Datasets:

rafalposwiata

/

plsc

like 1

Muzeum Mleka w Grajewie - zamierzenia, cele, szanse

Władze Miasta Grajewa realizują inwestycję, w wyniku której powstać ma niebawem centrum turystyczno-sportowe składające się z basenu i Muzeum Mleka. Celami dru-giego z obiektów są: prezentacja historii mleczarstwa, dawnych i obecnych technologii używanych w produkcji mleka, sylwetek osób zasłużonych dla spółdzielczości mleczarskiej, a także promocja diety bogatej w mleko.

Innowacyjne Mleczarstwo

Innowacyjne produkty mleczarskie a znaczenie analizy sensorycznej w kształtowaniu jakości

Innowacyjne produkty mleczarskie przed zaistnieniem na rynku poddawane są między innymi ocenie jakości cech organoleptycznych, gdzie konsument jest głównym weryfikatorem. Niemniej jednak zakres tak uzyskanych informacji nie jest wystarczający do podjęcia przez technologa właściwych działań do ewentualnego polepszenia jakości produktu. W tym celu, dla wyjaśnienia preferencji konsumenckich niezmiernie istotne jest zastosowanie oceny sensorycznej, gdzie szczególne przydatna jest metoda profilowania.

Innowacyjne Mleczarstwo

V Międzynarodowe Sympozjum Rozpyłowego Suszenia Produktów Mleczarskich

W artykule przedstawiono tematykę piątego międzynarodowego seminarium na te-mat suszenia rozpryskowego produktów mleczarskich, które odbyło się w 2012 roku we Francji. Celem seminarium było rozpowszechnienie wyników badań naukowych prowadzonych w świecie i ułatwienie ich aplikacji do praktyki przemysłowej.

Innowacyjne Mleczarstwo

Centrum Badawczo-Rozwojowe dla branży mleczarskiej

W artykule zaprezentowano Instytut Innowacji Przemysłu Mleczarskiego Sp. z o.o., pierwsze w Polsce Centrum - Badawczo Rozwojowe utworzone dla branży mleczarskiej utworzone przez Spółdzielnię Mleczarską Mlekpol. Przedstawiono strukturę organizacyjną Instytutu oraz zakres działalności tej placówki.

Innowacyjne Mleczarstwo

Laktoferyna - multipotencjalne białko mleka

Omówiono właściwości specyficznego białka mleka laktoferyny i enzymu laktoperoksydazy. Wskazano możliwości zastosowań i omówiono podstawy ich pozyskiwania z mleka oraz serwatki. Przytoczono podstawę prawną wprowadzenia do obrotu laktoferyny z mleka krowiego.

Innowacyjne Mleczarstwo

Możliwości zastosowania wysokich ciśnień w technologii potencjalnie probiotycznych mlecznych napojów fermentowanych

Technologia wysokich ciśnień jest alternatywną metodą utrwalania żywności zapewniającą zachowanie wysokiej jakości produktów o pożądanych właściwościach sensorycznych i odżywczych oraz wydłużonym terminie przydatności do spożycia. Celem pracy było określenie możliwości zastosowania technologii wysokich ciśnień w produkcji potencjalnie probiotycznych mlecznych napojów fermentowanych. We wstępnych badaniach potwierdzono, iż skład podłoża hodowlanego, w tym zawartość węglowodanów, ma znaczący wpływ na wzrost bakterii, ich aktywność kwaszącą oraz antybakteryjną hodowli wobec szczepów testowych badanych szczepów Lactobacillus acidophilus. Przeżywalność wyselekcjonowanych bakterii z rodzaju Lactobacillus acidophilus pod-danych działaniu wysokich ciśnień 30; 60; 90; 300 MPa/1 min./18oC była zróżnicowana, zależała od badanego szczepu oraz wysokości ciśnienia. Wyselekcjonowany do dalszych badań szczep Lactobacillus acidophilus ATCC 4356 najniższą przeżywalność wykazywał po presuryzacji w 300 lub 400 MPa, niezależnie od składu podłoża oraz parametrów presuryzacji. Skład podłoża hodowlanego, wysokość stosowanego ciśnienia oraz temperatura presuryzacji zróżnicowanie wpływały na aktywność antybakteryjną Lactobacillus acidophilus ATCC 4356. Nie wszystkie przygotowane zestawy szczepowe, zawierające Lactobacillus delbrueckii ssp. bulgaricus, Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus casei, okazały się korzystne do przygotowania mlecznych napojów fermentowanych. Liczba bakterii w przygotowa-nych napojach fermentowanych wynosiła nie mniej niż 107 jtk/ml i była zgodna z wymaganiami norm FAO/WHO i FIL/IDF. Kwasowość czynna i miareczkowa napojów odpowiadała wymaganiom dla mlecznych napojów fermentowanych. Cechy sensoryczne większości przygotowanych mlecznych napojów fermentowanych odpowiadały wymaganiom oceniających. Najkorzystniejszymi cechami sensorycznymi wyróżniał się napój przygotowany przy użyciu zastawu szczepowego: Lactobacillus delbrueckii ssp. bulgaricus Ł0853, Lactobacillus acidophilus T132/2, Lactobacillus casei 0889. Liczba żywych bakterii we wszystkich napojach fermentowanych odpowiadała wymaganiom Codex Standard (2003) i wynosiła nie mniej niż 108 jtk/ml bezpośrednio po produkcji oraz w czasie okresu przechowywania. W czasie 4 tygodni w temperaturze 4oC przechowywania stwierdzono niewielki wzrost kwasowości. Przygotowane mleczne napoje fermentowane otrzymane w wyniku wymieszania hodowli pojedynczych szczepów charakteryzowały się wyższą liczbą bakterii i wyższą kwasowością w porównaniu z napojami otrzymanymi w wyniku hodowli wspólnej. W napojach suplementowanych bakteriami probiotycznymi z jogurtów presuryzowanych w 200 lub 250 MPa/15 min./4 i 18 °C, liczba bakterii probiotycznych i jogurtowych utrzymywała się na wymaganym poziomie zgodnym z obowiązującymi normami przez 8 tygodniowy okres przechowywania w temperaturze 4 °C. Wyższą przeżywalność bakterii Lactobacillus acidophilus stwierdzono w napoju z jogurtu presuryzowanego w 200 MPa/15 min/18°C. Napój z jogurtu presuryzowanego 200 MPa/15 min w temperaturze 4°C, w przeciwieństwie do presuryzacji w temperaturze 18°C, charakteryzował się, w czasie przechowywania, wyższą aktywnością antybakteryjną wobec szczepów testowych. Zaobserwowano wpływ presuryzacji, a zwłaszcza temperatury, na cechy sensoryczne napojów, tj. smak i zapach. Presuryzacja napojów fermentowanych prowadziła do korzystnej zmiany konsystencji napojów. Najkorzystniejsze cechy smakowo-zapachowe stwierdzono dla napoju z jogurtu presuryzowanego 200 MPa-/15 min/18°C. Przeprowadzone badania i otrzymane wyniki wskazują, że technologia wysokich ci-śnień może być stosowana jako metoda przedłużania trwałości probiotycznych i potencjalnie probiotycznych mlecznych napojów fermentowanych bez zmian ich cech sensorycznych i wartości odżywczych.

Innowacyjne Mleczarstwo

Czy mikotoksyny mogą być substancjami hamującymi w mleku?

Zwierzęta mogą być narażone na działanie mikotoksyn w łańcuchu paszowym. Miko-toksyny występują głównie, jako zanieczyszczenia w paszy i mogą być wydalane w płynach biologicznych, takich jak mocz lub w mleku zwierząt lub ludzi, jako substancja macierzysta lub jako metabolit. Wiele prób dotyczących obecności mikotoksyn zostało przeprowadzonych na całym świecie i z badań tych wynika, że ma miejsce współwy-stępowanie mikotoksyn w materiałach paszowych i żywności. W rzeczywistości, wyni-ki sugerują, że w pewnych sytuacjach nawet 50% produktów mleczarskich może być zanieczyszczone przez mikotoksyny. Jednak opierając się na danych analitycznych w celu określenia stopnia ekspozycji mikotoksynami zwierząt i ludzi wyniki są słabo obiecujące ze względu na niejednorodny rozkład mikotoksyn w materiałach paszo-wych i produktach spożywczych, odstępu czasu pomiędzy pobraniem mikotoksyn, rozwojem choroby przewlekłej i niedokładności dietetycznych podczas określania danych w paszy i żywności. Jednak w porównaniu do innych płynów ustrojowych, takich jak krew, osocze czy mocz, to poziom wielu mikotoksyn w mleku zwierząt i ludzi jest raczej mały. Mleko matki jest istotnym źródłem mikotoksyn dla noworod-ków zwierząt i ludzi, ponieważ ich obecność została udokumentowana w próbkach pobranych w kilku krajach europejskich. Dlatego obecność mikotoksyny w mleku krów może być ważnym i poważnym problemem.

Innowacyjne Mleczarstwo

Wpływ peptydów bioaktywnych uwalnianych z białek mleka krowiego na układ krwionośny

Obecnie na świecie wzrasta zainteresowanie składnikami bioaktywnymi, w tym peptydami biologicznie aktywnymi. Prekursorami takich peptydów mogą być białka ro-ślinne i zwierzęce, w tym białka mleka (kazeina i białka serwatkowe). Peptydy bioaktywne mogą powstawać w wyniku ograniczonej proteolizy białek zachodzącej podczas różnych procesów technologicznych (np. zastosowanie proteolitycznych kultur starterowych wykorzystywanych do przeprowadzenia fermentacji mleka). W przewodzie pokarmowym człowieka takie związki mogą powstawać podczas hydrolizy białek/peptydów prowadzonej przez enzymy trawienne (pepsynę, trypsynę i chymotrypsy-nę). Peptydy bioaktywne wpływają na funkcjonowanie układu krwionośnego, układu nerwowego i pokarmowego oraz immunologicznego. Peptydy korzystnie wpływające na układ krążenia to peptydy obniżające ciśnienie krwi (peptydy przeciwnadciśnieniowe), hamujące agregację płytek krwi (peptydy przeciwkrzepliwe), zmniejszające rozpuszczalność cholesterolu, co w konsekwencji prowadzi do obniżenia absorpcji jelitowej tego związku (peptydy hipocholesterolemiczne). Zidentyfikowano również peptydy hamujące enzymatyczną (hamowanie lipooksygenazy) i nieenzymatyczną peroksydację niezbędnych kwasów tłuszczowych (peptydy antyoksydacyjne). Peptydy bioak-tywne są składnikami wielu produktów określanymi jako „żywność funkcjonalna” lub „nutraceutyki”.

Innowacyjne Mleczarstwo

Filmy i powłoki ochronne do serów

Ochrona powierzchni surowców i żywności stwarza możliwości znacznego wydłużenia jej przydatności do spożycia. W technologii mleczarstwa powlekanie serów warstwą parafiny stosowano od dawna, głównie w celu ograniczenia nakładów na pielęgnację serów w czasie ich dojrzewania oraz zabezpieczania ich przed osuszką i pleśnieniem. Jednakże warstwy parafinowe bądź woskowe są niejadalne. Filmy i powłoki otrzymywane z polimerów naturalnych: białek, polisacharydów i/lub tłuszczów cechuje również jadalność. W niniejszej pracy przedstawiono charakterystykę biopolimerowych, ochronnych filmów i powłok jadalnych oraz możliwości przedłużenia trwałości serów.

Innowacyjne Mleczarstwo

Mikroflora serów dojrzewających

Mikroflora serów odgrywa kluczową rolę w procesie ich produkcji i dojrzewania. Bierze ona udział w biochemicznej konwersji laktozy, tłuszczu i białek mleka oraz w tworzeniu cech smakowo-zapachowych sera. W skład mikroflory serów wchodzą dwie podstawowe grupy: mikroflora startowa (zasadnicza i pomocnicza) i mikroflora nie-startowa. Bakterie kwasu mlekowego stanowią główną grupę zarówno mikroflory startowej jak i niestartowej. Populacja mikroflory startowej jest dominująca w początkowym okresie produkcji sera i ulega stopniowej redukcji powodowanej zmieniającymi się czynnikami środowiskowymi w procesie jego dojrzewania. W przeciwieństwie, nieliczna populacja mikroflory niestartowej w młodym serze systematycznie wzrasta w trakcie jego dojrzewania. Mikroflorę niestartową stanowi złożony kompleks w skład, którego wchodzą bakterie, drożdże i pleśnie. Jej skład jakościowy i ilościowy ściśle powiązany jest z danym rodzajem sera i warunkami środowiskowymi w mle-czarni. Mikroflora niestartowa, a w szczególności bakterie kwasu mlekowego i droż-dże są najtrudniej kontrolowanym czynnikiem w zakładzie mleczarskim i mogą one powodować wady serów i problemy z utrzymaniem ich standardów jakościowych. W procesie produkcji i dojrzewania sera dochodzi do kompleksowych wzajemnych oddziaływań poszczególnych grup drobnoustrojów. Zastosowanie nowoczesnych technik molekularnych pozwala na szybką identyfikację izolatów drobnoustrojów na poziomie gatunkowym i szczepowym i przyczynia się do pełniejszego zrozumienia zjawiska dojrzewania serów. Artykuł opisuje najnowsze osiągnięcia w zakresie rozwoju kultur startowych i drobnoustrojów niestartowych w serowarstwie oraz ich roli w procesie produkcji i dojrzewania serów.

Innowacyjne Mleczarstwo

Skąd się biorą mikotoksykozy u bydła

Wieloskładnikowa dawka żywieniowa przeżuwaczy, składająca się z paszy treściwej i objętościowej, może być źródłem bardzo różnych mikotoksyn, które zanieczyszczają poszczególne składniki pasz. Spory odsetek mikotoksyn jest skutecznie inaktywowany w żwaczu, podczas gdy inne przechodzą bez zmian lub powstają metabolity, które zachowują aktywność biologiczną. Stąd aktywność bariery żwacza, w dużej mierze determinuje podatność wobec mikotoksyn krów mlecznych i innych gatunków przeżuwaczy. Osłabienie tej funkcji, spowodowanej stanami chorobowymi lub bezpośredniego działania przeciwbakteryjnego niektórych mikotoksyn, może zwiększyć wskaźnik absorpcji mikotoksyn. Szybkość wchłaniania nie zależy wyłącznie od ilości pobranych mikotoksyn i ryzyka wystąpienia niepożądanych skutków zdrowotnych, ale także od stopnia wydalanie mikotoksyn i biologicznej aktywnych ich metabolitów np. w mleku.

Innowacyjne Mleczarstwo

Organizacja badań w Unii Europejskiej w ramach perspektywy finansowej na lata 2014-2020

Rozwój gospodarczy UE musi polegać na zwiększeniu konkurencyjności, a co za tym idzie na położeniu nacisku na badania i innowacje. Cel ten może być w dużym stopniu osiągnięty poprzez zwiększenie nakładów na badania w sektorze prywatnym. Włączenie przemysłu w europejski program badań jest warunkiem wstępnym uczynienia badań ekonomicznie uzasadnionymi, lecz ciągle nie gwarantuje to uzyskania korzyści ekonomicznych. Należy więc powiązać wyniki badań z innowacjami przez nie sugerowanymi poprzez stworzenie nowych produktów i usług, a także nawet nowych rynków. Należy jednak uprościć system przyznawania grantów. Nowy program badań i innowacji określany jako Horizon2020 (H2020) różni się od poprzednich programów ramowych tym, że jest to forma pakietu obejmującego nie tylko sprawy badań, ale i innowacji, ich wdrażania, jak również innych inicjatyw, w tym edukacyjnych. Horizon2020 powinien wspierać wymianę idei i perspektyw z jednolitym podejściem we wszystkich jego elementach składowych. Podstawowym kryterium oceny projektów w ramach H2020 będzie ich doskonałość naukowa, żadne inne kryterium nie będzie brane pod uwagę. Państwom, których instytucje będą miały trudności ze spełnieniem powyższego wymogu zaleca się wspieranie badań z wykorzystaniem funduszy strukturalnych. UE będzie finansować 3 kierunki badań: badania pionierskie (frontier research), badania stosowane, badania wynikające z zainteresowania społecznego. Program Horizon2020 określa również 3 priorytety badawcze: przyszłe i nowe technologie (FET); nowe obszary badawcze, a społeczeństwo; projekty flagowe. KE będzie również wspierała platformy technologiczne, będące miejscem współpracy biznesu z nauką, w których wiodącą rolę w definiowaniu zagadnień badawczych ma biznes. W odniesieniu do innowacji, największe nadzieje są pokładane w Europejskim Instytucie Innowacji i Technologii (EIT), który zostanie włączony w Horizon2020, a którego celem jest zgranie badań i przekazywania wiedzy, w celu realizacji potrzeb biznesu poprzez powiązanie ludzi i idei koniecznych do wytworzenia innowacyjnych, nowych produktów i usług. Głównym narzędziem EIT w realizacji tego celu są tworzone Wspólnoty Wiedzy i Innowacji (KICs). Innymi problemami, które będą musiały być rozwiązane to sprawa własności intelektualnej oraz dostępu do wyników badań.

Innowacyjne Mleczarstwo

Perspektywy rozwoju polskiego przemysłu spożywczego w świetle badań foresightowych

Przemysł spożywczy należy do najważniejszych działów polskiej gospodarki. Wartość dodana brutto wytwarzana w tym sektorze stanowi ponad 12% dodanej brutto w całym przemyśle i jest blisko 1,7% wyższa niż wartość dodana brutto w przemyśle wydobywczym, 3,7 razy wyższa niż wartość dodana brutto w przemyśle materiałów budowlanych i ponad sześciokrotnie wyższa niż wartość dodana w przemyśle rafineryjnym i petrochemicznym. Także na tle Unii Europejskiej polski przemysł spożywczy zajmuje wysoka pozycję; wartość dodana brutto w polskim sektorze spożywczym stanowi 6.5% wartości dodanej w przemyśle UE, przy 4.1% Udziale Polski w produkcie europejskim brutto. Analizy wykonane na zlecenie Komisji Europejskiej wykazały, że pozycja konkurencyjna polskich producentów należy do najwyższych wśród krajów Unijnych. Jednakże ta wysoka pozycja konkurencyjna jest w dużej mierze oparta o przewagi cenowe. Aby ją utrzymać, niezbędne są inwestycje w innowacyjne technologie podnoszące wydajność pracy i jakość produktów przy jednoczesnym ograniczeniu negatywnego wpływu na środowisko.

Innowacyjne Mleczarstwo

Badania porównawcze chleba wypieczonego w laboratoryjnym piecu piekarniczym i domowym automacie do wypieku chleba

W artykule przedstawiono badania porównawcze dotyczące jakości pieczywa sporządzonego według różnych receptur, wypieczonego w laboratoryjnym piecu piekarniczym i domowym automacie do wypieku chleba. Materiał badawczy stanowiły bochenki chleba trzech receptur: chleb pszenny, chleb słonecznikowy i chleb żytni. Badane próbki pieczywa poddano badaniu sensorycznemu, fizykochemicznemu oraz ocenie punktowej. Na podstawie uzyskanych wyników oceny sumarycznej stwierdzono, że przy użyciu automatu uzyskujemy pieczywo gorszej jakości w porównaniu z chlebem wypieczonym w piecu do próbnych wypieków.

Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego

Wpływ ogrzewania ziarna pszenicy promieniami podczerwonymi na właściwości fizyczne produktów przemiału

W pracy przedstawiono wyniki badań wpływu obróbki cieplnej na wybrane właściwości fizyczne produktów przemiału. Obiektem badań było ziarno pszenicy odmiany Sukces. Ziarno o wilgotności początkowej 18% poddano działaniu promieni podczerwonych przez 30, 60, 90 i 120s. Przygotowane w ten sposób ziarno poddano przemiałowi a następnie oznaczone zostały wybrane parametry mąki i otrąb. Na podstawie wyników badań stwierdzono, że obróbka ziarna pszenicy promieniami podczerwonymi przed przemiałem powoduje znaczące zmiany wilgotności otrzymanych produktów przemiału oraz wpływa na wyciąg mąki oraz na gęstość usypową i kąt usypu.

Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego

Klasyfikacja wyposażenia do przetwórstwa ryb i innych hydrobiontów na tle cech podziału maszyn i aparatów przetwórstwa spożywczego

W artykule przedstawiono syntezę cech podziału wyposażenia technologicznego, stosowanego w przetwórstwie spożywczym. Na tym tle przedstawiono zarys klasyfikacji wyposażenia do przetwórstwa ryb i innych surowców pochodzenia wodnego, ze szczególnym uwzględnieniem maszyn do obróbki ryb.

Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego

Wybrane zabiegi obróbki wstępnej nasion rzepaku i ich wpływ na efektywność wytłaczania oleju

W pracy przedstawione zostały wyniki badań dotyczących wpływu obróbki wstępnej nasion rzepaku na wydajność procesu wytłaczania oleju. Analiza obejmowała wybraną grupę zabiegów cieplnych nie stosowanych dotąd w przemysłowym przerobie rzepaku, stosowanych przed procesem wytłaczania oleju. Badania ukierunkowano pod kątem uzyskania maksymalnej ilości wytłaczanego mechanicznie oleju, przy wykorzystaniu laboratoryjnej prasy typu ślimakowego.

Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego

Wpływ przechowywania zup w termoporcie na ich jakość sensoryczną

W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące wpływu przechowywania zup w termoportach na ich jakość sensoryczną. Analiza obejmowała przechowywanie w termoporcie zup (zagęszczanej, czystej i typu krem) w czasie do 6 godzin. Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono, że zupy pod względem jakości sensorycznej dobrze nadają się do przechowywania w termoporcie. Mimo zmian jakości sensorycznej zup, wraz z wydłużaniem czasu przechowywania, wciąż stwierdzano wysokie noty dla wszystkich wyróżników.

Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego

Efektywność energetyczna zakładów przemysłu spożywczego. Zarys problematyki i podstawowe definicje

W pracy przedstawiono podstawowe definicje stosowane do określania efektywności energetycznej w przemyśle spożywczym. Usystematyzowano wiedzę z zakresu przemian nośników energii i podano zakresy wskaźników efektywności energetycznej mogących służyć do oceny pracy zakładów produkcyjnych. Przedstawiono przepływy materiałowo–energetyczne w dwóch przykładowych typach zakładów przemysłu spożywczego na przykładzie przetwórstwa młynarskiego i piekarskiego, różniących się systemami energetycznymi i technologicznymi. Uwzględniając badania własne i dane literaturowe, przedstawiono zróżnicowane wskaźniki efektywności energetycznej w piętnastu branżach przetwórstwa spożywczego.

Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego

Badanie wpływu prędkości obrotowej miesiarki na jej moc napędu w trakcie miesienia ciasta żytniego

Celem pracy było określenie, w jaki sposób prędkości obrotowe miesienia wpływają na pobór mocy miesiarki i jak zmienny czas miesienia wpływa na jakość gotowego pieczywa. Otrzymane ciasto sporządzono metodą po-średnią, następnie poddano je fermentacji i wypiekano w temperaturze 230°C przez 35 minut. Proces miesienia ciasta żytniego przeprowadzono z wykorzystaniem miesiarki laboratoryjnej dwumiesidłowej typ JŻ – Sadkiewicz oraz miesiarki laboratoryjnej typ GM – 2. Wykorzystano 3 stopnie prędkości obrotowych miesiarki JŻ – Sadkiewicz (planetarne/miesidła I/miesidła II) [obr·min–1]: 1–48/160/320; 3–75/256/512; 5–117/396/592. Moc napędu mie-siarki oraz energię miesienia zmierzono za pomocą miernika energii. Najlepszą prędkością obrotową miesienia okazuje się prędkość z jaką działała miesiarka typu GM – 2. W przypadku miesiarki JŻ – Sadkiewicz o wyższych ob-rotach miesideł zaobserwowano znaczne skoki poboru mocy przez urządzenie.

Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego

Wykorzystanie komputerowej analizy obrazu do oznaczania zawartości wody wolnej w mięsie metodą Graua-Hamma - wpływ wielkości nacisku i czasu na wynik oznaczenia

Zdolność utrzymywania wody przez mięso i jego przetwory jest ważnym aspektem zarówno z technologicznego jak i ekonomicznego punktu widzenia. Jedną z popularnych metod oznaczania zawartości wody wolnej jest metoda Graua - Hamma, która opiera się na pomiarze powierzchni plam sprasowanej próbki mięsa i nacieku. Celem pracy było zbadanie jak na wynik zawartości wody wolnej wpływa wielkość zastosowanego nacisku i czas jego działania oraz sprawdzenie czy do pomiaru powierzchni plam można zastosować program do komputerowej analizy obrazu NIS - Elements BR 2.20 (Nikon Corporation, Tokyo, Japonia). Zawartość wody wolnej oznaczano w mięsie wołowym (m. semitendinosus). Próbki o masie 0,3 g poddawano naciskowi 1, 2 i 5 kg przez czas 1, 3, 5, 7, 10 min. Powierzchnię otrzymanych plam mięsa i nacieku mierzono przy użyciu programu NIS - Elements BR 2.20. St wierdzono, że dzięki zastosowaniu programu komputerowego możliwe jest szybkie i precyzyjne uzyskanie wymiarów powierzchni plam, bez konieczności obrysowywania konturów plam czy też innych czasochłonnych zabiegów. Analiza statystyczna wykazała, że na wynik zawartości wody wolnej wpływa zarówno wielkość zastosowanego nacisku, jak i czas jego działania. Odnotowano brak statystycznie istotnych różnic pomiędzy wynikami uzyskanymi w następujących warunkach: nacisk 2 kg przez 1, 3, 5, 7 i 10 min., 1 kg przez 3, 5 , 7 i 10 min. oraz 5 kg przez 1 min. Otrzymane wyniki dają podstawę do porównywania wartości otrzymywanych przy zróżnicowanym nacisku i czasie jego działania.

Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego

Skład podstawowy i kruchość mięsa wołowego mieszańców ras mięsnych i ras typu użytkowego mlecznego

Celem przeprowadzonych badań było porównanie podstawowego składu chemicznego musculus semitendinosus oraz musculus longissiumus lumborum, pozyskanych z bydła mieszańców ras czarno–biała x limousine oraz bydła typu użytkowego mlecznego rasy czarno–białej. Dodatkowo przeprowadzono porównanie wartości pH i parametrów barwy, a po obróbce termicznej, analizę wartości maksymalnej siły cięcia poszczególnych mięśni za po-mocą ostrza Warnera–Bratzlera. Stwierdzono nieznacznie wyższą zawartość tłuszczu w m. longissiumus lumbo-rum bydła rasy czarno–białej, a niższą zawartość wody i białka. Mięso mieszańców ras czarno–biała x limousine miało jaśniejszą barwę oraz nieco korzystniejszą kruchość. Doświadczenie wymaga kontynuacji dla wyraźnego potwierdzenia występujących tendencji na większej populacji bydła doświadczalnego.

Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego

Współzależność między zdolnością kiełkowania a wybranymi cechami nasion świerka pospolitego (Picea Abies)

Określono prędkość krytyczną unoszenia, grubość, szerokość, długość, kąt tarcia ślizgowego i masę nasion świerka pospolitego z 3 jego partii oraz wyznaczono dla nich współczynniki kształtu, pole przekroju poprzecznego, objętość i gęstość. Następnie nasiona te poddano kiełkowaniu, a proces ten scharakteryzowano zdolnością kiełkowania. Porównano te cechy między sobą wykorzystując analizę wariancji z klasyfikacją pojedynczą oraz analizę korelacji. Zauważono, że ze wskaźnikiem czasu kiełkowania nasion, zarówno tych krótkookresowo, jak i długookresowo przechowywanych, najbardziej jest związana ich prędkość krytyczna unoszenia i masa. Aby uzyskać wyższą zdolność kiełkowania z materiału nasiennego należy wydzielić nasiona najlżejsze, a dla uzyskania większej równomierności wschodów wysiewanych nasion – przeprowadzić sortowanie za pomocą rozdzielaczy pneumatycznych lub wibracyjnych.

Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego

Zmiany masy w trakcie produkcji wędzonek metodami tradycyjnymi

W pracy przedstawiono wyniki badań zmian masy podczas produkcji regionalnych wędlin tradycyjną metodą w popularnych obecnie gospodarstwach agroturystycznych. Do badań przeznaczono trzy surowce tj.: szynkę, karkówkę i schab. Proces produkcyjny obejmował następujące etapy: peklowanie (ręczne, nastrzykowe), wędzenie (wędzarnia mała, przystosowana dla małych gospodarstw), parzenie (w piecu konwekcyjno-parowym). Uzyskano wydajność produkcyjną rzędu 70 – 80%. Największe ubytki masy wynoszące ok. 30% wykazano przy produkcji szynki.

Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego

Rozważania na temat jakości produktów spozywczych

W artykule przedstawiono różne sposoby datowania produktów spożywczych. Omówiono także problem pogar-szania składu wielu produktów oraz zachodzące zmiany w przygotowaniu żywności.

Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego

Równanie regresji zapotrzebowania energetycznego w procesie mycia rurociągu metodą CIP

W pracy przedstawiono wyniki pomiaru zapotrzebowania energetycznego w procesie mycia rurociągu metodą CIP, której składnikami są: energia na ogrzewanie czynników myjących i energia do napędu pompy. Badania przeprowadzono na laboratoryjnej dwuzbiornikowej stacji mycia. Środkiem myjącym była czysta woda wodo-ciągowa. Podczas badań mierzono parametry procesu, parametry cieczy myjącej oraz parametry zasilania. Ba-dania przeprowadzono w celu ustalenia wpływu prędkości przepływu (w), ciśnienia (p), temperatury (T) i obję-tości wody myjącej (v) na całkowite zużycie energii w procesie mycia. Zużycie energii jako funkcję mierzonych wielkości aproksymowano wielomianem stopnia drugiego z interakcjami czynników. Przeprowadzono analizę otrzymanej funkcji regresji opisującej całkowite zużycie energii w procesie mycia. Największy wpływ na energię mycia ma temperatura i objętość wody. Znacznie mniejszy wpływ ma prędkość przepływu i ciśnienie.

Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego

Porównanie metod oceny stopnia umycia powierzchni produkcyjnych w systemie CIP

W pracy porównano dwie metody oceny czystości powierzchni produkcyjnych po procesach mycia, pod kątem obecności pozostałości zanieczyszczeń fizycznych. Pierwsza metoda polegała na wizualnej ocenie powierzchni, natomiast w metodzie drugiej, do oceny pobierano z powierzchni wymazy. Zamieszczony przykład dotyczył oceny stopnia usuwania zanieczyszczeń mlekowych w płytowych wymiennikach ciepła, mytych w systemie CIP. Uzyskane wyniki mogą być wykorzystywane przy podejmowaniu decyzji dotyczącej wyboru danej metody do oceny czystości powierzchni produkcyjnych w zakładach przemysłu spożywczego. Wybór określonej metody uzależniono od wymaganych reżimów higieny obowiązujących w zakładzie.

Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego

Energooszczędne przetwarzanie ziarna kukurydzy

W pracy przedstawiono badania związane z opracowaniem nowej technologii przetwarzania ziarna kukurydzy po zbiorze kombajnowym na cele paszowe. Zgniecenie wilgotnego ziarna kukurydzy a następnie suszenie w tej postaci prowadzi do oszczędności około 50% energii wykorzystywanej w tradycyjnym procesie otrzymywania śruty kukurydzianej.

Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego

Wyniki badań wstępnych rozdzielania mieszaniny w tryjerze obiegowym za stożkową powierzchnią roboczą. Etap II. Separator z powierzchnią roboczą obracającą się wokół osi własnej zasilanej od strony większej średnicy

Praca dotyczy oceny skuteczności rozdzielania dwuskładnikowej (modelowej) mieszaniny składającej się z cząstek długich (ziaren żyta) i krótkich (nasion gorczycy) w separatorze z powierzchnią roboczą w postaci ściętego stożka z wgłębieniami, którą zasilano od strony większej średnicy i wprawiano w ruch obrotowy wokół osi własnej. Podano stochastyczne modele opisujące wpływ podstawowych czynników konstrukcyjnych i eksplo-atacyjnych separatora na skuteczność rozdzielania mieszaniny.

Inżynieria Przetwórstwa Spożywczego

Edukacja zdrowotna w środowisku szkolnym - badanie opinii i oczekiwań uczniów gimnazjów i liceów

Wprowadzenie i cel pracy. Edukacja zdrowotna stanowić winna jedno z nadrzędnych zadań systemu szkolnictwa. Zdobycie we wczesnym okresie rozwoju podstawowej wiedzy dotyczącej zachowań zdrowotnych może korzystnie wpłynąć na stan zdrowia społeczeństwa. Zapewnienie uczniom dostępu do wiedzy na temat zdrowia może stanowić wyzwanie, niemniej korzyści są niepodważalne. Celem pracy jest określenie stanowiska młodzieży na temat pomysłu wprowadzenia do szkół edukacji zdrowotnej oraz oczekiwań, co do treści i metod nauczania takiej tematyki. Materiał i metody. Badaniem objęto 200 respondentów: 100 chłopców oraz 100 dziewcząt. Wśród nich było 100 gimnazjalistów oraz 100 licealistów. Rozkład respondentów według zmiennych umożliwia porównanie wyników uzyskanych w gimnazjach i liceach. Zastosowano autorski kwestionariusz składający się z 15 pytań zamkniętych oraz jednego otwartego. Wyniki. 91% gimnazjalistów i 83% licealistów wie, czym jest edukacja zdrowotna. Najistotniejsze źródła informacji o zdrowiu dla gimnazjalistów i licealistów to odpowiednio: rodzice, rodzina: 26% i 24%, Internet: 20% i 23%, szkoła: 16%, i 12%. Edukację zdrowotną w szkole za potrzebną uważa 72% gimnazjalistów i 65% licealistów. 13 respondentów z gimnazjum oraz 21 z liceum nie miało styczności z żadną formą edukacji zdrowotnej. Wnioski. W szkołach zaniedbywane jest przekazywanie treści związanych ze zdrowiem. Należy dołożyć starań, aby ta tematyka była omawiana w szerszym zakresie. Należy szukać nowych sposobów prowadzenia zajęć z edukacji zdrowotnej, angażować odpowiednio do tego przygotowane osoby oraz nie powtarzać tych samych treści. Nieprzestrzeganie tych warunków powoduje, iż odbiorcy nie czerpią z zajęć pożądanych korzyści.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Satysfakcja z życia kobiet ciężarnych

Wstęp. Satysfakcja z życia odnosi się do procesu poznawczego każdego człowieka. Określa się ją jako poczucie zadowolenia, które stanowi wypadkową dotyczącą oczekiwań i uzyskanych efektów. Cel pracy. Celem badań była ocena poziomu satysfakcji z życia ciężarnych w zależności od sytuacji socjodemograficznej. Materiał i metodyka. Badaniami objęto 203 kobiety ciężarne zgłaszające się do poradni ginekologiczno-położniczych na terenie miasta Lublina. Badania przeprowadzono od stycznia do kwietnia 2013 roku. Od badanych kobiet uzyskano zgodę na udział w przeprowadzeniu badań po uprzednim objaśnieniu celu oraz przebiegu badań. Badania były dobrowolne i anonimowe. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem standaryzowanej Skali Satysfakcji z Życia (Satisfaction With Life Scale – SWLS) i kwestionariusza ankiety autorskiej w celu zgromadzenia danych demograficznych. Wyniki. Na podstawie średniej oceny satysfakcji z życia stwierdzono, że 70,94% (n=144) kobiet odczuwało przeciętną satysfakcję z życia. Niską satysfakcję z życia miało 14,78%. Natomiast wysoką odczuwało 14,28% (n=29) badanych ciężarnych. Średnia satysfakcja z życia w badanej grupie ciężarnych wynosiła 22,35± 5,50. Wnioski. Analiza uzyskanych wyników badań wykazała, że badane kobiety ciężarne cechowała przeciętna satysfakcja z życia. Wiek warunkował satysfakcję z życia ciężarnych, która była większa w grupie kobiet w wieku 19–34 lata aniżeli w grupie poniżej 18. roku życia. Satysfakcja z życia kobiet w okresie ciąży była warunkowana przez stan cywilny i sytuację materialną badanych. Ciężarne z wykształceniem wyższym odczuwały większą satysfakcję z życia niż badane z wykształceniem średnim oraz podstawowym lub zawodowym.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Porównanie aktywności fizycznej i diety u kobiet i mężczyzn chorych na cukrzycę typu 2

Cukrzyca typu 2 zaliczana jest do chorób przewlekłych niezakaźnych. W powstawaniu tego schorzenia zasadniczą rolę odgrywają predyspozycje genetyczne oraz czynniki środowiskowe. Wśród nich należy wymienić styl życia, sposób żywienia, niską aktywność fizyczną, wiek, otyłość i inne. Celem pracy było porównanie aktywności fizycznej i diety u kobiet i mężczyzn chorych na cukrzycę typu 2. Badania przeprowadzono w poradniach diabetologicznych w województwie małopolskim od kwietnia 2011 do lutego 2012 roku. Do badań zakwalifikowano 120 pacjentów (60 kobiet i 60 mężczyzn) z rozpoznaną cukrzycą typu 2. Wśród ankietowanych przeprowadzono anonimową ankietę, która zawierała pytania dotyczące stylu życia badanych. Większość kobiet i mężczyzn deklarowała bierny sposób spędzania wolnego czasu. Zdecydowana większość ankietowanych 70% respondentek i 63% respondentów oglądała programy w telewizji od 2 do 5 godzin dziennie. Większość badanych stosowała prawidłową dietę: planowała skład i kaloryczność posiłków, nie słodziła napojów oraz konsumowała posiłki o stałej porze dnia. Mężczyźni częściej niż kobiety popełniali błędy takie jak: dosalanie potraw, konsumpcja tłustego mięsa, mięsa wieprzowego, spożywanie tłustych kiełbas i słodyczy. Należy poszerzyć edukację pacjentów z zakresu stosowania aktywności ruchowej i odpowiedniej diety w cukrzycy i profilaktyce innych chorób przewlekłych. Należy opracować programy aktywności fizycznej u pacjentów, gdyż większość badanych deklarowała bierny sposób wypoczynku.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Bariery uprawiania turystyki przez osoby niepełnosprawne w kontekście statusu materialnego

Aktywność ruchowa wśród osób niepełnosprawnych jest czynnikiem rewalidacyjnym, stąd stanowi ważny element w życiu tej grupy ludzi. Niestety, podejmowanie aktywności turystycznych i ruchowych przez osoby niepełnosprawne jest o wiele bardziej skomplikowane niż w przypadku osób pełnosprawnych. Wielu niepełnosprawnych nie podróżuje w ogóle, inni są aktywni w tym zakresie, aczkolwiek napotykają wiele trudności. Trudności te wynikają z braku znajomości problematyki turystyki osób niepełnosprawnych przez pracowników branży turystycznej, co jest konsekwencją znikomego rozeznania w tej sferze aktywności osób niepełnosprawnych w społeczeństwach. Celem niniejszej pracy jest próba wypełnienia luki dotyczącej znajomości barier uprawiania turystyki przez osoby niepełnosprawne. Materiał badawczy obejmuje wyniki badań, które przeprowadzono wśród 518 osób niepełnosprawnych. W grupie badanych znajdowało się: 58 osób z dysfunkcjami wzroku (11,2%), 253 osoby z dysfunkcjami słuchu (48,8%) oraz grupa 207 osób z dysfunkcjami narządu ruchu (40,0%). Metodą badawczą był sondaż diagnostyczny. Badania przeprowadzono za pomocą kwestionariusza wywiadu. Wyniki badań wskazują, iż największą przeszkodę w uprawianiu turystyki przez osoby niepełnosprawne, bez względu na rodzaj niepełnosprawności stanowią bariery finansowe. Status materialny ma znaczący wpływ na deklarowanie barier finansowych, organizacyjnych, społecznych i braku ofert przez osoby z dysfunkcją słuchu i ruchu.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Zagrożenia zdrowotne związane z genetycznie modyfikowaną żywnością (GMF)

Od czasu kiedy produkcja żywności modyfikowanej genetycznie stała się faktem, coraz więcej uwagi przywiązuje się do oceny bezpieczeństwa i potencjalnych zagrożeń związanych z rozpowszechnieniem się GMO. Szczególnie dużo uwagi przywiązuje się do oceny bezpośredniego wpływu żywności modyfikowanej genetycznie na zdrowie człowieka. Celem prezentowanej pracy jest przedstawienie potencjalnych i realnych zagrożeń dla zdrowia ze strony GMO.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Lęk przed porodem w III trymestrze ciąży i jego powiązania ze stanem noworodka

Wstęp. Wiele badań na świecie sugeruje powiązanie prenatalnego niepokoju i nieprawidłowego przebiegu ciąży ze stanem zdrowia noworodka. Skutecznym predyktorem dobrostanu kobiet ciężarnych i noworodków może być wsparcie społeczne od bliskich osób. Cel. Ocena lęku przed porodem i jego związek ze stanem zdrowia noworodka w skali Apgar, masą ciała i nieprawidłowościami pępowiny oraz określenie predyktorów dobrostanu kobiet. Materiał i metody. Badania przeprowadzono w III trymestrze ciąży u 199 kobiet. Lęk przed porodem mierzono Kwestionariuszem Lęku Porodowego (KLPII). Wykorzystano również Berlińskie Skale Wsparcia Społecznego (BSSS) oraz Skalę Satysfakcji z Życia (SWLS). Po porodzie zebrano dane dotyczące oceny noworodków w skali Apgar, masę ciała noworodków i wystąpienie powikłań pępowinowych podczas porodu. Wyniki. Nie stwierdzono różnicy w poziomie lęku przed porodem u matek ze względu na niską wagę ciała noworodków, niską punktację w skali Apgar i powikłania pępowiny. Satysfakcja z życia jest związana z otrzymanym wsparciem społecznym. Wraz ze wzrostem ryzyka ciąży wzrasta poziom otrzymanego przez kobiety wsparcia społecznego. Wnioski. Lęk przed porodem u kobiet w III trymestrze ciąży nie jest związany ze złym stanem noworodka. Należy prowadzić dalsze badania oceniające związek lęku przed porodem ze stanem zdrowia noworodka.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Ocena wybranych czynników ryzyka chorób układu krążenia osób o zróżnicowanym stanie odżywienia na przykładzie studentów Wydziału Wychowania Fizycznego i Sportu AWF w Białej Podlaskiej

