Datasets:

issai

/

kazqad-retrieval

like 1

Follow

Institute of Smart Systems and Artificial Intelligence, Nazarbayev University 33

[ { "docid": "67732_1_2", "text": "==Тарихы==\nАмерика президентінің резиденциясы болған федералды ғимараттың алғаш іргетасы 1792 жылы 13 қазанда қаланған. Оның үлгісін архитекторлар арасындағы жобаны ұтып алған тегі ирландық Джеймс Хобан ұсынған. Алғашқы уақытта Президент үйі, Президент жекежайы, Президент сарайы болып аталып келген. 1812 жылы сұр тастан салынған ғимаратты британиялық әскерлер басып, өртеп жіберген. Кейінірек, 1817 жылы Хобанның басшылығымен бастапқы қалпына қайта келтірілді. Қабырғалардағы өрттің қалдырған таңбаларын кетіру мақсатында ақ түспен сырлап шықты. Содан кейін 1902 жылы Теодор Рузвельт бұл ғимратқа \"Ақ үй\" деген атау берген.", "title": "Ақ Үй" } ]

[]

[ { "docid": "18733_1_1", "text": "\nПиза мұнарасы (Torre pendente di Pisa) — 12-14 ғасырлардағы Италиядағы роман-готика архитектурасының ескерткіші. Пиза мұнарасы Пиза қаласында орналасқан. Мұнара дүние жүзіне “құлағалы тұрған мұнара” атағымен белгілі. Мұнараның құлай бастауы 1173 — 74 жылдары арх. Боннанның алғашқы үш қабатын салған кезінен басталды. 1275 жылы арх. Джованни ди Симони құрылыс жұмыстарын қайта жаңғыртып, бесінші қабатқа дейін көтерді. 1350 жылы арх. Томазо ди Андреа мұнара құрылысын аяқтап, қола шатырмен жапты. Осылайша Пиза мұнарасы сегіз бұрышты, 11 м биіктіктегі негіз үстіне орнатылған балкондары бар, 6 қабаттан тұратын қоңыраулы мұнараға айналды. Бірінші қабаты тұтас қабырғалардан тұрады. Ал үстіңгі алты қабаты аркада әдісімен, колонналармен әшекейленген. 1964 жылдан бастап бүгінгі күнге дейін мұнараны қисайған қалпында құлатпай ұстап тұруға бағытталған іс-шаралар атқарылуда.", "title": "Пиза мұнарасы" } ]

[ { "docid": "18733_2_1", "text": "Мұнара ең аласа нүктесінің биіктігі жер бетінен 55,86 м болса ең биік нүктесі - 56,7 м. Табанының ені 4,09 м ал төбесінікі - 2,48 м. Массасы 14453 т. Қазіргі көлбеулігі 5 ° . (4,9 м-ге жуық вертикаль бағыттан ауытқыған). Мұнарада 294 баспалдақтары бар.\n", "title": "Пиза мұнарасы" }, { "docid": "18733_3_1", "text": "1964 жылы 27-ақпанда Италия үкіметі Пизан мұнарасын сақтап қалуға бағытталған ең жақсы жобаға конкурс жариялады. Пизан мұнарасының ұшар басы күннен-күнге өз негізінен ажырап барады. Сарапшылар кішкене жер сілкінісі нәтижесінде ортағасырлық іргетас опырылып түсүі мүмкін деп қорқуда. Пизанның ең басты мәдени ескерткішін сақтап қалуға бағытталған жобалар жан-жақтан келіп түсті. Тек 1999 жылы ғана инженерлік жұмыстар ойдағыдай жүргізіле бастады.", "title": "Пиза мұнарасы" } ]

[ { "docid": "71538_1_1", "text": "Кеуекті немесе кеулеме денелер (corpus cavernosum; лат. corpus — дене, cavernosum — кеулеме) — құрамында коллаген және эластин талшықтары көп болатын дәнекер ұлпалы құрылым. Кеуекті денелер — несеп-жыныс әзегінде және жыныстык мүшелерде (қаса, қамшы, түкі т.б.) болады. Кеуекті денелерді сыртынан тығыз дәнекерұлпалық ақ қабық қаптап жатады. Одан мүше ішіне қарай таралатын перделіктер (трабекулалар) бір-бірімен торлана байланысып, кеуекті денелерді құрайды. Перделіктердің араларындағы қуыстар, өтістер, сандаулар мен кең қуыстардың ішкі беттері эндотелиймен астарланған. Жүйкелік қозу нәтижесінде аталған құрылымдардың қуыстары қанға толып, кеуекті денелер көлемі жағынан үлкейеді және қатаяды. Кеуекті денелер — жыныстық мүшенің үлкейіп қатайуына (қобуына), несеп-жыныс өзегі қуысының ашылуына ықпалын тигізіп, шәует пен несептің кедергісіз өтуін қамтамасыз етеді.\n", "title": "Кеуекті немесе кеулеме денелер" } ]

[]

[ { "docid": "493371_1_1", "text": "\nЖазғы Олимпиада ойындарындағы футболдан жарыс алғаш рет Парижде өткен жазғы Олимпиада ойындарында өтті және Лос-Анджелесте өткен жазғы Олимпиада ойындарынан басқа әрбір келесі Ойындардың бағдарламасына енді. Басында жарысқа тек ерлер қатыса алатын, әйелдердің жеке турнирі Атлантада өткен жазғы Олимпиада ойындарынан басталды.", "title": "Олимпиада ойындарындағы футбол" } ]

[ { "docid": "493371_4_1", "text": "* Олимпиада ойындарындағы футбол \n* Футбол және Жазғы Олимпиада ойындары ", "title": "Олимпиада ойындарындағы футбол" } ]

[ { "docid": "558787_1_1", "text": " \nДжон Сноу (Jon Snow) — Джордж Мартинның «Мұз бен от жыры» ронанының бас кейіпкерінің бірі. «Тақтар ойыны» (1996), «Патшалар қақтығысы» (1998), «Қылыш бораны» (2000), «Айдаһармен би» (2011), «Құзғындар тойы» (2005) кітаптарында пайда болады. «Нью-Йорк Таймс» және Мартинның ойынша басты кейіпкер. «Тақтар ойыны» телехикаясында Джон Сноудың рөлін Кит Харингтон орындайды, осы рөлі үшін Кит Харингтон \"Сатурн\" сыйлығына \"АҚШ-тың ең үздік телеактері\" категориясында ұсынылған\n\n", "title": "Джон Сноу" }, { "docid": "558787_3_1", "text": "==Өмірбаяны==\nДжон бастард болса да, Эддард Старктың балаларымен бірге өскен. Джонның өгей анасы – Кейтилин Старк оны жек көрді. Оның бір мәселесі: Джон әкесіне бәрінен көбірек ұқсайды. Кішкентай кезінен бастап Джон Эддардтың балаларыммен бірге өскен. Балалар жақсы араласатын, әсіресе Ариямен. Робб Бран мен Риконның өлімі тұралы біліп Джонды мұрагер қылып қойды.", "title": "Джон Сноу" } ]

[ { "docid": "558787_2_1", "text": "Некесіз туылса да өзінің ата-бабаларына қатты ұқсайды. Оның қаталқасқыры – альбинос, жүні ақ, көзі қызыл. Бірінші кітапта Түңгі Сақшылар ординына кіреді, осы жерде ол Ұзын Тырнақ деген, валирияда жасалған қылыштың иесі болады. ", "title": "Джон Сноу" } ]

[ { "docid": "591803_1_1", "text": "\nФутболдан әлем чемпионаты 2022 (كأس العالم لكرة القدم, FIFA World Cup 2022) — ФИФА-ның 22-ші футболдан әлем чемпионаты, финалдық кезеңі 2022 жылы Катарда өтті. Бұл 2002 жылдан бері Азияда, сондай-ақ Таяу Шығыста, Араб елінде және жалпы мұсылман әлемінде тұңғыш рет өткен алғашқы футбол біріншілігі. Сонымен қатар Катардағы чемпионат 32 құрама қатысқан соңғы турнир. Келесі 2026 жылғы әлем біріншілігінен бастап қатысушы құрамалар саны 48-ге дейін көбеймек. Бұл сайыстың тағы бір ерекшелігі — оның әдеттегідей жазда емес, қыста өткізілуі.", "title": "Футболдан 2022 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "591803_3_1", "text": "Француздық Стефани Фраппарт, руандалық Салима Мукансанга және жапондық Йошими Ямашита ерлер арасындағы әлем чемпионатына тағайындалған алғашқы әйел төрешілер болды. Оларға үш әйел көмекші төреші қосылады, сонымен қатар бірінші. Фраппарт 2019 жылғы FIFA әйелдер арасындағы әлем чемпионатының финалын қадағалады.", "title": "Футболдан 2022 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "132753_1_1", "text": "\n\nАбуджа (Abuja) — Нигерияның астанасы, халық саны 107 069 адам (1991). Лагостың солтүстік-шығысында, шамамен 480 км-ге жуық қашықтықта орналасқан қаланың құрылысы 1976 жылы сәулетші Танге Кензоның жетекшілігімен басталған. Астана орны оның орталықта орналасқандығына және климатының қолайлығына байланысты таңдалған. 1991 жылы астана Лагостан Абуджаға ресми түрде ауыстырылды.", "title": "Абуджа" } ]

[]

[ { "docid": "17835_1_1", "text": "\nАлександрия — Мысырдың қиыр солтүстiгiндегi Мариут өзенiнен Жерорта теңiзiн бөлiп тұратын торапқа орналасқан, Александрия орталықтан 256 шақырым жерде.\nТаңғы сағат бесте жолға жиналдық. Шолпан жұлдызы жарығын молынан төгiп, “ақ жол” тiлегендей.", "title": "Александрия (Мысыр)" } ]

[ { "docid": "17835_2_1_1", "text": "Бiздiң ғасырымызға дейiнгi 331- 332 жылдары Македонияның ұлы қолбасшысы – Александр салдырған бұл қала – түбiнде Мысырдың орталығы болады деген мақсатты көздеген деседi. Шығыс пен Батысты тоқайластыратын үлкен порт салып, сауда-саттық бизнесiнiң шоғырланған орталығына айналдыруды қиялдаса, тағдыр оған оның алғашқы құрылысын көрудi де жазбапты. Болашақ қаланың жоба-жоспарларын, мақсат-мүдделерiн қоластындағы орындаушыларына мұқият табыстап, өзi Азия елдерiн жаулауға аттанады. Өкiнiшке орай ұлы қолбасшы 33 жасында қаза табады. Оның мүрдесi – өзiнiң атындағы қаладағы қорымға бальзамдалып, перғауындардың салт-дәстүрi бойынша жерленедi.\nЖер жүзiндегi Римнен кейiнгi космополиттi iрi мегаполиске айналдыру арманына жетпеген жоспарларын жүзеге асыруды сол жердегi генералдарының бiрi қолына алып, әрi қарай жалғастырады. Александрдiң мұрагерi ретiнде, өзiн сол мемлекеттiң ендiгi билеушiсi екендiгiн жариялайды. Осылайша гректердiң Мысырды билеп – төстеуi 300 жылға жалғасады. Грек өкiлдерiнiң мұрагерлiк билiгi патшайым – Клеопатраның 36 жасында қайтыс болуымен аяқталады.", "title": "Александрия (Мысыр)" }, { "docid": "17835_2_1_2", "text": "Грек-мысыр мәдениетi тоғысқан бұл қала – нағыз өркениеттi мәдениет орталығы болып қалыптасады. Ғылым мен бiлiм ордасына айналады. Геометриялық iлiмнiң классикалық үлгiсiн жасаған Евклидтiң, астроном – Аристархтың, географиялық картографияның авторы – Эратостеннiң, медицинада жүйкелiк және қан айналымының жүйелiлiгi жөнiнде жаңалық ашқан – Эрофильдердiң тарихи отанына айналған Шығыс мемлекетiнiң жұлдызы барған cайын жарқырай түстi.\nТарихтағы антикалық ғасырдың бет ажарына айналған – Александр Македонскийдiң кесенесi мен Юлий Цезарь, Марк Антониомен өткiзген шат-шадыман, той-думанға куә болған Клеопатрианың салтанатты патша сарайы билiк басына Рим императоры Октавиан Августiң келуiне байланысты жермен-жексен болды.", "title": "Александрия (Мысыр)" }, { "docid": "17835_3_1", "text": "Тарихтың таңбалы қасiретiне ұшыраған көнекөз жәдiгерден – Помпейдiң әйбат архитектуралық колонналарының жұрнағы, Клеопатрияның тапсырмасымен салынған Кайзереум храмы мен әулие Серапистiң ғибадатханасы вандалдар әрекетiнен аман қалыпты.", "title": "Александрия (Мысыр)" } ]

[ { "docid": "70864_2_1_1", "text": "Ми жүйкелері қатарында:\n* 1) организмнің шеткі\nжағынан басталып, түзілген жүйке тітіркенстерін ми\nорталықтарына өткізетін таза сезімтал ми жүйкелері\n(I жүп, иіс жүйкесі - nn. olfactorii — мұрын қуысындағы иіс сезімі мүшесіндегі нейроциттер аксондарынан\nтүзіліп, иіс баданасында аяқталады; II жүп, көру жүйкесі\n— п. opticus — көздің торлы қабығының ганглионды\nнейроциттері аксондарынан түзіліп, аралық миға енеді;\nVIII жүп, тепетеңдік-есту жүйкесі — п. vestibulo-cochlearis\n— ішкі құлақтан басталады, есту және тепетеңцік түбіршіктердің қосылуынан түзіледі, сопақша ми ядроларында аяқталады);\n* 2) жүйке тітіркеністерін ми орталықтарынан шеттегі бұлшықеттерге жеткізетін таза қозғалтқыш ми жүйкелері (III жүп, көзқимыл жүйкесі — п.\noculomotoricus — ортаңғы мидың үлкен ми аяқшасынан шығып, көздің тік және қиғаш бұлшықеттері мен\nқабақтың бұлшықеттерін жүйкелендіреді; IV жүп, шығырлық жүйке — п. trochlearis — ортаңғы мидың үлкен\nми аяқшасы мен ми көпірі аралығынан басталып, көздің\nжоғарғы қиғаш бұлшықетін жүйкелендіреді; VI жүп,\nәкеткіш жүйке - п. abducens — сопақша мидан шығып,\nкөздің латеральды тік және көз алмасын тартқыш бұлшыкеттерін жүйкелендіреді; XI жүп, қосымша жүйкеп. accessorius — сопақша мидан шығып, трапеция тәрізді,", "title": "Ми жүйкелері" } ]

[ { "docid": "70864_1_1", "text": "\nМи жүйкелері (Cranial nerves) — 12 жүп жүйке болып мидың төменгі (адамда — алдыңғы) бетінен, бассүйектің тесіктері арқылы ми сауытынан шығады. Олардың 10 жүбы (III-XII жүйкелер) ми діңгегінен бөлінеді.", "title": "Ми жүйкелері" } ]

[ { "docid": "19264_1_1", "text": "\nҚырғи қабақ соғысы (Холодная война, Cold War) — АҚШ пен Кеңес Одағы және олардың одақтастары Батыс және Шығыс блоктар арасындағы геосаяси шиеленіс кезеңі. \"Соғыс\" деп аталғанымен АҚШ пен КСРО-ның арасында тікелей соғыс болған жоқ, олар тек идеологияларын (капитализм, демократия мен коммунизм қарсыластығы) басқа мемлекеттерге тарату және ықпал ету аясын кеңейту арқылы әлемдік үстемдік үшін күресті.", "title": "Қырғи қабақ соғысы" }, { "docid": "19264_2_1_1", "text": "2-дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейін Гитлерге қарсы одақ ыдырап, КСРО мен АҚШ басшылары дүние жүзін қайта саяси бөліске салды. КСРО Шығыс және Орталық Еуропа елдеріне социолистік жүйені енгізді. Ал АҚШ бастаған Батыс Еуропа елдері “коммунистік ағымды” әлемге таратпауға, бұрынғы жүйені сақтап қалуға тырысты. АҚШ пен Батыс Еуропа елдері КСРО мен социолистік жүйеге қарсы тұру үшін НАТО соғыс блогіне бірікті. Ал КСРО бастаған социолистік елдер Варшава шартын құрды. Екі жақ та жанталаса қаруланып, ядролық, химиялық, биологиялық қарулар жасауға кірісті. Екі жүйенің бақталас-тығы қоғамның барлық салаларында (ғылымда, өндірісте, баспасөзде, өнерде, т.б.) жалғасып жатты. Ғылым мен техниканың соңғы жаңалықтары соғыс мақсатына бағытталды. Идеологиялық мақсатта әр түрлі радиостанциялар ашылды (“Америка дауысы”, “Азаттық”, т.б.). Екі саяси жүйе арасындағы текетірес нәтижесінде Кореяда, Вьетнамда, Ауғанстанда, Таяу Шығыс, Латын Америкасы және Африка елдерінде әскери қақтығыстар жиі болып тұрды. Нәтижесінде социолистік жүйе дағдарысқа ұшырап, 1985 ж. Кеңес Одағында басталған қайта құру саясатынан кейін социолистік елдер нарықтық қатынастарға көше бастады. 1991 жылы КСРО-ның тарауымен Қырғи Қабақ Соғыс аяқталды.", "title": "Қырғи қабақ соғысы" } ]

