚལ། །མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །",
+    "Sanskrit": "सर्वचैत्यानि वन्देऽहं बोधिसत्त्वाश्रयांस्तथा। नमः करोम्युपाध्यायानभिवन्द्यान् यतींस्तथा॥२५॥",
+    "English 1": "I prostrate to the sacred sites and stupas of the bodhisattva. I also prostrate to the abbots, the masters, and the supreme adepts.",
+    "English 2": "I pay homage to the foundations of bodhicitta and to the stupas. I pay homage to the abbots, teachers, and those of supreme discipline.",
+    "Commentary 1": "གཞི་རྣམས་ཞེས་པ་ནི་སྐྱེས་པའི་གནས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སོ། །སྲོག་ཤིང་དང་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པ་འདུས་ནས་དབྱིབས་སུ་བྱས་པ་ནི་མཆོད་པའི་རྟེན་དེ་ཉིད་ལ་མཆོད་རྟེན་ཞེས་བྱ་བའམ། ཡང་ན་བསགས་པ་ལས་ཡང་དག་པར་བྱུང་བས་ན་མཆོད་རྟེན་ནོ། །དྲུང་དུ་ཕྱིན་ནས་འདོན་དུ་འཇུག་པའི་མཁན་པོ་ཡིན་པས་ན་མཁན་པོའོ། །ཐར་པའི་དོན་སློབ་པས་ན་སློབ་དཔོན་ནོ། །",
+    "Commentary 2": "གང་ལ་བརྟེན་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་འབྱུང་བའི་གཞི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྐུ་གཟུགས་དང་། བྱང་སེམས་ཀྱི་སྡེ་སྣོད་ལ་སོགས་པ་དང་། གང་དུ་དེ་བསྐྱེད་པའམ་བསྒོམ་པའམ་བསྟན་པའི་གཞི་རྣམས་དང་མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལའང་བདག་ཕྱག་འཚལ། ཆོས་ནོད་པའི་མཁན་པོ་དེ་བཞིན་སློབ་དཔོན་དང་ཐར་པའི་དོན་དུ་འབད་པའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཅན་ར��མས་ལའང་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། །",
+    "Sanskrit": "बुद्धं गच्छामि शरणं यावदा बोधिमण्डतः। धर्मं गच्छामि शरणं बोधिसत्त्वगणं तथा॥२६॥",
+    "English 1": "Until I reach enlightenment's essence, I go for refuge to the buddhas. I go for refuge to the dharma And sangha of bodhisattvas too.",
+    "English 2": "Until I reach the essence of enlightenment, I take refuge in the Buddhas. Likewise, I take refuge in the Dharma and in the assembly of Bodhisattvas.",
+    "Commentary 1": "སྙིང་པོ་ནི་བཅུད་དོ། །སྐྱབས་ནི་སྐྱོབ་པའོ། །མཆི་ཞེས་པ་བཀའ་སྩལ་པ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བའོ། །",
+    "Commentary 2": "གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱི་དོན་ལ་གཉིས་ཏེ། གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ངོ་བོ་དང་། དབྱེ་བ་དང་། སོ་སོའི་རང་བཞིན་ནོ། །དང་པོ་ནི། འཇིགས་པ་སྤང་བའི་དོན་དུ་སྐྱབས་གནས་ལ་བསྟེན་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པ་དང་དེ་ལས་འདས་པ་གཉིས་སམ། འདས་པ་ལའང་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་སྐྱབས་འགྲོ་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ནི་འཇིགས་པ་འགའ་ཞིག་ལས་ཐར་པར་འདོད་ནས་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ལ་སོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་སྐྱབས་འགྲོ་མཆོག་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་རྒྱལ་མཚན་དམ་པ་ལས། འཇིགས་པས་སྐྲག་པའི་ས་རྣམས་ནི། །ཕལ་ཆེར་རི་དང་ནགས་ཚལ་དང་། །ཀུན་དགའ་རྭ་བ་ལྗོན་ཤིང་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ། །སྐྱབས་དེ་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ཞིང་། །སྐྱབས་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལས་རབ་མི་ཐར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདས་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ལ། རང་ཉིད་ནི་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུས་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ལ། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་ནི། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་ཀུན་ནས་བསླངས་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་བདག་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པས། དུས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར་དུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལུགས་ཀྱི་སྐྱབས་གནས་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའོ། །གཉིས་པ་ནི། དང་པོར་སློབ་དཔོན་ལས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་སྡོམ་པ་བླངས་ནས། མདོ་ལས། སངས་རྒྱས་ལ་ནི་སྐྱབས་གསོལ་བ། །དེ་ནི་ཡང་དག་དགེ་བསྙེན་ཏེ། །ནམ་དུའང་ལྷ་རྣམས་གཞན་དག་ལ། །སྐྱབས་གསོལ་བར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །དམ་པའི་ཆོས་ལ་སྐྱབས་གསོལ་བ། །འཚེ་ཞིང་གནོད་པའི་སེམས་དང་བྲལ། །དགེ་འདུན���ལ་ནི་སྐྱབས་གསོལ་བ། །མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་ཕྱོགས་མི་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚུལ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་བློ་གཏད་ཅིང་། དེ་དག་ལ་གུས་པས་མཆོད་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང་། སེམས་ཅན་སུ་ལའང་གནོད་པར་མི་བྱ་བ་དང་། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་དང་མི་འགྲོགས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བསླབ་པ་མི་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་། གལ་ཏེ་ཉམས་ན་སླར་བླངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཉེས་པ་སྤོང་ཞིང་ཡོན་ཏན་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །གཉིས་པ་གཞུང་གི་དོན་ནི། དུས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར་དུ། ཡུལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་ལ་ཡང་ངོ་། །ཚུལ་ནི་སྐྱབས་སུ་མཆི་སྟེ་བདག་ཁྱེད་ལ་བསྟེན་པས་སྐྱོབས་ཤིག་པའོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །དེ་དག་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། །",
+    "Sanskrit": "यथा गृहीतं सुगतैर्बोधिचित्तं पुरातनैः। ते बोधिसत्त्वशिक्षायामानुपूर्व्या यथा स्थिताः॥२२॥",
+    "English 1": "Just as the sugatas of the past aroused the mind of bodhichitta, and followed step-by-step the training of the bodhisattvas,",
+    "English 2": "Just as the Sugatas of the past Generated the mind of enlightenment, And progressively abided In the training of a bodhisattva,",
+    "Commentary 1": "བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་བསྐྱེད་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཇི་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡོམ་པའོ། །དེ་ནི་བླ་མ་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་ཁོ་ན་ལས་བླང་བར་བྱའི། དེ་མ་རྙེད་ན་ཐོགས་པ་མི་མངའ་བའི་གཟིགས་པ་དང་ལྡན་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་མདུན་དུ་བལྟས་ལ། མཆོད་པ་བྱས་ཏེ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་འདི་གཉིས་ལན་གསུམ་དུ་བཟླས་ཏེ་གཟུང་ངོ་། །སྔོན་གྱི་སྒྲ་ནི་སྔོན་གྱི་དུས་ཙམ་ཉིད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ།",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་དངོས་གཞི་ནི། སློབ་དཔོན་ལས་ལེན་ན་སློབ་དཔོན་ནམ། རྟེན་ལས་ལེན་ན། ཕྱོགས་བཅུའི་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐམས་ཅད་བདག་ལ་དགོངས་སུ་གསོལ། ཞེས་པ་སྔོན་དུ་བཏང་ནས་སྨོན་འཇུག་སོ་སོར་ལེན་ན། ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་འགྲོ་ལ་ཕན་དོན་དུ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྐྱེད་པར་བགྱི། །ཞེས་པ་ལན་གསུམ་གྱིས་སྨོན་པ་དང་། ཇི་ལྟར་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་ཀྱིས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པ་ལ། །ཇི་ལྟར་རིམ་བཞིན་གནས་པ་ལྟར། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་བསླབ་པ་ལ���ང་། །རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་པར་བགྱི། །ཞེས་པ་ལན་གསུམ་གྱིས་འཇུག་པ་བླང་ཞིང་། ལྷན་དུ་ལེན་ན་གཞུང་ཇི་ལྟ་བ་བཞིན་བརྗོད་པ་ཉིད་ཀྱིས་སོ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་ཏེ་དཔེར་ན་སྔོན་གྱི་བདེ་གཤེགས་རྣམས་ཀྱིས་གཞན་དོན་དུ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་ཐུགས་ནི་བསྐྱེད་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བསླབ་པར་བྱ་བ་རྣམས་ལ་དེ་དག་གིས་རིམ་པ་བཞིན་དུ་བསླབ་ཅིང་གནས་པ་ལྟར།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས། །རབ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཟུང་ནས། །མཇུག་ཀྱང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ། །",
+    "Sanskrit": "एवं गृहीत्वा मतिमान् बोधिचित्तं प्रसादतः। पुनः पृष्टस्य पुष्ट्यर्थं चित्तमेवं प्रहर्षयेत्॥२४॥",
+    "English 1": "Once the intelligent have thus sincerely embraced bodhichitta, they take delight in their resolve so that it may continue to grow.",
+    "English 2": "Thus, those endowed with wisdom, having firmly grasped the awakening mind, in order to expand it further, should praise the mind in this way.",
+    "Commentary 1": "དེ་ལྟར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། རབ་ཏུ་དང་བ་ནི་དད་པ་ལྷག་པའི་སྒོ་ནས་སོ། །",
+    "Commentary 2": "གསུམ་པ་འཇུག་གི་ཆོ་ག་ལ་གཉིས་ཏེ། མཚམས་སྦྱོར་དང་། དངོས་སོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལྟར་བློ་དང་ལྡན་པ་ཡིས་རབ་ཏུ་དང་བའི་སྒོ་ནས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཟུང་སྟེ་བསྐྱེད་ནས་འཇུག་ཀྱང་མི་ཉམས་ཤིང་རྒྱས་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་སེམས་ནི་འདི་ལྟར་གཟེངས་བསྟོད་དོ་ཞེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། བདག་དགའ་བ་བསྐྱེད་པ་དང་། གཞན་དགའ་བ་བསྐྱེད་པའོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར། །བྱང་ཆུབ་སེམས་རབ་བརྟན་བཟུང་ནས། །གཡེལ་བ་མེད་པར་རྟག་ཏུ་ཡང་། །བསླབ་ལས་མི་འདའ་འབད་པར་བྱ། །",
+    "Sanskrit": "एवं गृहीत्वा सुदृढं बोधिचित्तं जिनात्मजः। शिक्षानतिक्रमे यत्नं कुर्यान्नित्यमतन्द्रितः॥१॥",
+    "English 1": "The victors' offspring who have thus grasped bodhichitta steadfastly must strive without any lassitude to never violate the precepts.",
+    "English 2": "Thus, the child of the Victorious Ones should firmly hold the awakening mind, and strive diligently without distraction to never transgress the trainings.",
+    "Commentary 1": "ད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པས་ཤིན་ཏུ་འབད་དེ་བསླབ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱིས་དེ་ལྟ་བུར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་གསུངས་ཏེ། དེ་ལྟ་བུར་ཞེས་པ་ནི་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཆོ་ག་སྔོན་དུ་སོང་བ་ཅན་ནོ།།རབ་བརྟན་ཞེས་པ་ནི་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་གཏོང་བའོ། །གཡེལ་བ་མེད་པ་ནི་མ་ཡེངས་པའོ། །བསླབ་ལས་ཞེས་པ་ནི་བྱ་རྒྱུའོ། །སྡོམ་པ་བཟུང་བ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་བསམ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།",
+    "Commentary 2": "གསུམ་པ་ཇི་ལྟར་འཇུག་པའི་སྦྱོར་བ་ལ། སྤྱིར་ཕར་ཕྱིན་དྲུག་ཡིན་པ་ལས་འདིར་སྦྱིན་པ་ལོགས་སུ་མ་སྨྲོས་པས་ཚུལ་ཁྲིམས་ལ་སོགས་པ་ལྔའི་དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། བག་ཡོད་དང་། ཤེས་བཞིན་ནོ། །དང་པོ་བག་ཡོད་ཀྱི་ངོ་བོ་ནི། བླང་དོར་ལ་གཟོབ་པ་ལྷུར་ལེན་པ་སྟེ། ཀུན་ལས་བཏུས་ལས། བག་ཡོད་པ་གང་ཞེ་ན། མ་ཆགས་པ་དང་ཞེ་སྡང་མེད་པ་དང་གཏི་མུག་མེད་པ་བརྩོན་འགྲུས་དང་བཅས་པ་ལ་གནས་ནས་དགེ་བའི་ཆོས་རྣམས་སྒོམ་པ་དང་། ཟག་པ་དང་བཅས་པའི་ཆོས་རྣམས་ལ་སེམས་སྲུང་བ་སྟེ་ཞེས་སོ། །དེ་དག་ནི་དགེ་བ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཐབས་སུ་གྱུར་པ་ཡིན་ཏེ། ཏིང་ངེ་འཛིན་རྒྱལ་པོ་ལས། དགེ་བའི་ཆོས་སུ་བརྗོད་པ་ཇི་སྙེད་པ། །ཀུན་གྱི་རྩ་བ་བག་ཡོད་འདི་ཡིན་ཏེ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "མི་གང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བཏང་ཡང་། །དེ་དག་ཐར་བར་བྱེད་པ་ནི། །ལས་ཚུལ་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། །ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནས་མཁྱེན། །",
+    "Sanskrit": "वेत्ति सर्वज्ञ एवैतामचिन्त्यां कर्मणो गतिम्। यद्बोधिचित्तत्यागेऽपि मोचयत्येवं तां नरान्॥७॥",
+    "English 1": "People who give up bodhichitta still being liberated is an inconceivable way of karma that only the omniscient know.",
+    "English 2": "Those who liberate beings who have abandoned the mind of enlightenment, their methods are inconceivable. Only the omniscient one knows this.",
+    "Commentary 1": "གལ་ཏེ་ཤཱ་རིའི་བུས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཏང་ཡང་ཉན་ཐོས་ཀྱི་བྱང་ཆུབ་ཁོང་དུ་ཆུད་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་བྱས་པ་ཉིད་མ་ཡིན་ནམ་ཞེས་དོགས་པ་ལ། མི་གང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་མེད་ཀྱང་སེམས་ཅན་ཐར་པར་མཛད་པ་སྟེ་འཁོར་བ་ལས་གྲོལ་བར་མཛད་དོ་ཞེས་བྱ་བ་དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁོ་ནས་མཁྱེན་གྱི། བདག་ལྟ་བུ་བློ་གྲོས་དམན་པས་མི་རྟོགས་ཞེས་བྱ་བའོ། །ཞར་ལ་བྱུང་བའི་རྩོད་པ་བསལ་ནས་སྐབས་ལ་བབ་པའི་དོན་སྦྱར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར།",