Wprowadzenie. Nieprawidłowe żywienie, nadciśnienie tętnicze, nadmierna masa ciała oraz zaburzenia wskaźników biochemicznych krwi u młodych osób mogą mieć znaczący wpływ na rozwój chorób układ krążenia w wieku dorosłym. Wczesne wykrywanie i przeciwdziałanie występowaniu czynników ryzyka może radykalnie zmniejszyć zachorowalność w przyszłości. Cel pracy. Celem pracy było zbadanie, czy występują różnice w zwyczajowo spożywanej diecie, profilu lipidowym i ciśnieniu tętniczym krwi, oraz wykazanie, czy analizowane czynniki stanowią ryzyko zagrożenia rozwoju chorób układu krążenia u studentów Wydziału Wychowania Fizycznego i Sportu AWF w Białej Podlaskiej różniących się wskaźnikiem względnej masy ciała (BMI). Materiał i metody. Badaniami objęto 340 studentów. Wielkość cech somatycznych i żywieniowych oceniono ogólnie przyjętymi metodami. Wykonano standardowe pomiary ciśnienia tętniczego oraz oznaczono stężenie cholesterolu (TC) i triglicerydów (TG) w surowicy krwi. Analizie poddano parametry antropometryczne, biochemiczne, żywieniowe, oraz ciśnienie tętnicze krwi w grupach osób różniących się wskaźnikiem względnej masy ciała. Wyniki. Wykazano, że wraz ze wzrostem BMI nastąpił spadek spożycia energii, białka oraz tłuszczu, którego pobranie z diety było istotnie niższe (p≤0,05) u mężczyzn z nadwagą aniżeli z masą ciała w normie (80,1±36,3 kcal∙d-1 vs. 94,7±35,9 kcal∙d-1). Wzrost masy ciała nie powodował natomiast istotnych zmian odsetka osób, u których średnie wartości stężenia TC i TG w surowicy krwi przekraczały wartości graniczne (TC>190mg/dl i TG>150mg/dl), jednakże miał wpływ na istotne zwiększenie odsetka kobiet (G=6,04; p≤0,05) z ciśnieniem prawidłowym wysokim. Wnioski. Przeprowadzone badania przyczyniły się do pogłębienia wiedzy na temat zależności pomiędzy BMI a czynnikami ryzyka chorób układu krążenia. Wykazano, że masa ciała miała znaczący wpływ na zmiany niektórych czynników ryzyka chorób układu krążenia.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Niektóre czynniki wpływające na trafność kwestionariusza częstości spożycia SFFQ w grupie dzieci przedszkolnych - doniesienie z badań w Krakowie

Wprowadzenie. Prowadzenie badań epidemiologicznych nad zależnością pomiędzy stanem zdrowia a sposobem żywienia wymaga, w pierwszej kolejności, trafnej oceny spożycia pokarmów oraz podaży składników pokarmowych. Cel. Celem badań była ocena wpływu wybranych czynników na trafność kwestionariusza częstości spożycia SFFQ w grupie dzieci przedszkolnych w wieku 3 lat ze środowiska krakowskiego. Materiał i metody. Do badań włączonych zostało 172 dzieci trzyletnich. W badaniach porównano podaż energii i wybranych składników pokarmowych, oszacowanych na podstawie półilościowego kwestionariusza częstości spożycia (SFFQ), z podażą tych składników, oszacowaną na podstawie trzech wywiadów 24-godz. Stopień zgodności pomiędzy badanymi metodami pomiaru określono na podstawie analizy skorygowanych współczynników korelacji Spearmana. Wyniki. Najwyższe współczynniki korelacji pomiędzy podażą oszacowaną na podstawie kwestionariusza SFFQ oraz trzech wywiadów 24-godz. zaobserwowano dla podaży witaminy B2 (RS=0,635) oraz wapnia (RS=0,605), natomiast najniższe dla podaży witamin PP oraz A (odpowiednio RS =0,344 i RS=0,355). Czynnikiem w największym stopniu wpływającym na trafność danych żywieniowych było uczęszczanie przez dziecko do przedszkola. Zaobserwowano również różnice w wielkości współczynników korelacji w zależności od poziomu wykształcenia i wieku matki oraz od masy ciała dziecka. Wnioski. Podaży energii oraz wszystkich badanych składników pokarmowych, oszacowana na podstawie kwestionariusza SFFQ, była znacząco wyższa w porównaniu do podaży wyliczonej na podstawie powtarzanych wywiadów 24-godz. Jednak trafność pomiaru podaży energii oraz podstawowych składników pokarmowych, mierzona współczynnikiem korelacji, była akceptowalna w odniesieniu do innych narzędzi wykorzystywanych do oceny żywienia dzieci.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Problem ortoreksji w grupie studentów kierunku dietetyka

Wprowadzenie i cel. Ortoreksja jest definiowana jako nadmierne zaabsorbowanie tematyką jedzenia, przygotowywanie posiłków według ściśle określonych zasad, podporządkowanie swojego życia restrykcyjnej diecie. Celem badania była ocena zagrożenia ortoreksją wśród studentów kierunku dietetyka, ocena związku pomiędzy realizowanymi studiami a tendencjami do prezentowania zachowań ortorektycznych. Kolejnym celem była próba znalezienia czynników predysponujących do występowania tego zaburzenia w grupie przyszłych dietetyków. Materiał i metoda. Badania przeprowadzono wśród 155 studentów kierunku dietetyka Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Do badania zastosowano ankietę personalną oraz dwa kwestionariusze, które posłużyły do diagnozy ortoreksji: test autorstwa Stevena Bratmana (BOT) oraz test ORTO-15. Wyniki. Co trzecia osoba badana spełniała kryteria diagnostyczne ortoreksji. 39% znalazło się w grupie podwyższonego ryzyka, a 28% badanych nie zgłaszało żadnych symptomów charakterystycznych dla ortoreksji. Analiza danych uzyskanych kwestionariuszem BOT wskazuje na najsilniejszy spadek tendencji to zachowań ortorektycznych między I a II rokiem studiów licencjackich. Test ORTO-15 natomiast wskazuje na podobny spadek, ale między I a II rokiem studiów uzupełniających magisterskich. Wnioski. Problem występowania ortoreksji w grupie studentów kierunku dietetyka należy uznać za znaczny w porównaniu z podobnymi grupami z innych krajów. Studenci dietetyki płci męskiej charakteryzują się mniejszymi tendencjami ortorektycznymi niż kobiety. Duże zróżnicowanie wyników uzyskanych dwoma różnymi kwestionariuszami sugeruje konieczność przeprowadzenia dokładniejszych badań nad ich trafnością i rzetelnością.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Rehabilitacja pacjentów ze stomią jelitową

Wprowadzenie i cel pracy. Obecnie w Polsce występuje tendencja wzrostowa zachorowalności na choroby dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Według danych szacunkowych, w Polsce każdego roku wykonuje się 6 tys. stomii, a osób żyjących ze stomią jest około 20 tysięcy. Celem pracy było ukazanie holistycznego podejścia personelu pielęgniarskiego do rehabilitacji pacjentów po zabiegu wyłonienia stomii,i z uwzględnieniem zalecanych ćwiczeń ruchowych, a także rehabilitacji w sferze seksualnej i psychospołecznej. Opis stanu wiedzy. Rehabilitacja to proces, który ma na celu zmniejszenie niedostosowania fizycznego, psychicznego, społecznego i zawodowego spowodowanego chorobą lub który jest skutkiem jej leczenia. Zalecane jest, aby pacjenci leczeni z powodu chorób jelit, zwłaszcza z powodu nowotworów jelita grubego, uczestniczyli w różnych formach rehabilitacji. Pacjenci leczeni chirurgicznie, u których został wyłoniony brzuszny odbyt, powinni być poddani rehabilitacji fizycznej, którą należy rozpocząć już w okresie przedoperacyjnym. Aby zapewnić pacjentowi komfort psychiczny pielęgniarka powinna informować i wyjaśniać pacjentowi, co będzie się z nim działo w kolejnych etapach zdrowienia, umocni to poczucie bezpieczeństwa, złagodzi napięcia i negatywne emocje chorego. Rehabilitacja seksualna może odbywać się zarówno w sferze fizycznej, jak i psychicznej, zależy to od rozległości i stopnia zabiegu. Często wystarczającą terapią jest rozmowa i wyjaśnienie problemów w obecności partnera i osoby kompetentnej, terapeuty. Duże znaczenie dla powodzenia terapii odgrywają uczucia i kultura partnera. Podsumowanie. Rehabilitacja kompleksowa pacjentów ze stomią w równym stopniu powinna być realizowana w sferze, fizycznej, biologicznej, psychicznej i społecznej pacjenta.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Zasady, wskazania i dokumentowanie stosowania środków przymusu bezpośredniego w domach pomocy społecznej

Wprowadzenie. W polskich domach pomocy społecznej przebywa obecnie prawie 80 tys. pensjonariuszy. Znaczącą większość z nich stanowią osoby przewlekle chore psychicznie oraz osoby niesprawne intelektualnie. Należą one do grupy zwiększonego ryzyka wystąpienia zaburzeń zachowania wymagających stosowania środków przymusu bezpośredniego. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie aktualnych przepisów prawa wraz z komentarzem oraz opis prawidłowego prowadzenia, w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, obowiązującej w takich przypadkach dokumentacji medycznej. Stosowanie środków przymusu bezpośredniego jest w polskim prawie zdefiniowane w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego z roku 1994 oraz wydanym w oparciu o zmiany w tejże ustawie rozporządzeniu Ministra Zdrowia, które precyzyjnie określa wskazania do stosowania środków przymusu bezpośredniego, z zaznaczeniem, iż użycie tychże środków za każdym razem winno być traktowane jako środek ostateczny. Obowiązujące w tym zakresie w Polsce przepisy prawa dopuszczają stosowanie czterech różnych form przymusu bezpośredniego, z których każda, w większym lub mniejszym stopniu, wiąże się z ograniczeniem swobody i wolności pacjenta. Dokonując wyboru środka przymusu bezpośredniego, należy uwzględniać stopień zagrożenia pacjenta dla samego siebie, jak też dla innych osób przebywających w jego najbliższym otoczeniu, a także stosować obowiązujące przepisy prawa, co pozwoli na ograniczenie prawdopodobieństwa popełnienia błędów.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Relacje partnerskie w leczeniu niepłodności

Wprowadzenie. W Polsce szacuje się, że kłopoty z rozrodem ma 15% par, co oznacza, że skalę niepłodności w naszym kraju ocenia się na poziomie ponad miliona par. Partnerzy leczący się z powodu niepłodności narażeni są na wiele konsekwencji dotyczących różnych aspektów ich życia, w tym także ich relacji. Cel pracy. Psychologiczna ocena relacji partnerskich przez kobiety leczące się z powodu niepłodności. Materiał i metoda. Przeprowadzono dwuetapowe badanie: w etapie pierwszym – jakościowym dokonano oceny jakości relacji partnerskich w sytuacji doświadczania niepłodności. W etapie drugim – ilościowym, w oparciu o autorski kwestionariusz „Kosztów psychologicznych w leczeniu niepłodności” określono skalę problemu. Badaniem zostało objętych: w etapie I – 10 kobiet; w etapie II – 312 kobiet leczących się z powodu niepłodności. Wyniki. Analiza jakościowa wywiadów (etap I) pozwoliła określić znaczenie nadawane relacjom z partnerem przez kobiety leczące niepłodność. W analizie statystycznej (etap II) stwierdzono istnienie zależności pomiędzy pogorszeniem relacji partnerskiej oraz satysfakcji z życia seksualnego a ogólnym poziomem kosztów psychologicznych, nie stwierdzono natomiast zależności z wiekiem, czasem leczenia niepłodności i metodami leczenia niepłodności oraz poglądami bioetycznymi. Wnioski. Leczeniu niepłodności zawsze podlegają oboje partnerzy, zaś jakość ich relacji ma odzwierciedlenie we współpracy pacjentów z lekarzami, a co za tym idzie w efektywności leczenia medycznego.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Aspekt behawioralny postawy młodzieży kończącej szkoły średnie wobec genetycznych modyfikacji organizmów (GMO) i żywności modyfikowanej genetycznie (GMF)

Wprowadzenie. Na postawę składa się określone zachowanie uwarunkowane z jednej strony wiedzą o danym zjawisku, a z drugiej strony indywidualnym stosunkiem emocjonalnym. Cel. W niniejszym opracowaniu zostanie przedstawiony jedynie aspekt behawioralny postawy młodzieży wobec genetycznych modyfikacji organizmów i żywności modyfikowanej genetycznie. Pozostałe aspekty tej postawy – wiedza, emocje – zostały omówione w innych opracowaniach [1, 2]. Materiał i metoda. Badania zostały przeprowadzone na próbie 500 uczniów kończących szkoły średnie z terenu województwa lubelskiego. Narzędziem badawczym był kwestionariusz ankiety. Zgromadzony materiał został poddany analizie statystycznej z wykorzystaniem pakietu SPSS. Badanie związku przeprowadzono w oparciu o zastosowanie testu Chi2, przyjmując poziom istotności p<0,05. Wyniki. Respondenci są przeciwni uprawie roślin/hodowli zwierząt GM we własnym gospodarstwie. W przypadku hodowli zwierząt we własnym gospodarstwie, respondenci są przeciwni karmieniu zwierząt hodowlanych paszą pochodzącą z roślin GM. Zdaniem respondentów, nie istnieją wyniki rzetelnych badań na temat skutków zdrowotnych spożywania GMF. Respondenci nie mają zaufania do żywności wyprodukowanej na bazie GMO. Respondenci przywiązują coraz większą wagę do zdrowego odżywiania się. Jako konsumenci żywności respondenci są skłonni zapłacić więcej za produkty spożywcze wolne od GM. Wnioski. Analiza materiału badawczego wykazała dosyć sceptyczne nastawienie młodzieży do genetycznych modyfikacji i żywności modyfikowanej genetycznie.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Wiedza pielęgniarek województwa lubelskiego i podkarpackiego w zakresie czynników ryzyka nowotworów piersi

Wstęp. Rak piersi w 2008 roku stanowił w Polsce u kobiet drugą przyczynę umieralności, a pierwszą wśród zachorowań na nowotwory. Tak niepomyślne wyniki uwarunkowane są zbyt późnym rozpoznawaniem nowotworów piersi oraz nadal małym odsetkiem Polek uczestniczących w populacyjnych badaniach skriningowych. Istotne znaczenie w prewencji nowotworów piersi, prowadzącej do zmniejszania zachorowalności i umieralności, a tym samym zapobiegającej niekorzystnym zjawiskom w obszarze zdrowia, ma aktualna wiedza dotycząca profilaktyki. Cel pracy. Ocena poziomu wiedzy pielęgniarek w zakresie czynników ryzyka i profilaktyki nowotworów piersi. Materiał i metody. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego w grupie 184 pielęgniarek województwa lubelskiego i podkarpackiego, w latach 2009/2010. Posłużono się autorskim kwestionariuszem ankiety. Dane poddano analizie statystycznej z zastosowaniem testu χ2 Pearsona. Wyniki. Pielęgniarki za główne czynniki ryzyka nowotworów piersi uznały: rodzinne występowanie nowotworów piersi oraz innych chorób nowotworowych, stosowanie leków hormonalnych, narażenie na działanie promieniowania jonizującego, palenie tytoniu, a także wpływ środowiska. Najpopularniejszym, w opinii badanych pielęgniarek, programem profilaktycznym była akcja Różowa wstążka, a źródłem wiedzy w zakresie zasad profilaktyki nowotworów Internet. Wnioski. Wiedza pielęgniarek dotycząca profilaktyki nowotworów piersi powinna być na wyższym poziomie. Widoczne różnice w wiedzy pielęgniarek dotyczącej znajomości programów profilaktycznych oraz źródeł wiedzy na temat profilaktyki nowotworów piersi w obu województwach nie wpływają na poziom wiedzy w tym zakresie.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Wpływ reklamy na wybory zdrowotne Polaków

Wprowadzenie. Reklama jest najbardziej zauważalnym przejawem działań marketingowych i od zawsze wzbudza wśród społeczeństwa zarówno pozytywne, jak i negatywne emocje. Ważnym aspektem współczesnej reklamy jest jej wpływ na codzienne wybory zdrowotne ludzi. Cel pracy. Przeprowadzono badania pilotażowe analizujące wpływ różnych form reklamy na codzienne zachowania zdrowotne dorosłych Polaków. Materiał i metoda. W pracy badawczej posłużono się metodą sondażu diagnostycznego z zastosowaniem techniki ankiety. Materiał badawczy stanowiła losowo dobrana grupa 50 dorosłych Polaków w przedziale wiekowym 30–60 lat. Respondentów z terenu miasta Nysa zapytano o wpływ reklamy na ich decyzje dotyczące zdrowego żywienia, aktywności fizycznej, zakupu leków i suplementów diety oraz środków pielęgnacji i higieny ciała. Wyniki. Zgromadzony w trakcie badań materiał empiryczny pozwolił na sformułowanie interesujących wniosków. Okazało się, że 42% respondentów często kupuje różne produkty, kierując się tym, co sugeruje reklama, a najbardziej przekonywające są dla nich wszelkiego rodzaju wizualizacje prezentowane w telewizji. Duży odsetek badanych (60%) deklaruje jednak brak zaufania do produktów reklamowanych jako prozdrowotne. Ponadto respondenci odpowiadali, iż w przypadku problemów zdrowotnych nie sugerują się reklamą (52%), ale korzystają z porady lekarza. Z drugiej strony na pytanie o to, czy kupują leki reklamowane w telewizji, większość odpowiedziała, że tak (70%). Tylko 16% badanych przyznało, że nieliczne kampanie reklamujące sport i rekreację mogą ich zachęcić do aktywności ruchowej, pozostali wykazują obojętność w tej sprawie. Wnioski. Badania wykazały jednak dość znaczny wpływ reklamy na wiele decyzji respondentów i ten fakt należałoby wykorzystać do promowania codziennych zachowań prozdrowotnych.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Kontrola wewnętrzna działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych w podmiotach leczniczych w świetle obowiązujących aktów prawnych

Wstęp. Zgodnie z Ustawą z 5 grudnia 2008 roku o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, na kierownikach podmiotów leczniczych lub innych osobach udzielających świadczeń zdrowotnych ciąży obowiązek prowadzenia kontroli wewnętrznej w zakresie realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. Zasadniczym aktem prawnym regulującym zasady prowadzenia kontroli wewnętrznej jest Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 27 maja 2010 roku w sprawie zakresu, sposobu i częstotliwości prowadzenia kontroli wewnętrznej w obszarze realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. Cel pracy. Celem niniejszego artykułu jest charakterystyka warunków prowadzenia kontroli wewnętrznej w podmiotach leczniczych od czasu wejścia w życie Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 27 maja 2010 roku w sprawie zakresu, sposobu i częstotliwości prowadzenia kontroli wewnętrznej w obszarze realizacji działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych. Opis stanu wiedzy. Jednym z najistotniejszych elementów funkcjonowania każdego podmiotu leczniczego jest sprawdzanie jego działania od wewnątrz. Kontrola wewnętrzna oznacza system mechanizmów, instrukcji i technik, których istotą jest uzyskanie informacji, czy realizowane w danej instytucji plany prowadzą do zamierzonych celów. Podsumowanie. W praktyce wprowadzenie aktów prawnych w życie wymaga zaangażowania, wiedzy i kompetencji od wszystkich osób udzielających świadczeń zdrowotnych. Należy pamiętać także, iż przepisy prawne stanowią jedynie pewne ramy dla działań, których zakres oraz szczegółowa treść powinny być ustalane przede wszystkim w oparciu o aktualną wiedzę medyczną.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Wiedza rodziców na temat alergii pokarmowej występującej u ich dzieci

