Datasets:

issai

/

kazqad-retrieval

like 1

Follow

Institute of Smart Systems and Artificial Intelligence, Nazarbayev University 33

[ { "docid": "555739_1_1", "text": "\nTimes New Roman — кертпелері бар қаріп және гарнитура. Қаріпті 1931 жылы суретші Виктор Лардент британдық «Таймс» (The Times) газеті үшін жасап шығарды. Қаріп Монотип компаниясынң Англиядағы өкілі, типограф Стенли Морисонның «Таймс» газетінің нашар баспасы мен типографкасын сынға алғаннан кейін пайда болды.", "title": "Times New Roman" }, { "docid": "555739_2_1", "text": "Қаріп бойынша жұмысты Морисон басқарды, ал Таймс газетінің жарнама бөлімінің суретшісі Виктор Лардент қаріптің суретін салды, ал қаріптің ақырғы нақтылау жұмыстарын Монотип компаниясы жасады. Қаріпті салған кезде Морисон «Plantin» атты ескі қаріпті негіз етіп алды, алайда мәтіннің оқылуын жеңілдету мен кеңістікті үнемдеу мақсатында өзгерістер енгізілді. Жаңа қаріппен терілген Таймстың жаңа саны 1932 жылы 3 қазанда жарық көрді. Бір жыл өткен соң қаріп коммерциялық қолданыс үшін сатылымға шықты. Таймс газеті Times New Roman қаріпін 40 жыл қолданыды, бірақ жаңа өндірістік техника мен таблоид форматының өзгеруіне байланысты 2004 жылға дейін газеттің қаріпі 5 рет өзгеріске ұшырады. Алайда жаңа қаріптердің барлығы New Roman-ның нұсқалары болып табылады.", "title": "Times New Roman" } ]

[ { "docid": "555739_3_1", "text": "Таймс газетінде ұзақ қолданылмаса да, Times New Roman кітап типографиясында, әсіресе Қазақстан, Ресей, АҚШ-та жиі қолданылады. Мұның басты себептерінің бірі қаріп Micrisoft компаниясынің өнімдермен бірге таратылады, нәтижесінде Times New Roman адамзат тарихыдағы ең жиі қолданылатын қаріптердің бірі болып табылады.", "title": "Times New Roman" } ]

[ { "docid": "70867_1_1", "text": "\nМи көпірі (варолиев мост); (pons) — ми табанында көлденең орналасқан қомақты жуандау құрылым. Оның негізін миды жұлынмен, сондай-ақ ми бөліктерін өзара жалғастыратын өткізгіш жолдар құрайды. Көлденең жатқан жүйке талшықтары мишықпен жалғасып, оның ортаңғы аяқшасын түзеді. Ми көпірінде V- жүп ми жүйкесі — үшкіл жүйкенің ядросы орналасады.\n", "title": "Ми көпірі" } ]

[]

[ { "docid": "14547_1_1", "text": "\nСалах ад-Дин Юсуф ибн Аюб ({{IPA|Ṣ}}alā{{IPA|ḥ}} ad-Dīn Yūsuf ibn Ayyūb; Күрдше: سه لاحه دین ئه یوبی \"Selah'edînê Eyubî\"; صلاح الدين يوسف بن أيوب ; c. 1137 - 4 Наурыз, 1193) – Мысыр мен Сирия (1171-93) Сұлтаны болған күрд мұсылманы. Үшінші крест жорығына қарсы мұсылмандарды басқарған. Билігінің шарықтау кезінде өзі негізін қалаған Аюбид династиясы Мысыр, Сирия, Ирак, Хиджаз және Йеменді билеген. Ол крест ұстаушыларға мұсылмандар қарсылығын бастап, ақырында Иерусалим крест ұстаушылар патшалығы құрсауынан Палестина бөлігін босатады. Сол себептен де, ол Араб әлемінде, Мұсылмандар, Күрдтер үшін де танымал ірі тұлға. Салах ад-Дин қатаң түрде Суни Исламды ұстанған. Ол ешқашан жеңілген жауларын жәбірлеп, өлтіріп немесе қинаған емес,[1][2] Хаттин соғысынан кейінгі кейбір оқиғаларды ескермегенде. Оның жалпы батырлық, сонымен қатар мейірбандық (chivalrous) қасиеттері Християндық тарихшылар да, әсіресе Моабтағы Керакты қоршауға алғанда, атап көрсетеді.\n", "title": "Салах әд-Дин" }, { "docid": "14547_2_1", "text": "Салах әд-Дин Айюб әулетінің негізін қалаушы. Сирия сұлтанының Нұр әд-диннің әскер басыларының бірі - Айюб ибн Шадидың баласы. 1164, 1167, 1168 ж. Нұр әд-Диннің әскері қатарында Мысырды бағындырды және крест жорықтарына қарсы күресті. 1169 ж. Мысырдағы халифтің уәзірі болып тағайындалды. 1171 ж. Фатима әулетінен шыққан соңғы халиф Адид өлгеннен кейін, Египеттегі өкімет билігін басып алып, өзін сұлтан деп жариялады. 1174 ж. Нұр әд-Дин өлгеннен кейін, оның Сириядағы иеліктерін және оған шектес Ирак билеушілерінің ұсақ иеліктерін өзіне бағындырды. 1187 ж. С .әд-Д бастаған біріккен мұсылман әскерлері Хиттин түбінде кресшілерді талқандап, Иерусалимді алды.1189 жылдың қарсаңында Сирия мен Палестина кресшілерден толық азат етілді. С. Әд-Д. 3-крест жорықтары кезінде (1189-92) мұсылмандар әскерін басқарды. Ол кресшілерді күйрете талқандаған алғашқы мұсылман қолбасшысы болды. Осыдан кейін кресшілер Таяу Шығыстағы иеліктерінен біртіңдеп айырыла бастады. С.әд-Д-нің ішкі саясаты Мысырдағы жер иеліктерді бөліп беруге, медреселер салуға, алым-салықты азайтуға бағытталды. ", "title": "Салах әд-Дин" }, { "docid": "14547_3_1", "text": "==Салах әд-Дин сұлтанның өмір жолының тарихи тізбесі==\n* 1138- Месопотамия жеріндегі Тикрит елді мекенінде дүниеге келді.\n* 1164, 1167-1168 -Египетті жаулап алу жорықтарына қатысты. Крест жорықтарына қарсы күресті.\n* 1169- Египет халифінің уәзірі болып тағайындалды.\n* 1171- Египеттегі Фатимидтер халифатын бағындырып, Айюбидтер әулетінің негізін салды.\n* 1174- Аббасид халифасы әл-Мұстади Салах әд-Динге сұлтан лауазымын берді. Салах әд-Диннің Дамаскіні жаулап алуы.\n* 1182- Халебті бағындырды.\n* 1186- ЖАзираны алды.\n* 1187- Қайруанды толықтай бағындырды.\n* 1187- Хиттин түбінде крестшілерді талқандап, Иерусалимді алды.\n* 1188-1189- Салах әд-Диннің басқаруымен Сирия мен Палестина крестшілерден толық азат етілді.\n* 1189-1192- Үшінші Крест жорығына қарсы мұсылмандар әсерін басқарды.\n* 1192- Ағылшын Королі Арыстан жүректі 1 Ричард Салах әд-Диннен жеңілгенін мойындап, Рамлада бейбіт бітімге келеді.\n* 1193- Сирияда Дамаск қаласында дүниеден өтеді.", "title": "Салах әд-Дин" } ]

[]

[ { "docid": "35628_1_1_1", "text": "Батыс сібір жазығы , Батыс Сібір ойпаты — дүние жүзіндегі аса ірі жазықтардың бірі. Аумағы 3 млн. км<sup>2</sup>-ге жуық. Солтүстігінде Солтүстік Мұзды мұхиттың Кара теңіз жағалауынан бастап, оңтүстігінде Сарыарқа мен Алтай тауларының етегіне дейінгі аралықты қамтиды. Батысында Орал тауларынан бастап, шығысында Орта Сібір қыратты тауларына дейін созылып жатыр. Жазықтың солтүстігіндегі мореналық төбелер мен қырқалар аралығында кең аңғарлар кездеседі. Олар оңтүстікте аласа жалдарға ұласады. Жазықтың абсолюттік биіктігі 50 м-ден (солт-нде) 300 м-ге дейін (оңт-нде) өзгереді. Батыс Сібір жазығына Васюган жазығы, Барабы жазығы, Есіл жазығы, Ертіс жазығы, Құлынды даласы енеді. Жазық Батыс Сібір плитасының жас эпигерциндік платформасынан қалыптасқан. Платформаны құрлықтық және теңіздік қалың шөгінділер жауып жатыр. Бұл шөгінділер ірі мұнай және газ кен орындарына бай. Оңтүстігінде (Қазақстан аумағында) жазықтың көпшілік бөлігі қалыңд. 500 – 1200 м болатын мезозой-кайнозой кезеңінің шөгінділерінен түзілген. Өзен аңғарлары төрттік кезеңнің қиыршықты, малтатасты аллювий қабатынан тұрады. Батыс Сібір жазығының климаты тым континенттік.", "title": "Батыс Сібір жазығы" } ]

[]

[ { "docid": "68174_1_1", "text": "\nМуссондық субтропиктік климат (\"Муссонный субтропический климат\") — материктердің субтропиктік ендіктерінің шығыс бөліктеріне (\"Қытай Халық Республикасының шығысы, АҚШ-тың онтүстік-шығысы\") тән климат. Температуралық жағдайына қарай муссондық субтропиктік климатты аудандар жерортатеңіздік климат аудандарына жақын, бірақ жауын-шашын молырақ және негізінен жазда жауады (\"Пекинде мұхиттық муссон кезінде 640 мм жылдық жауын-шашынның шілдеде 260 мм-і жауады да, тек 2 мм-і ғана желтоқсанда жауады\").", "title": "Муссондық субтропиктік климат" } ]

[]

[ { "docid": "529664_3_1", "text": "Оның бірінші \"Жұлдыз шаңды Зиггиның көтерілуі және құлауы және Марстан келген өрмекшілер (ағылш. \"The Rise and Fall of Ziggy Stardust and the Spiders from Mars\")\" атты альбомы 1972 жылы жарық көрді.", "title": "Дэвид Боуи" } ]

[ { "docid": "529664_1_1", "text": "\nДэвид Боуи (David Bowie, толық аты Дэвид Роберт Джонс David Robert Jones; 8 қаңтар 1947, Лондон, Ұлыбритания — 10 қаңтар 2016, Манхэттэн, Нью-Йорк АҚШ) — британ музыканты, әншісі, әндер авторы, продюсер, дыбыс режиссері, суретші және актер. Елу жылдан астам уақыт ішінді музыкамен айналысып, сыртқы келбетін жиі ауыстырғаны үшін «рок-музыка хамелеоны» деп аталған. ", "title": "Дэвид Боуи" } ]

[ { "docid": "94016_2_1", "text": "\nДене ұзындығы 2-2,5 м, кейде 3 м, биіктігі 1,5 м, салмағы 800 кг. Жүні ақ, кейде сұрғылт, қалын. Білезіктері және табаны жүнмен қапталған. Арктика фаунасы: Солтүстік мұзды мұхитының жағалауларында және суда жүзіп жүрген мұздарды паналайды. Жақсы жүзіп сүңгиді. Негізгі қорегі итбалықтар. Төменгі температураға бейімделген (тері асты майы жануар салмағының 40% жетеді). Ұлуғу әдетте наурызда-сәуірде өтеді жүкті ұрғашылары арктика аралдарындағы апандарда қыстайды (қысқы ұйқы). Қоңжықтары екі жылда бір рет желтоксан-сәуірде туады аналықтары коңжыктарымен апаннан шығып еркін өмір сүреді. Қоңжықтары аналарымен бірге бір жарым жыл болады. Ақ аю терісі мен етін пайдаланады. ТМД 1956 жылдан бастап аулауға тиым салынған. 1976 жылы ХТҚО және КСРО Қызыл кітабына енгізілді. Әр түрлі деректер бойынша ақ аю саны 10-20—ТМД-да 5-6 мың.\nТабиғатта өмірінің көп бөлігін теңіз мұзында өткізетіндіктен, ақ аюлар дельфиндер, итбалықтар және киттер сияқты теңіз сүтқоректілеріне жатқызылады.", "title": "Ақ аю" } ]

[ { "docid": "94016_1_1", "text": "\nАқ аю (Ursus maritimus) – аюлар тұқымдасына жататын сүтқоректі; кейде \"Thalarctos\" туысына жатқызады. ", "title": "Ақ аю" }, { "docid": "94016_3_1", "text": "Ақ аюлар тамаша жүзгіштер, өйткені олар тоқтаусыз 90 киллометрге дейін жүзе алады. Олар жүзу үшін алдыңғы аяқтарын, бағытын басқару үшін артқы аяқтарын пайдаланады. Терідегі май бездері жүнін жақсы майлай алады, сондықтан олар суға төзімді және жүзу кезінде денесін құрғақ ұстайды.\n", "title": "Ақ аю" } ]

[ { "docid": "499433_3_1", "text": "\nДекарт координаттары - жазықтықта белгіленген өзара перпендикуляр екі түзуге (өстерге) дейінгі қашықтықтары арқылы нүктенің жазықтықтағы орнын анықтау әдісі. Бұл ұғымды бүгіннен екі мың жылдан аса бұрын Архимед пен Пегастық Апполони, тіпті көне мысырлықтар қарастырған. Бұл идеяныалғаш рет жүйелі түрде П. Ферма (P. Fermat) және Р. Декарт (R. Descartes) дамытты; олардың айтуы бойынша қашықтық тек қана оң сан немесе нөл болуы мүмкін. Аталған қашықтықтардың біреуі немесе екеуі де теріс сан болуы туралы пікір Исаак Ньютонға (I. Newton) жатады. Осы қашықтықтарды алғашқы рет «координаттар» деп атаған Готфрид Вильгельм Лейбниц (G. Leibniz) болатын.\n", "title": "Декарттық координаттар жүйесі" } ]

[ { "docid": "499433_1_1", "text": "Декарттық координаттар жүйесі немесе картезиандық координаттар жүйесі - координаттар осіндегі межелері немесе базистік векторларының ұзындықтары тең, жазықтықтағы немесе кеңістіктегі түзу сызықты координаттар жүйесі. Әдетте, тікбұрышты декарттық координаттар жүйесі қолданылады. Бұл жүйені 1637 жылы француз ғалымы Рене Декарт (1596 - 1650) енгізген. Нақты сандарды көрнекі түрде өрнектеу үшін сан түзуі пайдаланады. Әрбір нақты санға сан түзуінің бір нүктесі сәйкес болады және керісінше - сан түзуінің әрбір нүктесіне бір нақты сан сәйкес болады. Өзара перпендикуляр екі сан түзуі тікбұрышты(декарттық) координаттар жүйесін түзеді.Сан түзулері координаттар осьтері деп аталған.Осылардың қиылысу нүктесіне екі сан осінің бас нүктесі 0(нөл) саны сәйкес болады.Осы коорлинаттар жүйесі жазықтықты төрт бөлікке - квадранттарға бөледі.", "title": "Декарттық координаттар жүйесі" } ]

[ { "docid": "69023_1_1", "text": "\nСаяси еркіндік - мемлекет конституңиясы кепілдік беріп, заң бойынша қамтамасыз етілетін азаматтардың, демократиялық түрде еркін саяси үрдістерге қатысу құқықтары. Оларға сайлау және сайлану құқығы, сөз, ақпарат алу бостандығы, еркін, тең, жүйелі өткізілетін сайлау құқығы, саяси ұйымдар құру, азаматтардың өз мақсат-мүдделеріне қарай іс-әрекет жасау және т.б. жатады. Саяси еркіндіктер БҰҰ Бас Ассамблеясының 1948 жылы 10 желтоқсанда қабылданған Адам құқықтарының жалпыға бірдей Деклараңиясында толық қарастырылған.\n\n", "title": "Саяси еркіндік" } ]

[]

[ { "docid": "11695_1_1", "text": "\n — Жапонияның астанасы, әкімшілік, қаржылық, мәдени және өндірістік орталығы. Хонсю аралының оңтүстік-шығыс бөлігінде, Канто жазығында, Тынық мұжитындағы Токио шығанағының мүйісінде орналасқан. халық саны 12,544 млн адам, ауданы — 2 187 км², халық тығыздығы Жапония префектуралары ішіндегі ең жоғарысы — 5 740 адам/ км².", "title": "Токио" } ]

[ { "docid": "11695_2_1", "text": "Токио дүние жүзі елордалар арасындағы ең жоғарғы Жалпы ішкі өнім, ЖІӨ шығаратын қала.", "title": "Токио" }, { "docid": "11695_3_1", "text": "Токио — Нью-Йорк және Лондонмен қатар әлемнің қаржылық орталықтарының бірі. Сонымен бірге, Токио — әлемдегі ең экономикалық дамыған агломерация. PricewaterhouseCoopers компаниясының зерттеуіне сәйкес токиялық қала аймағы (Токио, Канагава және Тиба префектураларымен бірге, 35,2 млн адам) 2005 жылға сәйкес жалпы $ 1,191 трлн ЖІӨ (сатып алу қабілеті паритеті бойынша) өндіріп әлемдегі ірі агломерациялардың ішінде ЖІӨ бойынша алғашқы орында. 2008 жылы ЖІӨ (САҚП бойынша) Токио $ 1,497 трлн жетті. 2009 жылы Fortune Global 500 тізіміндегі 51 компания осы Токиода орналасты.", "title": "Токио" } ]

[ { "docid": "14612_1_1", "text": "Шөгінді тау жыныстары — құрлықта немесе су бассейндерінде шөгетін материалдан пайда болатын тау жыныстары. Материалдың бөлшегі, салмағы, үлкендігі оның сортталу дәрежесімен сипатталады және қабатты болады, жануарлар мен өсімдіктердің қалдықтары кездеседі. Шығу жағынан химиялық (гипс, тас тұзы, оолитті ізбестас және басқалары), органогендік (қараңыз), жануарлар мен өсімдіктердің өмір сүруінің салдарынан пайда болады (маржандық және қабыршақтық ізбестас, шымтезек, тас көмір) және кесек шөгінді тау жыныстарына бөлінеді.", "title": "Шөгінді тау жыныстары" } ]

[ { "docid": "14612_3_1", "text": "Аутигендік шөгінді тау жыныстары – шөгу процесі кезінде түзілген минералдар тобы. Оларға: каолинит, гидрослюда, монтмориллонит, гиббсит, бемит, диаспор, гетит, гематит, пиролюзит, псиломелан, манганит, апатит, коллофан, кварц, халцедон, опал, кальцит, доломит, сидерит, родохрозит, гипс, ангидрит, галит, сильвин, карналлит жатады.", "title": "Шөгінді тау жыныстары" } ]