+    "Commentary 2": "གསུམ་པ་རྩོད་པ་སྤང་བ་ནི། འོ་ན་འཕགས་པ་ཤཱ་རིའི་བུས་བྱང་སེམས་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་ན། བདུད་ཀྱི་ལག་པ་གཡས་བསླངས་པ་ལ་གཡས་བཅད་དེ་གཡོན་གྱིས་བྱིན་པས་བདུད་ཀྱིས་མ་རངས་པའི་ཚིག་བརྗོད་པས་སྐྱོ་སྟེ་སེམས་བསྐྱེད་བཏང་ཡང་དགྲ་བཅོམ་ཐོབ་པ་དང་། གསེར་མདོག་གི་སྔོན་གྱི་སྦྱོར་བ་ལས་བྱང་སེམས་བསྐལ་པ་བཞི་བཅུར་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པ་ཞིག་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཏང་མ་ཐག་ཏུ་རང་རྒྱལ་དུ་གྱུར་པར་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མི་གང་གི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བཏང་ཡང་དེ་དག་ཐར་པར་མཛད་པ་ནི་ལས་ཚུལ་དེ་ཐ་མལ་པས་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་སྟེ། དེ་ནི་ཐམས་ཅད་མཁྱེན་པ་ཁོ་ནས་མཁྱེན་གྱི་བདག་ཅག་གིས་ནི་མི་ཤེས་སོ་ཞེས་རྣམ་སྣང་དང་རྣམ་བཤད་ལས་སོ། ། དགེ་ལྷ་ནི། ཐབས་ཀྱིས་བཏང་དུ་ཟིན་ཀྱང་ཡང་དག་པར་ལེན་པས་སེམས་ཅན་གྲོལ་བར་བྱེད་པ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུངས་ལ། བི་བྷཱུ་ཏི་ནི། ཀུན་རྫོབ་བྱང་སེམས་བཏང་ཡང་དོན་དམ་བྱང་སེམས་མ་བཏང་བ་ཞེས་གསུངས་སོ། །འདི་འཐད་དེ། གཞན་དོན་གྱི་སེམས་བཏང་ཡང་བདག་མེད་རྟོགས་པའི་ཤེས་རབ་མ་བཏང་བས་ངན་འགྲོར་མི་འགྲོ་བ་ཡིན་སྙམ་མོ། །འོན་ཀྱང་བསམ་གྱིས་མི་ཁྱབ་པ་བསམ་པའི་ངལ་བས་ཅི་ཞིག་བྱ།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ལྟུང་བའི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན། །སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་ལ་དམན། །",
+    "Sanskrit": "बोधिसत्त्वस्य तेनैवं सर्वापत्तिर्गरीयसी। यस्मादापद्यमानोऽसौ सर्वसत्त्वार्थहानिकृत्॥८॥",
+    "English 1": "This downfall, for a bodhisattva, is the most serious of all. If it occurs, their benefit to all sentient beings is diminished.",
+    "English 2": "For a bodhisattva, this is the heaviest among downfalls. If this occurs, it diminishes the benefit of all sentient beings.",
+    "Commentary 1": "དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་འདོན་པར་དམ་བཅས་པ་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར། གལ་ཏེ་ལྟུང་བ་བྱུང་བ་དེ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ན་ལྕི་བ་སྟེ། ཤིན་ཏུ་ལྕི་བ་ཡིན་པས་ན་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་ཉིད་ལ་དམན་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ནི། སེམས་བསྐྱེད་བཏང་བ་དེ་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་ལྟུང་བའི་ནང་ནས་ལྕི་བ་སྟེ། འཕགས་པ་སྡུད་པ་ལས། གལ་ཏེ་བསྐལ་བ་བྱེ་བར་དགེ་བའི་ལས་ལམ་བཅུ། །སྤྱད་ཀྱང་རང་རྒྱལ་དགྲ་བཅོམ་ཉིད་ལ་འདོད་བསྐྱེད་ན། །དེ་ཚེ་ཚུལ་ཁྲིམས་སྐྱོན་བྱུང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཉམས་པ་ཡིན། །སེམས་བསྐྱེད་དེ་ནི་ཕས་ཕམ་པས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་ལྕི། །ཞེས་གསུངས་ཤིང་། འདི་ལྟར་དེ་ནི་བྱུང་གྱུར་ན་སེམས་ཅན་ཀུན་གྱི་དོན་སྒྲུབ་པ་ལ་ནུས་པ་དམན་པའི་ཕྱིར་རོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ལྡན་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ལྡན་པ་དག །འཁོར་བར་རེས་ཀྱིས་འདྲེ་བྱེད་ན། །ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་ཐོགས། །",
+    "Sanskrit": "एवमापत्तिबलतो बोधिचित्तबलेन च। दोलायमानः संसारे भूमिप्राप्तौ चिरायते॥११",
+    "English 1": "If swinging back and forth between strong downfalls and strong bodhichitta, you mix them in samsaric cycles, it will take long to reach the levels.",
+    "English 2": "Thus, when powerful downfalls and powerful bodhicitta alternate in samsara, it takes a long time to attain the grounds.",
+    "Commentary 1": "གལ་ཏེ་གང་ཞིག་ལ་ལྟུང་བ་ཡང་བྱུང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས���ཀྱང་མ་ཤོར་ན། དེ་ཇི་ལྟར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་ན་ནི་འཁོར་བ་ངན་སོང་དུ་ཁྲིད་ཅིང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱིས་མྱ་ངན་ལས་འདས་པར་ཁྲིད་པས་ཕན་ཚུན་དུ་འཐེན་པ་ན་རབ་ཏུ་དགའ་བ་ལ་སོགས་པའི་ས་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་འགོར་ཞིང་དུས་རིང་མོར་འཁོར་བར་འཁོར་བར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ལྟ་ན་ད་ཅི་བྱ་བར་འོས་སྙམ་པ་ལ།",
+    "Commentary 2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་ལྟུང་བ་སྟོབས་ཅན་དེ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་སྟོབས་དང་ལྡན་པ་གཉིས་འཁོར་བར་རེས་མོས་ཀྱིས་འདྲེ་བར་བྱེད་ན། ས་དང་པོ་ལ་སོགས་པ་ཐོབ་པ་ལ་ཡུན་རིང་དུ་ཐོགས་སོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྱན་སྔ་ན། །རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས། །",
+    "Sanskrit": "बुद्धाश्च बोधिसत्त्वाश्च सर्वत्राव्याहतेक्षणाः। सर्वमेवाग्रतस्तेषां तेषामस्मि पुरः स्थितः॥३१॥",
+    "English 1": "The buddhas and the bodhisattvas see everywhere without obstruction. Therefore I always am indeed within the presence of them all.",
+    "English 2": "The Buddhas and bodhisattvas possess unobstructed vision everywhere. I am always in the presence of all of them.",
+    "Commentary 1": "གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ཏུ་སྟེ། ཤེས་བྱ་མཐའ་དག་ལ་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་བར་དུ་གཅོད་པ་མེད་པའི་གཟིགས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་བསམས་ནས་ཏེ།",
+    "Commentary 2": "གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དུས་ཀུན་ཏུ་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཐོགས་པ་མེད་པར་གཟིགས་པའི་སྤྱན་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱན་སྔ་ན་བདག་ནི་རྟག་ཏུ་གནས་ཞེས་ཏེ"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག །ཚད་མེད་པར་ནི་གསུངས་པ་ལས། །སེམས་སྦྱང་བ་ཡི་སྤྱོད་པ་ནི། །ངེས་པར་དེ་སྲིད་སྤྱད་པར་བྱ། །",
+    "Sanskrit": "आचारो बोधिसत्त्वानामप्रमेय उदाहृतः। चित्तशोधनमाचारं नियतं तावदाचरेत्॥ ९७॥",
+    "English 1": "The bodhisattva's practices are taught to be innumerable. Among them, the practice of purifying the mind should certainly be engaged in for that duration.",
+    "English 2": "The practices of bodhisattvas are taught to be immeasurable. Among them, the practice of training the mind should certainly be engaged in for that duration.",
+    "Commentary 1": "འདིར་གཞན་ཡང་མདོར་བསྡུས་ཏེ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱང་ཆུབ་ཅེས་སྨོས་ཏེ། སྤྱོད་པ་ཞེས་པ་ནི་བསླབ་པར་བྱ་བའོ། །སྦྱང་བ་ནི་ཉེས་པ་སེལ་བའོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྤྱོད་པ་དག་གི་དབྱེ་བ་ཚད་མེད་པ་ནི་གསུངས་པ་ལས་ཐམས་ཅད་སྒྲུབ་པར་མ་ནུས་ནའང་སེམས་སྦྱང་བའི་སྤྱོད་པ་སྔར་བཤད་པ་དེ་དང་དེ་དག་ངེས་པར་དེ་སྲིད་དུ་སྤྱད་པར་བྱའོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "ཉིན་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ��དུ། །ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་བྱ་ཞིང་། །རྒྱལ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་བརྟེན་པས། །ལྟུང་བའི་ལྷག་མ་དེས་ཞི་བྱ། །",
+    "Sanskrit": "रात्रिंदिवं च त्रिस्कन्धं त्रिष्कालं च प्रवर्तयेत्। शेषापत्तिशमस्तेन बोधिचित्तजिनाश्रयात्॥ ९८॥",
+    "English 1": "Three times each day and night, recite the Sutra in Three Sections. Relying on the victors and bodhichitta, pacify the remaining downfalls.",
+    "English 2": "Three times during day and night, recite the Three Heaps Sutra. By relying on the Victor and the bodhicitta mind, pacify the remainder of downfalls.",
+    "Commentary 1": "དེ་དག་གིས་ནི་ལྟུང་བ་བཤགས་པར་མཚོན་པ་ཡིན་ནོ། །དེའི་རྗེས་ལ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། ཉིན་དང་མཚན་མོ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། དུས་གསུམ་པོ་རྣམས་མཉམ་པར་ཚང་བ་ནི་དུས་གསུམ་མོ། །ཉིན་མོ་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་གསུམ་དུ་བྱས་ཏེ་ལན་དྲུག་ཏུའོ། །ཕུང་པོ་གསུམ་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང་། བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཏུ་ཡོངས་སུ་བསྔོ་བའི་མཚན་ཉིད་རྣམས་མཉམ་པར་ཚང་བའོ། །ལྷག་མ་ནི་བཤགས་པ་ལས་གཞན་ནོ། །དེས་ཞེས་པ་ནི་ཕུང་པོ་གསུམ་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་སྟོན་པ་དེས་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དང་རྒྱལ་བ་ལ་བརྟེན་པ་བྱས་པའོ། །ཞི་བ་ནི་རབ་ཏུ་ཞི་བའོ། །",
+    "Commentary 2": "གསུམ་པ་ནི། ཉིན་ལན་གསུམ་དང་མཚན་མོ་ལན་གསུམ་དུ་སྡིག་པ་བཤགས་པ་དང་། བསོད་ནམས་ལ་རྗེས་སུ་ཡི་རང་བ་དང་། དགེ་བ་བྱང་ཆུབ་ཏུ་བསྔོ་བ་སྟེ་ཕུང་པོ་གསུམ་པ་གདོན་པར་བྱ་ཞིང་། རྒྱལ་བ་སྲས་བཅས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དང་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་སྟོབས་བཞི་ཚང་བར་འགྱུར་བས་དེས་རྩ་བའི་ལྟུང་བ་སྔར་བཤད་པའི་ལྷག་མ་དེ་ཞི་བར་བྱའོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི། །ཐེག་ཆེན་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག །སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་བཏང་ངོ་། །",
+    "Sanskrit": "सदा कल्याणमित्रं च जीवितार्थेऽपि न त्यजेत्। बोधिसत्त्वव्रतधरं महायानार्थकोविदम्॥ १०२॥",
+    "English 1": "Even at cost of your own life, never forsake the spiritual friend who's learned in the Mahayana and great in the bodhisattva vow.",
+    "English 2": "A spiritual friend who is always virtuous, skilled in the meaning of the Great Vehicle, and supreme in the discipline of bodhisattvas should not be abandoned even for the sake of one's life.",
+    "Commentary 1": "དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི་དགེ་བ་ལ་ངེས་པར་སྦྱོར་བར་བྱེད་པའོ། །མཁས་པ་ནི་ཚུལ་བཞིན་ཤེས་པའོ། །བརྟུལ་ཞུགས་ནི་བསླབ་པའོ།།དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་པར་བྱ་བའི་དོན་དུ།",
+    "Commentary 2": "བཞི་པ་ནི། རྟག་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ནི་འདིས་འགྲོ་བས་ན་ཐེག་པ་སྟེ་ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཡིན་ལ། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། དམིགས་པ་ཆེ��བ་ཉིད་དང་ནི། །དེ་བཞིན་སྒྲུབ་པའི་གཉིས་དག་དང་། །ཡེ་ཤེས་བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་དང་། །ཐབས་ལ་མཁས་པར་གྱུར་པ་དང་། །ཡང་དག་གྲུབ་པ་ཆེན་པོ་དང་། །སངས་རྒྱས་ཕྲིན་ལས་ཆེན་པོ་སྟེ། །ཆེན་པོ་དེ་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཐེག་ཆེན་ཞེས་ནི་ངེས་པར་བརྗོད། །ཅེས་པ་ལྟར་གྱི་ཆེན་པོ་བདུན་དང་ལྡན་པའི་ཕྱིར་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་སྟེ། དེའི་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་སྟེ་སྡོམ་པ་ལ་གནས་པ་དེ་རང་གི་སྲོག་གི་ཕྱིར་ཡང་མི་གཏོང་ངོ་། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ཀྱིས། །སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། །བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར། །ཉན་ཐོས་རྣམས་པས་མཆོག་ཏུ་བཤད། །",
+    "Sanskrit": "क्षपयन् पूर्वपापानि प्रतीच्छन् पुण्यसागरान्। बोधिचित्तबलादेव श्रावकेभ्योऽपि शीघ्रगः॥२९॥",
+    "English 1": "Because the power of bodhichitta exhausts one's misdeeds from the past and gathers oceans of merit, it's taught that they surpass the shravakas.",
+    "English 2": "This, by the power of bodhicitta, exhausts previous negative actions and accumulates an ocean of merit. Therefore, it is taught to be supreme, surpassing the hearers.",
+    "Commentary 1": "འདི་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ་སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་རྣམས་མ་ལུས་པར་ཟད་པར་བྱེད་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་ཞེས་པ་ནི་ཚོགས་སོ། །བསོད་ནམས་ཀྱིས་བདེ་བ་ནས་བདེ་བར་འགྲོ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །སྟོབས་ཀྱིས་ཞེས་པས་སྔར་བརྗོད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པས་ན་སྟོབས་སོ། །དེ་ཉིད་བཞི་འདུས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཚོགས་སོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། བདེ་བའི་རྒྱུ་བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་ཀུན་བས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པར་བཤད་དོ། །ཤེར་དང་ལྷ་ཉན་ཐོས་ལས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་མྱུར་ཞེས་པར་འཆད་དོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས། །དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། །རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱ། །",
+    "Sanskrit": "एवमादिभिराकारैर्विवेकगुणभावनात्। उपशान्तवितर्कः सन् बोधिचित्तं तु भावयेत्॥८९॥",
+    "English 1": "Once you've reflected on these and other advantages of solitude, then fully pacify your thoughts and meditate on bodhichitta.",
+    "English 2": "Through these and other such means, contemplate the qualities of solitude. Then, pacifying discursive thoughts, meditate on the mind of enlightenment.",
+    "Commentary 1": "དེ་ལ་སོགས་པ་ནི་ལུས་རྣམ་པར་དབེན་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བསམ་བྱས་ནས་ཞེས་པ་ནི་བསྒོམ་པར་བྱས་ནས་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཟུང་ད��་འཇུག་པས་བསྒྲུབ་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "གསུམ་པ་གཉེན་པོ་སྒོམ་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། དང་པོ་མཚམས་སྦྱར་ཏེ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ཀུན་རྫོབ་དང་། དོན་དམ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྒོམ་པའོ། །དང་པོ་ནི། དེ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཡིས་དབེན་པའི་ཡོན་ཏན་བསམ་བྱས་ནས། འདོད་པ་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་རྟོག་ཉེ་བར་ཞི་བ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་ནི་བསྒོམ་པར་བྱའོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དེ་དག་འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་དུ། །ནམ་ཡང་བདེ་ལས་ཉམས་མ་གྱུར། །འགྲོ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །བདེ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་ཐོབ་ཤོག །",