[ { "docid": "19264_3_1", "text": "Тақырыптың өзектілігі. «Қырғи қабақ соғысы» екінші дүние жүзілік соғыстан кейінгі кеңестер одағы мен Америка Құрама Штаттарының арасындағы ауқымды идеологиялық және геосаяси ұрандағы биполярлық қарама-қайшылығы болып табылады. Бұл қарама-қайшылық сферасына тек екі супер держава ғана түсіп қоймай, сонымен бірге оның ықпалына әлемнің жүздеген елдері тартылды.", "title": "Қырғи қабақ соғысы" } ]

[ { "docid": "18733_1_1", "text": "\nПиза мұнарасы (Torre pendente di Pisa) — 12-14 ғасырлардағы Италиядағы роман-готика архитектурасының ескерткіші. Пиза мұнарасы Пиза қаласында орналасқан. Мұнара дүние жүзіне “құлағалы тұрған мұнара” атағымен белгілі. Мұнараның құлай бастауы 1173 — 74 жылдары арх. Боннанның алғашқы үш қабатын салған кезінен басталды. 1275 жылы арх. Джованни ди Симони құрылыс жұмыстарын қайта жаңғыртып, бесінші қабатқа дейін көтерді. 1350 жылы арх. Томазо ди Андреа мұнара құрылысын аяқтап, қола шатырмен жапты. Осылайша Пиза мұнарасы сегіз бұрышты, 11 м биіктіктегі негіз үстіне орнатылған балкондары бар, 6 қабаттан тұратын қоңыраулы мұнараға айналды. Бірінші қабаты тұтас қабырғалардан тұрады. Ал үстіңгі алты қабаты аркада әдісімен, колонналармен әшекейленген. 1964 жылдан бастап бүгінгі күнге дейін мұнараны қисайған қалпында құлатпай ұстап тұруға бағытталған іс-шаралар атқарылуда.", "title": "Пиза мұнарасы" } ]

[ { "docid": "18733_2_1", "text": "Мұнара ең аласа нүктесінің биіктігі жер бетінен 55,86 м болса ең биік нүктесі - 56,7 м. Табанының ені 4,09 м ал төбесінікі - 2,48 м. Массасы 14453 т. Қазіргі көлбеулігі 5 ° . (4,9 м-ге жуық вертикаль бағыттан ауытқыған). Мұнарада 294 баспалдақтары бар.\n", "title": "Пиза мұнарасы" } ]

[ { "docid": "531427_7_1", "text": "Маймылдар ғаламшарына оралу (1976)\nФраншизадағы жалғыз анимациялық нұсқа. Мультсериал осыған дейінгі барлық бөлімдердің гибриді іспеттес болып кетті. Бұл да аса ұзаққа бармады, 13 эпизодтан кейін көрсетілімі тоқтатылған.\n2011 жылдан бастап франшиза қайта жаңғырды. «Маймылдар ғаламшарының көтерілісінен» бастау алған серияны «Жаңа кезең» деп атауға болады. \nМаймылдар ғаламшарының көтерілісі (2011)", "title": "Маймылдар ғаламшары" } ]

[ { "docid": "531427_1_1", "text": "\n«Маймылдар ғаламшары» («Planet of the Apes») Пьер Бульдің аттас романына негізделген франшиза. Осы атпен жарық көрген бірнеше фильм мен комикстар, видеоойындар бар. \nСонымен, алғашқы кезеңді «Түпнұсқа» деп атаған дұрыс. Бұл топқа бір-бірімен сюжет жағынан байланысқан алғашқы 5 фильм кіреді: \nМаймылдар ғаламшары (1968)", "title": "Маймылдар ғаламшары" }, { "docid": "531427_6_1", "text": "Атауларынан көріп тұрғаныңыздай, фильмдердің арасында сюжеттік байланыс бар және әр серия сайын жалғасып отырады. Алғашқы картинадағы оқиға адамдардың Маймылдар ғаламшарына кездейсоқ тап болуынан бастау алады. Әрі қарай, маймылдардың неліктен үстемдікке ие болғаны, адамдар неліктен өз статустарынан айырып қалғаны туралы баяндалады.\nМаймылдар ғаламшары (1974).\nСериалды жоғарыда тізімделген бес фильмнің оқиғаларына басқаша көзқарас деп қарастырған дұрыс шығар. Олардың жалғасы да емес, кеңейтілген нұсқасы да емес. Қалай десек те, теленұсқа сәтті шықты деп айту қиын, өзі де бір маусымға ғана созылды. ", "title": "Маймылдар ғаламшары" } ]

[ { "docid": "200383_1_1", "text": "Сауу — малдың желінінен сүт шығару. Сүт өндіретін шаруашылықта жүргізілетін өндірістік жұмыстың бірі. Мал cаууды ретіне қарай қолмен немесе арнайы сауын қондырғысымен жүргізеді. Механикаландырылған cаууды сауын малының басы көп шоғырланған мүйізді ірі қара мал, жылқы және түйе өсіретін шаруашылықтарда жиі қолданылады. Сауын маусымы және малды күніне неше рет cауу түліктің түріне байланысты.\n", "title": "Сауу" } ]

[]

[ { "docid": "532563_1_1", "text": "\nЭмили Джин (Эмма) Стоун (Emily Jean (Emma) Stone; 6 қараша 1988 ж., Скоттсдейл, Аризона, АҚШ) — американдық актриса.\n«Easy A» фильіміне түсіп, ең үздік әйел ролі номинациясында «Алтын глобус» премиясын алғаны үшін танымал атанған. «The Help» және «Өрмекші адамның» сүйіктісі Гвен Стейсидің рөлінде болған «Жаңа Өрмекші адам» фильімдері бойынша да танымал атанды. «Бёрдмэн» қара комедиясында басты кейіпкердің қызының рөлін сомдау арқылы ол көптеген жүлделер алып,осыған қоса «Оскар» марапатын әлемдік кинобаспада үздік бағалаулармен алды.", "title": "Эмма Стоун" } ]

[ { "docid": "532563_2_1", "text": "==Өмірбаяны== \nАризона штатындағы Скоттсдейл қаласында Крист отбасында дүниеге келді. Оның 1990 жылы туған өзінен кіші бауыры бар. Оның әкеі жағынан атасы - швед тұқымдарынан болған.", "title": "Эмма Стоун" }, { "docid": "532563_3_1", "text": "Стоун «Sequoya Elementary School» және «Cocopah Middle School» мектерінде оқыды. Кейін өсе келе ол «Valley Youth Theatre» театрының мүшесі болды. Сол театр мүшесі атана отырып, өзінің 11 жасынды «The Wind in The Willows» қойылымын сомдады. Осы театрдың өзінде ол 16 спектакльда ойнап, үй оқытуында болды. Стоун сонымен қатар католтикалық «Xavier College Preparatory» жоғарғы оқу орнында оқыды.", "title": "Эмма Стоун" } ]

[ { "docid": "27841_1_1_3", "text": "Қазақстан Республикасының Конституциясы бойынша Президент Жоғарғы бас қолбасшы болып саналады. Жоғарғы бас қолбасшы Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерін басқара отырып, стратегиялық міндеттерді белгілейді. Қажет жағдайда атқарылатын әскери қимылдар жоспарларын қарап бекітеді және оны қажетті адам күшімен, қару-жарақтармен қамтамасыз етеді, әскердің барлық түрлері мен топтарының бірлесе қимыл жасауын ұйымдастырады. Ол Бас штабтың алдына әскердің ең басты стратегиялық міндеттерін белгілеу, соған байланысты оқу-жаттығу операцияларының оперативтік-стратегиялық жоспарларын жасау міндеттерін қояды. Сондай-ақ, Жоғарғы бас қолбасшы одақтас мемлекеттермен әскери байланыстардың нығаюын, Қарулы Күштер алдына қойылған міндеттердің дәл уақытында орындалуын, жүргізілген операциялар мен жаттығулардың нәтижелерінен дұрыс қорытындылар шығарылуын, операция барысында жауынгерлер мен әскер басшыларының әскери тәжірибе жинақтауын, ұрыс жүргізудің жаңа тәсілдерін үйренуін, офицер кадрларының даярлануын, округ, дивизия, корпус командирлеріне лайықты мамандар тағайындалуын қадағалайды.", "title": "Жоғарғы Бас Қолбасшы" } ]

[]

[ { "docid": "30578_1_1", "text": "Оба (лат. \"pestіs\" – кенеттен басып кіру) – аса қауіпті зоонозды табиғи ошақты карантиндік жұқпалы ауру. Обаның өкпелік, ішектік, тері-бубондық, септикалық түрлері болады. Себебі \"Үеrsіnіа реstіs\", бактериялық тобына жататын табиғи - ошақты жұқпалы ауру; адамға жанасу, ауа - тамшы және алиментарлық жолмен жұғады, сонымен қатар тасымалдаушылар - бүргелер арқылы жұғады карантиндік инфекцияға жатады.", "title": "Оба" }, { "docid": "30578_2_1_1", "text": "Табиғатта түрлі кемірушілер арқылы таралады. Адамдарға кемірушілерден, не бүргелерден жұғады. Ауру қоздырғышы таяқша тәрізді бактерияларды 1894 жылы бір-біріне байланыссыз жапон микробиологі С.Китазато (1853 – 1931) мен француз бактериологы А.Йерсен (1863 – 1943) (адамнан; 1897 жылы егеуқұйрықтан) тапқан. Оба таяқшасы (Yersіnіa pestіs) пішіні жұмыртқа тәрізді, ұсақ, қозғалмайды, талшықтары болмайды, спора түзбейді, анилинді бояғыш заттармен тез боялады. Кемірушілер денесінде 4 – 5 ай, бүргелерде 1 жылға дейін тіршілік етеді. Жұғу жолдарына қарай обаның бірнеше түрі бар. Мысалы, ауалы-тамшылы жолмен жұққанда өкпе обасы; тағам арқылы – ішек обасы; жанасу арқылы (мал сойғанда, терісін сыпырғанда, т.б.) не трансмиссивтік (бүрге шаққанда) жолмен жұққанда тері-бубон обасы, сирек септик. түрлері дамиды. Ауру тез тарайды. Ауру қоздырғышы сау адамға науқас адамнан жұғады. Аурудың жасырын кезеңі бірнеше сағаттан 3 – 6 күнге дейін созылады. Ауру аяқ астынан басталады, науқастың температурасы 39 – 40°С-қа көтеріліп, басы айналады. Организмнің күшті улануынан адам құсып, іші өтеді, есінен танып, үрей, ұйқысыздық пайда болады. Ауру асқынған жағдайда нау-қас өледі.", "title": "Оба" } ]

[]

[ { "docid": "517265_1_1", "text": "\n3 Doors Down ― америкалық рок-группа, Escatawpa, Миссисипиде, 1994 жылы Брэд Арнольд (вокал және дабылшы), Мэтт Робертс (гитара) және Тодд Харреллмен (бас) құрылған.\n«Kryptonite» өлеңінің табысынан кейін группа Universal Records пен келісім шартқа қол қойды. Олардың альбомдары 2000 жылы шыққан «The Better Life» дебютті альбомдарынан кейін әлемде 20 миллионнан астам көшірмелер тиражымен таратылды. Олар және де жылына 300 ден астам концерттерді береді және как Lynyrd Skynyrd, Staind, Nickelback, Alter Bridge, Breaking Benjamin, Seether, Shinedown мен Daughtry деген басқа әйгілі группалармен бірге өлеңдер айтады.\n", "title": "3 Doors Down" } ]

[ { "docid": "517265_2_1", "text": "Брэд Арнольд — топтың вокалисті — оладың дебютті CD сі The Better Life та дабыл қақты.", "title": "3 Doors Down" }, { "docid": "517265_3_1", "text": "Одан басқа өлең айта алмайтын концерттен кейін группада ішінара вокалист ретінде таныла бастады.", "title": "3 Doors Down" } ]

[ { "docid": "516664_1_1", "text": "\nСиримаво Ратватте Диас Бандаранаике (சிறிமாவோ ரத்வத்த டயஸ் பண்டாரநாயக்க) (17 сәуір 1916 — 10 қазан 2000) — Шри-Ланканың премьер-министрі 1960—1965, 1970—1977, 1994—2000 жылдары; премьер-министр болған дүние жүзіндегі бірінші әйел.", "title": "Сиримаво Бандаранаике" } ]

[ { "docid": "516664_2_1", "text": "Ері Соломон Бандаранаике 1959 жылы реакционерлер өлтіргеннен кейін, өздері ұйымдастырған Цейлонның бастандық партиясы басшыларының бірі болды. 1960 ж. мамыр айында осы партияның төрайымы болып сайланды. 1960-65 жылдары Цейлонның премьер-министрі болды. Сиримаво Бандаранаике үкіметі саяси құрылысты демократияландыру саясаты мен прогрессивті экономикалық реформалар жүргізді; қоғамдық құрылысы әр түрлі мемлекеттердің бейбіт қатар өмір сүруі саясатын жақтады. Сиримаво Бандаранаике 1970 ж. үкімет басына қайта келді. Үкіметті басқарған кезде КСРО-мен, Қытаймен байланысты нығайтып, Үндістан - бас серіктесі болып, Пакистанмен де қарым-қатынасты жақсартты.", "title": "Сиримаво Бандаранаике" }, { "docid": "516664_3_1", "text": "1972 ж. 22 мамырда жаңа Конституция бойынша Цейлон Шри-Ланка Демократиялық Социалисттік республикасының құрамындағы тәуелсіз мемлекеті болды. Бандаранаике ант беріп, жаңа мемлекеттің премьер министрінің лауазымына тағайындалды. 1973 жылдың мұнай дағдарысы, т.б. себептердің салында Сиримаво Бандаранаикенің позициясы әлсіреп, 1977 жылдың сайлауында Бандаранайке басқарған Шри-Ланканың бостандық партиясы жеңілді. 1980 жылы сот шешімімен Бандаранайке билігін асыра пайланған үшін депутаттық мандатынан айрылып, саяси әрекетшілдіктерін жүргізуге тыйым салынды. 1986 ж. ақталып, сол жылы қайтадан парламентке сайланды. 1988 ж. Бандаранайке президенттік сайлауына қатысты, бірақ Ранасингхе Премадаседен ұтылып 1989 жылдан бастап оппозицияны басқарды.", "title": "Сиримаво Бандаранаике" } ]

[ { "docid": "24815_1_1", "text": "\nЭпителий (epithelium, ἐπι- — «жоғары-» и θηλή – емшек үрпі) — жануар денесіндегі төрт ұлппаның бірі, қалған үшеуі Дәнекер ұлпасы, Бұлшықет ұлпасы және нерв ұлпасы. Эпителий ұлпалары ағзалар мен бүкіл денедегі қан тамырлардың сыртқы беттерінде тізіледі, сондай-ақ көптеген ішкі ағзалардағы қуыстардың ішкі беттерінде тізіледі. Бір мысал эпидермис - ол терінің ең сыртқы қабаты.", "title": "Эпителий" } ]

[ { "docid": "24815_2_1", "text": "Эпителий жасушасының үш негізгі формасы бар: Қабыршақты (squamous), бағаналы (columnar) және төртбұрышты (cuboidal).", "title": "Эпителий" }, { "docid": "24815_3_1", "text": "Эпителиальды қабаттарда қан тамырлар болмайды, сондықтан олар негізінен терең қабаттағы дәнекер ұлпасынан заттардың кеңеюі арқылы, сондай-ақ негізгі мембрана арқылы азықтанады. жасушалар түйісімі эпителий ұлпаларында жақсы жұмыс істейді.", "title": "Эпителий" } ]

[ { "docid": "50337_1_1", "text": "\nПанама каналы — Солтүстік және Оңтүстік Американы бөліп тұратын, халықаралық маңызы зор жасанды су жолы. Құрылысы Орталық Америкадағы Панама мойнағының ойпаңдау жерінде 1904 ж. басталып, 1914 ж. аяқталды, 1920 ж. пайдалануға берілді. ", "title": "Панама каналы" } ]

[ { "docid": "50337_2_1", "text": "* Жалпы ұзындығы 81,6 км, \n* ені 150 – 300 м \n* тереңдігі 12,8 – 25,9 м.\nПанама каналы арқылы жылына 100 млн. т жүк тасымалданып, 14 мың жүк кемесі өтеді. Канал Кариб теңізінің (Кристобаль, Колон) мен Тынық мұхитының (Панама, Бальбоа) порттарын жалғастырады.", "title": "Панама каналы" } ]