Wstęp. Choroby atopowe, w tym również alergie pokarmowe, stanowią obecnie coraz większy problem zdrowotny ze względu na ich długotrwały i nawrotowy charakter oraz możliwość powstania groźnych, nawet dla życia, powikłań narządowych. Alergia pokarmowa pojawiająca się we wczesnym dzieciństwie jest uznawana za pierwszy sygnał potencjalnej choroby atopowej w wieku późniejszym. Cel pracy. Celem głównym badań była analiza wiedzy rodziców dzieci z alergią pokarmową na temat choroby ich dzieci oraz analiza wybranych aspektów opieki nad dzieckiem z alergią pokarmową. Materiał i metody. Zastosowaną metodą badawczą była metoda wywiadu standaryzowanego przeprowadzonego przy użyciu autorskiej anonimowej ankiety składającej się z 21 pytań, wśród rodziców dzieci hospitalizowanych z powodu alergii pokarmowej w Oddziale Alergologicznym Dziecięcego Szpitala Klinicznego im. Antoniego Gębali w Lublinie. Badanie przeprowadzono od lutego do kwietnia 2013 roku. Materiałem badawczym było 100 ankiet, wypełnionych przez rodziców dzieci (48 chłopców, 52 dziewczynki, wiek od 20 miesięcy do 18 lat) z rozpoznaną alergią pokarmową. Wyniki i wnioski. Z analizy udzielonych odpowiedzi wynika, że większość rodziców stosuje się do zaleceń dotyczących wprowadzania diety, ale usuwając produkty zawierające uczulający składnik, w większości nie zastępują ich innymi o podobnej wartości odżywczej. Analizując wiedzę rodziców na temat laktozy, można stwierdzić, że jest ona bardzo niska, co za tym idzie – mniej niż 1/5 dzieci miała wykonywany test w celu wykrycia nietolerancji laktozy. Pomimo że rodzice szybko reagowali na objawy alergii, ich dzieci zostały wcześnie zdiagnozowane, jednak nie posiadają dostatecznej wiedzy na temat nietolerancji i alergii pokarmowej oraz roli, jaką odgrywa w nich laktoza, a także wiedzy o nieskuteczności zastępowania produktu wywołującego najwięcej alergii pokarmowych, czyli mleka krowiego, mlekiem kozim. Niewiele ponad połowa badanych przekazuje informacje na temat alergii pokarmowej swoim dzieciom, ale głównymi źródłami wiedzy rodziców na ten temat są znajomi i rodzina oraz Internet.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Źródła wiedzy na temat wirusowego zapalenia wątroby typu C i metod badań diagnostycznych

Wprowadzenie i cel pracy. Wirusowe zapalenie wątroby typu C ze względu na bezobjawowy przebieg oraz brak skutecznej szczepionki zostało uznane przez Światową Organizację Zdrowia za jedno z największych zagrożeń epidemiologicznych. Celem pracy jest analiza źródeł wiedzy na temat wirusowego zapalenia wątroby typu C, poznanie wiedzy grupy badanych na temat możliwości wykrycia wirusa HCV w organizmie oraz poznanie opinii ankietowanych na temat poziomu poinformowania populacji polskiej na temat tej choroby. Materiał i metody. Badanie ankietowe zostało przeprowadzone wśród 115 osób zamieszkałych na terenie województwa lubelskiego w wieku od 32 do 55 lat. Uzyskane wyniki badań zostały poddane analizie statystycznej z wykorzystaniem testu chi-kwadrat oraz współczynnika korelacji V Cramera. Wyniki. Zdecydowana większość badanych ma wiedzę dotyczącą możliwości wykonywania badań diagnostycznych w kierunku zakażenia HCV. Wyniki badań wykazały, iż głównym obecnym źródłem wiedzy badanej grupy na temat wirusowego zapalenia wątroby typu C jest telewizja. Natomiast, za wiarygodne źródło informacji respondenci uznali lekarza rodzinnego, od którego chcieliby uzyskać informacje na ten temat. Jednocześnie ponad 80% ankietowanych przyznało, że niewiele wie o wirusowym zapaleniu wątroby typu C. Wnioski. Badana grupa posiada wiedzę na temat badań diagnostycznych wykrywających zakażenie HCV. Respondenci przyznali, że ich wiedza na temat wirusowego zapalenia wątroby typu C jest niewielka oraz chcieliby dowiedzieć się na ten temat więcej. Analiza opinii ankietowanych ustaliła, że wiarygodnym źródłem wiedzy na temat tej choroby jest personel medyczny.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Stężenie włókien azbestu na terenie dzikich wysypisk azbestu

Wprowadzenie i cel. Wyroby zawierające azbest powinny być zabezpieczane i usuwane zgodnie ze ściśle określonymi przepisami. Usuwaniem produktów azbestowych z terenów gospodarstw zajmują się wyspecjalizowane i zarejestrowane ekipy. Firmy, o których mowa, odpowiedzialne są za prawidłowy demontaż, zabezpieczenie oraz przetransportowanie odpadów azbestowych na specjalnie przystosowane składowiska. Niestety, zdarza się, że właściciele odpadów zawierających azbest sami demontują wyroby azbestowe, narażając na niebezpieczeństwo siebie oraz innych. Odpady takie są często składowane na terenie gospodarstw bez żadnego zabezpieczenia lub wyrzucane do środowiska naturalnego. Powstające w ten sposób dzikie wysypiska materiałów zawierających azbest, stają się źródłem emisji do powietrza niebezpiecznych włókien azbestu. Miejsca takie stanowią potencjalne zagrożenie dla ludzi i zwierząt. Celem pracy jest określenie stężenia włókien azbestu na wybranych dzikich wysypiskach azbestu w powiecie lubelskim. Materiał i metoda. Pobór prób powietrza wykonano zgodnie z Polską Normą PN-84/Z-04008.02 z uwzględnieniem specyfiki zanieczyszczenia powietrza włóknami azbestu oraz Polską Normą PN-Z-04008–7. Oznaczenie stężenia włókien azbestu wykonano zgodnie z Polską Normą PN-88/Z-04202/02. Wyniki i wnioski. Podczas badań zarejestrowano wysokie stężenia respirabilnych włókien azbestu na terenie dzikich wysypisk, wynoszące od 1837 wł/m3 do 3675 wł/m3. Świadczy to o wzmożonej emisji szkodliwych włókien do powietrza z powierzchni materiałów zawierających azbest, które niewłaściwie usuwane i wyrzucane do środowiska naturalnego stanowią duże zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi i zwierząt.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Przypadek dużej torbieli resztkowej żuchwy u 60-letniego pacjenta

W pracy przedstawiono przypadek 60-letniego pacjenta z dużą torbielą resztkową żuchwy leczonego chirurgicznie w znieczuleniu ogólnym w ramach chirurgii jednego dnia. Dokumentację fotograficzną opisanego przypadku wykonano za pomocą zestawu do makrofotografii cyfrowej. W procesie diagnostycznym wykorzystano urządzenie VELscope VX, służące do badania autofluorescencyjnego tkanek.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Czynniki determinujące akceptację choroby przez kobiety leczone z powodu zmian patologicznych szyjki macicy

Cel pracy. Ocena stopnia akceptacji choroby u kobiet leczonych z powodu zmian patologicznych szyjki macicy oraz ustalenie, czy istnieje związek zmiennych socjodemograficznych z poziomem akceptacji. Materiał i metody. Do badania włączono 50 kobiet, które były hospitalizowane w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Toruniu i przebywały w Oddziale Klinicznym Położnictwa, Chorób Kobiecych i Ginekologii Onkologicznej. Badanie przeprowadzono za pomocą sondażu diagnostycznego; wykorzystane narzędzia badawcze to: kwestionariusz ankiety własnej konstrukcji, analiza dokumentacji medycznej oraz Skala Akceptacji Choroby (AIS – Acceptance of Illness Scale), której autorami są B.J Felton, T.A. Revenson i G.A. Hinrichsen, w adaptacji polskiej Z. Juczyńskiego. Ogólny wynik skali AIS mieści się w obszarze od 8 do 40 punktów. Im wynik jest wyższy, tym większa akceptacja swojego stanu i mniej negatywnych emocji związanych z chorobą. Za niski wynik uważa się wartości poniżej 20 punktów, wartości powyżej 30 punktów oznaczają wysoki poziom akceptacji własnego stanu chorobowego, zaś za średni wynik uważa się zakres od 20 do 30 punktów. Wyniki. Wyniki, według skali AIS, wśród badanej próby kobiet wyniosły 28,76 punktów, co świadczyło o średnim poziomie akceptacji choroby. Nie stwierdzono istotnej statystycznie różnicy między średnimi skali AIS a zmiennymi socjodemograficznymi takimi jak: wiek, wykształcenie, stan cywilny, miejsce zamieszkania i aktywność zawodowa. Wnioski. Kobiety z rozpoznaną zmianą patologiczną szyjki macicy prezentowały średni poziom akceptacji choroby, według skali AIS. Zmienne socjodemograficzne: wiek, wykształcenie, stan cywilny, miejsce zamieszkania i aktywność zawodowa nie różnicowały poziomu akceptacji choroby w badanej próbie kobiet.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Plany zawodowe i migracyjne studentów położnictwa

Wprowadzenie. Deficyt kadry medycznej w wielu krajach jest już faktem. Zjawisko to postępuje między innymi w wyniku procesu globalizacji i umiędzynarodowienia profesji medycznych oraz na skutek starzenia się społeczeństw i wzrostu zapotrzebowania na usługi medyczne. Jednocześnie obserwuje się niechęć młodzieży do podejmowania nauki w zawodach medycznych, szczególnie takich, które są nisko opłacane i niedoceniane społecznie, a zarazem związane z dużą odpowiedzialnością i koniecznością nieustającego dokształcania się (np. pielęgniarki i położne). Sytuację dodatkowo komplikuje „drenaż kadr medycznych” – migracja profesjonalistów z krajów biedniejszych do bogatszych. Cel. Celem pracy jest identyfikacja planów zawodowych i migracyjnych studentów położnictwa. Materiał i metoda. Badania ankietowe przeprowadzono w 2013 roku, wśród 41 położnych, kończących studia magisterskie na Uniwersytecie Medycznym w Lublinie. Wyniki. Najczęstsze plany zawodowe badanych to podjęcie pracy w szpitalu (92,7%) i dokształcanie się (70,7%). Co piąta respondentka planowała podjęcie pracy zawodowej za granicą (22,0%). Zdaniem badanych, wśród powodów skłaniających położne do wyjazdu i pracy za granicą dominują: lepsze zarobki (100%) i wyższy standard życia (82,9%), większy komfort wykonywanej pracy (63,4%) oraz niski status zawodu w Polsce (68,3%). Wnioski. Migracja zarobkowa w sytuacji ankietowanych to poważna alternatywa dla pracy i kontynuowania rozwoju zawodowego w Polsce. Jednakże zakres przygotowań do wyjazdu, jak i optymistyczne postrzeganie możliwości rozwoju zawodowego w kraju, pozwalają przypuszczać, że faktyczna skala emigracji wśród badanych może być niższa od deklarowanej.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Palenie tytoniu wśród studentów pierwszego roku rzeszowskich uczelni

Wstęp. Uzależnienie od wyrobów tytoniowych jest poważnym problemem w skali globalnej. Jest również głównym czynnikiem ryzyka w zakresie chorób układu krążenia, nowotworów czy chorób układu oddechowego. Z badań przeprowadzonych przez WHO wynika, że na świecie z powodu chorób odtytoniowych umiera 6 mln osób, zaś w 2030 liczba ta przekroczy 8 mln. W Polsce pali papierosy 31% obywateli. Niepokoi fakt, iż po produkty tytoniowe coraz częściej sięga nie tylko młodzież szkół średnich, ale również młodzież gimnazjalna oraz ze szkół podstawowych. Zasadne wydaje się zatem poznanie zachowań ryzykownych wśród młodzieży akademickiej w zakresie używania produktów tytoniowych. Cel pracy. Celem pracy była ocena rozpowszechnienia palenia tytoniu wśród studentów pierwszego roku uczelni rzeszowskich. Materiał i metoda. Badaniami objęto ogółem 924 studentów pierwszego roku Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz Politechniki Rzeszowskiej, studiujących na kierunkach: medycznym, humanistycznym i ścisłym. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem techniki ankiety. W opracowaniu statystycznym wykorzystano test niezależności chi-kwadrat. Wyniki. W wyniku przeprowadzonych badań stwierdzono, iż ponad połowa badanej młodzieży akademickiej (67,4%) nie paliła papierosów (kierunek medyczny 71,6%, kierunek ścisły 67,7%, kierunek humanistyczny 66,0%). Okazjonalne palenie deklarowało 14,9% ankietowanych, codzienne 11,9%, kilka razy w tygodniu 3,6% respondentów. Ankietowani studenci za najczęstszą przyczynę palenia produktów tytoniowych podawali spotkania towarzyskie (15,4%) oraz uczucie przyjemności (8,0%). Większość respondentów (84,1%) uważała, iż palenie tytoniu powoduje choroby, zaś palenie w obecności innych osób jest bardzo szkodliwe (79,8%). Badani studenci (78,5%) uznali, iż zakaz palenia w miejscach publicznych jest słuszny. Wnioski. Niniejsza praca ukazała, iż palenie produktów tytoniowych staje się coraz mniej atrakcyjne w kręgach studenckich. Ankietowana młodzież pali papierosy najczęściej podczas spotkań towarzyskich, pomimo twierdzenia, że palenie w obecności innych osób jest bardzo szkodliwe.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Ciężarne niepełnoletnie - współczesny problem bio-psycho-społeczny

Obecnie w Polsce istnieje tendencja do obniżania wieku dziewcząt zachodzących w ciążę, a tym samym zwiększa się liczba porodów u nastolatek. Przebieg ciąży u małoletnich dziewcząt może zostać zaburzony wystąpieniem różnorodnych powikłań, będących skutkiem późnego objęcia opieką medyczną czy też brakiem należytej opieki lekarskiej. Ponadto ciąża u młodocianych, z uwagi na zaistniałą nową sytuację psychologiczną i społeczną, jest rozpatrywana jako problem w aspekcie osobistym i rodzinnym. Cel. Celem badań była identyfikacja problemów bio-psycho-społecznych niepełnoletnich ciężarnych. Materiał i metody. Badania przeprowadzano w pierwszym półroczu 2011 roku wśród ciężarnych niepełnoletnich, w wybranych placówkach publicznych i niepublicznych ochrony zdrowia, w województwie lubelskim. Badanie zostało przeprowadzone metodą sondażu diagnostycznego, z zastosowaniem techniki kwestionariuszowej. Narzędzie badawcze stanowił autorski kwestionariusz ankiety, zawierający pytania dotyczące charakterystyki respondentów i przedmiotu badań, a opracowany w oparciu o pięciostopniową skalę Likerta. Wyniki i wnioski. Małoletnie dziewczęta w chwili potwierdzenia ciąży odczuwają negatywne emocje. Młodociane ciężarne posiadają pewien zasób wiedzy, odnoszący się do zachowań prozdrowotnych kobiet w ciąży. Przejawiają świadomość szkodliwego wpływu używek na stan zdrowia dziecka. Rozumieją konieczność odbywania niezbędnej konsultacji lekarskiej w przypadku zaistniałych dolegliwości. Nieletnie ciężarne znają zalecenia dotyczące racjonalnej diety kobiety ciężarnej, aktywności fizycznej w ciąży, szkodliwości używek w ciąży, jednak nie wszystkie stosują się do tych zaleceń.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Palenie tytoniu jako czynnik ryzyka udaru mózgu

Udar mózgu jest jedną z głównych przyczyn zgonów na świecie i główną przyczyną niesprawności wśród osób dorosłych. Palenie papierosów jest istotnym, niezależnym i modyfikowalnym czynnikiem ryzyka udaru mózgu. Na całym świecie żyje około 50 mln osób, które przeżyły udar, a rocznie z jego powodu umiera ponad 5 mln chorych. Ustalono, że ponad jedna czwarta udarów mózgu może być związana z paleniem papierosów. W odniesieniu do osób niepalących największą grupę ryzyka stanowią palacze w średnim wieku. Ryzyko względne udaru zwiększa się wraz z liczbą wypalanych papierosów, zależy od rodzaju udaru i nie zależy wyraźnie od płci. Coraz więcej jest dowodów na to, że palenie bierne jest również czynnikiem ryzyka udaru. Po zaprzestaniu palenia, w ciągu dwóch lat ryzyko względne udaru znacząco zmniejsza się, by po pięciu latach osiągnąć wartość ryzyka u osób niepalących. Potwierdza to związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy paleniem papierosów i zachorowaniem na udar. Uzależnienie od nikotyny jest groźną dla życia chorobą, której leczenie powinni podejmować lekarze wszystkich specjalności. Neurolodzy również powinni mieć swój wkład w rozpowszechnianiu interwencji antynikotynowych u chorych po udarze mózgu. W przypadku pacjentów po przebytym udarze mózgu konieczne jest włączenie interwencji antynikotynowych do programów profilaktyki wtórnej i postępowania rehabilitacyjnego. Potrzebna jest intensyfikacja działań i przyśpieszenie pożądanych zmian również w tym zakresie.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Wybrane metaloproteinazy i ich inhibitory w przewidywaniu skuteczności tokolizy nifedypiną

Wprowadzenie i cel pracy. Za jedną z przyczyn wystąpienia porodu przedwczesnego uważa się zakażenie wewnątrzmaciczne. Metaloproteinazy oraz ich inhibitory pełnią istotną rolę w czasie ciąży, porodu i połogu. Umożliwiają migrację komórek odpowiedzi zapalnej do uszkodzonych tkanek, uwalniają cytokiny i ich receptory z błon komórkowych. Celem pracy była ocena zależności pomiędzy aktywnością: metaloproteinaz MMP-2 i MMP-9, ich inhibitorów TIMP-1 i TIMP-2 (u pacjentek z porodem przedwcześnie zagrażającym) oraz skutecznością tokolizy nifedypiną. Materiał i metoda. Badaniem objęto 21 kobiet z porodem przedwczesnym oraz 35 zdrowych ciężarnych poniżej 37. tygodnia trwania ciąży. Pacjentki podzielono na trzy grupy: pierwszą grupę stanowiły pacjentki z porodem przedwczesnym z nieskuteczną tokolizą, grupę drugą kobiety z objawami porodu przedwczesnego, u których powiodła się tokoliza, grupę trzecią zdrowe ciężarne. Poziom MMP-2, MMP-9 oraz TIMP1 i TIMP2 w surowicy oceniano przy pomocy testu immunoenzymatycznego ELISA. Wyniki. Średnie stężenie MMP-2 w surowicy badanych chorych nie różniło się istotnie w porównaniu z grupą kontrolną. U kobiet z porodem przedwczesnym poziom MMP-9 był wyższy w porównaniu do zdrowych ciężarnych. Stężenie TIMP-1 i TIMP-2 w surowicach ciężarnych z porodem przedwczesnym było wyższe w porównaniu z wynikami uzyskanymi w grupie kontrolnej. Stwierdzono, że u kobiet z porodem przedwczesnym z nieskuteczną tokolizą, poziom TIMP-1 był wyższy, natomiast poziom TIMP-2 był istotnie niższy w porównaniu do ciężarnych z objawami porodu przedwczesnego, u których powiodła się tokoliza. Wnioski. Nieskuteczna tokoliza u kobiet z porodem przedwczesnym może wynikać z zaawansowania procesu zapalnego w momencie rozpoczęcia terapii. Pobudzenie aktywności proteolitycznej składowych układu żelatynazy/inhibitory może świadczyć o aktywnym procesie prowadzącym do skracania i rozwierania się szyjki macicy w przypadku porodu przedwczesnego, a nasilenie aktywności czynników hamujących stanowi mechanizm obronny.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Źródła informacji o lekach OTC oraz opinia mieszkańców terenów wiejskich o wpływie tych leków na zdrowie

Wprowadzenie. Choć samoleczenie było znane już od najdawniejszych czasów, obecnie leki dostępne bez recepty umożliwiają leczenie na własną odpowiedzialność. Z roku na rok powstaje coraz więcej nowych produktów charakteryzujących się odmienną skutecznością oraz możliwymi działaniami niepożądanymi. W dużej mierze do rosnącego popytu na leki dostępne bez recepty przyczynia się reklama w mass mediach. Cel pracy. Celem przeprowadzonych badań była analiza najczęstszych źródeł informacji o lekach dostępnych bez recepty oraz poznanie opinii badanych na temat ich wpływu na zdrowie. Materiał i metody. W badaniu wykorzystano technikę ankietowania. Na potrzeby badania został skonstruowany anonimowy kwestionariusz ankiety. Badania przeprowadzono w grupie 114 osób zamieszkałych na terenach wiejskich województwa świętokrzyskiego. Badani znajdowali się w przedziale wiekowym 16–66 lat. W badaniu za poziom istotności przyjęto p<0,05. Wyniki. Głównym źródłem informacji o lekach dostępnych bez recepty dla kobiet z terenów wiejskich jest reklama (47,62%) oraz rodzina (36,51%). Wśród badanych mężczyzn pochodzących ze wsi dominowała natomiast reklama (37,25%) oraz farmaceuta (35,29%). Niepokojący jest fakt, że zaledwie ¼ kobiet i niespełna 7% mężczyzn zapoznaje się z ulotką informacyjną dołączoną do leków. Ponadto tylko 1/5 kobiet i niespełna 51% badanych mężczyzn potrafiła stwierdzić, że możliwe jest wystąpienie interakcji lekowej w przypadku przyjmowania kliku leków jednocześnie. Wnioski. Najbardziej wiarygodnym źródłem informacji o lekach dostępnych bez recepty dla kobiet jest reklama i rodzina, a dla mężczyzn reklama i farmaceuta. Badani mieszkańcy wsi zgłaszali potrzebę uzyskania od farmaceuty informacji o możliwych skutkach ubocznych oraz zagrożeniach związanych z przyjmowaniem leków poza kontrolą lekarza. Wyniki uzyskanych badań utwierdzają w przekonaniu o konieczności edukowania społeczeństwa, szczególnie osób zamieszkujących tereny wiejskie, w zakresie wiedzy o korzyściach i zagrożeniach związanych ze stosowaniem leków OTC.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Zachowania anorektyczne wśród społeczności pro-ana