+    "Sanskrit": "आसंसारं सुखज्यानिर्मा भूत्तेषां कदाचन। बोधिसत्त्वसुखं प्राप्तं भवत्वविरतं जगत्॥३॥",
+    "English 1": "As long as they are in samsara, May their happiness never wane. May beings continuously obtain The bodhisattvas' joy.",
+    "English 2": "",
+    "Commentary 1": "རྒྱུན་མི་ཆད་པ་སྟེ་རྟག་ཏུའོ། །",
+    "Commentary 2": "དེ་དག་སངས་རྒྱས་ཀྱི་བདེ་བ་མ་ཐོབ་ཀྱི་བར་དུ་ནམ་ཡང་བདེ་བ་ལས་ཉམས་པར་མ་གྱུར་ཅིག འགྲོ་བས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །བདེ་བ་རྒྱུན་མི་འཆད་པར་ཤོག །མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། བརྟན་པ་བརྩེ་དང་ལྡན་པའི་སྦྱིན་པ་ཡིས། །སྦྱིན་པའི་བདེ་བ་བྱེད་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ལ་ཁམས་གསུམ་ཉེ་བར་སྤྱོད་རྣམས་ཀྱིས། །བདེ་བ་དེ་ཡི་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟ་བུའོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "གྲོགས་དག་འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི། །གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཀུན་བྲལ་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ། །འགྲོ་བ་ཀུན་ནས་ཡོངས་སྐྱོབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་དང་བརྩེ་བ་སྐྱེས་གྱུར་པ། །གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན། །",
+    "Sanskrit": "आयातायात शीघ्रं भयमपनयत भ्रातरो जीविताः स्मः संप्राप्तोऽस्माकमेष ज्वलदभयकरः कोऽपि चीरीकुमारः। सर्वं यस्यानुभावाद्व्यसनमपगतं प्रीतिवेगाः प्रवृत्ताः जातं संबोधिचित्तं सकलजनपरित्राणमाता दया च॥१३॥",
+    "English 1": "Friends, cast away your fear and hurry here! Who could this be, now come to us Relieving all our suffering, exuding the energy of joy, Protecting beings from all, the bodhisattva who has roused compassion, The youth with hair in a topknot who dispels our every fear?",
+    "English 2": "",
+    "Commentary 1": "གྲོགས་ནི་གྲོགས་དག་གོ། །",
+    "Commentary 2": "འགའ་ཞིག་གིས་འཇམ་དབྱངས་མཐོང་ནས་གཞན་རྣམས་ལ་གྲོགས་དག་ཅེས་བོས་ཏེ། འཇིགས་པ་བོར་ལ་རིངས་པར་ཚུར་ཤོག་འུ་བུའི་ཐད་དུ་ནི་གང་གི་མཐུ་ཡིས་སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་དང་བྲལ་ཞིང་དགའ་བའི་ཤུགས་ཕྱིན་ལ་འགྲོ་བ་ཀུན་སྐྱོབ་བའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དམྱལ་བའི་སྡུག་བསྔལ་སེལ་ནུས་ཀྱི་འོད་ཟེར་དང་སིལ་བར་བྱེད་པའི་བརྩེ་བ་སྐྱེས་པར་གྱུར་པ་གཞོན་ནུ་ཟུར་ཕུད་ཅན་འབར་བ་འཇམ་དབྱངས་ཀྱིས་འཇིགས་པ་མེད་པར་བྱེད་པས་ན་གཞན་དུ་བྲོས་ཏེ་ཅི་ཞིག་ཕྱིན་ཏེ་ཕྱིན་མི་དགོས་ཀྱི་གྲོགས་པོ་"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དེ་ལྟར་བདག་གི་དགེ་རྩས་ཀུན་དུ་བཟང་ལ་སོགས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་མེད་སྤྲིན་བདེ་བ་དང་། །བསིལ་ཞིང་དྲི་ཞིམ་དང་ལྡན་ཆར་པ་འབེབས་མཐོང་ནས། །སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག །",
+    "Sanskrit": "इति मत्कुशलैः समन्तभद्र-प्रमुखानावृतबोधिसत्त्वमेघान्। सुखशीतसुगन्धवातवृष्टी-नभिनन्दन्तु विलोक्य नारकास्ते॥१५॥",
+    "English 1": "Then through my virtue, may the beings in the hells, seeing a cloud of bodhisattvas free of obscurations led by Samantabhadra shower down on them a comforting, cool, fragrant rain, take true delight.",
+    "English 2": "",
+    "Commentary 1": "སྒྲིབ་པ་མེད་ཅེས་བྱ་བ་ནི་ཉོན་མོངས་པ་དང་ཤེས་བྱའི་སྒྲིབ་པ་དང་བྲལ་བའམ་ཡང་ན་མངོན་སུམ་མོ། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་སྤྲིན་དང་འདྲ་བས་ན་སྤྲིན་ནོ། །བདེ་བ་ནི་དལ་གྱིས་འབབ་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "དེ་ལྟར་བདག་གི་དགེ་རྩས་ཀུན་ཏུ་བཟང་པོ་ལ་སོགས་པ་སྟེ་བྱམས་པ་དང་སའི་སྙིང་པོ་དང་ནམ་མཁའི་སྙིང་པོ་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་སྒྲིབ་པ་མེད་པ་སྟེ་སྒྲིབ་པ་རྣམ་སེལ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་རང་རང་གི་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་མཐུ་ལས་བྱུང་བའི་སྤྲིན་བདེ་བ་སྟེ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་བསིལ་ཞིང་དྲི་ཞིམ་ངད་ལྡན་ཆར་པ་འབེབས་མཐོང་ནས། སེམས་ཅན་དམྱལ་བ་དེ་དག་མངོན་པར་དགའ་གྱུར་ཅིག།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱིས། །འགྲོ་བ་བདེ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག །",
+    "Sanskrit": "आकाशस्य स्थितिर्यावद्यावच्च जगतः स्थितिः। तावन्मम स्थितिर्भूयाज्जगद्दुःखानि निघ्नतः॥५५॥",
+    "English 1": "Whatever the sufferings of wanderers, May they all ripen on me. May the sangha of bodhisattvas bring Beings to happiness.",
+    "English 2": "",
+    "Commentary 1": "སྨིན་གྱུར་ཅིག་ནི་འབྲས་བུ་སྨིན་པར་གྱུར་ཅིག་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་གང་ཅིའང་རུང་། །དེ་ཀུན་བདག་ལ་སྨིན་གྱུར་ཅིག །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་འགྲོ་བ་ཐམས་ཅད་བདེ་བ་ལ་སྤྱོད་པར་ཤོག"
+  }
+]

terms_context/སངས་རྒྱས་.json

@@ -0,0 +1,186 @@
+[
+  {
+    "Tibetan": "ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་། །སངས་རྒྱས་མཆོད་ལས་ཁྱད་འཕགས་ན། །སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི། །བདེ་དོན་བརྩོན་པ་སྨོས་ཅི་དགོས། །",
+    "Sanskrit": "हिताशंसनमात्रेण बुद्धपूजा विशिष्यते। किं पुनः सर्वसत्त्वानां सर्वसौख्यार्थमुद्यमात्॥२७॥",
+    "English 1": "If merely intending to benefit Is greater than revering the Buddha, What need to speak of striving for The sake of all beings' happiness?",
+    "English 2": "Even by merely thinking of benefiting others, one surpasses the merit of worshipping the Buddha. What need is there to mention striving for the welfare of all sentient beings without exception?",
+    "Commentary 1": "གཞན་ཡང་ཕན་པར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པས་ནི་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་བསམས་པ་ཙམ་ཉིད་ཀྱིས་ཟང་ཟིང་གི་སྦྱིན་པ་ལས་བརྩམས་པའི་མཆོད་པའི་ཁྱད་པར་གཞལ་གྱིས་མི་ལང་བས། སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པ་བས་ཀྱང་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་ཡིན་པར་བསྟན་ཏོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་སྐྱེས་བུ་འགའ་ཞིག་གིས་གངྒཱའི་ཀླུང་གི་བྱེ་མ་སྙེད་ཀྱི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་བགྲང་གིས་མི་ལང་བ་རིན་པོ་ཆེ་སྣ་བདུན་གྱིས་བཀང་སྟེ། འཇིག་རྟེན་མགོན་པོ་ལ་ཕུལ་བ་བས་གང་ཞིག་གིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་བས་བྱང་ཆུབ་ཏུ་སེམས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ན་འདི་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་ཏེ། མཆོད་པ་སྔ་མ་དེས་འདི་ལ་ཆར་ཡང་མི་ཕོད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །གལ་ཏེ་སེམས་ཅན་སྒྲིན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རང་རང་གི་ཕན་པ་དང་མི་ཕན་པ་བླང་བ་དང་དོར་བ་ཤེས་པ་མ་ཡིན་ནམ་དེ་ལ་ཁྱོད་ཀྱིས་ཅི་བསྟན་ཞེས་དགོངས་པ་ལ། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡུག་བསྔལ་ནི་མེར་འཇུག་པ་ལ་སོགས་པའོ། །མངོན་པར་བརྒྱུག་པ་ནི་བསམ་པ་དེས་འཇུག་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པར་བསམ་པ་ཙམ་གྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་མཆོད་པ་ལས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པར་ཏིང་ངེ་འཛིན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལས། བྱེ་བ་ཁྲག་ཁྲིག་གཏམས་པའི་ཞིང་དག་ན། །མཆོད་པ་རྣམ་མང་དཔག་མེད་ཅི་ཡོད་པ། །སྐྱེས་མཆོག་རྣམས་ལ་ཉིན་རེར་རྟག་མཆོད་པས། །བྱམས་པའི་སེམས་ལ་གྲངས་དང་ཆར་མི་ཕོད། །ཅེས་གསུངས་ན། སེམས་ཅན་མ་ལུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་བདེ་བ་བསྒྲུབ་པའི་དོན་ལ་བརྩོན་པ་དེ་བས་ཁྱད་པར་དུ་འཕགས་པ་སྨྲོས་ཅི་དགོས།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་དམ་པའི་ཆོས། །དཀོན་མཆོག་དྲི་མ་མེད་དང་སངས་རྒྱས་སྲས། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་རྣམས་ལ་ལེགས་པར་མཆོད། །",
+    "Sanskrit": "तच्चित्तरत्नग्रहणाय सम्यक् पूजां करोम्येष तथागतानाम्। सद्धर्मरत्नस्य च निर्मलस्य बुद्धात्मजानां च गुणोदधीनाम्॥१॥",
+    "English 1": "In order to grasp that precious attitude, I make fine offerings to the tathagatas, to the true dharma, the immaculate jewel, and to the oceans of qualities, bodhisattvas.",
+    "English 2": "To hold fast to this precious mind, I make excellent offerings to the Tathagatas, the holy Dharma, the stainless Three Jewels, the sons of the Buddha, and these oceans of good qualities.",
+    "Commentary 1": "ད་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར། དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ལ་མཆོད་པར་བྱ་བ་བསྟན་པའི་ཆེད་དུ་སེམས་དེ་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། །དྲི་མ་མེད་པ་ནི་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པའི་རྣམ་པར་རྟོག་པའི་དྲི་མ་སྤངས་པས་སོ། །མཆོད་པ་ནི་ཡིད་ཀྱིས་སོ། །",
+    "Commentary 2": "དང་པོ་ལ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། བྱེ་བྲག་ཏུ་བཤད་པ་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ནི། དགོས་ཆེད། རིན་ཆེན་སེམས་དེ་གཟུང་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་ཡུལ་དེ་བཞིན་གཤེགས་པ་རྣམས་དང་། དམ་པའི་ཆོས་དངོས་པོ་དང་དངོས་པོ་མེད་པར་རྟོག་པའི་དྲི་མ་མེད་པ་རྣམས་དང་། སངས་རྒྱས་ཀྱི་སྲས་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པ་མངའ་བའི་བྱང་སེམས་འཕགས་པ་རྣམས་ཏེ། དཀོན་མཆོག་གསུམ་པོ་ལ། ཚུལ་ནི་ལེགས་པར་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཐོབ་འདོད་ཀྱི་བསམ་པ་དང་། སེམས་ཅན་གྱི་ཆེད་དུ་དང་། ཡིད་དུ་འོང་བའི་དངོས་པོས་དང་། འཁོར་གསུམ་ཡོངས་སུ་དག་པས་དང་། མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཀྱི་དྲི་མ་མེད་པས་དང་། བྱང་ཆུབ་ཆེན་པོར་བསྔོས་པས་ཏེ་དྲུག་གི་སྒོ་ནས་མཆོད་ཅེས་རྣམ་བཤད་ལས་སོ།།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དུས་གསུམ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན། །ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་བཅས་ལ། །ཞིང་རྡུལ་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི། །ལུས་བཏུད་པ་ཡིས་བདག་ཕྱག་འཚལ། །",
+    "Sanskrit": "सर्वक्षेत्राणुसंख्यैश्च प्रणामैः प्रणमाम्यहम्। सर्वत्र्यध्वगतान् बुद्धान् सहधर्मगणोत्तमान्॥२४॥",
+    "English 1": "I prostrate, bowing as many bodies As there are atoms in all realms, To all the buddhas of the three times, The dharma, and the sublime sangha.",
+    "English 2": "To all the Buddhas of the three times, along with the supreme Dharma and Sangha, I prostrate with as many bodies as there are atoms in all realms.",
+    "Commentary 1": "དུས་གསུམ་སྟེ་དུས་གསུམ་པོ་དེར་གཤེགས་པའོ། །ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་དགེ་འདུན་ནོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ནི། འདས་མ་འོངས་ད་ལྟར་གྱི་དུས་གསུམ་དུ་གཤེགས་པའི་སངས་རྒྱས་ཀུན་དང་ཆོས་དང་ཚོགས་ཀྱི་མཆོག་དགེ་འདུན་དང་བཅས་པ་རྣམས་ལ་ཞིང་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྡུལ་ཕྲ་རབ་ཀྱི་ཀུན་གྱི་གྲངས་སྙེད་ཀྱི་ལུས་བཏུད་ནས་བདག་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར། །སངས་རྒྱས་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་མཆི། །ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡི། །ཚོགས་ལའང་དེ་བཞིན་སྐྱབས་སུ་མཆི། །",
+    "Sanskrit": "बुद्धं गच्छामि शरणं ��ावदा बोधिमण्डतः। धर्मं गच्छामि शरणं बोधिसत्त्वगणं तथा॥२६॥",
+    "English 1": "Until I reach enlightenment's essence, I go for refuge to the buddhas. I go for refuge to the dharma And sangha of bodhisattvas too.",
+    "English 2": "Until I reach the essence of enlightenment, I take refuge in the Buddhas. Likewise, I take refuge in the Dharma and in the assembly of Bodhisattvas.",
+    "Commentary 1": "སྙིང་པོ་ནི་བཅུད་དོ། །སྐྱབས་ནི་སྐྱོབ་པའོ། །མཆི་ཞེས་པ་བཀའ་སྩལ་པ་བཞིན་དུ་ཡོངས་སུ་བསྲུང་བའོ། །",