[ { "docid": "529742_1_1", "text": "\n\nБір фунт стерлинг - Ұлыбританиядағы заңды монеталық төлем түрі. Ол 1983 жылдың 21 сәуірден бастап қолданыста. Оның диаметрі 22,5 мм және биіктігі 3,15 мм және салмағы 9,5 грамм. Ол жезді-никельді материалдан жасалады.", "title": "Бір фунт стерлинг" } ]

[ { "docid": "529742_3_1", "text": "Монетаның дизайнында Ұлыбританияның негізін құраушы бөліктері - Уэльс, Шотландия, Солтүстік Ирландия және Англия бейнеленген.", "title": "Бір фунт стерлинг" } ]

[ { "docid": "491889_1_1", "text": "\nІІ Елизабет (Elizabeth ІІ), толық аты-жөні — Елизабет Александра Мария (Elizabeth Alexandra Mary; 1926 жыл 21 сәуір, Лондон – 2022 жыл 8 қыркүйек, Балморал қамалы, Шотландия) — 1952 жыл мен 2022 жыл аралығында Ұлыбритания патшайымы, Ұлыбритания тарихындағы ең ұзақ билік еткен монарх.", "title": "II Елизабет" }, { "docid": "491889_2_1", "text": "Патшайым II Елизабет Виндзор әулетінен шыққан. Таққа 1952 жылдың 6 ақпанында, яғни 25 жасында, әкесі — VI Георгтың өлімінен кейін отырды.", "title": "II Елизабет" } ]

[ { "docid": "491889_3_1", "text": "Ұлттар достастығының басшысы, сондай-ақ II Елизабет ханшайым Ұлыбритания патшалығынан бөлек Аустралия, Антигуа және Барбуда, Багам аралдары, Белиз, Гренада, Канада, Жаңа Зеландия, Папуа — Жаңа Гвинея, Сент-Винсент және Гренадиндер, Сент-Китс және Невис, Сент-Люсия, Соломон аралдары, Тувалу, Ямайка сияқты 15 мемлекеттің патшайымы болып саналады. Сонымен қатар, Англия шіркеуінің басшысы және Ұлыбританияның қарулы күштерінің жоғарғы Бас қолбасшысының қызметін атқарады.", "title": "II Елизабет" } ]

[ { "docid": "591884_1_1", "text": "\nЕрлер арасындағы футболдан 7-ші әлем чемпионаты — 1962 жылы Чилиде өтті. Финалда Бразилия футболшылары Чехословакияны 3:1 есебімен ұтып, қатарынан екінші рет әлем чемпионы атанды.", "title": "Футболдан 1962 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "591884_2_1", "text": "Чемпионаттың өткізілу ережесі аздап өзгеріске ұшырады. Бұрынғыдай топтық турнирде ұпай тең боп қалған командалар қосымша матч өткізбей-ақ, доп айырмасы арқылы кімнің озғанын анықтайтын болды.", "title": "Футболдан 1962 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "518858_3_1", "text": "\"Тақтар ойынының\" жүрісі ортағасырлық Еуропаны еске түсіретін ойдан шығарылған әлемде өрбиді, бірақ ол әлемде жыл мезгілдері бірнеше жылдарға созылады. Сериалда іс-әрекет ұзақ жаздың соңында басталады. Сериалда бір уақытта көп кейіпкер көрсетіледі және бір \n-бірімен байланысты бірнеше сюжет желісі өрбиді. Олардың біреуі бірнеше беделді әулеттердің патшалық тағы үшін шайқасқа арналса, басқасы елдің солтүстігіндегі ескі Қорғанды күзететін жұтаң жолдастық, табиғаттан тыс күштерге қарсылық туралы, ал үшіншісі отанына оралу үшін шығыс елдерінде өзіне одақтас іздеп жүрген қуғындалған ханшайым Дейенерис Таргариен туралы. Сериалда қиял-ғажайып жаратылыстар да көрсетіледі: айдаһарлар және аруақтар. \"Тақтар ойыны\" үшін өте жаман және өте жақсы кейіпкерлердің болмауы, көптеген қаһармандар әртүрлі әрекеттер жасап, көрермен күтпеген сәтте өліп қалуы ғажап емес. Сериалда саясат, дін, азаматтық соғыс, әйелдердің қоғамдағы орны және қылмыс пен жаза тақырыптары қамтылған. Сериал үшін арнайы бірнеше жасанды тілдер жасалған, солардың ішінде дотраки тілі де бар.", "title": "Тақтар ойыны (телесериал)" } ]

[ { "docid": "518858_1_1", "text": "\n\nТақтар ойыны (Game of Thrones) — жазушы Джордж Мартиннің \"Мұз бен от жыры\" атты романдар желісі бойынша түсірілген фэнтези жанрындағы америкалық драмалық телесериал. ", "title": "Тақтар ойыны (телесериал)" }, { "docid": "518858_2_1", "text": "\nСериал Дэвид Бениофф және Д. Б. Уайсстың басшылығымен HBO телеарнасы үшін түсіріледі. Телесериал түсірілімі бірнеше елдерде жүруде, солардың ішінде Солтүстік Ирландия, Мальта, Хорватия, Исландия және Марокко бар. АҚШ-та алғашқы маусымының тұсаукесері HBO арнасында 2011 жылы 17 сәуірде өтті; 2014 жылы барлық төрт маусымы көрсетілді.", "title": "Тақтар ойыны (телесериал)" } ]

[ { "docid": "38442_2_1", "text": "Реформацияның көсемдері және негізін салушылар - М. Лютер мен Ж. Кальвин.", "title": "Реформация" } ]

[ { "docid": "38442_1_1", "text": "\nРеформация (reformatio - қайта құру түзеті) - римдік католиктік шіркеудің монополиясында, христиан діни ілімін Папа билігі тұрғысынан түсіндіруге қарсы бағытталған Солтүстік және Орталық Еуропадағы 16 ғасырдағы діни - қоғамдық қозғалыс.", "title": "Реформация" }, { "docid": "38442_3_1", "text": "Реформацияның нәтижесі христан дінінің жаңа тармағы - протестантизмнің пайда болуы. Протестантизмнің римдік-католиктік шіркеуден бөлінуін Папа тағы заңды түрде мойындады. Протестантизмде шіркеу осы дүниелік институтқа, ал Інжілді білу оның діни негізіне айналады. Зұлымдық - діни надандықтың синонимі, ол Құдай сөзін білмеудің салдары. Дүниені Құдай сөзін халыққа түсінікті тілде уағыздау арқылы түзетуге болады.", "title": "Реформация" } ]

[ { "docid": "552067_3_1", "text": "«Зомби» сөзінің пайда болуы әлі күнге дейін белгісіз. Кейбір ақпараттарға сүйенсек «зомби» сөзі «нзамби» сөзінің өзгерген түрі. «Нзамби» сөзі Африканың банту тілінде «кіші құдайлық» немесе «өліктің рухы» деген мағынаны береді. Басқа ақпаратқа сүйенсек бұл сөз «жамби» сөзінен шыққан. Бұл сөз «аруақ» деген мағынаны білдіреді. Одан бөлек афика адамдары үлкен қара жыланды «зомби» деп атаған деген теория бар.", "title": "Зомби" } ]

[]

[ { "docid": "53458_1_1", "text": "\nСенегал өзені(Senegal) — Батыс Африкадағы Гвинея, Мали, Сенегал, Мавритания жерімен ағып өтетін өзен. Фута-Джаллон тау массивінен Бафинг өзені болып басталып, Бакой саласы қосылған жерден Сенегал өзені деп аталады. Ұзындығы 1430 километр (Бафингті қосқанда), су жиналатын алабының аумағы 441 км². Жоғары ағысы су құламаларын жасай шоңғалды аймақпен, төменгі ағысы жазықпен ағып өтеді. Атлант мұхитына атырау жасап құяды; сағасы — жағалық құмбел. Орташа су ағымы 1500 м3/с. Су тасу маусымында (маусым — қазан) Каес қаласына дейін (888 км), деңгейі төмен кезінде Подор қаласына дейін (283 километр) кеме жүзеді. Суын ауыл шаруашылығында кеңінен пайдаланады. Өзен бойында СЭС-тер салынған. Балық ауланады. Жағалауындағы ірі қалалар: Каес (Мали), Подор, Матам, Бакель (Сенегал); сағасында Сен-Луи (Сенегал) теңіз порты бар.\nright|200px|thumb|Жер серігінен көрініс", "title": "Сенегал өзені" } ]

[]

[ { "docid": "28737_3_1", "text": "Әдетте \"коммунизм\" ұғымын Карл Маркс пен Фридрих Энгельс есімдерімен байланыстырады, олардың ізбасарлары - XIX ғасыр утопистерінің көзқарастарын \"коммунистік\" деп атады. Осы тұрғыда жаңа қоғамдық құрылым \"үйлесімнің\" ғаламдық сипатына баса мән берілетін Шарль Фурьенің еңбектері ерекше қызығушылық тудырады. Өткеннің қияли коммунизмі мен Маркстің ғылыми коммунизмінің негізгі айырмашылығы - қиялға берілген сипаттамаларда емес, Маркстің коммунизмге барар жол ретінде Пролетарлық төңкерістің теориясын жасауында.", "title": "Коммунизм" } ]

[ { "docid": "28737_1_1", "text": "\nКоммунизм (Communis - «ортақ») —\n# болашақтың қияли көрінісін; \n# кейбір саяси партиялар мен қозғалыстардың идеологиясын; \n# ерекше өмір салтын білдіретін ұғым.", "title": "Коммунизм" }, { "docid": "28737_2_1", "text": "Коммунизм бір уақытта өткенге де (алғашқы қауымдық коммунизм), болашаққа да қаратылатын ұғым, онда коммунизмге өткеннің ең жақсы белгілерін жинақтаған қоғам (таптардың, мемлекеттің, тауар-қаржылық қатынастардың, заңды неке институтының болмауы) және бүгінгі күннің жетістіктерін (адам бостандығы, экономикалық игіліктер, жоғары мәдениет) жиынтықтап қарау тән. Коммунистік қиял үшін оның ғаламдық сипаты аса маңызды, яғни коммунистік құрылым бүкіл адамзаттың бірлігін қарастырады. ", "title": "Коммунизм" } ]

[ { "docid": "6162_1_1", "text": "\nФиджи Республикасы (Republic of Fiji, Matanitu Tu-Vaka-i-koya ko Viti, Fidźi Ganaradźja / फ़िजी गणराज्य) — Мұхиттық аралдарда, Тынық Мұхиттың оңт.-батыс бөлігіндегі Фиджи аралдарына орналасқан мемлекет. Аумағы 18333 км2. Халқы 796 мың (1998). Халқының негізін фиджиліктер (меланезиялықтар мен полинезиялықтар – 49%), үнділер (46%), еуропалықтар (2%) құрайды. Ресми тілі – ағылшын. Дінге сенушілердің 53%-ы – христиандар, 38%-ы – индуистер, 8%-ы – мұсылмандар. Мемлекет басшысы – президент. Үкімет басшысы – премьер-министр. Заң шығарушы органы – қос палаталы парламент (Сенат пен Өкілдер палатасы). Астанасы – Сува қаласы. Ұлттық мейрамы – Тәуелсіздік күні 10 қазан (1970). БҰҰ-ның мүшесі (1970). Ақша бірлігі – Фиджи долл. ", "title": "Фиджи" } ]

[ { "docid": "6162_2_1", "text": "Фиджи топаралы 300-ден астам үлкенді-кішілі аралдардан құралады (150-не адамдар қоныстанған). Олардың ішіндегі ең ірілері – Вити-Леву мен Вануа-Леву. Фиджи аумағының 80%-ын қамтиды. Аралдардың көпшілігі жанартаутекті, жер бедері таулы (ең биік жері – 1322 м), жағалауларында маржанды рифтер мол. Климаты тропиктік, мұхиттық, ылғалды, дауылдар жиі соғады. Орташа айлық темп-расы 25 – 28С; жылдық жауын-шашын мөлш. 1700 мм-ден шығысындағы таулы беткейлерде 3500 мм-ге дейін жетеді. Ылғалды тропиктік ормандар мен саванналар басым. Тропиктік ормандарда ағаштардың көптеген бағалы түрлері өседі. Жануарлар дүниесінде сүтқоректілердің үлесі тым аз, керісінше құстардың көптеген түрлері тіршілік етеді. Аралдар жағалауларында тар аккумулятивті жазықтар созылып жатыр. Ең ірі өзендері – Рева (100 км жерінде кеме қатынасы бар), Ваинимбука, Мба, Сингатока Вити-Леву аралында.", "title": "Фиджи" }, { "docid": "6162_3_1", "text": "Б.з.б. 1500 жылдар шамасында Фиджи аралдарына полинезиялық, кейіннен меланезиялық тайпалар қоныстана бастаған. 1643 жылы Фиджи аралдарын голландиялық теңіз саяхатшысы Абель Тасман ашқан кезде жергілікті халық әлеум.-экон. дамуы жағынан алғашқы қауымдық құрылыстың ыдырау сатысында болды. 1774 жылы аралдарды ағылшындық теңіз саяхатшысы Дж. Кук зерттеді. 1835 жылы аралдарға ағылшындардың алғашқы тобы келіп қоныстанып, 1874 жылы Ұлыбритания отарына айналдырылды. 1875 – 76 жылы көсемдердің басшылығымен жергілікті тайпалар ағылшын отаршылығына қарсы көтеріліс жасады. 1879 жылдан бастап Фиджиге қант плантацияларында жұмыс істеу үшін Үндістаннан жұмысшылар әкеліне бастады. 1966 ж. ұлт-азаттық қозғалыстың қысымымен жергілікті халық құқықтарын елеулі түрде кеңейткен конституция қабылданды. 1970 жылы Фиджи Британ Достастығының шеңберінде тәуелсіздікке ие болды. 1987 жылғы әскери төңкерістің нәтижесінде билік әскерлердің қолына көшті. Ген.-губернатор қызметі жойылды. Фиджи республика болып жарияланып, Достастықтың құрамынан шықты. 1997 жылы нәсілдік кемсітушілікке байланысты конституция ережелеріне өзгерістер енгізілген соң қайтадан Достастық құрамына қабылданды.", "title": "Фиджи" } ]

[ { "docid": "508444_1_1", "text": "\n\nСарышаян немесе Қыршаян (Scorpiones) – өрмекшітәрізділер класына жататын жәндіктер отряды. Сарышаяндардың 1750-ге тарта түрі белгілі, олардың ішіндегі 50-дей түрі улы болып саналады.", "title": "Сарышаян" } ]

[ { "docid": "508444_3_1", "text": "Сарышаянның ірі түрлерінің дене тұрқы 20 сантиметрге дейін жетеді (Pandinus imperator), майдалары - 13 мм болады. Денесі екі бөліктен: баскөкірек және құрсақтан құралады. Құрсақ бөлігі бунақталған болады: алдыңғы бөлігі жуантық, соңғы бөлігі жіңішкеріп, құйрық тәрізді созылыңқы келеді. Қалқанмен қапталған баскөкірегінде екі жұп ортаңғы үлкен көз және 5 жұп ұсақ қаптал көздері болады. Құрсақ бөлігінің ең соңғы буындағы екі жұп улы бездің өзекшесі үшкір шаншарға ашылады. Қыршаян құйрығын қатты сермеп, улы шаншарымен жемін өлтіреді, одан мал жіне адам ауыр сырқаттанады, кейде тіпті өліп кетуі де мүмкін. Сондықтан қыршаяннан сақтану қажет.", "title": "Сарышаян" }, { "docid": "508444_4_1", "text": "Қыршаянның ауыз бөлігінде кішірек қысқышты күйісаяқ және үлкен қысқышты тұтқыаяқтар болады, ол солар арқылы қорегін аулап, ұстап жейді. Қыршаяндар өкпе арқылы тыныс алады, тірілей балалайды, жас қыршаяндар анасының денесінде жабысып жүреді. Қыршаяндар ауа райы жылы және ыстық елдерде , сондай-ақ ылғалды орманда да, құмды шөл далада, кез келген жерлерде тіршілік ете алады.Саны көп. Сарышаянның түрі елдің бәріне таныс. Бұл - аяқтарында үлкен қысқыштары бар, құйрығы тік көтерілген, оның ұшында бүгілген іспегі бар ұзыншақ буынаяқты. Денесінің ұзындығы 20 см. Сарышаяндар туралы аңыздар мен қияли ертегілерде құйрығындағы улы іспегімен қорқытады. Сарышаянның шағуы - шабуылы немесе қорғанысы. Тірі жемтікпен қоректенеді, егер ірі де белсенді жәндікті ұстаса, алдымен улы іспегімен жансыздандырады. Әдетте жәндіктерді, ұсақ сүтқоректілерді және құстарды сарышаян уы өлтіреді, бірақ адамның өлгені туралы мәлімет өте аз. Бұлардың құрғақ шөлді аймақтан кездестіруге болады. Ымырт пен түнде белсенді. Бірнеше жыл өмір сүреді.", "title": "Сарышаян" } ]