Wprowadzenie. U części osób nie diagnozuje się pełnoobjawowej anoreksji, można wówczas mówić u nich o tak zwanym syndromie gotowości anorektycznej (SGA). SGA jest to zespół objawów lokujących się w poznawczej, emocjonalnej i behawioralnej sferze funkcjonowania oraz nasuwających podejrzenie nieprawidłowości w zakresie realizowania potrzeby pokarmowej oraz stosunku do własnego ciała. Ujawniać się on będzie pod postacią tzw. „zachowań anorektycznych”. Cel pracy. Celem pracy było ustalenie, czy w badanej grupie występują zachowania anorektyczne składające się na SGA. Materiał i metoda. Badaniami objęto grupę 238 osób. Prośbę o wzięcie udziału w badaniu skierowano do osób udzielających się na forach internetowych oraz prowadzących blogi typu pro-ana. Badanie przeprowadzono za pomocą ankiety on-line, wykorzystując kwestionariusz ankiety utworzony na potrzeby niniejszej pracy. Wyniki. Niedobór masy ciała stwierdzono u ponad połowy (52,1%) ankietowanych. Ponad połowa badanych liczyła kalorie zawsze (39,5%) albo często (23,95%). Zdecydowana większość respondentów odpowiedziała, że zawsze (28,15%) lub często (33,61%) stosuje intensywne ćwiczenia fizyczne. Blisko połowa badanej grupy zadeklarowała, że stosuje środki wspomagające odchudzanie (53,78%) lub prowokuje wymioty po jedzeniu (48,32%). Ponad 80% respondentów przyznało, że czują niepokój związany z jedzeniem. Blisko 60% respondentów odpowiedziało, że bez względu na to jaką masę ciała osiągają, zawsze pragną, aby była ona niższa. Ankietowani przyznali również, że zauważyli u siebie duże wahania nastroju. Charakteryzuje ich także poczucie dumy związane z utratą masy ciała. Wnioski. W przebadanej grupie występują liczne zachowania anorektyczne, które świadczą o nieprawidłowym stosunku do jedzenia i własnego ciała, co w konsekwencji może doprowadzić do wykształcenia się pełnoobjawowej anoreksji.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Zapobieganie próchnicy zębów u dzieci i młodzieży oraz promocja zdrowia jamy ustnej - rola pracowników służby zdrowia

Wprowadzenie i cel pracy. Próchnica zębów jest częstym schorzeniem jamy ustnej, które pociąga za sobą poważne skutki i znaczne koszty, zwłaszcza jeśli dotyczy dzieci i młodzieży. Po pojawieniu się choroby w zębach stałych wymagana jest pilna diagnostyka i intensywne leczenie, co może być utrudnione w czasach poważnego ograniczenia dostępu do bezpłatnej opieki stomatologicznej oraz obniżania się standardu życia i ubożenia niektórych środowisk. Poza tym próchnicę obserwuje się u dzieci w coraz młodszym wieku, już w zębach mlecznych i u dzieci w wieku przedszkolnym. Niniejsza praca ma na celu: • przedstawienie najnowszych wiadomości dotyczących patogenezy, wykrywania i profilaktyki próchnicy, • opisanie koncepcji domów dentystycznych i szkół promujących zdrowie, • przedstawienie roli pracowników służby zdrowia na każdym etapie profilaktyki i edukacji dotyczącej próchnicy, • zaprezentowanie zaleceń profilaktycznych skierowanych do rodziców oraz młodzieży. Skrócony opis stanu wiedzy. Na podstawie dostępnego piśmiennictwa opisano aktualne wiadomości dotyczące patogenezy próchnicy, jej wykrywania oraz zapobiegania. Opisano koncepcję domu dentystycznego i szkół promujących zdrowie, ponadto przedstawiono zalecenia dla rodziców i młodzieży, w przekazywaniu których dużą rolę może odegrać personel służby zdrowia. Podsumowanie. Właściwa profilaktyka próchnicy, wdrożona możliwie wcześnie (najlepiej jeszcze przed urodzeniem dziecka), ma niesłychanie korzystny wpływ na dalsze życie dzieci, stan jamy ustnej oraz ogólny stan zdrowia. Trwała zmiana światopoglądu i stylu życia oraz likwidacja barier w dostępie do opieki stomatologicznej, mogą przyczynić się do obniżenia częstości występowania tej choroby, z korzyścią dla chorych i całego społeczeństwa.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Stosowanie leków dostępnych bez recepty i suplementów diety przez osoby dorosłe z województwa świętokrzyskiego

Wprowadzenie. W ostatnich latach możemy dostrzec wzrost konsumpcji leków dostępnych bez recepty oraz różnego rodzaju suplementów diety. Przyczyniają się do tego działania marketingowe firm i koncernów farmaceutycznych, a szczególnie wszechobecna reklama tego rodzaju produktów. Problem rosnącej konsumpcji leków OTC zmusza do podejmowania działań mających na celu racjonalizację ich spożywania. Cel pracy. Celem badań była identyfikacja stosowania przez osoby dorosłe z województwa świętokrzyskiego leków OTC, zagrożeń związanych z ich przyjmowaniem. Materiał i metody. Badanie ankietowe zostało przeprowadzone w okresie od stycznia do marca 2014 roku. Ogółem badaniu poddano 277 osób dorosłych, mieszkańców województwa świętokrzyskiego, w tym 163 kobiety i 114 mężczyzn. Wyniki. Badani zadeklarowali, że leki dostępne bez recepty oraz suplementy diety najczęściej stosują kilka razy w roku (25,27%). Niepokoi fakt, że blisko ¼ badanych kierowała się reklamą. Zdecydowana większość badanych zadeklarowała, że głównym miejscem zakupu leków dostępnych bez recepty i suplementów diety jest apteka (55,60%). Co ciekawe, opinia badanych dotycząca rzetelności informacji podawanych w reklamie leków OTC i suplementów diety była bardzo zróżnicowana. Mężczyźni w porównaniu do kobiet częściej wyrażali się krytycznie w tym zakresie. Wnioski. Z przeprowadzonych badań ankietowych wynika, że badani nie informują lekarzy o stosowanych lekach OTC i suplementach diety i często stosują jednocześnie medykamenty zalecone przez lekarza i te dostępne bez recepty. Istnieje konieczność prowadzenia na szeroką skalę edukacji zdrowotnej w zakresie właściwego przyjmowania preparatów medycznych wydawanych bez recepty.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Świadomość ekologiczna społeczeństwa w zakresie zagrożeń związanych z azbestem

Wprowadzenie. Na terenie województwa lubelskiego znajduje się znaczna ilość wyrobów azbestowych. Powinny być one zdemontowane, zabezpieczone i składowane na odpowiednich składowiskach tak, aby ograniczyć ekspozycję na włókna azbestowe. Cel badań. Celem pracy było przeprowadzenie badań dotyczących świadomości ekologicznej społeczeństwa w zakresie zagrożeń związanych z azbestem i jego wyrobami. Materiał i metody. W trakcie badań wykorzystano metodę sondażu z zastosowaniem techniki ankiety. Materiał badawczy stanowiła grupa 100 dorosłych osób zamieszkujących tereny województwa lubelskiego. Wyniki i wnioski. Wyniki ankiety zawierają informacje o wiedzy mieszkańców z terenów województwa lubelskiego o azbeście i jego wyrobach. Pomimo wdrażania wielu programów azbestowych nadal istnieje duża liczba gospodarstw, w których znajdują się wyroby azbestowe. Konieczna jest współpraca z samorządami lokalnymi w celu rozpowszechniania informacji dotyczących zagrożeń związanych z azbestem oraz zasad jego utylizacji.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Terapia manualna w diagnozowaniu i leczeniu zespołu mięśnia gruszkowatego - studium przypadku

Wstęp. Zespół mięśnia gruszkowatego został opisany po raz pierwszy przez Robinsona w 1947 roku jako zbiór objawów bólowych w regionie odcinka lędźwiowego kręgosłupa lub pośladka, promieniujących do kończyny dolnej. Jednostka ta może powodować przewlekłe dolegliwości bólowe, bliznowacenie wokół nerwu kulszowego, a w najcięższych przypadkach nawet jego porażenie. Cel. Praca przedstawia studium przypadku 46-letniej pacjentki długotrwale cierpiącej z powodu zespołu mięśnia gruszkowatego. Materiał i metody. W zakres badania funkcjonalnego wchodziły: test Freiberga, test Pace’a, test Beatty’ego, test FAIR, test kompresji stawów krzyżowo‑biodrowych, objaw (test) Laseque’a oraz test „palce-podłoga”. Nasilenie dolegliwości bólowych zostało ocenione za pomocą skali VAS. W leczeniu zastosowano następujące techniki terapii manualnej: mobilizację stawową i funkcjonalne leczenie tkanek miękkich. Wyniki. Po 10-dniowej terapii oraz upłynięciu czterech miesięcy od zakończenia leczenia, testy Freiberga, Beatty’ego, Laseque’a oraz kompresji stawów krzyżowo-biodrowych miały wynik negatywny. Bezpośrednio po zakończeniu leczenia dolegliwości bólowe zmniejszyły się z 7 do 1 w skali VAS. Po 4 miesiącach od zakończenia leczenia pacjentka zgłaszała niewielkie objawy bólowe (2 w skali VAS) jedynie podczas długotrwałego siedzenia (powyżej 30 minut). Wnioski. Terapia manualna może być skuteczną metodą diagnostyki i leczenia zespołu mięśnia gruszkowatego. Stosowane techniki są bezpieczne i nieobciążające dla pacjenta. Przy kontynuacji leczenia w warunkach domowych mogą skutkować one długotrwałością wyników leczenia.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Zwierzęta trujące i jadowite. Wybrane przykłady należące do bezkręgowców

Wprowadzenie i cel pracy. Jady i trucizny w świecie zwierzęcym stanowią broń chemiczną Jadowite i trujące bezkręgowce wytwarzają trucizny w celach obronnych lub w celu zdobycia pożywienia. Zwierzęta te wykształciły morfologiczne i fizjologiczne przystosowania (narządy i gruczoły jadowe), które umożliwiają dostanie się jadu lub trucizny do ciała lub na ciało innego zwierzęcia lub człowieka. Substancje te wywołują u człowieka schorzenia narządowe, reakcje alergiczne i toksyczne, niekiedy nawet prowadzące do śmierci. Znajomość miejsc bytowania i sposobów zachowania się tych zwierząt może uchronić człowieka przed niebezpieczeństwem utraty zdrowia, a nawet życia. Celem pracy jest przedstawienie wybranych gatunków zwierząt trujących i jadowitych, należących do bezkręgowców, groźnych dla zdrowia lub życia człowieka. Opis stanu wiedzy. W pracy przedstawiono gatunki najbardziej niebezpieczne dla człowieka, których jad jest śmiercionośny. Do jadowitych bezkręgowców zaliczamy: parzydełkowce, skorpiony, pająki, mięczaki (ślimaki, głowonogi). Przykładem są: krążkopławy z rodzaju Chironex, karakurt (Latrodectus mactans tredecimguttatus). Do trujących bezkręgowców należą miedzy innymi niektóre motyle (monarcha – Danaus plexippus) i chrząszcze (majka lekarska – Lytta vesicatoria). Podsumowanie. Wiedza na temat zwierząt jadowitych i trujących jest bardzo przydatna dla osób wybierających się do krajów tropikalnych. Niestety, jest ona nadal niewystarczająca zarówno wśród turystów, jak również pracowników biur podróży.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Poczucie satysfakcji oraz obciążenia obowiązkami nieformalnych opiekunów osób starszych w zależności od poziomu sprawności podopiecznych

Wprowadzenie. Opiekunowie nieformalni, sprawujący opiekę nad starszym niesprawnym członkiem rodziny odczuwają nie tylko obciążenie, ale i satysfakcję z pełnionej funkcji. Cel pracy. Celem pracy jest określenie związku pomiędzy sprawnością podopiecznego a częstością odczuwanego przez opiekuna obciążenia obowiązkami oraz odczuwanej satysfakcji z pełnionej opieki. Materiał i metody. Badaniem objęto 64 opiekunów nieformalnych sprawujących nieodpłatną opiekę nad starszą osobą powyżej 65. roku życia, zamieszkujących gminę Zbuczyn Poduchowny oraz miasto Siedlce. W większości próbę badawczą wybrano stosując nieprobabilistyczną metodę tzw. kuli śnieżnej, dane od pozostałej części badanych zebrał lekarz psychiatra oraz 3 pielęgniarki środowiskowe. Materiał badawczy zgromadzono metodą sondażu diagnostycznego, w której wykorzystano autorski kwestionariusz ankiety oraz kwestionariusz oceny stanu podopiecznego wg skali Barthel (ADL). Wyniki. Opiekunowie, którzy odczuwali obciążenie zawsze lub często, zajmowali się osobami o niższym stopniu sprawności niż ci, którzy nigdy nie czuli obciążenia opieką (różnica wskaźnika sprawności podopiecznych z obu grup – 19 punktów w skali Barthel). Opiekunowie „zawsze” odczuwający satysfakcję – zajmowali się podopiecznymi o zbliżonym stopniu sprawności do tych, nad którymi opiekę sprawowały osoby, które nigdy nie czuły satysfakcji z pełnionej opieki, wypełnianej roli opiekuna (różnica wskaźnika sprawności podopiecznych z obu grup – 3 punkty w skali Barthel). Znaczną różnicę w poziomie sprawności podopiecznych zauważono między grupą opiekunów, którzy często czują satysfakcję oraz czasami (różnica wskaźnika sprawności podopiecznych z obu grup – 17 punktów w skali Barthel). Wnioski. Wzrasta deklarowana przez opiekuna częstość poczucia obciążenia opieką wraz ze spadkiem sprawności podopiecznego w zakresie ADL. Nie stwierdzono zależności pomiędzy sprawnością podopiecznego w zakresie ADL a poczuciem satysfakcji opiekuna ze sprawowanej opieki.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Kontrowersje wokół realizaji samorządowych programów zdrowotnych

Wprowadzenie. Program zdrowotny jest instrumentem polityki państwa, pozwalającym zaangażować w proces udzielania świadczeń opieki zdrowotnej jednostki samorządu terytorialnego. W świetle założeń decentralizacyjnych, samorząd znajduje się najbliżej obywatela, mogąc najlepiej rozpoznać lokalne potrzeby. Artykuł przedstawia kontrowersje związane z rolą lokalnych władz w udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej, właśnie poprzez realizację programów zdrowotnych. Autor omawia problemy towarzyszące funkcjonowaniu programów zdrowotnych, jak też ustosunkowuje się do najczęstszych zarzutów kierowanych pod adresem tej instytucji. Jednocześnie wskazuje obszary, które powinny zostać przez ustawodawcę poddane doprecyzowaniu dla uczynienia tego narzędzia bardziej efektywnym. Autor odnosi się także do najnowszej nowelizacji wprowadzającej zmiany w programach zdrowotnych z dniem 1 stycznia 2015 r. Cel. Celem pracy jest analiza problemów związanych z realizacją programów zdrowotnych. Materiały i metody. Autor posługuje się metodą opisową, prezentując stan prawny. Jednocześnie artykuł uwzględnia dane udostępnione do wiadomości publicznej przez Agencję Oceny Technologii Medycznych. Dane te zostały samodzielnie opracowane przez autora w formie analiz i zestawień statystycznych. Wyniki. Kwestie związane z opracowywaniem i realizacją programu zdrowotnego mają zbyt ogólne regulacje, co nie pozwala na udzielenie konkretnej odpowiedzi, jak jego realizacja ma wyglądać na poszczególnych etapach, tj. opracowania, wdrożenia i ewaluacji. Wnioski. Obecny poziom regulacji instytucji (programu zdrowotnego) służącej wydatkowaniu środków publicznych nie jest zadowalający. Konieczne jest podjęcie prac legislacyjnych w opisanych w artykule obszarach. Nowelizacja dotycząca programów zdrowotnych, która weszła w życie dnia 1 stycznia 2015 r., jest słusznym kierunkiem zmian, jednakże materialnie niewystarczającym, aby zwiększyć efektywność tego narzędzia.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Promocja marketingowa usług medycznych świadczonych przez lekarzy - analiza możliwości i ograniczeń

Wprowadzenie. Mechanizmy rynkowe, w szczególności ciągły wzrost konkurencji na rynku, a także nieustannie rosnąca świadomość konsumencka doprowadziły do szybkiej adaptacji narzędzi promocji do specyfiki rynku usług medycznych. Należy jednak pamiętać, że usługi medyczne mają szczególny charakter. Związany jest on z ich przedmiotem (zdrowie, życie człowieka), a także rolą sprawowaną przez personel medyczny, który decyduje o zdrowiu i życiu pacjenta. Cel pracy. Celem pracy jest analiza możliwości i ograniczeń wykorzystania poszczególnych narzędzi promocji marketingowej w przypadku usług medycznych. Skrócony opis stanu wiedzy. Promocja marketingowa to zbiór środków, za pomocą których określony podmiot przekazuje informacje o swojej działalności lub konkretnych produktach i usługach potencjalnym ich nabywcom. Obecnie, w praktyce lekarskiej coraz większą rolę odgrywa koncepcja marketingowego zarządzania gabinetem, w którym stosowane narzędzia promocji mają za zadanie nie tylko budowanie pozytywnego wizerunku lekarza, ale także zwiększanie sprzedaży usług (zwiększanie liczby udzielanych świadczeń) oraz zadowolenie pacjentów. Jednak odpowiedni dobór konkretnych narzędzi nierzadko jest bardzo trudny. Z jednej strony należy mieć na uwadze potencjalną skuteczność zastosowanych środków i korzystne relacje osiągniętych efektów w stosunku do poniesionych kosztów finansowych, z drugiej natomiast należy pamiętać, że w przypadku systemu ochrony zdrowia mamy szereg ograniczeń natury prawnej. Podsumowanie. Niniejszy artykuł porusza zagadnienia związane z ograniczeniami prawnymi w zakresie reklamy w działalności lekarzy oraz omawia możliwości, jakie daje lekarzom public relations.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

"Posłuszeństwo" pacjentów związane z antybiotykoterapią - na przykładzie wybranej grupy młodzieży i dorosłych

Wprowadzenie i cel pracy. Uzyskanie skuteczności antybiotyków to wypadkowa działań wielu osób: zarówno tych, które zlecają ich stosowanie, jak i tych, którym antybiotyk ma pomóc. Właściwe stosowanie antybiotyków to jeden z warunków powstrzymania rozwoju antybiotykooporności bakterii i utrzymania skuteczności ich działania. Celem niniejszej pracy było zapoznanie się ze stanem respektowania zaleceń związanych ze stosowaniem antybiotyków przez uczniów, studentów i osoby powyżej 26. r. ż. Materiał i metoda. W badaniach na terenie Lublina wzięło udział 300 respondentów. Metodą wykorzystaną w badaniach był sondaż diagnostyczny, a techniką ankieta z użyciem autorskiego kwestionariusza. Wyniki. W ciągu ostatnich 12 miesięcy prawie 41% osób powyżej 26. r. ż., 33% studentów i 25% uczniów stosowało antybiotyki – przypisane przez lekarza. Zaobserwowano niekorzystne zjawisko samoleczenia antybiotykami, które respondenci otrzymali od znajomych czy też antybiotykami pozostałymi z poprzednich kuracji (21% ogółu). Tylko 17% badanych uczniów, 18% studentów i 35% osób powyżej 26. r. ż. deklaruje, iż nigdy przedwcześnie nie zakończyło antybiotykoterapii. Grypa jest stanem chorobowym, w którym badani stosują leczniczo antybiotyk. W wiedzy na temat antybiotykoterapii, zarówno młodszych, jak i starszych uczestników badania, występują duże deficyty. Wnioski. 1. Częstość stosowania antybiotykoterapii przez badaną grupę nie odbiega od częstości jej stosowania w Polsce. 2. W badanej populacji pacjentów obserwuje się liczne zachowania antyzdrowotne podczas stosowania antybiotykoterapii.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Łagodne zdarzenia niepożądane po podaniu jodowego środka kontrastującego w badaniu tomografii komputerowej