+    "Commentary 2": "གསུམ་པ་ལ་གཉིས་ལས། སྤྱི་དོན་ལ་གཉིས་ཏེ། གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། རྗེས་སུ་སྒྲུབ་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། ངོ་བོ་དང་། དབྱེ་བ་དང་། སོ་སོའི་རང་བཞིན་ནོ། །དང་པོ་ནི། འཇིགས་པ་སྤང་བའི་དོན་དུ་སྐྱབས་གནས་ལ་བསྟེན་པའོ། །གཉིས་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པ་དང་དེ་ལས་འདས་པ་གཉིས་སམ། འདས་པ་ལའང་ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་སྐྱབས་འགྲོ་གཉིས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། འཇིག་རྟེན་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ནི་འཇིགས་པ་འགའ་ཞིག་ལས་ཐར་པར་འདོད་ནས་འཇིག་རྟེན་པའི་ལྷ་ལ་སོགས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་དེ་ནི་སྐྱབས་འགྲོ་མཆོག་མ་ཡིན་ཏེ། མདོ་རྒྱལ་མཚན་དམ་པ་ལས། འཇིགས་པས་སྐྲག་པའི་ས་རྣམས་ནི། །ཕལ་ཆེར་རི་དང་ནགས་ཚལ་དང་། །ཀུན་དགའ་རྭ་བ་ལྗོན་ཤིང་དང་། །མཆོད་རྟེན་རྣམས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ། །སྐྱབས་དེ་གཙོ་བོ་མ་ཡིན་ཞིང་། །སྐྱབས་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་ནི། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལས་རབ་མི་ཐར། །ཞེས་གསུངས་སོ། །འདས་པའི་སྐྱབས་འགྲོ་ལ། རང་ཉིད་ནི་འཁོར་བའི་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུས་ཇི་སྲིད་འཚོའི་བར་དུ་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བ་ཡིན་ལ། ཐེག་ཆེན་གྱི་སྐྱབས་འགྲོ་ནི། སྙིང་རྗེ་ཆེན་པོས་ཀུན་ནས་བསླངས་ཏེ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་སྡུག་བསྔལ་ལས་ཐར་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་བདག་ཉིད་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པར་འདོད་པས། དུས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོའི་བར་དུ་ཐེག་ཆེན་གྱི་ལུགས་ཀྱི་སྐྱབས་གནས་གསུམ་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའོ། །གཉིས་པ་ནི། དང་པོར་སློབ་དཔོན་ལས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་སྡོམ་པ་བླངས་ནས། མདོ་ལས། སངས་རྒྱས་ལ་ནི་སྐྱབས་གསོལ་བ། །དེ་ནི་ཡང་དག་དགེ་བསྙེན་ཏེ། །ནམ་དུའང་ལྷ་རྣམས་གཞན་དག་ལ། །སྐྱབས་གསོལ་བར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །དམ་པའི་ཆོས་ལ་སྐྱབས་གསོལ་བ། །འཚེ་ཞིང་གནོད་པའི་སེམས་དང་བྲལ། །དགེ་འདུན་ལ་ནི་སྐྱབས་གསོལ་བ། །མུ་སྟེགས་ཅན་ལ་ཕྱོགས་མི་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཚུལ་ལྟར་དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་བློ་གཏད་ཅིང་། དེ་དག་ལ་གུས་པས་མཆོད་པ་ལ་བརྩོན་པ་དང་། སེམས་ཅན་��ུ་ལའང་གནོད་པར་མི་བྱ་བ་དང་། སྡིག་པའི་གྲོགས་པོ་དང་མི་འགྲོགས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བསླབ་པ་མི་ཉམས་པར་བྱ་ཞིང་། གལ་ཏེ་ཉམས་ན་སླར་བླངས་པ་ལ་སོགས་པའི་སྒོ་ནས་ཉེས་པ་སྤོང་ཞིང་ཡོན་ཏན་འཕེལ་བར་བྱེད་པའོ། །གཉིས་པ་གཞུང་གི་དོན་ནི། དུས་བྱང་ཆུབ་སྙིང་པོར་མཆིས་ཀྱི་བར་དུ། ཡུལ་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་བཞིན་དུ་ཆོས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ཚོགས་ལ་ཡང་ངོ་། །ཚུལ་ནི་སྐྱབས་སུ་མཆི་སྟེ་བདག་ཁྱེད་ལ་བསྟེན་པས་སྐྱོབས་ཤིག་པའོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི། །རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས། །ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་རྣམས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །",
+    "Sanskrit": "विज्ञापयामि संबुद्धान् सर्वदिक्षु व्यवस्थितान्। महाकारुणिकांश्चापि बोधिसत्त्वान् कृताञ्जलिः॥२७॥",
+    "English 1": "To the perfect buddhas and bodhisattvas who dwell in every direction, to those endowed with great compassion, I join my palms and supplicate:",
+    "English 2": "To the perfectly enlightened Buddhas and bodhisattvas dwelling in all directions, those endowed with great compassion, I join my palms and pray:",
+    "Commentary 1": "གསོལ་བ་ཞེས་པ་ནི་སྡིག་པ་བཤགས་པའི་དོན་དུ་གསོལ་བ་འདེབས་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "བཞི་པ་སྡིག་པ་བཤགས་པ་ལ། སྤྱི་དོན་དང་། གཞུང་དོན་གཉིས་ཀྱི། དང་པོ་ལ་གསུམ་སྟེ། སྦྱང་བྱ་སྡིག་པའི་སྒོ་དྲུག སྦྱོང་བྱེད་གཉེན་པོ་སྟོབས་བཞི། སྦྱོང་ཚུལ་སྦྱོར་དངོས་རྗེས་གསུམ་མོ། །དང་པོ་ནི། དུས་དང་། རྒྱུ་དང་། སྒོ་དང་། སྦྱོར་བ་དང་། ཡུལ་དང་། རྣམ་པའི་དབྱེ་བ་རྣམས་སོ། །གཉིས་པ་ནི། སུན་འབྱིན་པ་དང་། རྟེན་དང་། གཉེན་པོ་དང་། ཉེས་པ་ལས་ལྡོག་པ་རྣམས་ཏེ། དང་པོ་ནི། ཉེས་དམིགས་མཐོང་ནས་འགྱོད་པ་སྟེ། དུག་འཐུངས་པས་དེའི་འབྲས་བུ་མཐོང་བ་བཞིན་ནོ། །གཉིས་པ་ནི། དེ་ལས་སྐྱོབ་ནུས་བསྟེན་པ་སྟེ། སྨན་པ་ལ་བསྟེན་པ་བཞིན་ནོ། །གསུམ་པ་ནི། དགེ་བ་སྤྱོད་པ་སྟེ། སྨན་ཟ་བ་བཞིན་ནོ། ། བཞི་པ་ནི། ཕྱིན་ཆད་སྲོག་ལ་བབ་ཀྱང་མི་སྤྱོད་པ་སྟེ་ཕྱིས་དུག་མི་ཟ་བ་བཞིན་ནོ། །དེ་དག་ཚང་དགོས་ཤིང་ཚང་ན་ངེས་པར་འདག་པས་དེ་དག་གྲངས་ངེས་ཏེ། ཆོས་བཞི་བསྟན་པའི་མདོ་ལས། བྱམས་པ། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཆོས་བཞི་དང་ལྡན་ན་སྡིག་པའི་ལས་བྱས་ཤིང་བསགས་པ་ཐམས་ཅད་དག་པར་འགྱུར་ཏེ། བཞི་གང་ཞེ་ན། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་དང་། བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ལ་བརྟེན་པ་དང་། གཉེན་པོ་སྒོམ་པ་དང་། ཉེས་པ་བཟློག་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གསུམ་པ་ནི། སྦྱོར་བ་སྐྱབས་འགྲོ་སེམས་བསྐྱེད། དང��ས་གཞི་སྟོབས་བཞི་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་བཤགས་ཚིག་བརྗོད་ཅིང་དག་པར་སྒོམ་པ་དང་། རྗེས་བཤགས་ཡུལ་གྱི་བྱིན་རླབས་ཀྱིས་སྡིག་པ་ཐམས་ཅད་དག་པར་བསྒོམ་ཞིང་། བསྔོ་བ་ལ་སོགས་པ་བྱ་སྟེ་བླ་མ་རྣམས་ཀྱི་མན་ངག་གོ །གཉིས་པ་གཞུང་དོན་ལ་བཞི་སྟེ། རྣམ་པར་སུན་འབྱིན་པ་དང་། རྟེན་དང་། གཉེན་པོ་དང་། ཉེས་པ་ལས་སླར་ལྡོག་པའི་སྟོབས་སོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ཏེ། སྡིག་པ་བཤགས་ཚུལ་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། ཡུལ་མཆོག་ལ་བརྟེན་པའི་སྡིག་པ་ཁྱད་པར་དུ་བཤགས་ཚུལ་ལོ། །དང་པོ་ནི། བཤགས་ཡུལ་ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ན་བཞུགས་པ་ཡི་རྫོགས་སངས་རྒྱས་དང་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་མངའ་བ་རྣམས་ལ་སྟེ། དེ་དག་གི་སྤྱན་སྔར་ལུས་ཀྱིས་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་ངག་ཏུ་གསོལ་བ་ནི།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། །སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་མུན་འཐོམས་ལ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་སྤར་དུ་གསོལ། །",
+    "Sanskrit": "सर्वासु दिक्षु संबुद्धान् प्रार्थयामि कृताञ्जलिः। धर्मप्रदीपं कुर्वन्तु मोहाद्दुःखप्रपातिनाम्॥४॥",
+    "English 1": "With my palms joined, I implore the buddhas in all directions: Light the lamp of dharma in the gloom of suffering beings' confusion!",
+    "English 2": "To all the Buddhas in every direction, I join my palms and pray: For sentient beings confused in the darkness of suffering, Please kindle the lamp of Dharma.",
+    "Commentary 1": "གསོལ་བ་བཏབ་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གསོལ་བ་འདེབས་པ་ནི་འབྲས་བུའི་དོན་དུའོ། །ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མ་ནི་ཆོས་སྟོན་པའི་བདག་ཉིད་ཀྱི་སྣང་བ་སྟེ། སྡུག་བསྔལ་གྱི་མགོ་ལྟུང་བར་བྱེད་པའི་ཚུལ་གང་ལྡན་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "དྲུག་པ་ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་བསྐོར་བར་བསྐུལ་བ་ནི། ཕྱོགས་རྣམས་ཀུན་གྱི་སངས་རྒྱས་ལ་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་གསོལ་བ་ནི། སེམས་ཅན་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མུན་པའམ། སྡུག་བསྔལ་ཞིང་མི་ཤེས་པའི་མུན་པས་འཐོམས་ནས་ལམ་དང་ལམ་མིན་མི་ཤེས་པ་རྣམས་ལ་ཆོས་ཀྱི་སྒྲོན་མེ་སྦར་ནས་ལམ་བསྟན་དུ་གསོལ།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡི་སྲས། །ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་གང་བརྟགས་ཤིང་། །བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་བརྟག་བརྟགས་པ། །དེ་ལ་བཤོལ་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད། །",
+    "Sanskrit": "विचारितं तु यद्बुद्धैर्महाप्राज्ञैश्च तत्सुतैः। मयापि च यथाशक्ति तत्र किं परिलम्ब्यते॥३॥",
+    "English 1": "But why should I put off that which The buddhas and their offspring have Investigated with great prajna And I myself have also examined?",
+    "English 2": "That which has been examined by the Buddhas and their children with great wisdom, and which I have also examined myself, what reason is there to delay in this?",
+    "Commentary 1": "འདི་ནི་དེ་ལྟ་མ་ཡིན་ནོ་ཞ���ས་བསྟན་པའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བདག་ཉིད་ཀྱི་ནུས་པ་ཡོད་ཙམ་གྱིས་ཚུལ་བཞིན་དུ་བརྟགས་པའོ། །བཤོལ་དུ་ཅི་ཡོད་ཅེས་པ་ནི་འགར་འགོར་ཅི་བྱ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ། མི་དཔྱད་པར་འཇུག་པར་བྱའོ་ཞེས་བྱ་བའི་ཐ་ཚིག་གོ། །",
+    "Commentary 2": "སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་དེ་ཡིའི་སྲས་ཤེས་རབ་ཆེན་པོས་གང་ཞིག་ལེགས་པར་བརྟགས་ཤིང་བདག་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་སྡོམ་པ་ལེན་པའི་སྔོན་དུ་ཡང་དང་ཡང་དུ་བརྟགས་བརྟགས་པའི་སེམས་བསྐྱེད་ཀྱི་བསླབ་པ་དེ་ལ་བཤོལ་དུ་ཅི་ཞིག་ཡོད་དེ་མེད་དོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཕན་མཛད་པའི། །སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་འདས་གྱུར་ཀྱང་། །བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པས་དེའི། །གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་མ་གྱུར་ཏོ། །",
+    "Sanskrit": "अप्रमेया गता बुद्धाः सर्वसत्त्वगवेषकाः। नैषामहं स्वदोषेण चिकित्सागोचरं गतः॥१३",
+    "English 1": "Though countless buddhas have appeared and benefited all sentient beings, due to my own faults, I have not become an object of their healing activity.",
+    "English 2": "Though countless Buddhas who benefit all beings have passed, due to my own faults, I have not become an object of their healing activity.",
+    "Commentary 1": "ཅི་སྟེ་དེ་དག་སངས་རྒྱས་རྣམས་ཀྱིས་གདོན་པར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ནམ་སྙམ་པ་ལ།སེམས་ཅན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གྲངས་མེད་པ་འདས་སུ་ཟིན་ཀྱང་རང་གི་ཉེས་པ་སྟེ་ལེ་ལོ་ལ་སོགས་པས་བདག་ནི་གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "སངས་རྒྱས་ཀྱིས་སྐྱོབ་པས་དེ་ལྟར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན། སྔར་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་བདེ་བར་མཛད་པའི་སངས་རྒྱས་གྲངས་མེད་པ་འདས་པར་གྱུར་ཀྱང་བདག་ནི་རང་གི་ཉེས་པ་བསླབ་པ་ལས་འདས་པ་དེས་སངས་རྒྱས་དེས་གསོ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་དུ་མ་གྱུར་ཏོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་དག །ཀུན་དུ་ཐོགས་མེད་གཟིགས་པར་ལྡན། །དེ་དག་ཐམས་ཅད་སྤྱན་སྔ་ན། །རྟག་པར་བདག་ནི་གནས་སོ་ཞེས། །",
+    "Sanskrit": "बुद्धाश्च बोधिसत्त्वाश्च सर्वत्राव्याहतेक्षणाः। सर्वमेवाग्रतस्तेषां तेषामस्मि पुरः स्थितः॥३१॥",
+    "English 1": "The buddhas and the bodhisattvas see everywhere without obstruction. Therefore I always am indeed within the presence of them all.",
+    "English 2": "The Buddhas and bodhisattvas possess unobstructed vision everywhere. I am always in the presence of all of them.",
+    "Commentary 1": "གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ཀུན་ཏུ་སྟེ། ཤེས་བྱ་མཐའ་དག་ལ་ཐོགས་པ་མེད་ཅིང་བར་དུ་གཅོད་པ་མེད་པའི་གཟིགས་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་བསམས་ནས་ཏེ།",
+    "Commentary 2": "གཞན་ཡང་སངས་རྒྱས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་རྣམས་དུས་ཀུན་ཏུ་ཤེས་བྱ་ཐམས་ཅད་ཐོགས་པ་མེད་པར་གཟིགས་པའི་སྤྱན་དང་ལྡན་པ་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སྤྱན་སྔ་ན་བདག་ནི་རྟག་ཏ���་གནས་ཞེས་ཏེ"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལྟ་ན་ཡང་། །འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས། །དྲང་ཞིང་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟ། །",
+    "Sanskrit": "ऋजु पश्येत्सदा सत्त्वांश्चक्षुषा संपिबन्निव। एतानेव समाश्रित्य बुद्धत्वं मे भविष्यति॥८०॥",
+    "English 1": "When you look at a sentient being, think that it's only due to them that you'll awaken to buddhahood, and look sincerely, lovingly.",
+    "English 2": "Even when looking at sentient beings with one's eyes, one should look at them with honesty and loving-kindness, thinking, \"Relying on these very beings, I will attain Buddhahood.\"",
+    "Commentary 1": "འདི་ལྟར་བལྟ་བར་འོས་སོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། མིག་གིས་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དྲང་ཞིང་ཞེས་བྱ་བ་ནི་འཁྱོག་པ་མ་ཡིན་པ་སྟེ། མིའི་སྐྱོན་ནས་མི་ལྟ་བའོ།།ཕན་འདོགས་པའི་ཞིང་ལ་སོགས་པ་ཡང་བསོད་ནམས་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།",
+    "Commentary 2": "མིག་གིས་སེམས་ཅན་ལ་བལྟ་ན་ཡང་འདི་དག་ཉིད་ལ་བརྟེན་ནས་བདག་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་འགྱུར་རོ་ཞེས་བསམས་ནས་སྐྱོན་མི་ལྟ་བའམ་གྱ་གྱུ་ཅན་མ་ཡིན་པས་ན་དྲང་ཞིང་དེ་ལ་བྱམས་པའི་ཚུལ་གྱིས་བལྟའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། རང་གིས་སྒྲུབ་ཚུལ་དང་། གཞན་ལ་ཕན་འདོགས་ཚུལ་ལོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དཔལ་འབྱུང་བ་ཡི་རྣམ་ཐར་ལས། །བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར་བསླབ། །འདི་དང་སངས་རྒྱས་བཀའ་སྩལ་གཞན། །མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ། །",
+    "Sanskrit": "श्रीसंभवविमोक्षाच्च शिक्षेद्यद्गुरुवर्तनम्। एतच्चान्यच्च बुद्धोक्तं ज्ञेयं सूत्रान्तवाचनात्॥ १०३॥",
+    "English 1": "Train in the ways to serve the guru from the life story of Shri Sambhava. This and the Buddha's other teachings are to be learned by reading sutras.",
+    "English 2": "From the biography of Palchungwa, learn how to rely on a lama. This and other Buddha's teachings should be understood by reading the sutras.",
+    "Commentary 1": "དཔལ་འབྱུང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དཔལ་འབྱུང་བའི་རྣམ་ཐར་ནི་སྡོང་པོ་བཀོད་པའི་ལེའུ་གཅིག་གོ། །དང་གི་སྒྲས་གཞན་ཡང་བསྡུ་བའོ། །འདི་དང་ཞེས་པ་ནི་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། །གཞན་ཞེས་པ་ནི་མ་བརྗོད་པ་རྣམས་སོ། །",