[ { "docid": "123309_1_1", "text": "\nЛиндон Бэйнс Джонсон (Lyndon Baines Johnson; 27 тамыз 1908, Стоунволл, Техас — 22 қаңтар 1973, сол жерде) — АҚШ-тың Демократиялық партиясы тұсында 1963 жыл 22 қараша мен 1969 жылдың 20 қаңтары аралығындағы Президенті.", "title": "Линдон Бэйнс Джонсон" } ]

[ { "docid": "123309_2_1", "text": "1908 жылы 27 тамызда Техас штатындағы Стоунволл маңайында дүниеге келді. Джонсон-Сити мектебін және Сан-Маркостағы Техас штатындағы Оңтүстік батыс педагогтік колледжін тәмамдады. Хьюстонда Сэм Хьюстон атындағы мектепте полемика мен шешендік өнерден дәріс жүргізді.", "title": "Линдон Бэйнс Джонсон" }, { "docid": "123309_5_1", "text": "1931 жылы конгрессмен Р. Клеберг Линдон Джонсонды өзінің секретары қызметіне шақырды. 1935 жылы тамыз айында Джонсон жастар ісі жөніндегі Техас ұлттық әкімшілігінің өкілі болып бекітілді. 1937 жылы Техастың 10-шы сайлау аймағынан АҚШ өкілдері палатасына сайланды. Джонсон Конгресстің ықпал етуші комитетінен бекіту алып, Жаңа курстың белсенді күрескері болды. 1941 жылы ол Сенатқа сайлауға бірінші кампаниясын бастады. Рузвельт қолдауына қарамастан Джонсон алдын ала сайлау барысында 29 талапкерлер арасынан 29 орын алды. Ол 1942 жылы әскери-теңіз флоты ісі бойынша өкілдер палатасының комитетіне мүше, ал 1947 жылы - қарулы күштер комитетінің мүшесі болды. Сол сияқты әскери саясаттың арнайы комитетінің және атом күші бойынша арнайы комитеттің жұмысына қатынасты.", "title": "Линдон Бэйнс Джонсон" } ]

[ { "docid": "570353_1_1", "text": "\n\n«Симпсондар» (The Simpsons) — америкалық телевизия тарихындағы ең ұзақ мультсериал, 28 маусымдық мультсериал 32 маусымға создырылды. Алғашқы мини-серия \"Good night\" «Трейси Ульман Шоуы»-нда 1987 жылы 19 сәуірде көрсетілді. Мультсериалдың толық бөлімдері 1989 жылы 17 желтоқсанда FOX телеарнасында көрсетіле бастады. «Gracie Films» «20th Century Fox» компаниясы үшін шығарады. М-сериал қазіргі уақытта 100-ден астам мемлекетте көрермендерге танымал.", "title": "Симпсондар" } ]

[]

[ { "docid": "49025_2_1_1", "text": "Шумер () – Месопотамия ойпатының оңтүстігінде орналасқан ежелгі тарихи аймақ. Ол Тигр мен Евфрат өзендерінің аралығында, қазіргі Ирак аум-ның оңтүстік бөлігінде болған. Қазіргі күнге жеткен жазба деректер бойынша Шумерді — біздің заманымыздан бұрын 3-мыңжылдықтың соңында негізінен шумерлер және аздаған мөлшерде шығыс семиттер – аккадтар мекендеген. Аккадтар шамамен — біздің заманымыздан бұрын 2400 жылы Аккаде қ-ның негізін қалады. Осы уақыттан бастап Шумердің солтүстік облысы Аккад деп атала бастады. Джемдет-Наср және одан да ертеректегі Урук пен эль-Обейд археол. мәдениеттеріне тән ескерткіштер шумерлердің бұл аймақты біздің заманымыздан бұрын 5 – 4-мыңжылдықта мекендей бастағанын дәлелдейді. Шамамен біздің заманымыздан бұрын 3-мыңжылдықта Шумерде алғашқы мемлекеттік құрылым қалыптаса бастады. Зерттеушілер сына жазуы пайда болып, орныққан б.з.б. 2700 – 2300 жылы аралығын ерте әулеттік кезеңге жатқызады. Ол кезде бұл аймақта сыртында үлкен отбасылық қауымдар өмір сүрген көптеген қала-мемлекеттер құрылды. Ондағы негізгі халық толық құқық-ты қауым мүшелері мен оларға тәуелді қалалық ғибадатхана тұрғындары еді. Қалаларда дәулетті қауымдық ақсүйектер пайда болды.", "title": "Шумер" } ]

[ { "docid": "49025_3_1", "text": "Ерте әулеттік үлгідегі соңғы билеуші Лагашпен көршілес Умманың, кейіннен Уруктың билеушісі болған Лугальзагисси еді. Аккад патшасы Ежелгі Саргонға Умма, Урук пен Лагашты және Шумердің басқа да тәуелсіз мемлекеттерін бағындырудың сәті түсті. Ол Месопотамияда “дүниенің 4 мемлекеті патшалығын” (Аккад әулеті, б.з.б. 24 – 22 ғ.) құрды. Бұл мемлекет таулық кутий тайпаларының соққысынан құлады. біздің заманымыздан бұрын 22 ғ-дың соңында кутийлерді Урук патшасы Утухенгалем талқандады. Ол қайтыс болғаннан кейін билік Урдың ІІІ әулеті және “Шумер мен Аккад патшалығының” негізін салушы Ур-Наммға көшті. Бұл мемлекет аса көп шенеуніктер мен бақылаушылар аппаратымен басқаратын алып патшалық иеліктерге негізделді. Ондағы қызметшілер іс жүзінде құлдық жағдайға жеткізілді. Соның салдарынан қауымдардың шаруашылық, саяси және мәдени өмірі құлдырап кетті. Урдың ІІІ әулеті кезінде құдайлардың храмдары бір үлгіге келтірілді, патшалар көздерінің тірісінде құдайлармен теңестіріле бастады. біздің заманымыздан бұрын 2000 жылдар шамасында Урдың ІІІ әулеті батыс семит тайпалары – амориттер мен таулықтар – эламиттердің соққысынан құлады. Шумердің бұдан кейінгі тарихы Вавилон тарихымен тығыз байланысты. \n", "title": "Шумер" } ]

[ { "docid": "486697_3_1", "text": "Lipton компаниясы 19-ғасырдың соңына таман Шотландиядағы Глазго қаласында Томас Липтонмен құрылған болатын. Кешірек, компания өрге өрлеп, Глазгода алғашқы дукендер жүйесі пайда болады. Бір қаламен ғанамен шектелмей, дүкендер бүкіл Шотландияға, кейінірек бүкіл Ұлыбританияда да ашыла басталды. «Плантациядан тәкелей шынаяққа» деген лозунгты пайдаланған Лимптон компаниясы, әркімге жоғарғы сапалы, танымал да арзан сусын жасағысы келді. Алғашқы кезеңде, Lipton шәйі Том Салливан ойлап тапқан бір рет пайдаланылатын шағын қалташаларда сатылатын еді. Әр қайнатылған шәйдің судың сапасына байланысты екенін түсінген Томас Липтон шәйдің әр өңірге байланысты бірнеше түрлерін өңдіруге кіріседі. Сол себептен, шәй өндіретін мамандарға әр өңірдің су сынақтары қажет болды.", "title": "Липтон" } ]

[ { "docid": "486697_2_1", "text": "Липтон (Lipton) — дүние жүзіндегі ең ірі шәй сауда маркасы болып саналады. Ол құрғақ жапырақ түрінде және салқын сусын түрінде де кездеседі. Қазіргі таңдағы «Lipton» сауда маркасы Unilever компаниясының меншігі болып саналады.", "title": "Липтон" } ]

[ { "docid": "517054_1_1", "text": "\nПуэрто Рико (Puerto Rico; Puerto Rico) — Вест-Индиядағы ел. Пуэрто Рико, Вьекес, Мона т.б. аралдарда орналасқан. Солтүстік жағалауы Атлант мұхитымен, оңтүстігі Кариб теңізімен шайылады. Жері - 8,9 мың км² . Халқы - 3 195 153 (2018). Әкімшілік орталығы - Сан Хуан қ. Әкімшілік жағынан 7 округке бөлінеді.", "title": "Пуэрто-Рико" } ]

[ { "docid": "517054_2_1", "text": "«Өз еркімен қосылған» (АҚШ-қа) және өзін-өзі басқаруға құқылы мемлекет. Жоғарғы билігі АҚШ Конгресінің қолында. Атқарушы үкімет – Пуэрто Риконың губернаторы. Екі палаталы заң шығарушы органы бар.", "title": "Пуэрто-Рико" }, { "docid": "517054_3_1", "text": "Пуэрто Рико аралы ұзындығы 170 км, ені 60 км, негізінен таулы, тек солтүстік және оңтүстік жағалауы ғана енсіз ойпатты келеді. Биіктігі 1838 м-ге жететін тау жоталары бор мезгілінің шөгінді жыныстарынан түзілген. Марганец (оңтүстік-батыс бөлігінде) және темір (шығысында) руда көздері табылды. Кезінде жер сілкіністер күшті болған. Климаты тропиктік пассаттық. Ойпатты өңірінің орташа айлық температурасы 24-8-280С. Жылына 900-2500 мм жауын-шашын түседі. Теңіз дауылдары жиі байқалады. Солтүстік беткейлерінде мәңгі жасыл және аралас орман, оңтүстік жағында қуаңшылыққа төзімді бұталы өсімдік өседі. Жануарлар дүниесі өте кедей; көбіне жарғанат, бауырымен жорғалаушылар, құрлық моллюскілері кездеседі. Пуэрто Рикода 17 жасанды көл және 50 астам өзендер бар.", "title": "Пуэрто-Рико" } ]

[ { "docid": "46789_2_1", "text": "\nЕуропаның орман белдеуінде, Азияда және Солтүстік Америкада өсетін 20-ға тарта түрі бар. Қазақстанда Жайық өзенінің жағалауларында өсетін бір ғана түрі – кәдімгі шаттауық немесе кәдімгі орман жаңғағы (С. avellana) бар. Биіктігі 2 – 5 м, кейде 8 м-дей болады. Жапырақтары үлкен сопақша немесе домалақ, шеті тілімденген. Тұқымынан, шыбығынан, тамыр атпалары және сұлама бұтақтары арқылы көбейеді. Наурыз – сәуір айларында гүлдеп, тамыз-қыркүйекте жеміс береді. Бір бұтадан 8 кг-ға дейін жаңғақ алынады. Жаңғақ құрамында 60 – 70% май болады. Жемісі 2 – 5-тен топталып, кейде дараланып өседі; сопақша, қоңырқай түсті, жеуге жарамды. Көлеңкеге төзімді орман жаңғағы ылғал топырақтарда, әсіресе орманның сұр топырағында және қара топырақты жерлерде жақсы өседі. 80 жылдай өмір сүреді.", "title": "Шаттауық" } ]

[ { "docid": "46789_1_1", "text": "\nШаттауық немесе орман жаңғағы (Corylus) – қайың тұқымдасына жататын бұта. ", "title": "Шаттауық" } ]

[ { "docid": "498329_1_1", "text": "\nXXXII Олимпиада ойындары (Games of the XXXII Olympiad, Jeux de la XXXIIe Olympiade, жиі қолданылатын атауы жазғы Олимпиада ойындары 2020 (2020 Summer Olympics, Jeux Olympiques d'été de 2020) — Жапонияның Токио қаласында 2021 жылдың 23 шілде мен 8 тамыз күндері аралығанда өткізіледі.", "title": "2020 жылғы Жазғы Олимпиада ойындары" }, { "docid": "498329_2_1", "text": "2020 жылғы Олимпиаданың Токиода өткізілетіні 2013 жылы 7 қыркүйекте Буэнос-Айрестегі конгресте мәлім болды. Токио дауыстар саны бойынша Мадрид пен Ыстанбұлды артта қалдырды.", "title": "2020 жылғы Жазғы Олимпиада ойындары" } ]

[ { "docid": "498329_3_1", "text": "Олимпиада әу баста 2020 жылы жазда өткізілетін болған. Алайда әлемді жайлаған COVID-19 пандемиясының кесірінен 2020 жылы өткізілген жоқ. 2021 жылғы 20 наурызда ХОК шешімі бойынша ойындар 2021 жылы шілде-тамыз айларында өткізілетін болды, және көрерменсіз өтетіні белгілі болды. Сатылған барша билеттер қайтарылды. Ашылу салтанатына тек 950 VIP-көрермендер ғана кіргізілді.", "title": "2020 жылғы Жазғы Олимпиада ойындары" } ]

[ { "docid": "201668_2_1", "text": "Кэмп-Дэвид Катоктин тауының саябағында орналасқан (Мэриленд штатының Фредерик округі, АҚШ) және қазіргі президентінің демалу орны болып табылады.", "title": "Кэмп-Дэвид" } ]

[ { "docid": "201668_3_1", "text": "Кэмп-Дэвидтен бірнеше километр қашықтықта \"Raven Rock\" атымен танымал \"Site R\" бункері орналасқан.", "title": "Кэмп-Дэвид" } ]

[ { "docid": "11670_3_1", "text": "\nФранцуздар мүсінді, ал америкалықтар оның тұғырын жасауға келісті. Мүсінді Бартольди жасады, металл қаңқасын Г. Эйфель құрастырды, бет-бейнесіне мүсіншінің анасы Шарлотта Бартольди үлгі болды. 1884—1886 жылдарда мүсін дайын болды. Ескерткіш 1886 жылы 28 қазанда Нью-Йорктегі Бедлоу аралында ашылды. Мүсіннің биіктігі 46.5 м, тұғыры 46.94 м, жалпы салмағы 225 т. Әйел мүсінінің басына 7 шабағы бар тәж кигізілген, оң қолына алау көтерген, сол қолында заңдар кітабы бар, ол кітапта АҚШ-тың тәуелсіздік күні жазылған. 1903 жылы мыс табақша жапсырылды, онда Э. Лазарустың дастанынан үзінді берілген. Тәждегі шабақтар 7 теңіз бен 7 құрлыққа жарқырап төгілген сәулені білдіреді. Мүсін әуелде боялмаған еді, кейін мыстың қышқылдануы нәтижесінде ол жасыл түске енді. Мүсін тұғырының ішінде АҚШ-қа иммигранттардың келу тарихы және осы ескерткіштің құрылысы туралы мәліметтер беретін мұражай бар. Мүсін азаттықтың белгісі ретінде ұлттық ескерткішке айналған.\n", "title": "Бостандық ескерткіші" } ]

[ { "docid": "11670_1_1", "text": "\n\nБостандық ескерткіші (Statue of Liberty) — Солтүстік Америкадағы ағылшын иелігіндегі жерлердің азаттық күресіндегі Франциямен болған одақтастыққа ескерткіші ретінде Францияның АҚШ-қа тартқан сыйлығы.", "title": "Бостандық ескерткіші" }, { "docid": "11670_2_1", "text": "Алып мүсінді жасау туралы ойды француз мүсіншісі Ф.А. Бартольди ұсынған. 1871 жылы Нью-Йоркке сапарында Бартольди кеме қалаға жақындаған кезде Белдоу аралындағы жұлдыз сипатты бекіністі көріп, болашақ мүсін ескі бекініс үстінде алау көтерген әйел бейнесі болады және ол «Әлемді сәулелендірген Азаттық» деп аталуға тиіс деген ойға келген.\n", "title": "Бостандық ескерткіші" } ]

[ { "docid": "492586_3_1", "text": "Тағы да 26 жыл өтті, 1995 жыл. Бос және тозығы жеткен Парриш сарайын Нора есімді әйел екі жиені, ағасының балалары, қыз Джуди және оның інісі Питер сатып алады. Олардың ата-анасы Канадада жол апатынан қайтыс болды. Балалар зәулім үйді аралайды, Петр шатырда жарғанатты байқап, айқайлап қашып кетеді. Таңертең маман келіп, үйде жарқанат жоқ дейді. Ол сондай-ақ жоғалып кеткен Алан Парриштің тарихын айтып, баланың әкесі оны өлтіріп, мәйітті бөлшектеп, үй қабырғаларына тығып қойғанына сенетінін айтады. Шындығында, Алан Парриш жай жоғалып кетті және оны ешқашан көрмеді.", "title": "Джуманджи (фильм)" } ]

[ { "docid": "492586_2_1", "text": "Жүз жыл өтеді. 1969 Брантфорд қаласы бұрынғы орманның аумағын қоса алғанда өсті. Жасөспірім бала Алан Парриш қалада ата-анасымен тұрады, оның әкесі аяқ киім фабрикасының иесі. Зауыттың құрылыс алаңында Алан біртүрлі дыбысты естиді, содан кейін қазына таптым деп баяғы сандықты қазып алады. Бұл қазына Джуманджи үстел ойыны болып шығады. Осыдан кейін бірден Алан әкесімен қатты ұрысып қалады, ол ұлын (оның келісімінсіз) жеке интернатқа бергісі келеді. Кейін Аланның құрбысы Сара Уиттл қонаққа келеді және олар ойынды ережелерді білмей бастайды. Сара сүйекті бірінші болып лақтырады, содан кейін каминнен біртүрлі дыбыс естіледі. Алан сүйекті екінші лақтырады, бірақ оның жолы болмай қалады: ойын алаңының ортасындағы допта «Осында бес-сегіз құлағанша сізді джунглиге лақтырамыз» деген жазу бар. Содан кейін бала дүрбелеңге түскен дос қызының алдында ойын алаңының ортасына сорылады және каминнен бір топ жарғанаттар оған шабуыл жасайды. Қорыққан Сара үйден қашып кетеді.", "title": "Джуманджи (фильм)" } ]

[ { "docid": "565381_1_1", "text": "\n«Жұлдызды соғыстар» (Star Wars, ) — культті, эпикалық, фантастилық сага. Негізгі киножелі бойынша көрсетілген 7 кинофильмнен тұрады. \"Жұлдызды Соғыстар: Соңғы Джедайлар\" деп аталатын VIII-бөлімі 2017 жылдың желтоқсан айында көрермендерге жөнелтіледі. 2016 жылы \"Жұлдызды Соғыстар: Күрескер-Бір\" атты спин-офф жарык көрді. Аталмыш киножелілермен қатар, анимациялық сериалдар, мультфильмдер, телефильмдер, кітаптар, комикстер, видеоойындар - барлығы біріккен сюжет «Жұлдызды соғыс» Әлемінде тоғысқан. Бұл Әлемді америкалық режиссёр Джордж Лукас 1970 ж.ж. соңына қарай ойлап тапқан.\n", "title": "Жұлдызды соғыстар" } ]