Wprowadzenie. Środki kontrastujące (ŚK) w tomografii komputerowej (TK) ułatwiają różnicowanie pomiędzy poszczególnymi tkankami. Jednym z najczęściej stosowanych preparatów jest Ultravist (Iopromid), jodowy monomer rozpuszczalny w wodzie. Specyfiką środków kontrastujących jest możliwość wystąpienia u pacjenta reakcji niepożądanych o różnym charakterze. Reakcje łagodne są bardzo rzadko opisywane w literaturze radiologicznej. Cel pracy. Celem pracy była analiza lekkich powikłań po podaniu jodowego środka kontrastującego Ultravistu 300 i 370 drogą dożylną w badaniach tomografii komputerowej. Materiał i metoda. Grupę badaną stanowiło 160 pacjentów, którym podczas badania TK podano dożylnie Ultravist. W pracy wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego, technikę ankiety, narzędziem badawczym był autorski kwestionariusz. W analizie statystycznej wykorzystano test Chi-kwadrat niezależności oraz dokładny test Fishera (p<0,05). W obliczeniach posłużono się programem Statistica 10.0 StatSoft i PASW Statistic 17.0 Predictive Solutions. Wyniki. Łagodnymi powikłaniami występującymi najczęściej bezpośrednio po dożylnym podaniu ŚK są: odczucie ciepła, wrażenie oddawania moczu oraz dziwny smak w ustach. Pacjenci, którzy otrzymali Ultravist 300 wskazywali na odczucie ciepła częściej niż ci, którzy otrzymali Ultravist 370 (p= 0,001). Nie potwierdzono zależności pomiędzy ilością ŚK i prędkością podania a objawami niepożądanymi w miejscu wkłucia. Wnioski. Łagodne zdarzenia niepożądane po podaniu ŚK mijają samoistnie, nie wymagają farmakoterapii. Symptomy te są jednak istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa i współpracy z pacjentem podczas wykonywania badania oraz opieki nad pacjentem po jego zakończeniu.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Analiza poziomu satysfakcji z życia kobiet w okresie okołomenopuzalnym zależnie od wybranych czynników socjodemograficznych

Wstęp. Pojęcie satysfakcji z życia wiąże się ściśle z pojęciem jakości życia. Satysfakcja z życia jest uznawana za kategorię użyteczną w badaniach empirycznych w medycynie. Cel pracy. Celem badań była analiza poziomu satysfakcji z życia kobiet w okresie okołomenopauzalnym zależnie od wybranych danych socjodemograficznych. Materiał i metodyka. Badaniami objęto 268 kobiet w wieku 45–55 lat, które zgłaszały się do przychodni na terenie miasta Lublina. Kryteriami kwalifikującymi kobiety do grupy badanej były: wiek 45–55 lat, brak zaburzeń psychicznych oraz brak chorób wymagających hospitalizacji w okresie przeprowadzania badania. Z badanej grupy wykluczono kobiety z jatrogenną menopauzą. Badania były dobrowolne i anonimowe. Projekt badania uzyskał pozytywną opinię Komisji Bioetycznej Uniwersytetu Medycznego w Lublinie (Nr KE-0254/6/2008). Badania przeprowadzono w 2008 roku metodą sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem Skali Satysfakcji z Życia (Satisfaction With Life Scale – SWLS) i kwestionariusza ankiety autorskiej w celu zgromadzenia danych socjodemograficznych. Wyniki. Średnia satysfakcja z życia w badanej grupie wynosiła 17,40 ± 7,38. Zaobserwowane w badaniach własnych wartości średnie satysfakcji z życia (SWLS) zależnie od wieku, stanu cywilnego, wykształcenia badanych wskazują na przeciętną satysfakcję z życia w badanej grupie kobiet. Ponadto w badaniach własnych wartości średnie satysfakcji z życia (SWLS) zależnie od dochodu miesięcznego badanych wskazują na niską lub przeciętną satysfakcję z życia w badanej grupie kobiet. Wnioski. Analiza uzyskanych wyników badań wykazała, że działania mające na celu poprawę satysfakcji z życia powinny być skierowane do kobiet w okresie okołomenopauzalnym z wykształceniem podstawowym lub zawodowym i średnim oraz o niskim dochodzie miesięcznym.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Kryteria oceny rozwoju motorycznego uczniów szkół podstawowych

Wprowadzenie. Rozwój motoryczny dzieci jest kluczowym wyznacznikiem ich rozwoju fizycznego. Z roku na rok obserwuje się spadek umiejętności motorycznych u dzieci. Najważniejszymi kryteriami, które wyznaczają poziom tego rozwoju, są: szybkość, skoczność, siła mięśniowa oraz wytrzymałość. Kryteria te bada się, poddając dzieci testom sprawnościowym takim jak: bieg sprinterski, skok w dal, rzut piłką palantową, rzut piłką lekarską oraz bieg długodystansowy. Wymienione testy to doskonałe narzędzie do wykorzystania nie tylko przez badaczy, ale także przez nauczycieli, lekarzy oraz rodziców. Cel pracy. Celem pracy było przedstawienie kryteriów rozwoju motorycznego uczniów szkół podstawowych. Skrócony opis tanu wiedzy. Najważniejszym przejawem sprawności u dzieci będących uczniami szkoły podstawowej jest stan ich rozwoju motorycznego. Współcześnie rozwój motoryczny dzieci jest oceniany dość nisko, co budzi niepokój wśród znawców tematu. Motoryka człowieka dzieli się na motorykę dużą, wyznaczającą sprawność ruchów całego ciała oraz na motorykę małą, która pozwala na wykonywanie ruchów precyzyjnych. Stan motoryki dużej u dzieci jest mierzony za pomocą kryteriów takich jak szybkość, skoczność, koordynacja, siła mięśniowa oraz wytrzymałość. Kryteria te bada się za pomocą testów sprawnościowych. Szybkość bada się za pomocą biegu sprinterskiego, skoczność testuje skok w dal, koordynację mierzy się efektami rzucenia piłki palantowej, siłę mięśniową wyznaczają efekty rzutu piłką lekarską, natomiast wytrzymałość bada się przy użyciu biegu długodystansowego na 500 metrów. Poddawanie dzieci powyższym testom pozwala na zdiagnozowanie i kompensację ich deficytów bądź też rozwijanie w nich tych cech, dzięki którym mają one szansę na sukcesy sportowe. Podsumowanie. Prawidłowe przeprowadzenie testów sprawnościowych badających stopień rozwoju motorycznego u dzieci ze szkół podstawowych pozwala na ocenę nie tylko aktualnych możliwości dzieci, ale także na ocenę postępu lub regresu, jaki dokonał się na przełomie lat, jeśli chodzi o zdolności motoryczne polskich dzieci.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Turystyka aktywna młodzieży studenckiej jako forma zdrowego stylu życia

Aktywność fizyczna jest jednym z najważniejszych składników zdrowego stylu życia. Jest ona ważna na każdym etapie funkcjonowania człowieka i można ją realizować zarówno w miejscu zamieszkania, jak również poza nim. Jedną z bardzo atrakcyjnych form spędzania czasu jest turystyka aktywna. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wyników badań na temat uczestnictwa młodzieży studenckiej w różnorodnych formach turystyki, ze szczególnym uwzględnieniem turystyki aktywnej. W trakcie przeprowadzonych badań zdiagnozowano preferowane przez młodzież formy turystyki aktywnej, opinie na temat miejsca takiej turystyki w zdrowym stylu życia oraz bariery uniemożliwiające uczestnictwo w powyższej formie aktywności. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego. Obejmują one analizę porównawczą uczestnictwa w powyższej formie turystyki młodzieży studiującej na studiach inżynierskich oraz młodzieży studiującej na studiach z zakresu turystyki i rekreacji.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Postępowanie fizjoterapeutyczne w nietrzymaniu moczu

Wprowadzenie. Wstydliwy problem, którym jest nietrzymanie moczu, dotyczy coraz większej liczby kobiet. Trudności z oszacowaniem skali tego zjawiska wynikają z braku informacji i traktowania tego schorzenia jako krępującego. Patogeneza jest multiczynnikowa, w wielu sytuacjach podstawę stanowią zmiany anatomiczne pojawiające się w dnie macicy, które zachodzą w następstwie porodów. Cel pracy. Celem pracy było przedstawienie postępowania fizjoterapeutycznego stosowanego w nietrzymaniu moczu. Opis wiedzy. Współczesna literatura donosi o stosowaniu elektrostymulacji mięśni dna miednicy w połączeniu z biofeedbackiem (ETS). Ważnym aspektem są również ćwiczenia, których regularne wykonywanie pozwala poprawić kondycję uszkodzonych struktur mięśniowych. Częstotliwość stosowanych zabiegów na początku to 2–3 dziennie. Nie sposób nie wspomnieć o zachowaniach behawioralnych, które stanowią istotną metodę leczenia zachowawczego. Podsumowanie. Prawidłowo zaprogramowana rehabilitacja pozwala w wielu wypadkach na uniknięcie zabiegu operacyjnego, a przede wszystkim wpływa na poprawę jakości życia kobiety. Metoda ETS, łącząca biofeedback i elektrostymulację mięśni, połączona z leczeniem zachowawczym i edukacją, daje szansę na zmniejszenie, często krępujących, objawów związanych z nietrzymaniem moczu.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Tularemia - infekcja wywoływana przez Francisella tularensis

Wprowadzenie. Tularemia jest zoonozą wywoływaną przez wewnątrzkomórkowe, gram-ujemne bakterie Francisella tularensis. Gatunek Francisella tularensis obejmuje podgatunki: typ A – F. tularensis tularensis i typ B – F. tularensis holarctica i F. tularensis mediaasiatica. Istnieje także podgatunek pokrewny F. tularensis novicida. Podgatunki F. tularensis tularensis, holarctica i mediasiatica mogą wywoływać infekcje u ludzi, jednak jedynie F. tularensis tularensis powoduje zakażenia zagrażające życiu. Gatunek F. novicida wykazuje zjadliwość wobec osób z defektami immunologicznymi. Tularemia jest także określana jako “rabbit fever”, “hunters’ disease”, “deerfly fever”, “tick fever”, “O’Hara’s Disease” i “Francis’ Disease”. Choroba ta w ostatnich latach stała się obiektem zainteresowania badaczy głównie ze względu na jej znaczenie jako groźnej broni biologicznej. Cel. Celem pracy jest analiza występowania tularemii w aspekcie epidemiologii, odpowiedzi na zakażenie ze strony gospodarza i rodzajów manifestacji klinicznych. Opis stanu wiedzy. Tularemia jest chorobą, na wystąpienie której w większym stopniu narażeni są leśnicy, myśliwi, osoby mające kontakt z mięsem zwierząt, rolnicy i lekarze weterynarii. Kliniczne objawy tularemii uzależnione są od wirulencji bakterii, ich liczby i drogi wnikania oraz odporności człowieka. Istnieje kilka dróg transmisji F. tularensis do organizmu człowieka, jednak najistotniejsze to transmisja przez uszkodzoną skórę oraz drogą wziewną. Możliwe są również zakażenia drogą pokarmową w wyniku spożycia skażonej wody czy żywności lub w wyniku ekspozycji laboratoryjnej. Zakażenie zwykle wywołuje objawy gorączkowe, zaś inne objawy chorobowe są w znacznym stopniu zależne od drogi infekcji. Tularemia może przybierać różne formy: postać wrzodziejąco-węzłową, anginową, żołądkowo-jelitową, oczno-węzłową lub płucną. Choroba może sprawiać trudności diagnostyczne, lecz dzięki wykorzystaniu testów serologicznych, hodowli czy badań molekularnych można potwierdzić ewentualne zakażenie. Antybiotyki stosowane w leczeniu zakażeń F. tularensis to streptomycyna, gentamycyna, cyprofloksacyna i doksycyklina. Istniejąca szczepionka przeciwko tularemii stosowana jest w sytuacjach kryzysowych i dostępna jest jedynie dla osób z grupy wysokiego ryzyka (grupy zmilitaryzowane, personel laboratoryjny). Podsumowanie. Istnieje potrzeba badań wskazujących na realną liczbę zachorowań na tularemię w celu realizacji konkretnych działań prewencyjnych. Mechanizmy i procesy sygnalizacyjne, dzięki którym F. tularensis moduluje odpowiedź immunologiczną, pozostają słabo poznane. Kluczowe dla powstania szczepionki będą badania nad odpowiedzią organizmu gospodarza skierowaną przeciwko szczepom A F. tularensis. Korzystanie z ubrań ochronnych i repelentów odstraszających owady, jak również unikanie kontaktu z dzikimi i martwymi zwierzętami zapewniają ochronę przed chorobą. Aspekt ten jest szczególnie ważny dla osób mieszkających lub przebywających czasowo na terenach wiejskich. Warunki higieny w odniesieniu do żywności i napojów są niezwykle ważne w ochronie przed anginową czy żołądkowo – jelitową postacią tularemii, szczególnie w krajach, w których ta forma jest częściej spotykana.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Higiena jamy ustnej dzieci leczonych ortodontycznie z terenu miasta i wsi

Wprowadzenie. Leczenie ortodontyczne jest dla ludzi receptą na piękny uśmiech i akceptację samego siebie, a także poprawę swojej pozycji w społeczeństwie. Wielu ludzi nie zdaje sobie jednak sprawy z tego, że uzyskanie takiego efektu nie jest możliwe bez szczególnej dbałości o higienę jamy ustnej podczas leczenia ortodontycznego. Cel pracy. Celem badań było określenie poziomu higieny jamy ustnej dzieci w wieku wczesnoszkolnym, zamieszkujących teren miasta i tereny wiejskie, posiadających uzębienie mieszane i uzębienie stałe, leczonych ortodontycznie za pomocą aparatów ruchomych i stałych. Materiał i metoda. Badaniem objęto 105 dzieci, w tym 43 z terenu wiejskiego i 62 z terenu miejskiego, w wieku 6–12 lat. Informacje na temat higieny i stanu zdrowia jamy ustnej uzyskano za pomocą kwestionariusza ankiety wypełnionego przez rodziców/opiekunów dzieci leczonych ortodontycznie w Poradni Ortopedii Szczękowej Stomatologicznego Centrum Klinicznego w Lublinie. Wyniki. U większości dzieci leczonych ortodontycznie higiena była zadowalająca i nie przyczyniła się do pogorszenia stanu zdrowia jamy ustnej. Niestety, u około 30% dzieci leczonych ortodontycznie, u których zabiegi higieniczne jamy ustnej prowadzone były nieregularnie,opiekunowie zaobserwowali pogorszenie higieny jamy ustnej. Wnioski. Nieprzestrzeganie podstawowych zaleceń pielęgnacyjnych przekazanych przez lekarza specjalistę w gabinecie ortodontycznym jest główną przyczyną powodującą występowanie chorób i infekcji jamy ustnej. Uwagę zwraca brak właściwych postaw rodziców, dotyczących edukacji i kontroli swoich dzieci kształtujących nawyki pielęgnacji zębów, oraz niewłaściwa postawa samego pacjenta wobec higieny. Zwiększona kontrola osoby dorosłej nad wykonywaniem czynności higienicznych jamy ustnej dzieci zwiększy efektywność leczenia i przyczyni się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia chorób jamy ustnej.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Jednostopniowa amplifikacja kwasów nukleinowych (ang. One-Step Nucleic Acid Amplification - OSNA) - nowa metoda wykrywania przerzutów guzów litych do węzłów chłonnych

Wprowadzenie i cel pracy. Żadna ze stosowanych metod oceny węzłów chłonnych nie jest idealna. Wadą pooperacyjnego badania histopatologicznego jest długi czas oczekiwania na wynik. W przypadku dodatniego wyniku pooperacyjnego badania histopatologicznego węzła wartowniczego zachodzi konieczność przeprowadzenia drugiego zabiegu operacyjnego. Część przerzutów mniejszych niż 2 mm może zostać przeoczona w rutynowym badaniu histopatologicznym. Z kolei, badanie mrożakowe przy stosunkowo wysokiej swoistości ma niższą niż badanie pooperacyjne czułość. Badania molekularne z wykorzystaniem technik PCR, przy wysokiej czułości, charakteryzują się niższą swoistością. Ponadto techniki PCR, poza badaniem w czasie rzeczywistym, nie nadają się do wykorzystania jako badanie śródoperacyjne ze względu na długi czas oczekiwania na wynik. Jedną z nowych metod oceny węzłów chłonnych w guzach litych jest badanie OSNA. Artykuł podsumowuje światowe doniesienia dotyczące zastosowania tej techniki w ocenie węzłów chłonnych pacjentów z guzami litymi. Opis stanu wiedzy. Badanie OSNA polega na amplifikacji mRNA cytokeratyny 19 (CK19). W chwili obecnej badanie to jest często wykonywane w badaniu węzłów chłonnych u pacjentów z rakiem piersi. W tym przypadku śródoperacyjna ocena węzłów chłonnych wartowniczych za pomocą metody OSNA pozwala na podjęcie decyzji o konieczności lub zaniechaniu wykonania limfadenektomii. W innych nowotworach zastosowanie metody OSNA podlega ewaluacji w licznych badaniach klinicznych. Podsumowanie. Metoda OSNA być może stanie się rutynową techniką oceny węzłów chłonnych. Przy stosunkowo wysokiej czułości pozwala ona na ocenę węzłów chłonnych w czasie 30 minut, co umożliwi wykorzystanie jej jako badania śródoperacyjnego.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Powikłania pooperacyjne dyskopatii lędźwiowej - opis przypadku

Dolegliwości bólowe dolnego odcinka kręgosłupa są dość powszechne w populacji całego świata, a w szczególności krajów wysoko rozwiniętych gospodarczo. Przyczyną ich są zmiany przeciążeniowe kręgosłupa związane z utratą wysokości krążka międzykręgowego i jego uwypukleniem się w kierunku tkanki nerwowej, co powoduje jej kompresję. Uszkodzenie krążka międzykręgowego wywołuje reakcję łańcuchową powodującą destrukcję całego kręgosłupa, doprowadzając tym samym do powstawania zmian zwyrodnieniowo-wytwórczych, tym rozleglejszych, im większe były niszczące siły działające na kręgosłup. Brak leczenia bezsprzecznie związany jest z utrwaleniem patologii, jednak nieprzestrzeganie zaleceń lekarskich po zabiegach chirurgicznych także może prowadzić do rozwoju patologii, zwiększając ryzyko nawrotu choroby oraz umożliwiając powstanie licznych powikłań. Pacjent powinien mieć świadomość tego, że ingerencja chirurgiczna wiąże się nie tylko z usunięciem przyczyny bólu i poprawy zaburzonych stosunków anatomicznych, ale także z uszkodzeniem tkanek zdrowych. Wytworzona podczas zabiegu blizna powinna mieć czas na wygojenie. Optymalne warunki powrotu do zdrowia doskonale spełniają pacjenci, którzy czują się współodpowiedzialni za proces leczenia. Niestety, zdarzają się też i tacy chorzy, którzy psują efekt ciężkiej pracy zespołów terapeutycznych. Przedstawiamy przypadek pacjenta z ewolucją zmian degeneracyjnych krążka międzytrzonowego, co zapoczątkowało zmiany zwyrodnieniowe i stenozę kanału kręgowego w odcinku lędźwiowym.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Znaczenie uniwersytetów trzeciego wieku w kreowaniu aktywnego stylu życia

Wprowadzenie. Pierwszy w świecie Uniwersytet Trzeciego Wieku powstał w Tuluzie (1973), zaś pierwszy w Polsce został powołany w Warszawie (1975). Zapoczątkowało to niebywały rozwój tych uniwersytetów we wszystkich regionach. Cel pracy. Ukazanie osiągnięć uniwersytetów trzeciego wieku w Polsce, a zwłaszcza na Śląsku. Istnieją trzy typy uniwersytetów trzeciego wieku: pierwsze stanowią integralną część wyższej uczelni, drugie są zlokalizowane w centrach kształcenia ustawicznego, bibliotekach lub domach kultury, zaś trzecie funkcjonują jako samodzielne stowarzyszenia z osobowością prawną. Instytucje patronackie wydatnie wspierają edukacyjne aspiracje seniorów. Stan wiedzy o uniwersytetach trzeciego wieku. Ukazuje się wiele publikacji popularyzujących osiągnięcia naukowe, dydaktyczne, kulturalne i sportowe uniwersytetów trzeciego wieku. Swoistym kompendium wiedzy o procesach starzenia oraz profilaktyce geriatrycznej jest publikacja „Starość u progu XXI wieku” (Wrocław 2010). Znaczenie aktywności ruchowej w późniejszych dekadach życia. Starość jest szczególnym wskazaniem do aktywności ruchowej. Wyróżnia się trzy znamienne cele aktywności ruchowej seniorów: rekreacja – czynny, aktywny wypoczynek, prewencja – zapobieganie przedwczesnemu starzeniu się i chorobom cywilizacyjnym, rehabilitacja – przywracanie witalności po przebytych chorobach i zapobieganie regresowi sprawności fizycznej. Ruch jest potrzebą biologiczną, elementarną podstawą zdrowia fizycznego i psychicznego. Podsumowanie. Osoby aktywne fizycznie są bardziej sprawne ruchowo w późniejszej dorosłości. Potwierdzają to badania byłych sportowców, którzy są jakby,,młodsi” motorycznie od mężczyzn z populacji o około 10–15 lat. Aktywność ruchowa, dostosowana do aktualnych możliwości wysiłkowych, powinna towarzyszyć człowiekowi przez całe życie.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Efekt tlenoterapii hiperbarycznej u chorej na ziarniniaka Wegenera - opis przypadku