+    "Commentary 2": "བསྟེན་ཚུལ་ནི། སྡོང་པོ་བཀོད་པར་ཁྱིའུ་དཔལ་འབྱུང་བའི་རྣམ་ཐར་ལས་བླ་མ་བསྟེན་པའི་ཚུལ་ལྟར། ཁུར་ཐམས་ཅད་ཁུར་བས་ཡོངས་སུ་མི་སྐྱོ་བ་ས་ལྟ་བུའི་སེམས་དང་། བསམ་པ་མི་ཕྱེད་པའི་ཕྱིར་རྡོ་རྗེ། སྡུག་བསྔལ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་བསྐུལ་བའི་ཕྱིར་ཁོར་ཡུག་ལས་ཐམས་ཅད་ཉམས་སུ་བླང་བ་ལ་མི་སྨོད་པས་བྲན། ང་རྒྱལ་དང་ཆེ་བའི་ང་རྒྱལ་སྤོང་བས་ཕྱག་དར་བ། ཁུར་ལྕི་བ་བཀུར་བས་ཐེག་པ། མི་ཁྲོ་བས་ཁྱི། འགྲོ་ཞིང་འོང་བ་ལ་མི་སྐྱོ་བས་གྲུ། དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་གྱི་ངོར་བལྟ་བས་བུ་མཛངས་པ་ལྟ་བུའི་སེམས་ཀྱིས་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་བསྙེན་བཀུར་བྱའོ། ། རིགས་ཀྱི་བུ་ཁྱོད་ཀྱིས་བདག་ལ་ནི་ནད་པའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་ནི་སྨན་པའི་འདུ་ཤེས་དང་། རྗེས་སུ་བསྟན་པ་ནི་སྨན་གྱི་འདུ་ཤེས་དང་། ནན་ཏན་ཉམས་སུ་བླང་བ་ནི་ནད་འཚོ་བའི་འདུ་ཤེས་བསྐྱེད་པར་བྱའོ། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བསླབ་པར་བྱའོ། །ལྔ་པ་ནི། འདི་ཉིད་དུ་ཇི་སྐད་བསྟན་པ་རྣམས་དང་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བཀའ་སྩལ་པའི་བསླབ་པ་གཞན་རྣམས་ཀྱང་མདོ་སྡེ་བཀླགས་ནས་ཤེས་པར་བྱ་སྟེ།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སྐུ་གཟུགས་མཆོད་རྟེན་དམ་ཆོས་ལ། །འཁྱལ་ཞིང་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་། །བདག་གིས་ཞེ་སྡང་མི་རིགས་ཏེ། །སངས་རྒྱས་སོགས་ལ་གནོད་མི་མངའ། །",
+    "Sanskrit": "प्रतिमास्तूपसद्धर्मनाशकाक्रोशकेषु च। न युज्यते मम द्वेषो बुद्धादीनां न हि व्यथा॥ ६४॥",
+    "English 1": "It's not right to get angry at those who insult or destroy statues, stupas, and the true dharma— the buddhas and such aren't harmed.",
+    "English 2": "Even towards those who desecrate or destroy statues, stupas, or holy scriptures, it is not right for me to feel anger. The Buddhas and others cannot be harmed.",
+    "Commentary 1": "དེ་ལྟ་ན་སྐུ་གཟུགས་ལ་སོགས་པ་ལ་གནོད་པ་བྱེད་པ་རྣམས་ལ་ཁྲོ་བར་རིགས་སོ་སྙམ་པ་ལ། སྐུ་གཟུགས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མཆོད་རྟེན་ནི་མཆོད་རྟེན་ཉིད་དོ། །འཁྱལ་པ་ནི་ཚུལ་དང་མི་མཐུན་པ་རྗེས་སུ་བརྗོད་པའོ། །འཇིག་པར་བྱེད་པ་ནི་ཉམས་པར་བྱེད་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་བཤེས་ལ་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། ཡུལ་ལ་གནོད་པ་མེད་པ་དང་། གནོད་པ་ཅན་ལ་ཉེས་པ་བྱེད་པ་ལ་ཁྲོ་བ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། སྐུ་གཟུགས་དང་མཆོད་རྟེན་དང་དམ་ཆོས་ལ་འཁྱལ་པ་སྟེ་ཚུལ་དེ་མི་མཐུན་པ་སྨྲ་ཞིང་དེ་དག་འཇིག་པར་བྱེད་པ་ལའང་བདག་གི་སྙིང་རྗེས་དེ་བཟློག་པར་བྱའི་ཞེ་སྡང་བྱ་བར་མི་རིགས་ཏེ། ཡུལ་སངས་རྒྱས་ལ་སོགས་པ་ལ་གནོད་པ་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མི་མངའ་ཞིང་གནོད་བྱེད་ནི་སྙིང་རྗེའི་གནས་ཡིན་པས་སོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བདག་ནི་སྡུག་བསྔལ་འཇུག་འདོད་ལ། །སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་བརླབས་བཞིན། །མི་གཏོང་སྒོ་འཕར་ཉིད་གྱུར་པ། །དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ། །",
+    "Sanskrit": "दुःखं प्रवेष्टुकामस्य ये कपाटत्वमागताः। बुद्धाधिष्ठानत इव द्वेषस्तेषु कथं मम॥ १०१॥",
+    "English 1": "When I want to rush into suffering, How is it I get angry At those who, as if blessed by the Buddha, Don't let me, blocking the way?",
+    "English 2": "I desire to enter into suffering. As if blessed by the Buddha, it has become an unopened door. How can I be angry at that?",
+    "Commentary 1": "སྒོ་འཕར་ཉིད་ནི་འགེགས་པར་བྱེད་པ་��ིད་དོ། །",
+    "Commentary 2": "གཞན་ཡང་བདག་ནི་དེའི་ཉེས་པས་ངན་སོང་གི་ནང་དུ་འཇུག་པར་འདོད་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བྱིན་གྱིས་བརླབས་པ་བཞིན་དུ་རྙེད་སོགས་ཀྱི་གེགས་བྱས་པའི་སྒོ་ནས་དེར་མི་གཏོང་བའི་སྒོ་འཕར་ཉིད་དུ་གྱུར་པ་དེ་ལ་བདག་ནི་ཇི་ལྟར་ཁྲོ་སྟེ་ཁྲོ་བར་མི་རིགས་སོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས། །སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་འདྲ་བ་ལ། །རྒྱལ་ལ་གུས་བྱ་དེ་བཞིན་དུ། །སེམས་ཅན་ལ་མིན་ཅི་ཡི་ཚུལ། །",
+    "Sanskrit": "सत्त्वेभ्यश्च जिनेभ्यश्च बुद्धधर्मागमे समे। जिनेषु गौरवं यद्वन्न सत्त्वेष्विति कः क्रमः॥ ११३॥",
+    "English 1": "A buddha's qualities are gained from beings and buddhas alike. How is it right to have respect for victors but not beings?",
+    "English 2": "From sentient beings and the victorious ones, the Buddha's qualities are equally accomplished. If we show respect to the victorious ones, why not show the same to sentient beings?",
+    "Commentary 1": "གཞན་ཡང་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ནི་མི་འཇིགས་པ་ལ་སོགས་པའོ། །སྒྲུབ་པ་ནི་དེ་སྒྲུབ་པར་བྱེད་པའོ། །ཚུལ་ནི་རིམ་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། རྩོད་པ་སྤང་བའོ། །དང་པོ་ནི། ལུང་གི་དོན་ལ་སྒྲུབ་བྱེད་ཀྱི་རིགས་པ་མེད་པས་ཡིད་ཆེས་ཀྱི་གནས་མ་ཡིན་ནོ་སྙམ་ན་རིགས་པ་ཡོད་དེ། སེམས་ཅན་འདི་དག་མགུ་བར་བྱས་པ་མང་པོ་ཞིག་འདི་ལྟར་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱི་ཕ་རོལ་ཏེ་མཐར་ཕྱིན་པའི་སངས་རྒྱས་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་རོ། །དེས་ན་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་རྒྱལ་བ་ལས་འབྲས་བུ་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འགྲུབ་པར་འདྲ་བ་ལ་རྒྱལ་བ་ལ་གུས་པར་བྱ་བ་ཡིན་པ་དེ་བཞིན་དུ་སེམས་ཅན་ལ་མིན་པ་ཅིའི་ཚུལ་ཏེ་རིགས་པའི་ཚུལ་མིན་ནོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བྱམས་སེམས་ལྡན་ལ་མཆོད་པ་གང་། །དེ་ནི་སེམས་ཅན་ཆེ་བ་ཉིད། །སངས་རྒྱས་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་། །དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཆེ་བ་ཉིད། །",
+    "Sanskrit": "मैत्र्याशयश्च यत्पूज्यः सत्त्वमाहात्म्यमेव तत्। बुद्धप्रसादाद्यत्पुण्यं बुद्धमाहात्म्यमेव तत्॥ ११५॥",
+    "English 1": "Offering to those with loving-kindness Is sentient beings' greatness. The merit of having faith in the buddhas Is the buddhas' greatness.",
+    "English 2": "Whatever offerings are made to those with loving minds, that is the greatness of sentient beings. Whatever merit comes from faith in the Buddha, that too is the greatness of the Buddha.",
+    "Commentary 1": "འདིའི་ཕྱིར་ཡང་སེམས་ཅན་དང་སངས་རྒྱས་དག་ཆེ་བ་མཉམ་པའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བྱམས་སེམས་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཅན་མེད་པར་བྱམས་པ་གང་ལ་སྲིད། །དེའི་ཕྱིར་མཆོད་པ་བྱ་བར་རིགས་པ་ཉིད་དོ། །",
+    "Commentary 2": "གཞན་ཡང་བྱམས་པའི་སེམས་རྩེ་གཅིག་པའི་ཏ��ང་ངེ་འཛིན་ལས་ལངས་པ་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་མཐོང་ཆོས་སུ་འབྱུང་བ་གང་ཡིན་པ་དེ་ནི་སེམས་ཅན་གྱི་ཆེ་བ་ཉིད་དེ་ཡུལ་སེམས་ཅན་མེད་ན་མེད་པས་སོ། །སངས་རྒྱས་ལ་དད་པའི་བསོད་ནམས་གང་དེ་ཡང་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆེ་བ་ཉིད་དོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སངས་རྒྱས་ཆོས་འགྲུབ་ཆ་ཡོད་པ། །དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི། །སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་འགའ་མི་མཉམ། །",
+    "Sanskrit": "बुद्धधर्मागमांशेन तस्मात्सत्त्वा जिनैः समाः। न तु बुद्धैः समाः केचिदनन्तांशैर्गुणार्णवैः॥ ११६॥",
+    "English 1": "For gaining a buddha's traits, they have a part and are thus equal. Infinite oceans of qualities, the buddhas are equaled by none.",
+    "English 2": "Those who have the qualities of the Buddha's teachings are considered equal. However, none can equal the Buddhas with their boundless ocean of qualities.",
+    "Commentary 1": "དེའི་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་ཐོབ་པར་བྱེད་པའི་ཆ་ནས་སེམས་ཅན་དང་། རྒྱལ་བ་མཉམ་པ་ཉིད་དོ། །ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་ནི་སྟོབས་ལ་སོགས་པའོ། །ཡོན་ཏན་གྱི་ཕུང་པོ་དེ་དག་མཚོན་པའོ། །མཐའ་ཡས་པ་ནི་མུ་མེད་པའོ། །དེ་ལྟར་རྒྱུ་དེའི་སྒོ་ནས་འགའ་སྟེ་སེམས་ཅན་རྣམས་དང་མི་མཉམ་མོ། །",
+    "Commentary 2": "མདོར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་ཆོས་འགྲུབ་པའི་ཆ་མཉམ་པར་ཡོད་པ་དེས་ན་དེ་དག་མཉམ་པར་འདོད། ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་མཐའ་ཡས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས་དང་སེམས་ཅན་འགའ་ཡང་ཡོན་ཏན་མི་མཉམ་མོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་། །མྱ་ངན་གནོད་པ་བྱེད་མེད་པས། །འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས། །སུས་ཀྱང་གཡེངས་པར་འགྱུར་བ་མེད། །",
+    "Sanskrit": "न चान्तिकचराः केचिच्छोचन्तः कुर्वते व्यथाम्। बुद्धाद्यनुस्मृतिं चास्य विक्षिपन्ति न केचन॥३७॥",
+    "English 1": "With no one seated at my side to cause disturbances and grief, there's no one to distract me from recalling the Buddha and so forth.",
+    "English 2": "Those who are in his presence are free from sorrow and harm. Therefore, no one will be distracted from recollecting the Buddha and so forth.",
+    "Commentary 1": "དྲུང་ན་འདུག་པ་ནི་ཉེ་དུ་ལ་སོགས་པའོ། །བདེ་ཞིང་སྐྱིད་པ་ནི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ།",
+    "Commentary 2": "དྲུང་ན་འཁོད་པ་སུ་དག་ཀྱང་དེ་ཤི་བའི་མྱ་ངན་གྱིས་གནོད་པ་བྱེད་པ་མེད་པས་མྱ་ངན་བྱེད་པ་མཐོང་ནས་བདག་ཀྱང་ཡིད་མི་བདེ་བ་མེད་པ་དང་། འདི་ཡིས་སངས་རྒྱས་རྗེས་དྲན་སོགས་དགེ་བ་རྣམས་སུས་ཀྱང་གཡེང་བར་འགྱུར་བ་མེད་དོ། །ཞེས་ཡོན་ཏན་བསྟན་ནས་དེར་གནས་བཅའ་བར་གདམས་པ་ནི།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དེ་ཡི་བྱེ་བའི་ཆ་ཙམ་གྱི། །ཚེགས་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། །འདོད་ལྡན་བྱང་ཆུབ་སྤྱོད་པ་བས། །སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་��ྱང་ཆུབ་མེད། །",
+    "Sanskrit": "ततः कोटिशतेनापि श्रमभागेन बुद्धता। चर्यादुःखान्महद्दुःखं सा च बोधिर्न कामिनाम्॥८३॥",
+    "English 1": "For just a millionth fraction of the effort, one could attain Buddhahood. But those with desires, instead of practicing awakened conduct, have great sufferings and no awakening.",
+    "English 2": "If Buddhahood can be achieved with just a fraction of that effort, those who desire enlightenment but engage in greater suffering will not attain enlightenment.",
+    "Commentary 1": "བྱེ་བ་བརྒྱ་ཞེས་པ་ནི་བྱེ་བ་ཕྲག་བརྒྱ་བརྒྱར་བགོས་པ་སྟེ། དེའི་ཆ་ཤས་སོ། །སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་པ་ནི་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པ་སྟེ་སྡུག་བསྔལ་ཆུང་ངུ་ཉིད་ཀྱིས་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཐོབ་པར་འགྱུར་རོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །དེས་ན་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་སྡུག་བསྔལ་བས་འདོད་པ་དང་ལྡན་པ་རྣམས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་ལ་བྱང་ཆུབ་མི་ཐོབ་པོ། །",
+    "Commentary 2": "དེའི་བྱེ་བའི་ཚ་ཙམ་གྱི་ཚེགས་ཀྱིས་ཀྱང་སངས་རྒྱས་ཉིད་འགྲུབ་ན། འདོད་ལྡན་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སྤྱོད་པ་སྤྱད་པས་སྡུག་བསྔལ་ཆེ་ལ་དེ་ལས་འབྲས་བུ་བྱང་ཆུབ་མེད་དོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བདག་བདེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག །ཡང་དག་བརྗེ་བ་མ་བྱས་ན། །སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་། །འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་བ་མེད། །",
+    "Sanskrit": "न नाम साध्यं बुद्धत्वं संसारेऽपि कुतः सुखम्। स्वसुखस्यान्यदुःखेन परिवर्तमकुर्वतः॥१३१॥",
+    "English 1": "If you do not exchange your pleasures For other beings' miseries, You will not achieve buddhahood Or have any happiness in samsara.",
+    "English 2": "",
+    "Commentary 1": "སངས་རྒྱས་ཉིད་བསྒྲུབ་པར་བྱ་བ་ཁས་མི་ལེན་དུ་ཆུག །དེས་འཁོར་བར་བདེ་བ་ཡང་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བ་སྟེ། བདག་དང་གཞན་དུ་མ་བརྗེས་པར་ལྷ་དང་མིའི་གོ་འཕང་འཐོབ་པར་མི་འགྱུར་ཞེས་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "བཞི་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དངོས་དང་། དེའི་རྒྱུ་སྤང་བར་གདམས་པའོ། །དང་པོ་ལ་གསུམ་ལས། དང་པོ་མ་མཐོང་བའི་ཉེས་དམིགས་ནི། བདག་གི་བདེ་བ་དང་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག་ཡང་དག་བརྗེ་བར་མ་བྱས་ན་སངས་རྒྱས་ཉིད་དུ་མི་འགྲུབ་ཅིང་། དེར་མ་ཟད་འཁོར་བ་ན་ཡང་བདེ་འགྲོའི་བདེ་བ་ཐོབ་པ་མེད་དོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔ་དུས་སུ། །ལས་འདི་བྱས་པར་གྱུར་ན་ནི། །སངས་རྒྱས་ཕུན་སུམ་བདེ་མིན་པ། །གནས་སྐབས་འདི་འདྲར་འགྱུར་མི་སྲིད། །",
+    "Sanskrit": "अभविष्यदिदं कर्म कृतं पूर्वं यदि त्वया। बौद्धं संपत्सुखं मुक्त्वा नाभविष्यदियं दशा॥१५७॥",
+    "English 1": "If you had done these acts before, a situation such as this that's not a buddha's perfect bliss would never have been possible.",
+    "English 2": "",
+    "Commentary 1": "ལས་འདི་ཞེས་པ་ནི་གཞན་གྱི་དོན་གྱི་མཚན་ཉིད་དོ། །ཕུན་སུམ་བདེ་བ་ནི་བདེ་བ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །ཇི་ལྟར་ཞིག་སྙམ་པ་ལ་སངས་རྒྱས་ཏེ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "གལ་ཏེ་ཁྱོད་ཀྱིས་སྔ་དུས་སུ་བརྗེ་བའི་ལས་འདི་བྱས་པར་གྱུར་ན་ནི་སངས་རྒྱས་ཀྱི་མཚན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་བདེ་བ་མིན་པ་ད་ལྟར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་གྱི་གནས་སྐབས་འདི་འདྲར་འགྱུར་མི་སྲིད་དོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "ཀུན་རྫོབ་བམ་ནི་དེ་ཉིད་དུའང་། །རུང་སྟེ་དེར་འབྲས་ལུང་ལས་ཡིན། །དཔེར་ན་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ། །ཇི་ལྟར་འབྲས་བུར་བཅས་པ་བཞིན། །",