[]

[ { "docid": "39974_1_1", "text": "\nҰлттар достастығы (Commonwealth of Nations) — Ұлыбритания мен оның бұрынғы отарлары және доминиондарын (Аустралия, Жаңа Зеландия, Канада, Камерун, Мозамбик,Үндістан, Пәкістан, Оңтүстік Африка Республикасы, т.б. 54 мемлекет) біріктіретін мемлекеттер қауымдастығы. ", "title": "Ұлттар достастығы" } ]

[ { "docid": "39974_2_1", "text": "1947 жылға дейін Британ ұлттар достастығы деп аталған. Бұған кіретін елдердің кейбіреулері Ұлыбритания королевасын өздерінің мемлекет басшысы ретінде мойындайды. ", "title": "Ұлттар достастығы" }, { "docid": "39974_3_1", "text": "(Патшайымның сол елдегі өкілі генерал-губернатор болып табылады). Британия достастығының құқылық мәртебесі 1931 жылы Вестминстер статуcымен бекітілген, 1942 жылы кейбір түзетулер енгізілді. Британ достастығының жұмысын арнайы құрылған Секретариат үйлестіреді. ", "title": "Ұлттар достастығы" } ]

[ { "docid": "14788_1_1", "text": "\nГольфстрим — Атлант мұхитынық солтүстік бәлігіндегі жылы ағыс. Гольфстрим дүние жүзіндегі ең күшті жылы ағыс болып табылады; ол Мексика қойнауынан шығып, Еуропа жағалауына дейін ағады; барлық ұзындыгы 10 мың км дейін барады.", "title": "Гольфстрим" } ]

[]

[ { "docid": "39978_4_1", "text": "2-дүниежүзілік соғыс Британ империясына күйрете соққы берді. Жапониямен соғыс нәтижесінде Англияның Оңтүстік-Шығыс Азиядағы отарларында ұлт-азаттық соғыс қатты күшейіп, соғыстан кейін іле-шала Үндістан мен Пәкстан, Бирма мен Цейлон тәуелсіздікке қол жеткізді. 50 — 60-жылдары күрт күшейген ұлт-азаттық қозғалыстар нәтижесінде Британ империясына кіретін Азия мен Африка елдері түгелге жуық тәуелсіздік алды. Бірақ, бұрыннан қалыптасқан саяси-экономикалық байланыстардың үзілуі, жаңадан тәуелсіздік алған елдерді өз ішінде дағдарысқа ұшыратты. Діни қақтығыстар, тайпалар арасында қақтығыстар күшейді. Бөлініп шыққан елдермен өзара байланысты үзіп алмас үшін әрі саяси-экономикалық үстемдікті сақтау мақсатында Британ Достастығы құрылды. Өз ішіндегі қақтығыстарды өршітпеу үшін және экономикалық байланыстарды үзіп алып, елді дағдарысқа ұшыратпас үшін бұрынғы отарлардың көпшілігі өз еріктерімен досдастыққа мүше болды. Бұл достастыққа кіретін елдер сөз жүзінде болса да Ұлыбритания королевасын ел басшысы ретінде мойындайды және өзара тығыз экономикалық байланыстар орнатқан.", "title": "Британ империясы" } ]

[]

[ { "docid": "531066_2_1", "text": " Компьютер жадысы (сыртқы немесе қосалқы жады, ақпараттарды сақтауға арналған құрал, сақтағыш құрал) — белгілі бір уақытта есептеуде қолданылатын, ақпарат сақтауға арналған физикалық құрылғы немесе орта болатын, есептегіш машина бөлігі. Жады 1940-ыншы жылдардан бері орталық процессор секілді, компьютердің маңызды бөліктеріне жатады. Есептеуіш құралдардағы жады иерархиялық құрылымды болады және ол әртүрлі қасиеттері бар бірнеше сақтағыштарды (жаттағыш) қолдануды білдіреді. Көбінесе персоналды (жеке) компьютерлерде «жады» деп оның бір бөлігі — кездейсоқ рұқсатты (DRAM) динамикалық жадыны — қазіргі уақытта жеке компьютерлер жедел жады ретінде қолданылатын жадыны айтады.", "title": "Компьютер жадысы" }, { "docid": "531066_3_1", "text": "Компьютерлік жадының мақсаты ол сырттық өзгерістерді өзінің ұяшықтарында сақтау, яғни ақпаратты жазу. Бұл ұяшықтар әртүрлі физикалық өзгерістерді бақылай алады. Функциясына байланысты жады қарапайым электромеханикалық қосқыш секілді және онда ақпараттар толық ажырата алатындай 0 және 1 («сөндірілген»/«қосылған») жағдайларында сақаталады. Арнайы механизмдер ұяшықтардағы жағдайларды өзгертуге, кездейсоқ немесе тізбекті оқуға) рұқсат береді.\nЖады рұқсат процессі көптеген уақыттық процестерге бөлінген —жазба (жазу) операциясына (сленг. ТЖҚ-ыны (Тұрақты жаттағыш құрылғы немесе «ROM») жазу жағдайындағы микробағдарлама (прошивка)) және оқу операциясына. Көп жағдайда бұл операциялар жад контроллері арқылы басқарылады.Тағы да, ұяшықтарға бірдей мән беру арқылы (көбінесе 0016 немесе FF16) жадыны өшіру операциясын ажырата алады. Жеке компьютерлердегі белгілі сақтағыш құралдардың бірі: шұғыл жады модульдері, қатқыл дисктер(винчестерлер), дискеттер(иілгіш магнитті дикстер), CD және DVD дисктері және флеш-карталар.", "title": "Компьютер жадысы" }, { "docid": "531066_4_1", "text": "=== Жад функциялары ===\nКомпьютерлік жады замануи компьютерлерегіі ең басты функция —ақпараттарды ұзақ сақтау қасиетін беріді.Шамамен барлық компьютерлер негізі болған принципі — Нейман архитектурасының басты рольдерін орталық процессор мен сақтағыш құрылғы атқарады. \nАлғашқы компьютерлер сақтағыш құрылғыларын тек қана өңделіп жатқан деректерді сақтау арналған болатын. Олардың бағдарламалары алда атқарылатын тізбектерден жасалынған. Қайта программалау көп уақытты,жаңа документацияларды,блоктарды қайта құруды,құрылғыларды дайындауға арналған үлкен көлемді қол жұмысын талап етті. Нейманның компьютерлік бағдарламаларды және деректерді ортақ жадыда сақтау архитектурасын қолдану, жағдайды түбегейлі өзгертті. Кез келген ақпарат бит ретінде өлшенуі мүмін, өйткені қандай физикалық принцип арқылы жасалғанына және сандық компьютердің қандай есептеу жүйесінде қызмет ететініне, тексттік ақпаратына, суретіне байланассыз есептеліне алады.Оған себеп барлық ақпарат екілік өлшеу жүйесіне көшіріле алады.Бұл компьютерге деректермен басқаруға көмектеседі. \n", "title": "Компьютер жадысы" } ]

[]

[ { "docid": "557567_2_1", "text": "Мәтін 1814 жылы 14 қыркүйекте Фрэнсис Скотт Кей жазған «Форт Макгенри қорғанысы» поэмасынан алынған. Автор, 35 жастағы заңгер әрі әуесқой ақын бұл мәтінді Англо-американ соғысы кезіндегі британдық кемелер Балтимордағы атқылау куәгері болған соң жазған. Алғашқы қойылым Балтиморда 1814 жылы 29 қазанда Август фон Коцебудің «Граф Бенёвский» пьесаның америкалық премьерасынан кейін өтті.", "title": "Америка Құрама Штаттары әнұраны" } ]

[ { "docid": "557567_1_1", "text": "\n\nThe Star-Spangled Banner (Жұлдыздармен жарқыраған туымыз) — Америка Құрама Штаттарының мемлекеттік әнұраны. Ән төрт тармақтан тұрады, бірақ бүгінде оның біріншісі ғана кеңінен танымал.", "title": "Америка Құрама Штаттары әнұраны" }, { "docid": "557567_4_1", "text": "<poem>\n\"O say, can you see, by the dawn’s early light,\" \n\"What so proudly we hailed at the twilight's last gleaming,\" \n\"Whose broad stripes and bright stars, through the perilous fight,\" \n\"O’er the ramparts we watched, were so gallantly streaming?\" \n\"And the rockets’ red glare, the bombs bursting in air,\" \n\"Gave proof through the night that our flag was still there.\" \n\"O say, does that star spangled banner yet wave\" \n\"O’er the land of the free, and the home of the brave?\"", "title": "Америка Құрама Штаттары әнұраны" } ]

[ { "docid": "132753_1_1", "text": "\n\nАбуджа (Abuja) — Нигерияның астанасы, халық саны 107 069 адам (1991). Лагостың солтүстік-шығысында, шамамен 480 км-ге жуық қашықтықта орналасқан қаланың құрылысы 1976 жылы сәулетші Танге Кензоның жетекшілігімен басталған. Астана орны оның орталықта орналасқандығына және климатының қолайлығына байланысты таңдалған. 1991 жылы астана Лагостан Абуджаға ресми түрде ауыстырылды.", "title": "Абуджа" } ]

[]

[ { "docid": "602195_2_1", "text": "Әзірше қатысу жағынан Бразилия алда келеді. Олар барлық әлем чемпионаттарына қатысқан. Германия (ГФР құрамасы да Германия деп есептеледі) тек екі рет қана (1930, 1950) финалдық турнирлерден тыс қалған. Италия құрамасы үш рет (1930, 1958, 2018) әлемдік додалардан тыс қалыпты.\n", "title": "Футболдан әлем біріншілігі (қатысушы командалар статистикасы)" } ]

[]

[ { "docid": "19264_2_1_1", "text": "2-дүниежүзілік соғыс аяқталғаннан кейін Гитлерге қарсы одақ ыдырап, КСРО мен АҚШ басшылары дүние жүзін қайта саяси бөліске салды. КСРО Шығыс және Орталық Еуропа елдеріне социолистік жүйені енгізді. Ал АҚШ бастаған Батыс Еуропа елдері “коммунистік ағымды” әлемге таратпауға, бұрынғы жүйені сақтап қалуға тырысты. АҚШ пен Батыс Еуропа елдері КСРО мен социолистік жүйеге қарсы тұру үшін НАТО соғыс блогіне бірікті. Ал КСРО бастаған социолистік елдер Варшава шартын құрды. Екі жақ та жанталаса қаруланып, ядролық, химиялық, биологиялық қарулар жасауға кірісті. Екі жүйенің бақталас-тығы қоғамның барлық салаларында (ғылымда, өндірісте, баспасөзде, өнерде, т.б.) жалғасып жатты. Ғылым мен техниканың соңғы жаңалықтары соғыс мақсатына бағытталды. Идеологиялық мақсатта әр түрлі радиостанциялар ашылды (“Америка дауысы”, “Азаттық”, т.б.). Екі саяси жүйе арасындағы текетірес нәтижесінде Кореяда, Вьетнамда, Ауғанстанда, Таяу Шығыс, Латын Америкасы және Африка елдерінде әскери қақтығыстар жиі болып тұрды. Нәтижесінде социолистік жүйе дағдарысқа ұшырап, 1985 ж. Кеңес Одағында басталған қайта құру саясатынан кейін социолистік елдер нарықтық қатынастарға көше бастады. 1991 жылы КСРО-ның тарауымен Қырғи Қабақ Соғыс аяқталды.", "title": "Қырғи қабақ соғысы" } ]

[ { "docid": "19264_1_1", "text": "\nҚырғи қабақ соғысы (Холодная война, Cold War) — АҚШ пен Кеңес Одағы және олардың одақтастары Батыс және Шығыс блоктар арасындағы геосаяси шиеленіс кезеңі. \"Соғыс\" деп аталғанымен АҚШ пен КСРО-ның арасында тікелей соғыс болған жоқ, олар тек идеологияларын (капитализм, демократия мен коммунизм қарсыластығы) басқа мемлекеттерге тарату және ықпал ету аясын кеңейту арқылы әлемдік үстемдік үшін күресті.", "title": "Қырғи қабақ соғысы" }, { "docid": "19264_3_1", "text": "Тақырыптың өзектілігі. «Қырғи қабақ соғысы» екінші дүние жүзілік соғыстан кейінгі кеңестер одағы мен Америка Құрама Штаттарының арасындағы ауқымды идеологиялық және геосаяси ұрандағы биполярлық қарама-қайшылығы болып табылады. Бұл қарама-қайшылық сферасына тек екі супер держава ғана түсіп қоймай, сонымен бірге оның ықпалына әлемнің жүздеген елдері тартылды.", "title": "Қырғи қабақ соғысы" } ]

[ { "docid": "479501_1_1", "text": "\n\nВиктория (Lake Victoria, Victoria Nyanza, Ziwa Victoria, Viktoria Nyanza, Ziwa Nyanza) — Шығыс Африкадағы көл. Танзания, Кения және Уганда мемлекеттерінің аймақтарында орналасқан. Теңіз деңгейінен 1134 м биіктікте Шығыс Африка платформасының тектоникалық бүгілген тұсында орналасқан. Бұл көл ауданы бойынша Африкадағы ең ірі көл және Жоғарғы Көлден кейін әлемдегі көлемі жөнінен екінші тұщы көл.. Виктория тропиктік көлдер арасында аса танымал.", "title": "Виктория көлі" } ]

[ { "docid": "479501_2_1", "text": "Көлді 1858 жылы британ саяхатшысы Джон Хеннинг Спик ашқан және Ұлыбритания королевасы Викторияның құрметіне атаған болатын.", "title": "Виктория көлі" }, { "docid": "479501_3_1", "text": "Су ауданы , ұзындығы 320 км, ені 275 км. Виктория суқоймасының бір бөлігі болып табылады. Аралдары өте көп. Көлге Кагера өзені құйады, Виктория-Ніл өзені ағып шығады. Көлде жергілікті тұрғындар балық аулаумен айналысады.", "title": "Виктория көлі" } ]

[ { "docid": "30854_1_1_1", "text": "Парабола(грек. Parabole) – тік дөңгелек конустың төбесі арқылы өтпейтін және кез келген жанама жазықтығына параллель болатын жазықтықпен сол конустың қиылысу сызығы. Парабола – жазықтықтың М(х, у) нүктелер жиыны, осы жиыннан F(p/2,0) анықталған нүктесіне дейінгі ара қашықтық r=FM (Парабола фокусы) D1D1 анықталған түзуіне дейінгі ара қашықтыққа (d=DM) тең (Парабола директрисасы). Фокус арқылы өтетін, директрисаға перпендикуляр болатын түзу Парабола осі, ал осьтің Парабола мен қиылысу нүктесі Парабола төбесі деп аталады. \n\nБас нүктесі Парабола ның төбесінде жатқан және Ох осі директрисадан фокусқа қарай бағытталған тік бұрышты координаттар жүйесіндегі Параболаның теңдеуі мынадай канондық түрде жазылады: у2=2px, мұндағы р (фокустық параметр) – фокус пен директрисаның ара қашықтығы немесе фокус арқылы өтетін оське перпендикуляр хорда ұзындығының жартысы.", "title": "Парабола" } ]

[]

[ { "docid": "486784_3_1", "text": "Экзамен 3 бөлімнен тұрады: текстті өңдеу, математика және жазылым. Әр бөлімге 200-ден 800 балл-ға дейін бағаланады. Тест 3 сағат 45 минут алғанымен, материалды беру және басқа да мәселелерді бітірумен барлығы 4,5 сағаттай кетеді.", "title": "SAT" } ]

[ { "docid": "486784_1_1", "text": "SAT Reasoning Test ( немесе «Scholastic Aptitude Test» және «Scholastic Assessment Test» деп те аталады, сөзбе - сөз аударғанда «Мектептік Бағалау Тесті» деген мағынаны береді.) - бұл тест АҚШ-тың жоғарғы оқуларына түсу үшін арналған стандартты тест болып табылады. ", "title": "SAT" } ]

[ { "docid": "502979_2_1", "text": "Ағылшын-американ соғысы (1812-15). \nАнглия Солтүстік Америкадағы бұрынғы отар елдеріде өз позициясын қалпына келтіруге ұмтылды.\nАл АҚШ Канаданы өзіне қосып алғысы келді. \nСоғыста американ армиясы бірсыпыра жеңіліске ұшырады, Канадаға басып кіре алмады.\n1814 ж. 24 тамызда ағылшындар АҚШ-тың астанасы Вашингтонды басып алып, қаланың көп жерін өртеп жіберді. Алайда американ армиясы мен флоты ағылшындарға бірқатар соққы бере алды.\n1814 ж. 24 желтоқсанда Гентте қол қойылған бітім шартына сәйкес АҚШ соғыстан бұрынғы шекараларын сақтап қалды.\n8 ақпан 1815 ж. Жаңа Орлеанға Генттегі бітім туралы хабар жетпегендіктен шайқас болып, ағылшындар 2 мыңнаң астам адамнан айрылып қашумен құтылды. Бұл соғыстың соңғы шайқасы болды.\n* “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998\n Санат:соғыс", "title": "Ағылшын-америка соғысы" } ]

[]

[ { "docid": "549967_1_1", "text": "\n Кокос пальмасы (Cocos nucifera) – пальмалар тұқымдасының \"Cocos\" тармағының жалғыз биологиялық түрі, тропиктік мекенде өсетін ағаш. ", "title": "Кокос пальмасы" }, { "docid": "549967_2_1", "text": "\n\nДара жарнақты кокос пальмасының жемісінен кокос майы алынады. Жемісі - сүйекті жеміс, оның салмағы 1,5-2,5кг. Жеміс құрамында 30-35% май болады. Жемісінде бір ғана тұқым бар. Тұқым қалыптасқан кезде эндосперм мөлдір және сұйық болады да, май пайда болып, біртіндеп кенеулі кокос сүтіне айналады. Португалдарша \"коко\" - маймыл дегенді білдіреді. Бұл кокос сүйекшесіндегі ұрық өсетін үш тесіктің маймыл бет әлпетіне ұқсастығына байланысты аталған. Пісіп жетілмеген жасыл жемістің ішіндегі сұйықтықты - \"кокос сүтін\" адамдар ішеді, тағамға пайдаланады. Кокос пальмасын сәндік өсімдік ретінде өсіреді. Оның биіктігі 20-25 м, діңінің орамы 30-50 сантиметрге дейін жетеді. Қауырсын тәрізді жапырақтарының ұзындығы 3-6 м, жалпақтығы 1,0-1,5 м болады.", "title": "Кокос пальмасы" } ]

[]

[ { "docid": "21097_1_1", "text": "\nФутболдан тұңғыш әлем чемпионаты — 1930 жылы шілденің 13-і мен 30-ы аралығында Уругвай елінде өтті. Уругвай тұңғыш әлем чемпионатын өткізуші ел ғана емес, тұңғыш чемпионы да атанды. Финалдық ойында алаң иелері Аргентина құрамасын 4:2 есебін жеңді.", "title": "Футболдан 1930 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[]

[ { "docid": "44609_1_1", "text": "\nАзор аралдары (Açores – Қаршыға аралдары) — Атлант мұхитының жанартаулық аралдарында Пиреней түбегінің батыс жағына орналасқан топарал. Португалия мемлекетінің иелігінде. Батыстан шығысқа қарай 600 км-ге созылып жатыр. Ауданы 2,7 мың км<sup>2</sup>. Тұрғыны 244 мың адам (1981). Ең биік жері Пику аралдарында (2315 м). Фумаролдар, минерал және термаль сулы бұлақтары көп. Климаты субтропикалық мұхиттық. Тау беткейлерінде субтропикалық мәңгі жасыл орман мен бұталар, банан, цитрус ағаштары, абрикос, жүзім т. б. өсіріледі. Ірі қалалары мен порттары: Понта-Делгада, Ангра-ду-Эроижму, Орта.", "title": "Азор аралдары" } ]

[]

[ { "docid": "501873_2_1", "text": "Олимпиада ойындарын 7 қала бірден көп рет қабылдады.Олар — Афина(1896 және 2004 жылғы жазғы Олимпиада), Париж(1900 және 1924 жылғы жазғы Олимпиада), Санкт-Мориц(1928 және 1948 жылғы қысқы Олимпиада), Лейк-Плэсид(1932 және 1980 жылғы қысқы Олимпиада), Лос-Анджелес(1932 және 1984 жылғы жазғы Олимпиада) және Инсбрук(1964 және 1976 жылғы қысқы Олимпиада).Лондон — Олимпиада ойындарын үш рет қабылдаған алғашқы қала(1908, 1948, 2012).Ал ең көп Олимпиада ойындарын өткізген ел — АҚШ - 8 рет.Франция 5 рет, Ұлыбритания, Жапония, Италия, Канада және Германия тиісінше 3 рет Олимпиада ойындарын қабылдады.", "title": "Олимпиада ойындарын қабылдаған қалалардың тізімі" } ]

[ { "docid": "501873_1_1", "text": "\n1896 жылы қазіргі заманғы Олимпиада ойындары басталғыннан бері 27 рет жазғы Олимпиада ойындары 22 әр алуан қалаларда және 21 рет қысқы Олимпиада ойындары 18 әр алуан қалаларда болып өтті.Және де үш рет жазғы және екі рет қысқы Олимпиада ойындары соғыстың кесірінен өткізілген жоқ, атап айтқанда: 1916 жылы Берлинде(жазғы), 1940 жылы Токио(жазғы) мен Саппорода(қысқы), және Лондонда(жызғы) мен Кортина д'Ампеццода(қысқы).\nХалықаралық Олимпиада комитетінің (ХОК) таңдауы бойынша келешектегі Олимпиада ойындарын төрт қала:2014 жылы қысқы олмпиаданы Сочи, 2016 жылы жазғы Олимпиаданы Рио-де-Жанейро, 2018 жылы қысқы Олимпиаданы Пхенчхан және 2020 жылы жазғы Олимпиаданы Токио қабылдайды.", "title": "Олимпиада ойындарын қабылдаған қалалардың тізімі" }, { "docid": "501873_3_1", "text": "Олимпиада ойындары 28 рет Еуропада, 12 рет Солтүстік Америкада, 5 рет Азияда және 2 рет Океанияда өткізілген.2016 жылы Рио-де-Жанейро Оңтүстік Америкадағы Олимпиада ойындарын қабылдаған алғашқы қала болмақ.Ал қалған географиялық аймақтар(Африка құрлығы, Таяу Шығыс, Үндістан түбегі, Кариб теңізі және Оңтүстік-Шығыс Азия) бірде-бір рет Олимпиаданы қабылдап көрген жоқ.", "title": "Олимпиада ойындарын қабылдаған қалалардың тізімі" } ]

[ { "docid": "183959_1_1", "text": "Нагпур (Nagpur) — халқының саны 2 051 320 адам болатын (2001) Үндістанның МАХАРАШТРА штатының солтүстік-шығысындағы қала. Үндістанның географиялық орталығындағы Нагари өзенінің жағалауында орналасқан. 18 ғасырда гонд билеушісінің ықпалына қаланған. МАРАТХ конфедерациясының астанасы болған. 19 ғасырда ағылшындар қол астында болған. Өнеркәсіп өнімдеріне текстильді бұйымдар мен темір өнімдері, транспорттық құрылғылар, фармацевтік дәрі-дәрмектер жатады. Сондай-ақ мақта өсіріп, өндіреді және апельсин өсіріп жинайды. Қала орталығында бұрынғы ағылшын форты дамып келеді. Қала білім мен мәдениет орталығы болып саналады.", "title": "Нагпур" } ]

[]

[ { "docid": "554932_1_1", "text": "\nГермания Федералды президенті (Bundespräsident) — ГФР-де мемлекет басшысы. Қызметте 2017 жылдың 19 наурызынан Франк-Вальтер Штайнмайер.", "title": "Германия Федералдық президенті" } ]

[ { "docid": "554932_2_1", "text": "Германияның Федералдық президентін арнайы осы мақсатта құрылатын конституциялық мекеме — Федералдық жиналыс сайлайды. Оның құрамына бундестаг депутаттары кіреді және сол шамадағы жергілікті парламенттардың өкілдері тең қатынас принципімен сайланады. Федералдық президент басым дауыспен бес жылға сайланады. Бір рет қайта сайлануға құқылы.", "title": "Германия Федералдық президенті" }, { "docid": "554932_3_1", "text": "Федералдық президенттің резиденциялары — Берлиндегі Бельвю сарайы және Бонндағы Хаммершмидт вилласы.", "title": "Германия Федералдық президенті" } ]

[ { "docid": "18256_1_1", "text": "\n\n«Арсенал» (Arsenal Football Club) — кәсіби ағылшын футбол клубы, базасы солтүстік Лондонда орналасқан. Англияның мықты командаларының бірі болып саналады. 13 рет чемпион болып, 14 рет Англия Кубогын жеңіп алған. Клубтың үй стадионы - «Эмирейтс», сыйымдылығы 60 704 көрермен. 1992 жылы Ағылшын Премьер-Лигасының негізін қалаушы клубтардың бірі. Сонымен қатар, клуб Англияның жоғарғы дивизионында маусымдық ойындардың есебі бойынша рекордшы (1919 дан).", "title": "Арсенал (футбол клубы, Лондон)" } ]

[ { "docid": "18256_2_1", "text": "2021 жылға арналған Forbes мәліметі бойынша, Арсенал әлемдегі ең қымбат футбол клубы болып табылады және 2,8 миллиард долларға бағаланады. Deloitte аудиторлық компаниясының мәліметі бойынша, 2021 жылдың қаңтарында «Арсенал» 388 миллион еуро табыспен ең табысты футбол клубтары рейтингінде 11-ші орынға ие болды.", "title": "Арсенал (футбол клубы, Лондон)" }, { "docid": "18256_4_1", "text": "«Арсенал» клубын 1886 жылы Лондонның оңтүстік-шығысына жайғасқан «Ройаль Арсенал» артилерия зауытының жұмысшылары құрған екен. Не үшін «зеңбірекшілер» атанатынын осыдан бағамдай беруге болады. Ә дегенде клуб «Дайал Скуэр» деп аталды. Алғашқы матчын сол жылы 11 желтоқсанда «Истерн Уондерерске» қарсы өткізіп, 6:0 есебімен ойсыратқан. Арада екі апта өткен соң клубтың атауы «Ройал Арсенал» боп өзгерді. 1891 жылы «Вулидж Арсенал» боп тағы да өзгертілді.", "title": "Арсенал (футбол клубы, Лондон)" } ]

[ { "docid": "24553_2_1", "text": "Томас Алва Эдисон (ағылш. \"Thomas Alva Edison\"; 11 ақпан 1847 жыл – 18 қазан 1931 жыл) — американдық өнертапқыш және бизнесмен. Ол электр энергиясын өндіру, жаппай байланыс, дыбыс жазу және кино сияқты салаларда көптеген құрылғыларды ойлап тапты. Фонографты, кинокамераны және электр шамының алғашқы нұсқаларын қамтитын бұл өнертабыстар қазіргі индустриалды әлемге кең әсер етті. Ол көптеген зерттеушілер мен қызметкерлермен жұмыс жасай отырып, өнертабыс процесіне ұйымдасқан ғылым мен командалық жұмыс принциптерін қолданған алғашқы өнертапқыштардың бірі болды. Ол алғашқы өнеркәсіптік зерттеу зертханасын құрды.", "title": "Томас Алва Эдисон" } ]

[ { "docid": "24553_3_1", "text": "Мансабының басында ол телеграфшы болып жұмыс істеді, бұл оны алғашқы өнертабыстарына шабыттандырды. 1876 жылы ол өзінің алғашқы зертханасын Менло паркте (Нью-Джерси) құрды, онда оның көптеген алғашқы өнертабыстары жасалды. ", "title": "Томас Алва Эдисон" }, { "docid": "24553_4_1", "text": "Кейін ол Флорида штатының Форт Майерс қаласында бизнесмендер Генри Форд пен Харви Файрстоунмен бірлесе отырып ботаникалық зертхана, сондай-ақ әлемдегі алғашқы \"Қара Мария\" (\"The Black Maria\") киностудиясы жұмыс істеген Нью-Джерси штатының Вест-Ориндж қаласында зертхана құрды. Эдисон екі рет үйленді және алты баланың әкесі болды. Ол 1931 жылы қант диабетінің асқынуынан қайтыс болды.", "title": "Томас Алва Эдисон" } ]

[ { "docid": "609030_1_1", "text": "\nФутболдан 2026 жылғы әлем біріншілігі — Футболдан 2026 жылы Мексика, АҚШ, Канадада өтетін әлем чемпионаты. Бұл чемпионаттың финалдық турниріне 48 команда қатысады. Чемпионат ойындарын өткізу үшін 16 қалада 16 стадион дайындалуы тиіс.", "title": "Футболдан 2026 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "609030_4_1", "text": "=== Жолдамалардың құрлықтарға бөлінуі ===\n\n\nСанат:Футболдан 2026 жылғы әлем біріншілігі\nСанат:2026 жылғы футбол", "title": "Футболдан 2026 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "22096_4_1", "text": "Ғарышкер, астронавт (Батыс елдеріндегі баламасы: астро... және nбutēs – теңізде жүзуші).), космонавт (ТМД елдерінде - Космонавт: грек. kosmos –ғарыш және nautes – теңіз жүзушісі) – ғарышқа ұшу кезінде ғарыштық техниканы сынақтан өткізетін әрі оны пайдаланатын адам; адамның ғарышқа ұшуынан кейін (1961) пайда болған мамандық. Алғашқы ғарышкерлер әскери ұшқыштар мен ұшқыш-сынақшылар қатарынан таңдалып алынды. Өйткені ғарышқа ұшуға қажетті қасиеттер (ұшу шеберлігінің жоғары деңгейде болуы, апатқа ұшырау жағдайында жылдам шешім қабылдауы, шу, діріл, үдеу, т.б. әр түрлі факторларға төзімді болуы, бақылау жұмыстарын жүргізіп, оны қорытындылай білуі, т.б.) осындай мамандыққа лайықты еді. Кейінірек КСРО-да да, АҚШ-та да ғарыштық кеме экипажына қажетті арнайы білімі бар инженерлер мен ғалымдарды қоса бастады. Ғарышкерлерді дайындау ісі бұрынғы КСРО-да 1960 ж., ал АҚШ-та 1959 ж. және 1962 ж. жүргізіле басталды. \nТұңғыш ғарышкер Юрий Гагариннен (1961) бастап ғарышқа үш жүзден астам адам ұшты. Олардың ішінде қазақ ғарышкерлері Тоқтар Әубәкіров (1991), Талғат Мұсабаев (1994, 1998, 2001) бар.", "title": "Ғарышкер" } ]

[ { "docid": "22096_7_1", "text": "Ғарышқа алғашқы іс-сапарлар ұзақ мерзімді қамтымағандықтан, тамақ мәзірі гомогенді сұйық және қою түрінде түбікшеде беріліп келген. Бертін келе ұшу мерзімінің ұзартылуына байланысты арнайы консервіленген тамақтар ойластырылған. ХХ ғасырдың 70-жылдары үй жағдайында дайындалған сублимерленген азық-түліктер беріле бастаған. Азық-түліктер – 70 градустық суықтықта сақталып, +70 градустық ыстықта жылытылып берілетін болған.", "title": "Ғарышкер" } ]

[ { "docid": "489857_3_1", "text": "Және де жасушалардың бақылаусыз бөлінуі қатерсіз ісікке алып келуі мүмкін. Қатерлі ісік қатерсіз ісіктен ерекшелігі метастаз қалыптастырмауы болады, басқа ағзаларға енбейді және ағзаға қатерсіз. Бірақ та қатерсіз ісік жиі қатерлі ісікке ауысады. \nҚатерлі ісіктің қорытынды диагнозын гистологиялық тінді зерттеуден кейін патоморфолог қояды. Диагноздан кейін операциялық ем, химиотерапия, сәулелі терапия тағайындалады. Медицина ғылымы дамуына байланысты әр ісікке спецификалық ем тағайындалады. Емсіз қатерлі ісік леталді ағымға дейін прогрессиялайды. Ісіктің көбісі емге берілмейді, бірақ та оның емі ісік түріне, таралуына, және кезеңіне байланысты. Қатерлі ісік әртүрлі жаста кездеседі, бірақ жиі қарт жастағы адамдар осы ауруға шалдығады. Бұл дамыған елдердегі өлімнің негізгі себебі. Көптеген ісіктердін пайда болуы қоршаған орта факторы әсеріне байланысты, сонын ішінде алкоголь, шылым түтіні, ионды сәулелердің әсері, ултракүлгін сәулелердің әсері және кейбір вирустар. ", "title": "Қатерлі ісік" } ]

[ { "docid": "489857_1_1", "text": "\nҚатерлі ісік – тұтас организмнің жүйкелік-эндокриндік реттеулеріне бағынбай, өз бетінше дербес өсетін, құрылымы мен қасиеттерінде шыққан тін жасушаларынан үлкен алшақтықтары бар, шексіз бөлініп көбейетін және жаңадан қабылдаған қасиеттерін туынды жасушаларына бере алатын, дерттік өзгерістерге ұшыраған жасушалардың тым артық өсіп-өніп кету", "title": "Қатерлі ісік" } ]

[ { "docid": "30470_1_1", "text": "Нанометр (\"грек. nannos – ергежейлі және метр\") (\"нм, nm\") – метрдің миллиардтан бір бөлігіне тең ұзындық өлшеу бірлігі. Ол негізінен ядролық физикада, оптикада, т.б. пайдаланылады. ", "title": "Нанометр" } ]

[]

[ { "docid": "674475_3_1", "text": "Тарихшы Ричард Б. Моррис 1973 жылы келесі жеті ең маңызды негізін қалаушылар ретінде анықтады: Джон Адамс, Бенджамин Франклин, Александр Гамильтон, Джон Джей, Томас Джефферсон, Джеймс Мэдисон және Джордж Вашингтон. Солардың үшеуі (Гамильтон, Мэдисон және Джей) «Федералист жазулары» (The Federalist Papers) авторлары болады — АҚШ Конституциясын мақұлдау мақсатымен жасалған 85 мақала.", "title": "Америка Құрама Штаттарының негізін қалаушылар" } ]

[ { "docid": "674475_1_1", "text": "\n\nАмерика Құрама Штаттарының негізін қалаушылар (The Founding Fathers — «\"негіздеуші әкелер\"») — американдық мемлекеттіліктің құрылуы мен қалыптасуында, оның ішінде тәуелсіздікке қол жеткізуде және жаңа саяси жүйенің принциптерін құруда шешуші рөл атқарған американдық мемлекет қайраткерлерінің тобы. Кейбір тарихшылардың қатарына Солтүстік Америкадағы американдық төңкерісті ұйымдастырып, өткізген және АҚШ-ты саясаткерлер, заңгерлер, мемлекет қайраткерлері, сарбаздар, дипломаттар немесе қарапайым азаматтар ретінде құрған он үш Британдық отарлардың өкілдері кіреді.", "title": "Америка Құрама Штаттарының негізін қалаушылар" }, { "docid": "674475_2_1", "text": "Тар мағынада АҚШ Тәуелсіздігі декларациясына және АҚШ Конституциясын құрған Филадельфия конвенциясына қол қойған екінші континенталды Конгрестің депутаттарын білдіреді. XIX ғасырдың аяғына дейін оларды «АҚШ-тың негізін қалаушылар» немесе «АҚШ әкелері» деп атаған.", "title": "Америка Құрама Штаттарының негізін қалаушылар" } ]

[ { "docid": "26418_2_1", "text": "Қысқы биатлонның кейбір нұсқаларында винтовка орнына садақ қолданылса, басқаларында тіпті аңшы мылтығы және аңшы шаңғысы пайдаланылады.", "title": "Биатлон" } ]

[ { "docid": "26418_3_1", "text": "Биатлонның қысқы емес, яғни жазғы түрі келесі комбинациялардан тұрады: \n* жүгіру және оқ ату (кросс-биатлон)\n* шаңғы-роллерлермен жарысу және оқ ату (шаңғы-роллерлік биатлон)\n* тау велосипеді, яғни маунтин-байктармен жарысу және оқ ату (маунтин-байк биатлоны)", "title": "Биатлон" } ]

[ { "docid": "51683_1_1_1", "text": "Кроссинговер (\"ағылш. crossіng-over – айқасу\") – гомологтық хромосомалардың ұқсас бөліктері арасындағы ажырау және қайта бірігу нәтижесінде болатын айқасу. Кроссинговер І-ші мейоздың профазасында жүреді және әр түрлі гендердің аллельдерінің жаңа комбинацияларының түзілуіне әкеледі. Мейоз процесінде гомологты хромосомалар әр ядроға ажыраудың алдында бір-біріне қарама-қарсы орналасады. Осы уақытта екі гомологты хромосомалардың бөліктері үзіліп, олар осы хромосомалардың басқа бөліктерімен айқасып қайта жалғасады. Кроссинговер тұқым қуалайтын өзгергіштіктің бір түрі болып саналады, соның нәтижесінде ұрпақтардың генетик. әр түрлілігі артады. Кроссинговер – популяциядағы комбинативті өзгергіштікті қамтамасыз ететін және табиғи сұрыптауға материал бола алатын маңызды механизм. Сондай-ақ құрамында бір немесе бірнеше гендер орналасқан хромосоманың үлкен бөліктерінің қайта комбинациялануына немесе бір ген ішіндегі комбинацияларға әкелуі мүмкін. Гендер арасындағы кроссинговер жиілігі олардың хромосомадағы арақашықтықтарын көрсетеді. Хромосомада гендер бір-бірінен неғұрлым алшақ орналасса, олардың арасында айқасудың болу мүмкіндігі соғұрлым көбейеді. Экспериментальды (тәжірибелік) генетикада кроссинговер хромосомалардың генетик.", "title": "Кроссинговер" } ]

[]

[ { "docid": "40155_3_1", "text": "Б.з.д. 3-ші мыңжылдықта, Аккадтықтар мен Шумерлер қос тілді ортақ мәдениет қалыптастырады. Аккад тілі шығыс семит тілі жүйесінде болып, біртіндеп Шумер тілінен күшейе бастады, оның нақты уақыты әлі таласты болса да, зерттеушілер 3-ші және 2-нші мыңжылдықтар арасы деп топшылайды.\nАккад империясын б.з.д. 2330 жылдар шамасында Аккад қаласы билеушісі Аккадтық Саргон қалаған болатын. Ол әуелі Киш (Шумер) елі билеушісін талқандап, Аккад княздігін құрады. Кейін Умма патшасы Лугальзагесиге соққы беріп, Оңтүстік Месопотамияны жаулап алады.", "title": "Аккад империясы" } ]

[ { "docid": "40155_4_1", "text": "Аккад империясының саяси көркею мезгілі б.з.д. 24-ші ғасырдан б.з.д. 22-ші ғасырлар арасында болып, Аккадтық Сарагонның жаулау шайқастарынан басталады. Саргон және оның мұрагерлері Аккад тілін Елам (Elam) және Гутиум (Gutium) секілді көрші мемлекеттерге таратты. ", "title": "Аккад империясы" } ]

[ { "docid": "57312_1_1_1", "text": "Өңеш (esopagus — өңеш) (esophagus) – \"адамның ас қорыту жүйесінің ауыз қуысы мен жұтқыншақты асқазанмен жалғастыратын бөлімі\". Өңеш адамда түтік тәрізді, ұзындығы 25 см-дей, диаметрі 16 – 22 мм (созылғанда), қалыңдығы 3,5 – 5,6 мм. Өңеш мойын, көкірек, құрсақ бөлімдерінен тұрады. Оның қабырғасын ішкі – кілегейлі, ортаңғы – етті, сыртқы – көкірек және құрсақ бөліктерін сірлі қабық, мойын бөлігін адвентиция (қан тамырының сыртқы дәнекер қабығы) құрайды. Кілегейлі қабығында кілегей бөлетін альвеолалы түтікше бездер орналасады. Өңештің кілегейлі қабығын көп қабатты эпителий астарлайды. Тағам Өңеш бойымен ет қабатының жиырылуынан және тағамның өз салмағынан төмен қарай жылжиды. Ауруға шалдыққан немесе бөгде зат тұрып қалған Өңешті бармақпен басып не тиісті аспаппен, арнайы зонд жіберіп, рентген арқылы тексереді. Қажет жағдайда хирургиялық операция жасалынады.<br> ", "title": "Өңеш" }, { "docid": "57312_3_1", "text": "Ұзындығы 25 сантиметрдей, іші қуыс бұлшықетті мүше. Оның жоғарғы бөлімі жұтқыншақпен, төменгі бөлігі қарынмен жалғасады. Өңешті астарлап жатқан сілеймелі қабықшасы көп қабатты эпителиймен қапталған. Эпителийлердің ұзын қатпарлы тамақ өткен кезде өңеш кеңейеді. Өңештің ортаңғы бұлшықетті қабықшасының көп бөлігі біріңғайсалалы бұлшықет ұлпасынан тұрады.", "title": "Өңеш" } ]

[]

[ { "docid": "533516_3_1", "text": "Зевс пен Майя плеядасының баласы. Гермес айдың төртінші күнінде, Киллена тауының үңгірде туған. Басқа нұсақада Керикон тауында туылды.", "title": "Гермес" } ]

[ { "docid": "533516_2_1", "text": "Еш жан да Герместі ептілікпен, ақылдылықпен, ұрлықта және жәдігөлік пен асып түскен жоқ.", "title": "Гермес" } ]

[ { "docid": "609030_1_1", "text": "\nФутболдан 2026 жылғы әлем біріншілігі — Футболдан 2026 жылы Мексика, АҚШ, Канадада өтетін әлем чемпионаты. Бұл чемпионаттың финалдық турниріне 48 команда қатысады. Чемпионат ойындарын өткізу үшін 16 қалада 16 стадион дайындалуы тиіс.", "title": "Футболдан 2026 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "609030_4_1", "text": "=== Жолдамалардың құрлықтарға бөлінуі ===\n\n\nСанат:Футболдан 2026 жылғы әлем біріншілігі\nСанат:2026 жылғы футбол", "title": "Футболдан 2026 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[ { "docid": "679238_1_1", "text": "\n«Құйқылжықты өлтіру» — Харпер Лидің «Құйқылжықты өлтіру» атты атақты романы бойынша түсірілген 1962 жылғы фильм.", "title": "Құйқылжықты өлтіру (фильм)" } ]

[ { "docid": "679238_2_1", "text": "«Оскар» мен Канн кинофестивалінде үздік фильм номинациясына ілікті. Басты рөлді сомдаған Грегори Пек көптеген киносыйлықтарға ие болды.", "title": "Құйқылжықты өлтіру (фильм)" }, { "docid": "679238_3_1", "text": "1995 жылы бұл кинотуынды АҚШ Конгресс кітапханасының Ұлттық фильмдер регистріне енгізілді.", "title": "Құйқылжықты өлтіру (фильм)" } ]

[ { "docid": "32085_2_1_1", "text": "Шырша – қарағай тұқымдасына жататын биіктігі 30-50 м, баяу өсетін қылқанжапырақты ағаш. 15-20 жылға дейін өте жай, кейін жылына 30 см-ге дейін өсетін болады. Мәңгіжасыл өсімдік болғанымен, 6-12 жылда қылқандарын кезекпен түсіріп, жаңарып отырады. Өсе келе жан-жағына жайыла түсетіндіктен, олардың бір-бірінен немесе өзге ағаштардан арақашықтығы кемінде 6 м болғаны дұрыс. Осы себепті де оны тар аулалардан гөрі, арнайы бақтарға, кең ауласы бар балабақша, мектеп алаңқайларына еккен жөн. Шыршаны ауа тазартатын ерекше қасиетіне қарай, аурухана, шипажайлардың маңына көптеп еккен дұрыс. Шыршаның түрі өте көп. Оның ішінде қылқанының түсі көк, қызғылт, сарғыш және ашық жасыл түрлері көгалдандыруда үлкен қолданыста. Шығыс шыршасының қылқаны сары немесе алтын түстес, ине қылқанды шыршаныкі көк, көкшіл, кәдуілгі немесе еуропалық шыршаның қылқаны қою жасыл, балқандық шыршаныкі күміс түсті немесе сұр болады. Дүние жүзінде 50-ге жуық түрі бар. Түрлеріне қарай 50-150 жыл аралығында өмір сүреді. Қазақстанның таулы аймақтарында бірнеше шыршадан құралған ормандар бар, ал көгалдандыруда он шақты түрі қолданылады. Олардың арасында бойы бір метрден аспайтындары да бар. Тіпті соңғы уақытта жерге жайылып өсетін түрлері де елімізде жерсіндіріліп жатыр.", "title": "Шырша" } ]

[ { "docid": "32085_1_1", "text": "Шырша (Pіcea) – қарағай тұқымдасына жататын қылқан жапырақты, мәңгі жасыл ағаш.", "title": "Шырша" }, { "docid": "32085_3_1", "text": "Шыршаның барлық түрі күн көзін жақсы көреді. Сұрыпты түрлері жеңіл топырақты, ық жерлерде жақсы өседі. Жыл сайын сынған, майысқан бұтақтарын кесіп, реттеп отыру керек.", "title": "Шырша" } ]

[ { "docid": "521864_2_1", "text": "Виктория сарқырамасы (Victoria Falls) — оңтүстік Африкадағы Замбези өзеніндегі сарқырама. Замбияның және Зимбабвенің шекарасында орналасқан. Сарқыраманың ені – шамамен 1800 метр, биіктігі – 120 метр.", "title": "Виктория сарқырамасы" } ]

[ { "docid": "521864_3_1", "text": "Шотландық зерттеуші Дэвид Ливингстон 1855 жылы сарқырамада болған, оны Виктория ханымының атына қойды. Осы жердің тұрғылықты халқының арасында сарқырама \"күркіреуік түтін\" деген атпен белгілі.", "title": "Виктория сарқырамасы" }, { "docid": "521864_4_1", "text": "Виктория сарқырамасы оңтүстік Африканың басты көрікті орындарының бірі болып табылады, ЮНЕСКО-ның Әлемдік мұрасына жатады. Замбиядағы \"Күркіреуік түтін\" (\"Mosi – oa–м Tunya\") және \"Сарқырама Виктория\" деген екі ұлттық парктың ортасында жатыр.", "title": "Виктория сарқырамасы" } ]

[ { "docid": "540800_3_1_1", "text": "::Нақ осы дәуірде өте маңызды бірқатар психологиялық ілімдер жарық көрді. Олар жан құбылыстарының байланысын анықтайтын байланыс ретіндегі ассоциациялар туралы \"(Р.Декарт, Т.Гоббс)\", аффектілер туралы \"(Б.Спиноза)\", апперцепция туралы \"(Г.Б.Лейбниц)\", білімнің сезімдік тәжірибеден туындайтыны туралы \"(Дж.Локк)\" ілімдері қалыптасты. Ағылшын дәрігері Д.Гартлидің ассоциация принципі жүз елу жыл бойында психологияның басты түсіндірмелік ұстанымы болды. ХІХ ғасырда физиологияның қойнауында психикалық функцияларды зерттеудің эксперименттік әдістері пайда болып, бұл функцияларды талдауға сандық бағалауды енгізу тұрғысында алғашқы әрекеттер жасалды \"(Э.Г.Вебер, Г.Т.Фехнер, Г.Гелъмгольц)\". Дарвинизм психикалық функцияларды биологиялық жүйелердің нақты факторы ретінде зерттеу қажеттігін көрсетті. ХІХ ғасырдың \"70—80-жылдарында\" психология білімнің өз алдына бөлек саласына айналды. Психологиялық зерттеулердің басты-басты ғылыми орталықтары, арнаулы эксперименттік лабораториялар пайда болды. Мұндай алғашқы лабораторияны 1879 жылы Лейпцигте В.Вундт ұйымдастырды. Оның үлгісі бойынша осындай мекемелер Англияда, АҚШ-та, Францияда, Ресейде пайда болды. Психологияны объективті әдіс негізінде зерттеудің дәйекті бағдарламасы ұсынылады.", "title": "Психология тарихы" } ]

[ { "docid": "540800_1_1", "text": "Психология тарихы — психика туралы алғашқы ғылыми түсініктер Ежелгі дүниеде \"(Үндістан, Египет, Қытай)\", философия қойнауында пайда бола бастады. ", "title": "Психология тарихы" }, { "docid": "540800_2_1_1", "text": "Бұл түсініктердің дамуына қоғамдық практиканың; емдеу мен тәрбие салаларының сұраныстары себепші болды. Ежелгі заман дәрігерлері психиканың ағзасы ми екенін анықтап, темпераменттер туралы ілімді дамытты. Антика дәуіріндегі психологияның ұшар шыңы Аристотельдің ілімі болған еді: ол тіршілік ете алатын материалдық дененің ұйымдастырылу нысаны деп ұғындырды. Ол объективтік және генетикалық әдістер негізінде тұжырымдалған психологиялық ұғымдардың алғашқы жүйесін баяндады. Эллиндік кезеңде тіршілік принципі оның белгілі бір көріністеріне айналды. Феодалдық дәуірде психика туралы ілім-білімдердің ілгерілеуі біраз бәсеңдеді. Тек орта ғасырда араб тілді елдердің озық пікірдегі ойшылдары мен дәрігерлері \"(Ибн Сина, Ибн әл-Хайсам, Ибн Рашид және т.б.)\" өздерінің жан туралы идеялары арқылы Батыс Еуропадағы жаратылыстық — ғылыми психологияның өркендеуіне жағдай жасады; осының нәтижесінде олар адамды жаратылыстың заңдарына бағынатын табиғи тіршілік иесі ретінде тәжірибелік жолмен зерттеуге мұрындық болады. Буржуазиялық революциялар мен материалистік дүниетанымның өркендеу дәуірінде психологиялық әрекетке принципті тұрғыдан жаңа көзқарас қалыптасты, енді ол детерменизм ұстанымымен ұғыңдырылып, түсіндірілетін болды.", "title": "Психология тарихы" }, { "docid": "540800_2_1_2", "text": "Әлеуметтік-экономикалық өзгерістер барысында психологиялық білімдердің дамуына жол ашылып, ХVII ғасырда жантану ғылымы бірқатар ілгері категориялармен толықты. Р.Декарт мінез-құлықтың рефлекстік табиғатын ашты, жан туралы ұғымды субъектінің өз психикалық актілерін тікелей білуі ретіндегі ұғымға айналдырды.", "title": "Психология тарихы" } ]

[ { "docid": "507085_2_1", "text": "ДТҚ Норвегия еліндегі Шпицберген аралында 2006 жылы салынып, 2008 жылы ашылды. Тұқым қорын салу үшін 9 млн қаражат жұмсалған. ", "title": "Дүниежүзілік тұқым қоры" } ]

[ { "docid": "507085_1_1", "text": " \nДүниежүзілік тұқым қоры (норв. \"Svalbard Globale frøhvelv\") — бүкіл әлемнің негізгі ауыл шаруашылығы дақылдары тұқымдарының үлгілерін қауіпсіз сақтау мақсатында құрылған туннельді қойма.", "title": "Дүниежүзілік тұқым қоры" }, { "docid": "507085_3_1", "text": "Бұл тұқым қорының салынудағы мақсаты — тұқым түрлерін ұзақ жылдар бойы сақтау және белгілі бір апаттардың нәтижесінде орын алуы мүмкін толық жойылудан түрлерді сақтау. Мысалы, бір аймақта өрт болып немесе астероид түссе, сол аймаққа тән өсімдік түрлері жойылады. Ал мұны болдырмау мақсатында әр ел өз аймағындағы өсімдік түрлерінің тұқымдарын ДТҚ-ға апарады. Көп жағдайда қоймада адам өмірі үшін аса маңызды болғандықтан астық тұқымдас және дәрілік өсімдіктер сақталады.", "title": "Дүниежүзілік тұқым қоры" } ]

[ { "docid": "56101_2_1", "text": "==Абсолют температура. Кельвин температуралық шкаласы== \nАбсолют температура ұғымын 1848 жылы У.Томсон (Кельвин) еңгізгендіктен абсолют температура шкаласын Кельвин температуралық шкаласы немесе термодинамикалык температура шкаласы деп атайды. Кельвин температуралық шкаласы- температура бірлігі ретінде кельвин (К) алынатын термодинамикалык температуралык шкала.", "title": "Температура" } ]

[ { "docid": "56101_1_1_1", "text": "thumb|right|300px|Ұзақ уақыттық орташа айлық жер беті ауа температурасы картасы Mollweide проекциясында.", "title": "Температура" }, { "docid": "56101_1_1_2", "text": "Температура (temperatura – араластырылуға тиісті, өлшемдес болу, қалыпты күй) – макроскопикалық жүйенің термодинамикалық тепе-теңдік күйін сипаттайтын физикалық шама. Егер оқшауланған немесе тұйықталған жүйе термодинамикалық тепе-теңдік күйде болса, онда оқшауланған немесе тұйықталған жүйенің кез келген бөлігінде температура бірдей болады. Ал егер жүйе тепе-теңдік күйде болмаса, онда жылу (энергия) оның температурасы жоғары бөлігінен температурасы төмен бөлігіне қарай ауысып, белгілі бір уақыт өткеннен кейін жүйенің барлық бөліктеріндегі температура өзара теңеседі. Молекула кинетикалық теория тұрғысынан тепе-теңдіктегі жүйенің температурасы сол жүйені құрайтын атомдардың, молекулалардың, т.б. бөлшектердің жылулық қозғалысының қарқындылығын сипаттайды. Мысалы, классикалық статистикалық физиканың заңдарымен сипатталатын жүйе үшін бөлшектердің жылулық қозғалысының орташа кинетикалық энергиясы жүйенің абсолют температурасына тура пропорционал болады. Бұл жағдайда температура дененің жылыну (қызу) дәрежесін сипаттайды. Жалпы жағдайда температура жүйе энергиясының энтропия бойынша алынған туындысымен анықталады және ол әрқашан оң болады. Осылай анықталған температура абсолют температура немесе термодинамикалық шкала температурасы деп аталады.", "title": "Температура" }, { "docid": "56101_1_1_3", "text": "Бірліктердің халықаралық жүйесінде абсолют температураның бірлігіне кельвин (К) қабылданған. Көп жағдайда температураны Цельсий шкаласы (t) бойынша өлшейді. Ал t және Т бір-бірімен: t=T-273,15К теңдігі арқылы байланысқан (мұнда Цельсий градусы кельвинге тең). Дене температурасы термометр арқылы өлшенеді.", "title": "Температура" }, { "docid": "56101_1_2", "text": "==Температуралық шкаласы==\nТемпературалық шкаласы- қалыпты кысым кезінде мұздың еру нүктесі нөл градусқа, ал қайнау нүктесі - 80 градусқа теӊ.", "title": "Температура" }, { "docid": "56101_3_1", "text": "==Ремюр температуралық шкаласы==\nРемюр температуралық шкаласы - қалыпты қысымда мұздың еру нүктесі нөл градуска, ал судың кайнау нүктесі 80 градуска сәйкес келетін температуралык шкала. Муздын еру температурсы 0 градуска сайкес келеды.", "title": "Температура" } ]

[ { "docid": "288535_3_1", "text": "Телехикаяның тұсаукесері 2007 жылдың 24 қыркүйегінде CBS арнасында өтті, ал соңғы маусымның көрсетілімі 2019 жылдың 16 мамырында аяқталды. Барлығы 12 маусымда 279 бөлім шығарылды. Осылайша, \"Үлкен жарылыс теориясы\" теледидар тарихындағы ең ұзақ ситком болды, аталған көрсеткіш бойынша \"Чирс\" комедиялық телехикаясын (275 бөлім) басып озды.", "title": "Үлкен жарылыс теориясы (телесериал)" } ]

[ { "docid": "288535_2_1", "text": "Үлкен Жарылыс Теориясы (The Big Bang Theory) – Чак Лорри және Билл Прэди жасаған америкалық ситком (ситуацилық комедия), Стивен Моларомен бірге екеуі де сериалдың продюсерлері болып табылады. Үшеуі және басты сценарии жазушы болып жұмыс істейді. Тұсаукесері 2007 жылдың 24 қыркүйегінде CBS арнасында өтті.", "title": "Үлкен жарылыс теориясы (телесериал)" }, { "docid": "288535_4_1", "text": "Бастапқыда телехикаяның басты кейіпкерлері Калифорния штатының Пасадена қаласында тұратын бес кейіпкер болатын. Бұл Калифорния технологиялық институтының екі физигі, бір пәтерде тұратын Леонард Хофстедтер мен Шелдон Купер; Пенни, даяшы және жаңа бастап жүрген актриса, қарама — қарсы пәтерде тұрады; сонымен қатар Леонард пен Шелдонның достары мен әріптестері-аэроғарыш инженері Ховард Воловиц пен астрофизик Раджеш Кутраппали.", "title": "Үлкен жарылыс теориясы (телесериал)" } ]

[ { "docid": "49774_1_1", "text": "\n\nТәуелсіздік Декларациясы (АҚШ), Солтүстік Америкадағы тәуелсіздік үшін Соғыс кезінде 1776 жылы 4 шілдеде Филадельфияда өткен 2-інші Құрлықтық конгрессте қабылданған. Тәуелсіздік декларациясының негізіне республикалық және демократиялық рухта жасалған Томас Джефферсонның жобасы алынды. Онда 13 британ отарының метрополиядан бөлініп, дербес, тәуелсіздік мемлекет – Америка Құрама Штаттарының құрылғанын жарияланды. Тәуелсіздік Декларациясы адамдардың заң алдындағы теңдігін, олардың өмір сүруге деген табиғи құқығын, бостандығы мен бақытқа ұмтылуын жариялады. Алайда құл иеленушілердің қысымымен декларация мәтінінен құлдықты айыптаған жолдар алынып тасталды. Кейіннен Тәуелсіздік Декларациясының қабылданған күні америка халқының ұлттық мейрамына айналды.\n", "title": "Тәуелсіздік Декларациясы" } ]

[]

[ { "docid": "515927_1_1", "text": "\n\nВеллингтон, \"Уэллингтон\" (Wellington) — Жаңа Зеландияның астанасы, елдің екінші ірі қаласы (Оклендтен кейін).Дүниедегі ең оңтүстік қаласы.Қала елдің солтүстік аралында, Веллингтон ауданында орналасқан.", "title": "Веллингтон" } ]

[ { "docid": "515927_2_1", "text": "Қаланың климаты- субтропикалық теңіздік.Мұнда жиі жел дауылдары болып жүреді.Қала сейсмикалық аймақ болып саналады.", "title": "Веллингтон" }, { "docid": "515927_4_1", "text": "Орташа жауын-шашын мөлшері - 1258 мм.Қар тек таулы аймақтарында түседі.", "title": "Веллингтон" } ]

[ { "docid": "18432_1_1", "text": "Постскриптум - латын тілінен аударғанда \"хаттың аяқ жағына, қол қойылғаннан кейін \"P.S.\" таңбаларын койып тұрып, одан кейін жазылатын сөздер немесе мәтін\" деген мағына береді.", "title": "Постскриптум" }, { "docid": "18432_3_1", "text": "1. Адресатқа міндетті түрде жеткізілуі тиіс мәлімет хаттың негізгі мазмұнында айтылмай қалса, хат дайындалып қол қойылып койса, қойылған қолдан кейін \"P.S.\" белгісі қойылып, қосымша айтылатын мәлімет жазылады. Бұдан кейін қайтадан қол койылады.", "title": "Постскриптум" } ]

[]

[ { "docid": "103629_1_1", "text": "\nГренландия (Kalaallit Nunaat, Grønland, сөзбе-сөз — «Жасыл ел») — автономиялық аумақ, Дания Корольдігіне бағынышты, Солтүстік Мұзды мұхиты мен Атлант мұхитттар аралығанда, шығысында Арктикалық архипелаг. Физиологиялық жағынан Гренландия Солтүстік Америка құрлығының бөлігі болып табылады, Гренландия соңғы мыңжылдық ішінде саясаты және мәдениетімен Еуропаға байланысты (әсіресе Норвегия мен Данияның бұрынғы отаршылдық күштері әсерінен, сондай-ақ көрші - Исландия аралымен). Аралдағы халықтың көпшілігі Инуиттер, ата-бабалары XIII ғасырда Канада аумағынан қоныс аудара бастап біртіндеп аралға орнықты.\n", "title": "Гренландия" } ]

[ { "docid": "103629_3_1", "text": "Гренландия Викингтермен қоныстанды (Норвегиялық шыққан) мыңжылдық бұрынғыдан да көп, бірдей, бұрын қоныстанған Исландияға, Норвегия монархиясының және оның орталық үкіметінің қудалауынан құтылуға тырысады. Колумбтың Кариб аралдарына дейін 500 жыл бұрын да, Викингтер Солтүстік Америкаға Гренландиядан келген Лейф Эриксонның экспедициясы кезінде жетіп, тіпті жаңа жерді отарлауға тырысты. Норвегия мен Норвегияның ықпалына қарамастан, Норвегия мен Норвегияның ықпалына қарамастан, ресми Гренланд 1262 жылға дейін норвегиялық тәждің астында болмады. Норвегия Корольдігі 14 ғасырдың ортасына дейін кең және күшті әскери әсерге ие болды. Бұдан кейін Норвегия әлдеқайда көп халықты жоғалтты, Қара өлім эпидемиясы барысында көрші Данияға қарағанда, Норвегияны Даниямен бірлестікті қабылдауға мәжбүрледі, соның нәтижесінде үкімет, Университет пен базалық институттар Копенгагенге көшті. Норвегия соқыр болып кетті және 1814 жылы Гренландқа қатысты егемендікті жоғалтты, кәсіподақ жойылған кезде. Гренландия 1814 жылы Дания колониясына айналды және Дания конституциясының жаңа редакциясымен 1953 жылдан бастап Данияның патшалығының бір бөлігі ретінде танылды.", "title": "Гренландия" } ]

[ { "docid": "646678_3_1", "text": "Дегенмен, ресми әнұран статусын тек 27 маусым 1980 жылы ғана алды, оған деін ресми әнұран ретінде британдық әнұран «God Save the Queen» саналып келген.", "title": "Канада әнұраны" } ]

[ { "docid": "646678_1_1", "text": "\nО Канада (O Canada; Ô Canada) — Канада ұлттық әнұраны. Канадада екі мемлекеттік тіл (ағылшын және француз) болғандықтан, канадалық әнұранның екі ресми нұсқасы бар. Нунавут территориясының аумағында жергілікті инуктитут тіліндегі нұсқасы да қабылданған, ол ағылшын және француз нұсқаларымен қатар орындалады.", "title": "Канада әнұраны" } ]

[ { "docid": "96950_1_1", "text": "\n\nДжастин Дрю Бибер (Justin Drew Bieber; туылды: 1 наурыз 1994, Лондон, Онтарио, Канада) — канадалық поп-R&B-әнші және актер, композитор. 2008 жылы атақты менеджер Скутер Браун оның YouTube-тағы бейнероликтерімен танысып, артынан оның менеджері ретінде жұмыс істей бастады. Браун Джастинге Атлантада (Джорджия, АҚШ) Ашермен кездесу ұйымдастырды. Көп ұзамай Бибер Raymond Braun Media Group (RBMG) медиа және жазба компаниясының әртісіне айналды. Оның 2009 жылы шығарылған алғашқы дебютты синглы «One Time» Канадалық ондықтан және өзге мемлекеттердегі ең танымал 30 әндер арасынан орын алды. 2009 жылдың 27 жұлдызында жарық көрген ең алғашқы \"My World\" мини-альбомы АҚШ-та платинге айналды. Джастин дебютті альбомындағы жеті синглы Billboard Hot 100 -ге түскен ең бірінші әнші атанды.", "title": "Джастин Бибер" } ]

[ { "docid": "96950_2_1", "text": "Джастин ән айтуды бірнеше жыл бұрын ғана бастаған. Екі жасынан бастап музыкалық аспаптарға қызығушылық білдірді. Музыкадан бөлек ол хоккей, баскетбол, футбол және гольф сияқты спорт түрлерімен айналысуды ұнатады. Өзінің айтуы бойынша, ол ән айтуды танымал болу мақсатымен бастаған жоқ, оған кездейсоқ жағдай көмектесті. Ол атақты әншілердің композицияларын өзінің стилінде қайта орындап, оны бейнекамераға түсіріп, түсірген видеоларын YouTube каналына салып отырды. Көп ұзамай оның табынушылары,алғашқы көрермендері пайда болды. Осылайша Джастиннің жұлдыз жолына алғашқы қадамы басылды.", "title": "Джастин Бибер" }, { "docid": "96950_3_1", "text": "==Концерттік турлары==\n*My World Tour (2010—2011)\n*Believe Tour (2012—2013)\n*Purpose World Tour (2016—2017)", "title": "Джастин Бибер" } ]

[ { "docid": "13274_2_1_1", "text": "Атмосфера (ἀτμός — бу және σφαῖρα — шар) - Жерді қоршаған газ қабықшасы. Атмосфера 78% азоттан, 21% оттегіден және болымсыз мөлшердегі басқа газдардан тұрады.\nАтмосфераның төменгі қабаты тропосфера деп аталады, ол 10-12 км биіктікке дейін (орта ендіктерде) созылып жатады. Одан биіктеген сайын температура төмендейді. Онан жоғары стратосферада температура тұрақты дерлік болып қалады (-40С маңында). Ал шамамен 25 км-дей биіктіктен бастап бұл қабат Күннің ультракүлгін сәулелерін жұтатындығынан температура баяу артып отырады.\nЖер атмосферасының жоғарғы қабаттарында күн сәулелері күшті иондану туғызады. Атмосфераның ионданған қабаты ионосфера деп аталады. Атмосфера ғарыш кеңістігінен Жерге келетін сәулелерден басым бөлігін шағылдырады немесе жұтады. Мысалы, ол Күннің рентген сәулелерін жібермей, ұстап қалады. Атмосфера бізді микрометеориттердің үздіксіз атқылауынан және ғарыш сәулелерінің – жедел қозғалатын бөлшектердің ағынының бүлдіру әрекетінен де сақтайды.\n", "title": "Жер атмосферасы" } ]

[]

[ { "docid": "511066_1_1", "text": "Санат:АҚШ қалалары\nДжэксонвилл ( Jacksonville ) — АҚШ-тағы Флорида штатының солтүстік-шығысында орналасқан қала. ", "title": "Джэксонвилл" } ]

[ { "docid": "511066_2_1", "text": "==Географиялық көрсеткіштер==\nАуданы 2264 шаршы км. Бұл көрсеткіш арқылы Джэксонвилл АҚШ-ның құрлығындағы ең үлкен қала екенін біле аламыз. Халық саны 821 784 адам. ", "title": "Джэксонвилл" }, { "docid": "511066_3_1", "text": "==Тарихы==\n1513 жылы Испан халқының осы аймаққа тұрақтанған. Әйтсе де, адам саны аз болған. Тек 1564 жылы Француздар келіп Кэролайн фортын ашқан соң, адам саны көбейе бастады. Алайда, ол форт көпке шыдамады. Себебі, сол аймақта тұрған испандықтар оны бұзып тастаған. 1859 жылы Джэксонвилл ҚАЛА статусын алған болатын. Дәл осы уақытта қалада Флорида штатындағы ең ірі форт құрылып, мақта мен ағаш тасуға арналған болатын. ", "title": "Джэксонвилл" } ]

[ { "docid": "90428_1_1", "text": "\n\nКеңсірік қуысы \"(sinus maxillaris, sinus Highmori)\" \"(Натаниэля Гаймора атымен)\" - жоғарғы жақтың қолтығы, плаценталы сүтқоректілердің жоғарғы жағының сүйегінің қуысы, мұрын қуысының кілекейлі қабықшасының ілгері шығару арқылы ортаңғы мұрын қуысы ашылады.", "title": "Кеңсірік қуысы" } ]

[]

[ { "docid": "42818_1_1", "text": "\nМінбер (منبر) :\n# Құран немесе құтпа (уағыз) оқығанда мешіт имамы шығып уағыз оқитын орын. Мінбер мешіттің басты белгілерінің бірі болып табылады. Михрабқа таяу орналасады. Мінберді ағаштан, тастан кейде кірпіштен тұрғызады. \n# Жоғары оқу орындары мен мәжіліс өтетін жерлерде жұрт алдына шығып сөйлеушілер үшін жасалған арнайы орын. Мінбер төрт бұрышты немесе дөңгелек тәріздес келеді. Жалпы биікт. 50 см-ден 160 см-ге дейін жетеді.", "title": "Мінбер" } ]

[]

[ { "docid": "602178_1_1", "text": "Бір кездесуде төрт немесе бес гол соққандарды қоса есептегенде, 1930-2018 жылдар аралығында әлем чемпионаттарында 50-ден аса хет-трик жасалды. Алғашқы хет-триктің авторы — америкалық Берт Пэтнауд. Ол 1930 жылы Парагвайдың қақпасын бір ойында үш рет көздеді. Ал, әзірше соңғы хет-трик англиялық Харри Кейннің еншісінде, 2018 жылы Панаманың қақпасына соқты.", "title": "Футболдан әлем біріншілігінің хет-триктері" }, { "docid": "602178_4_1", "text": "* Ойынға тыңнан қосылып хет-трик жасаған жалғыз футболшы — мажарстандық Ласло Кишш. 1982 жылы Сальвадордың қақпасына ойын барысында алаңға шығап, 69-77 минуттар арасында үш гол соқты. Сондай-ақ бұл сегіз минут ішінде соғылған ең жылдам хет-трик.\n* Ерте соғылған хет-триктің авторы — аустриялық Эрих Пробст. 1954 жылы Швейцариямен ойында 24-минутқа дейін-ақ ішінде үш гол соғып үлгерді.\n* Мирослав Клозе (Германия) мен Томаш Скугравы (Чехословакия) хет-триктерін баспен соқты.\n* Аргентиналық Гильермо Стабиле мен швециялық Харри Андерссон өздерінің құрамадағы дебют матчтарында-ақ хет-трик жасаған.", "title": "Футболдан әлем біріншілігінің хет-триктері" } ]

[ { "docid": "602178_2_1", "text": "Бір матчта 4 рет көзге түскен футболшылар саны алтау ғана: Эрнест Вилимовски (1938), Адемир (1950), Шандор Кочиш (1954), Жюст Фонтен (1958), Эйсебио (1966) және Эмилио Бутрагеньо (1986). Ал, бес гол соққан футболшы біреу: ресейлік Олег Саленко (1994 жылы Камерунның қақпасына енгізді).", "title": "Футболдан әлем біріншілігінің хет-триктері" } ]

[ { "docid": "10959_2_1", "text": "Каспий теңізі неоген дәуірінің аяғында жер қыртысының көтерілуінен Қара теңізден бөлінді. Бұл кезді Каспий теңізінің пайда болған уақыты деп есептеуге болады. Каспий теңізінің жалпы ауданы 376 мың км<sup>2</sup>. Оның беті теңіз деңгейінен 28 м төмен жатыр. Теңіз солтүстіктен оңтүстікке қарай 1200 км-ге созыла орналасқан. Теңіздің ендірек жері - 435 км, ал енсіз жері - 193 км. Каспий теңізінің жағалау сызығының ұзындығы - 7000 км. Оның суы 5 мемлекеттің жағалауын шайып жатыр. Жағалау сызығының Қазақстан үлесіне - 29% (2340 км), Ресейге - 9%, Әзірбайжанға - 20%, Түрікменстанға - 21%, Иран Ислам Республикасы - 14% тиеді.", "title": "Каспий теңізі" } ]

[ { "docid": "10959_3_1", "text": "Каспий теңізіне 130-ға жуық өзендер мен ағынды сулар Құнды. Олардың теңізге құятын жиынтық ағыны жылына орташа есеппен 300 км<sup>3</sup>. Осы мөлшердің 80%-ы Еділ өзенінің, 5%-ы - Жайықтың үлесіне тиеді. Ағынның 10-11%- ын Батыс жағалаудағы өзендер Терек, Сулак, Самур, Кура және т.б. береді. Қалған 4-5%-ы Иран жағалауы өзендерінен келеді. Шығыс жағалауларда тұрақты ағын сулар жоқ.", "title": "Каспий теңізі" } ]

[ { "docid": "513328_1_1", "text": "Перикард (pericardium) немесе үлпершек — жүректі сыртынан қаптап, оның бірқалыпты қызметін қамтамасыз ететін сыртқы сірлі қабық туындысы.", "title": "Перикард" } ]

[ { "docid": "513328_3_1", "text": "Перикард қуысына сұйық тез және баяу жиналуы мүмкін. Тез жиналуы жарақаттанудан немесе миокард инфаркты нәтижесінде жүрек жыртылу кездерінде болатын қан құйылудың әсерінен немесе гидроперикардиум тез дамығанда байқалады. Перикард нашар созылатындығынан оның қуысында қысым көтеріледі де, жүретің диастола кезіндегі кеңуіне бөгет жасайды, тез дамитын жүрек тығындалысы пайда болады. Бұл кезде жүрек қуыстарының қанға толуы азаяды, систолалық қан көлемі мен артериялық қысым төмендейді, веналық қысым котеріледі. ", "title": "Перикард" } ]

[ { "docid": "557115_3_1", "text": "\nОтбасындағы үшінші бала болып келеді; ағаларының аттары Рейгар мен Визерис, алайда әкесі де, Рейгар да Дейенерис туылмай қайтыс болп кеткен, Дени Роберт Баратеонның көтерілісі кезінде өмірге келді. Өмір бойы ол «Бос Тауларда» турады. Кітапта пайда болған кезінде Дейенерис 13 жаста болған. Дейенерис Таргариен басты кейіпкерлердін бірі. Ол Шығыс елдерінде саяхаттап озіне одақтас іздейді, олар оған Жеті Хандықты қайтару үшін керек. Бірінші кітаптың соныңда ол үш айдаһардың қожайыны - «анасы» болады, олардын аттарын Дрого, Рейгаль, Визирион деп қояды.", "title": "Дейенерис Таргариен" } ]

[ { "docid": "557115_2_1", "text": "Дейенерис Таргариен - «Дени» деп танылған «Тақтар ойыны» телехикасының кейіпкері. Таргариен әулетінің соңғы өкілі, Эрис II ханының қызы. ", "title": "Дейенерис Таргариен" }, { "docid": "557115_4_1", "text": "Дейенерис өмірге келмей жатып Роберт Баратеон басқа лордтармен көтеріліс ұйымдастырып Эйрис ханды тақтан құлатады. Өзінің отбасын құтқарып Эйрис аяғы ауыр Рэйла Таргариен әйелін және Визерис баларын Айдаһар Тасына жібереді. Көтерілістін соңында Дени өмірге келеді. Оның анасы босану кезінде қайтыс болады. Айдаһар Тасы Станис Баратеонға берілгісі келеді, сол үшін Таргариен әүлетінің соңғы өкілін оған бергісі келеді,алайда сир Виллем Дерри төрт көмекшірермен балаларды алып Браавосқа қашады.", "title": "Дейенерис Таргариен" } ]

[ { "docid": "601746_2_1", "text": "Әлем чемпионаттарында ең көп гол соққан футболшы германиялық Мирослав Клозе. Оның еншісінде 16 гол бар. Екінші орындағы бразилиялық Роналдо 15 гол соқты. ", "title": "Футболдан әлем чемпионатының сұрмергендері" } ]

[ { "docid": "601746_1_1", "text": "\n1930 жылдан 2018 жылға дейін әлем чемпионаттарында 2548 гол соғылды. Бірінші голды 1930 жылы 13 шілдеде Франция-Мексика матчында француз Люсьен Лоран енгізді. Әзірше соңғы голды 2018 жылғы финалда хорватиялық Марио Манджукич Францияның қақпасына соқты.", "title": "Футболдан әлем чемпионатының сұрмергендері" } ]

[ { "docid": "95801_1_1", "text": "\nКардинал (Cardinalis cardinalis) - кардинал тұқымдасының құсы. Дене ұзындығы 20 см таяу. Еркегі, ашық-қызыл, тұмсығының айналасы қара шеңбермен көмкерілген; ұрғашысы сұрғылт-қоңырқұйрығымен қанаттары қызыл. Солтүстік және Орталық Америкада таралған.", "title": "Қызыл кардинал" } ]

[]

[ { "docid": "558622_2_1", "text": "Ойынға деген өзінің мәдени ықпалымен қатар Робинсон керемет бейсболдық мансап жолын жасады. ХБЛ он сезонында ол алты Әлемдік серияларда қатысты, 1955 жылы «Бруклин Доджерс» клубының құрамында солардың біреуінде жеңімпаз атанды.  1949 жылдан бастап, 1954 жылға дейін алты рет қатарынан Бейсболдан бас лиганың барлық жұлдыздары қатысатын матчқа талданды. Ең алғашқы ХБЛ «жылдың жаңа ойыншысы» атағын алды, 1949 жылы Халықтық лигадағы ең бағалы ойыншыға айналды.  Робинсон даңқты бейсболдық щалға 1962 жылы енді. 1997 жылы Бас лиганың жетекшілігімен оған барлық клубтар 42 нөмірін қыстырды, осылайша ол АҚШ спортшыларының ішіндегі ең алғашқы осындай атаққа йе болған спортшы болды. 2007 жылдан бастап ХБЛ әр жыл сайын Джеки Робинсон күнін тойлайтын болды, бұл күнде барлық ойыншылар лигаға 42 номерімен шығады. \n", "title": "Робинсон Джеки" } ]

[ { "docid": "558622_1_1", "text": "\nДжек Ру́звельт Ро́бинсон (ағыл. Jack Roosevelt Robinson; 32 қаңтар, 1919 жылы, Кейро, Джордия, АҚШ-24 қазан 1972, Стэмфорд, Коннетикут, АҚШ  ), Дже́ки Ро́бинсон деген есіммен кеңінен танымал — америкалық бейсболист,  XX ғасырдағы бейсболдан Бас лигада ойынған ең алғашқы афро-американдық. 15 сәуір 1947 жылы  «Бруклин Доджерс» клубымен келісімшартқа отырып, Робинсон афро-американдық бейсболистер тек Негрияндық лигаларда ойнайтын уақыт периодын аяқтады. 1960-жылдарда Робинсон Азаматтық құқықтар үшін күрестерге белсенді қатысты. ", "title": "Робинсон Джеки" }, { "docid": "558622_4_1", "text": "!Маусым\n! Команда\n! М\n! Б\n! Р\n! Х\n! 2Б\n! 3Б\n! ХР\n! RBI\n! КБ\n! ПК\n! У\n! СА\n! СЕР\n! ПЗБ\n! ПСО\n! КБ\n! ЖХ\n! ЖФ\n! ПУ\n! ПМ\n! ДП\n! О\n| 1945\n| Канзас-Сити\n| 47\n| 163\n| 36\n| 63\n| 14\n| 4\n| 5\n| 23\n| 13", "title": "Робинсон Джеки" } ]

[ { "docid": "30709_1_1_2", "text": "Органикалық химияның органикалық заттардың синтезі мен құрылымын анықтауда, ондағы электрон тығыздығының таралуын, атомдардың кеңістіктік орналасуын және химиялық реакция механизмін белгілеудегі мүмкіндіктері шексіз. Сонымен қатар ол ғылым мен техниканың жаңа салаларының пайда болуына және дамуына ықпал етеді. Органикалық химия терминін алғаш 1808 жылы швед химигі И.Берцелиус (\"1779 – 1848\") ұсынған. Бұл термин ол кезде тек тірі организмдермен ғана байланыстырылып түсіндірілді. \"19 ғасырдың аяғында\" көптеген зерттеулер нәтижесінде органикалық қосылыстар синтезделіп, ол түсінік жоққа шығарылды. Органикалық химияның ғылым ретінде дамуы осы кезден басталады. Органикалық химияның дамуында \"1861 жылы\" А.Бутлеров ашқан органикалық заттардың құрылыс теориясы маңызды орын алады. Осыған байланысты органикалық химияға химиялық байланыс, молекулада атомдардың байланысу реті, олардың өзара әсері, т.б. жаңа ұғымдар енді. Бутлеровтың құрылыс теориясы осыған дейін белгісіз болып келген изомерия құбылысын толық түсіндіре алды.", "title": "Органикалық химия" } ]

[]

[ { "docid": "47349_1_1", "text": "\nЗевс (Ζεύς) — ежелгі грек мифологиясындағы жоғарғы әмірші құдай, барлық құдайлар мен адамдардың ең мәртебелі құдайы. Ол ежелгі рим мифологиясы бойынша Юпитер （\"латынша\"：Jupiter） деп аталған. Мифологиялық аңыз бойынша, Зевс алып Крон мен Реядан туған кенже бала. Оның әйелі – Гера. Әкесінің үстемдігін құлатып, бүкіл дүниенің жоғарғы билігін өз қолына алған. Алғашқыда Зевс аспан әлемінің әміршісі деп есептелсе, кейін гректер оған адамзат қоғамы тіршілігінің билігін де береді. Олимп тауы Зевстің жер-әлемге үстемдік жүргізетін тұрақты мекені. Грек аңыздары бойынша, Зевстен Аполлон, Афина, Артемида, Арейя, Афродита, Гермес, Гефест, Дионис, Персефона, т.б. құдайлар мен біраз батырлар (Геракл, Персей, т.б.) тараған.\n", "title": "Зевс" } ]

[ { "docid": "47349_3_1", "text": "Соғыс ондаған жылға созылып, жер-әлем ойран-асыр болып, жеңіс-жеңіліс айқындалмайды. Кейін Зевс әжесі Жер құдайы Геяның （Аспан құдайы Уранның әйелі) ұсынысын тыңдап, қамаудағы жалғыз көзді Киклоптар мен жүз қолды Гекатонхейрлерді босатады. Алғыс ретінде Киклоптар Зевске Найзағай береді, Посейдонға Үш аша айыр береді, Аидқа оны көзге көрсетпей тастайтын қара дуылға береді. Ал, жүз қолды гекатонхейрлер соғысқа ерлікпен араласады. Сөйтіп олар ақыры Кронды жеңеді.\n\nЗевс соғыста жеңілген Титандарды түгелдей жер астындағы тозақ әлемі – Тартарға қамайды. Олар қашып кетпес үшін Зевс Аидқа бұйрық беріп, тартарға төрт есік-терезелі мыс дуал соқтырып, мың қолды гекатонхейрлерге бақылатып қояды. Cондай-ақ Зевске қарсы шыққан титан Атласқа （Атлантида) аспанды көтертіп қояды.\n\nСол кезде, жер құдайы Гея Тифон делінетін құбыжық туып, ол жер-әлемге қауып төндіреді, Құдайлармен қарсыласады. Зевс оны найзағай отымен соғып, Тифонның жүрегін өртейді. Аңыз бойынша, Тифон қазіргі Этна жанартауының астына көмілген екен, ол ашуланған кезде жанартау магма атқылай бастайтын көрінеді.", "title": "Зевс" } ]

[ { "docid": "38036_2_1", "text": "Дүние жүзіндегі ең тұңғыш ЖЖС КСРО-да 1957 жылы 4 қазанда ұшырылды. 1958 жылы 1 ақпанда орбитаға тұңғыш америкалық ЖЖС — Explorer 1 шығарылды. Кейінірек өз Жасандысеріктерін басқа елдер: 26.11.1965 — Франция (Астерикс), 11.2.1970 — Жапония (Осуми), 24.4. 1970 — Қытай (Дунфан Хун-1), 1962 — Ұлыбритания (Ariel 1) ұшыра бастады. Канада, Франция, Италия, Ұлыбритания, т.б. елдерде жасалған кейбір серіктер 1962 жылдан бастап америкалық тасығыш ракеталардың көмегімен ұшырылды. Кеңестік тасығыш ракеталардың көмегімен Үндістан, Франция, Чехословакия, т.б. елдердің Жасандысеріктері орбитаға шығарылды.", "title": "Жасандысерік" } ]

[ { "docid": "38036_1_1", "text": "\n\nЖасандысерік (кейде \"Жасанды серік\", немесе \"Жердің жасанды серігі\", ЖЖС, Satellite, спутник) — Жер төңірегіндегі орбитаға шығарылып, әр түрлі ғылыми және қолданбалы мәселелерді шешуге арналған ғарыштық аппарат.", "title": "Жасандысерік" }, { "docid": "38036_3_1", "text": "Жасандысерікті тасығыш ракетаның көмегімен орбитаға шығару үшін оған бірінші ғарыштық жылдамдыққа тең немесе одан артық (бірақ 1,4 еседен асып кетпейтін) жылдамдық берілуі тиіс. Жасандысеріктің ұшуының төменгі биіктігі (орбитаның перигейінде) 140 — 150 км (атмосферада жылдам тежелуден сақтану үшін), жоғарғы биіктігі (орбитаның апогейінде) бірнеше жүздеген мың км-ге дейін. Жасандысеріктің жерді бір айналып шығу уақыты оның ұшу орбитасының орташа биіктігіне байланысты және 1,5 сағаттан бірнеше тәулікке созылады.", "title": "Жасандысерік" } ]

[ { "docid": "36699_1_1", "text": "\nАрабия теңізі (بحر العرب, دریای عرب, بحیرہ عرب, अरब सागर, અરબ સાગર, अरबी समुद्र, ಅರಬ್ಬೀ ಸಮುದ್ರ, അറബിക്കടല്‍, ޢަރަބި ކަނޑު) — Үнді мұхитының солтүстік жағында Еуразия құрлығына сұғына еніп жатқан теңіз. Солтүстігінде Дживани, барысында Харун мүйістерімен, оңтүстігінде Адду топ аралымен, шығысында Лаккадив түбегімен шектеледі. Пәкістан, Үндістан, Иран, Оман, Йемен мемлекеттерінің шекараларымен астасқан.", "title": "Арабия теңізі" } ]

[ { "docid": "36699_2_1", "text": "Аумағы 4592 мың км<sup>2</sup>, орташа тереңдігі 3160 м, көлемі 14513 м<sup>3</sup>. Жағалаулары көбіне жазық, аз тілімденген. Ірі шығанақтары: Камбей, Кач, Масира, Саукира, Куриа-Муриа т.б. Ең үлкен аралдары: Сокатра, Масира, Абд-әл-Кури т.б. Теңізге құятын ірі өзендері: Инд, Нармада, Тапти, Махи, Дашт т.б. Теңіздің тереңдігі ортасына қарай арта түседі. Ең терең жері — Уитли шұңғымасы (5803 м). Ірі порттары: Бомбей (Үндістан), Карачи (Пәкістан), Окха (Үндістан), Аден (Йемен) т.б. ", "title": "Арабия теңізі" }, { "docid": "36699_3_1", "text": "Арабия теңізі жылы теңіздер қатарына жатады, өйткені ол бірін-бірі кезек алмастыратын үш климаттық белдеуде (тропиктік, субэкваторлық, экваторлық) орналасқан әрі муссон желдерінің өтінде жатыр. Қысқы муссондар солтүстік-шығыстан Арабия түбегінің жағалауымен және солтүстіктен теңіздің шығыс бөлігіне қарай соғады. Қаңтар айының орташа температурасы 200-260<sup>0</sup>С шамасында, шілде айының орташа температурасы 300<sup>0</sup>С. Жылдық жауын-шашынның мөлш. солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай (100-2000 мм) көбейеді. Теңіз суының тұздылығы Арабия және Үндістан жағалауында 35,5‰, солтүстік бөлігінде 36,5‰ болады. Теңіз бетінің булану мөлшері жоғары (2000 мм). ", "title": "Арабия теңізі" } ]

[ { "docid": "591769_1_1", "text": "\nФутболдан ерлер арасындағы 17-ші әлем чемпионаты — 2002 жылы 31 мамыр-30 маусым аралығында Жапония мен Оңтүстік Корея стадиондарында өтті. 64 құрама қатысып, финалға Бразилия мен Германия құрамалары шықты. Бразилия 2:0 есебімен жеңіске жетіп, бесінші рет Әлем чемпионы атанды.", "title": "Футболдан 2002 жылғы әлем біріншілігі" } ]

[]

[ { "docid": "46695_1_1", "text": "Қоспа – бірнеше жай немесе күрделі заттардан құралатын жүйе. Мұндай қоспа физикалық, механикалық және химиялық (құраушы заттары әрекеттессе) деп аталады. Кез келген қоспаны физикалық әдістермен (тығыздықтарының, қату және қайнау температураларының, ерігіштігінің, магниттілігінің, тағы басқа физикалық қасиеттерінің айырмашылықтары арқылы) бөліп алуға болады. Мысалы, ағаш және темір ұнтақтарының қоспасы су мен магниттің көмегі арқылы ажыратылады. Сондай-ақ қоспа бір текті және әр текті болып бөлінеді. Бір текті қоспада кемі екі құрам бөлік (қанттың судағы ерітіндісі, т.б.), ал әр текті қоспада бір, екі не одан да көп құрам бөліктері болады.", "title": "Қоспа" } ]

[]

[ { "docid": "487261_1_1", "text": "Social media marketing (SMM) немесе Әлеуметтің медиа маркетингі — брендке, я болмаса өнімге әлеуметтік тұғырлар арқылы трафик немесе көңіл аударту процесі. Бұл компанияларды ілгерілету және басқа да іскерлік тапсырмаларды шешетін арна ретінде әлеуметтік медианы қолданыс шараларының кешені.", "title": "Social media marketing" }, { "docid": "487261_2_1", "text": "Social Media Marketing копманияларға және жеке тұлғаларға клиенттік қызметтін қосымша арнасын ұсынады. Осылайша, жаңа клиенттер тартылады, нарық зерттеледі және фирманың жалпы репутациясы қадағалана алады.", "title": "Social media marketing" } ]

[]

[ { "docid": "80368_1_1", "text": "Эврика - 1. «Мен таптым!» деген қуаныш сезімін білдіретін одағай. Бұл сөзді алғаш рет гидростатикалық заңды ашқанда Архимед айтқан. Қиын шешімдердің кілтін тапқанда айтылады; 2. ғылым мен техниканың жаңа салаларындағы батыс еуропалық елдердің ғылыми-техникалық бірлестігінің бағдарламасы.\n", "title": "Эврика" } ]

[]

[ { "docid": "100451_1_1", "text": "Туба(tuba - труба) - үрлемелі музыкалық аспап. Жезден жасалады, Жалпы тұрқы 925 - 1000 мм. Дыбыс регистрі ең төмен болып келеді. Туба бас (негізгі тоны ми бемоль) пен Туба контрабас (негізгі тоны си бемоль) симфоникалық оркестрде жиі қолданылады.", "title": "Туба" } ]

[]

[ { "docid": "11233_1_1", "text": "\nАлма (Malus pumila) — раушангүл тұқымдасына жататын, өте кең тараған ағаштарының жемісі.", "title": "Алма" } ]

[ { "docid": "11233_2_1", "text": "Табиғи алманың жер шарында бізге 36 түрі белгілі, олардың 10— 12-сінің шаруашылықтық маңызы бар. Қазақстанда негізінен Сиверс алмасы, Недзвецкий, қырғыз алмасы өседі. Алманың жаздық, күздік, қыстық сұрыптары бар. Алма ағашының өмір сүру ұзақтығы 20—100 жыл, биіктігі 4—10 м болады. 3—12 жылда жеміс береді, әр гектардан шамамен 100—300 ц өнім алынады. Тұқымынан және өсімді (вегетативті) жолмен көбейеді. Тұқымынан көбейту бұлама алуда және селекцияда қолданылады.", "title": "Алма" }, { "docid": "11233_3_1", "text": "Алманы көбейту кейде ұластыру арқылы да жүзеге асады. Қазақстанда алманың 40-тан астам сұрыптары аудандастырылған, оның 20-сын (Салтанат, Іле, Алатау шапағы, Алматы т.б.) қазақ селекционерлері өсіріп шығарған. Алма жемісі тасымалдауға, сақтауға жарамды, тағамдық заттарға бай, дәмді келеді, әрі жақсы өңделеді. Алма құрамында 83—88 % су, 7,5—16 % қант, 0,2—0.8 % қышқыл, 9,5—18,5 % құрғақ қалдық, 0,28—1,0 % илік заттар, А, В<sub>1</sub>, В<sub>2</sub>, В<sub>6</sub>, С, РР витаминдері, көптеген минералды заттар бар. Шырынынан шарап, сусын дайындалады, ал жемісін емдік дәрі ретінде де, адам организмін ауыр металл заттардан тазалауға, қан бұзылу және жүрек ауруларын емдеуге қолданады.", "title": "Алма" } ]

[ { "docid": "614604_1_1", "text": "\nКОНКАКАФ Алтын Кубогы 2017 — Футболдан КОНКАКАФ чемпионатының 24-ші турнирі. 2017 жылы 7 - 26 шілде күндері АҚШ-та өткізіліп, алаң иелері чемпион атанды.", "title": "КОНКАКАФ Алтын Кубогы 2017" } ]

[]

[ { "docid": "24717_1_1", "text": "Электрстатика — физиканың инерциялық санақ жүйесімен салыстырғанда қозғалмайтын электр зарядтарының өзара әсерін және олардың тепе-теңдік шартын қарастыратын саласы. ", "title": "Электрстатика" } ]

[ { "docid": "24717_2_1", "text": "Тыныштықта тұрған электр зарядтарының өрісін электрстатикалық өріс деп, ал сол зарядтардың өзара әсер күшін электрстатикалық күш деп атайды. Электрстатиканың негізіне Кулон заңы алынады. Электрстатикалық күш потенциалдық күшке жатады. Сондықтан электрстатикалық өрістің күштік сипаттамасы – кернеулікпен \"(Е)\" қатар, сол өрістің энергетикалық сипаттамасы – потенциал да пайдаланылады. Электрстатикалық заңдары электр аппараттарында, электронды оптикалық приборларда, зарядты бөлшек үдеткіштерінде, т.б. приборлар мен құрылғыларда кеңінен қолданылады.", "title": "Электрстатика" } ]

[ { "docid": "18709_1_1_1", "text": "Этика (грек. ethos – дағды, әдет-ғұрып) – адамгершілік әртүрлі қоғамдық құбылыстардағы сан алуан түрі мен нормалары туралы ілімдер жүйесі. Термин және айрықша зерттеу пәні ретінде өз бастауын Аристотель еңбектерінен алады. “ Этизм” термині Аристотельдің ар-ождан мәселесіне арналған үш шығармасының (“Никомах этикасы”, “Евдем этикасы”, “Үлкен этика”) атауына кірген. Аристотель Этизм жайлы сөз қозғағанда негізгі үш мәселеге тоқталып, этик. теория, этик. кітаптар, этик. іс-тәжірибе туралы айтады. О баста грек тіліндегі Этизмның латын тіліндегі баламасы ретінде мораль қолданылса, кейіннен білім беру дәстүрінде Этизм – ілім мәнінде, мораль – оның пәні ретінде қарастырылды. Әдетте, Этизмлық ой-толғамдар адамдардың мінез-құлықтары мен салт-дәстүрлерінің әралуан екендігін баяндаудан басталады. Сократ әр-түрлі мінез-құлықтарды бағалап, саралау үшін парасатқа жүгіну керек деп білді. Платон адам жан-жақты ұйымдастырылған мемлекетте өмір сүріп, оның басшылығын дана-философтар атқарғанда ғана рухани және мінез-құлық кемелдігіне жете алады деп білді. Парасат иесі ретінде өз мүмкіндіктерін жүзеге асырған адам, өз өмірінің жоғ. мақсатын айқындап, мемлекеттің негізі болып табылатын саясатқа, экономикаға Э-лық нормалармен жетекшілік жасайды.", "title": "Этика" }, { "docid": "18709_3_1", "text": "Теориялық этика — этиканың негізгі үғымдарын, оның зерттеу пөнін, ғылым ретінде даму тарихын зерттейді. Нормативті этика — негізгі этикалық категорияларды: мейірімділік пен катыгездік, ізгілік пен жауыздык, ар-үждан, үят, абырой, парыз және т.б. қарастырады. Эмпириялық этика — белгілі бір кезеңдердегі адамзат үйымдарының накты адамгершілік келбеті туралы түсінік береді.", "title": "Этика" } ]

[ { "docid": "18709_2_1", "text": "Этиканың құрылымы. Этика үш бөліктен тұрады:\n* теориялық этика;\n* нормативті этика;\n* эмпириялық этика.", "title": "Этика" } ]

[ { "docid": "7915_1_1", "text": "\nФолкленд аралдары (Falkland Islands немесе Мальвина аралдары (Islas Malvinas ) — Оңтүстік Америка құрлығының қиыр оңтүстікнің шығыс жағалауында, Атлант мұхитында орналасқан топарал. Ұлыбританияның иелігінде. Жер аумағы 12,2 мың км². Екі ірі аралдан — Батыс Фолкленд (Гран-Мальвина), Шығыс Фолкленд (Соледад) және 200-ге жуық шағын аралдардан тұрады. ", "title": "Фолкленд аралдары" } ]

[ { "docid": "7915_2_1", "text": "Негізгі екі арал төбелі жазықты келеді, ең биік жері — 705 м (Асборн тауы), жағалаулары қатты тілімделген, қолайлы теңіз қойнаулары көп. Климаты қоңыржай мұхиттық салқын, үнемі еспе жел соғады. Орташа темературасы қаңтарда (жаз) 15°С, ал шілдеде (қыс) 2°С, жылдық жауын-шашын мөлш. 700 мм. Қатал климат жағдайындағы өсімдік жамылғысы, негізінен шөптесінді және аласа бұталы. Жануарлардан теңіз сүтқоректілері мен құстың көптеген түрлері кездеседі. Пингвиндер, дельфиндер, кит, теңіз бахтағы, т.б. балық түрлері мол. Халқы 2,9 мың адам, негізінен ағылшын, шотланд, француздардан құралады. Фолкленд аралдары 1592 ж. ағылшын теңізшісі Дж. Дейвис ашқан. 1764 ж. оны Франция отарлады, кейіннен Испанияға берілді. 19 ғ-дың 20-жылдары Аргентина бақылауына өтті. 1833 ж. аралдарды Ұлыбритания жаулап алып, ағылшын әскери базасын орналастырды. 1982 ж. Фолкленд аралдары үшін Аргентина мен Ұлыбритания арасында әскери қақтығыс болды. Бұл соғыс Ұлыбританияның аралдарға толық иелік орнатуымен аяқталды. Фолкленд аралдары экономикасының негізі — мал ш. өнімдері (қой еті, жүні, терісі), балық және теңіз аңдары кәсіпшілігі. Әкімшілік орталығы — Порт-Стэнли қаласы", "title": "Фолкленд аралдары" }, { "docid": "7915_5_1", "text": "Санат:Фолкленд аралдары\nСанат:Атлант мұхиты аралдары\nСанат:Ұлыбританияның теңіздің арғы жағындағы аймақтары\nСанат:Ағылшын тілді елдер мен аумақтар", "title": "Фолкленд аралдары" } ]

[ { "docid": "639311_1_1", "text": "\nОрталық Саябақ (Central Park) — Манхэттенде орналасқан қалалық саябақ. Бұл АҚШ-тағы ірі және әлемдегі танымал саябақтардың бірі. Саябақ Нью-Йоркте, Манхэттен аралында 59-шы және 110-шы көшелердің және Бесінші және Сегізінші авенюдің арасында орналасқан. Бұл аумағы жағынан Нью-Йорктегі бесінші саябақ. Аумағы — 843 акр (3,41 км²), ұзындығы — 4 км, ені — 800 м. Саябақта жылына 37–38 миллион адам болады. Бұл АҚШ-тағы ең көп адам келетін саябақтардың бірі. Оның көптеген фильмдерде, телешоуларда көрсетілуі оны әлемдегі ең танымал саябақтардың бірі етті.", "title": "Орталық Саябақ" }, { "docid": "639311_2_1", "text": "Саябақтың жобасы архитекторлар Фредерик Олмстедпен және Калверт Вокспен жасалынды. Болашақ саябақтың орны табиғи болғанымен барлық дерлік ландшафты қолдан жасауға тура келді. Саябақта бірнеше қолдан жасалған көлдер, тоғандар бар. Сонымен қатар спорттық және спортқа арналған алаңдар, балалар ойын алаңдары, табиғи көлшіктер және хайуанаттар бағы бар. Рамбл және Лейк ландшафты, Халлетт қорығы, Жаклин Кеннеди Онассис су қоймасы және әртүрлі атракциондар саябақтан орын тапқан. Саябақта көптеген құстардың түрін кездестіруге болады, сондықтан бұл жер құстарды сүйетіндердің сүйікті орны. Ал саябақты айнала қоршаған 10 километрлік жол спорттық жүгірістегі адамдардың, роликтегі, велосипедтегі адамдардың сүйікті жері. Орталық Саябақты сонымен қатар Манхэттеннің жасыл өкпесі деп те атайды.", "title": "Орталық Саябақ" } ]

[ { "docid": "639311_3_1", "text": "Орталық Саябақ Ұлттық Тарихи Мұра ретінде 1963 жылы және Нью-Йорктың табиғи көрікті жері ретінде 1974 жылы танылды. Саябақ Нью-Йорктың демалыс және саябақ департаментіне тиесілі.", "title": "Орталық Саябақ" } ]

[ { "docid": "17337_1_1_1", "text": "Асуан бөгеті — Мысырда Ніл өзенінде Асуан қаласының маңында орналасқан бөгет. Ескі Асуан плотинасы 1898 – 1902 жылдарда салынып, 1908 – 12, 1929 – 33 және 1960 жылдары қайта жаңғартылған. Оның ұзындығы 2 км, биіктігі 54 м, ені 8 м шамасында болды. Су қоймасының көлемі 5,5 млрд куб метр. 1960 жылы ескі Асуан плотинасы қатарынан қуаты 350 Мвт (2,7 млрд квт:сағ) СЭС іске қосылды.жаңа, ең биік Асуан плотинасы ескі Асуан плотинасының оңтүстігінде 6 км жерде орналасқан. Ұзындығы 5 км, биіктігі 111 м, ені табаны бойынша 1 км, ал судан көтеріліп тұрған жалы бойынша 40 м. Су қоймасының көлемі 130 млрд куб метр шамасында. Оң жағасында су өтетін канал бар. каналдың плотина осін қиып өтетін жерінде 6 туннель жасалған. СЭС-тің барлық 12 агрегатының ең жоғарғы қуаты 2,1 Гвт, жылына 10 млрд квт: сағаттан артық энергия береді. Энергияның жалпы ұзындығы 2500 км жоғары вольтты линия арқылы Каир, Александрия және басқа да БАБ орталық қалаларына беріледі. Гидроэнергетикалық комплекс (плотина, СЭС және ток жүргізу линиялары) құрылысы 1960 жылы басталды. 1958 жылдың 27 желтоқсанындағы және 1960 жылғы 27 тамыздағы келісімге сәйкес КСРО финанс және техника, сондай-ақ маман кадрлар жағынан көмек көрсетті.", "title": "Асуан бөгеті" } ]

[]

[ { "docid": "530267_1_1", "text": "\nГолливуд Даңқ аллеясы (Hollywood Walk of Fame) — Голливуд бульварінің он бес кварталын және Вайн стриттің үш кварталын алып жатқан тротуарлар қатары. АҚШ-тың Лос Анжелес қаласындағы Голливуд ауданында орналасқан бұл нысан өнер және ойын-сауық саласына дамуына үлес қосып жүрген актерлер мен актрисалар, музыканттар, продюсерлер, театр мен музыка ұжымының директорлары, тіпті ойдан шығарылған кейіпкерлердің \"Жұлдыздары\" қойылған. Тротуарларда жезден жасалған 2500 жуық жұлдыз бар. Даңқ аллеясын Голливуд сауда палатасы басқарады, Hollywood Historic Trust оны қаржыландырады.", "title": "Голливуд Даңқ аллеясы" } ]

[ { "docid": "530267_2_1", "text": "NPO/Plog зерттегені бойынша «Даңқ аллеясына» жыл сайын 10 миллионға жуық туристер келеді екен.", "title": "Голливуд Даңқ аллеясы" } ]

[ { "docid": "19268_2_1", "text": ":Кариб дағдарысы – 1962 жылы күзде КСРО мен АҚШ арасында Кубаға байланысты КСРО-ның Кубаға жасырын әскери ошақтарын, соның ішінде ядролық қаруды орналастыруынан туындаған төтенше саяси, дипломаттық және әскери қарсыластықты сипаттатын тарихи термин. Бұл дағдарыс дүниежүзілік ядролық соғысына әкеп соғуға шақ қалған еді. ", "title": "Кариб дағдарысы" } ]

[ { "docid": "19268_3_1", "text": "Кубалықтар Кариб дағдарысын \"Қазан дағдарысы\" деп атаса, американдықтар оны \"Кубалық зымыран дағдарысы\" деп атайды.", "title": "Кариб дағдарысы" } ]

[ { "docid": "18403_1_1", "text": "\nБурж Халифа немесе Бурж Дубай (برج خليفة) - Дубайда орналасқан әзірге әлемдегі ең биік ғимарат.", "title": "Бурж Халифа" }, { "docid": "18403_2_1", "text": "Оны 2010 жылы 4 қаңтарда Дубай әмірлігінің билеушісі шейх Мұхаммед бен Рашед Әл Мақтұм салтанатты жағдайда ашты. Салтанатты рәсімді тікелей эфирден 2 миллиардтан астам телекөрермен тамашалады. Бүкіл әлемге «Дубай мұнарасы» ретінде танылып келген нысан ресми ашылғаннан кейін Біріккен Араб Әмірліктерінің Президенті шейх Халифа бен Заид Әл Нахаянның құрметіне «Бурж Халифа» деп аталатын болды. ", "title": "Бурж Халифа" } ]

[ { "docid": "18403_3_1", "text": "Биіктігі 828 (басқа деректерде - 825) метрге жететін бұл мұнара әлемдегі ең биік және ең көпқабатты құрылыс, ең биік тұрғын үй ғимараты және әлемдегі ең биік тамашалау алаңы бар нысан (мұнараның 124-ші және 160-шы қабаттарда тамашалау алаңдары орналасқан) санаттары бойынша бірінші жүлде алып отыр. \nМұнараның төменгі қабаттарында «Армани» қонақүйі орналасатын болса, 19-шы және 108-ші қабаттардың аралығында 900 апартамент, ал одан жоғары қабаттарда корпоративтік кеңселер орналасатын болады.", "title": "Бурж Халифа" } ]

[ { "docid": "120036_1_1", "text": "Қосылмау Қозғалысы (Non-Aligned Movement) — әскери блоктарға қатыспау қағидасына сәйкес 119 мемлекеттен тұратын халықаралық ұйым (әуелі НАТО және Варшава келісімі ұйымы, сондай-ақ СЕНТО, Бағдат пакті, СЕАТО, АНЗЮС ұйымдарына мүшеліктен бас тартуға негізделген).", "title": "Қосылмау Қозғалысы" } ]

[ { "docid": "120036_2_1", "text": "Қосылмау қозғалысы 1961 жылдың қыркүйегінде 25 елдің қатысуымен өткен Белград конференциясында құрылған. \n", "title": "Қосылмау Қозғалысы" } ]

[ { "docid": "29055_2_1", "text": "Цефей, Керік және Айдаһар шоқжұлдыздарының аралығында жатады. Мұның алты жұлдызы ожау пішінін құрайды. К. Аюдағы Темірқазық Қазақстан жерінде батпайтын шоқжұлдыз болып саналады. Жетіқарақшы екеуі бір-біріне жақын орналасқан. Бірге туып, бірге батады. Жетіқарақшының басы оң жаққа , сабы сол жаққа , Кішіқарақшының басы сол жаққа, сабы оң жаққа қарап тұрады. Кішіқарақшының сабының ұшындағы жұлдыз Темірқазық, ең шеткі екі жұлдызы Ақбозат, Көкбозат деп аталады.\n", "title": "Кіші Аю" } ]

[ { "docid": "29055_1_1", "text": "Кіші Аю, \"Кішіқарақшы\" (Ursa Mіnor) – аспанның солтүстік жартышарындағы полюс маңында орналасқан шоқжұлдыз. ", "title": "Кіші Аю" } ]

[ { "docid": "528028_4_1", "text": "# Оңтүстік Вьетнамдағы азаматтық соғыс (1957—1964 жылдар).\n# АҚШ-тың толық араласуы (1965—1973 жылдар).\n# Соғыстың ақырғы кезеңі (1973—1975 жылдар).", "title": "Вьетнам соғысы" } ]

[ { "docid": "528028_1_1", "text": "\nВьетнам соғысы (Chiến tranh Việt Nam, Vietnam War) — Вьетнам, АҚШ және Кеңес Одағының тарихы мен мәдениетінде елеулі із қалдырған XX ғасырдың екінші бөлігінің ең ірі соғыстарының бірі.", "title": "Вьетнам соғысы" }, { "docid": "528028_2_1", "text": "Бастапқы кезде Оңтүстік Вьетнамда азаматтық қақтығыстан басталып, көптеген жылдарға созылып, соғысқа тек қана солтүстік Вьетнам емес, Қытай мен КСРО, АҚШ пен СЕАТО ұйымы араласуға мәжбүр болды. Сол кезде Лаос пен Камбоджада болып жатқан азаматтық соғыстарымен Вьетнам соғысы шиеленісіп, осы Оңтүстік-Шығыс Азияның аймағындағы 1950-ші жылдардың соңынан 1975 жылға дейін болған әскери қақтығыстар жалпылай Екінші Үнді-Қытай соғысы атымен белгілі болды.", "title": "Вьетнам соғысы" } ]

[ { "docid": "589202_3_1_1", "text": "==Азаматтылық== \n25 - қазанда Эр - Риядада өткен «Болашақ үшін инвестициялық бастама» саммитінде оған Сауд Арабиясының азаматтылығы берілді, осылайша София азаматтылықты алғаш алған робот атанды. Рәсімнен кейін Софияға сөз берілді сол кездегі оның сөздері: «Мені осылайша жоғары бағалағандарыңызға қуаныштымын. Бұл тарихқа кіретін сәт және де мен ресми түрде азаматтылық алған алғаш робот болғаныма өте қуаныштымын». \nБұл оқиғалар бірнеше дау - дамайлар туғызды, себебі кейбір коментаторлар София енді дауыс беріп, тұрмысқа шыға алама және оның алдын ала өшірілуін қылмыс деп санауға болатындығы жайлы сұрақтар қойды. Әлеуметтік желі қолданушылары туындаған жағдайды Сауд Арабиясындағы адам құқығы жайлы мәселе бойынша сын айту үшін қолданды. Бұл оқиға Сауд Арабияның өзінде даулар туғызды, себебі конференция кезінде және Софияның азаматтылығын жариялағанда оның беті мен басы жабылмаған, хиджаб киілмеген және көмекші - еркек адамсыз жүрді.", "title": "София (робот)" } ]

[]