[ { "docid": "591785_2_1", "text": "1961 жылы 13 тамызда Берлин қабырғасын салу басталды. Қабырғаны салудағы мақсат – ГДР-нан Батыс Берлинге кететін қашқындар санының жылдан жылға артуын тоқтату еді. Айта кету керек, қабырға салынбас бұрын батысқа қашқандар саны екі миллионға жеткен. Осыған байланысты Батыс елдері қарсылық танытқан, ГДР мен ГФР-да шеру өтті. Алайда, бұл еш нәтиже бермеді. Берлиннің қақ ортасында бетоннан құйылған бес метрлік қабырға бой көтерді. Қабырғаның жоғары жағына тікенек сым тартылып, қарауылы бар мұнара орнатылды. Қаланы екіге бөліп тұрған қабырғаның ұзындығы 45 шақырымды құрады. 1989 жылдың 9 қарашасында ГДР-да коммунистік режим құлағаннан кейін, Берлин қабырғасы бұзылды. Бүгінде Берлин қабырғасының музейі бар.", "title": "Берлин қабырғасы" } ]

[ { "docid": "591785_3_1_1", "text": "==Тарихы==\nКеңес Одағының Екінші Дүниежүзілік соғысындағы жеңісінен кейін Жер шарында екі лагерь пайда болды. Бірі НАТО ұйымына мүше елдер болса, екіншісі Варшава шарты ұйымына қатысушы мемлекеттер.", "title": "Берлин қабырғасы" }, { "docid": "591785_3_1_2", "text": "Варшава шарты ұйымына негізінен, соғыстан азат етілген мемлекеттер кірді. Сөйтіп, Еуропа аумағында оннан астам социалистік мемлкеттер пайда болды. Соғыстағы жеңістен кейін халықаралық аренада Кеңес Одағының абыройы күрт артты. Кез келген ел Кремльмен санасатын болды. Алайда шығын мен нәтиже әкелген қанды соғыстың әлі жылдарға созылатын түйткілі жетерлік болды. Соның бірі – Германия. Германияның шығыс жағын Кеңес Одағы иеленіп, ГДР мемлекетін құрса, оның батыс жағына АҚШ-тың жақтастары орналасып ФРГ елін құрды. Алайда мұндай бір елдің екі жаққа бөлінуі Кеңес Одағына, оның басшысы Хрущевке ұнамады. Ел астанасының батыстық және шығыстық бөліп екіге жарылуы халықаралық жағдайды тіпті қиындатып жіберді. 1958 жылы Кремль басшысы Никита Хрущев батыс Берлинге өз тәуелсіздігін бере отырып, оны «еркін қала» деп жариялау туралы бастама көтерді. «Егер НАТО елдері бұл шартқа көнбесе, онда КСРО тек ГДР-мен келісімшартқа отырады. Ол шарт бойынша Батыс Берлин «еркін қала» болып саналғанымен, америкалықтар мен француздар және британия билігі қалаға келіп кету үшін Шығыс Берлиндегі неміс билігінен рұқсат алуы керек». Алайда бұл бастама НАТО билігіне ұнаған жоқ 1958-1961 жылдары Берлин Еуропадағы ең «ыстық нүкте» болып қала берді.", "title": "Берлин қабырғасы" }, { "docid": "591785_3_1_3", "text": "Тіпті Кремль басшысы Никита Хрущев қалыптасқан жағдайға баға бере келіп, «Батыс Берлин – Кеңес Одағының тамағына тығылған сүйек» деп жіберді. Шындығында солай еді. Ақиқаты, соғыс аяқталған кейінгі ондаған жылдар ішінде НАТО жақтастарының күшімен Батыс Германия, яғни ФРГ-нің экономикасы күрт өрлей бастады. Шығыс жақтағы немістер батыс Берлинге қаша бастады. Адамдардың көшу тасқынын тоқтату мүмкін болмады. Сондықтан қандай да бір шара қолдану қажет еді. Негізі о баста Берлин төрт секторға бөлінгені белгілі. Оны барлық елдердің өкілдері кіретін Одақтық комендатура басқарды. Уақыт өте келе Кеңес Одағы одақтық басқару органына қатысты барлық келісімшарттарды үзді де, ГДР-дің астанасы етіп Берлинді жариялап жіберді. Батыс жақты басқарып тұрған үш елге дереу осы аймақты тастап шығу туралы ультиматум қойылды. Алайда батыстың державалық елдері бұл талапты қабылдамады.", "title": "Берлин қабырғасы" }, { "docid": "591785_3_1_4", "text": "Негізі халықаралық жағдайдың осы кезде шиеленіскені соншалық, Еуропадағы жағдай «Берлин дағдарысы» деген атауға ие болды. Тіпті «Берлин дағдарысын» шешуге арналған АҚШ президенті Кеннеди мен КСРО басшысы Хрущевтің арасында 1961 жылғы Венада өткен кездесу де сәтсіз аяқталды. Кездесу қырғи-қабақ жағдайда өтті десе де болады.", "title": "Берлин қабырғасы" } ]

[ { "docid": "52796_5_1", "text": "Никарагуа Республикасы - Орталық Америкадағы ең ірі мемлекет. Ол олтүстігінде Гондураспен, ал оңтүстігінде Коста-Рикамен шектеседі. Астанасы - Манагуа. Халқы - 5 815 524 (2010) адам. Никарагуа мемлекетінің экономикасы ауылшаруашылық өнімдерін экспорттауға арналған.", "title": "Орталық Америка" } ]

[ { "docid": "52796_1_1_1", "text": "==Жалпы түсінік==", "title": "Орталық Америка" }, { "docid": "52796_1_1_2", "text": "Орталық Америка – Солтүстік Американың Теуантепек және Дарьен мойнақтары аралығындағы қиыр оңтүстік бөлігі. Тынық мұхит пен Мексика шығанағы және Кариб теңізі аралығында тропиктік ендікте орналасқан. Ені Юкатан түбегі аумағында 960 км, Панама мойнағында 48 км, ең биік жері \"Тахумулько тауы (4217 м). Орталық Америкада Мексиканың оңтүстік-шығыс бөлігі, Гватемала, Сальвадор, Гондурас, Никарагуа, Коста-Рика, Панама, Белиз мемлекеттері\" орналасқан. Басым бөлігін Кордильера жүйесіне кіретін орта биіктікті тау белдеуі алып жатыр. Ірі жазық өңірлер \"Юкатан түбегі мен Москития\" жағалауында. Кен байлықтарынан \"алтын және күміс (Гондурас, Никарагуа), қорғасын (Гватемала, Гондурас), сүрме (Гватемала), мұнай (Теуантепек), күкірт (Гватемала)\" өндіріледі. Орталық Америка климаты ылғалды; жылдық жауын-шашын мөлшері солтүстігінде 1500 – 2000 мм, оңтүстігінде 3000 – 4000 мм (тау беткейлерінде 7000 мм). Өзендері қысқа, бірақ суы мол; әсіресе Атлант мұхиты алабына жататын өзендердің суы жыл бойына мол болады. \"Тектоникалық қазаншұңқырларға\" толған көптеген көлдер кездеседі; ірілері – Никарагуа және Манагуа. Топырақ және өсімдік жамылғысы алуан түрлі.", "title": "Орталық Америка" }, { "docid": "52796_1_1_3", "text": "Солтүстік-шығысындағы \"жазықта және беткейлерінде (800 м биіктікке дейін) ылғалды тропиктік ормандар, түрлі-түсті бағалы ағаш сүректері өндірілетін пальмалар, лианалар\" өседі. Банан плантациясы және тропиктік дақылдар егіледі. Юкатанда ксерофитті бұталар, 1700 м-ге дейін ағаш тектес қырыққұлақтар, 3200 м-ге дейін мәңгі жасыл жалпақ жапырақты (емен, магнолия) және қылқан жапырақты ормандар басым. Биік белдеулерде альпі шалғыны өседі. Жануарлардан Орталық Америкаға ғана тән кең танаулы маймылдар, кесірткелер, \"Солтүстік Америкалық түрлерінен жанат, кемірушілер\" мекендейді.", "title": "Орталық Америка" }, { "docid": "52796_3_1", "text": "Бұл - Орталық Америкадағы көлемі жағынан ең кішкентай және халқы ең тығыз қоныстанған республика. Астанасы - Сан-Сальвадор. Халқы - 6227 491 (2011) адам. Сальвадор - көз тартар көркем жерлері көп, табиғаты тамылжыған, тамаша мекен. Саяхатшылар оны \"тропиктік жер жаннаты\" деп бағалайды. Сондай-ақ бқл ел - табиғи ресурсқа бай, тартымды өлке.", "title": "Орталық Америка" } ]

[ { "docid": "585902_1_1", "text": "\nSamsung Galaxy S7 (SM-G930, SM-G935) — Galaxy S буын желісін жетінші смартфон, Samsung Electronics компаниясы 2016 жылдың 21 ақпан MWC Барселонада ұсынды.", "title": "Samsung Galaxy S7" } ]

[ { "docid": "585902_2_1", "text": "Модель 12-мегапиксельді негізгі камерасымен, оның модулі апертурасымен f1.7 бола отырып, \"ақылды\" оптикалық тұрақтандыру жүйесіме жабдықталған, инфрақызыл фокусымен және Real-Time HDR режимін қолдайтындығымен, жақсартылған саусақ іздерінің сканері және жүрек соғысы датчигімен  ерекшеленеді. Сондай-ақ, Samsung Galaxy S7 шаң мен дымқылдан қорғану бойынша IP68 стандартын алды, демек, смартфон 30 минутқа дейін тереңдігі 1,5 м суда болуы мүмкін.", "title": "Samsung Galaxy S7" }, { "docid": "585902_3_1", "text": "Жүргізілген эксперимент көрсеткендей, смартфон сулы саусақпен және жаңбыр жауған кезде пайдалануға болады, алайда, суға батыру кезінде тачскрин жауап бермейді, бірақ өзі смартфон әлі де жұмыс істейді. Дыбысты реттеу пернесі көмегімен осы сәтінде бірнеше суреттерді түсіруге мүмкіндік болды.", "title": "Samsung Galaxy S7" } ]

[ { "docid": "43123_1_1", "text": "\nТигр – Түркия, Сирия және Ирак жеріндегі өзен. Ұзындығы 1850 км, су жиналатын алабы 375 мың км². Бастауын Армения таулы қыратынан алып, орта және төменгі ағысында Джезире үстірті мен Месопотамия ойпаты арқылы ағады. Әл-Құрна қаласы түбінде Евфрат өзенімен қосылып, Парсы шығанағына құятын Шатт-әл-Араб өзенін құрайды. Негізгі салалары – Үлкен және Кіші Заб, Дияла, Керхе. Жылдық орташа су ағымы Бағдат қаласы тұсында 1240 m³/с. Негізінен қар және жаңбыр суымен толығады. Өзен бойында Мосул бөгені салынған. Бағдатқа дейін (суы мол маусымда Мосул қаласына дейін) кеме қатынайды. Жағалауында Диярбақыр (Түркия), Мосул, Бағдат, Құт-әл-Амара, Амара, Әл-Құрна, (Ирак) т.б. қалалар орналасқан. Тигр мен Евфрат өзендері аралығы (Месопотамия)– әлемдегі ең көне өркениет орталық (Ассирия, Вавилон мемлекеттері) болған.\n", "title": "Тигр" } ]

[]

[ { "docid": "569532_1_1", "text": "Атланта (англ. \"<span lang=\"en\">Atlanta</span>\") — АҚШ-тағы ірі қала, Джорджия штатының үлкен қаласы және астанасы, Фултон округінің административті орталығы , (бірақ қаланың кейбір бөліктері штаттың өзге округтарында орналасқан).", "title": "Атланта" } ]

[ { "docid": "569532_2_1", "text": "Халық саны (2013 жылғы кезең бойынша) — қала бойынша 447 841 адам (АҚШ-тағы 34-нәтиже), Атланта агломерациясы бойынша — 5 522 942 человек (9-нәтиже АҚШ-та). Бұл 2007 жылдың 1 маусымындағы санақ нәтижесі. ", "title": "Атланта" }, { "docid": "569532_3_1", "text": "Чаттахучи өзеніне қала жақын. Қала ауданы 343 км², агломерация ауқымы — 21 694 км².", "title": "Атланта" } ]

[ { "docid": "37309_1_1", "text": "\nАҚШ азамат соғысы (\"Солтүстік пен Оңтүстіктің соғысы\", ағылш: \"American Civil War\") — 1861–1865 жылдары АҚШ-тың солтүстігіндегі құлдыққа қарсы Америка Құрама Штаттары (құл иеленуші емес 20 штат және солтүстікпен шекаралас құл иеленуші 4 штат) және оңтүстіктегі құл иеленуші Америка Конфедеративті Штаттары 11 штаттың (Конфедерация) арасындағы соғыс.", "title": "Америкадағы азамат соғысы" } ]

[ { "docid": "37309_3_1", "text": "XIX ғасырдың бірінші жартысында АҚШ территориясында бір біріне ұқсамайтын екі экономикалық аудан қалыптасты: аграрлы Оңтүстік пен өнеркәсіптік Солтүстік. Сол кезеңде қалыптасқан экономикадағы, әлеуметтік құрылымдағы, дәстүр мен саяси құндылықтардағы айырмашылықтар американдық секционализм ретінде белгілі.", "title": "Америкадағы азамат соғысы" }, { "docid": "37309_4_1", "text": "==Одақтың ыдырауы==\nОңтүстікте құл иеленушіліктің сақталуы АҚШ экономикасының дамуына кедергі жасады. 1860 жылы Солтүстіктің қолдауымен АҚШ-та республикалық партиядан А.Линкольннің президенттікке сайлануына байланысты Оңтүстіктіті жақтап келген демократтардың билігі (1829 — 1860) аяқталды. Бұл жағдай Америка Одағының ыдырау қаупін тудырды. 1861 жылдың қарсаңында (1860 жылдың 24 желтоқсаны) Оңтүстік Каролина өзін тәуелсіз деп жариялады. Сол жылдың басында Оңтүстіктің 5 штаты Одақтан шықты:", "title": "Америкадағы азамат соғысы" } ]

[ { "docid": "621009_3_1", "text": "=== Топтың көпшілікке танымал болуы ===\nНегізі топ құрылған кезде топтың аты белгісіз болды. Топтың атын «AC/DC» деп қою Маргарет Янгтың идеясы еді. (Бір күні Маргарет Янг тігін машинасынан AC/DC сөзін көріп қалып,топтың атын осылай қоюды көздеді)", "title": "AC/DC" } ]

[ { "docid": "621009_1_1", "text": "\nAC/DC (қаз.эй-си/ди-си:alternating current/direct current:айнымалы ток/өзгермейтін ток) — 1973 жылы Сиднейде құрылған австралиялық рок жанрындағы топ.", "title": "AC/DC" }, { "docid": "621009_2_1", "text": "AC/DC тобын құрған ағайындылар Ангус Янг, Малькольм Янг, Джордж Янг Шотландиядағы Глазго қаласында дүниеге келеді, бірақ 1963 жылы отбасы мүшелерімен бірге Сиднейге қоныс аударады. Ең алғаш гитараны үйренген Джордж болатын. Ол өзі The Easybets тобын құрады. Кейін Малькольм мен Ангус ,Джордждан гитара үйреніп алады. Ангус пен Малькольм Джорджбен бірге гастрольдік сапарларда жүріп, Джордж секілді топ құрғысы келеді. Сөйтіп 1973 жылы Сиднейде əнші Дэйв Эванс, басс гитарист Ларри ван Кридт жəне барабаншы Конин Берджестпен бірге топ құрады.Алғашқы кезде топ құрамы сан рет өзгеріске ұшырайды. 1974 жылы Дэйв Эванстың орнына əнші Бон Скотты топ құрамына қосады. Бон Скотт негізі The Spectors тобында тəжіребиелі əнші еді. Бон Скотт топқа кірмей тұрып AC/DC-дың көлік жүргізушісі еді, кейін Бон Скоттқа топ құрамына кіргізуге ұсыныс жасалды.", "title": "AC/DC" } ]

[ { "docid": "6127_3_1", "text": "Қытай Қорғанының шығысы Ляудұңның Жолбарыс тауынан басталып, батысы Гансудағы Жяйүйгуанға дейін барады, жалпы ұзындығы 6700 км артық. VII ғ-дан ХVII ғ-ға дейінгі 1000 жылда, шамамен 10 патшалық әулеті құрылыс салып, осы қорғанды жасаған.\nҚытай қорғаны Қытайдағы ежелгі қорғаныс құрылысы. Қытай қорғанының құрылысы Қытай тарихындағы Чуньцю («Көктем және күз» б.з.б. 770 – 476 жылы) және Чжаньго («Жауласқан патшалықтар» б.з.б. 475 – 221 жылы) заманында салына бастаған. Ол кезде Хуанхэ алқабында жеті шағын патшалық жеке-дара өмір сүрді. Олар өздерінің солтүстігіндегі ғұн және дунху сияқты көшпелі тайпалардан қорғану үшін өз шекараларына қорғаныс қамалдарын тұрғыза бастады.", "title": "Қытай қорғаны" } ]