+    "Sanskrit": "आगमाच्च फलं तत्र संवृत्या तत्त्वतोऽपि वा। सत्यबुद्धे कृता पूजा सफलेति कथं यथा॥४०॥",
+    "English 1": "There are results, according to scripture, Whether they're relative or suchness, Just as there would be a result From a true buddha, for example.",
+    "English 2": "",
+    "Commentary 1": "དོན་དམ་པར་ལོངས་སྤྱོད་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་པས་སྦྱིན་པ་དང་རྗེས་སུ་མཐུན་པའི་བསོད་ནམས་དང་ལྡན་པ་ཉིད་དུ་ནི་ཁྱད་པར་ནི་ཅུང་ཟད་ཀྱང་མེད་དོ། །གཞན་ཡང་ལུང་ལས་ཡིན་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ལ། དེ་སྟེ་བཞུགས་པ་འང་མྱ་ངན་ལས་འདས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ནི་ལུང་ལས་གསུངས་པ་ཡིན་ནོ། །ཁྱད་པར་ཁ་ཅིག་ནི་ཀུན་རྫོབ། ཁ་ཅིག་ནི་དོན་དམ་དུ་འདོད་པར་ཟད་དོ། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། འགའ་ཞིག་བཞུགས་ལ་མཆོད་པ་དང་། །གང་ཞིག་མྱ་ངན་འདས་མཆོད་པ། །དང་བའི་སེམས་ཀྱིས་མཚུངས་པ་སྟེ། །བསོད་ནམས་ཁྱད་པར་ཡོད་མ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་སོ། །གཞན་ཡང་བདེན་པ་སྟེ་དོན་དམ་པར་བཞུགས་པའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་མཆོད་པ་བྱས་པས་འབྲས་བུ་དང་བཅས་པར་གྱུར་པ་ལྟ་བུ་སྟེ། དཔེར་ན་ཇི་ལྟ་བུར་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཡིན་ཏེ། ལུས་ལས་མ་གཏོགས་པར་དཔེར་བརྗོད་པའི་འོས་གཞན་མེད་དོ་ཞེས་བྱ་བའི་དོན་ཏོ། །བྱེ་བྲག་ཏུ་སྨྲ་བས་རྩོད་པ།",
+    "Commentary 2": "སངས་རྒྱས་སེམས་མེད་ཅིང་ཀུན་རྫོབ་པའམ་ནི་སེམས་དང་བཅས་ཤིང་དེ་ཁོ་ན་ཉིད་དུ་བདེན་པ་ཡིན་ཡང་རུང་སྟེ། དེ་མཆོད་པ་ལས་འབྲས་བུ་འབྱུང་བ་ནི་ལུང་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན་པས། དཔེར་ན་ཁྱེད་སེམས་ལྡན་དུ་བདེན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པས་ཇི་ལྟར་འབྲས་བུ་བསོད་ནམས་བདེན་པ་འབྱུང་བར་འདོད་པ་བཞིན་དུ། ངེད་ཀྱང་བརྫུན་པའི་སངས་རྒྱས་ལ་མཆོད་པས་བསོད་ནམས་རྫུན་པ་འབྱུང་བར་འདོད་པ་ལ་སྐྱོད་མེད་དོ། །འདིར་ཡང་སེམས་མེད་ཅེས་པ་ནི་གཟུང་འཛིན་གྱི་རྟོག་པ་མེད་པའི་དོན་ཏེ། འགྲེལ་ཆེན་ལས། ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་སེམས་དང་བྲལ་བའི་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་ཞེས་འབྱུང་ངོ་། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "ངག་གང་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་དེ། །གལ་ཏེ་སངས་རྒྱས་གསུངས་འདོད་ན། །ཐེག་ཆེན་ཕལ་ཆེར་ཁྱེད་ཅག་གི །མདོ་དང་མཚུངས་འདོད་མིན་ནམ་ཅི། །",
+    "Sanskrit": "",
+    "English 1": "If you accept as the Buddha's teachings The words included in the sutras, Don't you accept the Great Vehicle Is mostly the same as your sutras?",
+    "English 2": "",
+    "Commentary 1": "གང་ཞིག་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག་ཅེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚེག་བར་བདུན་པའི་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གསུམ་ནི་གཞན་གྱིས་འཕངས་པ་ཡིན་གྱི། སློབ་དཔོན་ཉིད་ཀྱི་མ་ཡིན་ཏེ། གང་གི་ཕྱིར་དམིགས་པ་དང་བཅས་པ་དང་དམིགས་པ་མེད་པ་དཔྱོད་པའི་སྐབས་ཡིན་གྱི། ལུང་དང་ལུང་མ་ཡིན་པའི་དཔྱོད་པ་སྐབས་མ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ་ཞེས་ཁ་ཅིག་ཟེར་རོ། །ཁོ་བོས་ནི་འཕགས་པ་ཞི་བའི་ལྷ་སེང་གེའི་ཁྲི་ལ་བཞུགས་པའི་དུས་དེ་ཉིད་ཀྱི་ཚེ་ཆོས་བཤད་པ་མཛད་པ་ཡིན་པས་ན། གོང་འོག་གི་འབྲེལ་བ་མ་གཟིགས་པར་གསུངས་པ་ཁོ་ན་འདྲ་བར་མཐོང་ངོ་། །ཐེག་པ་ཆེན་པོ་དང་ཁྱོད་ཀྱི་མདོ་སྡེ་ཉན་ཐོས་ཀྱི་མདོ་སྡེ་མཉམ་པ་ནི་དོན་གཅིག་པར་རོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ནི། ངག་གང་ཞེས་པ་ལ་སོགས་པའི་ཤླཽ་ཀ་གསུམ་སྟེ། ཤེར་འབྱུང་ནི་འདི་དག་ནི་གཞན་གྱིས་བཅུག་པ་ཡིན་གྱི་སློབ་དཔོན་གྱི་གཞུང་མིན་ཞེས་ཟེར་ཞིང་། འགའ་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད་ལ། གཞུང་ཁ་ཅིག་ལ་འདིར་བྲིས་ཤིང་ཕལ་ཆེར་ལ་འོག་ཏུ་འབྱུང་ཡང་འཆད་ན་འདིར་བླངས་ལ་བཤད་པར་བྱ་སྟེ། འདི་ལྟར་སྡེ་པ་དག་ན་རེ། ངག་གང་ཞིག་སེམས་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་མདོ་སྡེ་ལ་འཇུག ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་འདུལ་བ་ལ་སྣང་། ཤེས་རབ་ཀྱི་བསླབ་པ་སྟོན་པས་མངོན་པ་ལ་མི་འགལ་ཞིང་། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་གསུངས་པར་འདོད་ལ། ཐེག་ཆེན་ལ་དེ་མེད་པས་བཀའ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། འོ་ན་དགོངས་འགྲེལ་ལ་སོགས་པ་ཐེག་ཆེན་གྱི་མདོ་ཕལ་ཆེར་ལས་ཀྱང་བསླབ་པ་གསུམ་པོ་དེ་སྟོན་པས་ན། དེ་དག་ཁྱེད་ཅག་གི་མདོ་དང་མཚུངས་པས་བཀར་འདོད་པ་མིན་ནམ་ཅི་སྟེ་འདོད་པར་རིགས་སོ། །གལ་ཏེ་ཐེག་ཆེན་འགའ་ཞིག་བཀའ་ཡིན་ཡང་ཡུམ་ལ་སོགས་པ་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་བཞིན་མེད་པར་སྟོན་པ་དེ་རྣམས་ལ་བཀའི་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་དེ་མེད་པས་བཀའ་མིན་ནོ་ཞེ་ན། མདོ་སྡེའི་རྒྱན་ལས། རང་གི་མདོ་ལ་འཇུག་ཕྱིར་དང་། །རང་གི་འདུལ་ན་སྣང་ཕྱིར་དང་། །ཟབ་པ་དང་ནི་རྒྱ་ཆེའི་ཕྱིར། །ཆོས་ཉིད་དང་ནི་འགལ་བ་མེད། །ཅེས་པ་ལྟར་དེ་རྣམས་ལ་ཡང་མཚན་ཉིད་གསུམ་པོ་ཡོད་མོད་ཀྱི། ཁྱོད་རང་གིས་དེ་ལྟར་མ་རྟོགས་པ་ཡིན་ནོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སེམས་ཅན་ཀུན་གྱ��ས་ལན་མང་དུ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་། །སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག །",
+    "Sanskrit": "पूज्यन्तां सर्वसंबुद्धाः सर्वसत्त्वैरनेकधा। अचिन्त्यबौद्धसौख्येन सुखिनः सन्तु भूयसा॥४८॥",
+    "English 1": "May every being frequently make offerings to all buddhas. May they be happy always with the buddhas' infinite bliss.",
+    "English 2": "",
+    "Commentary 1": "བདེ་བ་དང་ལྡན་ཞེས་པ་ནི་ངེས་པར་གཟུང་བ་སྟེ། དེ་དག་ཅེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །སྡུག་པ་ནི་གནས་སྐབས་ན་ཡང་ཉམས་དང་ལྡན་པ་སྟེ། ལུས་པོ་ཞེས་བྱ་བ་ཚིག་གི་ལྷག་མའོ། །དབེན་པའི་དོན་དུ་གནས་པ་ནི་དབེན་པ་ན་གནས་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "སེམས་ཅན་ཀུན་གྱིས་ལན་མང་དུ། །སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་མཆོད་བྱེད་ཅིང་། །སངས་རྒྱས་བདེ་བ་བསམ་ཡས་ཀྱིས། །རྟག་ཏུ་བདེ་དང་ལྡན་གྱུར་ཅིག།"
+  }
+]

terms_context/སྡིག་པ་.json

@@ -0,0 +1,178 @@
+[
+  {
+    "Tibetan": "སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བྱས་ན་ཡང་། །དཔའ་ལ་བརྟེན་ནས་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལྟར། །གང་ལ་བརྟེན་ནས་ཡུད་ཀྱིས་སྒྲོལ་འགྱུར་བ། །དེ་ལ་བག་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བརྟེན། །",
+    "Sanskrit": "कृत्वापि पापानि सुदारुणानियदाश्रयादुत्तरति क्षणेन। शूराश्रयेणेव महाभयानि नाश्रीयते तत्कथमज्ञसत्त्वैः॥१३॥",
+    "English 1": "Even if one has committed terrible misdeeds, why would the careful not rely on that which liberates them in a single instant, just as those in great danger rely on heroes?",
+    "English 2": "Even if one has committed unbearable misdeeds, by relying on courage, as if facing great fear, that which can instantly liberate when relied upon - why do the cautious ones not rely on it?",
+    "Commentary 1": "སྡིག་པ་བྱས་ནས་ཡང་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྲོལ་བ་ནི་ཁུ་བར་བྱེད་པའོ། །བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་རྟེན་གྱི་སྟོབས་ཀྱིས་བྱས་ཤིང་བསགས་པའི་སྡིག་པ་ཟིལ་གྱིས་ནོན་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །རྟེན་ནི་དཀོན་མཆོག་གསུམ་མོ། །འདི་ནི་སྲེད་པར་བྱེད་པ་ཡང་ངོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།",
+    "Commentary 2": "བཞི་པ་སྐྱེལ་མའི་དཔེས་སྡིག་པའི་འབྲས་བུ་ལས་སྐྱོབ་པར་བསྟན་པ་ནི། དཀོན་མཆོག་གསུམ་ལ་གནོད་པ་ལ་སོགས་པ་སྡིག་པ་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་པ་བྱས་ན་ཡང་། སྐྱེལ་མ་དཔའ་བོ་ལ་བརྟེན་ནས་དགྲའི་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལས་གྲོལ་བ་ལྟར་གང་ལ་བརྟེན་ནས་སྡིག་ཆེན་དེའི་རྣམ་སྨིན་ལས་ཡུད་ཙམ་གྱིས་དགྲོལ་བར་འགྱུར་བའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་དེ་ལ་བག་ཡོད་པ་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་ཅིས་མི་བསྟེན་ཏེ་བསྟེན་པར་རིགས་ཏེ། བློ་གྲོས་མི་ཟད་པས་བསྟན་པ་ལས། རིགས་ཀྱི་བུ་འདི་ལྟ་སྟེ། དཔེར་ན་སྐྱེས་བུ་དཔའ་བོ་ལ་བརྟེན་པ་ནི་དགྲ་བོ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་འཇིགས་པའོ། །དེ་བཞིན་དུ་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་བསྐྱེད་པའི་སྐྱེས་བུ་དཔའ་བོ་ཡང་དག་པར་བསྟེན་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ནི་ཉེས་པར་སྤྱོད་པའི་དགྲ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་མི་འཇིགས་པའོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "འོན་ཏེ་གང་ཞིག་ཡིད་རབ་དང་བྱེད་ན། །དེ་ཡི་འབྲས་བུ་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ། །རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་། །སྡིག་པ་མི་འབྱུང་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ། །",
+    "Sanskrit": "अथ यस्य मनः प्रसादमेति प्रसवेत्तस्य ततोऽधिकं फलम्। महता हि बलेन पापकं जिनपुत्रेषु शुभं त्वयत्नतः॥३५॥",
+    "English 1": "But the results of someone feeling faith Proliferate in far greater abundance. With bodhisattvas, even grave events Don't bring misdeeds; good naturally increases.",
+    "English 2": "However, if one generates sincere faith, the fruits of that will increase even more. For the bodhisattvas, even in times of great urgency, no negativity arises and virtue naturally increases.",
+    "Commentary 1": "ད་ནི་དེ་ལས་བཟློག་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། འོན་ཏེ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཡིད་ནི་���ེམས་སོ། །སེམས་དང་བ་དེའི་འབྲས་བུ་སྔ་མ་དེ་བས་ཁྱད་ཆེས་འཕགས་པར་ལྷག་པར་འཕེལ་བའོ། །གང་གི་ཕྱིར་རྒྱལ་བའི་སྲས་པོ་རྣམས་སེམས་ཅན་གྱི་དོན་འབའ་ཞིག་བྱེད་པས་དགེ་བ་ངང་གིས་འཕེལ་བ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །",
+    "Commentary 2": "འོན་ཏེ་གང་ཞིག་དེ་ལ་ཡིད་རབ་ཏུ་དང་བར་བྱེད་ན་དེ་ཡི་འབྲས་བུ་ངན་སེམས་ཀྱི་དེ་བས་ལྷག་པར་འཕེལ་ཏེ། ངེས་པ་དང་མ་ངེས་པར་འཇུག་པའི་ཕྱག་རྒྱའི་མདོ་ལས། འཇམ་དཔལ་ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་བཟུང་ནས་གལ་ཏེ་ཕྱོགས་བཅུའི་འཇིག་རྟེན་གྱི་ཁམས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ཀྱི་མིག་ཕྱུང་བར་འགྱུར་ལ། ཡོངས་སུ་བརྟགས་པ་བཟུང་སྟེ་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་ལ་ལས་སེམས་ཅན་དེ་དག་ཐམས་ཅད་ལ་བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་དེ་དག་གི་མིག་བསྐྱེད་པ་བས། འཇམ་དཔལ་རིགས་ཀྱི་བུའམ་རིགས་ཀྱི་བུ་མོ་གཞན་གང་གིས་ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་མོས་པའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ་དད་པའི་སེམས་ཀྱིས་བལྟ་ན། འདི་ནི་དེ་བས་བསོད་ནམས་ཆེས་གྲངས་མེད་པ་བསྐྱེད་དོ། །ཞེས་གསུངས་སོ། ། བཞི་པ་ནི། རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ལ་དོ་གལ་ཏེ་གནོད་པ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཆེན་པོས་ཀྱང་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་སྡིག་པའི་སེམས་མི་འབྱུང་ཞིང་། རྐྱེན་དེའི་སྟོབས་ཀྱིས་སླར་ཡང་དགེ་བ་ངང་གི་འཕེལ་བར་འགྱུར་ཏེ། ཕར་ཕྱིན་བསྡུས་པ་ལས། གནོད་པའི་རྣམ་པ་མི་བཟད་མང་པོས་ཀྱང་། །སྐྱེས་མཆོག་དེ་དག་ཡིད་ནི་འགྱུར་བ་མེད། །བཟོད་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་ཤིན་ཏུ་བརྟན་པས་ན། །བྱང་ཆུབ་མཆོག་སྒྲུབ་མོས་པ་མང་བར་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན། །སྲིད་ན་མི་འཇིགས་སེམས་ཅན་ཕན་པ་བགྱིད། །སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་འདའ་བགྱིད་ཅིང་། །སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། །",
+    "Sanskrit": "परिग्रहेणास्मि भवत्कृतेन निर्भीर्भवे सत्त्वहितं करोमि। पूर्वं च पापं समतिक्रमामिनान्यच्च पापं प्रकरोमि भूयः॥९॥",
+    "English 1": "Because you have accepted me completely, Not fearing existence, I will benefit beings. I will transcend my previous misdeeds And never do another wrong again.",
+    "English 2": "Since I am completely embraced by you, I will benefit beings in the world without fear. I will thoroughly transcend past misdeeds, and will not commit other misdeeds in the future.",
+    "Commentary 1": "ཡོངས་སུ་བཞེས་པ་ལ་ཡོན་ཏན་ཅི་ཡོད་སྙམ་པ་ལ། ཡོངས་སུ་བཟུང་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་འཇིགས་པ་ནི་འཇིགས་པ་མེད་པར་འགྱུར་བའོ། །དེ་ཉིད་ཀྱི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་བགྱིད་པའོ། །སྔོན་ནི་འདས་པའོ། །གཞན་ཡང་ནི་མ་འོངས་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "བདག་ནི་ཁྱེད་ཀྱིས་ཡོངས་སུ་བཟུང་བས་ན་ཆེན་པོ་ལ་བསྟེན་པའི་ཕྱིར་སྲིད་པ་ན་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་མི་འཇིགས་ཤིང་སེམས་ཅན་ལ་ཕན་པ་བགྱི་ནུས་པར་བགྱིད་དོ། །དེ་ལྟ་ན་བདག་ཉིད་སྡིག་པ་དང་ལྡན་ན་དེ་མི་ནུས་པས་སྔོན་གྱི་སྡིག་ལས་ཡང་དག་པར་འདའ་སྟེ་འཆགས་པར་བགྱིད་ཅིང་སྡིག་པ་གཞན་ཡང་སླན་ཆད་མི་བགྱིད་དོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "ཉེས་པ་དུ་མས་སྐྱོན་ཆགས་པའི། །སྡིག་ཅན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་། །ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ། །ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་བཤགས། །",
+    "Sanskrit": "अनेकदोषदुष्टेन मया पापेन नायकाः। यत्कृतं दारुणं पापं तत्सर्वं देशयाम्यहम्॥३१॥",
+    "English 1": "I, who am stained by numerous failings, have committed misdeeds that are most terrible. Before the guides, I confess them all.",
+    "English 2": "I, a sinner flawed by many faults, confess to the guides all the extremely unbearable misdeeds I have committed.",
+    "Commentary 1": "།མི་བཟད་པ་ནི་འབྲས་བུ་ཡང་བ་སྟེར་བའི་ཕྱིར་རོ། །",
+    "Commentary 2": "མདོར་ན་ཆགས་སོགས་ཀྱི་ཉེས་པ་དུ་མའི་སྐྱོན་ཆགས་པའི་སྡིག་ལྡན་བདག་གིས་སྡིག་པ་གང་ཤིན་ཏུ་མི་བཟད་བགྱིས་པ་དེ་ཐམས་ཅད་འདྲེན་པ་རྣམས་ལ་འཆགས་སོ། །གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། གང་གིས་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་རྒྱུ་མཚན། གང་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ་བའི་ཡུལ། ཇི་ལྟར་སྐྱབས་སུ་སོང་བའི་དོན་ནོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར། །སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི། །ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ངེས་ཐར་བར། །མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ། །",
+    "Sanskrit": "कथं च निःसराम्यस्मात् परित्रायत सत्वरम्। मा ममाक्षीणपापस्य मरणं शीघ्रमेष्यति॥३३॥",
+    "English 1": "I, who am not cleansed of misdeeds, am going to perish quickly. How can I be certainly liberated from this? I beg you, please rescue me swiftly.",
+    "English 2": "Before my sins are purified, I may die prematurely. Please protect me swiftly, so that I may surely be freed from this.",
+    "Commentary 1": "སྡིག་པའི་ལས་ཡིད་ལ་གཅགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་སྨོས་ཏེ། ཇི་ལྟར་འདི་ལས་ཏེ། འཁོར་བར་འཆིང་བའི་སྡིག་པ་ལས་སོ།།ཐར་ཞེས་པ་ནི་སྡིག་པ་འདི་ལས་ཇི་ལྟར་ཐར་བར་འགྱུར་བ་ཞེས་བྱའོ། །མྱུར་བར་ཞེས་པ་ནི་བསྡད་ལོང་མེད་པའོ། །ཁྱོད་ཀྱིས་སྡིག་པ་བྱས་ཀྱང་འཆི་བདག་གིས་གླགས་ག་ལ་རྙེད་སྙམ་པ་ལ།",
+    "Commentary 2": "དང་པོ་ལ་བསྟན་བཤད་གཉིས་ལས། དང་པོ་ནི། ཅིའི་ཕྱིར་འབད་ནས་འཆགས་པར་བྱེད་ཅེ་ན། གལ་ཏེ་བདག་ནི་སྡིག་པ་མ་བྱང་བར་སྔོན་དུ་འགུམ་པར་འགྱུར་དུ་མཆི་ལ། དེ་ལྟར་ན་ངན་འགྲོར་འགྲོ་བས་ཇི་ལྟར་སྡིག་པ་འདི་ལས་ངེས་པར་ཐར་བར་འགྱུར་བར་མྱུར་བའི་ཚུལ་གྱིས་བསྐྱབ་ཏུ་གསོལ་ཞེས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། མྱུར་དུ་འ��ི་བ་ལ་བསམས་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བློ་བསྐྱེད་པ་དང་། འཆི་བའི་འཇིགས་པ་ཆེན་པོ་ལ་བསམས་ནས་སྐྱབས་འགྲོའི་བློ་བསྐྱེད་པའོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་ཆས་དགོས་པར། །བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་ནས། །མཛའ་དང་མི་མཛའི་དོན་གྱི་ཕྱིར། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས། །",
+    "Sanskrit": "प्रियाप्रियनिमित्तेन पापं कृतमनेकधा। सर्वमुत्सृज्य गन्तव्यमिति न ज्ञातमीदृशम्॥३५॥",
+    "English 1": "I must leave all behind and go, But I have not yet recognized that. For the sake of those I like or dislike, I have done various misdeeds.",
+    "English 2": "Not knowing that I must depart leaving everything behind, I have committed various sins for the sake of friends and foes.",
+    "Commentary 1": "གལ་ཏེ་ཡིད་བརྟན་དུ་མེད་པར་ཆ་ཡོད་ན་སྡིག་པ་ཅིའི་ཕྱིར་བྱས་ཤེ་ན། ཐམས་ཅད་ཅེས་སྨོས་ཏེ། ཐམས་ཅད་ནི་མཛའ་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བོར་བ་ནི་འདོར་བའོ། །དེ་ཉིད་བསྟན་པའི་ཕྱིར་མི་མཛའ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མི་མཛའ་བ་ནི་དགྲ་རྣམས་སོ། །རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཤེས་པ་ནི་རྣམ་པ་དུ་མའོ། །",
+    "Commentary 2": "འཆི་བ་ན་དགྲ་གཉེན་སོགས་ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་བདག་ཉིད་གཅིག་པུ་ཆ་དགོས་པར་བདག་གིས་དེ་ལྟར་མ་ཤེས་པས་མཛའ་བ་ལ་ཕན་པ་དང་མི་མཛའ་བ་ལ་གནོད་པའི་དོན་གྱི་ཕྱིར་སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱས་ཞེས་པའོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས། །བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས། །གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས། །",
+    "Sanskrit": "एवमागन्तुकोऽस्मीति न मया प्रत्यवेक्षितम्। मोहानुनयविद्वेषैः कृतं पापमनेकधा॥३९॥",
+    "English 1": "Because I have not recognized that I, as well, am ephemeral, I have committed many wrongs out of delusion, attachment, and hatred.",
+    "English 2": "Thus, not realizing that I am impermanent, I have committed many kinds of sins through ignorance, attachment, and anger.",
+    "Commentary 1": "དེ་ལྟར་ཞེས་སྨོས་ཏེ། དེ་ལྟར་སྐྱེ་བ་སྔ་མ་ནས་ཐམས་ཅད་བོར་ཏེ་འོངས་ནས་སྐྱེ་བ་གཞན་དུ་འགྲོ་བ་ནི་གློ་བུར་ཏེ་འདྲོན་པོ་ཞེས་བྱ་བའོ། །རྟོགས་པ་ནི་རྣམ་པར་དཔྱད་པའི་རྒྱུ་དེས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པའོ། །ཅི་སྟེ་ཚེ་རིང་བར་ཐུབ་པ་མ་ཡིན་ནམ་འཆི་བའི་དོགས་པ་བྱ་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།",
+    "Commentary 2": "གསུམ་པ་ནི། དེ་ལྟར་བདག་ནི་གློ་བུར་ཞེས་བདག་གིས་རྟོགས་པར་མ་གྱུར་པས་གཏི་མུག་ཆགས་དང་ཞེ་སྡང་གིས་སྡིག་པ་རྣམ་པ་དུ་མ་བྱས་པ་སྟེ།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "མགོན་པོ་བག་མེད་བདག་གིས་ནི། །འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས། །མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དག་ཏུ། །སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས། །",
+    "Sanskrit": "अनित्यजीवितासङ्गादिदं भयमजानता। प्रमत्तेन मया नाथा बहु पापमुपार्जितम्॥४३॥",
+    "English 1": "Protectors, I have carelessly, oblivious to such danger, committed numerous misdeeds for the sake of this ephemeral life.",
+    "English 2": "Protector, I, being careless, did not realize such fears. For the sake of this impermanent life, I have committed many sins.",
+    "Commentary 1": "ཅིའི་ཕྱིར་དགེ་བ་མ་བསགས་སྙམ་པ་ལ། མགོན་པོ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། བག་མེད་པ་ནི་སྡིག་པ་སོགས་པའི་རྒྱུའོ། །དེ་ཙམ་དུ་སེམས་ཁྲལ་མང་པོ་བྱ་ཅི་དགོས་སྙམ་པ་ལ།",
+    "Commentary 2": "མགོན་པོ་ཞེས་བོས་ནས། དགེ་བ་མི་སྒོམ་ཞིང་ཟག་བཅས་ཀྱི་ཆོས་ལ་སེམས་མི་སྲུང་བས་ན་བག་མེད་པ་ཅན་བདག་གིས་ནི་འཇིགས་པ་འདི་འདྲ་མ་འཚལ་ནས་མི་རྟག་ཚེ་འདིའི་ཆེད་དུ་ནི་སྡིག་པ་མང་པོ་ཉེ་བར་བསྒྲུབས་ཞེས་སོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས། །རང་བཞིན་ཁ་ན་མ་ཐོའམ། །བཅས་པའི་སྡིག་པ་གང་ཡིན་ལས། །གང་ཡང་རུང་བ་བགྱིས་པ་རྣམས། །",
+    "Sanskrit": "मया बालेन मूढेन यत्किंचित्पापमाचितम्। प्रकृत्या यच्च सावद्यं प्रज्ञप्त्यावद्यमेव च॥६४॥",
+    "English 1": "Whatever misdeeds I have done from being ignorant and deluded, whether they're naturally unwholesome or disobedient misdeeds, I confess every one of them.",
+    "English 2": "Due to my ignorance and delusion, I have committed various misdeeds, whether naturally wrong or prohibited by precept.",
+    "Commentary 1": "ད་ནི་མཇུག་བསྡུ་བའི་སྒོ་ནས་སྡིག་པ་བཤགས་པ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་ནི་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། མི་ཤེས་པ་ནི་བྱིས་པ་སྟེ་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གཏི་མུག་པ་ནི་ཕན་པ་ལ་སོགས་པ་མི་ཤེས་པའི་ཕྱིར་རོ། །རང་བཞིན་གྱིས་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ནི་སྲོག་གཅོད་པ་ལ་སོགས་པའོ། །བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་ནི་ཆང་འཐུང་བ་ལ་སོགས་པའོ། །བགྱིས་པ་ནི་བསགས་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་སྦྱོར་བ་ནི། བདག་ནི་མི་ཤེས་གཏི་མུག་པས་རང་བཞིན་གྱི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ་སྟེ་སུས་བྱས་ཀྱང་སྡིག་པར་འགྱུར་བ་སྲོག་གཅོད་པ་ལྟ་བུའམ། བཅས་པའི་སྡིག་པ་སྟེ་སྡོམ་པ་བླངས་པ་ཁོ་ན་ལ་སྡིག་པར་འགྱུར་བ་ཕྱི་དྲོའི་ཁ་ཟས་ལྟ་བུ་གང་ཡིན་པ་ལས་གང་ཡང་རུང་བ་གྱིས་པ་རྣམས།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "བདག་གི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི། །མི་ཡི་ལུས་ཀྱང་འཐོབ་མི་འགྱུར། །མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་དགེ་བ་མེད། །",
+    "Sanskrit": "न हीदृशैर्मच्चरितैर्मानुष्यं लभ्यते पुनः। अलभ्यमाने मानुष्ये पापमेव कुतः शुभम्॥१७॥",
+    "English 1": "Behaving like this, I will not get a human body again. If I don't gain a human body, there's only wrong and no good.",
+    "English 2": "With such conduct as this, I will not even obtain a human body. If I do not obtain a human body, there will be only sin and no virtue.",
+    "Commentary 1": "དེ་བཞིན་དུ་ཡང་འདི་རྙེད་པར་དཀའ་བའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། བདག་གི་སྤྱོད་པ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ལ་དངོས་དང་། དེའི་ས��ྲུབ་བྱེད་དོ། །དང་པོ་ལ་གཉིས་ལས། ངན་འགྲོར་དགེ་བ་མི་འགྲུབ་པ་ནི། བདག་གི་ད་ལྟའི་སྤྱོད་པ་འདི་འདྲས་ནི་ཕྱིས་མིའི་ལུས་ཀྱང་ཐོབ་པར་མི་འགྱུར་བས་ངན་འགྲོར་ལྟུང་ལ། མི་ལུས་ཐོབ་པར་མ་གྱུར་ཏེ་ངན་འགྲོར་སོང་བ་ན་སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་སྤྱོད་ཀྱི་དགེ་བ་བྱེད་པའི་ནུས་པ་མེད་དོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ལ། །སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེར་བསགས་ན། །བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི། །བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཡང་ཐོས་མི་འགྱུར། །",
+    "Sanskrit": "अकुर्वतश्च कुशलं पापं चाप्युपचिन्वतः। हतः सुगतिशब्दोऽपि कल्पकोटिशतैरपि॥१९॥",
+    "English 1": "If I do not perform any virtues and accumulate misdeeds, I'll never, for billions of aeons, even hear the words \"the higher realms.\"",
+    "English 2": "If one does not perform virtuous deeds and accumulates sins, even for a hundred billion eons, one will not hear even the sound of a good rebirth.",
+    "Commentary 1": "དགེ་བ་དག་མ་བྱས་ན་སྟེ་དེང་ནས་བརྩམས་ཏེ་དགེ་བ་མ་བྱས་ནའོ། །ཉེ་བར་བསགས་པ་ནི་འཕེལ་བར་རོ། །བསྐལ་པ་བརྒྱར་ཡང་བདེ་བར་གཤེགས་པ་ལྟ་ཞོག །དེའི་སྒྲ་ཡང་མི་ཐོས་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་དེས་ན་བདེ་འགྲོ་མི་འཐོབ་པ་ནི། དེར་ཡང་དགེ་བ་དག་ཀྱང་མ་བྱས་ཤིང་སྡིག་པ་དག་ཀྱང་ཉེ་བར་བསགས་ན་བསྐལ་པ་བྱེ་བ་བརྒྱར་ཡང་ནི་བདེ་འགྲོའི་སྒྲ་ཙམ་ཡང་ཐོས་པ་མི་འགྱུར་ན་དེ་ཐོབ་པ་ལྟ་ཅི་སྨྲོས།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་གྱུར་ནས། །དེ་ནི་རྣམ་ཐར་མི་འགྱུར་ཏེ། །འདི་ལྟར་དེ་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ། །སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ། །",
+    "Sanskrit": "न च तन्मात्रमेवासौ वेदयित्वा विमुच्यते। तस्मात्तद्वेदयन्नेव पापमन्यत् प्रसूयते॥२२॥",
+    "English 1": "After I have experienced that much, I won't be freed from there, For while I am experiencing it, I will produce still more misdeeds.",
+    "English 2": "Though they experience only that much, it does not lead to liberation. For even while experiencing that, other sins proliferate greatly.",
+    "Commentary 1": "དེ་ཙམ་ཁོ་ན་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མྱོང་བ་ནི་ཉམས་སུ་མྱོང་བའོ། །རྣམ་པར་ཐར་པར་མི་འགྱུར་བ་ནི་གྲོལ་བར་མི་འགྱུར་བའོ། །གཅིག་ལ་གཅིག་ཟ་བ་ལ་སོགས་པ་ནི་སྡིག་པ་བཞིན་ནོ། །",
+    "Commentary 2": "སྔར་གྱི་སྡིག་པའི་འབྲས་བུ་དེ་ཙམ་ཁོ་ན་མྱོང་བར་གྱུར་ནས་དེ་ནི་སྡུག་བསྔལ་ལས་རྣམ་པར་ཐར་པར་མི་འགྱུར་ཏེ། འདི་ལྟར་ནི་མྱོང་བཞིན་དུ་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་སྡིག་པ་གཞན་དག་རབ་ཏུ་སྐྱེ་སྟེ་གསོག་པའི་ཕྱིར་རོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་མེད། །བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད། །དེ་བས་བཟོད་ལ་ནན་ཏན་དུ། །སྣ་ཚོགས་ཚུལ་དུ་བསྒོམ་པར་བྱ། །",
+    "Sanskrit": "न च द्वेषसमं पापं न च क्षान्तिसमं तपः। तस्मात्क्षान्तिं प्रयत्नेन भावयेद्विविधैर्नयैः॥ २॥",
+    "English 1": "There is no misdeed like hatred; No austerity like patience. So cultivate assiduously Patience in various ways.",
+    "English 2": "There is no sin like hatred, and no austerity like patience. Therefore, one should diligently cultivate patience in various ways.",
+    "Commentary 1": "རང་གི་རྟེན་བཅོམ་ནས་གཞན་ཡང་འཇོམས་པར་བྱེད་པས་ན་ཞེ་སྡང་ངོ་། །དེ་སྐད་དུ་ཡང་། འཇམ་དཔལ་ཁོང་ཁྲོ་བ་ཞེས་བྱ་བས་ནི་བསྐལ་པ་བརྒྱ་དང་སྟོང་དུ་བསགས་པའི་བསོད་ནམས་འཇོམས་པར་བྱེད་འབྲས་བུ་མེད་པར་བྱེད་དོ་ཞེས་གསུངས་སོ། །དེ་ལྟར་ན་ཞེ་སྡང་དང་སྡིག་པ་ཆེན་པོའི་རྒྱུ་ཡིན་པས་ན། དེ་སྤངས་ལ་བཟོད་པ་བསྒོམ་པར་བྱ་བ་ཉིད་དོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར། །ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། ཞེ་སྡང་ནི་ཉེ་བར་མཚོན་པ་ཙམ་ཡིན་པས་ཁྲོ་བ་ལ་སོགས་པ་ཡང་གཟུང་བར་བྱའོ། །བསྒོམ་པར་བྱ་ཞེས་པ་ནི་ཐབས་སོ། །ཞེ་སྡང་གི་ཉེས་པ་མཐོང་བའི་ཆོས་ཉིད་ལ་མྱོང་བར་བསྟན་པའི་ཕྱིར།",
+    "Commentary 2": "དེ་ལྟར་ཞེ་སྡང་ལྟ་བུའི་སྡིག་པ་གཞན་མེད་ཅིང་དེའི་གཉེན་པོ་བཟོད་པ་ལྟ་བུའི་དཀའ་ཐུབ་མེད་པ་དེ་བས་ན་བཟོད་པ་ལ་ནན་ཏན་དུ་ཐབས་སྣ་ཚོགས་པའི་ཚུལ་གྱིས་འབད་པར་བྱའོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "ཉེས་པ་ཇི་སྙེད་ཐམས་ཅད་དང་། །སྡིག་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ། །དེ་ཀུན་རྐྱེན་གྱི་སྟོབས་ལས་བྱུང་། །རང་དབང་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །",
+    "Sanskrit": "ये केचिदपराधाश्च पापानि विविधानि च। सर्वं तत्प्रत्ययबलात् स्वतन्त्रं तु न विद्यते॥ २५॥",
+    "English 1": "All the offenses that there are, all manifold misdeeds, occur because of their conditions— they have no self-control.",
+    "English 2": "All faults and various kinds of misdeeds arise from the power of conditions. They do not exist independently.",
+    "Commentary 1": "ཉེས་པ་ནི་གཞན་ལ་གནོད་པར་བྱེད་པའོ། །རང་དབང་ནི་རང་གི་འདོད་པས་བྱེད་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ནི། ཉེས་སོགས་ཀྱི་རྐྱེན་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དེ་དག་ཀྱང་འབྲས་བུ་ཉེས་སོགས་དེ་དག་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་ཞེས་སེམས་པ་མེད་ལ། དེས་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་དེ་ཡང་བདག་རྐྱེན་འདིས་བསྐྱེད་ཅེས་སེམས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ནོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར། །གལ་ཏེ་འདི་བདག་མི་འདོད་ན། །བདག་གི་རྙེད་པ་འདིར་འདོར་གྱི། །སྡིག་པ་དག་ནི་བརྟན་པར་གནས། །",
+    "Sanskrit": "लाभान्तरायकारित्वाद् यद्यसौ मेऽनभीप्सितः। नङ्क्ष्यतीहैव मे लाभः पापं तु स्थास्यति ध्रुवम्॥ ५५॥",
+    "English 1": "Though I do not want that because it blocks material gain, I'll leave my things behind me here, while wrongs will long remain.",
+    "English 2": "If I do not desire this because it hinders my attainments, I will abandon my gains here, while sins remain firmly.",
+    "Commentary 1": "སྡིག་པ་ནི་བརྙས་པ་ལ་སོགས་པ་བྱས་པས་ཁྲོ་བའི་སྡིག་པ��གང་ཡིན་པ་དེ་འབའ་ཞིག་གོ།།བརྟན་པ་ནི་ལོངས་མ་སྤྱད་པའི་འབྲས་བུ་དེ་མ་ཉམས་པའི་ཕྱིར་རོ། །གནས་པ་ནི་དེ་འབའ་ཞིག་བརྟན་པར་གནས་པའོ། །འདིར་འདི་ཡང་བསམ་པར་བྱའོ་ཞེས་བསྟན་པའི་ཕྱིར།",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ལ་གསུམ་སྟེ། ཁྲོ་བའི་སྡིག་པ་ལྕི་བ་དང་། རྙེད་པ་ལ་སྙིང་པོ་མེད་པ་དང་། སྙིང་པོ་ཡོད་པར་རྟོག་པ་དགག་པའོ། །དང་པོ་ནི། གལ་ཏེ་བརྙས་སོགས་ཀྱིས་གཞན་མ་དད་ནས་རྙེད་པའི་བར་ཆད་བྱེད་པའི་ཕྱིར་འདི་བདག་བརྙས་སོགས་མི་འདོད་དོ་ཞེ་ན། བདག་གིས་རྙེད་པ་དེ་ནི་གྲུབ་ཀྱང་ཚེ་འདིར་འདོར་ཏེ་ཕྱི་མར་རྗེས་སུ་མི་འབྲང་གི་དེའི་དོན་དུ་ཁྲོས་པ་ཡི་སྡིག་པ་དག་ནི་འབྲས་བུ་མ་སྤྱད་བར་དུ་བརྟན་པར་གནས་སོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "གང་གི་དོན་དུ་བདག་གསོན་པ། །དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན། །སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི། །གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ། །",
+    "Sanskrit": "यदर्थमेव जीवामि तदेव यदि नश्यति। किं तेन जीवितेनापि केवलाशुभकारिणा॥ ६१॥",
+    "English 1": "And if the purpose of my living itself should be debased, what good's this life when all I do is to commit misdeeds?",
+    "English 2": "If the very purpose for which I live is lost, what use is such a life that only commits evil?",
+    "Commentary 1": "གང་གི་དོན་དུ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། གང་གི་དོན་ཏེ་དགེ་བའི་དོན་དུའོ། །སྡིག་པ་ཞེས་བྱ་བ་ནི་མི་དགེ་བའོ། །",
+    "Commentary 2": "དེ་བས་ན་གང་གི་དོན་དུ་བདག་གི་གསོན་པའི་དགོས་པ་བསོད་ནམས་དེ་ཉིད་གལ་ཏེ་ཉམས་གྱུར་ན་སྡིག་པ་འབའ་ཞིག་བྱེད་པ་ཡི་གསོན་པ་དེས་ཀོ་ཅི་ཞིག་བྱ་སྟེ་དོན་མེད་དོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སྡིག་པ་སྤང་ཕྱིར་སྡུག་བསྔལ་མེད། །མཁས་པའི་ཕྱིར་ན་མི་དགའ་མེད། །འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པ་དང་། །སྡིག་པས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད། །",
+    "Sanskrit": "न दुःखी त्यक्तपापत्वात्पण्डितत्वान्न दुर्मनाः। मिथ्याकल्पनया चित्ते पापात्काये यतो व्यथा॥२७॥",
+    "English 1": "There is no pain from giving up wrong, No melancholy from being wise. For misconceptions and misdeeds Harm the mind and body.",
+    "English 2": "There is no suffering for the sake of abandoning evil. There is no unhappiness for the sake of wisdom. Thus, wrong views and evil harm the mind and body.",
+    "Commentary 1": "སེམས་ཅན་གཅིག་གི་ཆེད་དུ་ཡུན་རིང་པོར་འཁོར་བར་སྡུག་བསྔལ་ཉམས་སུ་ལེན་པ་ཇི་ལྟར་ན་དཀའ་བ་སྤྱོད་པར་མི་བྱ་སྙམ་པ་ལ། སྡིག་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། མཁས་པའི་ཕྱིར་ནི་ཞེས་པ་ནི་ལོག་པར་རྟོགས་པ་དང་བྲལ་བའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཕྱིར་འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོགས་པ་དང་སྡིག་པ་གཉིས་ཀྱིས་སེམས་དང་ལུས་ལ་གནོད་པར་འགྱུར་བ་སྟེ།",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ནི། འཁོར་བ་ཇི་སྲིད་བར་གཞན་གྱི་ཕྱིར་དཀའ་སྤྱད་དགོས་པས་སྡུག་བསྔལ་གྱིས་སྐྱོ་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་ན་མ་ཡིན་ཏེ། དེས་སྡིག་པ་སྤངས་པའི་ཕྱིར་ལུས་ལ་སྡུག་བསྔལ་མེད་ལ། ཤེས་བྱའི་གནས་ལུགས་ལ་མཁས་པའི་ཕྱིར་སེམས་ལ་མི་དགའ་བ་མེད་དེ། འདི་ལྟར་ལོག་པར་རྟོག་པས་བདག་ལ་སོགས་པར་མངོན་པར་ཞེན་པས་སེམས་དང་། སྡིག་པས་སྡུག་བསྔལ་བསྐྱེད་ནས་ལུས་ལ་གནོད་པ་ཡིན་པས་སོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་སེམས་སྟོབས་ཀྱིས། །སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། །བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར། །ཉན་ཐོས་རྣམས་པས་མཆོག་ཏུ་བཤད། །",
+    "Sanskrit": "क्षपयन् पूर्वपापानि प्रतीच्छन् पुण्यसागरान्। बोधिचित्तबलादेव श्रावकेभ्योऽपि शीघ्रगः॥२९॥",
+    "English 1": "Because the power of bodhichitta exhausts one's misdeeds from the past and gathers oceans of merit, it's taught that they surpass the shravakas.",
+    "English 2": "This, by the power of bodhicitta, exhausts previous negative actions and accumulates an ocean of merit. Therefore, it is taught to be supreme, surpassing the hearers.",
+    "Commentary 1": "འདི་ནི་ཞེས་སྨོས་ཏེ་སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་རྣམས་མ་ལུས་པར་ཟད་པར་བྱེད་པའོ། །རྒྱ་མཚོ་ཞེས་པ་ནི་ཚོགས་སོ། །བསོད་ནམས་ཀྱིས་བདེ་བ་ནས་བདེ་བར་འགྲོ་བ་ཐོབ་པར་འགྱུར་བའོ། །སྟོབས་ཀྱིས་ཞེས་པས་སྔར་བརྗོད་པའི་མི་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་ལས་རྒྱལ་བར་བྱེད་པས་ན་སྟོབས་སོ། །དེ་ཉིད་བཞི་འདུས་པའི་རང་བཞིན་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ཚོགས་སོ། །",
+    "Commentary 2": "གཉིས་པ་ནི། བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་འདི་ནི་བྱང་ཆུབ་ཀྱི་སེམས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་རྒྱུ་སྔོན་གྱི་སྡིག་པ་ཟད་བྱེད་ཅིང་། བདེ་བའི་རྒྱུ་བསོད་ནམས་རྒྱ་མཚོ་སྡུད་བྱེད་ཕྱིར་ཉན་ཐོས་ཀུན་བས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པར་བཤད་དོ། །ཤེར་དང་ལྷ་ཉན་ཐོས་ལས་བྱང་ཆུབ་སྒྲུབ་པ་མྱུར་ཞེས་པར་འཆད་དོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སྡུག་བསྔལ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་དང་། །འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི། །སྡིག་པ་སྤྱོད་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར། །",
+    "Sanskrit": "दुःखानि दौर्मनस्यानि भयानि विविधानि च। अभिलाषविघाताश्च जायन्ते पापकारिणाम्॥४१॥",
+    "English 1": "Sufferings, unhappiness, dangers of assorted types, and deprivation of desires occur because of committing misdeeds.",
+    "English 2": "Suffering, unhappiness, various kinds of fears, and separation from desires arise from engaging in sinful actions.",
+    "Commentary 1": "མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྡུག་བསྔལ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་སོ། །",
+    "Commentary 2": "གསུམ་པ་ལ་བསྟན་བཤད་བསྡུ་གསུམ་ལས། དང་པོ་ནི། མོས་པ་དེ་ཇི་ལྟར་བསྐྱེད་པར་བྱ་ཞེ་ན། མོས་པ་དེའི་ཡང་རྩ་བ་རྟག་ཏུ་ནི་དགེ་སྡིག་གི་རྣམ་སྨིན་གྱི་འབྲས་བུ་སོ་སོར་མྱོང་བར་འགྱུར་རོ་སྙམ་��ུ་བསྒོམས་པའོ། །གཉིས་པ་ལ་གཉིས་ཏེ། དཀར་ནག་གི་ལས་འབྲས་སྤྱིར་བསྟན་པ་དང་། དེ་དག་གི་ཁྱད་པར་གྱི་འབྲས་བུ་བཤད་པའོ། །དང་པོ་ནི། འབྲས་བུ་སྒོ་ལྔའི་འཁོར་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དང་། ཡིད་ཤེས་ཀྱི་འཁོར་གྱི་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། འཇིགས་པ་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པ་དང་། འདོད་པ་རྣམས་དང་བྲལ་བ་ནི་རྒྱུ་སྡིག་པ་སྤྱོད་པ་ལས་འབྱུང་བར་འགྱུར།"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་། །གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་འགྱུར་བ། །དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས། །སྡུག་བསྔལ་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས། །",
+    "Sanskrit": "पापकारिसुखेच्छा तु यत्र यत्रैव गच्छति। तत्र तत्रैव तत्पापैर्दुःखशस्त्रैर्विहन्यते॥४३॥",
+    "English 1": "Wherever they go, those who commit misdeeds, though they want happiness, will be destroyed by the weapons of suffering because of their wrongs.",
+    "English 2": "Though one desires happiness while committing evil, wherever one goes, that evil will thoroughly destroy one with the weapon of suffering.",
+    "Commentary 1": "ཡང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བསྟན་པའི་ཕྱིར། སྡིག་པ་བྱེད་པ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྡིག་པ་དེས་ཞེས་པ་ནི་བྱེད་པ་པོའི་གསུམ་པའོ། །སྡུག་བསྔལ་ཉིད་མཚོན་ཡིན་པས་ན་མཚོན་ནོ། །མཐོང་བའི་དགེ་བ་དང་མི་དགེ་བའི་འབྲས་བུ་བརྗོད་ནས་མ་མཐོང་བའི་བརྗོད་པའི་ཕྱིར། རྒྱ་ཆེ་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་ཚིགས་སུ་བཅད་པ་གཉིས་གསུངས་སོ། །",
+    "Commentary 2": "སྡིག་པ་བྱེད་པ་བདེ་འདོད་ཀྱང་གང་དང་གང་དུ་འགྲོ་བར་འགྱུར་བ་དེ་དང་དེར་ནི་སྡིག་པ་དེས་སྡུག་བསྔལ་གྱི་མཚོན་གྱིས་རྣམ་པར་འཇོམས་ཏེ། རྒྱལ་པོ་ལ་གདམས་པ་ལས། དུས་ཀྱིས་ཉེན་ནས་རྒྱལ་པོ་འགྲོ་འགྱུར་ན། །ལོངས་སྤྱོད་མཛའ་དང་གཉེན་བཤེས་རྗེས་མི་འབྲང་། །སྐྱེས་བུ་དག་ནི་གང་དང་གར་འགྲོ་བ། །ལས་ནི་གྲིབ་མ་བཞིན་དུ་རྗེས་སུ་འབྲང་། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "ཕོ་ཉ་ཕོ་ཉ་མོ་ཡིས་སྔོན། །གང་ཕྱིར་དུ་མར་གསོལ་བཏབ་ཅིང་། །སྡིག་པ་རྣམས་སམ་གྲགས་མིན་ལའང་། །གང་གི་དོན་དུ་མ་འཛེམས་པར། །",
+    "Sanskrit": "यदर्थं दूतदूतीनां कृताञ्जलिरनेकधा। न च पापमकीर्तिर्वा यदर्थं गणिता पुरा॥४१॥",
+    "English 1": "The one for whom you earlier made many requests through go-betweens, for whose sake you did not refrain from misdeeds or even from disgrace,",
+    "English 2": "For whose sake did the messenger and messenger woman previously make many requests, and for whose benefit did they not hesitate even in sinful or disreputable acts?",
+    "Commentary 1": "འདོད་པ་ལ་སྨོད་པ་བརྗོད་པར་བཞེད་ནས། གང་གི་ཕྱིར་ཞེས་བྱ་བ་ལ་སོགས་པ་སྨོས་ཏེ། སྔོན་ནི་སྔར་རོ། །མ་བལྟས་པ་ནི་སྡིག་པ་ལ་སོགས་པ་འོང་གིས་དོགས་པར་མ་བལྟས་པའོ། །",
+    "Commentary 2": "དང་པོ་ལ་དྲུག་གི དང་པོ་བཏེག་བྱའི་ཆོས་���ེད་པ་ནི། ཕོ་ཉ་བ་དང་ཕོ་ཉ་མོ་ལ་སྔོན་བུད་མེད་གང་དང་ཕྲད་པའི་ཕྱིར་དུ་རྣམ་པ་དུ་མར་གསོལ་བ་བཏབ་ཅིང་། སྡིག་པ་རྣམས་སམ་གྲགས་མིན་ལའང་གང་གི་དོན་དུ་མ་འཛེམས་པར་"
+  },
+  {
+    "Tibetan": "སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་བསད་སོགས་ལ། །སེམས་མེད་ཕྱིར་ན་སྡིག་མེད་དེ། །སྒྱུ་མའི་སེམས་དང་ལྡན་པ་ལ། །བསོད་ནམས་དང་ནི་སྡིག་པ་འབྱུང་། །",
+    "Sanskrit": "मायापुरुषघातादौ चित्ताभावान्न पापकम्। चित्तमायासमेते तु पापपुण्यसमुद्भवः॥११॥",
+    "English 1": "Killing illusory beings and such are not misdeeds—they have no mind. But merit and misdeeds arise with those who have illusory minds.",
+    "English 2": "",
+    "Commentary 1": "ཅི་སྟེ་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་དང་རང་བཞིན་ཐ་མི་དད་པའི་ཕྱིར་སེམས་ཅན་བསད་ཀྱང་ཉེས་པར་མི་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་ལ། སྒྱུ་མ་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་དང་ཅིག་ཤོས་ཀྱི་སྐྱེས་བུ་དག་དངོས་པོ་མེད་པ་ཉིད་དུ་མཚུངས་སུ་ཟིན་ཀྱང་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་ལ་སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུའི་སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་སྡིག་པ་མེད་དོ། །དེ་ལ་ཡང་བསད་སེམས་ཀྱིས་སྦྱར་ན་ཉེས་པར་ནི་འགྱུར་ལ་སྲོག་གཅོད་པར་ནི་མི་འགྱུར་རོ། །ཅིག་ཤོས་གཞན་ལ་ཇི་ལྟར་སྲོག་གཅོད་པར་འགྱུར་སྙམ་པ་ལ། སྒྱུ་མའི་ཞེས་སྨོས་ཏེ། སེམས་ཉིད་སྒྱུ་མའོ། །ལྡན་པ་ནི་དེ་དང་ལྡན་པའོ། །ཕན་པ་དང་གནོད་པ་སྲིད་པའི་བསོད་ནམས་ལ་སོགས་པའི་རྟེན་སེམས་ཡིན་པའི་ཕྱིར་རོ། །གང་གི་ཚེ་སྒྱུ་མ་ཉིད་དུ་དངོས་སུ་མཐོང་བ་དེའི་ཚེ་ནི་བསད་པ་ལ་སོགས་པའི་ཉེས་པ་ཡོད་པ་མ་ཡིན་ན། ད་དུང་སེམས་ཀྱིས་དེ་ལྟར་ནུས་པ་མ་ཡིན་གྱི་འོན་ཀྱང་ཚིག་བཞིན་དུ་མོས་པ་བྱེད་པ་ཙམ་དུ་ཟད་དོ། །ཕ་རོལ་པོས་སེམས་སྒྱུ་མ་ཉིད་དུ་མི་འཐད་པར་བརྩད་པར་འདོད་ནས།",
+    "Commentary 2": "གསུམ་པ་ནི། འོ་ན་སེམས་ཅན་གྱིས་སེམས་ཅན་དང་། སྒྱུ་མས་སྒྱུ་མ་བསད་པ་དང་། མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་དགེ་སྡིག་ཡོད་མེད་མཚུངས་པར་འགྱུར་རོ་ཞེ་ན། སྒྱུ་མའི་སྐྱེས་བུ་སྒྱུ་མས་བསད་པ་དང་མཆོད་པ་ལ་སོགས་པ་ལ་བྱེད་པ་པོ་ལ་སེམས་མེད་པའི་ཕྱིར་དགེ་སྡིག་མེད་དེ། སྒྱུ་མ་ལྟ་བུའི་སེམས་དང་ལྡན་པའི་སེམས་ཅན་གྱིས་དེ་ལྟར་བྱས་པ་ན། བྱེད་པ་པོ་ལ་བྱམས་སྡང་ལ་སོགས་པའི་སེམས་ཡོད་པས་བསོད་ནམས་དང་སྡིག་པ་འབྱུང་།"
+  }
+]