Ziarniniak Wegenera jest chorobą autoimmunologiczną, charakteryzującą się martwiczym i ziarniniakowym zapaleniem małych naczyń. Schorzenie to dotyczy górnych i dolnych dróg oddechowych, nerek, gałki ocznej. W 50% przypadków choroba zajmuje skórę, prowadząc do powstawania trudno gojących się owrzodzeń. W poniższej pracy przedstawiamy przypadek 23-letniej pacjentki, u której rozpoznano ziarniniaka Wegenera z zajęciem skóry małżowiny usznej prawej, z naciekiem na śluzówce jamy ustnej i asymetrią twarzy. W leczeniu, obok pulsów sterydowych oraz leczenia immunosupresyjnego, stosowano tlenoterapię hiperbaryczną, uzyskując bardzo dobry efekt terapeutyczny oraz całkowite ustąpienie zmian skórnych.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Nadwaga i otyłość w populacji 60-letnich i starszych mieszkańców Białej Podlaskiej

Wstęp. Systematyczna aktywność fizyczna opóźnia procesy starzenia, sprzyja dobremu samopoczuciu oraz zmniejsza ryzyko zachorowania na wiele chorób, między innymi nawagę i otyłość. Celem niniejszej pracy było określenie częstości występowania nadmiaru masy ciała w populacji 60-letnich i starszych mieszkańców Białej Podlaskiej, z uwzględnieniem aktywności ruchowej. Materiał i metody. Materiał do pracy stanowią wyniki badań 180 kobiet i 167 mężczyzn, którzy ukończyli 60. rok życia i starszych. Poziom rozwoju fizycznego scharakteryzowano na podstawie oceny wysokości i masy ciała, obwodu talii (WC) i bioder, BMI oraz WHR. Aktywność ruchową respondentów określono na podstawie informacji uzyskanych od badanych uczestniczących w obserwacjach (osoby aktywne oraz nieaktywne ruchowo). Zgromadzone rezultaty poddano opracowaniu statystycznemu. Wyniki. W całej populacji badanych nadwagę lub otyłość stwierdzono u 78,33% kobiet i 82,03% mężczyzn. Prawidłową masą ciała charakteryzowało się 21,67% ogółu badanych płci żeńskiej i 17,97% badanych płci męskiej. Jedynie u jednej kobiety odnotowano niedobór masy ciała. Otyłość brzuszną odnotowano u 88,34% kobiet (WHR>0,8) i 70,86% mężczyzn (WHR>0,9). Na podstawie obwodu talii stwierdzono otyłość brzuszną u 72,23% kobiet (WC>88 cm) i 41,35% mężczyzn (WC>102 cm). Wnioski. Mieszkańców Białej Podlaskiej cechują się podobną częstością występowania nadmiaru masy ciała jak ich rówieśnicy z Polski i innych krajów. Aktywność ruchowa seniorów w znaczący sposób nie różnicuje ich proporcji wagowo-wzrostowych. Natomiast odnotowano różnice istotne statystycznie pomiędzy cechami somatycznymi osób zakwalifikowanych do grup o odmiennym poziomie aktywności ruchowej. Ponadto częstość otyłości brzusznej u kobiet wiązała się poziomem aktywności ruchowej. Takich zależności nie stwierdzono u mężczyzn.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Wpływ palenia tytoniu na wybór sposobu żywienia i zachowania żywieniowe. Badania wstępne

Wprowadzenie. Palenie tytoniu należy do najpoważniejszych współczesnych zagrożeń zdrowia człowieka, określanych również jako zagrożenia cywilizacyjne. Wiele publikacji poświęcono rozwojowi chorób wywołanych paleniem tytoniu. Natomiast stosunkowo niewiele prac dotyczy wpływu palenia tytoniu na wybór sposobu żywienia i zachowania żywieniowe. Cel. Głównym celem badań było poznanie sposobu żywienia i zachowań żywieniowych osób palących, w odniesieniu do osób niepalących. Celem dodatkowym było rozpoznanie, jak bardzo rozpowszechnione jest palenie tytoniu wśród osób zatrudnionych w szkolnictwie. Materiał i metoda. W badaniu sposobu żywienia i zachowań żywieniowych zastosowano metodę jakościową, wykorzystując autorski kwestionariusz ankietowy. Badania przeprowadzono w jednej z palcówek oświatowych w województwie pomorskim, w której było zatrudnionych 50 nauczycieli i pracowników administracyjnych. Wyniki. Badania wykazały, że palenie tytoniu wywiera wpływ na wybór sposobu żywienia i zachowania żywieniowe. W badanej populacji osoby palące rzadziej spożywały śniadania, a częściej kolacje aniżeli osoby niepalące. Aż 64% palących deklarowało spożycie słodyczy, a 86% spośród nich spożywało rzadziej niż raz w tygodniu warzywa i owoce. 71% palaczy nie piło mleka. W badanej grupie respondentów palący deklarują wyższe spożycie tłuszczów jadalnych, kawy i alkoholu aniżeli osoby niepalące. Wnioski. Otrzymane wyniki wskazują na związek palenia papierosów (wśród nauczycieli i pozostałych pracowników oświaty) z zachowaniami żywieniowymi, jednak wymaga to kontynuowania badań.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Listeria monocytogenes jako problem zdrowia publicznego

Listeria monocytogenes to jeden z istotnych czynników etiologicznych wywołujących groźne w skutkach zakażenia ośrodkowego układu nerwowego, posocznicę, a także zakażenia kobiet ciężarnych. Celem prezentowanej pracy jest przedstawienie aktualnych informacji na temat zakażeń wywołanych pałeczkami Listeria monocytogenes u ludzi oraz ocena sytuacji epidemiologicznej w Polsce w 2014 roku, w porównaniu z latami wcześniejszymi. Pałeczki Listeria monocytogenes to gram dodatnie, względnie beztlenowe, ruchliwe, niewytwarzające przetrwalników drobnoustroje, powszechnie występujące w środowisku. Drobnoustrój ten jest szeroko rozpowszechniony w przyrodzie, zwłaszcza w glebie, paszach, wodzie. Cechą charakterystyczną bakterii jest zdolność namnażania się w temp. 2–4ºC, przez co źródłem zakażenia człowieka może być przechowywana w tych warunkach żywność gotowa do spożycia. Do zakażenia tym drobnoustrojem najczęściej dochodzi drogą pokarmową, wyjątek stanowią zakażenia płodu i noworodka, przekazywane przez łożysko lub w trakcie porodu przez zainfekowany kanał rodny. Listeria monocytogenes to patogen szczególnie niebezpieczny dla noworodków, kobiet ciężarnych oraz osób o osłabionej odporności immunologicznej, będącej skutkiem choroby lub przyjmowania leków. We wszystkich zagrożeniach, które niesie ze sobą otaczające środowisko, najważniejszą rolę odgrywa profilaktyka; wiedza o zapobieganiu zakażeniom i prawidłowe nawyki higieniczne.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Poziom satysfakcji pacjenta jako jeden z aspektów jakości opieki medycznej

Wprowadzenie. W dzisiejszych czasach troska o jakość oferowanych przez świadczeniodawców usług medycznych jest nie tylko sposobem bycia konkurencyjnym na rynku medycznym, ale przede wszystkim wiąże się z możliwością poprawy satysfakcji pacjentów. Bez wątpienia, dla każdej osoby objętej działaniami ze strony medycyny naprawczej najważniejsza jest jakość oferowanych usług zdrowotnych oraz leczenia, którym zostaje objęta. Cel pracy. Celem badań było poznanie opinii hospitalizowanych pacjentów na temat poziomu satysfakcji z otrzymanych usług medycznych oraz ich jakości. Materiał i metody. Badania przeprowadzono w okresie od lutego do marca 2012 roku wśród hospitalizowanych pacjentów (104 osoby). Do przeprowadzenia badań wykorzystano technikę ankietowania, w ramach której zastosowano autorski kwestionariusz ankiety składający się z 39 pytań. W celu oceny satysfakcji pacjentów z oferowanych usług zdrowotnych zastosowano pięciostopniową skalę Likerta. Do opracowania statystycznego wyników użyto arkusza kalkulacyjnego Microsoft Excel, oprogramowania Gnu R oraz pakietu Gretl. Porównania badanych parametrów dokonano używając testu chi-kwadrat i współczynnika Pearsona. Wyniki. Badani pacjenci najlepiej ocenili kwestię dotyczącą dogodności pory odwiedzin (60,6% pozytywnych ocen). Wśród badanych obszarów szeroko pojętej opieki medycznej zdecydowanie najgorzej pacjenci ocenili kwestię ilości czasu poświęconego pacjentowi przez lekarza (zaledwie 41,7% pozytywnych odpowiedzi). Wnioski. Przeprowadzone badania pozwoliły zidentyfikować te obszary, w których jakość świadczeń, w opinii pacjentów, jest niezadawalająca i wymaga poprawy.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Wpływ zabiegów w saunie fińskiej na obraz białokrwinkowy we krwi młodych aktywnych fizycznie mężczyzn

Wstęp i cel pracy. Zabiegi w saunie, często stosowane zarówno w sporcie, jak i rekreacji, są obecnie przedmiotem zainteresowania coraz szerszego grona badaczy. Celem pracy było zbadanie wpływu jednorazowej oraz powtarzanych kąpieli w saunie fińskiej na zmianę objętości osocza i ilościowe zmiany leukocytów u młodych aktywnych fizycznie mężczyzn. Materiał i metody. Zbadano 16 mężczyzn w wieku od 20–23 lat, poddawanych kąpielom w saunie fińskiej w temperaturze około 90 °C, wilgotności 5–20%. Zabiegi złożone były z 10 kąpieli (3 × 15 min, z dwuminutowym chłodzeniem) przez okres miesiąca. Przed pierwszą i dziesiątą sauną, 10 minut po nich oraz po 24h pobierano krew. Wskaźniki hematologiczne zostały skorygowane o zmianę objętości osocza (%ΔPV). Wyniki. Wystąpił spadek objętości osocza i masy ciała badanych zarówno po pierwszej, jak i ostatniej saunie. Większy średni ubytek objętości osocza zanotowano po ostatniej kąpieli w saunie w porównaniu z pierwszym zabiegiem. W obrazie białokrwinkowym badanych po pierwszej i dziesiątej saunie nie zaobserwowano zmian w całkowitej liczbie leukocytów. Nieistotny wzrost całkowitej liczby krwinek białych stwierdzono 24 godziny po zakończeniu pierwszej i dziesiątej sauny. Po pierwszej i ostatniej kąpieli stwierdzono wzrost liczby neutrofili oraz spadek limfocytów, monocytów i eozynofili. Wnioski. Ubytek objętości osocza i spadek masy ciała na skutek intensywnego pocenia był większy po serii 10 zabiegów w saunie w porównaniu do pojedynczego zabiegu. Sauna nie spowodowała zmian w całkowitej ilości leukocytów, uwzględniając zmianę objętości osocza na skutek odwodnienia. Po pierwszej i po ostatniej saunie zanotowano przesunięcie stosunku neutrofili do limfocytów na korzyść neutrofili prawdopodobnie na skutek działania hormonu wzrostu i adrenaliny.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Ocena narażenia populacji wiejskiej Lubelszczyzny na zakażenie krętkami z rodzaju Leptospira, ze szczególnym uwzględnieniem terenów popowodziowych

Wprowadzenie. Leptospiroza, wywoływana przez krętki z rodzaju Leptospira, jest uważana za najbardziej rozprzestrzenioną chorobę odzwierzęcą na świecie. Zapadalność może być zwiększona przez klęski żywiołowe takie jak powodzie i tajfuny. Cel pracy. Celem pracy było zbadanie sytuacji epidemiologicznej leptospirozy na Lubelszczyźnie (wschodnia Polska), z uwzględnieniem wpływu powodzi Wisły, poprzez badania populacji ludzkiej i różnych elementów środowiska na obecność Leptospira w dwóch rejonach: rejonie „A” nawiedzanym przez powodzie i rejonie „B” nienawiedzanym przez powodzie. Materiał i metody. W rejonach „A” i „B” przebadano surowice, odpowiednio 100 i 98 mieszkańców, surowice 32 i 41 świń oraz surowice 41 i 40 krów – na obecność przeciwciał anty- Leptospira, wykorzystując test aglutynacji mikroskopowej (MAT). We wskazanych rejonach przebadano również, odpowiednio 40 i 64 próbki wody, 40 i 68 próbek gleby, próbki organów 30 i 30 drobnych ssaków należących do 5 i 6 gatunków, a także 540 i 296 kleszczy Ixodes ricinus – na obecność DNA Leptospira; badanie przeprowadzono testem nested-PCR. Wyniki. Obecność przeciwciał anty-Leptospira stwierdzono u 3% mieszkańców rejonu „A” i u 9,2% mieszkańców rejonu „B”; różnica ta nie była statystycznie znamienna. Częstość występowania przeciwciał anty-Leptospira była większa u świń i krów z rejonu „A” w porównaniu z rejonem „B” (odpowiednio 34,4% wobec 4,9%, i 26,8% wobec 15,0%), a w przypadku świń różnica okazała się znamienna (P=0,0015). Także miana dodatnich reakcji były wyższe w rejonie „A” w porównaniu z „B”, a w przypadku krów różnica okazała się znamienna (P=0,0128). Obecność DNA Leptospira spp. stwierdzono u 20% drobnych ssaków z rejonu „A” i u 30% z rejonu „B”; różnica ta nie była znamienna, chociaż częstość dodatnich wyników była w obu przypadkach wysoka w porównaniu z danymi z piśmiennictwa. Przeważającą część wyników dodatnich uzyskano u myszy polnych (Apodemus agrarius). Obecność DNA Leptospira spp. wykryto u 15,6% kleszczy I. ricinus z rejonu „A” w porównaniu z 1,4% w rejonie „B”, a różnica ta okazała się wysoce znamienna (P<0,0001). DNA Leptospira spp. zawierało 5% próbek wody z rejonu „A”, podczas gdy wszystkie próbki wody z rejonu „B” oraz wszystkie próbki gleby z rejonów „A” i „B” były ujemne. Wnioski. • Zakażenia krętkami Leptospira występujące u ludności wiejskiej zamieszkującej tereny Lubelszczyzny nawiedzane przez powodzie Wisły nie są częstsze w porównaniu z ludnością zamieszkującą inne części regionu nienawiedzane przez powodzie. • Potencjalnym źródłem zakażeń leptospirami na terenach nawiedzanych przez powodzie są zwierzęta: kleszcze Ixodes ricinus, zwierzęta hodowlane (świnie, krowy) i myszy polne (Apodemus agrarius). • Wykrycie DNA Leptospira spp. w 5% próbek wody z terenów popowodziowych, przy braku pozytywnych wyników z terenu kontrolnego, wydaje się potwierdzać możliwą rolę wody w szerzeniu leptospirozy. • Gleba nie stanowi istotnego zagrożenia na terenach nawiedzanych przez powodzie.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Strategie życiowe studentów kierunku ratownictwo medyczne

Wstęp. Migracja z terenów charakteryzujących się najwyższym poziomem bezrobocia, do takich zalicza się województwo lubelskie, dotknęła także młodych pracowników ochrony zdrowia w tym ratowników medycznych. Cel pracy. Celem pracy była analiza deklaracji dotyczących strategii życiowych studentów kierunku ratownictwo medyczne Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Materiał i metoda. Badaniu z użyciem anonimowej ankiety poddano 129 studentów kierunku ratownictwo medyczne. Wyniki badań. Dla prawie 65% ankietowanych studentów priorytetem życiowym jest szczęśliwe życie rodzinne. Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia jedna trzecia badanych zamierza kontynuować naukę na studiach drugiego stopnia. Ponad 66% studentów odpowiedziało, że na rynku pracy lokalnym i krajowym znajdą pracę, ale będą jej długo szukać, natomiast ponad 61% odpowiedziało, że na rynku międzynarodowym znajdą pracę bez trudu. Ponad jedna trzecia studentów jest zainteresowana wyjazdem za granicę. Najpopularniejszym krajem emigracji wybieranym przez studentów okazała się Wielka Brytania (41,57%). Wnioski. 1. Priorytetem życiowym dla większości ankietowanych studentów kierunku ratownictwo medyczne jest założenie rodziny. 2. Większość badanych studentów, po ukończeniu studiów pierwszego stopnia, zamierza kontynuować naukę na studiach drugiego stopnia. 3. W opinii respondentów znalezienie pracy w wyuczonym zawodzie na rynku pracy lokalnym i krajowym zajmie im dużo czasu, natomiast za granicą znajdą ją bez trudu. 4. Władze regionalne i władze uczelni muszą uruchomić programy podnoszące atrakcyjność województwa lubelskiego, których celem będzie zatrzymanie corocznej fali wyjazdu najzdolniejszych młodych ludzi poza Lubelszczyznę.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Wstępna ocena skuteczności urządzenia VELscope VX w wykrywaniu zmian na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej

Wprowadzenie. Badanie fluorescencyjne wykonywane przy pomocy urządzenia VELscope VX stanowi nowoczesną technikę diagnostyczną służącą do wykrywania zmian występujących na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej. Pomimo dostępności piśmiennictwa, skuteczność tej techniki nie została jednoznacznie udowodniona. Cel pracy. Celem pracy była wstępna ocena skuteczności urządzenia VELscope VX w wykrywaniu zmian na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej. Materiał i metody. Badaniem objęto 60 losowo wybranych pełnoletnich pacjentów, u których przeprowadzono analizę wzrokową powierzchni błony śluzowej jamy ustnej z zastosowaniem oświetlenia unitu stomatologicznego, a następnie za pomocą urządzenia VELscope VX. Zaobserwowane zmiany opisano, wykonano dokumentację fotograficzną oraz dokonano oceny uzyskanych wyników. Wyniki. U 38 pacjentów zaobserwowano zmiany na powierzchni błony śluzowej jamy ustnej w zakresie struktury, koloru, unaczynienia lub innych cech, sugerujące zmiany patologiczne. U 10 z nich wykryto więcej niż 1 nieprawidłowość. Badanie wzrokiem wykazało 46 zmian, zaś w badaniu fluorescencyjnym potwierdzono ich obecność oraz dodatkowo wykryto 2 niewielkie zmiany, przeoczone w świetle białym, co łącznie dało liczbę 48 wykrytych zmian. Wnioski. Na podstawie wyników badania brak jest możliwości jednoznacznego określenia przewagi fluorescencyjnego badania błon śluzowych jamy ustnej urządzeniem VELscope VX nad konwencjonalnym badaniem wzrokowym.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Wpływ wybranych czynników na wybór kierunku studiów i plany zawodowe studentów ratownictwa medycznego

Wstęp. Do czynników decydujących o wyborze kierunku studiów przez młodych ludzi zalicza się: zainteresowania, osobiste predyspozycje i możliwości. Istotne znaczenie ma również wpływ najbliższych, massmediów oraz perspektywa znalezienia zatrudnienia i rozwoju zawodowego. Cel pracy. Określenie determinantów korelujących z wyborem kierunku studiów oraz poznanie planów zawodowych studentów ratownictwa medycznego. Materiał i metody. Badania przeprowadzono w 2013 roku metodą sondażu diagnostycznego. W celu zebrania materiału empirycznego zastosowano autorski kwestionariusz ankiety. Grupę badaną stanowiło 133 studentów kierunku ratownictwo medyczne Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej (PWSZ) im. J. Grodka w Sanoku. Wyniki. Przekonanie przez inne osoby to dla większości badanych, głównie studentów niestacjonarnych, motyw decydujący o wyborze ratownictwa medycznego jako zawodu. W przypadku mieszkańców miast oraz studentek najczęściej o wyborze studiów na kierunku ratownictwo medyczne decydował przypadek. Kobiety mniej optymistycznie niż mężczyźni oceniły możliwość zatrudnienia w zawodzie. Mężczyźni i osoby w przedziale wiekowym 31–35 lat oraz mieszkańcy miast planowali podjąć pracę po studiach w pogotowiu ratunkowym, natomiast kobiety i studenci studiów niestacjonarnych w szpitalnym oddziale ratunkowym. Pracę w Państwowej Straży Pożarnej zamierzali podjąć studenci studiów stacjonarnych oraz mieszkańcy wsi. Ponad połowa badanych wysoko oceniła swoje szanse na zatrudnienie zgodnie z wyuczonym zawodem. W opinii respondentów studia, w tym nauczanie praktyczne i teoretyczne, przygotowują absolwentów do pracy zawodowej. Studenci wskazali na istotne znaczenie powołania w zawodzie ratownika medycznego. Wnioski. W badanej grupie zmiennymi korelującymi z wyborem kierunku studiów były: płeć, miejsce zamieszkania, wiek studentów oraz tryb studiowania.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Mierniki stanu bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach pracy