[ { "docid": "6127_2_1", "text": "Қытай қорғаны (, мағынасы \"ұзын қала қорғаны\") () — Қытайдың Миң әулеті (1368—1644) тұсында салынған қорғаныстық ұзын құрылыс.", "title": "Қытай қорғаны" }, { "docid": "6127_4_1", "text": "Б.з.б. 221 жылы тұңғыш император Цинь Шихуанди өзге алты патшалықтың басын біріктіріп, біртұтас Қытай империясын құрды. Ол әр патшалық тұрғызған үзік-үзік қорғаныс қамалдарын бір-біріне жалғастырып салдырды. Оның ұзындығы 5000 километрге жетті.", "title": "Қытай қорғаны" } ]

[ { "docid": "197944_2_1", "text": "Ганг, Га́нга (गंगा, ), — әлемде суы мол өзен, Амазонка мен Конго кейiн және ен ұзын (Ұзындығы — 2700 км) оңтүстік азияда. Өзен Батыс Гималайда басталады, одан ары солтүстік-шығыста Инд-Ганг ойпатыда ағады және Бенгал шығанаққа құйяды. Өзенінің бассейн ауданы — 1 060 000 км². Бұрынғы уақыттан бері өзен қасиет болып тұр. Оның жағасында әр-түрлі қажылық жасайды. Біздің күнге дейін Индуисттер өзенде ырымдарды жасайды. \nӨзен жер суару пайдаланады және ол кеме жүреді. Гангтың бассейні 1 миллион аса км², мүнда өте көп адамдар тұрады. Үндістанның алғашқы премьер-минстрі — Джавахарлал Неру Үндістанды аша 1946 жылда жазылды: ", "title": "Ганг" } ]

[ { "docid": "197944_3_1", "text": "The Ganges, above all is the river of India, which has held India's heart captive and drawn uncounted millions to her banks since the dawn of history. The story of the Ganges, from her source to the sea, from old times to new, is the story of India's civilization and culture, of the rise and fall of empires, of great and proud cities, of adventures of man…", "title": "Ганг" }, { "docid": "197944_4_1", "text": "=== Өзен аңғары және су бағыты ===\nГанг ол жуас өзен, бірақ ол асқар тауда басталады және көп салалар өзенге құйып түр. Олар тауда басталады. Өзен Инд-Ганг ойпатыда ағып тұр. Өзен ағымы бағыты әлденеше өзгередi: Өзен басталуыдан оңтүстік-шығысқа ағады.", "title": "Ганг" } ]

[ { "docid": "578150_2_1", "text": "Ару мен Құбыжық - режиссер Билл Кондонның америкалық көркемдік музыкалық фильмі және Walt Disney Animation Studios кинокомпанияның толық метражды анимациялық фильмнің ремейкі. Жанна-Мари Лепренс де Бомонның аттас ертегісіне негізделген. Премьерасы 17 наурызда 2017 жылда болған.", "title": "Ару мен Құбыжық (фильм)" } ]

[ { "docid": "578150_3_1", "text": "Агата деген сиқыршы Адам ханзаданы ол мейірімсіз, дөрекі және өзімшіл болғандықтан құбыжыққа айналдырған. Өзің және қорған қызметшілерің сиқырдан босату үшін , ханзада мейірім болуды және жақсы көруді үйрені керек. Жақсы көрген адамы Құбыжыққа ғашық болу керек. Осының барлығы сиқыршы берген раушанның соңғы жапырағы құлағанша дейін болу керек. ", "title": "Ару мен Құбыжық (фильм)" }, { "docid": "578150_4_1", "text": "Алыс орналасқан Вильнев атты кішкене ауылда өте әдемі қыз өмір сүреді. Оның аты Белль. Бір күні оның әкесі Морис жәрмеңкеге бара жатып, жолда адасып кетеді. Құбыжықтың қорғынында тап болып, оның тұтқынына айналады. Белль өз әкесін құтқаруға барады. Ол әкесінің орнын алуды ұсынады. Құбыжық рұқсат береді, алайда бір шарт қояды. Белль қорғанда мәңгі-бақи қалу керек.", "title": "Ару мен Құбыжық (фильм)" } ]

[ { "docid": "571672_1_1", "text": "Семеру  немесе \"Мухомеру\" — Индонезиядағы Ява аралында ең биік жанартау. Семеру оңтүстіктегі кальдеры Тенгер жанартауы қоршалған кешенінде орналасқан. Жанартау Кратерінде лава көлі бар. Семеру биіктігі — 3676 метр, бірнеше кратерлері бар; қазіргі кратердің диаметрі 500-650 м, тереңдігі 220 м дейін. Жанартау андезитами және базальтамимен курделі.", "title": "Семеру" } ]

[ { "docid": "571672_2_1", "text": " 1818 жылдан бастап Семеруда 55 атқылауларды тоқтатқан. 1967 жылдан бастап жанартау үнемі белсенді және ол түтін, күл, пирокластикалық материалдарды әр 20-30 минут сайын шығарып отырады. қазір атқылаулар жанартаудың оңтүстік-шығыс жағындағы кратерінде болып жатыр", "title": "Семеру" } ]

[ { "docid": "14622_1_1", "text": "\nАнемометр — желдің жылдамдығын, кейде бағытын өлшеу үшін қолданылатын аспап. Анемометрдің ең қарапайым түрі — флюгер.\n", "title": "Анемометр" } ]

[ { "docid": "14616_3_1", "text": "* Русско-казахский толковый географический словарь. Под общей редакцией академика АН КазССР, проф. С. К. Кенесбаева и кандидата филол. наук А. А. Абдрахманова. Алма-Ата, Изд-во «Наука», 1966, стр. 204. (Академия наук Казахской ССР. Институт языкознания. Сектор физической географии). Составители: Ж. Аубакиров, С. Абдрахманов, К. Базарбаев.\n", "title": "Түбек" } ]

[ { "docid": "41681_2_1", "text": "АҚШ Метрополитен көркемөнер мұражайы – АҚШ-тың ең үлкен көркемсурет қоры. 1870 ж. негізі Нью-Йоркте қаланып, 1872 ж. ашылды. Орталық саябақта орналасқан, бөлімшесі Форт-Трайон саябағында. Метрополитен - Мұражай қоры негізінен жеке кісілердің мұражайға сыйға тартқан жәдігерлерінен жинақталған. Америкалық кескіндеме мен мүсін өнері, қару-жарақ, ежелгі египет өнері, ежелгі грек және ежелгі рим өнері, ислам өнері, орта ғасыр өнері (бөлімше), музыкалық аспаптар, гравюралар мен литографиялар, Еуропа кескіндемесі, 20 ғ. өнері, кітап мұражайы, балалар мұражайы, костюм институты, т.б. бөлімдерден тұрады. Мұражай қоры 400-ден астам экспозиц. бөлмелерге қойылған. Метрополитен - Мұражайында дүние жүзіне әйгілі шеберлер Б.Челлинидің (“Роспильози кубогі”), Рафаэльдің (“\"Әулиелермен отырған нәрестелі Мадонна\"”), Тицианның (“\"Венера және лютняшы\"”), Вермер Делфтскийдің (“\"өйықтап жатқан қыз\"”), Эль Греконың (“Толедо көрінісі”), Рембрандттың (“Гомер сыралғысының алдында тұрған Аристотель”), Ф.Халстың (“Малле Баббе”), А.Ваттоның (“Мецетен”) туындылары қойылған. Метрополитен - Мұражай арқасында адамзат мәдениеті мен өркениетінің даму жолын, тарихи шежіресін тамашалап, рухани-мәдени, ақпараттық мағлұмат алуға болады.", "title": "Метрополитен (мұражай)" } ]

[]

[ { "docid": "62857_2_1", "text": "Гондвана (Орталық Үндістандағы тарихи атыраптың атауынан алынған) — орта және соңғы палеозой мен мезозойдың бастапқы кезінде болған, негізінен, Оңтүстік жарты шарды және Оңтүстік Американың басым бөлігін (Анд тауларынан шығысқа қарай), Африканы (Атлас тауынан басқа), Арабияны, Үндістан түбегін (Гималайдың оңтүстігіне карай), Аустралияны (шығысындағы таулардан батысқа қарай) және Антарктиданы қамтыған және екіншілік туындыларын өлшеу әдістерін зерттейін ғылым.", "title": "Гондвана" } ]

[ { "docid": "62857_1_1", "text": "\n\nГондвана— көбіне палеозойда және мезозойдың басында Оңтүстік жартышарда болған деп болжанатын алып суперконтиненті. Гондвананың Солтүстік жарты шардағы антиподы — Лавразия.", "title": "Гондвана" } ]

[ { "docid": "527225_2_1", "text": "Танах деген сөз Масораныӊ үш дәстүрлі бөлімініӊ атауларыныӊ бас әріптерінен құралған: \n* \"Тора\", תּוֹרָה [] — \"Ілім\", немесе Мұсаныӊ бес кітабы\n* \"Невиим\", נְבִיאִים [] — \"Пайғамбарлар\"\n* \"Ктувим\", כְּתוּבִים [] — \"Жазбалар\"", "title": "Танах" } ]

[ { "docid": "527225_1_1", "text": "\nТанах (תנַ\"ךְ) — еврейлер інжілініӊ қағидасы, иудаизмніӊ киелі мәтіндердіӊ үш жиынтығы. Танах мәтінініӊ дәстүрлі нұсқасы \"Масора\" атауымен белгілі. Орта ғасырларда пайда болып, бастапқы кезде бір кітап болып шыққан. ", "title": "Танах" }, { "docid": "527225_3_1", "text": "Танахта дүниеніӊ және адамзаттыӊ жаратылуы туралы, құдайдыӊ өсиеттері туралы және еврейлер халқыныӊ тарихы жазылған. Еврейлердіӊ сенімі бойынша, бұл кітаптарды \"руах акодеш\" — киелі пері берген.", "title": "Танах" } ]

[ { "docid": "24155_1_1", "text": "\nЭратосфен (Ἐρατοσθένης ὁ Κυρηναῖος;Б.д.д. 276 – 194 жж) - грек ғалымы, математикамен қатар астрономия, география, тарихты да жақсы білген. Ол жай сандарды табудың тәсілін ойлап тауып, сол кездегі белгілі әлем картасы мен аспан денелерінің картасын жасаған, сондай-ақ (високосный) жылды еңгізудің қажеттілігін негіздеген. Оның негізгі жетістігі – Жердің көлемін адамдар оның шар тәріздес екенін білгенге дейін есептеп шығаруы. Өз есептеулерінің негізінде ол картада белгіленбеген мұхиттың әлі де орасан үлкен кеңістіктері бар екенін болысады және оның айтқаны дұрыс келеді.\n", "title": "Эратосфен" } ]

[]

[ { "docid": "600501_1_1", "text": "\n«Титаник» (Titanic) — режиссер Джеймс Кэмерон түсірген әйгілі \"Титаник\" кемесінің апаты жайлы америкалық фильм. Фильмнің тұсауы 1997 жылы 19 желтоқсанда кесілді.", "title": "Титаник (фильм, 1997)" } ]

[]

[ { "docid": "578150_2_1", "text": "Ару мен Құбыжық - режиссер Билл Кондонның америкалық көркемдік музыкалық фильмі және Walt Disney Animation Studios кинокомпанияның толық метражды анимациялық фильмнің ремейкі. Жанна-Мари Лепренс де Бомонның аттас ертегісіне негізделген. Премьерасы 17 наурызда 2017 жылда болған.", "title": "Ару мен Құбыжық (фильм)" } ]

[ { "docid": "578150_3_1", "text": "Агата деген сиқыршы Адам ханзаданы ол мейірімсіз, дөрекі және өзімшіл болғандықтан құбыжыққа айналдырған. Өзің және қорған қызметшілерің сиқырдан босату үшін , ханзада мейірім болуды және жақсы көруді үйрені керек. Жақсы көрген адамы Құбыжыққа ғашық болу керек. Осының барлығы сиқыршы берген раушанның соңғы жапырағы құлағанша дейін болу керек. ", "title": "Ару мен Құбыжық (фильм)" }, { "docid": "578150_4_1", "text": "Алыс орналасқан Вильнев атты кішкене ауылда өте әдемі қыз өмір сүреді. Оның аты Белль. Бір күні оның әкесі Морис жәрмеңкеге бара жатып, жолда адасып кетеді. Құбыжықтың қорғынында тап болып, оның тұтқынына айналады. Белль өз әкесін құтқаруға барады. Ол әкесінің орнын алуды ұсынады. Құбыжық рұқсат береді, алайда бір шарт қояды. Белль қорғанда мәңгі-бақи қалу керек.", "title": "Ару мен Құбыжық (фильм)" } ]

[ { "docid": "46587_2_1_1", "text": "Заң шығарушы және атқарушы биліктен өзгешелігі – жалпыға ортақ жүріс-тұрыс ережесін (сот прецедентінен басқа) шығармайды, атқару-басқару қызметімен айналыспайды. Сот билігі қоғамда туындап отыратын нақты істер мен дауларды шешеді. Ондай істер мен даулар заңда бекітілген ерекше іс жүргізушілік тәртіпте қаралып, шешіледі. Қс жүргізу тәртібі қатаң сақталады, іс жүргізу нысаны бұзылған жағдайда істің мәні бойынша дұрыс шығарылған сот шешімі де бұзылып, іс қайта қарауға жіберіледі. Сот билігі деңгейі қанша биік болса да сот мекемесіне тиесілі емес, іс қарайтын сот алқасына тиесілі. Сондықтан сот туралы сөз болғанда сот алқасы меңзеледі. Алқа әр елде әр түрлі құрамда: кәсіби судьялардан (мысалы, азаматтық іс қаралғанда 3 не 5 судьядан), бір судьядан және бірнеше алқа мүшелерінен немесе бірнеше судьядан және бірнеше алқа мүшелерінен құрылады. Қс қарап, шешім шығарарда сот заң мен құқықтық санаға жүгінеді. Сот қызметі құқық үстемдігін қамтамасыз етуге бағытталған, ол реттеушілік емес, қорғаушылық қызмет атқарады. Сот билігі заңдылық пен құқықтық тәртіпті қамтамасыз етуге, конституциялық құрылысты, саяси және экономикалық жүйені, азаматтардың, мемлекеттің және қоғамдық ұйымдардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғайды.", "title": "Сот билігі" } ]

[]

[ { "docid": "79157_1_1", "text": "Aзоттандыру (Нитрификация; nitron — селитра, сода, яғни азот қышқылды тұз, facere — жасау) — құрамында азоты бар заттектерді жоғары сатыдағы өсімдіктер сіңіре алатындай түрге келтіретін процесс. Мысалы, топырақтағы аммиактың аэробты нитрозды бактериялармен азотты қышқылға дейін, содан кейін азотты қышқылдың нитратты бактериялармен азот қышқылына дейін тотығуы. Нитрификатор — бактериялармен іске асырылатын автотрофты азоттандыру, микроорганизмдермен, ең алдымен, саңырауқұлақтармен жүретін гетеротрофты азоттандыру түрлері бар. Гетеротрофты азоттандыру барысында азоттың бейорганикалық, сондай-ақ органикалық қосылыстарының да айналуы жүреді. Топырақты құнарландыратындықтан азоттандырудың егіншілікте маңызы зор.", "title": "Азоттандыру" } ]

[]

[ { "docid": "590164_3_1", "text": "Clash of Clans — бұл бір мезгілде әр қадамды мұқият жоспарлау және есептеу керек болатын стратегия, өйткені ойыншы тек өз ауылын басқа пайдаланушылардың шабуылынан қорғап қана қоймай, өздерін де шабуыл жасайды. Жалғыз ойыншы науқанына қосымша турнирлерге қатыса аласыз. Оларда лайықты орын алу үшін басқа ойыншылармен белсенді күресу керек.\n", "title": "Clash of Clans" } ]

[]

[ { "docid": "14027_3_1", "text": "Жакан шахтың ұрпағы 13 бала туып, 14-інші баладан қайтыс болғаннан кейін, Тәж Махал кесенесін Мұмтаз Махалға арнап салдырған. Кейіннен құсадан қайтыс болған шахтың өзі де сүйікті тоқалының қасына жерленген. 1631 жылы басталған кесененің құрылысы 22 жылға созылған. «Өлмес махаббат» нышаны болып саналатын Тәж Махал – әлемдегі жеті кереметтің бірі. Төрт құбыласында төрт минареті, биіктігі 74 метр бес күмбезі бар ақ мәрмәрдан салынған мазар­дың құрылысына Орта Азия, Парсы, Таяу Шығыс елдерінен 20 мың зергер-ұсталар жұмылдырып, құрылысты 1653 жылы аяқтады. Тәж Махалдың құбыласында қызыл құмнан салынған мешіт, шығысында қызметкерлер жата­тын тура соның көшірмесі салынған. Мазарға симметриямен салынған екі үлкен қақпа арқылы кіреді. Әдемі бассейндермен көмкерілген Тәж Махал ансамблі – архитектураның шыңы. \nЕскерткіштің табанында оны өзен деңгейінен жоғары көтеріп тұрған мәрмәр платформа салынған.", "title": "Тәж Махал" } ]

[ { "docid": "14027_2_1", "text": "Тәж Махал (Hindi:\" ताज महल\"; парсыша: \"تاج محل\") - Үндістандағы ең әйгілі ғимарат және ЮНЕСКО әлемдік мұра нысаны. Делиден 204 шақырым жерде орналасқан. Әлемге танымал бұл монумент Аграның жанындағы Жанума өзенінің жағалауында орналасқан. ", "title": "Тәж Махал" }, { "docid": "14027_4_1", "text": "Мазар тұтастай ақ мәрмәрдан тұрғызылған. Қабырғаларындағы кесек мәрмәрдағы ұсақ, аса шеберлікпен кескінделген ортаазиялық ою-өрнектер қолдан қашалып жасалған. Таң шапағымен қызғылт түске, күндіз ақ шаңқан, түнгі ай сәулесімен күміс түске боялатын мөлдір ақ мәрмәрді Аградан 300 шақырым жерден алдыртқан екен. Ең кереметі кіре берістегі Құран сүрелері қара ақықтан, ал қабырғалардағы әшекейлер мен гүлдер қызғылт ақық, малахит, жақұт, нифриттен жасалып, мәрмәр тастың ішіне ойып салынған. Әлемдегі ең кесек алмас тас (бриллиант) «Кох-и-Нұр» осы мазарда тұрған, кейіннен ағылшындар елдеріне алып кеткен. Қазір ол Лондонда сақтаулы. ", "title": "Тәж Махал" } ]

[ { "docid": "648935_2_1", "text": "Бхимрао Рамджи Амбедкар (English: Bhimrao Ramji Ambedkar; Marathi: भीमराव रामजी आंबेडकर) (14 сәуір 1891 - 6 желтоқсан 1956), сонымен қатар Доктор. Бабасахеб Амбедкар, үнді заңгері, экономист, саясаткер және әлеуметтік реформатор болған. Ол Далит буддистік қозғалысын шабыттандырды және қол тигізбейтіндерге (далиттерге) қатысты әлеуметтік кемсітушілікке қарсы үгіт-насихат жүргізді. Ол сондай-ақ әйелдер мен еңбек құқықтарын қолдады. Ол тәуелсіз Үндістанның алғашқы заң және әділет министрі, Үндістан конституциясының сәулетшісі және Үндістан Республикасының негізін қалаушы болды.", "title": "Бхимрао Рамджи Амбедкар" } ]

[]

[ { "docid": "89282_1_1", "text": "Мықтылардың тіршілік етуі - Герберт Спенсер енгізген және өзінің \"«Түрлердің шығу тегі»\" еңбегінде (1859) Дарвинмен көрсетілген нақыл сөз. \n*Бұл теория бойынша:\n**кез-келген түрдегі ұдайы өндіріс нәтиженің сипаттамаларында табиғи өзгерістердің белгілі-бір дәрежесін меңзейді; \n**бір түрдің кейбір мүшелерінін басқа да осындай өзгерістер болмаған мүшелеріне қарағанда тіршілік ету қабілеттілігін арттырған кез-келген өзгеріс, ұдайы өндіріс мүмкіншіліктері үшін позитивті таңдалып алынуы мүмкін болды; \n**көптеген мыңжылдықтар бойы осы үрдіс қарапайым ағзалардан күрделілердің дамып шығуына және алғашқы ағзалардың азғана санынан көптеген диверсификациясына алып келді. \n\"«Мықтылардың тіршілік етуінің»\" социал-дарвинизмді қоспағандағы әлеуметтанудағы нақты қолданысы аз.", "title": "Мықтылардың тіршілік етуі" } ]

[]

[ { "docid": "546799_2_1", "text": "Grand Theft Auto V (қысқасынан GTA V немесе GTA 5) — Action жанрындағы көп платформалы бейне ойын. Шотландық \"Rockstar North\" команиясынан жасалып, американдық \"Rockstar Games\" баспагерлерінен шыққан. Grand Theft Auto топтамасының он бесінші ойыны. 2011 жылдың 2-ші қарашада алғашқы трейлері шықса, келесі күні ойынды ресми түрде анонстады. Алғашында ойын Xbox 360 пен PlayStation 3 платформаларына 2013 жылдың көктемінде шығаратын болжамы бар еді, бірақ 17-ші қыркүйекке ауыстырылып, аталған күні ойын алғаш рет жарыққа шықты. Кейін 2014 жылы 11-ші маусым күні E3 ойын көрмесінде ойынды ДК, PlayStation 4 және Xbox One платформаларына анонстап, ойын күзде шығады деп ақпарат берген, PlayStation 4 пен Xbox One платформаларына ойын 18-ші қараша күні шықты. ДК платформасына ойынды 2015 жылдың 27 қаңтарға көшірген еді, бірақ 24-ші наурызға аустарып, тағыда және ақырғы күні 14-ші сәуірге белгіленіп, сол күні ойын ДК нұсқасы жарық көрді.", "title": "Grand Theft Auto V" } ]

[ { "docid": "546799_3_1", "text": "Grand Theft Auto V ойыны қазіргі уақытқа дейін \"Rockstar Games\" компаниясынның тарихындағы жасалған ең ірі жобасы болып саналады.", "title": "Grand Theft Auto V" } ]

[ { "docid": "164950_3_1", "text": "Топ мүшелері Марк Уэйкфилд кеткеннен кейін оның орнына жаңа вокалшыны өте көп уақыт бойы іздеді. Өздернің танысы Zomba Music-тің вице-президенті Джефф Блю арқылы олар Аризонада тұратын вокалшы Честер Беннингтон туралы естіген болатын. Музыкантшылар Беннингтонге қонырау шалып, өзінің вокалын демо-касетаға жазып, оларға жіберуін өтінді. Беннингтон өзінің туған күнінің тойлауынан бас тартып, демо-касетаны жазып, жігіттерге телефон арқылы тындауға берді. Оның даусы топ мүшелерінде үлкен әсер калдырды. Келесі күні Честер Лос Анжелеске ұшып келеді. Осыдан кейін шұғыл өзгерістер науқаны басталды. Честер топтың құрамына кіруге келіскен соң, топтың аты Hybrid Theory деп атала бастады. Бірақ Hybrid деп аталатын британ электро тобы оларды плагиаторлықта кінәләді. Сондықтан Честер Беннингтон топқа жаңа Lincoln Park атауын ойлап тапты, өйткені ол Санта-Моникада студияға Линкольн паркі бойымен баратын. Бірақ, өкінішке орай lincolnpark.com домены бос болмағандықтан, атын Linkin Park - ке өзгертіп linkinpark.com доменің алды.", "title": "Linkin Park" } ]

[]

[ { "docid": "12311_2_1_1", "text": "Шығысында Еуропа мен Африканың, батысында Солтүстік және Оңтүстік Американың, оңтүстігінде Антарктиданың аралығында орналасқан. Солтүстігінде Дейвис, Дат бұғаздарымен және Солтүстік Мұзды мұхитпен, оңтүстік-шығысында Африка мен Антарктида аралығында Үнді мұхитымен, оңтүстік-батысында Дрейк бұғазы арқылы Тынық мұхитпен жалғасады. Мұхит солтүстіктен оңтүстікке қарай 15 мың км шамасында екі жарты шарға созыла орналасқан. Ені басқа бөліктеріне қарағанда экватор маңында 2830 км-ге дейін тарылады. Мұхиттың теңіздермен қоса есептегендегі жалпы аумағы 91.6 млн. км<sup>2</sup>, орташа тереңдігі 3597 м, суының көлемі 329.7 млн. км<sup>3</sup>. Солтүстік жарты шардағы жағалауы қатты тілімделген. Теңіздері (Балтық, Солтүстік, Жерорта, Кариб, т.б.) мен ірі шығанақтары (Бискай, Гвинея, т.б.) түгелдей дерлік осы бөлікте. Оңтүстік жарты шардағы жағалауы аз тілімделген (Антарктида маңындағы Уэдделл т.). Атлант мұхитында басқа мұхиттармен салыстырғанда аралдар аз. Iрі аралдары (Ұлыбритания, Ирландия, Ньюфаундленд, Υлкен Антиль, Кіші Антиль, Канар, Жасыл Мүйіс, Фолкленд аралдары) мұхиттың жағалауларына таяу орналасқан. Орталық бөлігіндегі аралдар (Азор, Әулие Елена, Тристан-да-Кунья, т.б.) ұсақ және олар жанартау әрекетінен пайда бол", "title": "Атлант мұхиты" } ]

[ { "docid": "12311_1_1", "text": "\nАтлант мұхиты — Жер шарындағы аумағы жөнінен Тынық мұхиттан кейінгі екінші мұхит. Оны ежелгі гректер Африканың солтүстік-батысындағы Атлас (Атлант) тауына байланысты атаған.", "title": "Атлант мұхиты" } ]

[ { "docid": "500388_1_1_1", "text": "Адамзат дамуы жөніндегі баяндамалар (Human Development Reports) – 1990 жылдан бастап БҰҰ-ның даму бағдарламасының (ПРООН) қамқорлығымен жыл сайын жарияланатын баяндамалар. Жобаның бірінші жетекшісі Махбуб уль Хак экономикалық өсімді зерттеуде тар шеңбердегі жалпы ішкі өнім (ЖІӨ) көрсеткіштерімен шектелмеуді, адамдар өмірін, жағдайын жақсарту шараларын әлемдік қауымдастыққа басқа қырынан көрсетуді мақсат тұтты. Оның бастамасымен Адам дамуы әлеуетінің индексі жасалды. Ол жан басына шаққандағы ЖІӨ-мен қатар өмір сүру деңгейінің сапасы, білім деңгейін, орта жасты өлшеудің баламалы әдісі, сонымен бірге дәл осы тәсілге негізделген халықтың кедейлік индексінің (ХКИ) екі нұсқасы жасалды: дамушы елдердегі (ХКИ-1) және өндірісі дамыған елдердегі (ХКИ-2) 170-тен астам мемлекеттің мәліметтерін өңдеуге сүйенген бұл индекстер адам дамуы әлеуетін салыстырудың мойындалған негізі бола алды. Олар арқылы ұлттық аймақтық және ғаламдық ауқымдағы әлеуметтік дамудың қарқынын байқауға болады. 1990-2003 жылдары 14 баяндама жасалды, олардың әрқайсысы адам дамуына әсер ететін нақтылы бір аспектіні анықтайды: кедейлік, соңғы үлгідегі технологияларды қолдану, жаһандану, қауіпсіздік саласындағы жағдайлар, адам құқы, демократия және т.б.", "title": "Адамзат дамуы жөніндегі баяндамалар" } ]

[]

[ { "docid": "526676_1_1", "text": "\nОба індеті немесе Қара індет немесе Қара өлім (The Black Death, atra mors)— адамзат тарихыныӊ еӊ сұмдық пандемияларыныӊ бірі. Тарихшылардыӊ жобалап есептеуі бойынша 1346-53 жылдары Еуропада оба індеттіӊ кесірінен 75 тен 200 миллионға дейін адам қайтыс болған<ref name=\"ABC/Reuters\"></ref>. Қазіргі заманныӊ ғылымдары обадаӊ қайтыс болған адамдардыӊ ДНҚ–сын зерттеген кезде аурудыӊ қоздырғышы — \"Yersinia Pestis\" бактериясы болып табылды.", "title": "Оба індеті" } ]

[ { "docid": "526676_2_1", "text": "Ғалымдардыӊ болжамы бойынша, қара індет Орта Азияныӊ шөлейт жерлерінде басталып, Ұлы Жібек жолымен Қырымға 1343 жылы жеткен. Қырымнан Еуропаға сауда кемелердіӊ «тұрақты тұрғыны» кеме егеуқұйрықтармен бірге, дәлірек айтсақ егеуқұйрықтыӊ үстіндегі шығыс бүргелерімен бірге Еуропаныӊ жағалауларында тараған.", "title": "Оба індеті" }, { "docid": "526676_3_1", "text": "Пандеминыӊ салдарынан Еуропаныӊ тарихына зор әсер еткен көптеген діни, әлеуметтік және экономикалық күйзелістер туған. Бұл оқиғадан оӊалу үшін Еуропа халықтарына 150 жылдай қажет болды.", "title": "Оба індеті" } ]

[ { "docid": "30730_1_1", "text": "\nОртағасыр, кейде Орта ғасырлар, \"(medіum acvum)\" – адамзат тарихының \"ежелгі дүние мен жаңа тарих\" аралығындағы кезеңі.", "title": "Ортағасыр" }, { "docid": "30730_2_1", "text": "Ортағасыр ұғымдын XV – XVI ғасырларда Қайта өркендеу дәуірінің итальян тарихшы-гуманистері (Ф.Бьондо, т. б.) енгізіп, ғылымда XVIII ғасырда бекіді. Ортағасыр – Батыс Еуропада феодалдықтың өмірге келіп, үстемдік құруы және ыдырай бастау дәуірі. КСРО кезіндегі тарих ғылымында Орта ғасырға құл иеленуші Рим империясының күйреуі (шартты түрде 476 жылы) мен XVII ғасырдағы ағылшын революциясына дейінгі кезең жатқызылды. Бұл Еуропада он екі ғасырға тең уақыт, ал Шығыс елдері кейіндеу дамығандықтан, бұл заңдылық сақталмайды. Ортағасыр ұғымы тарих ғылымында Еуропа тарихи деректемелеріне сай пайда болып, жете зерттелген. Дегенмен, бұл ұғым дүние жүзінің басқа аймақтарында да қолданылады. Соңғы кезде тарих ғылымында Ортағасырдың басталуы арабтардың Еуропаға шабуылы басталған кез (VIII ғасырдың басы), ал аяқталуы – Константинопольдің құлауы (1453 ж.), Американың ашылуы (1492 ж.), Германияда реформация мен шаруалар соғысы (1525 ж.) деген әр түрлі көзқарастар орын алып отыр. Ортағасыр тарихын зерттейтін ғылым медиевистика деп аталады.", "title": "Ортағасыр" } ]

[ { "docid": "30730_3_1", "text": "Шаруалардың қоғамда атқаратын рөлі ортағасырларда қалыптасқан үш қауымдық топ теориясы бойыншы анықталды. Ол теория қоғамды адам ағзасымен салыстыруға негізделді. Адамның өміріне жан қандай қажет болса, құдайға құлшылық етуші дінбасылар да қоғамға сондай қажет делінді. Зиялы мырзалар мен ел басқарып жүрген атқамінерлер адамның қолына теңестіріліп, «соғысушылар» рөліне ие болды. Ал шаруалар адамның аяғына теңестіріліп, жұмыс істеушілер деп танылды.\nБұл теория бойынша адамның жаны, аяғы, қолы бір-біріне қандай қажет болса, дінбасылары да,зиялы мырзалар мен шаруалар да бір-біріне сондай қажет, олар бір-бірінсіз өмір сүре алмайды делінеді. Сондықтан да олар әрқашан бір-бірімен тығыз байланыста ешқандай талас-тартыссыз, ынтымақта өмір сүруі керек. Себебі адамның аяғы қолына, қолы жанына қарсы қастандық жасамайды.\nСөйтіп ортағасырда шаруалар қоғамның ең қажетті мүшесі саналды. Шаруаларға, олардың дене еңбегіне деген осындай озық көзқарас олардың қоғамдық өндіріске ынтасын арттырып, шарушылықтың өркендей түсуіне елеулі үлес қосты.", "title": "Ортағасыр" } ]

[ { "docid": "132405_1_1", "text": "Абстрактілі экспрессионизм (Abstract Expressionism), 1940 жылдың аяғында пайда болған АҚШ бейнелеу өнеріндегі ағым. А.Горьки, Х.Хофманның радикальды шығармашылықтарының әсерімен және 1930 жылдың аяғы мен 1940 жылдың басында Нью-Йоркқа қоныс аударған еуропалық көптеген суретшілердің алғы легінің арқасында дамыды. Әдетте абстрактілі экспрессионизм ағымы 1940 жылдардың аяғы мен 1950 жылдардың басында Дж. Поллокпен В.Кунингілердің кенепке салған суреттерінен бастау алды деп есептелінеді. Ф.Клайн, М.Ротко, К.Стилл, Филип Гастон, Э.Франкенталер, Б.Ньюмен, Адольф Готтлиб, Р.Мозервелл, Ли Краснер, Эд Рейнхардт та осындай стильде сурет салған суретшілердің қатарына жатады. Ағым көптеген стильдерді біріктірді, бірақ өзіне тән бірнеше сипаттары да бар (яғни табиғатта жоқ пішіндерді суреттеді); олар әсершіл көріністерге, техника мен орындауға еркіндік берді; құрылымсыз кеңістікте бейнелерді біртұтас, үндестігі сақталған, бөлінбес бөлшек етіп көрсетті; суреттің көңілге ғажайып, монументалды әсер қалдыруы және тартымдылық күшін арттыру үшін үлкен кенептерді пайдаланған. Ағымның 1950 жылдары еуропалық және американдық өнерге ықпалы зор болды; бұл заманауи бейнелеу өнері шығармашылық орталығының Парижден Нью-Йоркке ауысуы деген ұғымға негіз болды.", "title": "Абстрактілі экспрессионизм" } ]

[]

[ { "docid": "103629_1_1", "text": "\nГренландия (Kalaallit Nunaat, Grønland, сөзбе-сөз — «Жасыл ел») — автономиялық аумақ, Дания Корольдігіне бағынышты, Солтүстік Мұзды мұхиты мен Атлант мұхитттар аралығанда, шығысында Арктикалық архипелаг. Физиологиялық жағынан Гренландия Солтүстік Америка құрлығының бөлігі болып табылады, Гренландия соңғы мыңжылдық ішінде саясаты және мәдениетімен Еуропаға байланысты (әсіресе Норвегия мен Данияның бұрынғы отаршылдық күштері әсерінен, сондай-ақ көрші - Исландия аралымен). Аралдағы халықтың көпшілігі Инуиттер, ата-бабалары XIII ғасырда Канада аумағынан қоныс аудара бастап біртіндеп аралға орнықты.\n", "title": "Гренландия" } ]

[ { "docid": "103629_3_1", "text": "Гренландия Викингтермен қоныстанды (Норвегиялық шыққан) мыңжылдық бұрынғыдан да көп, бірдей, бұрын қоныстанған Исландияға, Норвегия монархиясының және оның орталық үкіметінің қудалауынан құтылуға тырысады. Колумбтың Кариб аралдарына дейін 500 жыл бұрын да, Викингтер Солтүстік Америкаға Гренландиядан келген Лейф Эриксонның экспедициясы кезінде жетіп, тіпті жаңа жерді отарлауға тырысты. Норвегия мен Норвегияның ықпалына қарамастан, Норвегия мен Норвегияның ықпалына қарамастан, ресми Гренланд 1262 жылға дейін норвегиялық тәждің астында болмады. Норвегия Корольдігі 14 ғасырдың ортасына дейін кең және күшті әскери әсерге ие болды. Бұдан кейін Норвегия әлдеқайда көп халықты жоғалтты, Қара өлім эпидемиясы барысында көрші Данияға қарағанда, Норвегияны Даниямен бірлестікті қабылдауға мәжбүрледі, соның нәтижесінде үкімет, Университет пен базалық институттар Копенгагенге көшті. Норвегия соқыр болып кетті және 1814 жылы Гренландқа қатысты егемендікті жоғалтты, кәсіподақ жойылған кезде. Гренландия 1814 жылы Дания колониясына айналды және Дания конституциясының жаңа редакциясымен 1953 жылдан бастап Данияның патшалығының бір бөлігі ретінде танылды.", "title": "Гренландия" } ]

[ { "docid": "629875_2_1", "text": "=== Дик Грейсон ===\nКомикстердегі тұңғыш Робиннің есімі — Ричард «Дик» Грейсон. Ол ата-анасымен бірге циркте акробат болған. Нөмірлердің бірін орындау кезінде оның ата-анасын Зукко есімді босс өлтіреді. Брюс Уэйн баланы өз қамқорлығына алады. Келесі он жылда Брюс пен Дик арасында әке мен ұлы тәрізді қарым-қатынас орнады. Басында Дик кісі өлтірушіден кек алғысы келген, алайда кейіннен Брюстің — Бэтмен екенін біліп қояды. Брюс Дикті өзінің көмекшісі етіп Робин (таңшымшық) лақап атын алуға рұқсат еткен. Уақыт өте келе Дик кек жолынан бас тартып, жай ғана Бэтменнің көмекшісі болып қалды.", "title": "Робин (DC Comics)" } ]

[ { "docid": "629875_3_1", "text": "Кейіннен Дик Робин қызметін тастап Найтвинг (Түнгі қанат) атты қаһарманға айналды. Суперзұлым Бэйн қараңғылық серісінің омыртқасын сындырғаннан кейін Грейсон уақытша Бэтменнің костюмін киді. Дик қараңғылық серісінің рөліне әбден еніп Брюстің демалғаны жөн деп шешеді.", "title": "Робин (DC Comics)" } ]

[ { "docid": "506924_2_1", "text": "Макао арнайы әкімшілік аймағы (Macau) немесе Аомынь (澳門|澳门, Àomén, \"Oumun\") — Қытай республиканың құрамындағы автономиялық аймақ. Бұрынғы Португалия отары.\nХалық саны — 653,531 адам (2020). Ресми тілдері: португал тілі және қытай тілі (катон диалекті)].", "title": "Макао" }, { "docid": "506924_4_1", "text": "1557 жылдан бастап 442 жыл Макаоны Португалия басқарған, Шығыс Азиядағы Еуропаның ертеден келе жатқан отарының бірі болған. Қытайға қайтарылғаннан кейін арнайы әкімшілік аймағы статусын алды. Қытайдың құрамына кірген мен Макаоның айтарлықтай автономиясы бар: өзінің заңдары, әділет, қаржы, кедек және эмиграциялық жүйелері бар. Болжам бойынша, бұл статусты Макао 2049 жылға дейін тағы 50 жыл сақтайды.", "title": "Макао" } ]

[]

[ { "docid": "27844_1_1", "text": "Жоғарғы сот – мемлекеттің сот жүйесін басқарушы ең жоғары сот органы. ", "title": "Жоғарғы сот" } ]

[]

[ { "docid": "56785_3_1", "text": "Ұзындығы 1320 км, су жиналатын алабының аум. 224,4 мың км<sup>2</sup>. Өзен Швейцария Альпісінен Алдыңғы Рейн және Соңғы Рейн бастауларынан басталып, Швейцария, Лихтенштейн, Австрия, Германия, Нидерланд, Франция жерлерімен ағып өтіп, Солтүстік т-ге құяды. Негізгі салалары — Ааре, Мозель, Маас (сол), Неккар, Майн, Рур (оң). Орташа су ағымы 2500 м<sup>3</sup>/с, жылдық ағын мөлшері 79 км<sup>3</sup>. Ағысының сипатына, аңғарларының морфологиясына байланысты өзен: таулы, жоғарғы, ортаңғы Рейн және төменгі Рейн болып бөлінеді.", "title": "Рейн" }, { "docid": "56785_4_1", "text": "Рейн — Батыс Еуропадағы халықар. маңызы бар су жолы, төм. ағысында жылына 100 млн. т-дай жүк тасымалданады (күніне 650 — 700 кеме). Базель қ-на дейін (атырауынан 886 км) және Боден к-нде (66 км) кеме қатынасы бар. Рейн өз. алабындағы су жолының жалпы ұзындығы 3000 км-дей; Рона, Марна, Везер, Эмс, Эльба өзендерімен каналдар арқылы жалғасқан. Швейцария, Франция, Германия жерлерінде СЭС-тер салынған. Рейн бойында Базель (Швейцария), Страсбур (Франция), Мангейм, Майнц, Бонн, Кельн, Дюссельдорф, Дуйсбург (Германия) қ-лары; атырауында — Роттердам (Нидерланд) теңіз порты орналасқан. ", "title": "Рейн" } ]

[]

[ { "docid": "534068_1_1", "text": "\n<big>Брайан Ли Крэнстон</big> - 1956 жылы 7 наурызда Сан-Фернанда, Калифорния, АҚШ-та туған американдық актер, сценарист, режиссер, «Тони», «Эмми» және «Золотой глобус» премияларның иегері. Голливудтағы даңқ аллеясында жұлдыз иегері. AMC телеарнасының «Во все тяжкие» телесериалындағы Уолтер Уайт рөлімен әлемге танымал. Оның анасы - Одри Пегги Селл, әртіс, әкесі - Джозеф Луи Крэнстон, әртіс және продюсер. Өзінің ата-анасы туралы Брайан олар балаға көп қарамайтын, түк істемейтін адамдар болатын дейді. Сондықтан ол ағасымен апа мен атасының үйінде өсіп, тәрбиеленді.", "title": "Брайан Крэнстон" } ]

[]

[ { "docid": "126028_2_1", "text": "Миккидің ресми «туған күні» – 1928 жыл 18 қараша. Осы күні Микки «Пароходик Вилли» атты мультфильмде көрінеді, алайда бұдан алдын «Безумный самолёт» атты қысқаметражды мультфильмде де бейнеленген болатын. Тышқан жіңішке дауыспен сөйлейді. \n* 1946 жылға дейін Миккиді Уолт Диснейдің өзі дыбыстайды, кейін шылым шегуден туындаған созылмалы жөтелден кейін дыбыстауды тоқтатады. Дисней компаниясы бұл жұмысты Джим МакДональдқа береді. \n* 1983 жылдан 2009 жылға дейін Микки Маусты Уэйн Оллвайн дыбыстайды.", "title": "Микки Маус" } ]

[ { "docid": "126028_1_1", "text": "\nМикки Маус (Микки тышқан Mickey Mouse) – Уолт Дисней компаниясының, жалпы америка поп-мәденитетінің символы болып табылатын мультипликация кейіпкері. ", "title": "Микки Маус" }, { "docid": "126028_5_1", "text": "Санат:Компьютерлік ойындар кейіпкерлері\nСанат:Компьютерлік ойындардағы жануарлар\nСанат:Мультфильмдер кейіпкерлері\nСанат:Дисней мультфильмдері кейіпкерлері\nСанат:Ойдан шығарылған тышқандар\nСанат:Ойдан шығарылған сөйлейтін жануарлар\nСанат:Сезар сыйлығының иегерлері\nСанат:Голливуд Даңқ аллеясы\nСанат:Kingdom Hearts кейіпкерлері", "title": "Микки Маус" } ]

[ { "docid": "66680_2_1", "text": "Плейстоцен (Pleistocene, көбінесе мұз дәуірі деп те аталады) — жер шарындағы ең соңғы қайталанған мұздықтар кезеңін қамтитын, шамамен 2,580,000 жыл бұрыннан 11,700 жыл бұрынға дейінгі аралықтағы геологиялық дәуір.", "title": "Плейстоцен" } ]

[ { "docid": "66680_3_1", "text": "Төрттік жүйеге қатысты геологиялық бөлім атауы; неоген жүйесінің плиоцендік түзілімдерін өзі бүркеп, голоцен түзілімдерімен (бүгінгі түзілімдермен) көмкеріледі; төменгі, ортаңғы және жоғарғы плейстоцен болып үш қабатқа жіктеледі, Бұлар төменгі, ортаңғы және жоғарғы төртгік түзілімдерге сәйкес келеді.\n", "title": "Плейстоцен" } ]

[ { "docid": "558155_1_1", "text": "\nКаратэ-бала (The Karate Kid; басқа атаулары \"«Каратэші бала», «Каратэші-бөпе»\" ) — Харальд Цварцтың көркемдік фильмі , 1984 жылы түсірілген аттас фильмнің қайта шығарылуы. «Каратэ – бала » , Қытайда Kung Fu Dream , ал Жапон және Корей елдерінде «Үздік бала» деп –2010 жылы жауынгерлік өнер жанрында атақты болды. Фильм Джеки Чанның және Джейден Смиттің ата–анаcы Джада Пинкет Смит пен Уилл Смиттің қаржылық қолдауымен түсірілді.", "title": "Каратэ-бала" } ]

[ { "docid": "558155_2_1", "text": "Каратэ–бала фильмі АҚШ-та бірінші рет 2010 жылы 11 мамырда және Сингапурда 1 күнге ертерек шықты,10 мамыр, 2010 жыл.", "title": "Каратэ-бала" } ]

[ { "docid": "37122_1_1", "text": "Ауыз үй, ауыз бөлме, Вестибюль — дәстүрлі қазақ қоғамындағы қыстауға салынған үйдің кіреберіс бөлмесі. Үйдегі бөлмелердің аз-көптігі әрбір отбасының тұрмыс жағдайына байланысты болған. Бірақ ең кедей отбасының өзі 2 бөлмелі үй және қосымша шағын аула салған. Сол екі бөлмелі үйдің алдыңғысы — ауыз үй, кейінгісі — төр үй болып есептелген. Орташа ауқатты отбасыларында бөлмелер саны 3-тен кем болмаған: ауыз үй, ас үй (қазандық), төр үй. ", "title": "Ауыз үй" } ]

[ { "docid": "37122_2_1", "text": "Вестибюль — тұтынушыға қызмет көрсету басталатын бөлме болып саналады. Орын санына байланысты кәсіпорындардьщ вестибюль аудандары әр түрлі болып келеді. Вестибюльде сыртқы киімге арналған гардероб, дәретханалар, айналар, жұмсақ жиһаз, ойын автоматтары, гүл және газет сатылу орындары ұйымдастырылады.", "title": "Ауыз үй" } ]

[ { "docid": "40609_1_1", "text": "Ажал аңғары Өлім аңғары — АҚШ-тың оңтүстік-батысында, Мохаве шөліндегі (Калифорния штаты) сусыз аңғар. Ол Үлкен Алаптың оңтүстігіндегі Аларгос пен Панаминт жоталары аралығында орналасқан. Ұзындығы солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай 250 км-ге созылып жатыр және ол Солтүстік Америкадағы теңіз деңгейінен ең төмен орналасқан жер — 85 м. Мұнда Батыс Жарты шардағы ең жоғарғы температура байқалған (56,7ӘС). Ажал аңғарының атауы осы жерде 1849 жылы бір топ алтын ізденушілердің су таппай ажалға ұшырауынан шыққан. Аңғарда ауданы 840 мың га болатын, негізі 1933 жылы құрылған ұлттық табиғи саябақ бар.\n“Қазақ Ұлттық Энциклопедиясы”, 1-том\n\nСанат:АҚШ географиясы", "title": "Ажал аңғары" } ]

[]

[ { "docid": "91084_1_1", "text": "\n\nПартеногенез, \"апомиксис\" (parthenos - тың, genesis — шығу, пайда болу) — көптеген өсімдік және жануарлар организміндегі ұрықтанбаған жұмыртқа клеткасынан ұрықтың дамуы; жыныс жасушаларының қосылуынсыз дамыған жаңа ағза: ұрықтанбаған жұмыртқадан (партеногенез) спорофиттің вегетативтік жасушасынан(апоспория) және т.б. Көбінесе күрделігүлділер, раушангулділер, астық тұқымдастыларда кездеседі.", "title": "Партеногенез" } ]

[]

[ { "docid": "50537_1_1", "text": "\nПиреней түбегі немесе Иберия түбегі (Península Ibérica; Península Ibèrica; Iberiar penintsula; Península Ibérica; Péninsule Ibérique; Iberian Peninsula) — Еуропаның оңтүстік батысында орналасқан. Еуропаның басқа бөліктерінен Пиреней таулары, Африкадан Гибралтар бұғазы арқылы бөлінген. Пиреней түбегін Атлант мұхиты қоршап жатыр. Аумағы 584 мың км². Жағалары нашар тілімденген, тек солтүстік-батыс бөлігінде риас типтік жағалар (теңіз суының тау аңғарларына толуы) тараған. Жер бедерінде таулы үстірттер (Месета, Галисия) мен ұзына бойы созылып жатқан тау жоталары (Пиреней, Кантабрия, Каталония, Иберия, Андалусия, т.б.) басым. Ең биік жері — Сьерра-Невада жотасындағы Муласен тауы (3478 м). Пиреней түбегінің жағалау бөлігін шағын ойпаттар (Португал, Андалус, Арагон, т.б.) алып жатыр. Климаты субтропиктік, жерортатеңіздік типке жатады, солтүстігінде және солтүстік-батысында теңіздік климат басым. Ірі өзендері: Тахо, Эбро, Дуэро, Гвадиана, Гвадалквивир. Жерінің 40%-ын ормандар мен бұталар алып жатыр. Негізгі өсімдіктері — жерортатеңіздік бұталар (маквис, гарига), шалғындар. Пиреней түбегінде Испания, Португалия, Андорра мемлекеттері мен Британия қауымдастығына қарайтын Гибралтар орналасқан.", "title": "Пиреней түбегі" } ]

[]

[ { "docid": "513924_1_4", "text": "==Таралуы==\n*Үнді мұхитында, \n*Тынық мұхитында, \n*Қызыл теңіз бен Шығыс Африкадан Гавай және Туамоту аралдарына дейін тараған.\n", "title": "Қара жүзбеқанатты риф акуласы" } ]

[]

[ { "docid": "82000_1_1", "text": "Элерондар (франц. aileron, alie канат) \n# ұшақтын қанатынын артқы бөлігіне (бір элерон қанатының он жақ бөлігіне, екіншісі — сол жағына) орнатылатын бөлшек. Ол ұшақтың көлбеу бағытын басқаруға, яғни ұшақты қисайту мен одан шығаруға арналған.Элерондар басқаруды ұшқыш басқару тетігін қисайту арқылы жүргізеді. Мұнда бір Элерондар төмен түсіріледі, екіншісі жоғары кәтеріледі, сөйтіп айналған сәтте ұшақты қисайтады немесе қисаюдан шығарады. \n# Қанатты ракетада қанаттың жалғасы (бөлігі) болып табылатын тетік. Әдетте Элерондар ракетаның қисаюын реттейді және әр бағытта айналады. Кәдімгі Элерондардан өзгеше ракеталарда аспалы элерон (қанаттың астында), қанат үсті Элерондар (қанаттың үстінде болады), қанат алды (қанаттың алдынғы бәлігінде) және қанат ұшы (канаттарының ұшында) Элерондардары қолданылады.", "title": "Элерондар" } ]

[]

[ { "docid": "138755_2_1", "text": "Нельсон Ролилахла Мандела, Nelson Rolihlahla Mandela, (18 шілде 1918, Куну, Умтатаға жақын — 5 желтоқсан 2013, Йоханнесбург) — Оңтүстік Африка Республикасының 8-ші және тұңғыш қара нәсілді президенті (1994 жылдың 10 мамырынан 1999 жылдың 14 маусымына дейін). Апартеид кезінде адам құқықтары үшін күрескен белсенділердің ең танымалы. Саяси тұтқын ретінде 27 жыл 6 ай 6 күн (1962 жылдың 5 тамызынан 1990 жылдың 11 ақпанына дейін) абақтыда отырып шыққан.. Сонымен қатар, ол 1993 жылғы Бейбітшілік саласындағы Нобель сыйлығының иегері болып табылады.", "title": "Нельсон Мандела" } ]

[ { "docid": "138755_3_1", "text": "Коса ру көсемінің ұлы Мандела Уитвотерсренд университетінде заңды оқиды, 1944 жылы Африка Ұлтық Конгресінің (АҰК) құрамына енді. Шарпевилдегі (1960) шеруде болған ату жазасынан кейін «күштемеу» саясатынан бас тартып, АҰК-нің «Ұлт найзасы» жауынгерлік қанатының негізін қалауға көмектесті.", "title": "Нельсон Мандела" }, { "docid": "138755_4_1", "text": "1962 жылы қамауға алынып, өмір бойы абақтыда отыру жазасына тартылған. Оңтүстік Африкадағы қара нәсілділердің арасында үлкен қолдауға ие болып, халықаралық мәнге ие қайраткерге айналды.", "title": "Нельсон Мандела" } ]

[ { "docid": "531328_1_1", "text": "\nАлькатрас аралы (Alcatraz []) — Сан-Франциско шығанағында орналасқан. Бұл аралдың тарихы тереңде жатыр. Ертеректе оны қорғаныс шебі ретінде қолданған. Кейінірек әскери түрме салып, содан соң өте қауіпті қылмыскерлерге арналған абақты ретінде пайдаланған.", "title": "Алькатрас аралы" } ]

[ { "docid": "531328_2_1", "text": "1848 жылы Калифорнияда «алтын безгек» басталды. Ол шығанаққа көптеген қауіп төндіріп, жедел түрде шамшырақ керек болды. Сөйтіп 1853 жылы Алькатрас тарихында ең алғашқы шамшырақ орнатылды. Ал 1856 жылы бұл шамшыраққа қатты тұманда қолданатын қоңырау салынды.", "title": "Алькатрас аралы" }, { "docid": "531328_3_1", "text": "\"Алтын безгек\" кезінде шығанақты қалайда қорғап қалу керек болды. Сол себепті Америка президенті 1850 жылы бекініс құруға бұйрық берді. Қамал 110 алысқа ататын құрал-сайманмен жабдықталған.", "title": "Алькатрас аралы" } ]

[ { "docid": "59701_2_1", "text": "Суэц каналы (араб. قَنَاةُ ٱلسُّوَيْسِ‎; \"Қанату әс-Сувайс\") — \"Жерорта теңізі мен Қызыл теңізді жалғастыратын халықаралық маңызы бар жасанды су жолы\". Ұзындығы 161 км, ені 120 м-ден (Суэц – Исмаилия порттары аралығында) 318 м-ге (Исмаилия – Порт-Саид аралығында) дейін, тереңдігі фарватерінде 18 м-ге жетеді. 1859 – 1869 жылдары салынып (1967 – 1976 жылдары Египет-Израиль қақтығысына байланысты жабылды), 1980 – 1982 жылдары қайта жөндеу жұмыстары жүргізілді. Төменгі Египеттің су жолдары жүйелерімен (Исмаилия каналы – Каир – Ніл; 145 км) байланысқан; ауыл шаруашылдығы жерлерін суландыру желісі (Аббасия, 38 км) тартылған. Канал арқылы жылына 80 млн. т жүк (негізінен мұнай мен мұнай өнімдері, қара және түсті металл кентастары) тасымалданады. Суэц каналы Азия мен Африка арасындағы географиялық шартты шекара болып саналады. (Африка мен Азияның Синей түбегін бөліп жатыр).", "title": "Суэц каналы" } ]

[]

[ { "docid": "486704_1_1", "text": "\nТи́моти «Тим» Д. Кук (Timothy D. \"Tim\" Cook; туған күні 1 қараша 1960) — \"Apple\" компаниясының бас директоры, алғашқы рет компанияға 1998 жылы келді. Стива Джобстың өз еркімен қызметінен босануына байланысты 2011 жылы 24 тамызда бас директор болып тағайындалды. Ашық гей.", "title": "Тим Кук" } ]

[ { "docid": "486704_3_1", "text": "Тим Кук фитнес-энтузиаст және туристік сапарларға шыққанды ұнатады. Күн сайын жүгіріп өту үшін ерте тұрады. 2010 жылғы Орберн Университеттегі сөзінде жұмыс орын мен өмірлік жол таңдаудағы интуицияның маңыздылығы туралы айтып кетті.", "title": "Тим Кук" } ]

[ { "docid": "518440_3_1", "text": "Франкфурттық ет сатушы «Dachshund шұжықшасы» атты шұжықшалар дайындайтын. Dachshund сөзі неміс тілінен аударғанда «такса» дегенді білдіреді. Неміс эмигранты бұл шұжықшаны АҚШ-қа алып келеді. 1871 жылдан бастап ол шұжықшаларды нан тілмдеріне орап сата бастайды. Бір жыл ішінде ол осындай «Dachshund шұжықшаларының» 3684 данасын сатады. Бұл тағам түрі америкалықтардың арасында танымал болып кетеді.", "title": "Хот-дог" } ]

[ { "docid": "518440_1_1", "text": "\n\nХот-дог (hot dog — дәлме-дәл: \"«ыстық ит»\") — ортасына сосиска немесе шұжық салынған сэндвич. Әдетте құрамында дәмдеуіш ретінде соус, көбінесе кетчуп және/немесе қыша. Сондай-ақ көкөністерден (жаңа піскен, маринадталған немесе қуырылған), аскөк, ірімшік немесе бекон.", "title": "Хот-дог" } ]

[ { "docid": "197944_2_1", "text": "Ганг, Га́нга (गंगा, ), — әлемде суы мол өзен, Амазонка мен Конго кейiн және ен ұзын (Ұзындығы — 2700 км) оңтүстік азияда. Өзен Батыс Гималайда басталады, одан ары солтүстік-шығыста Инд-Ганг ойпатыда ағады және Бенгал шығанаққа құйяды. Өзенінің бассейн ауданы — 1 060 000 км². Бұрынғы уақыттан бері өзен қасиет болып тұр. Оның жағасында әр-түрлі қажылық жасайды. Біздің күнге дейін Индуисттер өзенде ырымдарды жасайды. \nӨзен жер суару пайдаланады және ол кеме жүреді. Гангтың бассейні 1 миллион аса км², мүнда өте көп адамдар тұрады. Үндістанның алғашқы премьер-минстрі — Джавахарлал Неру Үндістанды аша 1946 жылда жазылды: ", "title": "Ганг" } ]

[ { "docid": "197944_3_1", "text": "The Ganges, above all is the river of India, which has held India's heart captive and drawn uncounted millions to her banks since the dawn of history. The story of the Ganges, from her source to the sea, from old times to new, is the story of India's civilization and culture, of the rise and fall of empires, of great and proud cities, of adventures of man…", "title": "Ганг" }, { "docid": "197944_4_1", "text": "=== Өзен аңғары және су бағыты ===\nГанг ол жуас өзен, бірақ ол асқар тауда басталады және көп салалар өзенге құйып түр. Олар тауда басталады. Өзен Инд-Ганг ойпатыда ағып тұр. Өзен ағымы бағыты әлденеше өзгередi: Өзен басталуыдан оңтүстік-шығысқа ағады.", "title": "Ганг" } ]

[ { "docid": "556089_2_1", "text": "УЕФА Суперкубогы 2017 — УЕФА Суперкубогының 42-ші ойыны. Бұл турнирде УЕФА Чемпиондар лигасының чемпионы мен УЕФА Еуропа лигасының жеңімпазы өзара кездесті. Бұл ойын 2017 жылдың 8 тамызында Скопье қаласындағы «Филипп II Македонский ұлттық аренасында» өтті. \"Реал Мадрид\" \"Манчестер Юнайтедті\" 2:1 есебімен ұтты.", "title": "УЕФА Суперкубогы 2017" } ]

[ { "docid": "556089_6_1", "text": "\n{| width=\"100%\"\n|valing=\"top\" width=\"40%\"|\n{| style=\"font-size:90%\" cellspacing=\"0\" sellpadding=\"0\"\n!width=30| !!width=25|\n|ққ||1|| Кейлор Навас \n|қр||2|| Даниэль Карвахаль || \n|қр||5|| Рафаэль Варан \n|қр||4|| Серхио Рамос (к) ||\n|қр||12|| Марсело Виейра\n|жқ||10|| Лука Модрич \n|жқ||14|| Каземиро \n|жқ||8|| Тони Кроос \n|ш||11|| Гарет Бейл || \n|ш||9|| Кәрім Бензема || \n|щ||22|| Иско || \n|colspan=3|Қосалқы құрам:\n|ққ||13|| Кико Касилья\n|қр||6|| Хосе Игнасио Начо\n|қр||15|| Тео Эрнандес \n|қр||17|| Лукас Васкес || \n|жқ||20|| Марко Асенсио\n|-\n|жқ||24|| Матео Ковачич \n|ш||7|| Криштиану Роналду ||", "title": "УЕФА Суперкубогы 2017" } ]

[ { "docid": "27166_2_1", "text": "Диффузия жылдамдығы температураға тікелей байланысты, алайда бұл процесс газдарда өте тез, сұйықтарда салыстырмалы түрде баяу, ал қатты заттарда өте баяу өтеді.", "title": "Диффузия" } ]

[ { "docid": "27166_3_1", "text": "Диффузия құбылысы барлық агрегаттық күйде, диффузияланатын заттың сол ортадағы шоғырлануы теңелгенге дейін жүре береді. Газ немесе сұйықтың молекулаларының бір орыннан екінші орынға ауысуы арқылы өз ішінде диффузиялануы өздік диффузия деп аталады. Диффузияның өту шапшаңдығы — диффузияланатын заттың тегіне және оның қандай жағдайда болуына байланысты анықталатын шама — диффузия коэффициентімен сипатталады. Диффузия коэффициентінің халықаралық бірліктер жүйесіндегі өлшеу бірлігі — м<sup>2</sup>/сек. Диффузия құбылысы табиғатта маңызды рөл атқарады: атмосфераның жер бетіне жақын орналасқан қабаттарындағы ауа құрамының біркелкі болуына ықпал етіп, өсімдіктердің дұрыс қоректенуіне жағдай туғызады. ", "title": "Диффузия" } ]

[ { "docid": "144001_3_1", "text": "Тагор өлең жазуды 8 жасында бастаған. 16 жасында ол өзінің алғашқы новеллалары мен драмаларын жазады, ақындық туындыларын Bhanushingho (Күн Арыстаны) бүркеншік атымен бастырып шығарады.", "title": "Рабиндранат Тагор" } ]

[ { "docid": "144001_1_1", "text": "\nРабиндранат Тагор (бенг. রবীন্দ্রনাথ ঠাকুর, Rabindranath Tagore, 7 мамыр 1861 — 7 тамыз 1941) — үндінің ұлы ақыны мен жазушысы, сазгер әрі суретші, қоғам қайраткері. Еуропалық емес жазушылардың арасында тұңғыш Нобель сыйлығын иеленген. Нобель комитеті белгілегендей, Тагордың ерекше рухани шығармалары мен жеке дара харизмасы Батыс қоғамы көзқарасында оның абыз бейнесін қалыптастырды.", "title": "Рабиндранат Тагор" }, { "docid": "144001_2_1", "text": "Рабин­дранат Тагордың әдебиетке сіңір­ген еңбегі ауқымы мен сан қырлылығы жа­ғынан еуропалық Қайта Өрлеу дәуі­рінің титандарынан кем түспейді. Үндістанда отандастары әлі күнге дейін оны Кабигуру, яғни ақын-ұстаз деп құрметтейді.", "title": "Рабиндранат Тагор" } ]

[ { "docid": "41837_1_1", "text": "Бұршақ — ірілі-ұсақ түйіршік мұз түрінде жауатын атмосфералық жауын-шашын. Жылдың жылы мезгілінде найзағай мен нөсер жаңбыр кезінде бірге түседі. Бұршақ мұз түйіршіктері ауаның тік бағыттағы өте күшті қозғалысы кезінде қалыптасады. Қатты жауған бұршақ шаруашылыққа үлкен зиян келтіреді.", "title": "Бұршақ (жауын-шашын)" } ]

[]

[ { "docid": "626346_1_1", "text": "Харланд Дэвид Сандерс (1890 жылғы 9 қыркүйек - 1980 жылғы 16 желтоқсан) — американдық ресторатор, Kentucky Fried Chicken (ағыл. — «Кентуккиден жасалған қуырылған тауық», KFC) фастфуд мейрамханалар желісінің негізін қалаушы. Мейрамхананың фирмалық рецепті хош иісті шөптер мен дәмдеуіштер қоспасы қосылған қуырылған тауық еті. Оның стильденген портреті дәстүрлі түрде өз желісінің барлық мейрамханаларынның және компанияның қаптамаларында бейнеленген.", "title": "Харланд Дэвид Сандерс" } ]

[ { "docid": "626346_2_1_1", "text": "Сандерс 1890 жылы 9 қыркүйекте, Индиана штатындағы Генривилл қаласында бай пресвитериандық отбасында дүниеге келді. Оның әкесі Уилбур Дэвид Сандерс Харланд 5 жаста кезінде қайтыс болды, анасы жұмыс істегендіктен бала үйде тамақ әзірлеуге жауапты болды. 1902 жылы, 7-сынып оқып жүргенде мектептен шығарылды. Анасы қайтадан үйленгенде, ол үйден кетті, өйткені өгей әкесі оны ұратын. Нью-Олбанидегі ағасына сол күйінде көшіп кетті. Сол кезде Кубада американдық басқыншылыққа қарсы толқулар болды және АҚШ армиясы департаменті аралдағы АҚШ оккупациясын толықтыру үшін еріктілерді жалдау науқанын бастады. Сандерс өзінің туған күнін жалған анықтап, 1906 жылы 16 жасында Америка Құрама Штаттарының армиясына ерікті болды. Ол Кубада толық уақытты логистикалық қамтамасыз ету бөлігі ретінде өткізді (ол негізінен өзінің өмірбаянында көрсетілгендей, армия қораларында жылқы көңімен шұғылданған), онда ол өзінің қызметін аяқтады. Қызмет көрсету барысында американдықтар үшін ерекше климат пен тропикалық ауруларға байланысты Сандерс жұқа болғандықтан 40 фунт салмақ жоғалтты. Босатудан кейін және теңіз арқылы Нью-Орлеан портына келіп, ол теміржол жолдарына жетіп, Миссисипи өзенінің бойымен өтіп бара жатқан жүк пойызына мініп, Сент-Луиске, Миссуриға бет алды.", "title": "Харланд Дэвид Сандерс" }, { "docid": "626346_2_1_2", "text": "Жас кезінде Сандерс көптеген жерлерде жұмыс істеуге мәжбүр болды: кемеде, сақтандыру агентінде, теміржолдағы өрт сөндірушіде, фермерде, шахтерда. Оның ұлы болды (ол ерте жаста қайтыс болды) және екі қызы - Маргарет пен Милдред.", "title": "Харланд Дэвид Сандерс" } ]