text
stringlengths 5
1.69k
|
---|
Earl Morrogh, Information Architecture, An Emerging ۲۱ st Century Profession, Pearson Education, Inc. , ۲۰۰۳.
Alan Liu (۲۰۰۴). The Laws of Cool: Knowledge Work and the Culture of Information, University of Chicago Press
Bekenstein, Jacob D. (۲۰۰۳ , August). Information in the اصل تمامنگاری. Scientific American.
Gleick, James (۲۰۱۱). The Information: A History, a Theory, a Flood. Pantheon, New York, NY.
Shu-Kun Lin (۲۰۰۸). 'Gibbs Paradox and the Concepts of Information, Symmetry, Similarity and Their Relationship', Entropy, ۱۰ (۱) , ۱ - ۵. Available online at Entropy journal website.
Luciano Floridi, (۲۰۰۵). 'Is Information Meaningful Data ? ', Philosophy and Phenomenological Research, ۷۰ (۲) , pp. ۳۵۱ – ۳۷۰. Available online at PhilSci Archive
Luciano Floridi, (۲۰۰۵). 'Semantic Conceptions of Information', The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter ۲۰۰۵ Edition) , Edward N. Zalta (ed.). Available online at Stanford University
Sandro Nielsen: 'The Effect of Lexicographical Information Costs on Dictionary Making and Use', Lexikos ۱۸ / ۲۰۰۸ , ۱۷۰ - ۱۸۹.
Stewart, Thomas, (۲۰۰۱). Wealth of Knowledge. Doubleday, New York, NY, ۳۷۹ p.
Young, Paul. The Nature of Information (۱۹۸۷). Greenwood Publishing Group, Westport, Ct.. |
پیوند به بیرون |
مفاهیم معنائی اطلاعات دائرةالمعارف فلسفه استانفورد
Semantic Conceptions of Information Review by Luciano Floridi for the Stanford Encyclopedia of Philosophy
Principia Cybernetica entry on negentropy
Fisher Information, a New Paradigm for Science: Introduction, Uncertainty principles, Wave equations, Ideas of Escher, Kant, Plato and Wheeler. This essay is continually revised in the light of ongoing research.
How Much Information ? ۲۰۰۳ an attempt to estimate how much new information is created each year (study was produced by faculty and students at the UC Berkeley School of Information at the دانشگاه کالیفرنیا، برکلی)
Informationsordbogen. dk The Danish Dictionary of Information Terms / Informationsordbogen |
اطلاعات
اطلاعات، دانش و عدم قطعیت
علم اطلاعات
مفهومها در متافیزیک
مقالههای موضوعات اصلی
محتوای آزاد یا اطلاعات آزاد هر کار عملی، هنری یا کارهای خلاقانه دیگر است که مطابق با تعریف آثار فرهنگی آزاد است و محدودیت قانونی چشمگیری بر آزادی افراد در کاربرد، توزیع، تغییر و توزیع کارهای منتجشده از محتوا نداشته باشد. محتوای آزاد از محتوای باز متمایز است؛ در محتوای آزاد میتوان دست برد، در حالیکه اگر محتوایی «باز» باشد اما «آزاد» نباشد، ممکن است نتوان در آن دست برد. در اینجا واژه «محتوا» طیف گستردهای، از موسیقی تا کتاب و از نرمافزار تا چندرسانهها را دربرمیگیرد. محتوای آزاد به آزادیهای زیر اشاره دارد:
استفاده از محتوا و بهرمند شدن از آن،
یادگیری محتوا و به کار بستن آن،
ایجاد و توزیع نسخههای تکثیرشده از محتوا،
تغییر و بهبود محتوا و توزیع آثار مشتقشده. |
محتوای آزاد همه کارهای در مالکیت عمومی و کارهای دارای کپیرایت که اجازهنامهشان آزادیهای برشمرده در بالا را محترم بدانند، دربرمیگیرد. از آنجا که در بیشتر کشورها قانون کپیرایت اجازه کنترل انحصاری به دارنده اثر میدهد، محتواهایی که در مالکیت عمومی نیستند برای آنکه آزاد شوند بای |
تعریف
دانش آزاد یا همچنین دانش باز یا دانش علنی دانشی است که بتوان آن را به دست آورد، تفسیر کرد و آزادانه اعمال کرد. این قاعده میتواند بر حسب نیازهای اشخاص تنظیم شود و به خاطر منافع اجتماعی با دیگران به اشتراک گذاشته شود. |
این اصطلاح به حرکت فرهنگی دانش آزاد اشاره دارد که از اصول موفقیت نرمافزار آزاد، موفقیت تولید مشارکتکننده در توسعه نرمافزار آزاد (و ویکیپدیا) و این عقیده که دانش باید بدون هیچ محدودیتی در دسترس و قابل انتشار باشد، الهام گرفتهاست. |
ترویجدهندگان دانش آزاد اعتقاد دارند که آزادی دانش تحت تأثیر اعتبار تلاشهاییست که برای محدود کردن یا کنترل انتشار اطلاعات (یا دانش صریح) روی اینترنت انجام میشود. به همین دلیل تعریف دانش آزاد بر اساس تعریف نرمافزار آزاد و توسط بنیاد نرمافزار آزاد که به این موضوع اهمیت میدهد، تنظیم شدهاست. |
دانش آزاد همان دانش واضح و آشکار است که طوری منتشر شده که کاربران آزادند آن را بخوانند، گوش بدهند، ببینند و تجربه کنند تا از آن یاد بگیرند و آن را کپی کنند یا اقتباس کنند و برای هر منظوری استفاده کنند و نسخههای تغییر یافته را مشابه کالاهای عمومی منتشر کنند. |
کاربران دانش آزاد آزادند تا:
از آن برای هر منظوری استفاده کنند.
مکانیزم آن را یاد بگیرند تا بتوانند تغییرش بدهند یا با نیاز خود منطبقش کنند.
کپیهایی را به صورت کلی یا جزئی بازنشر کنند.
کار را افزایش یا گسترش بدهند و نتیجه را منتشر کنند. |
طبق تعریف بنیاد نرمافزار آزاد، آزادی ۲ و ۴ به ارائه دیجیتال دانش آزاد نیاز دارد تا در یک قالب فایل آزاد که به صورت کامل توسط نرمافزار آزاد قابل ویرایش باشد، قرار بگیرد. |
دانش آزاد روشی است که همه افراد میتوانند در تولید دانش مشارکت داشته باشند. مشارکت در دانش آزاد به این معناست که مردم هم تولیدکننده دانش هستند (دانشمند، مخترع، هنرمند، مکتشف و …)، هم مصرفکنندگان، هم آموزشدهنده و هم حامی محسوب میشوند. کسب دانش و گسترش آن در این روش همگانی است. دانش آزاد وابسته به هیچ شخص، گروه یا حکومتی نیست. دانش آزاد روشی تجاری نیست بلکه زنده ماندن دانش وابسته به مردم است و تولیدکنندگان دانش تنها با حمایت هواداران خود میتوانند به کارشان ادامه دهند.
دانش آزاد تنها به حمایت کسانی احتیاج دارد که به جز خود، به جامعه خود هم اهمیت میدهند. این روش حمایتی در جامعه نرمافزار آزاد -که یکی از محصولات دانش آزاد محسوب میشود - پیادهسازی شدهاست. |
منابع آزاد
اصطلاح «منابع آزاد» به منابعی که روی یک دستگاه ارائه میشود، اشاره دارد. از جمله فایلهایی در قالب باز یا آزاد که شامل متن، عکس، صدا، چند رسانهای و … یا ترکیبی از آنها میشود که با نرمافزار آزاد قابلدسترسی است و تحت مجوزی که به کاربران آزادی دسترسی، مطالعه، گوش کردن، دیدن یا در غیر اینصورت تجربه منبع برای یادگرفتن، کپیکردن، اجرا کردن، اقتباس و استفاده از آن برای هر منظوری و گسترش و به اشتراک گذاشتن بهبودها و کارهای اشتقاقی را بدهد، منتشر شده. |
منابع از این دست مورد توجه جنبشهایی است که با نرمافزار آزاد، جنبش فرهنگ آزاد و دانش آزاد و … سر و کار دارند و توسط جوامع آزاد به عنوان مثال برای یادگیری (به یادگیری آزاد مراجعه کنید) استفاده میشود. |
بیانیه آزاد بعضی از ارزشهای مورد توجه چنین جنبشهایی را نشان میدهد. اصطلاح «منابع آزاد» از بحثهای مربوط به دانش آزاد به عنوان تعمیمبخشی، متولد شد. |
یادگیری آزاد
دانش و یادگیری دستبهدست منتقل میشود. دانش آزاد که مشارکت و توسعه از طریق یادگیری جامعه ساختارگرا را ممکن میسازد با استفاده از منابع آزاد از قید و بند مجوزهای بیش از حد محدود رهاست. |
این اصطلاح به موضوعاتی مانند «آزادی برای یادگیری» به معنی آزاد کردن آموزش و یادگیری مربوط است که در کشورهایی که سیستم آموزش عمومی امکان پاسخگویی به تمام نیازها را ندارد مناسب است، جامعه مدنی را تشویق میکند و به آن اجازه میدهد تا ابتکار به خرج دهند و سیستمهای آموزش عمومی را بیفزایند. |
نکات و ارجاعات تاریخی
ممکن است این استدلال آورده شود که مفهوم دانش آزاد و دانش غیرآزاد از وقتیکه انسانها امکان ارتباط برقرار کردن پیدا کردند، اطراف ما وجود داشتند. مباحثات دانشگاهی پیرامون این مفاهیم چیز جدیدی نیست، اگر چه در سالهای اخیر با ظهور اینترنت و در نتیجه سهولت همراه با دانش قابل انتشار، این مباحثه به وجود آمده. |
فهرستی از ارجاعات مرتبط و یادداشتهای تاریخی تکمیلی:
۱۹۰۹: ماهاتما گاندی: یکی از جدیدترین انتشارات گاندی، هند سورج که در ۱۹۰۹ منتشر شد به عنوان طرح فکری برای جنبش آزادی هند شناخته میشود. سال بعد آن کتاب به انگلیسی ترجمه شد، با کپیرایت که میگوید «هیچ حقی محفوظ نیست»
۱۹۵۴: مارک ون دورن
۲۰۰۱ اعلامیه فلی ۳ - «فلی ۳ - نرمافزار آزاد برای تولید دانش (آزاد)»
۲۰۰۲: پیشگامان دسترسی آزاد بوداپست «دسترسی باز» نامگذاری شده تا در تمام زمینهها پژوهش کند.
۲۰۰۲: مجموعهای از مقالات ریچارد استالمن که بیشتر شامل فلسفه دانش آزاد میشود اگرچه دارای یک حس نرمافزاری است.
به تازگی در این قرن ناشران دانشگاهی فکر کردن درباره دسترسی آزاد را شروع کردند و برخی مطالب علمی را تحت مجوز کرییتیو کامنز منتشر کردند. اگرچه درجه آزادی این مطالب فرق میکند، پرونده مجلات دسترسی باز فهرست تعدادی از آنها را تهیه کردهاست. (خیلی از آنها دانش باز منتشر میکنند).
تعریف دانش آزاد الهام گرفته از تعریف نرمافزار آزاد و روی وبلاگ جیمی ولز منتشر شدهاست. «چرا دانش آزاد به نرمافزار آزاد و فرمتهای آزاد نیاز دارد».
لارنس لسیگ چندین کتاب درباره تمایز بین آزادی که انتظار میرود، خواندن / نوشتن فرهنگ اینترنت و کنترل از طریق روشهای فنی منتشر کردهاست. این کتابها شامل «کتاب فرهنگ آزاد»، کد و دیگر قوانین محیط مجازی, کد: نسخه ۲ ٫ ۰ و آینده ایدهها. میشوند.
۲۰۰۶ یوچایی بنکلر ثروت شبکهها را منتشر کرده که مفهوم تولید مشارکتکننده بر مبنای اشتراکات را توسعه میدهد.
۲۰۰۷ چارلوت هس و الینور استروم کتابی را با عنوان «فهمیدن دانش به عنوان یک اشتراک: از تئوری تا عمل» ویرایش کردند که علاقههای کنونی را در مورد این اتفاق و بخشی از تاریخ اشتراکات دانش بازتاب میکند.
۲۰۰۷ کیم توکر مقاله آزاد بگو را منتشر کرده که توضیح میدهد آنجایی که بشود از این واژه استفاده کرد، استفاده این واژه نسبت به واژه «باز» ارجحیت دارد. |
بعضی از صحبتها به سمت خروج از ایدههای «منابع آزاد» (بالا) و جوامع آزاد هدایت میکند که این ایدهها در طول ورکشاپهایی که در یک پروژهای که در اصل «جوامع دانش آزاد» و در آینده جوامع آزاد خطاب میشود، اتفاق میافتد. |
نیاز به اعطای دسترسی به منابع یادگیری برای جهان توسعهیافته یعنی منابع نیازمند دوباره متنی شدن و اقتباس برای دسترسی محلی، اهمیت اصلی موضوع را نشان میدهد. همچنین اگر مشتریهای چنین منابعی برای اقتباس و انتشار کارهای اشتقاقی بدون محدودیت آزاد باشند، ممکن است سودمند باشد. |
هدف اینست که مردم را در رابطه با محتوای باز (و غیره) تشویق کند تا «باز» را از «آزاد» تمیز دهد و کپیلفت را درک کند، و منابع را بر اساس آن مجوز دهی کند، تا «کپی-تغییر، در هم کردن و به اشتراک گذاشتن» (آزاد یا «خواندن-نوشتن») فرهنگ و جامعه را ممکن سازد. |
احتمالا در راستای همین مواضع، صحبتهایی (برای مثال) در انجمنها و کنفرانسهای جوامع منابع آموزش آزاد پیرامون نرمافزار آزاد و فرهنگ آزاد یافت میشوند. |
اینطور که به نظر میرسد پاسخ به موضوعات معاصر مرتبط با آزادی کاربران، شامل عناوین پروانه عمومی همگانی گنو و مجوزهای کریتیو کامانز میشود که ادامه پیدا میکنند. |
سازمانهایی که دانش آزاد را ترویج میکنند
بنیاد دانش آزاد (ایران)
دسترسی به دانش
اتحاد برای دسترسی مالیتدهندگان (ایتیای)
بنیاد اپروپدیا
ممکن ساختن هزینه تحصیل باز (ایاواس)
بنیاد دانش آزاد
مؤسسه دانش آزاد
هیپاتیا - دانش آزاد در عمل برای مردم جهان
لیبره دات اورگ
بنیاد دانش باز
اطلاعات جغرافیایی بازمتن
اوپناستریتمپ
کتابخانه عمومی علمی
اشتراکات علمی
اسپیایآرسی (ائتلاف انتشار دانشمندانه و منابع دانشگاهی)
سیاوال از طریق ویکیادیوکیتور |
جستارهای وابسته
اراده آزاد
آزادی سیاسی
دسترسی آزاد
سختافزار متنباز
متنباز |
پیوند به بیرون
فهرست فعالیتهای بنیاد دانش آزاد ایران
فیلم سخنرانی درباره اقتصاد دانش آزاد در جشنواره روز آزادی نرمافزار ۱۳۹۲ در تهران
مقاله اقتصاد و تولید دانش آزاد
سایر منابع مربوط به جشنواره روز آزادی نرمافزار سال ۱۳۹۲
جوامع آزاد
تعریف فعالیتهای فرهنگی آزاد
پرونده دسترسی آزاد
پیکنیک - دانش آزاد
گروه دانش آزاد |
منابع |
اجازهنامههای متنباز
جنبش فرهنگ آزاد
محتویات آزاد
نرمافزار آزاد
هنر دیجیتال
ویکی به تارنماهایی گفته میشود که به تمام بازدیدکنندههایش (حتی گاه، بدون نیاز به نامنویسی در تارنما)، اجازه ویرایش، افزودن یا حذف نوشتهها را میدهد. معمولا در ویکیها متنها با استفاده از یکزبان نشانهگذاری ساده نوشته میشوند و با کمک یک ویرایشگر متن غنی قابل ویرایش است. |
به نرمافزارهای ویکی که پایه چنین تارنماهایی را ممکن میسازند، «موتور ویکی» گفته میشود. موتور ویکی، یک سامانه مدیریت محتوا است که ساختار نامستقیم کمی دارد و کاربران میتوانند بسته به نیازشان با تمام قسمتها مستقیما کار کنند. تفاوت این سامانه مدیریت محتوا با سایر سامانهها، ازجمله وبلاگها، این است که در ویکی ایجاد محتوا بدون مالک یا رهبر تعریفشده انجام میگیرد و ساختار غیرمستقیم کمتری وجود دارد؛ بنابراین، ساختار در ارتباط با نیازهای کاربران است. |
تاکنون بزرگترین ویکی، ویکیپدیا بودهاست، اما ویکیهای دیگری مثل ویکیکتاب نیز وجود دارند. اولین ویکی در اینترنت را وارد کانینگهام در سال ۱۹۹۵ و با نام ویکیویکیوب ایجاد کرد. منشأ واژه «ویکیویکی»، که در نام این وبگاه به کار رفتهبود، از واژه «ویکی» الهامگرفته از نام یکی از خطوط اتوبوسرانی یکی از خیابانهای جنوبی در هاوایی بود. (عبارت WikiWiki در زبان مردم هاوایی بهمعنی «بدو بدو» است) |
اصطلاحهای «ویکی» و «ویکیویکی» برای شناسایی نوع ویژهای از فرامتنها (HTML) یا نرمافزارهای مشارکتگرای تولیدکننده آنها به کار برده میشود. |
ویژگیها
یک ویکی مجموعه صفحات وبی است که به هر کسی این اجازه را میدهد تا در تهیه محتوای آن مشارکت کند، یا دستکم هر کسی که به نرمافزار سرویسدهنده ویکی دسترسی دارد. |
وارد کانینگهام، تولیدکننده اولین نرمافزار ویکی به نام «ویکیویکیوب» (WikiWiki Web)، درباره ویکیها میگوید: «سادهترین پایگاه داده برخط که عملا کار میکند.» وی در کتابی که به همراه بو لوف نوشتهاست (کتاب راه ویکی) مفهوم ویکی را به صورتهای زیر تعریف کردهاست:
یک ویکی از همه کاربران دعوت میکند تا هر صفحهای در آن وبگاه را ویرایش کنند یا صفحههای جدید ایجاد کنند؛ برای این کار فقط به یک مرورگر وانیلی نیاز است و به نصب هیچ افزونهای نیاز نیست.
ویکی ارتباط معنیدار بین صفحاتش را با ایجاد پیوند که به تقریبا به آسانی قابل انجام است امکانپذیر میسازد و نشان میدهد آیا یک صفحه مورد درخواست وجود دارد یا نه.
ویکی توسط نویسندههای حرفهای نوشته نمیشود بلکه برای بازدیدکنندگان معمولی طراحی شدهاست. پایه تغییرات در فضای ویکی مبتنی بر همکاری است. |
ویرایش کردن صفحههای ویکی |
ویکیها با واسط کاربری نسبتا سادهای امکان تولید فرامتن و استفاده از زبانهای نشانهگذاری را فراهم میآورند و اغلب برای ایجاد پایگاههای وب گروهی و ارتقای پایگاههای اجتماعی و تحقق مدیریت دانش به کار برده میشوند. برای مثال، دانشنامه ویکیپدیا بهترین نمونه شناختهشده از ویکیها است. |
در برخی از ویکیها یک دکمه یا پیوند در بالای صفحه قرار دارد که با کلیک روی آن، فورا میتوانید صفحه را ویرایش کنید البته به شرطی که کاربر اجازه ویرایش داشته باشد. بدین ترتیب یک صفحه قابل ویرایش مبتنی بر متن در اختیار کاربر قرار میگیرد که در آن از زبان نشانهگذاری ساده مثل ویکیمتن یا ویکیکد استفاده شدهاست (این صفحه ویرایش شدنی از نوع دریافت عین مشاهده است). به عنوان مثال اگر در آغاز سطرها ستاره بگذارید، یک فهرست گلولهای ایجاد میشود. |
ناوبری
در لابلای متن بیشتر صفحهها پیوندهای ابرمتن به سایر صفحات متن وجود دارد. این شکل ناوبری غیر خطی بیشتر بومی ویکی است تا الگوهای ناوبری رسمیشده. |
برخی از ویکیها در صفحاتشان پیوند ورودی دارند که نشان میدهد چه صفحههایی به صفحه مورد نظر پیوند دادهاند. همچنین بهطور معمول میتوان پیوندهایی به صفحاتی که هنوز وجود ندارند ایجاد کرد به عنوان راهی که دیگران را دعوت کنیم آنچه را درباره یک موضوع جدید در ویکی میدانند تبادل کنند. |
پیوند دادن و ایجاد صفحه جدید
برای ایجاد پیوندها قاعده مشخصی رعایت میشود که «الگوی پیوند» نامیده میشود. در اصل بیشتر ویکیها برای نامگذاری صفحات و ایجاد پیوندها از نگارش شتری پیروی میکردند. به این صورت که واژهها را با حرف اول بزرگ مینوشتند و بین واژهها فاصله نمیدادند. |
جستجو کردن
در اکثر ویکیها فقط امکان جستجوی عنوان مقاله وجود دارد اما ویکیهایی هستند که جستجوی تمام متن نیز دارند. این موضوع به این بر میگردد که موتور ویکی از یک پایگاه داده استفاده میکند یا نه. بعضی از ویکیها مثل پیامویکی از پایگاه داده flat files استفاده میکنند. نسخههای ابتدایی مدیاویکی نیز از پایگاه داده flat files استفاده میکردند که در اوایل سالهای ۲۰۰۰ توسط لی دانیل کروکر نوشتهشده بود. |
تاریخچه
کانینگهام در سال ۱۹۹۴ نرمافزار و وبگاه را توسعه داد تا تبادل اطلاعات را بین برنامهنویسان سادهتر کند. این ایده بر پایه فایلهای استک هایپرکارد بنا شده بود که در اواخر سالهای ۱۹۸۰ ایجاد شده بودند. کانینگهام در ۲۵ مارس ۱۹۹۵ این نرمافزار را روی وبگاه شرکت خودش (کانینگهام اند کانینگهام) نصب کرد. کانینگهام به یاد مسئول باجه فرودگاه هونولولو که به او گفته بود برای رفتن به پایانه فرودگاه سوار اتوبوس ویکیویکی شود این نام را برگزید. ویکیویکی دوگانسازی واژه «ویکی» است که در زبان هاوایی به معنی تند و زود به کار میرود. |
تعریفهای جایگزین
در سالهای ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ واژه ویکی هم به وبگاههای قابل ویرایشی و هم به نرمافزاری که این قدرت قابل ویرایش بودن را به آنها میداد گفته میشد، البته هنوز هم از این معنای دوم استفاده میشود. خالق ویکی، وارد کانینگهام در سال ۲۰۱۴ نوشت فقط وقتی میتوانیم از واژه «ویکی» برای نامیدن یک وبگاه استفاده کنیم که صفحاتش توسط کاربران قابل ویرایش باشد. |
مزایای ویکیها
ویکیها به کاربران این اجازه را میدهند که بدون دانش برنامهنویسی برای وب، اقدام به ایجاد صفحات اینترنتی درباره موضوعات مختلف بکنند. برای این منظور، ویکیها از قراردادهای سادهتری برای اصلاح ظاهر متونی که در ویکی گذاشته میشوند استفاده میکنند، که این قواعد در هر ویکی متفاوت با دیگری است. |
یکی دیگر از مزایای ویکیها آن است که هرگونه تغییر در صفحات ثبت میشود، و صفحات قابل بازگرداندن به وضعیت قبل از تغییر هستند. همچنین، بسیاری از ویکیها (نظیر ویکیپدیا) این امکان را برای کاربران فراهم میکنند که محتوای یک صفحه را قبل و بعد از اعمال چندین مرحله تغییر، مقایسه کنند. |
ویژگیای که به صورتهای مختلف در ویکیها دیده میشود، قابلیت پیوند به صفحهای دیگر است، چه آن صفحه موجود باشد چه نه. در ویکیپدیا، متنهای بهصورت [[ویکیپدیا]] به شکل پیوند درمیآیند، و اگر صفحه مربوط به متن موجود نباشد، پیوند با رنگ قرمز نمایش داده میشود. |
همایشهای مرتبط با ویکیها
|