Wprowadzenie i cel pracy. Monitorowanie bezpieczeństwa i higieny pracy należy do jednego z podstawowych obowiązków pracodawców. Mimo tego tylko niewielka liczba pracodawców widzi potrzebę stałego i aktywnego analizowania bezpieczeństwa i higieny pracy. Na takie stanowisko pracodawców duży wpływ ma poziom świadomości w zakresie zarządzania produkcją. Celem pracy jest przedstawienie i analiza aktualnego stanu wiedzy dotyczącego aktualnie istniejących mierników. Opis stanu wiedzy. Prezentowane w literaturze mierniki stanu bezpieczeństwa i higieny pracy w niewielkim stopniu odnoszą się do monitorowania stanu bhp w mikroskali, tj. bezpośrednio na stanowisku pracy. Służą one głównie do badania stanu bezpieczeństwa na poziomie zakładu pracy. Do najczęściej wykorzystywanych wskaźników służących do monitorowania warunków pracy nadal należą wskaźniki wypadków przy pracy oraz wskaźnik określający liczbę osób zatrudnionych w warunkach zagrożenia. Pozostałe wskaźniki, które mogą być stosowane do monitorowania stanu bhp na pojedynczym stanowisku pracy są najrzadziej stosowane. Wnioski. Ważnym jest, aby w szerszym zakresie dostępne były mierniki służące do monitorowania stanu bhp na stanowisku pracy, które nie będą skomplikowane w użyciu, będą pozwalały na szybką i precyzyjną diagnozę obszarów wymagających korekty w obszarze bhp, były wskaźnikami wiodącymi oraz pokazywały wpływ niedociągnięć w obszarze bhp na produktywność.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Krążące komórki śródbłonka jako marker uszkodzenia śródbłonka naczyń

Wprowadzenie i cel pracy. Krążące komórki śródbłonka (CECs) są to komórki, które pojawiają się we krwi obwodowej na skutek złuszczania się śródbłonka naczyń w przebiegu schorzeń układu sercowo-naczyniowego, nowotworów, zakażeń czy zapaleń. U osób zdrowych komórki te nie występują we krwi obwodowej lub ich liczba jest bardzo mała. Celem prezentowanej pracy jest podsumowanie doniesień dotyczących CECs – chorób, w przebiegu których dochodzi do wzrostu liczby tych komórek we krwi obwodowej oraz sposobów ich detekcji. Skrócony opis stanu wiedzy. CECs możemy obecnie uznać za wiarygodny, nieinwazyjny marker uszkodzenia śródbłonka naczyń. Liczba tych komórek jest podwyższona w wielu schorzeniach przebiegających z dysfunkcją śródbłonka takich jak: ostry zespół wieńcowy, zapalne choroby naczyń, zakażenia, cukrzyca, obturacyjny bezdech senny czy nowotwory. W badaniach dowiedziono również, że liczba CECs koreluje z zaostrzeniem choroby i jej rokowaniem. Przy pomocy oceny liczby CECs obserwuje się odpowiedź na terapię, także przeciwnowotworową. Do izolacji CECs stosowane są obecnie dwie metody – immunomagnetyczna oraz z wykorzystaniem cytometrii przepływowej. Podsumowanie. Określenie liczby CECs we krwi obwodowej staje się pomocne w ocenie klinicznej chorób, prognozowaniu ich przebiegu oraz w ocenie skuteczności stosowanego leczenia. Istotne wydaje się prowadzenie dalszych badań nad występowaniem CECs w różnych schorzeniach oraz ujednolicenie metod ich detekcji z krwi obwodowej.

Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu

Zróżnicowanie oraz współzależność cech somatycznych i zdolności motorycznych dzieci zamieszkujących środowiska o różnym stopniu zurbanizowania

Celem pracy jest ukazanie różnic oraz wzajemnych związków zachodzących pomiędzy cechami morfologicznymi a wybranymi zdolnościami motorycznymi w zespołach chłopców, i dziewcząt, w aspekcie wielkości zamieszkiwanego środowiska. Materiał stanowią wyniki badań 161 uczniów w wieku 12 lat zamieszkujących dwa różne pod względem urbanizacji środowiska (małe miasta i wsie) leżące w powiecie nowosolskim, województwo lubuskie. Zgodnie z zasadami w antropometrii wykonano pomiary wysokości i masy ciała, na podstawie których wyliczono wskaźnik smukłości. Sprawność motoryczną scharakteryzowano wybranymi próbami wchodzącymi w skład testu Ludwika Denisiuka oraz Międzynarodowego Testu Sprawności Fizycznej, które dotyczyły pomiaru siły ramion, siły eksplozywnej kończyn dolnych, zwinności, gibkości i siły mięśni brzucha. Zebrany materiał poddano analizie statystycznej, wyliczając przeciętne cech wraz z ich uzupełnieniami. Współzależność pomiędzy uzyskanymi wynikami prób motorycznych a parametrami morfologicznymi oceniono współczynnikiem korelacji Pearsona oraz równaniami regresji liniowej. Na podstawie przeprowadzonej analizy statystycznej stwierdzono: 1. Wielkość zamieszkiwanego środowiska wyraźnie różnicuje zespoły chłopców i dziewcząt w wieku 12 lat pod względem cech somatycznych i zdolności motorycznych. W porównaniu do środowiska wiejskiego, uczniowie wychowujący się w miastach są przeciętnie wyżsi i ciężsi. Dziewczęta z miast w porównaniu do rówieśniczek ze wsi uzyskują przeciętnie lepsze wyniki w próbach siły ramion, gibkości i sile mięśni brzucha, a niższe w sile eksplozywnej kończyn dolnych i zwinności. Chłopcy zamieszkujący miasta w porównaniu z kolegami ze środowiska wiejskiego charakteryzują się wyższym poziomem rozwoju motorycznego uzyskując przeciętnie lepsze wyniki we wszystkich wybranych próbach motorycznych. Odnotowane różnice między średnimi arytmetycznymi cech morfofunkcjonalnych, porównywanych zespołów obu środowisk są w większości statystycznie nieistotne (oprócz siły eksplozywnej kończyn dolnych, zwinności, gibkości). 2. Odnotowano niewielki dymorfizm badanych cech. Zespoły dziewcząt zamieszkujące środowiska miejskie i wiejskie są przeciętnie wyższe i smuklejsze od chłopców, przy różnicach statystycznie nieistotnych. Zespół chłopców zamieszkujący środowisko wiejskie w porównaniu z dziewczętami uzyskuje przeciętnie lepsze wyniki w próbach siły ramion, siły eksplozywnej kończyn dolnych i sile mięśni brzucha, a niższe w zwinności i gibkości, przy różnicach (w większości) statystycznie istotnych. W odniesieniu do środowiska miejskiego, dziewczęta uzyskują istotnie lepsze wyniki w gibkości, a niższe w sile ramion, sile eksplozywnej kończyn dolnych, zwinności i sile mięśni brzucha. 3. W zespole dziewcząt zamieszkujących miasta, w porównaniu z rówieśniczkami ze środowisk wiejskich, odnotowano istotnie silniejsze związki korelacyjne wyników prób sprawności motorycznej z cechami budowy ciała. W odniesieniu do chłopców stwierdzono odwrotną sytuację – silniejsza współzależność wybranych prób sprawności motorycznej z cechami somatycznymi charakteryzuje zespoły wiejskie.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Akademicki Związek Sportowy przy Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie - zarys działalności

W artykule przybliżono dzieje Akademickiego Związku Sportowego działającego w Wilnie przy Uniwersytecie Stefana Batorego od 1921 do 1939 r. Tekst przede wszystkim ukazuje historię AZS, jego rozwój i to, na jakie trudności natrafiał. Artykuł ma charakter syntezy porządkującej rozproszoną wiedzę na temat działającego przy USB Akademickiego Związku Sportowego. Przedstawiono historię poszczególnych sekcji AZS i ukazano najważniejsze osiągnięcia sportowe oraz zaprezentowano najważniejszych działaczy i sportowców AZS.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Promowanie aktywności outdoorowej z wykorzystaniem wybranych urządzeń i aplikacji mobilnych

Rynek urządzeń elektronicznych produkowanych na potrzeby sportu, turystyki i rekreacji jest bardzo różnorodny. Niestety, sprzęt przeznaczony do zastosowań profesjonalnych w obszarze turystyki i aktywności outdoorowej jest relatywnie drogi. Alternatywą wydają się zatem urządzenia powszechnego użycia, np. smartfony. Współczesne telefony posiadają możliwości zbliżone do komputerów, a ich cena jest wielokrotnie niższa – tym samym są bardziej dostępne dla przeciętnego (zwłaszcza młodego) konsumenta. Turystyka, rekreacja i sport to aktywności, w których moduły GPS wraz z niezbędnym oprogramowaniem znajdują z powodzeniem szerokie zastosowanie. Celem niniejszej pracy była próba odpowiedzi na pytania dotyczące wiedzy respondentów na temat możliwości wykorzystania w terenie smartfonów w grach i zabawach z elementami współzawodnictwa oraz przygody, opartych na geolokacji. Metodą badawczą był sondaż diagnostyczny. W efekcie przeprowadzonych badań stwierdzono, że najpopularniejszą formą rekreacji fizycznej wśród ankietowanych była jazda na rowerze oraz spacery, przy jednocześnie małej znajomości reguł i praktycznego wykorzystania nowoczesnych technologii przy realizacji aktywności fizycznej, pomimo dużej dostępności do nowoczesnych urządzeń.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Dokształcanie zawodowe krakowskich nauczycieli wychowania fizycznego ze szkół średnich ogólnokształcących w latach 1918-1939

W niniejszej pracy przedstawiona została problematyka dokształcania zawodowego krakowskich nauczycieli wychowania fizycznego ze szkół średnich ogólnokształcących w latach 1918–1939. W pierwszych latach niepodległości dokształcanie nauczycieli wychowania fizycznego miało na celu przyjście z pomocą tym, którzy nie posiadali wymaganych kwalifikacji zawodowych. Zadanie to Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego powierzyło instruktorom wychowania fizycznego. Chcąc wspólnie zabiegać o podniesienie rangi wychowania fizycznego w szkole, nauczyciele utworzyli w 1921 roku Sekcję Wychowania Fizycznego i Higieny Szkolnej przy Krakowskim Kole Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych. Zajmowała się ona od tego roku organizowaniem lekcji pokazowych, kursami wakacyjnymi oraz organizowaniem wyjazdów nauczycieli na zagraniczne kursy pedagogiczne. W 1930 roku Ministerstwo WRiOP zapowiedziało organizowanie tzw. ognisk metodycznych. Sprawa tworzenia na terenie Kuratorium Okręgu Szkolnego Krakowskiego Ośrodka Wychowania Fizycznego przeciągnęła się do 1933 roku. Po 1936 roku utrzymano dotychczasowe formy dokształcania nauczycieli wychowania fizycznego we wszystkich kuratoriach szkolnych. Organizowano wakacyjne kursy wychowania fizycznego, dokształcające kursy wychowania fizycznego i przysposobienia wojskowego, konferencje wychowania fizycznego, lekcje pokazowe; szeroką działalnością wykazywali się kuratoryjni instruktorzy i wizytatorzy wychowania fizycznego.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Z dziejów ruchu sportowego na Śląsku w latach 1945-1989

Praca stanowi przyczynek do dziejów ruchu sportowego na Śląsku w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. W latach 1945–1989 nastąpił wzrost poziomu sportu na Śląsku. Organizowano i tworzono struktury polskich związków sportowych na Górnym Śląsku, Śląsku Opolskim i Dolnym Śląsku. Sportowcy ze Śląska odnosili sukcesy nie tylko na polu ogólnopolskim. Zdobywali medale na Igrzyskach Olimpijskich, mistrzostwach świata, mistrzostwach Europy. Wśród dyscyplin sportowych, w których odnosili sukcesy, należy wymienić: boks, gimnastyka, gry sportowe, kolarstwo, lekkoatletyka, podnoszenie ciężarów, sport żużlowy, szermierka, tenis stołowy, zapasy. Do najbardziej zasłużonych klubów sportowych m.in. należy zaliczyć: AZS Wrocław, GKS Katowice, „Górnik” Zabrze, „Gwardia” Wrocław, LKS Ziemia Opolska, „Odra” Opole, „Piast” Gliwice, „Ruch” Chorzów, WKS „Śląsk” Wrocław.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Rola Zrzeszenia Ludowe Zespoły Sportowe w rozwoju kultury fizycznej i turystyki w środowisku wiejskim w Polsce w latach 1989-2008

Zrzeszenie Ludowe Zespoły Sportowe (LZS) wniosło największy wkład w rozwój kultury fizycznej i turystyki w środowiskach małomiasteczkowych i wiejskich w Polsce w latach 1989–2008. Najtrudniejszym okresem w działalności Zrzeszenia LZS były lata 1989–1994/1995, kiedy to liczba ogniw i członków zmniejszyła się o około 30%. Początek okresu transformacji ustrojowej skutkował zmniejszeniem nakładów finansowych na działalność Zrzeszenia LZS. Nastąpiło zmniejszenie kadry etatowej Zrzeszenia. Sportowcy Zrzeszenia LZS prezentowali wysoki poziom sportowy, efektem czego były liczne sukcesy sportowe na arenie ogólnopolskiej i międzynarodowej. Turystyka była dziedziną w zakresie aktywności fizycznej podejmowaną przez Zrzeszenie LZS. Zrzeszenie LZS organizowało imprezy turystyczne o charakterze międzynarodowym, ogólnopolskim i regionalnym.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Wpływ rodzaju stosowanej diety i aktywności ruchowej na masę ciała i funkcjonowanie organizmu

W prezentowanej pracy poruszono wpływ odżywiania na funkcje organizmu, wskazując na częste występowanie otyłości jako efekt braku zbilansowania energetycznego organizmu. Dokonano przeglądu stosowanych diet i ich wpływu na funkcje układu krążenia i oddychania oraz zdolności adaptacyjne organizmu do wysiłków fizycznych. Wskazano też na związek pomiędzy rodzajem odżywiania i występującymi schorzeniami organizmu. Taka analiza wykazała, że stosowana dieta jest istotnym czynnikiem determinującym stan zdrowia i funkcje organizmu.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Zawodnicy kadry Polski seniorów i ich recepcja karate według wywiadów bezpośrednich

Wprowadzenie. Recepcja sztuki walki, w tym karate, przez osoby trenujące nie była wcześniej badana przez większą grupę badaczy. W ogóle nie było dotąd takich badań na reprezentacji narodowej Polskiego Związku Karate Tradycyjnego, wykorzystujących metodologię jakościową. HTSW (humanistyczna teoria sztuk walki) i antropologia sztuk walki tworzą ramy naukowe dla tego badania. Problemy badawcze. Sformułowano następujący problem: na czym polega recepcja karate i stosunek do karate u członków polskiej kadry seniorów w karate, a zwłaszcza kadry trenerskiej? Następnie ustalono zestaw pięciu pytań badawczych: 1) Jakie są powody zainteresowania sztukami walki i karate, a także okoliczności rozpoczęcia regularnego treningu? 2) Jakie zmiany w karate i w twojej własnej osobowości są postrzegane w funkcji czasu? 3) W jaki sposób ludzie postrzegają filozofię, zasady i wartości karate? 4) Co dla respondentów jest najważniejszą wartością w życiu? 5) Jaki jest wpływ karate na młodych karateka? Materiał i metoda. W pierwszej fazie badania wykorzystano analizę zawartości literatury i obszerną analizę dyskursu z interdyscyplinarną analizą porównawczą podjętą na ten temat, a także metodę dedukcyjną. Źródłem są tutaj publikacje tematyczne – literatura. Główną metodą badań empirycznych jest tu jakościowa analiza wypowiedzi członków polskiej kadry seniorów w „tradycyjnym karate”. Narzędziem był kwestionariusz wywiadu bezpośredniego pogłębionego Cynarskiego (2006). Ponadto wykorzystano kwestionariusz pomocniczy A. W czterech przypadkach (osoby posiadające stopień 3–4 dan) użyto metody sądów eksperckich / sędziów kompetentnych. Materiałem badań są wypowiedzi przedstawicieli reprezentacji narodowej Polskiego Związku Karate Tradycyjnego 2016, kategorii wiekowej seniorów (21+) w liczbie N = 20. Wyniki i wnioski. Film sztuki walki, pewna moda, chęć uczenia się samoobrony, ciekawość karate, chęć poprawy sprawności były częstymi motywami podejmowania długoletnich studiów karate przez ekspertów. Wśród pozostałych respondentów najczęściej wymienianym powodem był przypadek. Dla fachowców fascynacja fizycznymi i technicznymi aspektami karate zanika z powodu pogłębienia motywacji, postrzegania aspektów duchowych, kulturowych i lepszego zrozumienia znaczenia sztuk walki. Inne „czarne pasy” widzą zmiany społecznego postrzegania karate, które stało się bardziej popularne, ale mniej tajemnicze. Wszyscy respondenci oceniają pozytywnie wpływ uprawiania karate na zmiany w sobie i w życiu. Respondenci podkreślają zasady etyczne i pozytywny wpływ edukacyjny karate. Dla wielu karate jest pasją, ale najważniejszą wartością w życiu jest – w większości przypadków – rodzina.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Działalność naukowa, dydaktyczna i organizacyjna Katedry Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Zielonogórskiego w latach 1999-2009

Praca przedstawia osiągnięcia pracowników Katedry Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Zielonogórskiego w latach 1999–2009 w działalności naukowej, dydaktycznej i organizacyjnej. Jest również podziękowaniem współtwórcom Katedry, władzom uczelni i miasta oraz środowisku sportowemu.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Zarys działalności Częstochowskiego Okręgowego Związku Żeglarskiego w latach 1976-1998

Celem pracy jest przedstawienie działalności Częstochowskiego Okręgowego Związku Żeglarskiego w latach 1976–1998. Treści zamieszczone w opracowaniu dotyczą klubów (sekcji) żeglarskich, które przynależały do CzOZŻ; składów Zarządów w poszczególnych kadencjach; szkoleń kadry na potrzeby Związku oraz działalności na polu sportu i turystyki. Przedstawiono także informacje świadczące o uczestnictwie żeglarzy z woj. częstochowskiego w rejsach śródlądowych i morskich, jak również poruszono kwestie dotyczące kadry sędziowskiej, bazy sprzętowej i przystaniowej.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Rola turystyki w życiu ludzi starszych

W pierwszym rozdziale pracy umiejscowiono tematykę człowieka starszego w środowisku, w którym żyje, i scharakteryzowano walory środowiska naturalnego. Przedstawiono też główne czynniki bioklimatyczne, które mogą poprawić adaptację człowieka do naturalnego środowiska. Zasugerowano też, że takie cechy motoryczne człowieka, jak: siła, wytrzymałość, szybkość, gibkość czy koordynacja mięśniowa, rozwinięte do określonego poziomu, są pomocne w uprawianiu różnych form turystyki. W pracy scharakteryzowano następujące jej formy: spacery i marsze, turystykę górską, kolarską, wodną i narciarską, oraz przypomniano zasady bezpieczeństwa, wymogi fizjologiczne organizmu oraz zalecenia dla ludzi starszych podczas ich uprawiania. Rekapitulując, stwierdzono, że człowiek starszy powinien być aktywny fizycznie. Pomijany w literaturze protekcyjny dla jego zdrowia wpływ turystyki należy propagować, głównie poprzez czynną formę tej aktywności ludzi w późniejszych fazach ontogenezy.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna

Promocja zdrowego stylu życia kobiet. Przykłady aktywności kobiet na podstawie „Bluszcza” i „Mojej Przyjaciółki”

Sytuacja społeczna kobiet w przedwojennej Polsce uległa znaczącej poprawie w porównaniu do XIX w. Poza uzyskaniem praw wyborczych w 1918 r. aktywnie brały udział w życiu kulturalnym, gospodarczym oraz politycznym niepodległego państwa. Przykładową dziedzinę aktywności kobiet stanowił sport, zarówno wyczynowy, jak i amatorski. Czasopisma kobiece, takie jak „Bluszcz” i „Moja Przyjaciółka”, przywiązywały dużą wagę do promowania zasad prawidłowego odżywiania, zdrowego stylu życia oraz aktywności fizycznej. Na ich łamach publikowano porady lecznicze, felietony czy sprawozdania z imprez sportowych. Kobiety, pomimo licznych trudności i przeszkód, osiągały sukcesy na arenie krajowej oraz międzynarodowej. Brały udział w najważniejszych zawodach sportowych, takich jak światowe igrzyska kobiet oraz letnie igrzyska olimpijskie. Warto zastanowić się nad rolą czasopism kobiecych w promowaniu aktywnego trybu życia.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna