Datasets:

uzinfocom

/

wikidata_articles_uz

like 0

Follow

UZINFOCOM 14

https://uz.wikipedia.org/wiki/Futzal%20bo%CA%BByicha%202010-yilgi%20Osiyo%20chempionati

Futzal boʻyicha 2010-yilgi Osiyo chempionati

Futzal boʻyicha 2010-yilgi Osiyo chempionati – 2010-yil 23-maydan 30-maygacha Toshkent shahrida boʻlib oʻtgan turnir. Manbalar Oʻzbekiston mezbonlik qiladigan xalqaro futzal musobaqalari 2010-yilda Oʻzbekiston futboli Futzal boʻyicha Osiyo chempionati

https://uz.wikipedia.org/wiki/Daniel%20Noboa

Daniel Noboa

Daniel Roy Gilchrist Noboa Azín ( ; 1987-yil 30-noyabr) - ekvadorlik biznes maʼmuri, siyosatchi va banan sanoatidagi tadbirkor. 2023-yilgi saylovda gʻalaba qozonib, Ekvador prezidenti etib saylangan. 35 yoshida prezidentlikka saylangan Daniel Noboa mamlakat tarixidagi eng yosh prezidentga aylandi. 2021-yildan 2023-yilgacha Ekvador Milliy Assambleyasi aʼzosi boʻlgan. Mazkur Milliy Assambleya prezident Guillermo Lasso qoʻllagan muerte cruzada mexanizmidan keyin tarqatib yuborilgan. Siyosiy karerasidan oldin Noboa Ekvador prezidentligi uchun besh marta nomzodligi muvafaqqiyatsiz boʻlgan otasi Álvaro Noboa asos solgan eksport biznesi Noboa korporatsiyasida bir nechta lavozimlarda ishlagan. Daniel otasining kompaniyasi va boyligi merosxoʻri sifatida koʻriladi. Manbalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Shakidagi%20Gilahli%20masjidi

Shakidagi Gilahli masjidi

Gilahli masjidi () – Ozarbayjonning Shaki shahrida joylashgan masjid. XVIII asrda qurilgan ushbu tarixiy masjid Shaki shahrida joylashgan. Gilahli masjidi 1749-yilda Shaki xoni Hoji Chalabiy Xon tomonidan qurilgan. 1805-yilda hoji Shamsiddinbek bu masjid oʻrniga yangi masjid qurdirgan. Shundan keyin masjid „Hoji Shamsiddinbek masjidi“ deb atala boshlangan. Masjid Ozarbayjon Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001-yil 2-avgustdagi 132-son qarori bilan davlat ahamiyatiga molik koʻchmas tarixiy va madaniy yodgorliklari roʻyxatiga kiritilgan. 2019-yil 7-iyul kuni tarixiy markaz shaharlardan hisoblanmish Shaki shahri Xon saroyi bilan birgalikda UNESCOning Butunjahon merosi roʻyxatiga kiritilgan. Shuningdek, shahar markazida joylashgan Gilahli masjidi ham Jahon merosi roʻyxatiga kiritilgan. Tarixi „Gilek“ masjidi yozuvi Ushbu yozuvlar XX asr boshlarida Gilahli masjidi yaqinida yer ostidan topilgan. Keyinchalik bu yozuv masjid yaqinidagi buloq ustiga oʻrnatilgan. 1936-yilda Alaskerzade yozuvni suratga oladi va bir jurnalda ushbu yozuv haqida yozadi . Keyinchalik ilmiy nashrlarda ham bir necha bor yozuv bilan bogʻliq xabar va fotosuratlar chop etiladi. Hozirgi kunga kelib „Gilek“ yozuvining keyingi taqdiri haqida maʼlumotlar mavjud emas. Masjid yozuvida shunday deyiladi:Vaqt oʻtishi bilan masjid yonida joylashgan qabristonni Gurjana daryosi butunlay yuvib ketgan. Qabristonda mavjud boʻlgan qabr toshlarining bir qismi hozirgi kunda turli muzeylarda saqlanib kelinmoqda. 1805-yilda masjidni qayta tiklagan Hoji Shamseidinbek qabri esa Shaki tarixiy-geografiya muzeyida saqlanadi. Hoji Shamsiddinbek 1815-yilda vafot etgan va Gilahli masjidi yonidagi qabristonga dafn etilgan. Sovet hokimiyati davrida Mamlakatda sovet hikmronligi davrida, yaʼni 1928-yillarda dinga qarshi rasman kurash boshlanadi. Oʻsha yilning dekabr oyida Ozarbayjon Kompartiyasi Markaziy Qoʻmitasi koʻplab masjidlar, cherkovlar va sinagogalarni taʼlim muassasalari sifatida foydalanish foydalanish maqsadida klublarga oʻtkazadi. 1917-yilda Ozarbayjonda 3000 ta masjid mavjud boʻlgan boʻlsa, 1927-yilda ularning soni 1700 taga, 1933-yilda esa 17 taga tushadi. XX asrning 30-yillarida yaroqsiz holga kelib qolgan Gilahli masjidi binosiga bir oila joylashtiriladi. Masjid uzoq vaqt tashlandiq boʻlganligi sababli juda xarob holga kelib qoladi. Oradan maʼkum vaqt oʻgach, bino butunlay buzib tashlanadi, faqat masjid minorasigina saqlanib qoladi. Mustaqillikdan keyingi davr Gilahli masjidi Ozarbayjon Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001-yil 2-avgustdagi 132-sonli qarori bilan davlat ahamiyatiga ega boʻlgan koʻchmas tarixiy va madaniy yodgorliklar roʻyxatiga kiritilgan. 2001-yildan boshlab Shaki shahrining tarixiy markazlari YUNESKOning Butunjahon merosi roʻyxatiga nomzod sifatida tanlab olinadi. 2019-yilning 7-iyulida esa YUNESKOning Butunjahon merosi roʻyxatiga kiritiladi. Ushbu qaror Boku Kongress markazida boʻlib oʻtgan YUNESKO Butunjahon merosi qoʻmitasining 43-sessiyasida qabul qilinadi. Shuningdek, Shaki shahrining tarixiy markazida joylashgan Gilahli masjidi ham Jahon merosi roʻyxatiga kiritiladi. Arxitekturasi Gilahli masjidi minorasi vayronaga aylangan masjid bilan birgalikda Shakining Kulaxli kvartalida, Gurjon daryosi qirgʻogʻidan 20-23 metr balandlikda, qoyadan 8-10 metr uzoqlikda joylashgan. Toʻrt tomondan balandligi ikki metrli tosh panjara bilan oʻralgan. Ayni paytda minora tarixiy-meʼmoriy yodgorlik sifatida davlat muhofazasiga olingan boʻlib, Ozarbayjonning Shaki viloyati Zagatala zonasida joylashgan dastlabki va eng baland minora hisoblanadi. Devorning shimoliy tomoni boʻylab gʻarbdan sharqqa tomon uzunligi 27 metr boʻlgan masjid devorining saqlanib qolgan qismi choʻzilgan. Devorning janubiy tomonida, kichik minorada butunlay pishiq gʻishtdan qurilgan minora joylashgan. Minoraning qoʻshimcha kichik minorasiz balandligi 13,5 metrni tashkil qiladi. Koʻtarilayotganda torayib boruvchi ushbu minora boʻrtma naqshli gʻishtlar bilan bezatilgan boʻlib, temir bilan qoplangan gumbazli balkon bilan tugaydi. Keng hovlida masjid va minora oʻrtasida geometrik figura shaklida, chuqurligi ikki metrli basseyn joylashgan. Hovuzga suv Gurjana daryosidan gil quvurlar yordamida keladi. 6x12 metr oʻlchamdagi toʻgʻri burchakli rejaga ega boʻlgan masjid binosining shiftini binoning oʻrtasida joylashgan toʻrtta yogʻoch ustunlar mustahkamlab turadi. Masjid binosi loy va somon aralashmasidan quyilgan sopol gʻisht va daryo toshlari aralashmasidan qurilgan. Tashqi tomondan devorlari chiroyli qurilgan boʻlib, ichki tomondan suvoqlangan va rang-barang rasmlar bilan bezatilgan. Bunday rang-barang rasmlar yodgorlikning asosiy qimmatli elementlari hisoblanadi. Zalning devorlari ohak bilan qoplangan, gips qatlamiga geometrik va gul naqshlari ishlangan, keyinchalik bu naqshlar rangli boʻyoqlar bilan boʻyalgan. Ichki devorlarining yuzasi bir necha qismlarga boʻlinadi: poldan 1,5 metr balandlikdagi devorlar loy-somon aralashmasi bilan suvalgan va yupqa ohak bilan qoplangan. Janubi-sharqiy devor markazida stalaktitlar, naqsh va yozuvlar bilan bezalgan oʻq shaklidagi mehrob joylashgan. Mehrobning yon tomonlarida koʻp pogʻonali oʻqsimon boʻshliqlar mavjud. Minora Hozirgi kungacha Gilahli masjidining faqatgina minorasigina saqlanib qolgan. Balandligi qoʻshimcha kichik minorani hisobga olmaganda, 13,5 metrni tashkil etadi. Masjiddagi gorizontal tayanch devori uning mustahkamligi va barqarorligini oshiradi. Tayanch devorining oxirigacha boʻlgan qismi toshdan, yuqori qismi esa kuydirilgan qizil gʻishtdan qurilgan. Minora oxiridagi muazzinlar uchun moʻljallangan supaga koʻtarilish uchun tayanch devorga yigirmadan ortiq tosh zinapoyalar qurilib, devor chetiga yomgʻir, qor, boʻron va quyosh nurlaridan himoya qilish maqsadida yogʻoch taxtalar yotqizilgan. Binoning ichki qismiga yorugʻlik kirishi uchun kichik derazalar ham ham oʻrnatilgan. Zinaning oxirida minoraga kirish uchun kemerli eshik mavjud. Ozarbayjon Respublikasi Madaniyat va turizm vazirligining rasmiy saytida minora „Gilahli masjidi minorasi“ deb nomlanadi. Manbalar Havolalar Tarixi ob’ektlarning qayta tiklanishiga yordam beradi „Ashagi Karvansara“ birinchi simasiga qayidir Ozarbayjon meʼmoriy yodgorliklari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Jaqiya%20Kaji%20masjidi

Jaqiya Kaji masjidi

Jaqiya Kaji masjidi (; ) – Qozogʻistonning shimoliy qismidagi Oqmoʻla viloyatining poytaxti Koʻkshetau shahri markazidagi masjid . U shahardagi eng qadimiy Juma masjidi boʻlib, 1893—1894-yillarda tatarlar va shahar aholisining xayr-ehsonlari asosida qurilgan (Auelbekova koʻchasi, 91-uyda joylashgan; 19-asr oxirida u Kazanskaya deb atalgan). Mazkur nshoot mahalliy ahamiyatga ega boʻlgan meʼmoriy yodgorlik hisoblanadi. Dizayni va qurilishi Masjid bir boʻlinma bilan birlashtirilgan ziyoratgoh va minorali tatar masjidlariga oʻxshab ketadi. Devorlari qoldiqygʻochlardan yasalgan, yuzasi taxtalar bilan qoplangan. Gʻarbiy qismda toʻrtburchak tom ostida, shu shakldagi mehrob va sharqda boʻylama oʻqi boʻylab choʻzilgan soyabon joylashgan. Tomning tepasida: sharqiy chekkasida – ikki qavatli minora, bino yon tomonida gumbaz ostida sakizburchakli maydoncha, gʻarbiy qsmida esa – olti burchakli baraban ustidagi tekis gumbaz oʻrnatilgan. Fasadlar eklektik davrga xos boʻlib, klassik shakllar va yogʻoch meʼmorchilik elementlarining aralashmasidan tarkib topgan. Ustunlar panelli plasterlar bilan qoplangan. Ark oynalarining yuqori va pastki qismlari gul naqshlari bilan bezatilgan. Ichkarida zalning gʻarbiy devori markazida kirish qismidan boʻlinma bilan ajratilgan mehrob asosi boʻlgan qismning boʻylama-eksial kompozitsiyasi mavjud. Tarixi 1887-yildagi „Oqmoʻla viloyatida joylashgan oʻquv yurtlari toʻgʻrisida maʼlumot“da xabar berilishicha, koʻkshetovlik mulla Naurizbay Talasovning uyida „oʻquvchilarning ota-onalari iltimosiga koʻra mavjud boʻlgan maktabida 1886-yildan boshlab xarajatlar (gʻaznadan) amalga oshirilmagan“ (TsGA RK, f. 359, p.1, d.10, b. 2) Koʻkshetou madrasasi ochilishining aniq sanasi nomaʼlum, ammo 1893-yilgi shahar rejasida Bolshaya Sadovaya (Abay nomidagi) va Malaya Sadovaya (S. Seyfullin nomidagi) koʻchalari burchagida masjid binosi joylashganligi haqida yozilgan. Bu hudud „maktab va talabalar uchun binolar“ nomi bilan tilga olingan. Auelbekov koʻchasida joylashgan Nauan Xazret (hozirgi Jakiya Kaji) nomidagi shahar masjidining tarixi yuz yildan oshiqroqdir. Bu masjid qurilishi 19-asrning oxirida boshlangan. 19-asrning oxirida „Auelbekova“ koʻchasi „Kazanskaya“ deb nomlangan, ehtimol bu yerda asosan Qozondan kelgan tatarlar istiqomat qilganligi shunday boʻlishiga sabab boʻlishi ham mumkin. Ularning aksariyati savdo-sotiq bilan shugʻullangan. masjid qurilishiga shaharning barcha musulmonlari oʻz hissalarini qoʻshgan boʻlsa-da, bu ish boy tatar savdogarlari hisobidan amalga oshirilgan. Quruvchilar Qozondan taklif qilingan, ammo binoning asosiy qurilish ishida shahar hunarmandlari ishtirok etgan. Koʻkshetaulik asli duradgor boʻlgan yozuvchi Ibragim Salaxovning aytishicha, uning otasi Nizom, shahardagi taniqli hunarmandlardan boʻlib, Koʻkshetauda bir nechta yogʻoch toʻr bilan bezatilgan uylar qurgan. 1920-yillargacha muazzin oq masjid minorasidan moʻminlarni namozga chaqirib, oq masjid minorasidan oʻymakor masjidga tomon kelishlikka chorlagan, keyin esa shoʻrolar mamlakatidagi aksariyat diniy binolarning taqdiri singari vayronaga aylantirilgan. Masjid minorasidan mahrum qilinib, qayta qurilgan va oddiy binoga aylantirilib, turli yillarda shahar ehtiyojlari uchun foydalanilgan. 1941-1945-yillarda sobiq masjidda harbiy qismlar, 1947-1974-yillarda viloyat tarix-oʻlkashunoslik muzeyi, keyin drama teatrining badiiy ustaxonalari, 1975-yilga kelib esa Respublika badiiy koʻrgazmalar zalining filial galereyasi tashkil etilgan. Oradan qariyb yetmish yil oʻtib, 1989-yilda Koʻkshetau viloyat ijroiya qoʻmitasining qaroriga binoan masjid shahar dindorlariga qaytarildi. Bugungi kunda masjid binosi Koʻkshetau shahrining tarixiy va madaniy merosi yodgorligi hisoblanadi hamda davlat muhofazasiga olingan. Imomlar 1980-yillarda Koʻkshetau masjidida imom-xatib lavozimiga Jakiya Beysenboyev (Beysembayev) tayinlangan. Yana qarang Nauan Hazrat masjidi Qozogʻistonda islom Qozogʻistondagi masjidlar roʻyxati Yevropadagi masjidlar roʻyxati Osiyodagi masjidlar roʻyxati Manbalar Havolalar WikiMapiaʼdagi Jakiya Kazji masjidi (Kokshetau). Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Koʻkshetaudagi masjidlar 1894-yilda bunyod etilgan masjidla

https://uz.wikipedia.org/wiki/Afg%CA%BBonistonda%20Islom

Afgʻonistonda Islom

Afgʻonistonda Islom 7-10-asrlarda arablar tomonidan Afgʻonistonni bosib olgandan soʻng kelgan. Islom mahalliy jamoalar tomonidan zardushtiylik va buddizmning oʻrnidagi din sifatida qabul qilindi, mahalliy qabilalar yangi dinga oʻtishni boshladilar. Islom Afgʻonistonning rasmiy davlat dini boʻlib, Afgʻoniston aholisining taxminan 99,7% musulmonlardir. Taxminan 90% sunniy islomga amal qiladi, taxminan 10% shialar. Aksariyat shialar oʻz ikki imomga mansub va faqat ozroq qismi ismoiliylarga ergashadi. Forsni islomiy zabt etish tugallangandan soʻng, musulmon arablar Eronning sharqiy yerlariga qarab harakatlana boshladilar va 652-yilda Hirotni egallab oldilar. Milodiy 10-asr oxiriga kelib turkiy gʻaznaviylar Qobul Shohi podshohlarini boʻysundirdilar. Manbalar Afgʻoniston

https://uz.wikipedia.org/wiki/Jarkent%20masjidi

Jarkent masjidi

Jarkent masjidi () Qozogʻistonning Jarkent shahridagi markaziy masjididir. Masjid 1895-yilda xitoylik meʼmor Hon Piket loyihasi boʻyicha muhojirlarning yigʻilgan mablagʻlari hisobiga qurilgan. Masjid 1982-yildan buyon respublikadagi ahamiyatga molik arxitektura va tarix yodgorligi sifatida davlat muhofazasiga olingan. Tarixi Yangi masjid qurish taklifi 1887-yilda Jarkent musulmon jamoasi yigʻilishida birinchi gildiya savdogari Vali Oxun Yoʻldoshevdan chiqqan. U dastlabki toʻlovni amalga oshiradi va musulmonlardan ehson yigʻishni tashkil etadi. Bosh meʼmor xitoylik usta Hon Pike (Mukan) boʻlib, unga uygʻur ustalari Hasan Imanov, Ushurbaki, Tair Ismoilov, Nasretdin Kara, Zaynutdin, Abduqodir va boshqalar yordam bergan. 1892-1895-yillarda masjid va minorali asosiy peshtoqqa ega kirish qismiqurilgan. 1903–1905-yillarda kichik masjid, madrasa, panjaralar qurilgan. 1910-yildagi zilzila sabali, bino katta zarar koʻradi – ikkala bezak minorasi, gumbazlarning tepalari qulab tushdi, gumbazlarda yoriqlar paydo boʻladi. Masjid Sovet davrida turli maqsadlarda foydalanilgan: jumladan, omborxona (asosan don ombori), chegarachilar uchun kazarma, kinoteatr va choyxona. Qayta tiklash ishlari 1975-1978-yillarda amalga oshiriladi. Rekonstruksiya ishlaridan soʻng Qozogʻiston SSR Vazirlar Kengashining 1978-yil 24-martdagi buyrugʻiga binoan masjidda arxitektura va sanʼat muzeyi ochildi, bu hujjatga Vazirlar Kengashi Raisi Bayken Ashimov imzo chekkan. Tom va asosiy peshtoq 2001-2004-yillarda rekonstruksiya qilingan. Arxitekturasi Masjid Xitoy islom meʼmorchiligi uslubida qurilgan. Masjidning umumiy maydoni 28×54 metrni tashkil qiladi. Tuzilishiga koʻra, balandligi boʻlib, minorasining uzunligi ga teng. Minora Tyan-Shan archasidan yasalgan 52 ta ustun bilan oʻralgan. Antablement yogʻoch oʻymakorligi bilan bezatilgan. Masjidning devorlari toʻsinlardan, tomi esa tunukadan qilingan. Ustunlar va boshqa yogʻoch qismlarni oʻzaro birlashtirishda mixlar ishlatilmagan. Masjid majmuasi tosh devor bilan oʻralgan boʻlib, uning balandligi ni tashkil etadi. Janub va shimol tomonda darvozalar bor. Masjid hovlisida shimoli-sharqiy tomondan kichik hovli, janub tomonida madrasa joylashgan. Koʻtarilgan tom Xitoy meʼmorchiligi anʼanalari mos tarzda bunyod etilgan. Tomning qiyalik uchlari tepaga egilib, binoga nafislik va yorqinlikni beradi. Masjid ikki qavatli. Markaziy qismsiz va katta karnizli silindrsimon ustunlar binoni oʻrab turgan galereyani tashkil qiladi. Masjid binosining skeleti 122 ta yogʻoch ustunlardan iborat boʻlib, ustunlar va quvurlar tizimi bilan mahkamlangan. Masjidning diqqatga sazovor joyi dekoratsiyalarning koʻpligi – yogʻoch oʻymakorligi, boy ranglardagi polixrom rasmlaridir. Ular masjidning bosh zali arklari va devorlari yuzasiga goʻzallik baxsh etadi. Ichki bezakda oʻsimlik shaklidagi naqshlar, arab yozuvlari, uygʻur bezaklarining elementlari ustunlik qiladi. Bundan tashqari, qushlar, baliqlar va hayvonlarning tasvirlari, shu jumladan hayoliy jonzotlar tasvirlari ham mavjud. Manbalar Jarkent masjidi – ruscha matn Petrovkiy A. Qozogʻistonning Jarkent shahridagi moʻjiza masjidi. Xitoy arxitektori Xong PIK oʻzini ortda qoldirdi (tarix sahifalari). 2011 yil 3 dekabr. Arxiv 2 aprel 2012 yil. (Petrovskiy A. Chudo-mechet v kazaxstanskom Jarkente. Kitayskiy arxektor Xon Pik prevzoshel samogo sebya (stranitsy istorii). Data obrashcheniya 3 dekabr 2011 yil. Arxivirova 2 aprel 2012 yil.) Postanovlenie Soveta Nazirov Kazaxskoy SSR ot 26 yanvar 1982 yildagi № 38 „O pamyatnikax istorii i kultury Kazaxskoy SSR Respublikanskogo znacheniya“. Sakralnaya geografiya Kazaxstan: Reestr ob’ektov prirody, archaiii, etnografii va kultovoy arxitektura / Pod obshch. qizil. B. A. Baytanayeva. – Almati: Institutiii im. A. X. Margulana, 2017 yil. – S. 127—128. – 904 s. — . Kazaxskaya SSR: kratkaya entsiklopediya / Gl. qizil. R. N. Nurgaliev. – Alma-Ata: Gl. qizil. Kazaxskoy Sovetskiy entsiklopediyasi, 1991 yil. – T. 4: Yoziq. Adabiyot. Folklor. Iskusstvo. Arxitektura. – S. 205. – 31 300 ekz. — . Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Qozogʻiston masjidlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Hyperion%20%28Ho%27lderlin%20romani%29

Hyperion (Ho'lderlin romani)

Arnold Fankning 1926 yilgi "Heilig Berg" filmida Leni Reyfenstalning Diotima qahramoni Giperionning sevgisi sharafiga nomlangan.

https://uz.wikipedia.org/wiki/Qozog%CA%BBistondagi%20masjidlar%20ro%CA%BByxati

Qozogʻistondagi masjidlar roʻyxati

Bu sahifada Qozogʻistondagi masjidlar roʻyxati berilgan. Yana qarang Qozogʻistonda islom Masjidlar roʻyxati Manbalar Qozogʻiston masjidlari Masjidlar roʻyxati

https://uz.wikipedia.org/wiki/Trebizondlik%20Manyel%20II

Trebizondlik Manyel II

Manyel II Megas Komnenos ( yunoncha : Lanolul Ligas) (taxminan 1324–1333) 8 oy davomida Trebizond imperatori boʻlgan. Manuel imperator Andronikos IIIning o'g'li bo'lib, u 1332-yil yanvarda sakkiz yoshida taxtga o'tirdi 1333-yilda vafot etganlar 1324-yilda tugʻilganlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Abul%20Fazl%20ziyoratgohi

Abul Fazl ziyoratgohi

Abul Fazl ziyoratgohi (Pushtu / ) ziyoratgoh va masjid boʻlib, Afgʻonistonning poytaxti Kobul shahridagi Murod ona hududida joylashgan. Inshoot 2023-yil 21-fevralda kuchli portlash vaqtida jiddiy ziyon koʻrgan. Yana qarang Ashurodagi portlashlar (2011) Afgʻonistondagi masjidlar roʻyxati Manbalar Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Afgʻonistondagi shia masjidlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Turkon%20Xotun%20%28Elarslonning%20xotini%29

Turkon Xotun (Elarslonning xotini)

Turkon Xotun — Shoh Elarslonning rafiqasi sifatida Xorazm imperiyasining malikasi, Xorazmshohlar imperiyasi shahzodalari Takash va Sultonshohning onasi. 1156-yilda Elarslonga turmushga chiqib, malika sifatida Xorazmshohlar imperiyasining siyosiy hayotida faol ishtirok etadi. 1172-1174-yillarda ikkinchi oʻgʻli Alovuddin Takash hokimiyatni egallagunga qadar, imperiyani boshqargan. Siyosiy faoliyati (1172–1174-yillar) Uning eri Elarslon vafotidan soʻng oʻgʻillari bilan oʻrniga taxt vorisi kim boʻlishi uchun kurasha boshladilar. Sultonshohning akasi Takash Jand viloyatida voliy boʻlib turgani uchun otasi oʻlimi oldidan Sultonshohni valiahd etib tayinlagan. Ammo, davlat va harbiy ishlarga uning onasi Turkon xotun bosh boʻlgan. Toʻngʻich oʻgʻli Alovuddin Takash Qoraxitoy imperatori Cheng Tyan (1164–1177) huzuriga borib, undan Sultonshoh va onasiga qarshi kurashda yordam so‘raydi. Buning evaziga taxtga chiqsa qoraxitoylarga har yili oʻlpon toʻlashni vaʼda qiladi. Yelu Pusuvon boshchiligidagi katta qoʻshin, tez orada Xorazmga joʻnaydi. Sultonshoh va uning onasi Takashning yaqinlashayotganidan xabar topib, qochishga qaror qildilar. Takash 1172-yil dekabrida toʻsiqsiz Xorazmga yetib keladi. Sultonshoh va Turkon Xotun Nishopurda oʻrnashib olgan Saljuqiylarning sobiq amiri Muayyid addavla OyAboning huzuriga qochib, undan yordam olishga muvaffaq boʻladilar. 1174-yilda Muayyid addavla OyAbo Xorazmga qoʻshin tortib boradi, ammo magʻlubiyatga uchrab, Takash tomonidan asirga olinadi va qatl etiladi. Ay-Aba oʻlimidan soʻng Sultonshoh oxir-oqibat gʻuriylar huzuriga panoh topgan, biroq Turkon Xotun Takash qoʻshinlari tomonidan qoʻlga olinadi va oʻldiriladi. Manbalar Xorazmshohlar davlati

https://uz.wikipedia.org/wiki/Futzal%20bo%CA%BByicha%202006-yilgi%20Osiyo%20chempionati

Futzal boʻyicha 2006-yilgi Osiyo chempionati

2006-yil 21-maydan 27-maygacha Toshkent shahrida futzal boʻyicha Osiyo chempionati boʻlib oʻtgan. Manbalar Oʻzbekiston mezbonlik qiladigan xalqaro futzal musobaqalari 2006-yilda Oʻzbekiston futboli Futzal boʻyicha Osiyo chempionati

https://uz.wikipedia.org/wiki/Valentin%20Berestov

Valentin Berestov

Berestov Valentin Dimitrovich (1928-yil 1-aprel, Kaluga guberniyasi, Rossiya imperiyasi – 1998-yil 15-aprel, Moskva, Rossiya) – sovet yozuvchisi va tarjimoni, shoir. SSSR Yozuvchilar uyushmasi aʼzosi. Hayoti 1928-yil 1-aprelda Kaluga guberniyasida (hozirgi Kaluga viloyati) tugʻilgan. 1942-yilda Ulug Vatan urushi payti yillarida Berestovlar oilasi Toshkentga evakuatsiya qilingan. U yerda N. Ya. Mandelshtam orqali A. A. Axmatova bilan uchrashish baxtiga muyassar boʻlgan. Keyin yillarda Valentin Berestov taqdirida katta rol oʻynagan K. I. Chukovskiy bilan ham uchrashgan. 1944-yilda Valentin Berestov Anna Axmatovaning tavsiyanomasi bilan Moskvaga kelgan va Moskva viloyatidagi iqtidorli bolalar maktab-internatida oʻqigan. Keyin Moskva davlat universitetining tarix fakultetini va Etnografiya instituti aspiranturasini tamomlab SSSR Yozuvchilar uyushmasi aʼzosi boʻlgan. U oʻzining birinchi asarlarini 1946-yilda Smena jurnalida nashr etgan. 1947-yilda, hali talabalik paytida, Berestov birinchi marta arxeologik qazishmalarda qatnashish uchun Novogorod va Xorazmga uyushtirilgan ekspeditsiaylarga borgan. Xotini – Tatyana Aleksandrova (1929—1983), yozuvchi, rassom, domovyonke Kuze ertagi muallifi. U 70 yoshga toʻlganidan ikki hafta oʻtib, 1998-yil 15-aprelda Moskvada vafot etgan. U Xovanskoye qabristoniga dafn etilgan. Birinchi sheʼriy toʻplam Otplitiye va maktabgacha yoshdagi bolalar uchun Pro mashinu birinchi bolalar kitobi 1957-yilda nashr etilgan. Kitoblari Otplitiye sheʼrlar toʻplami – „Sovetskiy pisatel“, 1957. Dikiy golub sheʼrlar toʻplami – „Sovetskiy pisatel“, 1962. Mech v zolotix nojnax nasriy asari – „Molodaya gvardiya“, 1964. Semeynaya fotografiya sheʼrlar toʻplami – „Sovetskiy pisatel“, 1973. Tri dorogi sheʼrlar toʻplami – „Sovetskiy pisatel“, 2015. Bolalar uchun Shkolnaya lirika sheʼrlar toʻplami – „Detskaya literatura“, 1981. Stixi o detstve i yunosti sheʼrlar toʻplami – Sovetskaya Rossiya, 1981. Shkolnaya lirika sheʼrlar toʻplami – Detskaya literatura, 1981. Ulibka sheʼrlar va ertaklar toʻplami – Detskaya literatura, 1986. Opredeleniye schastya sheʼrlar kitobi – „Sovremennik“, 1987. Javoronok sheʼrlar va ertaklar toʻplami – Detskaya literatura, 1988. Po dorojke v perviy klass sheʼrlar toʻplami – Malysh, 1990. Perviy listopad sheʼrlar toʻplami – Detskaya literatura, 1990. Manbalar 1928-yilda tugʻilganlar 1998-yilda vafot etganlar Xorazm arxeologik-etnografik ekspeditsiyasi qatnashchilari Moskvada vafot etganlar Yozuvchilar Shoirlar Tarjimonlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Artur%20Grinvald

Artur Grinvald

Artur Aleksandrovich fon Grinvald (1847-yil 12-mart, Estlandiya guberniyasi, Rossiya imperiyasi – 1922-yil 20-iyul, Tallin, Estoniya) – general-adyutant, otliq general, Sachs-Weimar Buyuk Gersogining 30-Ingriya Dragun polkiga qoʻmondonlik qilgan. Biografiyasi Mashhur eston jamoat va siyosiy arbobi Aleksandr Yegorovich fon Grinvald (1805—1886) va baronessa Paulina (1817—1852) oilasida tugʻilgan. 1860—1864-yillarda Reveldagi Dom ritsarlik maktabida tahsil olgan. 1865—1866-yillarda Dorpat (Tartu) universitetida 3 semestr davomida oʻqigan. 1866-yil 25-mayda Janobi Oliylarining leyb-gvardiyasi kirasar polkida kornet sifatida xizmatga kirgan. Ushbu polkda A. A. fon Grinvald 1870-yil 8-oktyabrgacha xizmat qilgan, kapitan unvoniga koʻtarilib, Yettisuv kazak armiyasiga oʻtkazilgan. 1871-yilda sotnyaga qoʻmondonlik qilgan holda, Yettisuv kazaklarining atamani, general-leytenant G. A. Kolpakovskiyning Gʻulja yurishida qatnashgan. Alimta, Chinga Hoji, Saydundagi janglarda va Gʻulja qal’asini egallashdagi xizmatlari uchun harbiy serjant unvoniga sazovor boʻlgan va 3-darajali qilich va kamon bilan birgalikagi Avliyo Stanislav va Avliyo Anna ordenlari bilan taqdirlangan. 1873-yilda Grinvald yangi tuzilgan 5-sotnya qoʻmondoni etib tayinlangan va bu lavozimda general K. P. Kaufman boshchiligidagi Turkiston otryadi tarkibida Xiva yurishida qatnashgan. Adam Karmichan qudugʻi atrofidagi janglarda; Oltiquduq, Uch Uchak, Shayx Ariqda, Xiva shahrini bosib olishda; Bazarkatda turkmanlarning yovmut qabilasi bilan boʻlgan toʻqnashuvlarda; Chandir, Ana Muratbey va Konchukda boʻlib oʻtgan janglarda ajralib turgan. Ushbu kampaniyadagi harbiy xizmatlari uchun podpolkovnik unvoniga sazovor boʻlgan va Avliyo Stanislav ordeni bilan taqdirlangan. Unvoni koʻtarilgach – qisqa vaqt davomida yuzlab askarlarni harbiy jangovarlikka tayyorlashga rahbarlikka tayinlangan. 1874-yil 2-apreldan 24-maygacha Yettisuv kazak armiyasining 2-otliq qoʻshinlar polkining qoʻmondoni, 1874-yil 1-oktyabrdan esa xuddi shu armiyaning 1-polki qoʻmondoni (1874-yil 1-oktyabr – 1879-yil 29-may). 1878-yil martdan oktyabrgacha Narim chegara otryadiga boshliq etib tayinlangan. 1879-yil may oyida polkovnik unvoni bilan Yettisuv kazak armiyasining otliq polki qoʻmondoni lavozimidan otliq armiya tarkibiga kiritilish va 4-Pskov dragun polkiga joʻnatish bilan haydalgan. 1884-yil 23-martdan 1892-yil 3-fevralgacha Grinvald Sachs-Weimar Buyuk Gersogining 30-Ingriya dragun polkiga qoʻmondonlik qilgan. Keyinchalik general-mayor unvoniga koʻtarilib, otliq qoʻshinlar polkning qoʻmondoni etib tayinlangan. 1896-yil 11-avgustda Grinvald otliq formasini saqlab qolgan holda 1-gvardiya otliq diviziyasi 1-brigadasi komandiri etib tayinlangan. 1897-yilda ot ustasi va sud otxonasi boshqaruvchisi lavozimiga oʻtkazilgan. Oxirgi lavozimidan tashqari, 1901-yil 25-fevraldan Davlat otchilik bosh boshqarmasi kengashining aʼzosi boʻlgan. 1917-yildagi inqilobiy qoʻzgʻolonlardan soʻng Artur Aleksandrovich ilgari egallab turgan barcha lavozimlaridan chetlashtirigani va Rossiyani tark etgan. Estoniyada yashagan. 1922-yil 13-iyulda Tallin shahrida Seevaldi kasalxonasi sanatoriyasida vafot etgan. 1922-yil 20-iyulda (, ) oilaviy qabristonga dafn etilgan. Harbiy unvonlari Xizmatga kirgan (1866) Kornet (1867) Yasovul (1870) Harbiy brigadir (1871) Podpolkovnik (1874) Polkovnik (1879) General-mayor (1892) Suita general-mayori (1896) General-leytenant (1899) General-adyutant (1904) Otliq qoʻshinlar generali (1912) Mukofotlari Mahalliy: Qilich va kamon bilan birgalaikdagi 3-darajali Avliyo Stanislav ordeni (1871); qilich va kamon bilan birgalaikdagi 3-darajali Avliyo Anna ordeni (1871); Imperator toji va qilichlari bilan 2-darajali Avliyo Stanislav ordeni (1874); 4-darajali Avliyo Vladimir ordeni (1886); 2-darajali Avliyo Anna ordeni (1891); 3-darajali Avliyo Vladimir ordeni (1894); 1-darajali Avliyo Stanislav ordeni (1896); 1-darajali Avliyo Anna ordeni (1899); Avliyo Vladimir ordeni, 2-darajali (1903); Oq burgut ordeni (1906); Avliyo Aleksandr Nevskiy ordeni (1911); Xorijiy: Oq lochin Saks-Veymar ordeni (1879) Oldenburg gersog Peter-Fridrix-Lyudvigning 1-darajali xizmatlari uchun ordeni . (1893) Forscha 1-darajali Arslon va Quyosh ordeni . (1895) Avstriyaning 1-darajali Frans Jozef ordeni(1895) Belgiyaning 1-darajali Leopold ordeni (1895) Fransiya faxriy legioni ordeni qoʻmondonlik xochi (1896) 1-darajali Prussiya toj ordeni (1899) Buxoroi Sharif ordeni (1899) Ruminiya 1-darajali toj ordeni (1869) Manbalar Havolalar „Rossiya imperator armiyasi“ veb-sayti 1873-yilgi Xiva yurishi qatnashchilari Alifbo boʻyicha shaxsiyatlar 1922-yilda vafot etganlar 20-iyulda vafot etganlar 1847-yilda tugʻilganlar 12-martda tugʻilganlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Isuzu

Isuzu

Isuzu motors isuzu nomi bilan mashhur. Ko'p tarmoqli avtomobil ishlab chiqarish Kanagavaning Yokogama shahrida joylashgan. Uning asosiy vazifasi isuzu tijorat avtomobillari va dizel dvigatellarini ishlab chiqarish va sotishdan iborat. Kompaniyaning ko'plab korxonalari va qo'shma korxonalari, masalan, UD Trucks, Anadolu Isuzu (Anadolu Group bilan Turkiya qo'shma korxonasi), Sollers-Isuzu (Rossiyaning Sollers OAJ bilan qo'shma korxonasi - ishlab chiqarish 2022- yil mart oyida yakunlagan, Iusuzu ulushiga o'tgan. 2023 yil iyul oyida Sollers ), SML Isuzu (ilgari Swaraj Mazda nomi bilan tanilgan hind korxonasi), Jiangxi Isuzu Motors ( Jiangling Motors Company Group bilan Xitoy qoʻshma korxonasi), Isuzu Astra Motor Indonesia, Isuzu Malaysia ( Isuzu HICOM ), Industries Mécaniques Maghrébines, Isuzu Buyuk Britaniya, Isuzu Janubiy Afrika, Isuzu Filippin, Tayvan Isuzu Motors, Isuzu Vetnam, Isuzu Motors Hindiston va BYD Isuzu . Isuzu kompaniyasining Fudzisavada, kompaniya oldingii nomlar bilan tashkil etilganidan beri, shuningdek, Tochigi va Xokkaydo prefekturalarida joylashgan yig'ish va ishlab chiqarish zavodlari bor. Isuzu brendi nomidagi avtomobillar dunyodagi ko'pgina tijorat bozorlarida sotiladi. Isuzu kompaniyasining asosiy bozori tijorat dizel dvigatelli yuk mashinalari, avtobuslar va qurilishga qaratilgan. Isuzu daryosi sharafiga atalgan, Isuzu kanjisi (kánjič) "50 ta qo'ng'iroq" degan ma'noni bildiradi. Tarix Isuzu Motors tarixi 1916 yilda, Tokyo Ishikawajima Shipbuilding va Engineering Co., Ltd kompaniyasi Tokio Gas and Electric Industrial Company bilan avtomobillar yaratish bo'yicha hamkorlikni rejalashtirganida boshlangan. Keyingi qadam 1918- yilda Wolseley Motors Limited bilan texnik hamkorlik boshlanganida, Sharqiy Osiyoda Wolseley avtomashinalarini nokaut to'plamlaridan ishlab chiqarish va sotish bo'yicha eksklyuziv huquqlarni berdi. 1919 yilda Yaponiyada ishlab chiqarilgan birinchi yengil avtomobil, Wolseley modeli, Fukagava zavodidagi Tokio Ishikawajima kemasozlik zavodida Fifteen A9 15/40 NR paydo bo'ldi. Wolseley manbali CP yuk mashinasi ikki yildan so'ng ergashdi; Ulardan 550 tasi 1927 yilga kelib qurilgan 1923 yilda Yaponiya Kanto zilzilasidan buzildi, bu esa hukumatga qarashli temir yo'llarga juda bog'liq bo'lgan yangi paydo bo'lgan transport infratuzilmasini buralib qolgan yo'llar sababli yaroqsiz holga keltirdi. Qayta tiklash va rekonstruksiya qilishda yordam berish uchun AQShning GMC va Ford kompaniyalaridan og'ir qurilish mashinalari import qilingan va kompaniya mahalliy qurilish va og'ir yuk mashinalarini ishlab chiqarish orqali hissa qo'shishga harakat qildi. 1927 yilda kompaniya A6 dvigateli bilan jihozlangan 2 tonna yuk ko'taruvchi "Sumida P-tipli yuk mashinasi" va A4 dvigateli bilan jihozlangan 1 tonnalik "Sumida M-tipli №1 avtobus" avtomobilini taqdim etdi. "Sumida" nomi Fukagavadagi zavod yaqin joylashganligi uchun Sumida daryosidan ishlatilgan. IHI korporatsiyasi 1929-yilda o'z ishlab chiqarish biznesining bir qismini ajratib, DAT Automobile Manufacturing Inc. ( Nissan kompaniyasining o'tmishdoshi) bilan birlashdi va nomini Jidosha Kogyo Co., Ltd. ( Automobile Industries Co., Ltd. ) ga o'zgartirdi. “Sumida” va “Chiyoda” nomi bilan sotilayotgan ushbu kompaniya mahsulotlari Yaponiyada alohida o'ringa ega. Chiyoda - Tokioning imperator saroyi joylashgan tumani va Sumida Tokiodan oqib o'tadigan daryoga ishora qiladi taxminan imperator saroyining sharqida. 1934-yilda Tsurumi zavodi Automobile Industry Co., Ltd. nomi ostida ochildi va 1937-yilda Automobile Industries qayta tashkil etildi va yangi kompaniya, Tokyo Automobile Industries Co., Ltd.ga aylantirildi va 1 000 000 ¥ kapital bilan tashkil etilgan. Kompaniya Yaponiyaning transport infratuzilmasini modernizatsiya qilish zarurligini bilib, og'ir yuk mashinalari va yo'lovchi avtobuslarini ishlab chiqarishni davom etdi va Mitsubishi Heavy Industries bilan birgalikda Yaponiya imperatorlik armiyasining asosiy ishlab chiqaruvchilardan biri bo'lgan va Yasuda Zaibatsu kompaniyasiga sadoqatli edi. . Urush uchun ishlab chiqarilgan mashinalardan biri Sumida M.2593 bronetransportyori edi. 1942 yilda Hino Heavy Industries Tokyo Automobile Industries kompaniyasidan ajralib chiqib, alohida korporatsiyaga aylandi. Ikkinchi jahon urushidan so'ng, 1949 yilda Yaponiya hukumati Savdo va sanoat vazirligi (MITI) bilan uchrashuvdan so'ng kompaniya oxirida Isuzu ( Isuzu daryosi nomi bilan) deya o'zgartirildi. Etimologiya Isuzu so'zi ingliz tilidan olingan bo'lib "ellikta qo'ng'iroq" degan ma'noni anglatadi, shuning uchun ham keyingi Bellel va Bellettda "qo'ng'iroq" ga e'tibor qaratilgan. Bu nom Yaponiyaning eng muqaddas va hurmatli ziyoratgohlaridan biri bo'lgan Ise Buyuk ziyoratgohi yaqinida oqib o'tadigan Isuzu daryosidan olingan.

https://uz.wikipedia.org/wiki/Turkmanistondagi%20masjidlar%20ro%CA%BByxati

Turkmanistondagi masjidlar roʻyxati

Bu sahifada Turkmanistondagi masjidlar roʻyxati keltrib oʻtilgan. Yana qarang Turkmanistonda islom Masjidlar roʻyxati Manbalar Turkmanistondagi masjidlar Masjidlar roʻyxati

https://uz.wikipedia.org/wiki/Jetiasar%20madaniyati

Jetiasar madaniyati

Jetiasar madaniyati (qoz. Jeti-Asar) – miloddan avvalgi 1-ming yillik boshlaridagi ilk temir davri va ilk oʻrta asrlar arxeologik madaniyati. Miloddan avvalgi IX asrda Jetiasar shaharchalari (50 dan ortiq) Sirdaryoning qadimgi kanallari – Eskidaryoliq va Quvandaryoning janubida joylashgan. Aholi punktlarining asosiy qismi bu joylardan 45 – 90 km uzoqlikdagi Sirdaryoning chap sohilidagi Qiziloʻrda shahridan boshlanib janubda Qozogʻistonning Qiziloʻrda viloyatining Boyqoʻngʻir shahrigacha davom etgan joylarda joylashgan. Tarixi Jetiasar madaniyatini baʼzi arxeologlar qadimgi Toxarlar va Eftalitlar madaniyati bilan, boshqalari esa Qangʻ madaniyati bilan bogʻlaydilar. Koʻpchilik Qovunchi madaniyatlariga yaqin boʻlgan arxeologik madaniyatni Qangʻ madaniyatiga ham bogʻlaydi. Yevropa avarlarining kelib chiqishi haqidagi versiyalardan biriga koʻra, bu qabilalar dastlab Orolboʻyida yashagan va Koʻkturklarning hujumi ostida qochib ketgan va eron tilida soʻzlashuvchi Xioniylarga qoʻshilib ketgan. Gumilyov xioniylarni alan-sarmat qabilalarining avlodlari deb hisoblagan. Kaspiy va Azov oʻrtasidagi dashtlarda bu ikki qabilani Abar qabilasi yoki Feofilakt Simokatta aytganidek, haqiqiy avarlar deb atashgan. Bu variantga M. I. Artamonov ham qoʻshilgan. A. G. Malyavkin yantsaylarni avarlar bilan birlashtirgan. Shunday qilib, baʼzi tadqiqotchilar Jetiasar madaniyatini maʼlum darajada avarlarning ajdodlari bilan bogʻlaydilar. Jetiasar madaniyatidan Kerder madaniyati kelib chiqgan. Shaharchalar Jetiasar madaniyatining barcha aholi punktlari ajoyib qurilish arxitekturasiga ega boʻlib, qadimgi daryo oʻzanlarida joylashgan, shaharchalar bir yoki bir nechta ikki-uch qavatli qal’alarga asoslangan boʻlib, ular dushanlardan himoya qilish uchun xizmat qilgan. Bu yerning aholisi dehqonchilik, chorvachilik va baliqchilik bilan shugʻullangan Shaharchalar hududidan Tyan-Shandan Volga boʻyiga qadar muhim karvon yoʻllari oʻtgan. Eng yirik qalʼalar: Oltin-asar (17 gektar maydonni egallaydi), Qurayli-asar, Qora-asar, Bozor-asar, Tompak-asar, Jalpak-asar, Bedaik-asar, Katta va Kichik Kos-asar. Atrofda tekislik ustida qurilgan istehkomlarning balandligi ikki metrdan oʻn metrgacha. Eng yirik markaziy aholi punktida zodagonlar tabaqasi vakillari istiqomat qilgan. Qabristonlari Aholi punktlari qabristonlar bilan oʻralgan boʻlib, ularda dafn etishlar gʻishtdan yasalgan daxmalar boʻlgan. Qabrlardan topilgan topilmalar orasida jigʻa, kamar toʻplamlari, nometall, qahrabo va shisha munchoqlar, antropomorf va zoomorfik haykalchalar va kulolchilik buyumlari, tilla taqinchoqlar, ishlov berilgan qimmatbaho toshlari (muhr toshlari), Xitoy, Hindiston va boshqa qadimiy davlatlarni mahsulotlari boʻlgan. Tadqiqot tarixi Qadimiy shahar xarobalarini ilk bor 1946—1951-yillarda S. P. Tolstov rahbarligida SSSR Fanlar Akademiyasining Xorazm arxeologik-etnografik ekspeditsiyasi oʻrgangan. Qazishmalar 1973-yildan 1993-yilgacha L. M. Levina rahbarligida davom etgan. Oltin-Asar shaharchasi va unga tutash nekropollarning eng muhim qazishmalari 1980-yillarning ikkinchi yarmi – 1990-yillarning boshlarida Qizilqumdagi artezian suv manbalarini hozirgi Boyqoʻngʻir shahri bilan bogʻlovchi suv quvurlari atrofida topilgan. Manbalar Qadimgi madaniyat Xorazm arxeologiya-etnografiya ekspeditsiyasi qatnashchilari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Aleksandr%20Grotengelm

Aleksandr Grotengelm

Aleksandr Aleksandrovich Grotengelm (; 1831-yil 5-iyun – 1899-yil 5-iyul) – rus general-leytenanti, Sevastopol mudofaasi qahramoni, Ochakov komendanti. Biografiyasi Estoniya zodagonlaridan. Polkovnik Aleksandr Maksimovich Grotengelm (1790—?) va Sharlotta Vilgelmina (1797—1872) ning oʻgʻli. General-leytenant M. M. Grotengelmning jiyani. 1842-yil 19-oktyabrdan dengizchilar kadet korpusida tahsil olgan. 1846-yil 25-avgustda michman lavozimiga tayinlangan. 1848-yil 13-iyunda Qora dengiz flotiga michman sifatida xizmatga yuborilgan, „Vladimir“ bugʻli fregati va „Dvenadsat apostolov“ kemasida xizmat qilgan. 1850-yil 1-noyabrda nafaqaga chiqqan. 1852-yilda Vladimir piyodalar polkida praporshik sifatida qayta faoliyat boshlagan va 1854-yil 17-martda ikkinchi leytenant unvoniga sazovor boʻlgan. Qrim urushi paytida Alma jangida qatnashib, bu yerda boshidan yaralangan. Balaklava va Inkerman yaqinida, 1855-yil 25-martdan 27-avgustgacha Sevastopol garnizonida boʻlgan va bu yerda bir necha joyidan yaralangan. Oʻsha yil 26-aprelda oʻng parietal suyagidan yaralangan, 27-aprelda chap tizzasidan kontuziyalangan, 27-avgustda shaharga hujum paytida – oksipital suyagiga miltiq oʻqi tekkan.. Xizmatlari uchun leytenant va shtab kapitanligi umvonlarini olgan. Urushdan keyin harbiy xizmatni davom ettirgan. 1872-yil 6-fevralda podpolkovnik Grotengelm Xiva yurishida qatnashuvchi 2-Orenburg saf batalyonining komandiri etib tayinlangan. 1877—1887-yillarda Amudaryo boʻlimi boshligʻi boʻlgan, 1882-yil 30-avgustda esa unga general-mayor unvoni berilgan. 1887—1890-yillarda 8-piyoda diviziyasining 1-brigadasi qoʻmondoni boʻlgan, eng oliy mukofot bilan taqdirlangan. 1890-yil 22-avgustda Ochakov qal’asining komendanti etib tayinlangan va 1893-yil 30-avgustda general-leytenant unvoniga sazovor boʻlgan. 1894-yilda nafaqaga chiqadi. Keyinchalik Riga yaqinidagi joylashib, bu yerda 1899-yil 23-iyundan 24-iyunga oʻtar kechasi tomoq saratonidan vafot etadi. Katlakalnsdagi cherkov qabristoniga dafn qilingan. Oilasi Garlib Merkelning nabirasi Amaliya Lemann (1843—1911) bilan turmush qurgan. Ularning nikohidan 2 farzand, shu jumladan oʻgʻli Aleksandr Aleksandrovich (1870-?) dunyoga kelgan. Manbalar Adabiyotlar Некролог в газете Düna Zeitung, № 138, 25 июня 1899 г. Общий Морской Сборник. Часть IX: Царствование Николая I. — СПб., 1897. С. 658. Рерберг П.Ф. "Севастопольцы". Участники 11-ти месячной обороны Севастополя в 1854-1855 годах. Т. 3. — СПб., 1907. л. 21-1. Pikoff E. Landsmän i ryska marinen 1808—1918. Helsinki — Helsingfors, 1938. S. 79. 1873-yilgi Xiva yurishi qatnashchilari 1899-yilda vafot etganlar 5-iyulda vafot etganlar 1831-yilda tugʻilganlar 5-iyunda tugʻilganlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Milan%20Mitrovi%C4%87%20%28futbolchi%2C%201991%29

Milan Mitrović (futbolchi, 1991)

Milan Mitrović (; ; 27-fevral, 1991-yil, Serbiya) – Serbiyalik futbolchi. Oʻzbekiston Superligasi vakili Jizzaxning „Soʻgʻdiyona“ klubi darvozaboni. Futbolchilik faoliyati Milan faoliyatini Serbiyaning mahalliy „FK Moravac Mrštane“ jamoasida boshlagan. 2015-yilgi mavsumda Shimoliy Makedoniyaning „FK Sileks“ jamoasi bilan shartnoma imzolagan. 2018-yilgi mavsumning yozgi transfer oynasi vaqtida Jizzaxning „Soʻgʻdiyona“ jamoasi bilan shartnoma imzolagan. Milan Jizzax klubi safida yaxshi oʻyinlar namoyish etdi va jamoa tarixidagi eng yaxshi darvozabonlardan biriga aylandi. 2021-yilgi mavsumda Jizzax jamoasi tarixida eng yaxshi natija, Oʻzbekiston Superligasida ikkinchi oʻrin olishida katta hissa qoʻshdi. 2022-yilgi mavsumda AFC Kubogida „Soʻgʻdiyona“ jamoasi tarkibida debyutini amalga oshirdi va yarim final bosqichiga qadar yetib borishida katta hissa qoʻshdi. Mitrović 2022-yilgi mavsumda Jizzax klubi bilan shartnomasini 2 yilga uzaytirdi. Yutuqlar Oʻzbekiston Superligasi ikkinchi oʻrin sohibi: 2021 Manbalar Havolalar Milan Mitrović OʻzPFL saytida futbolchi profili Milan Mitrović Transfermarkt saytida futbolchi profili Milan Mitrović Soccerway saytida futbolchi profili Milan Mitrović Footballfacts saytida futbolchi profili Yashayotgan insonlar Kishilar Serbiyalik erkak futbolchilar Erkak futbol darvozabonlari FK Moravac Mrštane futbolchilari FK Sileks futbolchilari Soʻgʻdiyona Jizzax futbolchilari Oʻzbekistondagi chet ellik erkak futbolchilar Oʻzbekiston Superligasi futbolchilari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Antik%20davrda%20Xorazm

Antik davrda Xorazm

Xorazmiya – Gʻarbiy Oʻrta Osiyodagi qadimiy davlat boʻlib, ushbu davlatning qachondan boshlab barpo etilgani noaniq. Uning yuragi hozirgi Turkmaniston va Oʻzbekiston hududidagi keng choʻllar bilan chegaradosh Amudaryo boʻyidagi Xorazm vohasi edi. Tarixi Ushbu davlat haqidagi birinchi maʼlumotlar miloddan avvalgi 6-asrda paydo boʻlgan. Xorazmiya zardushtiylik dinining ilk markazlaridan biri edi. Miloddan avvalgi 588-yilda shahar aholisi Zardushtiylik diniga eʼtiqot qilishga kirishgan. Zardushtiylikning muqaddas kitobi boʻlmish „Avesto“da Xorazmiya haqida soʻz boradi. Shuningdek, mamlakat vaqtincha Ahamoniylar imperiyasining poytaxti boʻlgan. Ushbu davlat boshqa Oʻrta Osiyo hududlari qatori Kir II tomonidan bosib olingan. Doro I saroy qurilishi uchun qilingan qoʻlyozma manbada Xorazmiya ham boshqa fors hududlari orasidagi viloyat sifatida koʻrsatilgan. Fors imperiyasining narigi chekkasida, Misrning janubiy chegarasidagi Elefantinda topilgan hujjatda xorazmlik bir askar uchraydi. Hozirga kelib ushbu qadimiy shahardan 400 ga yaqin aholi punktilari qoldiqlari topilgan. Arxeologiyada ushbu davr antik arxaik davr deb ataladi. Ushbu yodgorliklar miloddan avvalgi 7—4-asrlarga oid. Arxeologlar tomonidan Koʻzaliqir shahri qisman qazib olingan boʻlib, uning maydoni 25 gektar edi va ushbu shahar oʻz saroyiga ega edi. Bu joy 7—6-asr boshlarida gullab-yashnagan. Yana bir arxeloglar tomonidan topilgan shahar Qoʻyqirilgan qal’adir. Topilmalar orasida temir qurollar, koʻplab bronzali kamon oʻqlari va 24 ta yogʻoch idishlar bor. Qalaliqirda miloddan avvalgi 400-yillarga oid saroy topilgan. Bino hech qachon qurib bitkazilmagan, bu esa Xorazmiyadagi ayrim shaharlar binolari qurib bitkazilmay turib Fors imperiyasi qoʻliga oʻtib ketganligini anglatishi mumkin. Manbalar Xorazm madrasalari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Blackpink%20In%20Your%20Area

Blackpink In Your Area

Blackpink In Your Area – Janubiy Koreya qizlar guruhi Blackpink ning birinchi yapon studiyaviy albomidir. 5-dekabr 2018-yilda musiqada 2018-yil YG Entertainment va Avex Trax tomonidan chiqarilgan. Albom muddatli vaqtda 23-noyabrda yoki 2018-yil 5-dekabrda chiqarildi. Tavsif 2018-yil 19-oktabrda guruh oʻzining birinchi yapon studiyaviy albomini chiqarishi haqida eʼlon qilindi. Maʼlum boʻlishicha, albom 2 ta versiyada 5 dekabr kuni chiqadi. 13-noyabr kuni guruh oʻz albomini chiqarish uchun Shiseido bilan hamkorlik qilgani xabar qilindi. Bundan tashqari, albomga „Forever Young“, „Really“ va „See U Later“ qoʻshiqlarining yaponcha versiyalari, avval chiqarilgan qo;shiqlari ham kiritilishi maʼlum boʻldi. 22-noyabr kuni albom 23-noyabrda raqamli formatda chiqarilishi maʼlum boʻldi, unda guruh qoʻshiqlarining toʻqqizta yaponcha versiyasi mavjud. Albom 2018-yilning 23-noyabrida raqamli shaklda chiqarildi. Tijorat muvaffaqiyati Albom oʻzining birinchi haftasida 13 878 nusxada sotilgan Oricon albomlari chartida 9-oʻrinni egalladi va ikkinchi haftasida 3044 ta qoʻshimcha nusxa sotilgan holda 30-oʻringa tushib ketdi. Albom Billboard Japanʼs Top Download Albums roʻyxatida 91-oʻrinda debut qildi, uchinchi haftada esa 77-oʻringa koʻtarilgunga qadar ikki hafta qoldi. Shuningdek, u „Billboard Japanʼs Hot Albums“ da 12-oʻrinni egalladi va 14 710 nusxada sotilgan eng yaxshi albom sotuvchisi sifatida 9-oʻringa chiqdi. Chart Manbalar Havolalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Juma%20masjidi%20minorasi

Juma masjidi minorasi

Juma masjidi minorasi – Xivadagi, tarixiy eski Ichan qalʼa shahridagi minora. Juma masjidi tarkibiga kiradi va YuNESKOning Jahon merosi roʻyxatiga olingan. Juma masjid minorasi Ota darvoza va Polvon darvozani bogʻlovchi koʻcha markazida Juma masjidning shimolida joylashgan. Pishiq gʻishtdan ortiqcha hashamsiz qurilgan. Ayrim joylarida koshinlardan belbogʻ shaklida bezak berilgan. Bino Minora Juma masjidining shimoliy tomonida joylashgan. Minora pishiq gʻishtdan bino qilingan. Turli xil bezaklarga ega. Poydevor qismida minoraning diametri 6,2 metrni tashkil qiladi. Balandligi 42 metr. Tepasi muqarnas va gumbazli sakkiz kamarli chiroq uslubida belgilangan. Minora 17-asrda eski minora oʻrniga qurilgan. Bir asr oʻtgach, 18-asr oxirida eski minora qulab tushgan. Qurilish ishlari Xiva xoni Avaz Muhammad inoq hukmronligi yillarida (hukmronligi 1790-1804) uning roziligi bilan xonlikdagi obroʻli shaxslardan biri boʻlgan Abdurahmon Mehtar tomonidan, uning  xayr-ehson qilingan puli bilan Juma masjidining yonida qaytadan barpo etilgan. Masjid taxminlarga koʻra 1788-yilda qurilishi boshlangan. Minora qurilishi ham shu davrga toʻgʻri keladi. Minora yuqoriga tomon ingichkalashib boradi. Tepasiga sharafa va gʻishtdan dandana xoshiya belbogʻlar ishlangan. Xivada bir-biridan 200 metr masofada sharqdan gʻarbga qarab choʻzilgan masofada beshta minora bor. Juma masjidining minorasi ushbu besh minoraning markazida joylashgan. Juma masjidi minorasidan gʻarbda Kalta Minor va Shoh Qalandar Bobo majmuasi minorasi, sharqda Said Sholikorbiy majmuasi minorasi va Polvon qori minorasi joylashgan. Minoradan    muazzin kuniga besh mahal   azon aytib, xalqni namozga chaqirgan. Manbalar Adabiyotlar Alexey Arapov: Die historischen Denkmäler Usbekistans. Taschenkt·Samarkand·Buchara·Chiva·Shahrisabz. SMI-ASIA, Taschkent 2016, ISBN 978-9943-17-075-9, Chiva, S. 92.  Oʻzbekistonda Islom dini Oʻzbekiston baland binolari Oʻzbekistondagi diniy binolar Xiva arxitekturasi Minoralar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Oltintoshiylar%20sulolasi

Oltintoshiylar sulolasi

Oltintoshiylar sulolasi – 1017-yilda taxtdan agʻdarilgan Maʼmuniylar oʻrnini egallagan musulmon sulola boʻlib, Xorazmni poytaxt Gurganjdan boshqargan va eski „Xorazmshoh“ unvonini qoʻllagan uchinchi turk hukmdori edi. Sulola asoschisi Oltin-Tosh kuchli Gʻaznaviylarning shohi sifatida rasman hukmronlik qilgandan soʻng, uning ikki vorislari uning hukmronligiga qarshi ochiqdan-ochiq isyon koʻtardilar. Bu vaziyatdan soʻng Xorazmga tobe boʻlgan saljuqiylar mustaqillikka erishdilar. Ammo 1041-yildayoq Xorazm oʻgʻuzlar hukmdori Shoh-Malik (Shah-Malik) tomonidan bosib olindi va Oltinshohiylar hukmronligi bartaraf etildi. Abu Said Oltin-Tosh (1017—1032-yillar hukmronligi) Gʻaznaviylik Sulton Mahmud (998—1030-yillar hukmronligi) Xorazmni 1017-yil iyulida nihoyat oʻz imperiyasi tarkibiga qoʻshib, boy vohadagi soʻnggi hukmron sulola boʻlmish Maʼmuniylar sulolasini agʻdarib tashlagach, Xorazmga oʻzining noibini vaqtinchalik boshqaruvchi etib tayinladi. Abu Said Oltin-Tosh Gurganjda hokim etib tayinlangan va shuning uchun unga Xorazmshoh unvonidan foydalanishga ruxsat berilgan. Sebuk-Tiginning sobiq gʻulomi boʻlgan Oltin-Tosh Xorazmni zabt etishdan oldin ham Hirot hokimi va isteʼdodli sarkarda sifatida alohida obroʻga ega edi. Shu bilan birga Balx jangida (1008-yil) qoraxoniylarga qarshi kurashgan. Xorazm kabi boyliklarga boy chekka viloyatning qobiliyatli hukmdori boʻlish unga butun maʼmuriy va strategik mahoratini ochib berishdan iborat boʻlib, tez orada uni mintaqada kuchli shoh boʻlib yetishishiga omil boʻldi. Mahmud va Maʼsud oʻz noiblarining faoliyatiga shubha bilan qarashgan. Biroq, Oltin-Tosh oʻzining boy qudrati va amalda mustaqilligiga suyangan holda oʻn besh yillik hukmronligi davrida hech qachon ochiqdan-ochiq isyon koʻtarmagan va Gʻaznaviylar hukmronligini hamisha tan olgan. U sodiq noib sifatida Mahmudni Balx yaqinidagi navbatdagi jangda (1019-yil) qoraxoniylar ustidan qozongan gʻalabasi bilan darhol tabrikladi, u bilan (ikkinchi hukmdor sifatida) Qoraxoniy Ali-Teginga qarshi yurishda qatnashdi. Keyinchalik Tegin Transoksoniyaga joʻnab ketgan va oʻsha paytda Gʻaznaviylar sultoni va uning qoraxoniy ittifoqchisi Qodirxon Yusuf oldiga elchi sifatida (1025-yil) ham borgan. Manbalar Xorazm hukmdorlari Xorazm kishilari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Januarius%20MacGahan

Januarius MacGahan

Januarius Aloysius MaCGahan ( ;; 1844-yil 12-iyun, New Lexington, Ohio, AQSh – 1878-yil 9-iyun, Istanbul, Usmonlilar imperiyasi) amerikalik harbiy muxbir, New York Herald va London gazetalarida ishlagan. 1876-yilda Bolgariyadagi Boshibuzuqlarning vahshiyliklari haqidagi maqolalari bilan tanilgan, bu Yevropada keng jamoatchilik eʼtiborini qozongan va Britaniya hukumatini 1877—1878-yillardagi rus-turk urushida Usmonlilar imperiyasini qoʻllab-quvvatlashdan voz kechishga majbur qilgan. Biografiyasi Januarius Aloysius MacGahan 1844-yil 12-iyunda Ohio shtati New Lexington shahrida irlandiyalik James MacGahan va Genriette Dampsinelar oilasida tugʻilgan. Amerikaga koʻchib ketishdan oldin James MacGahan 1815-yilda Napoleonni Avliyo Yelena oroliga olib kelgan „Nortumberland“ kemasida xizmat qilgan. Januarius 7 yoshida otasidan ayrilgan. Oilasiga yordam berish uchun yaqin atrofdagi fermalarda ishlay boshlagan. 17 yoshida Indiana shtatining Huntington shahriga koʻchib oʻtgan va shu yerda sotuvchi va oʻqituvchi boʻlib ishlagan. 1864-yil boshida Januarius Saint Louisga koʻchib oʻtgan va bu yerda bir muddat Union Pacific temir yoʻl kompaniyasida hisobchi boʻlib ishlagan. Saint Louisda u Fuqarolar urushi qahramoni, asli irlandiyalik general Philiph Sheridan bilan uchrashadi. Yigitning keyingi rivojlanishiga foydali taʼsir koʻrsatgan general Sheridan uni Yevropaga huquq fakultetiga borishga koʻndirgan. 1868-yil dekabrda Januarius Brusselga borgan. MacGahan advokat boʻla olmagan, lekin qisqa vaqt ichida nemis va frantsuz tillarini puxta egallab, oʻzining chet tillarini oʻrganish qobiliyatini kashf etgan. 1870-yilda Fransiya-Prussiya urushi boshlanib, general Sheridan MacGahanga „New York Herald“ gazetasining Londondagi ofisida urush muxbiri sifatida ishga kirishga yordam bergan. Jurnalistik faoliyati MacGahanning fransuz armiyasining magʻlubiyatini tasvirlagan yorqin maqolalari yosh jurnalistga shuhrat keltirgan. „New York Herald“ gazetasidagi maqolalari koʻplab Yevropa gazetalari tomonidan qayta nashr etilgan. Urush oxirida fransuz rahbari Léon Mishel Gambetta va Victor Hugodan intervyu olgan. 1871-yil mart oyida Parij kommunasi qoʻzgʻoloni haqida birinchilardan boʻlib xabar bergan. Oʻsha yili MacGahan fransuz harbiylari tomonidan hibsga olingan, ammo AQShning Fransiyadagi elchisining aralashuvi tufayli ozod qilingan. 1871-yilda Januarius MacGahan Sankt-Peterburgdagi „New York Herald“ gazetasida muxbir boʻlib ishboshlangan. Rus tilini tezda oʻzlashtirib olgan va rus zodagonlari bilan aloqa oʻrnatgan. 1873-yilda eski zodagonlar oilasidan chiqqan boʻlajak rafiqasi Varvara Nikolayevna Yelagina bilan uchrashgan. Januarius MacGahan amerikalik general Willam Shermanning Sankt-Peterburgga tashrifini yoritib bergan. Rus qoʻshinlarining Xiva xonligiga bostirib kirishi rejalashtirilganidan xabar topgan MacGaxan taqiqqa zid ravishda Qizilqumni otda kesib oʻtadi va 1873-yilda Xiva shahrining taslim boʻlganiga guvoh boʻladi. Bu yerda polkovnik Mixail Skobelev bilan uchrashgan, ularning doʻstligi umrining oxirigacha davom etgan. Kampaniya natijalariga koʻra, MacGahan 1874-yilda Londonda va 1875-yilda Moskvada nashr etilgan „Campaigning on the Oxus and the fall of Khiva“ asarini nashr etgan. 1874-yilda toʻqqiz oy Ispaniyada boʻlib, Uchinchi Karlist urushini kuzatgan va tasvirlab bergan. 1875-yilda ingliz tadqiqotchisi ser Allan William Young bilan „HMS Pandora“ bug yaxtasida Atlantikadan Tinch okeaniga shimoli-gʻarbiy oʻtish yoʻlini izlash uchun ekspeditsiyaga chiqqan. Ekspeditsiya Kanada Arktikasidagi Peel Sound oroliga yetib borishga muvaffaq boʻlgan, biroq muz toʻplami tufayli qaytishga majbur boʻlgan. Rus-turk urushi va MacGahanning oʻlimi 1877-yil 24-aprel Rossiya imperiyasi Turkiyaga urush eʼlon qilgan. Turk sultoni Abdulhamid II Rossiyaga qarshi urushda anʼanaviy ittifoqchisi boʻlgan Britaniyadan yordam soʻragan, ammo Britaniya hukumati „jamoatchilik kayfiyati tufayli“ aralasha olmasligini aytgan. MacGahan Rossiya armiyasidagi urush muxbiri etib tayinlangan. General Skobelev bilan doʻstligi tufayli doimo birinchi saflarda boʻlgan. Uning hisobotlarida rus-turk urushining barcha asosiy janglari yoritilgan. Turk armiyasining yakuniy magʻlubiyati haqida xabar bergan va San-Stefanoda tinchlik shartnomasini tuzishda ishtirok etgan. Istanbulda, Berlin Kongressiga borishga tayyorgarlik koʻrayotganda, MacGahan tif isitmasi bilan kasallangan va 1878-yil 9-iyunda 33 yoshida vafot etgan. Diplomatlar, urush muxbirlari va general Skobelev ishtirokida yunon qabristoniga dafn qilingan. Besh yil oʻtgach, oʻsha paytda AQSh armiyasining bosh qoʻmondoni lavozimini egallagan general Sheridanning buyrugʻi bilan Januarius MacGahanning jasadi Amerika Qoʻshma Shtatlarga olib kelingan va New Lexingtonda qayta dafn etilgan. Adabiyotlar Pundeff, Marin V. Schuyler and MacGahan Before 1876. Proceedings of the Second International Conference on Bulgarian Studies, Varna, June 1978. Manbalar Amerikalik jurnalistlar Istanbulda vafot etganlar Alifbo boʻyicha shaxsiyatlar 1878-yilda vafot etganlar 9-iyunda vafot etganlar 1844-yilda tugʻilganlar 12-iyunda tugʻilganlar 1873-yilgi Xiva yurishi qatnashchilari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Shahsenem

Shahsenem

Shahsenem (shuningdek: Shah-Senem, Suburni; ) – Turkmanistonning qadimiy va oʻrta asr shahri boʻlib, uning manzilgohi mamlakatning Toshoʻgʻuz viloyatida, Koʻhna Urganchdan 90 km janubi-gʻarbda joylashgan. Ilgari Xorazm tarkibiga kirgan. Nomi Shaharning soʻnggi yillardagi nomi – 11–13-asr boshlarida – Suburni (), turkman tilidan tarjima qilingan „suv cheti“ degan maʼnoni anglatadi. Tarixi Bu yerda qadim zamonlardan beri (miloddan avvalgi 1-ming yillik oxiri) kichik mustahkam shahar boʻlgan. V-VIII asrlarda shahar tashlab ketilgan. Ilk islom davrida u tanazzulga yuz tutgan deb ishoniladi. 11-asrda Xurosonga karvon yoʻlidagi eng janubiy Xorazm posti sifatida qayta tiklandi va mustahkamlandi. IX—XII asrlardagi Oʻrta Osiyo shaharlarida keyingi shaharlardan farqli oʻlaroq, yagona reja asosida yaratilgan yirik meʼmoriy ansambllar boʻlmagan. Shahar qurilishini rejalashtirish Sunʼiy (qadimiy) maydonchada koʻtarilgan koʻpburchak shahar kanallar, dalalar, yer va kulolchilik ustaxonalari xarobalari izlari boʻlgan choʻl hududida joylashgan. Uning maydoni 56 700 kvadrat metrni tashkil etadi, ikkita taxta devorining umumiy uzunligi taxminan 1 kilometrni tashkil etadi va ularning balandligi hali ham deyarli 15 metrga yetadi. Devorlarning chiqib turuvchi burchaklari dumaloq minoralar bilan mustahkamlangan. Shaharning deyarli markazida, ikki metr balandlikda monumental bino joylashgan boʻlib, undan balandligi 6 metr boʻlgan toʻrt kvadrat ustunlar saqlanib qolgan. Asosiy qalʼadan 200 metr uzoqlikda oʻlchami 375x345 m boʻlgan toʻgʻri burchakli shaharcha boʻlib, u Shahsenem bogʻlari deb ataladi. Koʻrinib turibdiki, boʻsh devor bilan oʻralgan bogʻlar bor edi. Shaharda qazilgan yagona monumental bino katta va ehtimol u juma masjididir. Manbalar Xorazm qalʼalari Turkmanistonning Xorazm shaharlari Xorazm shaharlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Qozoq-qoraqalpoq%20munosabatlari

Qozoq-qoraqalpoq munosabatlari

Qozoq-qoraqalpoq munosabatlari (XV—XVIII asrlar) – ikki xalq oʻrtasidagi iqtisodiy, iqtisodiy va siyosiy aloqalar. XV-XVI asrlarda Qoraqalpoqlar Noʻgʻay Oʻrdasi tarkibiga kirgan. XVI asr oxiridagi tarixiy maʼlumotlar qoraqalpoqlarning Sirdaryodagi Sigʻanoq shahri atrofida qozoqlar qoʻshnisi sifatida yashab, iqtisodiy aloqada boʻlganligini koʻrsatilgan. Buxoro xoni Imomqul (1611—1642) Sirdaryo sohillariga yurishga otlanadi, qozoqlar va qoraqalpoqlar birlashib, unga qarshi kurash boshlaydilar. Maʼlumki, qoraqalpoqlar qozoq xonlari qoʻshinlari tarkibida jungʻorlarga qarshi urushlarda qatnashgan. Tauke xon davrida qoraqalpoqlar Qozoq xonligiga tobe edi. „Katta falokat yillarida“ („Oqtaban shubirindi“) qoraqalpoqlar qozoqlar bilan birgalikda Buxoro va Xiva xonliklari chegarasiga koʻchib oʻtdilar. Keyin qoraqalpoqlar ikki qismga boʻlingan – „pastki“ va „yuqori“. Yuqori qoraqalpoqlar Sirdaryodan yuqoriga koʻtarilib, Toshkentga qarab harakatlanishdi. Pastkilar Abulxayrxonga boʻysunib, Sirdaryoning quyi oqimiga joylashdilar. Kichik Juz qozoqlari bilan birgalikda 1731-yilda ular Rossiya imperiyasiga boʻysundilar. 1743-yilda qoraqalpoqlar Abulxayrxonga soliq va oʻlpon toʻlashdan bosh tortdilar. Xon kutilmaganda ularga bostirib kirib, koʻp odamlarni va 40 ming bosh chorva mollarini asirga oladi. Shundan soʻng ularning bir qismi „yuqori“ qoraqalpoqlarga koʻchib oʻtdi, qolganlari Xiva xonligi chegarasida joylashdilar. 19-asrning ikkinchi yarmida ular Xiva xoniga boʻysunib, nihoyat Sirdaryoning quyi qismiga joylashdilar. SSSRda va hozir 1925—1930-yillarda Qoraqalpoq Muxtor viloyati Qozoq Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi tarkibiga kirdi. Qoraqalpogʻiston Respublikasi bilan Qozogʻiston Respublikasi oʻrtasida mintaqaviy, savdo-iqtisodiy va madaniy aloqalar izchil rivojlanmoqda. Tekshirish punktlari Oʻzbekiston-Qozogʻiston chegarasidagi nazorat-oʻtkazish punktlarining faoliyati 2001-yil 16-noyabrdagi kelishuv va unga muvofiqlashtirilgan bayonnomalar bilan tartibga solinadi. Manbalar Qozoqlar Qoraqalpoqlar Qozogʻistonning ikki tomonlama aloqalari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Uteu%20Xudoybergenov

Uteu Xudoybergenov

Uteu Xudoybergenov (, 1901-yil, Rossiya imperiyasi Turkiston viloyati, Qayrat qishlogʻi – 1956-yil, Qozoq SSR, Aqtoʻbe viloyati Irgiz viloyati Qumtoʻgʻay, SSSR) – Qorasoy kolxozi raisi, Qozogʻistonda kolxoz qurilishi tashkilotchilaridan biri, rahbar qishloq xoʻjaligi ishlab chiqarishida, Sotsialistik Mehnat Qahramoni (1948). Biografiyasi 1901-yilda Qayrat qishlogʻida (hozirgi Qoraqalpogʻiston, Oʻzbekiston) koʻp bolali oilada tugʻilgan. Yoshligidan choʻponlik bilan shugʻullangan. 1930-yillar boshida ocharchilik tufayli Qozogʻiston Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasining Aqtoʻbe viloyatining Irgiz tumaniga koʻchib oʻtgan. 1930-yillar viloyatiga koʻchib kelgan (1936 yildan. Qozogʻiston SSR). 1932-yilda u Kommunistik partiyaga qoʻshildi. Viloyat partiya komiteti va Olmaotada sovet ishchilari uchun qisqa muddatli kurslarni tamomladi. 1931—1934-yillarda Irgiz viloyat kooperativ jamiyatida ishlagan. 1934-yilda Jabasak qishlogʻidagi qishloq kengashi raisi etib saylandi. 1939—1942-yillarda Irgiz viloyat plan komissiyasi raisi lavozimida ishlagan, u 8 oylik kurslarni tamomlagan. 1945—1946-yillarda Aqtoʻbe viloyati Oʻzinkoʻl qishlogʻi qishloq kengashi raisi boʻlgan. 1946-yilda Qorasoy kolxoziga rais etib tayinlanadi. 1934—1946-yillarda Uteu Xudoybergenov mehnatkashlar deputatlari Uzunkoʻl, keyin Jobasak, Shetirgiz ovullari ijroiya qoʻmitalari raisi boʻlgan. 1946-yildan Aqtoʻbe viloyati Irgiz tumanidagi „Qorasoy“ kolxozining raisi boʻlib ishlagan. Xudoybergenov rahbarligida kolxoz rejali koʻrsatkichlarni ortigʻi bilan bajardi, chorva mollari soni ikki baravar koʻpaydi. 1947-yilda kolxozning 71 bosh ot zotlari 71 bosh sigir boqdilar. SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1948-yil 23-iyuldagi farmoni bilan yuqori mukofot olgan.1947-yilda chorvachilik mahsuldorligi boʻyicha Xudaybergenov Uteu sotsialistik mehnat unvoniga sazovor boʻldi. SSSR Oliy Kengashining 3 va 4-chaqiriqlari deputati etib saylangan. Ikkita Lenin ordeni va SSSR medallari bilan mukofotlangan. Mukofotlar Uteu Xudoybergenov Sotsialistik Mehnat Qahramoni (1948) va ikki marta Lenin ordeni bilan taqdirlangan. Manbalar Sotsialistik Mehnat Qahramonlari 1956-yilda vafot etganlar 1901-yilda tugʻilganlar Lenin ordeni sohiblari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Sariq%20sassiqko%E2%80%98zan

Sariq sassiqko‘zan

Sariq sassiqkoʻzan (lot. Mustela eversmanii) – suvsarsimonlar oilasiga mansub yirtqich sut emizuvchi hayvon. Markaziy Osiyoda yashaydigan suvsarlarning bir turi hisoblanadi. Keng tarqalganligi, bir qator qoʻriqlanadigan hududlarda uchraydiganligi va yashash muhiti oʻzgarishiga sabrliligi tufayli u Qizil kitobga eng kam xavf ostidagai hayvonlar qatoriga kiritilgan. U odatda och sargʻish rangga ega boʻlib, oyoq-qoʻllari qoramtir va yuzida qora qashqasi bor. Oʻzining qarindoshi boʻlmish yevropada tarqalgan sassiqkoʻzanga nisbatan kattaligi jihatidan kattaroq va bosh suyagi ancha mustahkam tuzilgan. Sariq sassiqkoʻzan koʻchmanchi hayvon boʻlib. Oʻljasi, asosan, yersichqonlari qirib bitirmaguncha, odatda, faqat bir hududda yashashadi. U martdan maygacha juftlashadi va odatda ikki yoshda voyaga yetadi, umri davomida uch martadan oltita martagacha tugʻadi. Tavsifi Sariq sassiqkoʻzanlar tashqi tuzulishi jihatdan nisbatan Yevropadagi turlariga juda yaqin, ammo uning tanasi qisqaroq va tuklari ancha uzunroq hisoblanadi. Dumi qisqa boʻlib, tanasi uzunligining uchdan bir qismini tashkil qiladi. Uning toʻrt juft soʻrgʻichlari va yaxshi rivojlangan anal bezlari bor, ular oʻzini himoya qilish uchun purkaladigan oʻtkir sassoq hidli suyuqlik hosil qiladi. Erkaklarining tana uzunligi oʻrtacha 320 mm dan 562 mm gacha boʻladi, urgʻochilar esa oʻrtacha 290 mm dan 520 mm gacha boʻlishadi. Erkaklarning dumi uzunligi 80—183 mm, urgʻochilar uchun 290—520 mm ni tashkil qiladi. Vazni esa erkaklariniki 2,0 kg gacha, urgʻochilar esa 1,4 kg gacha boʻlishi mumkin. Soni Tekisliklarda tabiatan kam sonli, togʻ yonbagʻirlaridagi yashash joylarida juda kamyob. Hozirgi vaqtda tarixiy arealning 60% dan ortigʻi qishloq xoʻjaligi maqsadida oʻzlashtirib boʻlingan, tur faqatgina oʻzlashtirilmagan tuproqli choʻl va togʻ yonbagʻirlarida saqlanib qolgan. Uzoq muddatli qish paytida tur soni koʻp jihatdan ozuqa bazasi – kemiruvchilar soniga bogʻliq. Tarqalishi Sariq sassiqkoʻzan gʻarbda Yevropadan tortib janubiy Rossiya, shimoliy Gruziya, Qozogʻiston, Turkmaniston, Oʻzbekiston, Tojikiston va Qirgʻiziston orqali Moʻgʻuliston va gʻarbiy Xitoygacha tarqalgan. 2014-yilda u Nepalning Annapurna qoʻriqxonasi hududida 5050 m balandlikda qayd etilgan. Oʻzbekistonda tarqalishi Ustyurt (Qoraqalpogʻiston), Qizilqum sahrosi, Mirzachoʻl (Jizzax) va Qarshi choʻli (Qashqadaryo), Zarafshon daryosining vodiysi, Amudaryo va Sirdaryo, Buxoro va Samarqand vohasida tarqalgan. Manbalar Hayvonlar Qizil kitobga kiritilgan jonivorlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Vadim%20Yagodin

Vadim Yagodin

Vadim Yagodin – arxeolog, tarix fanlari doktori, professor, Oʻzbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Qoraqalpogʻiston boʻlimi bosh ilmiy xodimi. Tarjimayi holi Vadim Yagodin 1932-yilning 5-fevralida SSSRning Orenburg viloyatidagi Buzuluk tumanida tugʻilgan. Otasi Toʻrtkoʻldagi maktablaridan biriga musiqa oʻqituvchisi qilib yuborilishi natijasida Yagodinlar oilasi 1938-yilda Qoraqalpogʻistonga koʻchib keladi. Vadim Yagodin oʻrta maktabni Toʻrtkoʻlda tamomlagan. 1955-yilda N. G. Chernishevskiy nomidagi Ivanovo-Voznesenk davlat universitetining tarix fakultetini tugatgan. Institutni tamomlagandan keyin, Qoraqalpogʻiston madaniyat vazirligiga qarashli Nukus Oʻlkashunoslik muzeyida ish faoliyatini boshlaydi. Oʻzbekiston Fanlar akademiyasi Qoraqalpogʻiston majmua ilmiy-tadqiqot institutida arxeolog sifatida faoliyatini davom ettirdi. Yagodin 1963-yilda SSSR Fanlar akademiyasi Etnografiya institutida nomzodlik dissertatsiyasini himoya qiladi. 1991-yilda Moskva davlat universitetida „Oʻrta asrlarda Orol-Kaspiy dengizi oraligʻida yashagan chorvador-ovchilar“ mavzusida doktorlik dissertatsiyasini himoya qiladi. 1964-yildan 1968-yilgacha Oʻzbekiston Fanlar akademiyasi Qoraqalpogʻiston boʻlimi Tarix, til va adabiyot instituti katta ilmiy xodimi, 1969-yildan 1991-yilgacha shu institutning arxeologiya boʻlimini boshqaradi. 1992-yildan – Oʻzbekiston Fanlar akademiyasi Qoraqalpogʻiston boʻlimi Tarix, arxeologiya va etnografiya instituti direktori. 2015-yilda vafot etgan. Ilmiy faoliyati Vadim Nikolayevich Xorazm ekspeditsiyasi ishida faol ishtirok etadi. Universitetda oʻqish davomida akademik Sergey Tolstovga shogirdlikka tushib, Xorazm arxeologik-etnografik ekspeditsiyasida qatnashgan. V.Yagodin Xorazm arxeologik-etnografik ekspeditsiyasi rahbari, taniqli arxeolog olim Sergey Tolstovning shogirdidir. Qadimgi Xorazm yodgorliklaridan tashqari Ustyurt hududida ilk koʻchmanchilar qoldirgan ashyolarni (maketlar, dafn majmualari) oʻrganish uning asosiy ishi boʻlgan. Ustyurtning janubi-sharqiy qoyasi hududidagi bir qancha qabristonlarni toʻliq qazib tadqiq qiladi. Vadim Yagodin Oʻzbekiston, Qozogʻiston, Turkmaniston, Rossiya, Afgʻoniston va Iordaniya kabi davlatlarda oʻtkazilgan xalqaro arxeologik tadqiqot-ekspeditsiyalarida ishtirok etadi. 1995-yilda Qoraqalpoq-Avstraliya xalqaro arxeologik ekspeditsiyasi tuzilib, Yagodin unga rahbar etib tayinlanadi. Ekspeditsiya ishlari davomida Beruniy tumanidagi Aqchaxon qal’a va Toshxirmon yodgorliklarida tadqiq olib borildi. 200 ta ilmiy va ilmiy-ommabop ishlar, shu jumladan 7 ta monografiya, 1 ta darslik muallifi. Yagodin boshchiligidagi ekspeditsiya Xiva shahrida qazish ishlari olib boradi va shaharning yoshi 2500 yoshda ekanligini aniqladi. Vadim Nikolaevich Yagodin – 2 jildlik „Qoraqalpoq Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi tarixi“ning muallifi va tahrir hay’ati aʼzosi. Uning rahbarligida „Ustyurt janubi-sharqining qadimiy va oʻrta asr madaniyati“ nomli asarlar toʻplami nashr etildi. Yagodin rahbarligi va koʻmagida tarix fanlari boʻyicha 10 dan ortiq doktorlik va nomzodlik dissertatsiyalari himoya qilindi. 2006-yilda professor ilmiy unvoni berilgan. Vadim Yagodin Rossiya arxeologiya jamiyati a’zosi, Nyu York Fanlar akademiyasi a’zosi, Avstraliya ilmiy kengashi xalqaro eksperti, O‘zbekiston Fanlar akademiyasi Qoraqalpog‘iston bo‘limi Tarix va arxeologiya va etnografiya instituti nomzodlik dissertatsiyalari himoyasi bo‘yicha maxsus kengash raisi o‘rinbosari, Samarqand arxeologiya instituti qoshidagi doktorlik dissertatsiyalari himoyasi bo‘yicha maxsus kengash a’zosi. Kitoblari va tadqiqotlari Oilasi Vadim Yagodinning turmush oʻrtogʻi – L. P. Pavlovskaya Qoraqalpogʻistonning ixtiofaunasini oʻrgangan. Oʻgʻli – V.Yagodin ham arxeolog. Mukofotlari Qoraqalpogʻistonda xizmat koʻrsatgan madaniyat xodimi (1977) Fan arbobi (1983) „Mehnat shuhrati“ ordeni Xotira 2022-yil 28-aprel kuni Nukus shahri 34-sonli maktabda I. V. Savitskiy nomidagi davlat sanʼat muzeyi arxeologiya boʻlimi ilmiy xodimlari Vadim Yagodinning tavalludining 90 yilligiga bagʻishlab xotira kechasi oʻtkazdi. 2023-yil 12-may kuni Nukus shahrida arxeolog Vadim Nikolayevich Yagodinga bagʻishlangan „Orolbo'yi arxeologiyasida vadim Yagodinning ilmiy yutuqlari“ mavzusida respublika ilmiy anjumani oʻtkazildi. Manbalar Kishilar Olimlar Tarixchilar Oʻzbek tarixchilari Arxeologiya Etnografiya 1932-yilda tugʻilganlar 2015-yilda vafot etganlar Etnologlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Al-Baha%20mahalliy%20aeroporti

Al-Baha mahalliy aeroporti

Al-Baha ichki aeroporti () Saudiya Arabistonidagi Al-Baha viloyatining markazi Al-Baha shahriga xizmat koʻrsatadigan aeroportdir. Aeroport 1983-yil 1-iyunda ishga tushirilgan. Infratuzilmasi Aeroport oʻrtacha dengiz sathidan balandlikda joylashgan. U 07/25 deb belgilangan bitta uchish-qoʻnish yoʻlagiga ega, asfalt yuzasi ni tashkil qiladi. Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar Yana qarang Jizan mintaqaviy aeroporti Abxa xalqaro aeroporti Manbalar Saudiya Arabistoni aeroportlari Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Saudiya Arabistoni Aeroportlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Al-Vaj%20mahalliy%20aeroporti

Al-Vaj mahalliy aeroporti

Al-Vaj mahalliy aeroporti ()  – Saudiya Arabistonining Tabuk viloyatidagi Al-Vaj shahridagi aeroport. Aeroport 1984-yilda tashkil etilgan. Infratuzilmasi Aeroportdan oʻrtacha dengiz sathidan balandlikda joylashgan. U 15/33 deb belgilangan bitta uchish-qoʻnish yoʻlagiga ega, asfalt yuzasi ni tashkil qiladi. Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar Muntazam yoʻlovchilarga xizmat koʻrsatadigan aviakompaniyalar: Yana qarang Saudiya Arabistoni aeroportlari roʻyxati Saudia Tabuk viloyati Manbalar Saudiya Arabistoni aeroportlari Webarxiv andozasi wayback havolalari Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Saudiya Arabistoni Aeroportlar Tabuk viloyati

https://uz.wikipedia.org/wiki/Hoji%20Heybat%20masjidi

Hoji Heybat masjidi

Hoji Heybat masjidi () – XVIII asrga oid tarixiy masjid, Icheri-sheherning bir qismi boʻlib, Ozarbayjonning Boku shahri Kichik Gala koʻchasida joylashgan. Tarixi Hoji Heybat masjidi 1791-yilda (hijriy 1206) meʼmor Hoji Haybat Amir Ali oʻgʻli tomonidan qurilgan. Arxitekturaviy xususiyatlari Hoji Heybat kichik masjidlardan boʻlib, bir qator mahallalar orasida joylashgan. Qurilish rejasiga koʻra masjid toʻrtburchak shaklda boʻlib, binoning ichki qismida toʻrtburchak shakldagi vestibyul, xizmat koʻrsatish xonasi va namoz oʻqiydigan alohida xona mavjud. Masjid arxitekturaviy jihatdan mahalliy uslubda qurilgan boʻlib, tosh gumbazlar va qirrali ravoqlardan tashkil topgan. Binoning kirish qismi nisbatan soddaroq koʻrinishda boʻlib, aynan shu yerda Qur’on mavzulariga bagʻishlangan toj, epigrafik yozuvlar hamda yodgorlik meʼmori haqidagi maʼlumotlarga guvoh boʻlish mumkin. Masjidning ichki qismidagi burchaklardan biriga yodgorlik meʼmori va uning rafiqasi qabri joylashtirilgan. Galereya Masjidning turli tomondan koʻrinishi Manbalar Bokudagi masjidlar Masjidlar Ozarbayjondagi masjidlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Arar%20mahalliy%20aeroporti

Arar mahalliy aeroporti

Arar mahalliy aeroporti () Saudiya Arabistonidagi Shimoliy chegaralar viloyatining markazi Arar (shuningdek, ʻArʼar deb ham aytiladi) shahriga xizmat koʻrsatadigan aeroportdir. U 1981-yil 1-iyunda oʻz faoliyatini boshlagan. Infratuzilmasi Aeroport oʻrtacha dengiz sathidan balandlikda joylashgan. U 10/28 deb belgilangan bitta uchish-qoʻnish yoʻlagiga ega, asfalt yuzasi ni tashkil qiladi. Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar Yoʻlovchi Yana qarang Saudiya Arabistoni aeroportlari roʻyxati Saudia Qirol Abdulaziz xalqaro aeroporti Manbalar Saudiya Arabistoni aeroportlari Webarxiv andozasi wayback havolalari Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Saudiya Arabistoni Aeroportlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Ozarbayjonda%20Islom

Ozarbayjonda Islom

Ozarbayjonda islom diniga eʼtiqod qiluvchilar aholining ko'p qismini tashkil qiladi. Ammo bu mamlakat musulmon dunyosidagi eng dunyoviy davlat hisoblanadi. Turli hisobotlarga ko'ra, aholisining 97,3 foizi (CIA, 2020) yoki 99,2 foizi (Pew Research Center, 2006) musulmon. Shundan shia yoʻnalishi tarafdorlari (55-65%), ozchilik (35-45%) esa sunniylardir. Mamlakatdagi aksariyat shia musulmonlari ja'fariy mazhabiga, sunniy musulmonlar esa odatda hanafiy yoki shofiiy mazhabiga amal qilishadi. Sovet Ittifoqining ko'p o'n yillik ateistik siyosati tufayli Ozarbayjondagi musulmonlar etnik musulmon hisoblanadi. Shia mamlakatning gʻarbiy, markaziy va janubiy viloyatlarida keng tarqalgan. Odatda, Boku va Lankaran viloyati atrofidagi qishloqlarda shialikka, shimoliy hududlarda esa sunniylikka eʼtiqod qiluvchilar koʻp. Manbalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Gavharshod%20masjidi

Gavharshod masjidi

Gavharshod masjidi () Temuriylar davrida Eronning Razaviy Xuroson viloyatidagi Mashhad shahrida qurilgan katta jamoat masjidi boʻlib, hozirda Imom Rizo ziyoratgohi majmuasi ichidagi namozgohlardan biri sifatida xizmat qilmoqda. Tarixi Masjid temuriylar sulolasidan boʻlgan Shohruxning rafiqasi Gavharshod buyrugʻi bilan milodiy 1418-yilda qurilgan. Binoning meʼmori Shohruhning koʻplab buyuk binolari qurilishida mas’ul boʻlgan Gʻavmeddin Sheroziy edi, meʼmoriy va bezaklar uchun ishchi kuchi Sheroz va Isfahondan keltirilgan. Masjid Safaviylar va Qojarlar davrida bir necha marotaba taʼmirlangan. Uning toʻrtta ayvoni va oʻlchamli hovlisi bor, shuningdek, bir nechta shabistonlar ham mavjud. Masjid va uning hovlisi ichidagi mozaik koshinlar ustidagi turli yozuvlarda Shoh Abbos, Shoh Sultan Husayn, Shoh Sulaymon Safaviy kabi Safaviy shohlarining nomlari tilga olinadi va ularning ziyoratgohga boʻlgan ixloslari hamda masjid taʼmiriga qoʻshgan hissalari tasvirlanadi. Masjidning ikki qavatli gumbazi 1911-yilda hududning Rossiya imperiyasi qoʻshinlari tomonidan bombardimon qilinishi natijasida jiddiy shikastlangan. 1960-yillarda, dastlabki qurilganidan 5 asr oʻtgach, Gavharshod masjidi gumbazi jiddiy strukturaviy xavf ostida qoladi. Bunga asosiy sabab, vaqt oʻtishi bilan sodir boʻlgan turli zilzilalar, 1911-yilgi Rossiya bombardimonlari va Rizo Shohning masjidga hujumi natijasida yetkazilgan zararlar, hisoblaniladi. 1935-yildagi qoʻzgʻolon gumbazni qayta qurishni talab etadi. Muhammad Rizo Pahlaviyning buyrugʻi bilan 1960-yillarda qadimiy gumbazdagi koshinlar olib tashlanadi va tashqi tomoni demontaj qilinadi. Strukturaviy xavflarni bartaraf etish uchun temir karkas va sement qoplamali yangi tashqi qobiq quriladi. Keyin gumbaz asl nusxaga oʻxshash tarzda qayta plitka bilan qoplab chqilgan. Bunday taʼmirlash masjid holati uchun zarur boʻlsa-da, masjidning tarixiy oʻziga xosligini butunlay oʻzgarib ketadi. 1960-yillarda masjidning sharqiy ayvonida ham restavratsiya ishlari olib borilgan. U poydevorga tushirilgan va asl nusxadagi kabi bir xil estetik uslubda betondan qayta bunyod etilgan. 1979-yilgi Islom inqilobi voqeasidan soʻng Ziyoratgoh majmuasini toʻliq kengaytirish rejalashtirilgan, bunga koʻra, bir vaqtlar Govharshad masjidining orqa tomoniga „Sahn-e-Qods“ nomli yangi hovli va tarixiy bozor qoʻshilishi rejaashtirilgn edi. Dizayni Fors meʼmorchiligi olimi Arthur Pope mazkur masjidni taʼriflagan. Yana qarang Katta Xuroson Ali ar-Rizo Masjidlar roʻyxati Gavharshod masjidi isyoni Manbalar Havolalar Archnetning Goharshad masjidiga kirishi Temuriylar sulolasi Erondagi masjidlar Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Imom Rizo ziyoratgohi 15-asrdagi masjidlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Imom%20Husayn%20masjidi

Imom Husayn masjidi

Imom Husayn masjidi () – Ozarbayjonning Boku shahrida joylashgan masjid, 1896-yilda Adolf Eichler loyihasi asosida bunyod etilgan. Masjid Abdullah Shaig va Suleiman Tagizade koʻchalari kesishgan nuqtada joylashgan. Tarixi Imom Husayn masjidi qurilishining tashabbuskori Hoji Bobo Ashumov boʻlgan. Masjid Chemberkend massivida, amfiteatr tepaliklarida barpo etilgan. 1895-yilda Ashumov nemis arxitektori Adolf Eichlerni masjid qurilishini loyihalash uchun yollaydi. 1896-yilda esa bino toʻliq qurib bitkaziladi. Mahalliy aholi ushbu yangi binoni dastlab „Ashumov masjidi“ deb atashgan. Ozarbayjon Vazirlar Mahkamasining qaroriga binoan Imom Husayn masjidi „Mahalliy ahamiyatga ega boʻlgan tarixiy va madaniy yodgorlik“ hisoblanadi. Arxitekturasi Imom Husayn masjidi mahalliy meʼmorchilik uslubida qurilgan. Masjidning ichki qismi namozxona, qabulxona, ikkita yoʻlak va gumbazdan iborat. Bezatilgan mehrob zal oxirida, masjid derazalari esa gumbaz barabanida joylashgan. Masjidning kirish qismi stalaktitlar bilan bezatilgan boʻlib, shimoliy jabhaning yon qanot devorlari ana shundan stalaktitlar bilan toʻldirilgan. Mutaxassislar Imom Husayn masjidining ushbu qismini Kordova ibodataxonasining gʻarbiy jabhasiga qiyoslaydi. Manbalar Bokudagi masjidlar Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Masjidlar Ozarbayjondagi masjidlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Xonqa%20sanatoriyasi

Xonqa sanatoriyasi

Xonqa sanatoriyasi – Xorazm viloyati Xonqa tumani Qirqyop qishlogʻidagi Kattayop mahallasida qurilgan. Sanatoriya Amudaryo va Shovot kanali oʻrtasida joylashgan. Bino 3 qavatdan iborat. 14 gektar maydonni egallagan maskan bir vaqtning oʻzida 200 dan ortiq mijozlarga xizmat koʻrsatadi. Sanatoriya oʻzida yotoqxona, oshxona va tibbiyot maskanini birlashtirib turadi. „XONQA SANATORIYASI“ mas`uliyati cheklangan jamiyati sifatida 1993-yil 12-oktabrda davlat roʻyhatidan oʻtgan. Bemorlar katta va yorugʻ oshxona, kutubxona, sport maydonchasi, pochtadan foydalana oladilar. Qadimiy Xiva shahriga sayohatlar uyushtiriladi. Tarixi Dastlab ssanatoriya paxta tozalash zavodining dam olish sihatgohi sifatida oʻtgan asrning 60-yillarida tashkil etilgan. Keyinchalik Masharif Abdullayev bu majmuani sanatoriyaga aylantirishda katta xizmat koʻrsatgan. Ortiqboy Rahmatullayevning koʻmagi bilan 785 metr yer tagidan issiq madanli suv chiqrishga muvaffaq boʻlindi. Davolash yoʻnalishlari Sanatoriyada asosan yurak-qon tomirlari, asab tizimi, ginekologik va harakat-tayanchi bilan oʻgʻrigan bemorlarga xizmat koʻrsatiladi. Yod, brom va boshqa mikroelementlar bilan toʻyingan mineral manbalar davolash jarayonida ishlatiladi. Sanatoriyda bemorlar: – Zamonaviy tashxislash va davolash asbob-uskunalar; – fizioterapiya; – davolash badantarbiyasi va uqalash; – lazeroterapiya; – ignarefleksoterapiya; – parhez ovqatlanish usullari bilan davolanadilar. Yangiliklar Xonqa tumani hohimining 2016-yil 15-fevraldagi 187-q-sonli Tuman hududidagi mulkchilik shaklidan qatʼi nazar, barcha yuridik subyektlar hamda fuqarolarga qarashli avtomototransportlarni 2016-yilgi texnika koʻrigidan oʻtkazish qaroriga muvofiq Xonqa sanatoriyasidan 2 ta avtomobil texnik koʻrig oʻtkazildi.

https://uz.wikipedia.org/wiki/Hanafiylik

Hanafiylik

Hanafiylik – diniy-huquq mazhablaridan biri. Abu Hanifa Nu’mon ibn Sobit (q. Imomi Aʼzam) asos solgan. Hanafiylik qoidalari Abu Yusuf Yoqub (795-yil), Muhammad ash-Shayboniy (804-yil), Quduriy (1036-yil) va boshqa asarlarida ishlab chiqilgan. Bu mazhab tarafdorlari fiqhning 4 asosiy manbaini eʼtirof etish bilan birga boshqa mazhablar vakillariga nisbatan fiqh talablariga rioya etishning qiyos va ijtihod usullaridan kengroq foydalanadi. Bu mazhabning asosiy xususiyatlari quyidagilardan iborat: Qur’oni karimdan hukm olishda oyatlarning nosix va mansuxlarini obdon aniqlab olish; hadisi shariflardan huquqqa doirlarini shar’iy hukmlarga asos qilib olishda har bir hadisning sahihligiga katta eʼtibor berish va ularning nosix, mansuxligini chuqur aniqlash; sahobalarning ittifoqlik ila chiqargan qarorlari (ijmoʻ) hamda qiyos va ijtihod usullariga binoan huquqiy xulosa chiqarishdan tashqari istihson deb ataluvchi qoʻshimcha manbadan ham foydalanish. Hanafiylik  mazhabi oddiy huquq (urf-odat) dan ham huquqning keng mustaqil yordamchi manbai sifatida foydalanadi, bu hol hayotiy ehtiyojlarni va mahalliy odatlarni hisobga olib huquqiy qarorlar qabul qilish imkonini beradi. Bu mazhab qoidalari moʻtadilligi, birmuncha yumshoqligi, qulayligi, xalqlarning mahalliy anʼanalarini eʼtiborga olganligi sababli 11-asrdan boshlab shimol va sharqqa keng yoyilgan. Kichik Osiyo, Bolqon, Shim. Kavkaz, Qora dengiz, Volga boʻylari, Oʻrta Osiyo mamlakatlari, Afgʻoniston, Hindiston va Xitoyning olis hududlariga tarqalgan. Hozirgi davrda dunyo musulmonlarining qariyb yarmi, shu jumladan, yurtimiz musulmonlari hanafiylik mazhabiga amal qilgan holda musulmonchilik qonun-qoidalarini bajarib kelmoqda. Manbalar Sunniy Islom Sunniy fiqh mazhablari Sunniy islomiy yoʻnalishlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Gavharshod%20masjidi%20isyoni

Gavharshod masjidi isyoni

Goharshad masjidi isyoni () 1935-yil avgust oyida, Eronning Mashhad shahridagi Imom Rizo ziyoratgohida Pahlaviylar sulolasidan boʻlgan Rizoshohning gʻarbiylashtirish va dunyoviylik siyosatiga qarshi norozilik avj olgan davrida yuz bergan. Bu holat tarixda „qonli voqea“ sifatida tasvirlangan. Sabablari Shohning shia jamiyatiga qarshi gʻarbiylashtirish boʻyicha zoʻravonlik harakati 1935-yilning yozida Rizo Shoh anʼanaviy islom kiyimlarini taʼqiqlab, barcha erkaklarga yevropacha shlyapa kiyishga majbur boʻlishni buyurgan vaqtida adovat avj oldi. Hodisa Bu voqea 1935-yilda Rizo Shohning xalqni islomdan chiqarish harakatlariga javoban yuz bergan. Ruhoniylar Shohning „bid’atchi“ yangiliklarini, gʻarblashtirishni, korrupsiyani qoralagan, koʻplab savdogarlar va mahalliy aholi mazkur ziyoratgohdan panoh topgan, „Shoh – yangi Yaziddir“ kabi shiorlarni aytib, uni Umaviylar xalifalarga oʻxshatishgan. Toʻrt kun davomida mahalliy politsiya va armiya ziyoratgohni buzishdan bosh tortdi. Eronning Ozarbayjon viloyatidan qoʻshinlar yetib kelib, ziyoratgohga bostirib kirgach, oʻnlab odamlarni oʻldirilgan, yuzlab odamlarni yaralangan va shia ruhoniylari bilan Shoh oʻrtasidagi soʻnggi ayrilish bilan toʻqnashuv nihoyasiga yetdi. Zararlari Boqir al-Ulum ilmiy-tadqiqot institutining raqamlarni ataylab boʻrttirib koʻrsatganlik ehtimoli yuqori boʻlgan hisobotiga koʻra, Rizo Shoh qoʻshinlari tomonidan oʻldirilganlar soni 2000-5000 nafar orasida boʻlgan. Britaniya hisobotiga koʻra, bu raqamlarni ataylab past koʻrsatilgan boʻlishi mumkin, hodisa natijasida 2 ta armiya zobiti va 18 nafar askar halok boʻlgan; 2 ta askar itoatsizligi uchun oʻsha joyning oʻzida qatl etilgan; 1 nafar askar oʻz joniga qasd qilgan; qishloq aholisidan 800-1200 nafar inson oʻldirilgan, 100-500 nafar inson yarador qilingan va 800 nafari hibsga olingan. Yana qarang Makka terakti 1979-yil 20-noyabr Kashf-e hijob Abadan inqirozi Oq inqilob Eron inqilobi Yaqin Sharqdagi zamonaviy mojarolar roʻyxati Manbalar 1935-yilgi Erondagi qotilliklar Erondgi qirgʻinlar 1935-yilgi qirgʻinlar 1935-yilda Eron

https://uz.wikipedia.org/wiki/Saudiya%20Arabistoni%20aeroportlari%20ro%CA%BByxati

Saudiya Arabistoni aeroportlari roʻyxati

Bu Saudiya Arabistoni aeroportlarining turlari boʻyicha guruhlangan hamda joylashuvlari boʻyicha saralangan roʻyxati. Saudiya Arabistoni, rasman Saudiya Arabistoni Qirolligi, Oʻrta Sharqdagi eng yirik arab davlati. U shimol va shimoli-sharqda Iordaniya va Iroq, sharqda Kuvayt, Qatar, Bahrayn va Birlashgan Arab Amirliklari, janubi-sharqda Ummon Sultonligi hamda janubda Yaman bilan chegaradosh. Shimoli-sharqda Fors koʻrfazi hamda gʻarbda Qizil dengiz joylashgan]]. Poytaxti va eng yirik shahri – Ar-Riyod. Saudiya Arabistonining eng yirik aeroporti Jiddada joylashgan hamda Haj mavsumida koʻp foydalaniladi. Aeroportlar Nomlari qalin bilan koʻrsatilgan aeroportlar tijorat aviakompaniyalariga muntazam reyslar uchun xizmat koʻrsatadi. Manbalar Presidency of Civil Aviation  – IATA kodlarini oʻz ichiga oladi Saudiya Arabistoni aeroportlari Saudiya Arabistoni Aeroportlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Itoatsiz%20%28film%29

Itoatsiz (film)

"Itoatsiz" – 1981-yilda „Oʻzbekfilm“ kinostudiyasida, rejissyor Anatoliy Kabulov tomonidan suratga olingan sovet filmi. Qoraqalpoq yozuvchisi Toʻlepbergen Qayipbergenovning „Qoraqalpoq qizi“ romani asosida yaratilgan. Rollarda Bosh rollarda: Tamara Shakirova – Jumagul Nabi Rahimov – Dusenbay Karim Mirxadiyev – Turumbet Rollarni ijro etganlar: Natalya Richagova – Jumagul, Tamara Shakirova roli Sergey Shakurov – Tajim, Baxtiyor Qosimov roli Vyacheslav Shalevich – Embergenov, Azat Sharipov roli Adabiy va real asos Film yozuvchi Toʻlepbergen Qayipbergenovning „Qoraqalpogʻiston qizi“ romani asosida suratga olingan, ssenariy muallifi Grigoriy Maryanovskiy romanning rus tiliga tarjimasi muallifidir. Roman 1965-yilda yozilgan va birinchi marta 1968-yilda „Zvezda Vostoka“ jurnalida rus tilida nashr etilgan. Romanning ikkita tarjimasi bor – V. Gerasimova va G. Maryanovskiy, muallifning fikricha, G. Maryanovskiy tarjimasi V. Gerasimovanikiga qaraganda mazmun jihatdan ham, muallifning hikoya qilish uslubini saqlab qolish jihatidan ham muvaffaqiyatliroqdir. Roman real voqealarga asoslangan boʻlib, romanga T.Qayipbergenovning 1957-yilda birinchi qoraqalpoq komsomolchilaridan biri – bosh qahramon Jumagul Seitova haqida yozgan „Dadil qadam“ publitsistik essesi asos boʻldi. Biroq, ekranda asosan romanning ikkinchi qismidagi voqealar, bosh qahramon hayotining allaqachon voyaga yetgan davri, uning bolaligi va yoshligi filmdagi bir nechta qisqacha kirish qismida aks ettirilgan. epizodlar va film mualliflarining oʻzlari adabiy asosga rioya qilishni talab qilmadilar. Roman va filmdagi voqealarni tasvirlash tabiati juda hayratlanarli – film mualliflari tarixiy jihatdan aniq romanni amalda buzib, odatiy sharq mamlakatining romantiklashtirilgan qiyofasini yaratdilar („ular obyekt-plastmassa teksturasidan oʻchiriladi“ kino qon, chang, axloqsizlik, issiqlik, ter, quruqlik, och yuzlar. Ular „Muvaffaqiyatsiz“ qahramonlari harakat qilayotgan muhitni ham, ularning tashqi koʻrinishini ham izchil oʻzgartirib, estetiklashtiradi"), „Art jurnali“ tanqidchisi „Cinema“ jurnali film mualliflarining bunday pozitsiyasi sababini izlashga alohida maqola bagʻishlagan. Mukofotlari 1983-yilda film yaratgani uchun rejissyor Anatoliy Kabulov, ssenariy muallifi Grigoriy Maryanovskiy, operator Davron Abdullaev, bastakor Rumil Vildanov, aktrisalar Tamara Shakirova va Saloop Allamuratovalar Oʻzbekiston SSR Davlat mukofoti bilan taqdirlangan. Manbalar Qoraqalpogʻiston tarixi Oʻzbekfilm kinostudiyasi filmlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Bisha%20mahalliy%20aeroporti

Bisha mahalliy aeroporti

Bisha mahalliy aeroporti () Saudiya Arabistonining Asir viloyatidagi Bisha shahriga xizmat koʻrsatuvchi aeroportdir. U 1976-yil 1-iyunda ochilgan. Infratuzilmasi Aeroport oʻrtacha dengiz sathidan balandlikda joylashgan. U 18/36 deb belgilangan bitta uchish-qoʻnish yoʻlagiga ega, asfalt yuzasi ni tashkil qiladi. Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar Yana qarang Arar mahalliy aeroporti Saudiya Arabistoni aeroportlari roʻyxati Saudia Manbalar Asir viloyati Saudiya Arabistoni aeroportlari Webarxiv andozasi wayback havolalari Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Saudiya Arabistoni Aeroportlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Davadmi%20mahalliy%20aeroporti

Davadmi mahalliy aeroporti

Davadmi aeroporti () , shuningdek, Davadmi mahalliy aeroporti () nomi bilan ham tanilgan, Saudiya Arabistonining Ar-Riyod viloyatidagi Davadmi shahriga xizmat koʻrsatuvchi aeroportdir. Aeroport 2003-yilda tashkil etilgan. Aeroport Davadmi shahri markazidan gʻarbda, Najdda joylashgan. Aeroportda taxminan shimol-shimoli-gʻarbdan janub-janubi-sharq yoʻnalishidagi bitta uchish-qoʻnish yoʻlagi mavjud. 2003-yil aprel oyida shahardagi yangi aeroport Saudiya Arabistoni valiahd shahzodasi tomonidan ochildi. Infratuzilmasi Aeroportdan oʻrtacha dengiz sathidan balandlikda joylashgan. U 15/33 deb belgilangan bitta uchish-qoʻnish yoʻlagiga ega, asfalt yuzasi ni tashkil qiladi. Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar Muntazam yoʻlovchilarga xizmat koʻrsatadigan aviakompaniyalar: Yana qarang Saudia Saudiya Arabistoni aeroportlari roʻyxati Riyod viloyati Manbalar Saudiya Arabistoni aeroportlari Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Riyod viloyati

https://uz.wikipedia.org/wiki/Katqal%CA%BCa%20%28Shovot%20tumani%29

Katqalʼa (Shovot tumani)

Katqal’a – Xorazm viloyati, Shovot tumanida Urganchdan shahridan 21 km shimoli-gʻarbda Kat qishlog'i hududida joylashgan tarixiy obida. Katqal’a 9.5 gektar maydonni egallagan. Shovotdagi Katqala haqida Munis, Ogahiy, Abdukarim Buxoriy, 1741-yilda Xiva xonligiga tashrif buyurgan Gladishev, Muravin, 1753-yilda Xorazmga kelgan rukavkin, 1842-yilda sharqshunos A. L. Kun asarlarida yozilgan.. Oʻrganilish tarixi 1958-1960 yillarda G.Snesaryoʻv, E. E. Nerazik, va M.Vorobiyovalar tomonidan qal’a devorining yonginasida shurf solinadi. 1974-yil Oʻzbekiston Fanlar Akademiyasi Qoraqolpogʻiston filialining M.Mambetullayev,, Y.Manilov, Gʻ.Xodjaniyozovalar madaniy qatlamni oʻrgandilar. 1987-yil D.Chinyuxin, 1994-yil Sh. Matrasulov, R.Abdirimov, Q.Sobirov, 2002—2003-yillarda Sh. Martasulov, M.Mambetullayev, Gʻ.Xodjaniyozov, N.Yusupov, B.Sadullayev, Q.Masharipov singari arxeologlar qazishma ishlarini olib bordilar. 2005–2007 yillarda shaharda arxeologik tadqiqotlarni tarix fanlari nomzodlariQ.Masharipov, S. Davlatov, Q. Sobirov va B. Saʼdullaevlar olib bordilar. Ilmiy tadqiqotchilar yana shularni yozadilar: „Masjidning shimoliy qismida yozgi masjid va bitta xona hamda tashqariga chiqadigan yoʻlak ochib oʻrganildi. Shuningdek butun devor boʻylab masjidning umumiy rejalashtirilishini aniqlash uchun tozalash ishlari olib boriladi. Yozgi masjiddan qishqi zalga uchta eshik orqali kirilgan. Devorlar va pol ganch suvoqlar bilan suvalgan. Derazalar oʻyma ganch panjaralardan iborat boʻlgan. Bu erdan asosan XVIII–XIX asrlarga oid sopol buyumlar topildi“. Hayot bosqichlari B.Sadullayevning fikriga koʻra Katqal’a 5 ta hayot bosqichiga boʻlingan. Bular; 1. Mill.avv IV-III asrlar 2. Milodiy II-III asrlar 3. VI-VIII asrlar 4. IX asr oxiri XII asr boshlari 5. XVII asrdan 1960 yillargacha boʻlgan davrlar. 1974-yil Oʻzbekiston Fanlar Akademiyasi Qoraqolpogʻiston filialining M.Mambetullayev,, Y.Manilov, Gʻ.Xodjaniyozovalar Katqal’ada 4 ta hayot bosqichi boʻlgan deydilar. Bular quyidagilar: 1 – bosqich. Miloddan avvalgi IV- III asrlar 2 – bosqich. Milodiy VII–VIII asrlar 3 – bosqich. IX–XI asrlar 4 – bosqich. XVII–XIX asrlar. Yangiliklar Hozirgi kunda Shovot Katqal’asini B.Sadullayev tomonidan ilmiy izlanishlar olib borilmoqda. Manbalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Gurayat%20mahalliy%20aeroporti

Gurayat mahalliy aeroporti

Gurayat mahalliy aeroporti ()  – Saudiya Arabistonining Al-Jouf viloyatidagi Gurayat (shuningdek, Guriat yoki Qurayyat deb ham talaffuz qilinadi) shahriga xizmat koʻrsatuvchi aeroport. U Saudiyaning Jidda va Ar-Riyod shaharlariga muntazam parvozlarni taqdim etadi. Aeroport 1974-yilda tashkil etilgan. Infratuzilmasi Aeroport oʻrtacha dengiz sathidan balandlikda joylashgan. U 10/28 deb belgilangan bitta uchish-qoʻnish yoʻlagiga ega, asfalt yuzasi ni tashkil qiladi. Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar Muntazam yoʻlovchilarga xizmat koʻrsatadigan aviakompaniyalar : Yana qarang Saudiya Arabistoni aeroportlari roʻyxati Saudia Manbalar Saudiya Arabistoni aeroportlari Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Al-Jouf viloyati Saudiya Arabistoni Aeroportlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Turkman%20quloni

Turkman quloni

Turkman quloni (lot. Equus hemionus) – shuningdek, Kaspiy yovvoyi eshagi, Turkmaniston quloni yoki oddiygina qulon deb ataladi. Oʻrta Osiyodagi qulonlarning kenja turi. U 2016-yilda yoʻqolib ketish xavfi ostida deb eʼlon qilingan. Soʻnggi paytlarda bu turning populyatsiyasi mamlakatda kamayib ketgan, avvalgi joylarida esa asta-sekin koʻpayib bormoqda. 2005-yilda Turkmanistonda qulonlar soni 1295—1345 tani tashkil qilgan edi. Turkmanistondagi qulonlarning bu turi boʻyicha boshqa maʼlumotlar yoʻq. Tavsifi Turkman quloni qulonlarning eng katta kenja turlaridan biridir. Uzunligi oʻrtacha 200 smdan 250 smgacha boʻladi, ogʻirligi tahminan 200—240 kgni tashkil qiladi. Erkak qulonlar urgʻochilarga qaraganda kattaroq boʻladi. Turkman quloni och jigarrang, umurtqa pogʻonasi boʻylab qalin qora chiziq oʻtgan, orqa va qorinda oq dogʻlar bilan ajralib turadi. Yozda turkman qulonining yunglari toʻkiladi va jigarrangda boʻladi, qishda esa qalin kulrang-jigarrang yunglari yana qayta oʻsib chiqadi. Yashash tarzi Erkaklari yetakchiligida 4-5 urgʻochi va 3-4 yosh qulondan iborat poda hosil qiladi. 3 yoshdan oshgan erkak qulonlar podadan chiqarib yuboriladi. Kuzda qulonlar uyuri 100 va undan ortiq boshni tashkil qilishi mumkin. Juftlashish davri, odatda, may-iyun oylariga toʻgʻri keladi. Keyingi yil may-iyunda esa bolalaydi, bolalari juftlashish davrigacha onasidan ajramaydi. Boshoqli oʻsimliklar, shuvoq, shoʻra asosiy ozuqasi sanaladi. Tarqalishi Turkman quloni Oʻrta Osiyoning choʻllarida, dashtlarda, qurgʻoqchil yaylovlarda va butazorlarda yashaydi. Turkman qulonining tarqalish hududi shimoliy Eron, Afgʻoniston, Kaspiy dengizi, gʻarbiy Xitoy, Ukraina va janubiy Sibirgacha boʻlgan hududlarni qamrab oladi. U ilgari Qozogʻistonning Sarieshik-oʻtrov choʻlida yashagan. Biroq, u oʻsha joydan yoʻq boʻlib ketgan. Oʻzbekistonda tarqalishi XIX asrning oxirlarigacha Ustyurtda (Qoraqalpogʻiston) koʻp uchragan, XX asrning 30-yillariga kelib butunlay yoʻq boʻlib ketgan. 1982—1983-yillarda Turkmanistonning Qoplonqir qoʻriqxonasi hududidan 100 ta qulon Oʻzbekiston hududiga kirib kelgan. Buxoro ixtisoslashgan „Jayron“ pitomnikida yarim tuqunlikdagi qulonlar koʻpaytirilgan. Manbalar Qizil kitobga kiritilgan jonivorlar Hayvonlar Ustyurt Zoologiya Qo'riqxonalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Najron%20mintaqaviy%20aeroporti

Najron mintaqaviy aeroporti

Najron mintaqaviy aeroporti  – Saudiya Arabistonining Najron shahridagi aeroport. Uni 2011-yil 20-sentyabrda Najron viloyati hokimi Mishal bin Abdulloh tomonidan ochilgan. Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar Yana qarang Saudiya Arabistoni aeroportlari roʻyxati Najron Manbalar Saudiya Arabistoni aeroportlari Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Saudiya Arabistoni Aeroportlar Najron

https://uz.wikipedia.org/wiki/Yuriy%20Isroil

Yuriy Isroil

Isroil Yuriy Antoniyevich – sovet va rus meteorologi, Rossiya Fanlar akademiyasining akademigi (1994-yil, SSSR Akademiyasi muxbir aʼzosi). CNN maʼlumotlariga koʻra, u Vladimir Putinning prezidentlik davridagi eng nufuzli ilmiy maslahatchisi boʻlgan; Isroilning oʻzi bu bayonotni rad etdi. 1969—1972-yillarda SSSR Fanlar akademiyasining Amaliy geofizika institutiga, 1974—1991-yillarda SSSR Gidrometeorologiya va tabiiy muhitni nazorat qilish davlat qoʻmitasiga rahbarlik qilgan (1978-yilgacha – Gidrometeorologiya xizmati bosh boshqarmasi). 1990—2011-yillarda Global iqlim va ekologiya instituti (Roshidromet va RAS IGCE) asoschisi va birinchi direktori boʻlgan. U Iqlim oʻzgarishi boʻyicha hukumatlararo komissiya raisining oʻrinbosari va WMO vitse-prezidenti boʻlgan. SSSR Oliy Kengashi deputati (1979—1989), KPSS MK aʼzosi (1981—1990). Biografiyasi Yuriy Antoniyevichning oʻzi xotiralariga koʻra, uning otasi Antoniy Ivanovich Isroil, Estoniyada Viljandi shahri yaqinida tugʻilgan, millati estoniyalik, 1914-yilda Birinchi jahon urushiga ketgan. Inqilobdan keyin u harbiy tibbiyot institutini tamomlagan. Petrograd akademiyasida, Toshkentda polk shifokori boʻlib ishlagan, 1932-yilda kasallik tufayli demobilizatsiya qilingan va Oʻrta Osiyo Davlat universitetida ish boshlagan, tez orada odam va hayvonlar fiziologiyasi kafedrasini boshqargan. Onasi, Antonina Stepanovna Shatalina, millati rus, 1925-yilda Saratov universitetini tugatgandan soʻng, Toshkentda ish boshladi; keyinchalik Oʻrta Osiyo davlat universitetida ishladi, 1944-yilda doktorlik dissertatsiyasini himoya qildi va shu kafedraga A. I. Israel rahbarlik qilgan odam va hayvonlar fiziologiyasi kafedrasida professor boʻldi. Yuriy Isroil 1953-yilda Oʻrta Osiyo davlat universitetining fizika fakultetini fizika mutaxassisligi boʻyicha tamomlagan. Fedorov SSSR Gidrometeorologiya xizmati Amaliy geofizika institutiga asos solgach, Isroil u yerda ilmiy faoliyatini davom ettirib, 1963-yilda nomzodlik, 1969-yilda esa fizika-matematika fanlari sohasida doktorlik dissertatsiyasini himoya qildi. Xuddi shu yili u institut direktori lavozimida ilmiy rahbarini almashtirdi. 1970-yilda u SSSR Vazirlar Soveti huzuridagi Gidrometeorologiya xizmati Bosh boshqarmasi boshligʻining birinchi oʻrinbosari boʻldi. 1974-yilda Isroil Gidrometeorologiya xizmatini boshqargan, shuningdek, „Atmosfera fizikasi“ mutaxassisligi boʻyicha SSSR Fanlar akademiyasining professori va muxbir aʼzosi boʻlgan. Toʻrt yildan soʻng u Gidrometeorologiya davlat qoʻmitasi raisi lavozimiga tayinlandi. Oʻlimigacha u 1997-yilda Rossiya Fanlar akademiyasining Geografiya institutida yaratilgan Iqlim tizimidagi antropogen oʻzgarishlar laboratoriyasining (LAICS) tashkilotchisi va rahbari edi. Turkmaniston SSR (10-chaqiriq) va Qoraqalpogʻiston Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi (11-chaqiriq) dan SSSR Oliy Kengashining 10–11-chaqiriqlar (1979–1989) Millatlar Kengashi deputati. KPSS Markaziy taftish komissiyasi aʼzosi (1981–1990) lavozimlarida ishlagan. Manbalar Qoraqalpogʻiston ASSR Millatlar Kengashi deputatlari Oʻzbekiston Milliy universiteti bitiruvchilari Moskvada vafot etganlar 2014-yilda vafot etganlar 23-yanvarda vafot etganlar Toshkentda tugʻilganlar 1930-yilda tugʻilganlar 15-mayda tugʻilganlar Mehnat Qizil Bayroq ordeni sohiblari Oktabr Inqilobi ordeni sohiblari Lenin ordeni sohiblari Vatan oldidagi xizmatlari uchun 4-darajali ordeni sohiblari Vatan oldidagi xizmatlari uchun 3-darajali ordeni sohiblari Vatan oldidagi xizmatlari uchun 2-darajali ordeni sohiblari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Tuproqqal%27a%20%28Shovot%20tumani%29

Tuproqqal'a (Shovot tumani)

Tuproqqal’a – Xorazm viloyati Shovot tumani Anbar-Manoq qishlogʻida joylashgan. Shovotdagi Tuproqqal’a 4 gektar maydonni egallagan. Gʻayratdin Xodjaniyozovning Qadimgi Xorazm inshootlari monografiyasida Xorazm vohasida Tuproqqal’a nomi bilan 7 ta manzilgoh bor deb yozadi. Bular quydagilar; 1. Milodiy I-III asrlarga taluqli boʻlib Ellikqal’a tumanida (Qoraqolpogʻiston); 2. Mill.avv IV-III asrlarga taluqli Xorazm viloyati Shovot tumanida 3. Mill.avv IV-III asrlarga taluqli Xiva tumanida; 4. Mill.avv IV-III asrlarga taluqli Yangiariq tumanida; 5. Mill.avv IV-III asrlarga taluqli Hazorasp tumanida; 6 va 7 mill.avv V-III asrlarga taluqli Turkmanistonning Toshhovuz viloyatida joylashgan. Oʻrganilish tarixi 1999-2000 yillarda Xorazm Maʼmun akademiyasining Tarix, arxeologiya va falsafa boʻlimining hodimlari Shovot tumanidagi Tuproqqal’a majmuasini oʻrandilar. Tadqiqotchilar Tuproqqal’aning paydo boʻlishi va rivojlanish tarixi 3 bosqichdan iborat ekanligini yozadilar. GʻXodjaniyozovning Qadimgi Xorazm mudofa inshootlari monografiyasida Shovotdagi tuproqqal’a dumaloq shaklda boʻlganligini va uning diametri 260 metrga yaqinligini yozadi. Manbalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Vodiy%20ad-Davosir%20mahalliy%20aeroporti

Vodiy ad-Davosir mahalliy aeroporti

Vodiy ad-Davosir mahalliy aeroporti () Saudiya Arabistonining Riyod viloyatidagi Vodiy ad-Davosir shahriga xizmat koʻrsatuvchi aeroportdir. Aeroport 1990-yilda tashkil etilgan. Infratuzilmasi Aeroport oʻrtacha dengiz sathidan balandlikda joylashgan. U 10/28 deb belgilangan bitta uchish-qoʻnish yoʻlagiga ega, asfalt yuzasi ni tashkil qiladi. Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar Rejali yoʻlovchilarga xizmat koʻrsatadigan aviakompaniyalar : Shuningdek qarang Saudiya Arabistoni aeroportlari roʻyxati Manbalar Riyod viloyati Saudiya Arabistoni aeroportlari Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Saudiya Arabistoni Aeroportlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Yuriy%20Maksimov%20Pavlovich

Yuriy Maksimov Pavlovich

Yuriy Pavlovich Maksimov (30.06.1924, Tambov viloyati, Kryukovka qishlogʻi – 17.11.2002 , Moskva) – sovet harbiy qoʻmondoni, armiya generali (1982). Sovet Ittifoqi Qahramoni (1982). Janubiy yoʻnalish qoʻshinlari (1984 – 1985) va strategik raketa kuchlari (1985 – 1992) bosh qoʻmondoni – SSSR Mudofaa vazirining oʻrinbosari (1985 – 1991). KPSS Markaziy Komiteti aʼzosi (1986-1990). Biografiyasi Tambov viloyatining Kryukovka qishlogʻida (hozirgi Tambov viloyatining Michurin tumani tarkibiga kiradi) dehqon oilasida tugʻilgan. 1933-yildan beri oila Moskva yaqinidagi Baribino qishlogʻida yashagan. 1939-yilda Baribinodagi yetti yillik maktabni, 1942-yilda Domodedovodagi oʻrta maktabni tamomlagan. Ulugʻ Vatan Urushi Ulugʻ Vatan urushining birinchi oylarida u Moskvaga yaqinlashganda istehkomlarni qurish uchun safarbar qilindi. 1942-yil avgust oyida Qizil Armiya safiga chaqirildi. U 1943-yilda Birinchi Moskva pulemyot maktabini tamomlagan va oʻqishni tugatgandan soʻng darhol faol armiya safiga yuborilgan. Janubi-gʻarbiy frontda 3-gvardiya armiyasining 61-gvardiya miltiq diviziyasining 187-gvardiya otishma polkining pulemyot vzvod komandiri sifatida jang qilgan. 1943-yil iyul oyida Severskiy Donets daryosidagi jangda u ogʻir yaralangan, hushini yoʻqotgan va oilasiga oʻlim haqida xabar yuborilgan. Sogʻayib ketgach, u zobitlar malakasini oshirish kurslarini oldingi safda tamomladi. 1944-yildan u 2-Ukraina fronti, 3-Ukraina fronti, 4-Ukraina frontidagi 66-gvardiya otishma diviziyasining 195-gvardiya otishma polkining pulemyot rotasiga qoʻmondonlik qilgan. Urushdan keyingi davr Urushdan keyin u 1947-yilga qadar Karpat harbiy okrugidagi pulemyotchilar rotasiga qoʻmondonlik qilishni davom ettirdi va u akademiyaga oʻqishga yuborildi. 1950-yilda M. V. Frunze nomidagi Harbiy akademiyani tamomlagan. U gʻarbiy yoʻnalishda operator ofitseri, Bosh shtabning Bosh ekspluatatsiya boshqarmasida nazorat operatori boʻlib ishlagan. 1953-yil iyun oyidan yana armiyada: miltiq bataloni komandiri, 1953-yil sentyabrdan – 205-gvardiya miltiq polkining shtab boshligʻi, 1957-yil iyunidan – motorli miltiq diviziyasi komandirining oʻrinbosari, 1957-yil dekabrdan – motorli miltiq komandiri boʻlgan. 1961-yil sentyabrdan – Karpat harbiy okrugidagi 128-gvardiya motooʻq otish diviziyasining shtab boshligʻi. 1965-yilda Bosh shtab Harbiy akademiyasini oltin medal bilan tamomlagan. 1965-yil avgust oyidan boshlab u Leningrad harbiy okrugining 77-gvardiya motooʻqotar diviziyasiga (diviziya shtab-kvartirasi Arxangelskda) qoʻmondonlik qildi. 1968-yil martdan 1969-yil maygacha u chet elda xizmat safarida boʻlgan – Yaman Arab Respublikasida harbiy maslahatchi. 1969-yil noyabrdan – Belarus harbiy okrugi 28-qoʻshma qurolli armiyasi qoʻmondoni birinchi oʻrinbosari lavozimini egallagan. 1973-yil may oyidan – Qizil bayroqli Turkiston harbiy okrugi qoʻmondoni birinchi oʻrinbosari, 1976-yildan – Jazoirdagi sovet harbiy mutaxassislari guruhi rahbari boʻlgan. General-mayor (23.02.1967). General-leytenant (05.08.1974). General-polkovnik (16.02.1979). Afgʻon urushi 1979-yil dekabr oyida Sovet qoʻshinlari Afgʻonistonga kirdi va Afgʻoniston urushi boshlandi. Toʻgʻridan-toʻgʻri janglar Qizil Bayroqli Turkiston harbiy okrugi tarkibiga kirgan 40-qoʻshma qurolli armiya tomonidan amalga oshirildi. U uzoq vaqt Afgʻonistonda boʻlgan. SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1982-yil 5-iyuldagi farmoni bilan unga „davlat topshiriqlarini muvaffaqiyatli bajarganligi, koʻrsatilgan jasorat va qahramonlik uchun“ degan soʻz bilan Sovet Ittifoqi Qahramoni unvoni berilgan. Bundan tashqari, SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1982-yil 16-dekabrdagi farmoni bilan unga armiya generali harbiy unvoni ham berilgan. Xizmatning soʻnggi yillari 1984-yil sentyabr oyidan boshlab u Janubiy strategik yoʻnalishning bosh qoʻmondoni boʻlgan. 1985-yil 10-iyuldan – Strategik raketa kuchlari bosh qoʻmondoni – SSSR Mudofaa vazirining oʻrinbosari boʻlgan. 1991-yil 12-noyabrdan 1992-yil 20-martgacha – SSSR Strategik toʻxtatuvchi kuchlari bosh qoʻmondoni va 1992-yil 20-martdan 9-oktyabrgacha – Birlashgan Qurolli Kuchlar Strategik kuchlari qoʻmondoni lavozimlarida xizmat qilgan. Moskvada yashagan. U 2002-yil 17-noyabrda vafot etdi va Troekurovskoye qabristoniga dafn qilindi. SSSR Oliy Kengashi deputati: 10-chaqiriq Millatlar Kengashi (1979–1984) Qoraqalpogʻiston Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasidan, 11-chaqiriq Ittifoq Kengashi (1984–1989) Surxondaryo viloyatidan. 1989-1991-yillarda SSSR xalq deputati boʻlgan. 1981–1986-yillarda KPSS MK aʼzoligiga nomzod. 1986–1990-yillarda KPSS Markaziy Komiteti aʼzosi etib tayinlangan. Manbalar Qoraqalpogʻiston ASSR Millatlar Kengashi deputatlari Sovet Ittifoqining Oʻzbekiston SSRdan saylangan deputatlari Sovet—Afgʻon urushi odamlari Turkiston harbiy okrugi qoʻmondonlari SSSR Qurolli Kuchlarining 70 yilligi yubiley medali sohiblari Budapeshtni ozod qilganlik uchun medali sohiblari Ulugʻ Vatan urushidagi gʻalabaning 50 yilligi medali sohiblari Ulugʻ Vatan urushidagi gʻalabaning 40 yilligi medali sohiblari Ulugʻ Vatan urushidagi gʻalabaning 30 yilligi medali sohiblari Ulugʻ Vatan urushidagi gʻalabaning 20 yilligi medali sohiblari „1941-1945-yillardagi Ulugʻ Vatan urushida Germaniya ustidan qozonilgan gʻalaba uchun“ medali sohiblari Moskva mudofaasi uchun medali bilan mukofotlanganlar Jangovar xizmatlari uchun medali sohiblari Qizil Yulduz ordeni sohiblari 1-darajali Vatan urushi ordeni sovrindorlari Qizil Bayroq ordeni sohiblari Oktabr Inqilobi ordeni sohiblari Lenin ordeni sohiblari Sovet Ittifoqi Qahramonlari Alifbo boʻyicha shaxsiyatlar Moskvada vafot etganlar 2002-yilda vafot etganlar 17-noyabrda vafot etganlar 1924-yilda tugʻilganlar 30-iyunda tugʻilganlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Ostonabobo

Ostonabobo

Ostonabobo – Xorazm viloyati yangiariq tumani Ostonabobo qishlogʻida joylashgan. Yodgorlikning umumiy maydoni 2 gektarni tashkil etadi. Ostonabobo haqida Yahyo Gʻulomovning „Xorazmning sugʻorilish tarixi“ kitobida qisqacha toʻxtalib oʻtilgan.. Ostonabobo yodgorligi markazida Shayx Muxtor Vali maqbarasi va uning yonida katta va kichik masjid bor. Ostonabobo yodgorligi XIII asrning oxiri XIV asrga taalluuqli. Tuzilishi Yodgorlikning devorlari pishgan gʻishtdan qurilgan boʻlib koʻp xonali maqbara majmuasi sifatida tashkil etilgan. Maqbara zalining shimoli va janubidagi burchaklarida kichkina kirish joylari mavjud. Oʻrganilish tarixi 1974-yilda manzilgohdan sariq tusdagi koʻzalar va sirlangan idishlarning boʻlaklar topilgan. Topilgan sopol idishlar manzilgohda IX-XI asrlarda hayot mavjudligini koʻrsatadi. Manbalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Turaif%20mahalliy%20aeroporti

Turaif mahalliy aeroporti

Turaif mahalliy aeroporti () Saudiya Arabistonining Shimoliy chegaralar viloyatidagi Turaif shahriga xizmat koʻrsatuvchi aeroportdir. Eng yaqin aeroportlar: Arardagi Arar mahalliy aeroporti va Gurayatdagi Gurayat mahally aeroporti. Aeroport 1979-yilda tashkil etilgan. Infratuzilmasi Aeroport oʻrtacha dengiz sathidan balandlikda joylashgan. U 10/28 deb belgilangan bitta uchish-qoʻnish yoʻlagiga ega, asfalt yuzasi ni tashkil qiladi. Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar Muntazam yoʻlovchilarga xizmat koʻrsatadigan aviakompaniyalar : Yana qarang Saudia Saudiya Arabistoni aeroportlari roʻyxati Qirol Abdulaziz xalqaro aeroporti Manbalar Saudiya Arabistoni aeroportlari Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Saudiya Arabistoni Aeroportlar Shimoliy chegaralar viloyati

https://uz.wikipedia.org/wiki/Pia%20Maria

Pia Maria

Pia Mariya Außerlechner (2003-yil 21-mayda tugʻilgan), u Pia Mariya rolini ijro etadi, avstriyalik qoʻshiqchi. U DJ Lumix bilan birga Eurovision 2022 musiqalar tanlovida ni himoya qildi.

https://uz.wikipedia.org/wiki/AQSh%20Gran-prisi

AQSh Gran-prisi

Amerika Qo'shma Shtatlari Gran-prisi - 1908 yildan beri Amerika Grand Prize deb nomlanuvchi avtopoygalar musobaqasi. Gran-pri keyinchalik Formula-1 bo'yicha jahon chempionatining bir qismiga aylandi. , Gran-pri o'nta turli joyda 52 marta o'tkazilgan. 2012 yildan beri u har yili Texasning Ostin shahridagi Amerika qit'asida o'tkaziladi, 2020 yilda u COVID-19 pandemiyasi tufayli bekor qilingandan tashqari.

https://uz.wikipedia.org/wiki/Shakidagi%20Juma%20masjidi

Shakidagi Juma masjidi

Shaki Juma masjidi – 1900–1914-yillarda qurilgan tarixiy-meʼmoriy yodgorlik. Masjid Ozarbayjonning Shaki shahridagi Yuxari bosh davlat tarixiy-arxitektura qoʻriqxonasi hududida joylashgan. Shaki Juma masjidi Ozarbayjon Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001-yil 2-avgustdagi 132-sonli qarori bilan mahalliy ahamiyatga ega boʻlgan koʻchmas tarixiy va madaniy yodgorliklar roʻyxatiga kiritilgan. 2019-yil 7-iyul kuni tarixiy markaz shaharlardan hisoblanmish Shaki shahri Xon saroyi bilan birgalikda UNESCOning Butunjahon merosi roʻyxatiga kiritilgan. Shuningdek, shahar markazida joylashgan Juma masjidi ham Jahon merosi roʻyxatiga kiritilgan. Tarixi Juma masjidi 1900–1914-yillarda Shaki shahrining Dabbogʻxona (Koʻnchilik) kvartalida bunyod etilgan. Shuningdek, masjid yonida madrasa va yer osti hammomi ham qurilgan. Masjiddagi toshga oʻyib yozilgan sanalardan kelib chiqqan holda shuni aytish mumkinki, masjid qurilishi 1914-yilda qoʻshimcha ayvon, hujra va minora qurilishi bilan yakunlangan. Keyinchalik esa masjid yonida madrasa ham qurilgan boʻlib, ushbu madrasa masjid ayvoniga tutashib ketgan. Sovet istilosidan keyin Sovet istilosidan keyin 1928-yildan boshlab rasmiy tezlikda mamlakatda dinga qarshi kurash boshlanadi. Oʻsha yilning dekabr oyida Ozarbayjon Kompartiyasi Markaziy Komiteti koʻplab masjidlar, cherkovlar va sinagogalarni taʼlim dargohlari sifatida foydalanish maqsadida klublarga topshiradi. 1917-yilda Ozarbayjonda 3000 ta masjid mavjud boʻlgan boʻlsa, 1927-yilda ularning soni 1700 taga, 1933-yilda esa 17 taga tushadi. Shaki Juma masjidining minorasi ham ishgʻol qilinganidan keyin vayron qilib yuboriladi. Masjid binosidan esa sport maktabi sifatida foydalanilgan. Binoni sport zaliga moslashtirish maqsadida namozxonaning ichki balkoni ham olib tashlanadi. 1988-yilda masjid binosi yonib ketgan. 1989-yilda masjid maydoni boʻyicha oʻlchov ishlari olib boriladi va restavratsiya loyihasi tayyorlanadi. Masjid namozxonasida olib borilgan qazilma ishlarida ayvonning yon tomoni ichki devorning oʻrni topilib, ichki ayvon ham shu devor bilan birga qayta tiklanadi. Keyinchalik, devor bilan yopib yuborilgan derazalar qayta ochiladi va avvalgi oʻlchov chiziqlari asosida tiklanadi. Loyiha asosida interyerga 4 ta yirik ustunlar oʻrnatilib, masjid mehroblari qayta quriladi. Mustaqillikdan keyingi davr Masjid minorasi arxivdan topilgan fotosurat asosida loyihalashtiriladi va poydevordan boshlab 28,5 metr balandlikda qayta tiklanadi. Minorani restavratsiya qilish ishlari 1991-yilda yakunlanadi. Shaki Juma masjidi Ozarbayjon Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2000-yil 2-avgustdagi 132-son qarori bilan mahalliy ahamiyatga ega boʻlgan koʻchmas tarixiy va madaniy yodgorliklar roʻyxatiga kiritilgan. 2001-yildan boshlab Shaki shahrining tarixiy qismi UNESCOning Butunjahon merosi roʻyxatiga nomzod sifatida tanlab olinadi. 2019-yil 7-iyul kuni tarixiy markaz shaharlardan hisoblanmish Shaki shahri Xon saroyi bilan birgalikda UNESCOning Butunjahon merosi roʻyxatiga kiritiladi. Bu haqida Boku Kongress markazida boʻlib oʻtgan UNESCO Jahon merosi qoʻmitasining 43-sessiyasida qaror qabul qilinadi. Shaki shahrining tarixiy markazida joylashgan Shaki Juma masjidi ham Jahon merosi roʻyxatiga kiritiladi. 1993-yilda Shaki ijroiya qozisi Chingiz Afandiyevning koʻrsatmasi bilan bu yerda Shaki islom madrasasi ochiladi. Madrasa 1996-yilda Adliya vazirligi tomonidan davlat roʻyxatidan oʻtadi. Ushbu madrasada talabalar ham diniy, ham dunyoviy bilim olish imkoniyatiga ega hisoblanishadi. Arxitekturasi Shaki Juma masjidi qurilishida mahalliy qurilish materiallari, ohaktosh va pishiq gʻishtdan foydalanilgan. Inshootni qurish rejasiga koʻra ichki hovlida tosh va daraxtlar mavjud boʻladi, shuningdek, masjid arkli, ustunli zaldan iborat boʻlib, ular binodagi katta oʻtish joyini qoplash imkonini bergan. Yogʻochdan yasalgan oʻn pogʻonali minbar toʻr bilan bezatilgan. 28,5 m balandlikdagi minora masjid binosidan bir necha metr uzoqlikda qurilgan. Tepaga qarab ingichkalashib boruvchi minora gʻishtin va boʻrtma naqshlar bilan bezatilgan. Masjidning ichki koʻrinishi sodda tuzilgan. Binodan namozxona, hujralaridan esa madrasa sifatida foydalaniladi. „N“ shaklidagi masjid majmuasi ikki qavatli boʻlib, ikkinchi qavatda ayollar uchun alohida namoz oʻqish xonasi mavjud. Masjidning asosiy fasadi gʻishtin naqshlar bilan bezatilgan. Galereya Manbalar Ozarbayjon meʼmoriy yodgorliklari Masjidlar Ozarbayjondagi masjidlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Qandahordagi%20portlash%20%282021%29

Qandahordagi portlash (2021)

2021-yilning 15-oktabr kuni Afgʻonistonning Qandahor shahrida juma namozi vaqtida shia masjidi boʻlmish Fotima masjidi nomi bilan ham tanilgan Imom Bargah masjidida xudkush tomonidan portlash sodir etilib, kamida 65 kishi halok boʻlgan va 70 dan ortiq kishi jarohatlangan. Bombardimon hujumlari Mahalliy vaqt bilan soat 13:00 atrofida masjid darvozasi yaqiniga 4 ta bombachi yetib keldi, ulardan ikkitasi oʻzini portlatib, masjid ichidagi 3000 ga yaqin namozxonlar orasida terror hujumini davom ettirgan sheriklariga yoʻl ochdi keyin yana ikkita bomba ham portlatib yuborildi. Bu Qunduzdagi shia masjidida 46 kishining umriga zomin boʻlgan Xuroson viloyati – „Islomiy davlat“ boʻyniga olgan portlashdan bir hafta oʻtib sodir boʻlgan edi. Hujum ortidan Tolibon hukumati shia masjidlari xavfsizligini taʼminlashga vaʼda berdi, shuningdek, qurbonlarning oila aʼzolariga hamdardlik bildirdi va jinoyatchilarni javobgarlikka tortishga vaʼda qildi. Mas’uliyat daʼvosi „Islomiy davlat“ – Xuroson viloyati hujum uchun mas’uliyatni oʻz zimmasiga oldi, deya xabar beradi guruhning media boʻyicha masul kishisi Amaq. Manbalar Afg‘onistonda shia musulmonlariga qarshi zo‘ravonlik 2021-yilda Afg‘onistondagi terror hodisalari 2021-yil oktyabr oyida Afg'onistondagi voqealar 2021-yil oktyabr oyida Osiyodagi jinoyatlar Afg'oniston masjidlaridagi portlashlar 2021-yildagi ommaviy qotilliklar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Sharura%20mahalliy%20aeroporti

Sharura mahalliy aeroporti

Sharura mahalliy aeroporti () Saudiya Arabistonining Najron viloyatidagi Sharura shahriga xizmat koʻrsatadigan aeroportdir. Aeroport 1972-yilda tashkil etilgan. Infratuzilmasi Aeroport oʻrtacha dengiz sathidan balandlikda joylashgan. U 08/26 deb belgilangan bitta uchish-qoʻnish yoʻlagiga ega, asfalt yuzasi ni tashkil qiladi. Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar Quyidagi aviakompaniyalar aeroportdan muntazam yoʻlovchi parvozlarini amalga oshiradi: Yana qarang Saudiya Arabistoni aeroportlari roʻyxati Saudia Najron viloyati Manbalar Saudiya Arabistoni aeroportlari Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Sharura Aeroportlar Saudiya Arabistoni

https://uz.wikipedia.org/wiki/Rafha%20mahalliy%20aeroporti

Rafha mahalliy aeroporti

Rafha mahalliy aeroporti () Saudiya Arabistonining Shimoliy chegaralar viloyatidagi Rafha shahriga xizmat koʻrsatadigan aeroportdir. U Hafr al-Botin (taxminan deyarli yarmida joylashgan janubi-sharqda) va Arar (taxminan shimoli-gʻarbiy) shaharlari orasida joylashgan. Aeroport 1978-yilda tashkil etilgan. Aeroport oʻrtacha dengiz sathidan balandlikda joylashgan. U 11/29 deb belgilangan bitta uchish-qoʻnish yoʻlagiga ega, asfalt yuzasi ni tashkil qiladi. Aviakompaniyalar va yoʻnalishlar Muntazam yoʻlovchilarga xizmat koʻrsatadigan aviakompaniyalar: Yana qarang Saudiya Arabistoni aeroportlari roʻyxati Manbalar Saudiya Arabistoni aeroportlari Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Rafha Saudiya Arabistoni Aeroportlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Xonlar%20masjidi

Xonlar masjidi

Islam Xonlar masjidi () – Ozarbayjonning Boku shahrida joylashgan masjid, Icheri-sheherdagi diniy yodgorliklardan biri. Tarixi Xonlar masjidi XIX asrda aka-uka Xonlarovlar buyrugʻi bilan Mashadi Mirzo Gʻafar Ismoilov rejasiga koʻra qurilgan. Arxitekturasi Xonlar masjidi choʻzilgan toʻrtburchak shaklga ega boʻlib, aka-uka Xonlarovlarning xonadoniga yaqin turar-joy binolari bilan bir qatorda bunyod etilgan. Masjidning kirish qismi 3 ta teng qismga boʻlingan. Gulli naqshlar esa masjidning tashqi tomonini bezab turadi. Yana qarang Ozarbayjonda islom Manbalar Bokudagi masjidlar Ozarbayjondagi masjidlar Masjidlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Life%20Is%20Good%20%28Gord%20Bamford%20albomi%29

Life Is Good (Gord Bamford albomi)

Tanqidiy qabul Canadian Online Explorer- dan Jared Majeski albomga ijobiy baho berdi. u=U albomni "Bamford hayotiga juda shaxsiy va samimiy qarash" deb ataydi. Uning so‘zlariga ko‘ra, Bamford "ota-onasi, o‘tmishi va ehtiroslari haqida kuylaydi. Yaqinda birinchi farzandining tug‘ilishi bilan Bamfordning hayoti shunchaki yaxshi emas - bu ajoyib"[2]. Look up details 2004-yil albomlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Fred%20Griffits%20%28aktyor%29

Fred Griffits (aktyor)

Articles with hCards Frederik Devid Grifiz(1912 yil 8 mart).1994 yil 27 avgust) ingliz kino va televideniye aktyori.Hampri Jenningson tomonidan ishlab chiqilgan 1943 yilgi ,,Yong'inlar boshlandi,, nomli hujjatli filmda sobiq haydovchi sifatida rol ijro etgan,va keyingi 40 yillar mobaynida 150 yaqin asosiy rollarni ijro etgan ,1984 yil nafaqaga chiqishidan oldin ko'plab ,,Davom et","Iling","Bulting brozers" kabi skomedik filmlarda qatnashgan. Angliyalik erkak televideniye aktyorlari Ingliz erkak film aktyorlari 1994-yilda vafot etganlar 1912-yilda tugʻilganlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Xoja%20Marjonli%20masjidi

Xoja Marjonli masjidi

Xoja Marjonli masjidi () – Togʻli Qorabogʻ muxtor viloyati Shusha shahrida joylashgan masjid, hozirda Ozarbayjon nazorati ostidagi. Bino Shusha shahrining Xoʻja Marjonli mahallasi, Mirza Alakbar Sobir koʻchasida, poytaxt shahar Bokudan 350 km uzoqlikda joylashgan. Togʻli Qorabogʻ muxtor viloyati tarkibiga kiradi, 1992-yil 8-may kuni mahalliy arman kuchlari nazoratiga oʻtgan. 2020-yil 8-noyabr kuni Ozarbayjon kuchlari 2020-yilgi Togʻli Qorabogʻdagi qurolli toʻqnashuv paytidagi uch kunlik jangdan soʻng shaharni qaytarib olgan. Manbalar Havolalar Qorabogʻ yodgorliklari  Masjidlar Ozarbayjondagi masjidlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Eduard%20Sachau

Eduard Sachau

Carl Eduard Sachau (1845-yil 20-iyul, Neumünster, Germaniya – 1930-yil 17-sentyabr, Berlin, Germaniya) – nemis sharqshunosi. U Jozef Horovitz va Eugen Mittwochlarning ustozi hisoblanadi. Hayoti U Kiel va Leyptsig universitetlarida sharq tillarini oʻrgangan, 1867-yilda Halleda fan nomzodi ilmiy darajasini olgan. Sachau som tillari filologiyasining professori (1869-yil) va Vena universitetining professori (1872-yil), 1876-yilda esa Berlin universitetida professori boʻldi, u erda Sharq tillari yangi kafedrasining direktori etib tayinlangan (1887-yil). Sachau bir necha marta Yaqin Sharqqa sayohat qilgan va suryoniy va boshqa oromiy tillari boʻyicha ishi bilan mashhur boʻlgan. U katta ensklopedistlardan biri boʻlgan Al-Beruniy hayoti boʻyicha mutaxassis boʻlgan va Al-Beruniyning Hindiston haqidagi qomusiy asari Kitob taʼrix al-Hind (Hindiston asari) tarjimasini yozgan. Shuningdek Sachauning Xorazm haqidagi Zur Geschichte und Chronologie von Khwârizm asari oʻrta asrlardagi Xorazm tarixini yoritib bergan . Kielda talaba boʻlganida, u Teutonia Kiel birodarligining aʼzosi boʻlgan (1864-yil). U Vena va Prussiya Fanlar akademiyasining aʼzosi, Londondagi Qirollik Osiyo jamiyati va Amerika Sharq jamiyatining faxriy aʼzosi edi. Bagʻdod temir yoʻlini rejalashtirish va qurishda maslahatchi boʻlib ishlagan. Uning taniqli shogirdlari orasida Germaniyada zamonaviy islomshunoslik asoschisi Eugen Mittvoch ham bor edi. U 1902-yil oktyabr oyida Bodleian kutubxonasining 300 yilligi munosabati bilan Oksford universitetida fanlar doktori faxriy unvonini olgan. Biblografiyasi Inedita Syriaca. Eine Sammlung syrischer Übersetzungen von Schriften griechischer Profanliteratur. 1870-yil Zur Geschichte und Chronologie von Khwârizm. 1873-yil Chronologie orientalischer Völker, 1878, English translation. Chronology of Ancient Nations. 1879-yil Reise in Syrien und Mesopotamien. 1883-yil Muhammedanisches Recht nach schafiitischer Lehre. 1897-yil Am Euphrat und Tigris: Reisenotizen aus dem Winter 1897-1898. 1900-yil „Three Aramaic Papyri from Elephantine, Egypt“ in Smithsonian Institution Annual Report.1907-yil Alberuni’s India. An account of the religion, philosophy, literature, geography, chronology, astronomy, customs, laws and astrology of India about A. D. 1910-yil Die Chronik von Arbela, ein Beitrag zur Kenntnis des ältesten Christentums im Orient. 1915-yil Arabische Erzählungen aus der Zeit der Kalifen, Munchen: Hyperionverlag. 1920-yil Manbalar Havolalar Author Eduard Sachau 1845-yilda tugʻilganlar 1930-yilda vafot etganlar Berlinda vafot etganlar Sharqshunoslar Sharqshunoslik Fan doktorlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Pul-e%20Xishti%20masjidi

Pul-e Xishti masjidi

Pul-e Xishti masjidi ( jwmạt) Afgʻonistonning Kobul shahridagi eng katta masjiddir. Qadimgi Kobulning markazida joylashgan Pul-e Xishti masjidini katta moviy gumbazi orqali darhol aniqlash mumkin. Masjid 18-asr oxirida qurilgan, lekin kyinchalik 1960-yillarning oxirida Zohirshoh davrida qayta bunyod etilgan. U 1990-yillardagi janglarda shikastlangan, ammo 2019-yildan boshlab toʻliq tiklangan. Aksariyat kobulliklar 20-asr boshlarida bu masjidning imom-xatibi islom dinini qabul qilgan ingliz inson boʻlganini va imom masjiddagi lavozimidan voz kechib, Angliyaga qaytganini aytadilar. Galereya Yana qarang Afgʻonistonda Islom Manbalar Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Kobuldagi masjidlar 18-asr masjidlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Kichik%20Bozor%20masjidi

Kichik Bozor masjidi

Kichik Bozor masjidi () – Ozarbayjonning Lenkoran shahrida joylashgan masjid. Ozarbayjon Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2001-yil 2-avgustdagi qarori bilan masjid mahalliy ahamiyatga ega boʻlgan tarixiy va madaniy meʼmoriy yodgorlik sifatida davlat muhofazasiga olingan (4806-son). Tavsifi Kichik Bozor masjidi 1906-yilda bunyod etilgan. Masjid qurilishida, asosan, qizil pishiq gʻisht, mahalliy yogʻoch turlari va keramik plitkalardan foydalanilgan. Masjid nomi uning joylashgan hududi – Lenkoran markazi Kichik Bozor nomidan kelib chiqqan. Masjidning chap eshigini „Fujul-Fusah“ adabiy kengashi aʼzosi, usta Mammadhasan Najar, oʻng eshigini esa usta Mammadali yasagan. Masjid qurilganda uning yonida Guldesta nomi bilan mashhur boʻlgan muhtasham minora boʻlgan. Ushbu muhtasham minora 1930-yillarda Sovet istilosidan keyin „Dinga qarshi kurash“ shiori ostida buzib tashlangan. Masjid binosining uzunligi 26 metr, eni 10 metr, devorlarining qalinligi 1 metrni tashkil etadi. Asl minora sovet tuzumi tomonidan vayron qilinganidan soʻng qurilgan 24 metrli minorada oq gʻisht bilan qoplangan arabcha „Alloh“ yozuvi mavjud. Masjidda bir vaqtning oʻzida 250 kishi namoz oʻqishi mumkin. Galereya Yana qarang Katta bozor masjidi Manbalar Masjidlar Ozarbayjondagi masjidlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/2020-yilgi%20Yozgi%20Olimpiya%20o%27yinlarida%20kamondan%20otish%20-%20Saralash

2020-yilgi Yozgi Olimpiya o'yinlarida kamondan otish - Saralash

2020-yilgi Yozgi Olimpiada oʻyinlarida kamondan otish boʻyicha 128 ta saralash oʻrni mavjud: erkaklar uchun 64 va ayollar uchun 64ta. Malakaviy standartlar 2018 yilning mart oyida Jahon Kamondan otish musobaqalarida chiqarilgan.2020-yilgi Olimpiada oʻyinlari COVID-19 pandemiyasi tufayli 2021-yilga qoldirilgan. Har bir Milliy olimpiya qo'mitasida (MOQ) har bir gender uchun uchtadan ko'pi bilan oltita ishtirokchi ishtirok etishi mumkin. Muayyan genderlar uchun jamoalarni saralaydigan Milliy olimpia qomitasi jamoaviy musobaqaga uch a'zodan iborat jamoani yuborishi va har bir a'zoni individual musobaqada ishtirok etishi mumkin. Har bir gender uchun 12 ta jamoaviy o'rinlar mavjud, shuning uchun jamoaviy saralash orqali 36 kishi saralanadi. Boshqa barcha Milliy olimpiada qomitalari individual tadbirlar uchun har bir gender bo'yicha ko'pi bilan bitta kvota olishi mumkin.   Oltita o'rin mezbon davlat sifatida Yaponiyaga ajratilgan, yana to'rtta joy uch tomonlama komissiya tomonidan hal qilinadi. Qolgan 118 ta oʻrin kvalifikatsion jarayon orqali taqsimlanadi, bunda kamonchilar oʻzlari uchun shart boʻlmasa-da, oʻzlarining Milliy olimpiada qomitalari  uchun kvota oʻrinlarini oladilar.

https://uz.wikipedia.org/wiki/Shoh-Do%20Shamshira%20masjidi

Shoh-Do Shamshira masjidi

Shoh-Do Shamshira masjidi (, ), nomi „Ikki qilich shohi masjidi“ deb tarjima qilingan boʻlib, Afgʻonistonning Kobul shahridagi ikki qavatli sariq masjid (2-tuman) Andarabi yoʻlida, Kobul daryosi va Shoh-Do Shamshira koʻprigida shahar markazida joylashgan. Masjid Omonullaxon davrida (1919–1929) qurilgan. U Istanbuldagi Oʻrtakoʻy masjididan andoza olgan. Ushbu masjidning dizayni islom diniy meʼmorchiligi uchun juda gʻayrioddiy hisoblanadi. Uning italyancha dekorativ shlyapasi koʻrinishiga ega, baʼzilar „Afgʻon barokkosi“ deb taʼriflagan qiziqarli koʻrinishni oʻzida namoyon etadi. Masjid moʻgʻul sarkardasi Chin Temurxonning qabri yonida joylashgan boʻlib, u ham Markaziy Osiyoli temuriyzoda Boburning amakivachchasi boʻlgan. Chin Temur Hindistonning katta qismini zabt etishga yordam bergan. U asosiy vazifani bajargan Xanva jangi bilan mashhur. Masjiddan uncha uzoq boʻlmagan joyda Afgʻonistondan Hindistonga bostirib kirgan. Bu yerda shimoliy Hindiston (shu jumladan, zamonaviy Pokiston va Bangladesh)da musulmonlar hukmronligini oʻrnatgan Bobur va boshqa koʻplab mashhur musulmon qoʻmondonlarining maqbaralari joy olgan. Ziyoratgoh 2015-yil 19-martda Farxunda oʻldirilgan joy hisoblanadi. 2021-yil iyun oyida masjid toʻliq taʼmirlandi. Yana qarang Afgʻonistondagi masjidlar roʻyxati Manbalar Havolalar Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Kobuldagi masjidlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Mamar%20masjidi

Mamar masjidi

Mamar masjidi () – Ozarbayjonda joylashgan XVIII asrga oid masjid. Ozarbayjonning Gubadli tumani Mamar qishlogʻida joylashgan. Tarixi Mamar masjidi XVIII asrda bunyod etilgan. Masjiddan sovet davrida omborxona sifatida foydalanilgan. 1991-yilda Ozarbayjon mustaqillikka erishgach, masjid ibodatxona sifatida qayta ochilgan. 1993-yilda Birinchi Togʻli Qorabogʻ urushi natijasida Gubadli tumani hududi, jumladan, Mamar qishlogʻi ham arman qoʻshinlari tomonidan bosib olinadi. Ishgʻol paytida masjid choʻchqaxona sifatida ishlatilgan, bu Ozarbayjon rasmiylari va Islom hamkorlik tashkilotining jiddiy tanqidiga sabab boʻlgan. 2001-yilda Mamar masjidi Ozarbayjon Vazirlar Mahkamasi qarori bilan „mahalliy ahamiyatga ega meʼmoriy yodgorlik“ deb eʼlon qilingan. 2020-yil 30-oktyabrda Ozarbayjon Mamar qishlogʻini, jumladan, Mamar masjidini qaytarib oladi. Manbalar Ozarbayjondagi masjidlar Ozarbayjon meʼmoriy yodgorliklari Masjidlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Kam%20Air

Kam Air

Kam Air – Afgʻonistonning eng yirik xususiy aviakompaniyasi hisoblanadi. 2003-yilda tashkil etilgan Kam Air oʻn ikkita samolyoti va 1200 dan ortiq xodimga ega boʻlib, butun Afgʻoniston boʻylab muntazam ichki yoʻlovchilar hamda Markaziy, Janubiy Osiyo va Yaqin Sharqdagi yoʻnalishlarga xalqaro qatnovlarni amalga oshiradi. Kobul aeroportida oʻzining habiga ega. Tarixi Kam Air Afgʻonistonda tashkil etilgan birinchi xususiy aviakompaniya boʻlib, mahalliy ishbilarmon Zamarai Kamgarga tegishli Kamgar Group egalik qiladi. Kam Airning Operator sertifikati (AOC Nr. 001) 2003-yil avgust oyida Afgʻoniston Transport va fuqaro aviatsiyasi vazirligi tomonidan berilgan. Kam Airga Xalqaro fuqaro aviatsiyasi tashkiloti (ICAO) tomonidan uch harfli aviakompaniya kodi, KMF, Xalqaro havo transporti assotsiatsiyasi (IATA) tomonidan ikki harfli kod, RQ va moliyaviy kod 384 berilgan. Kam Airning birinchi parvozi 2003-yilning noyabr oyida Boeing 727-200 samolyotida Kobuldan Hirot va Mozori-Sharifga amalga oshirilgan boʻlsa, birinchi xalqaro reys 2004-yilning may oyida Kobul va Dubay oʻrtasida amalga oshirilgan edi. 2013-yil 25-yanvarda Amerika Qoʻshma Shtatlari Kam Airni AQSh armiyasining aviakompaniya Tojikistonga fuqarolik reyslarida afyun tashigani toʻgʻrisidagi tergoviga asoslanib, qora roʻyxatga kiritdi, aviakompaniya va Afgʻoniston hukumati bu daʼvoni rad etdi. Taqiq bir oydan keyin bekor qilindi. 2021-yil 24-fevralda Kam Air Afgʻonistonda birinchi marta ayollardan iborat ekipaj parvozini amalga oshirdi. Aviakompaniyaning birinchi va oxirgi afgʻon ayol uchuvchisi, oʻsha paytdagi 22 yoshli Mohadese Mirzaee ukrainalik kapitan Veronika Borisova bilan birgalikda Kobuldagi Hamid Karzay xalqaro aeroportidan Hirotga parvoz qilgan Boeing 737-500ni boshqargan. Parvoz jahon OAVlari eʼtiborini tortdi va birinchi boʻlib parvozni hujjatlashtirgan Josh Keyhill tomonidan yoritildi, keyinroq BBC News, Deutsche Welle va Business Insider nashrlarida ham bu haqda xabar berildi. Parvoz 90 daqiqa davom etdi. Afgʻoniston Islom Respublikasining qulashi munosabati bilan 2021-yil 15-avgustda mamlakatdagi barcha fuqarolik xizmatlari vaqtincha toʻxtatildi. Kam Air notinchlik paytida zarar koʻrmaslik uchun oʻz samolyotlarining bir qismini Eronga olib ketdi. Biroq, mahalliy reyslar 2021-yil 5-sentyabrda qayta tiklandi. Keyinroq xalqaro reyslar ham tiklandi. Tez-tez parvoz qilish dasturi Kam Air tez-tez parvoz qilish dasturi Orange Miles deb nomlangan sodiq aʼzolikni oʻz ichiga oladi. Parvoz manzillari 2023-yil sentyabr holatiga koʻra, Kam Air 16 ta yoʻnalishga parvoz qiladi. Ulardan toʻrttasi mahalliy, 12 tasi esa xalqarodir. Aviakompaniyaning mahalliy yoʻnalishlariga Kobul, Hirot, Mozori-Sharif va Qandahor kiradi. Xalqaroda esa Kam Air Istanbul, Anqara, Al-Quvayt, Ar-Riyod, Jidda, Dubay, Abu-Dabi, Tehron, Mashhad, Toshkent, Islomobod and Nyu-Dehli shaharlariga parvoz qiladi. Codeshare shartnomalari Kam Air quyidagi aviakompaniyalar bilan kodshering shartnomalariga ega: Air Arabia Interlayn hamkorlari Air India Flynas Malaysia Airlines Saudia Turk havo yoʻllari Vistara Aviaparki Joriy holati 2022-yil sentyabr holatiga koʻra, Kam Air oʻz parkida quyidagi samolyotlarga ega: 2021-yil avgust oyida Kam Air oʻz samolyotlarining bir qismini Kobulning qulashi va shahar aeroportini oʻrab olgan tartibsizliklar ortidan xavfsizlik nuqtai nazaridan vaqtincha saqlash uchun Eronga yubordi. Avval foydalanilgan samolyotlar Aviakompaniya ilgari quyidagi samolyotlardan foydalangan: 2 ta ATR 42 2 ta Airbus A320-200 6 ta Boeing 737-200 1 ta Boeing 737-400 2 ta Boeing 737-500 3 ta Boeing 737-800 AirExplore va Pegasus Airlines aviakompaniyalaridan ijaraga olingan 2 ta Boeing 767-200 1 ta Boeing 767-300 Ukrainian Wings aviakompaniyasidan ijaraga olingan 4 ta Fokker 100 Bek Air aviakompaniyasidan ijaraga olingan 2 ta McDonnell Duglas MD-82 5 ta McDonnell Duglas MD-83 (uchtasi Bravo Airways aviakompaniyasidan ijaraga olingan) 2 ta Saab 340 Air Urgadan ijaraga olingan Baxtsiz hodisalar va falokatlar 2005-yilning 3-fevralida Afgʻoniston gʻarbidagi Hirot xalqaro aeroportidan parvoz qilayotgan Phoenix Aviation tomonidan amalga oshirilgan Kam Air 904-reysida ishlagan Boeing 737-200 layneri yomon ob-havo sharoitida Kobul xalqaro aeroportiga yaqinlashayotganda radar ekranlaridan gʻoyib boʻldi. Gʻoyib boʻlishi ortidan Afgʻoniston armiyasi 96 yoʻlovchi va 8 ekipaj aʼzosini izlab keng koʻlamli qidiruv operatsiyasini amalga oshirdi. Samolyot qoldiqlari 2005-yilning 5-fevralida Kobul sharqidagi togʻlardan topildi. Bortdagi 104 kishining barchasi halok boʻlgan edi. 2010-yil 11-avgust kuni Duglas DC-8-63F YA-VIC Buyuk Britaniyaning Manston aeroportidan uchish chogʻida dum qismida yongʻin chiqdi. Samolyot Kabo-Verde orollari orqali Argentinaning Buenos Ayres shahriga xalqaro yuk reysini amalga oshirayotgan edi. Hodisaga ortiqcha yoqilgʻi va yuk massasining notoʻgʻri baholanishi tufayli samolyotning vazni boʻlgani tufayli yuzaga kelgan. Baxtsiz hodisa haqida xabardor boʻlgach, ekipaj Kabo-Verdega yoʻl oldi. U yerda oʻtkazilgan tekshiruv dumdagi zarbani tasdiqladi, ammo zarba koʻrsatkichi tahlili samolyot hali ham xavfsiz ekanligini koʻrsatdi. Hodisa havo hodisalarini tekshirish boʻlimi tomonidan tekshirilib, xavfsizlik boʻyicha turli tavsiyalar berdi. Keyinchalik Kam Airning Yevropa Ittifoqi hududida faoliyat yuritishi taqiqlandi. Hodisada ishtirok etgan uchta ekipaj ham ishdan boʻshatildi va Kam Air oʻzining ikkita DC-8 samolyotini xizmatdan olib qoʻyishini eʼlon qildi. 2018-yil yanvar oyida Kam Air Tolibonning Kobuldagi mehmonxonaga hujumi oqibatida toʻqqiz nafar xodimi – yetti ukrainalik va ikki venesuelalik xodimi halok boʻlgani haqida xabar berdi. Kam Air mehmonxonada xorijlik xodimlari uchun 50 ta xonani ijaraga olgan, ular Kobulning „eng qattiq qoʻriqlanadigan“ xonalaridan biri hisoblanadi. Halok boʻlganlarning besh nafari uchuvchi, toʻrt nafari esa ekipaj aʼzosi edi. Shundan soʻng aviakompaniyaning 50 dan ortiq xorijlik xodimlari mamlakatni tark etdilar va 26 yanvarga kelib uning toʻqqizta samolyotidan beshtasi xodimlar yetishmasligi sababli ucholmay qoldi. Shu sababdan koʻp sonli kundalik reyslar ham bekor qilindi. Manbalar Havolalar Afgʻoniston Aviakompaniyalar Markaziy Osiyo aviakompaniyalari Afgʻoniston aviakompaniyalari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Mamay%20masjidi

Mamay masjidi

Mamay masjidi () – Ozarbayjonning Shusha shahrida, poytaxt shahar Bokudan taxminan 350 kilometr (220 mi) uzoqlikda joylashgan masjid. Manzili: Shusha shahri Mamay mahallasi Gʻ. Asgarov koʻchasi. Shusha shahrida jami 17 ta mahalla mavjud boʻlib, Mamayi Shusha shahrining yuqoridagi 8 ta mahallasidan toʻrtinchisi hisoblanadi. Mamayi masjidi XIX asr oxiriga kelib Shushada faoliyat koʻrsatgan 17-masjid hisoblanadi. Shusha bosib olinishidan bir necha yil avval Mamayi masjidi, Ashagi Govhar Ogʻa masjidi, Yuxari Govhar ogʻa masjidi va Soatli masjidlari taʼmirlanadi. Cornell universitetining „Kavkaz merosi kuzatuvi“ sunʼiy yoʻldoshi hisobotiga koʻra, Togʻli Qorabogʻ respublikasi davrida masjid 2020-yilgacha oʻzgarmagan va yaxshi saqlanib qolgan. 2020-yilda Shusha ustidan uch kun davom etgan jangdan soʻng Mamayi masjidi Ozarbayjon nazorati ostiga oʻtgan. Yana qarang Yuxari Govhar ogʻa masjidi Ashagi Govhar Ogʻa masjidi Soatli masjidi Xoja Marjonli masjidi Guyulug masjidi Manbalar Havolalar Mamayi masjidining ishgʻol va vayronagarchilikdan oldingi ichki koʻrinishi Mamayi masjidining ishgʻol va vayronagarchilikdan oldingi tashqi koʻrinishi Qorabogʻ yodgorliklari Articles with permanently dead external links Masjidlar Ozarbayjondagi masjidlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Qeshm%20Air

Qeshm Air

Qeshm Air (, Hevapeimayi-ye Qeshm) – Eron aviakompaniyasi; bosh ofisi Tehronda joylashgan boʻlib, mahalliy va xalqaro yoʻlovchilarga muntazam qatnovlar hamda charter reyslarini amalga oshiradi. Aviakompaniya 1993-yilda Faraz Qeshm Airline sifatida tashkil etilgan. Qeshm Air Fars Air Qeshm aviakompaniyasidan farq qiladi. Tarixi Qeshm Air aviakompaniyasi 1993-yilda tashkil etilgan va oʻz xizmatlarini boshqa aviakompaniyalardan lizingga olingan samolyotlar orqali yoʻlga qoʻygan. Kompaniyaning dastlabki parvoz yoʻnalishlari Tehrondan Qeshmga va Tehrondan Dubayga boʻlgan. 2000-yilga kelib, Qeshm Air oʻz parkida yettita samolyotga ega edi. Aviaparki Joriy holati 2023-yil may holatiga koʻra, Qeshm Air aviaparki quyidagi samolyotlardan iborat: Avval foydalanilgan samolyotlar Qeshm Airlines ilgari ushbu samolyotlardan foydalangan: Airbus A300B4 Airbus A319-100 Airbus A321-100 Fokker 50 McDonnell Duglas MD-83 Tupolev Tu-154M Yakovlev Yak-40 Yakovlev Yak-42D Baxtsiz hodisalar va falokatlar 2001-yil 17-mayda Faraz Qeshm Airlinesning Yak-40 samolyoti Tehrondan Goʻrgon aeroportiga 30 kishi, jumladan Eron transport vaziri Rahmon Dadman, ikki vazir oʻrinbosari va yana yetti nafar parlament aʼzosi bilan uchib ketdi. Samolyot yomon ob-havo sharoiti tufayli yoʻnalishini oʻzgartirishga majbur boʻlgani va keyinchalik Eronning Sari shahri yaqinidagi Elburs togʻlarida qulagani aniqlangan. Bortdagilarning hammasi halok boʻlgan. Manbalar Havolalar Eron Aviakompaniyalar Eron brendlari Eron aviakompaniyalari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Zagros%20Airlines

Zagros Airlines

Zagros Airlines - bosh qarorgohi Tehronda joylashgan Eron aviakompaniyasi. Bazasi Mehrobod xalqaro aeroportida joylashgan. Tarixi Zagros Airlines 2005-yilda Eronning Obodon shahrida tashkil etilgan. Aviakompaniya Mehrobod xalqaro aeroporti va Mashhad xalqaro aeroportidan ekspluatatsion baza sifatida foydalanadi. 2007-yilda Zagros Airlines Tehrondan Suriya poytaxti Damashqqa parvoz qilib, birinchi xalqaro yo'nalishini boshladi. 2013-yil sentyabr oyida aviakompaniya Airbus A320-200 ni qabul qildi. 2016-yil yanvar oyida Zagros Airlines Erondagi birinchi A319 samolyotini sotib oldi. 2017-yil 14-martda aviakompaniya o‘zining birinchi A321-200 samolyotini Ukrainaning Khors Air aviakompaniyasidan nam lizing asosida sotib oldi. Parvoz manzillari 2023-yil may oyi holatiga ko'ra, Zagros Airlines aviakompaniyasi quyidagi yo‘nalishlarga parvozlarni amalga oshiradi: Aviaparki 2023-yil may holatiga ko'ra Zagros Airlines aviaparki quyidagi samolyotlardan iborat edi: Aviaparkining rivojlanishi 2017-yil iyun oyida aviakompaniya Airbus bilan 20 ta A320neo va 8 ta A330neo samolyotlariga buyurtma berish bo‘yicha memorandum imzolagani ma’lum qildi. Baxtsiz hodisalar va falokatlar 2016-yilning 28-yanvarida Zagros Airlines 4010-reysida Mashhad xalqaro aeroportining 31R uchish-qo‘nish yo‘lagiga qo‘nayotgan McDonnell Duglas MD-83 samolyoti (ro‘yxat raqami EP-ZAB) ob-havo sharoiti tufayli uchish-qo‘nish yo‘lagidan chiqib ketdi. Samolyot jiddiy shikastlangan, ammo jabrlanganlar yo'q. Eronlik birinchi ayol uchuvchi 2019-yil iyul oyida Zagros Airlines aviakompaniyasi ayol uchuvchiga ega bo‘lgan birinchi Eron avialayneriga aylandi, Neshat Jahondariy esa Eron inqilobidan keyin mamlakatdagi birinchi ayol uchuvchiga aylandi. Jahondariy xonim ayollar yetakchiligidagi ta’siri tufayli milliy boylik sifatida mashhur. Hozirda u mamlakatdagi eng yosh ayol uchuvchisi hisoblanadi. 2019-yilning oktyabr oyida, Jahandoriy Zagros Airlines bilan tanishganidan roppa-rosa 3 oy o‘tgach, u Eron va Yaqin Sharq mintaqasidagi birinchi toʻliq ayollar iborat ekipajning bir qismi edi. Bu Zagros Airlines kompaniyasining ayol rahbarligidagi obroʻsiga katta ta’sir koʻrsatdi. Manbalar Havolalar Eron brendlari Eron aviakompaniyalari Aviakompaniyalar Eron

https://uz.wikipedia.org/wiki/Red%20Wings%20Airlines

Red Wings Airlines

Red Wings Airlines – bu Rossiyaning mintaqaviy lessor aviakompaniyasi boʻlib, Moskva Domodedovo aeroportida bazasi joylashgan. Aviakompaniya muntazam yoʻlovchi va yuk tashish xizmatlarini koʻrsatadi. Tarixi Red Wings 1999-yilda Vnukovo aviataʼmirlash zavodining ruscha qisqartmasidan kelib chiqqan holda VARZ-400 nomi bilan tashkil etilgan. U nomini 2001-yilda Airlines 400 deb oʻzgartirdi, 2007-yilda esa hozirgi nomini oldi. Aviakompaniya rossiyalik magnat Aleksandr Lebedevga tegishli boʻlib, u yangi ishlab chiqilgan va foydalanishgan topshirilgan 210 yoʻlovchiga moʻljallangan zamonaviyTupolev Tu-204-100B ikki reaktivli rus samolyotlaridan foydalangan holda diskont aviakompaniya yaratmoqchi edi. Kompaniya aviaparkida oʻnta Tu-204-100B bor edi (oʻn birinchi Tu-204 2012-yil 29-dekabrda Vnukovo xalqaro aeroportida halokatga uchraganidan keyin hisobdan chiqarildi) va shuningdek, oʻzining Tu-204 avaiparkini toʻldirish uchun Airbus A320 hamda Airbus A321 samolyotlarini sotib olishga harakat qilgan edi. Lebedev shuningdek, Red Wingsning qardosh kompaniya boʻlishi kerak boʻlgan Germaniyaning Blue Wings charter aviakompaniyasining 49% ga egalik qilardi. Biroq, 2010-yil 13-yanvarda Blue Wings barcha faoliyatini toʻxtatdi va global moliyaviy inqiroz tufayli bankrotlik toʻgʻrisida ariza berdi. Vnukovoda 9268-reys halokatga uchraganidan soʻng, Rossiya aviatsiya maʼmurlari aviakompaniyaning ekspluatatsiyasi va parkiga texnik xizmat koʻrsatishni favqulodda tekshirishni boshladi, natijada tashuvchining sertifikati 2013-yil 4-fevralda bekor qilindi. Aviakompaniya bir kun oldin barcha operatsiyalarini toʻxtatdi va egasi Aleksandr Lebedev faoliyatini qayta tiklash rejalashtirilmaganini eʼlon qildi. 2013-yil 4-aprelda Aleksandr Lebedevning Milliy zaxira korporatsiyasi (MZK) () Red Wings Airlines Group „Guta“ ni ramziy bir rublga sotdi (bu holda lizingga olingan samolyotlar lizing beruvchi MZKga tegishli „Ilyushin Finance“ kompaniyasida qoldi). Red Wingsning yangi egalari parkni 10-15 ta samolyotga koʻpaytirishni rejalashtirdilar – aviakompaniya faqat Rossiya samolyotlarini sotib olmoqchi edi. 2013-yil 25-aprelda „Rossiya“ aviakompaniyasining oldingi bosh direktori Sergey Belov Red Wingsga rahbarlik qilishini eʼlon qildi. 2013-yil 18-iyunda Federal havo transporti agentligi Red Wingsning tijorat yoʻlovchi va yuk tashish sertifikatini yangiladi. Aviakompaniya 22-iyundan charter reyslarini, 12-iyuldan esa Moskvaga muntazam reyslarni tikladi. Red Wings va Nordavia oʻzlarining biznes kuchlarini oshirish uchun birlashishga qaror qilishdi. Ammo jarayon boshlanganda, birlashishni yakunlash yoki ikki aviakompaniyaning kelajakdagi biznes aloqalari va brending identifikatorlarini aniqlashtirish sanasi eʼlon qilinmadi. Reja dastlab Nordavia tomonidan buyurtma qilingan Airbus A320 samolyotlarini Red Wingsga yetkazib berishni nazarda tutgan. Yangi brend nomi birlashish tugagandan soʻng eʼlon qilinishi kerak edi. 2018-yil 20-sentyabrda Red Wings oʻzining rebrendingini eʼlon qildi. Yangilangan liveradagi birinchi samolyot 2018-yil oxirigacha yetkazilishi kerak boʻlgan Airbus A321 boʻlishi kutilgan edi. 2021-yil avgust oyida Red Wings aviakompaniyasi SSJ100 dvigatellarini texnik qoʻllab-quvvatlash maqsadida Birlashgan aviatsiya korporatsiyasi bilan qiymati 500 million dollarlik 20 yilga moʻljallangan birinchi shaxsiy xizmat koʻrsatish shartnomasini imzoladi. Ilgari faqat dvigatel ishlab chiqaruvchi PowerJet kompaniyasi aviakompaniyalar bilan har qanday texnik yordam shartnomalarini bevosita imzolash huquqiga ega boʻlishi mumkin edi. Parvoz manzillari Codeshare shartnomalari Hozirda Red Wings Airlines quyidagi aviakompaniyalar kodshering shartnomasiga ega: Smartavia Ural Airlines Aviaparki Joriy holati Red Wings aviaparki 2023-yil may holatiga koʻra quyidagi samolyotlardan iborat: Avval foydalanilgan samolyotlar Red Wings Airlines aviakompaniyasi ilgari quyidagi turdagi samolyotlardan foydalangan: Ilyushin Il-76 Tupolev Tu-154 Tupolev Tu-214 Baxtsiz hodisalar va falokatlar 2012-yil 29-dekabr, mahalliy vaqt bilan 16:35 (GMT 12:35), Red Wings Airlines 9268-reysida uchgan Tupolev TU-204-100V (Roʻyxatga olish raqami: RA-64047, c/n: 1450743164047, s/n, qurilgan yili: 2008-yil) samolyoti Vnukovo xalqaro aeroportida (VKO) 19-uchish-qoʻnish yoʻlagini bosib oʻtib, Chexiyaning Pardubitse aeroportidan qoʻnish vaqtida halokatga uchradi. Samolyot parchalanib ketdi va M3 trassasidan taxminan koʻtarilib toʻxtadi. Samolyot bortida sakkiz nafar ekipaj aʼzosi boʻlgan, ulardan besh nafari halok boʻldi, qolgan uch nafari ogʻir yaralandi. Vnukovodagi halokatli voqea Red Wings samolyotlari ishtirokidagi ikkinchi shunday voqea edi. Oldingisi toʻqqiz kun oldin, 2012-yil 20-dekabr kuni, Moskvadan Novosibirskka parvoz qilgan TU-204-100B samolyoti bilan sodir boʻlgan edi. Samolyot Tolmachevo aeroportidagi 25-uchish-qoʻnish yoʻlagidan masofada yoʻlakdan chiqib ketdi va ochiq maydonga chiqdi. Parvoz maʼlumotlarini yozib olish qurilmasining dastlabki koʻrsatkichlari shuni koʻrsatadiki, tormoz ishdan chiqishi, shuningdek, dvigatel quvvatini oʻzgartirish moslamasi bilan bogʻliq muammolar har ikkala halokatning asosiy sabablari boʻlib, qoʻshimcha parvozga yaroqlilik direktivalari chiqarildi. 2018-yilning 22-avgust kuni Red Wings Tu-204 samolyotining WZ808-reysi bilan Ufadan Sochiga parvoz qilayotgan Aviadvigatel PS-90 dvigatellaridan biri Ufa xalqaro aeroportidan havoga koʻtarilish chogʻida koʻtarilib ketdi va shundan soʻng yonib ketdi. Ekipaj hech qanday yongʻin belgilarini olmagan, avtomatik yongʻinni oʻchirish tizimi ishlamagan va qoʻlda yongʻinni oʻchirish orqali olov toʻliq oʻchirilmadi. Favqulodda xizmatlar samolyot qoʻngandan soʻng yongʻinni oʻchirishdi, yoʻlovchilar esa oʻng qoʻl eshiklari orqali evakuatsiya qilindi. Jarohatlanganlar yoʻq. Voqealarni tekshirish uchun Rosaviatsiya (Rossiya fuqaro aviatsiyasi boshqarmasi) komissiyasi tuzildi. Manbalar Havolalar Red Wings rasmiy veb-sayti Air 400 rasmiy veb-sayti (Arxiv) Rossiya Aviakompaniyalar Rossiya aviakompaniyalari Rossiya charter aviakompaniyalari Moskvada joylashgan kompaniyalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/FlyEgypt

FlyEgypt

flyEgypt Misrning lou-koster va charter aviakompaniyasi boʻlib, bosh ofisi Qohirada joylashgan. Tarixi Aviakompaniya 2014-yilda yagona toifali charter operatori sifatida tashkil etilgan va 2015-yilning 12-fevralida Qohira va Jidda oʻrtasidagi reys bilan faoliyat boshlagan. 2015-yil 11-iyulda u Syurix va Marsa Alam oʻrtasida haftalik mavsumiy xizmatni boshladi. Parvoz manzillari 2022-yil fevral holatiga koʻra, FlyEgypt quyidagi muntazam yoʻnalishlarga xizmat koʻrsatadi (mavsumiy charter operatsiyalari bundan mustasno): Aviaparki 2023-yil iyun holatiga koʻra, FlyEgypt aviaparki quyidagi samolyotlardan iborat: Manbalar Havolalar Lou-kosterlar Misr Aviakompaniyalar Yaqin Sharq aviakompaniyalari Misr aviakompaniyalari Qohirada joylashgan kompaniyalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Mavlono%20qabristoni

Mavlono qabristoni

Mavlono qabristoni — Namangan viloyatining Namangan shahrida joylashgan qabriston. Qabriston 110 gektar maydonni egallagan boʻlib Namangan shahrining eng katta va koʻplab ulugʻlarimiz dafn etilgan tabarruk joyi hisoblanadi. Manbalar Namangan viloyati Namangan viloyatidagi qabristonlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/IrAero

IrAero

IrAero – Rossiyaning Irkutsk shahrida joylashgan aviakompaniya. U mahalliy va xalqaro yoʻlovchilarga muntazam qatnovlar, charter va yuk qatnovlarini taklif qiladi. Asosiy bazasi Irkutsk aeroportida joylashgan. Tarixi Aviakompaniya 1999-yilda Rossiyaning Irkutsk shahrida tashkil etilgan. IrAero Turkiya, Ozarbayjon, Armaniston, Oʻzbekiston, Xitoyga xalqaro reyslarni amalga oshiradi (2023). Kompaniya qandaydir tarzda oʻz parvozlari uchun Visa va MasterCard tizimlari orqali toʻlovlar qabul qiladi. Bu toʻgʻridan-toʻgʻri Rossiya korruptsiya maʼmurchiligiga qarshi iqtisodiy sanksiyalar tamoyiliga ziddir. Parvoz manzillari IrAero Rossiyaning yirik shaharlari va kichikroq shaharchalariga hamda qoʻshni mamlakatlardagi bir nechta yoʻnalishlarga parvozlarni amalga oshiradi. Aviaparki Joriy holati 2022-yil iyul holatiga koʻra, IrAero floti quyidagi samolyotlardan iborat: Avval foydalanilgan samolyotlar Ilgari IrAero floti quyidagi samolyot turlarini ham oʻz ichiga olgan: Antonov An-140 Boeing 737-800 Boeing 777-200ER Baxtsiz hodisalar 2011-yil 8-avgustda Antonov An-24 (RA-46561) samolyotida amalga oshirilgan IrAero 103-reysi Chitadan parvoz oxirida qoʻnish vaqtida Blagoveshchensk yaqinidagi Ignatyevo aeroportida uchish-qoʻnish yoʻlagidan chiqib ketdi. Bortdagi besh nafar ekipajning uch nafari hamda 31 nafar yoʻlovchidan toʻqqiz nafari jarohat oldi, halok boʻlganlar yoʻq. Manbalar Havolalar Rossiya aviakompaniyalari Rossiya Aviakompaniyalar Irkutskda joylashgan kompaniyalar Rus brendlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Eron%20operatsiyasi

Eron operatsiyasi

Eron operatsiyasi, shuningdek, Angliya-Sovet Ittifoqining Eronga bostirib kirishi (, ‎ kod nomi – "Operatsiyaga rozilik" ()) – bir tomondan Buyuk Britaniya (shu jumladan Hindiston mustamlakachi qoʻshinlari), Avstraliya va SSSR, boshqa tomondan Eron Shahanshoh davlati oʻrtasida 1941-yil 25 avgust – 17 sentyabrda sodir boʻlgan qurolli toʻqnashuv. Operatsiya Eron neft konlarining xavfsizligini taʼminlash va Sovet Ittifoqiga taʼminot yoʻllarini ochish maqsadida amalga oshirildi („Fors yoʻlagi“ maqolasiga qarang). Eronga operatsiya uyushtirgan mamlakatlar Germaniya va uning ittifoqchilariga qarshi harbiy amaliyotlar olib bormoqda edi. Eron betaraflik mavqeiga ega boʻlishiga qaramay, Gitlerga qarshi koalitsiya tomonidan fashistlar Germaniyasining ittifoqchisi hisoblangan Rizo Pahlaviy operatsiya yakunida taxtdan agʻdarildi va uning kenja oʻgʻli Muhammad Shahanshoh boʻldi. Bosqin Eron davlatini hayratda qoldirdi. Eronliklar tomonidan faol qarshilik koʻrsatishni tashkil eta olmaslik ittifoqchilar tomonidan harbiy harakatlarni yanada olgʻa olib borishga sabab boʻldi. Shohni urush boshlanishidan oldin qurilgan avtomobil yoʻllari va transport yoʻllari tarmoqlarini tugatishni istamasligi Gitlerga qarshi koalitsiya uchun urushni sezilarli darajada osonlashtirdi va operatsiyani tezlashtirdi. Buyuk davlatlar Eronning qoʻshinlari qurollansizlantirilganiga qaramay, Tehron konferensiyasida ularning rahbarlari davlat mustaqilligi va hududiy yaxlitligini saqlashdan manfaatdor ekanliklarini tasdiqladilar. Ikkinchi Jahon urushi yillarida Lend-lizing dasturi boʻyicha tovarlarning 34 foizi Fors koridori orqali Sovet Ittifoqiga yetkazib berildi+. Britaniya imperiyasi oʻz qoʻshinlarini Erondan mart oyida, Sovet Ittifoqi – 1946-yil may oyida olib chiqishni yakunladi. Dastlabki shartlar 1925-yilda, fuqarolar urushi, tartibsizliklar va xorijiy intervensiya tugaganidan bir necha yil oʻtgach, Forsda Shoh Rizo Pahlaviy hokimiyatga keldi. Keyinchalik, 1935-yilda u xorijiy elchilardan rasmiy yozishmalarda „Eron“ atamasini – mahalliy aholi orasida keng tarqalgan davlatning tarixiy nomini ishlatishni soʻradi. Pahlaviy mamlakatni iqtisodiy, madaniy va harbiy jihatdan modernizatsiya qilishning ulkan dasturini amalga oshirishga kirishdi. Qojarlar davrida parchalanib ketgan va yakkalanib qolgan davlat boʻlgan Eron shiddat bilan zamonaviy sanoat davlatiga aylanib bordi. Bundan tashqari, Shohning harakatlari tufayli bir qator muhim infratuzilma obyektlarini qurish, shaharlarni urbanizatsiya qilish, transport yoʻllari tarmogʻini koʻpaytirish va maktablar qurishga erishildi. Rizoshoh ham betaraflik siyosatini olib bordi, biroq mamlakatni modernizatsiya qilish boʻyicha oʻzining ulkan rejalarini yanada amalga oshirish uchun unga Gʻarbdan iqtisodiy yordam, jumladan, moliyaviy yordam kerak edi. 1941-yil 22-iyunda Barbarossa operatsiyasi boshlangandan soʻng, Britaniya imperiyasi va Sovet Ittifoqi bir-biriga nisbatan ittifoqchi pozitsiyalarni egalladi, bu Eronga bostirib kirish uchun asosiy shart boʻlib xizmat qildi. Wehrmachtning SSSRga muntazam hujumi munosabati bilan Trans-Eron temir yoʻli hududidan oʻtuvchi Fors yoʻlagi AQSh tomonidan amalga oshirilgan kredit-lizing dasturini amalga oshirishning eng oson usullaridan biri edi. Britaniya va Sovet muhandislari bu temir yoʻlning ulkan ahamiyatini tan oldilar va uni diqqat bilan kuzatib borishga harakat qildilar. Nemis suv osti kemalarining Ittifoqdosh dengiz konvoylariga hujumlari sonining koʻpayishi va Arxangelsk viloyatida dengizning muz bilan qoplanishi shimoliy dengiz yoʻlidan foydalanishning potensial xavfining oshishiga olib keldi, buning natijasida intensiv cheksiz harakatlar zarurati paydo boʻldi. Trans-Eron temir yoʻlidan foydalanish sezilarli darajada oshdi. Bundan tashqari, Sovet hukumati, ehtimol, Eron Ozarbayjonini va Turkmansahrani („Turkman dashti“) oʻz davlati tarkibiga kiritishga, shuningdek, Eronda hokimiyat tepasiga kommunistlarni olib kelishga harakat qilgandir. Buyuk Britaniya va SSSRning Eronga bosimi keskinlikning kuchayishiga va Tehronda Britaniyaga qarshi ommaviy namoyishlarning kuchayishiga olib keldi, inglizlarning fikriga koʻra, namoyishlarni nemisparastlar uyushtirgan edi . Eronning strategik mavqei sovet neftga boy rayonlari va Qizil Armiyaning orqa qismi xavfsizligiga toʻsqinlik qilib, Hindiston va Oʻrta yer dengizi oʻrtasidagi Britaniya harbiy yoʻllariga xavf tugʻdirdi . Gitlerga qarshi koalitsiyaning nemis ishchilari va diplomatlarini Erondan chiqarib yuborish haqidagi talablari shoh tomonidan rad etildi. Britaniya diplomatik missiyasi maʼlumotlariga koʻra, 1940-yilda Eronda mingga yaqin nemis ishlagan. „Ettelaat“ gazetasining maʼlumotlariga koʻra, nemislar soni 690 kishini tashkil etdi, xorijliklarning 4630 nafar chet davlat fuqarolari, shu jumladan 2590 britaniyalik edi. Avstraliyalik tarixchi Joan Byumont Eronda yashovchi nemislar sonini „3 ming kishidan koʻp emas“ deb hisoblagan, ammo ularning taʼsiri strategik ahamiyatga ega boʻlgan sanoat, transport tarmogʻi va aloqa sohalarida bandligi tufayli real sonlarga nomutanosib hisoblangan . Eron bir necha yillar davomida Germaniya imperiyasi bilan aloqalarni oʻrnatib, Rossiya imperiyasining va keyinchalik Sovet Ittifoqining tashqi siyosiy ambitsiyalariga qarshi turishga harakat qildi. Shu bilan birga, Eron Germaniya bilan iqtisodiy aloqalarni oʻrnatdi, chunki nemislar ingliz va ruslarga xos boʻlgan tajovuzkor mustamlaka siyosatini olib bormagan. Aynan shu tufayli Eron diplomatik vakillari Vermaxt tomonidan bosib olingan Yevropadan bir yarim mingdan ortiq yahudiylarni olib chiqib ketishga muvaffaq boʻldi va ularga yashirincha Fors fuqaroligini kafolatladi. Inglizlar Eronni fashistlar Germaniyasi va nemisparast siyosatini qoʻllab-quvvatlaganlikda ayblay boshladilar. Ikkinchi jahon urushi boshida davlat tomonidan betaraflik pozitsiyasiga ega boʻlishiga qaramay, Eron Abadan neftni qayta ishlash zavodini Angliya-Fors neft kompaniyasining qoʻliga oʻtishidan choʻchigan. Buyuk Britaniya bundan katta iqtisodiy manfaatdor edi. 1940-yilda 8 million tonna neft qazib olinishi bilan ittifoqchilar harbiy va iqtisodiy faoliyatlarida bunga eng katta ahamiyat berdilar. Tanglikning birinchi bosqichi 1931-yilda Rizo Pahlaviy tomonidan D’Arcy imtiyozlari munosabati bilan yuzaga keldi. Bu Britaniyaga Fors neftini sotishning mutlaq huquqini berdi, Eron bundan atigi 10-16% foyda oldi. Buyuk Britaniya va SSSR bosimi ostida eronliklar Germaniya bilan savdo aloqalarini cheklay boshladilar. Rizo Pahlaviy agressiv pozitsiyani egallamadi, bu esa Buyuk Britaniya va Sovet Ittifoqining ancha kuchli taʼsiri bilan bogʻliq edi. Oʻsha paytda Britaniya qoʻshinlari oʻzlari bosib olgan Iroqda allaqachon mustahkam oʻrnashib olgan edi. Shunday qilib, operatsiya boshlangan paytda Iroqdagi qoʻshinlar Eronning gʻarbiy chegarasiga toʻplanishdi. Operatsiyaning borishi Toʻsatdan, hech qanday sababsiz bosqin boshlandi. Amaliyot boshlangan vaqtda Eron hukumati 19-iyul va 17-avgust kunlari mos ravishda nemislarni Eron hududidan chiqarib yuborish talabi bilan ikkita diplomatik nota oldi. 17-avgust kuni topshirilgan ikkinchi notaning matni Bosh vazir Ali Mansur tomonidan yashirin ultimatum sifatida baholandi. Keyinchalik, Hindiston general-gubernatori Archibald Vevel oʻz joʻnatmasida shunday deb yozgan edi: „… aftidan, Eron hukumati inglizlarning Xuzistonga muddatidan oldin oldinga siljishini kutgan va shu sababli Ahvazga yengil va oʻrta tanklarni oʻz ichiga olgan qoʻshimcha kuchlarni yuborgan“ . Bosqinchilik operatsiyasi boshlanganidan koʻp oʻtmay, Shoh Britaniya va Sovet elchilari Rider Ballard va Andrey Smirnovni chaqirdi. U elchilar davlatlarining qaysi asosda uning mamlakatiga bostirib kirganligi va nima uchun urush eʼlon qilmaganliklarini soʻradi. Ikkalasi ham bunga Eronda „nemis vakillari“ning borligi sabab boʻlgan deb javob berdi. Rizo Pahlaviy, agar u nemislarni joʻnatishni buyursa, hujum davom etadimi, deb soʻraganida, javob boʻlmadi. Shoh Ruzveltga telegramma yuborib, undan keyingi harbiy harakatlarga yoʻl qoʻymaslikni soʻradi. Qoʻshma Shtatlar betaraflik pozitsiyasini egalladi, shuning uchun mojaroga taʼsir qilishni xohlamadi va Ruzvelt Pahlaviyga uning iltimosini qondira olmasligini aytdi. Shuningdek, prezident davlatning „hududiy yaxlitlikka“ hurmat koʻrsatilishiga umid bildirdi. . Harbiy harakatlar boshlanishi Bosqin Fors koʻrfazidan Buyuk Britaniya va Avstraliya harbiy-dengiz kuchlari, Britaniya imperiyasining quruqlik va havo boʻlinmalari hamda qurolli kuchlari tomonidan boshlandi. Janubiy Kavkazdan aviatsiya va Kaspiy harbiy flotiliyasi koʻmagida general Dmitriy Kozlov boshchiligidagi Zakavkaz frontining 44, 47-armiyalari va 53- SAVO armiyasi Eronning shimoliy qismiga kirdi. Operatsiyada mingga yaqin T-26 tanklari qatnashdi. Eron janubida operatsiya boshlanganidan 6 kun oʻtgach, Iroqdagi qoʻmondonligi general-leytenant Edvard Kuinan boʻlinmasi Fors-Iroq kuchlari nomini oldi, uning tarkibiga 8 va 10-hind piyoda diviziyalari, 2-alohida zirhli brigada kirgan. Keyinchalik 9-zirhli brigada tarkibiga kirgan Britaniya 1-otliq diviziyasi, 4-otliq brigadasi va jami 200 000 kishidan iborat 21-hind piyoda brigadasi aviatsiya, tank va artilleriya boʻlinmalari yordamga keldi. Harbiy harakatlar boshlanishiga javoban 9 ta piyoda diviziya tayyor holatga keltirildi, ularning soni 126-200 ming kishini tashkil etdi, ularning bir qismi tank qoʻshinlari edi; tanklar ikkita boʻlinma bilan xizmat qilgan. Bu vaqtga kelib, Eron quruqlikdagi kuchlari modernizatsiya jarayonida edi: ularning jangovar qobiliyatini oshirish va ularni aviatsiya va tank birliklari bilanx alqaro standartlarga moslashtirish sjarayoniham bir nechta frontlarda javob bera olmasligi bilan namoyon boʻldi. .rush boshlanishiga qadar Shoh modernizatsiyani yakunlashga ulgurmadi . ron armiyasi hsau paytga qadar hrbiy harakatlardan koʻra tinch aholiga qarshi repressiya bilan shugʻullangan . Eronliklar Chexoslovakiyaning Vz 24 miltigʻi bilan qurollangan edi. Bu nemislarning Mauser 98 miltigʻining modifikatsiyasi edi. Hukumat 100 ta AH-IV va TNHP yengil tanklarini, shuningdek, 1 va 2-piyoda diviziyalari bilan xizmatga kirgan Amerikaning La France TK-6 oʻrta zirhli transport vositalarini sotib oldi. Qolgan buyurtmalar Ikkinchi jahon urushi paytida muzlatilgan edi. Koʻp sonli qoʻlga kiritilgan texnika va qurollarning, shu jumladan juda zamonaviy tanklarning mavjudligi ikki buyuk davlat qoʻshinlarining Eronga bir necha yoʻnalishda kirib kelishiga toʻsqinlik qilmadi. Operatsiyadan oldin Britaniya Harbiy-havo kuchlari samolyotlari Eron armiyasining pozitsiyalariga qarshilik koʻrsatmaslik va uning mamlakatiga „tahdid qilinmaganini“ tushunishni soʻrab varaqalarni tarqatdi, aksincha, ular nemislarning mumkin boʻlgan salbiy taʼsiridan „ozod qilish“ uchun har qanday yoʻl bilan harakat qilishganini aytishdi. Eron qarshilik tashkil etishga ulgurmadi va uning raqiblari taktik jihatdan bilan harakat qila boshladilar. Urush 25-avgust kuni erta tongda Britaniya samolyotlarining Fors havo hududiga kirishi bilan boshlandi. U Tehron, Qazvin va boshqa shaharlardagi nishonlarga zarba berdi. Bombalardan tashqari, taslim boʻlishga chaqiruvchi varaqalar ham tashlandi. Sovet aviatsiyasi Tabriz, Ardabil va Resht shaharlaridagi nishonlarga reydlar oʻtkazdi. Ittifoqchilarning reydlari natijasida fuqarolik va turar-joy binolari vayron boʻldi, bir necha yuz kishi halok boʻldi va yaralandi. Rizo Pahlaviy butun hukmronligi davrida qurayotgan infratuzilmani vayron qilishni istamagani uchun harbiy qoʻmondonlarning yoʻl va transport tarmoqlarini buzish haqidagi iltimoslarini rad etdi. Bu ittifoqchilarning erta gʻalabasiga hissa qoʻshdi. Eronga tashqi yordamning yoʻqligi Buyuk Britaniya va SSSRning piyoda va tank boʻlinmalarining hujumi taʼsiri ostida mamlakatning qarshiligini bostirishga va toʻxtatishga olib keldi. Kelishuv 30- va 31-avgust kunlari Hamadondan 160 km gʻarbda joylashgan Senandej (Seyna) va Tehrondan 160 km gʻarbda Qazvin va Hamadondan 320 km shimoli-sharqda boʻlib oʻtdi. Barcha jabhalardagi magʻlubiyatlardan xabar topgan shoh, 29-avgust kuni, operatsiya boshlanganidan 4 kun oʻtgach, qurollarini tashlab, taslim boʻlishni buyurdi. Britaniyaning Xuzistonga bostirib kirishi Commodor Cosmo Graham qoʻmondonligi ostida Britaniya imperiyasi dengiz flotining ishchi guruhi tuzilib, 1941-yil 25-avgustda tongda Bandar Shahpur, Abadan va Xurramshahr shaharlarini egallash maqsadida operatsiya boshladi. Mahalliy vaqt bilan soat 04:10 da Britaniyaning Shorham sloopi Eronning Palang sloopiga qarata oʻt ochdi va birinchi zarba bilan uni choʻktirdi. Abadandagi neftni qayta ishlash zavodi, shuningdek, uning xodimlariga qarshi ehtimoliy repressiyalarning oldini olish ingliz qoʻmondonlari uchun alohida ahamiyatga ega edi. Xuziston stanida shohning 1, 2, 6 va 16-piyoda diviziyalaridan 27 ming askar bor edi, ular inglizlarni qaytarishga tayyor boʻlgan yengil va mexaniklashtirilgan piyoda qoʻshinlarini oʻz ichiga olgan. Eron armiyasining barcha tanklari Xuzistondagi 1 va 2-piyoda diviziyalari ixtiyorida edi. „Shorham“ shahar yaqinida qolib, qoʻshinlarni dengiz artilleriya oʻqlari bilan qoʻllab-quvvatladi. Eronliklar qoʻzgʻolon koʻtarib, kunduzi qoʻl jangida shaharni, jumladan, neftni qayta ishlash zavodini egallab oldilar; natijada bir qancha hindlar va inglizlar halok boʻldi. Avstraliya harbiy-dengiz kuchlarining yordamchi kreyseri Kanimbla va uning kemalari Xor Musa koʻrfaziga kirib, soat 04:15 da Bandar Shahpurga yaqinlashdi. Ikki piyoda batalyoni Eron patrul katerlarining qarshiligiga duch kelmay, Kanimblaga qoʻndi. Fashistik mamlakatlarining yettita savdo kemasi qoʻlga olindi, sakkizinchisi shoshilinch ravishda jang maydonini tark etdi. Kechqurun, ogʻir janglar tugagandan soʻng, dengiz bazasi inglizlar qoʻlida edi. Xurramshahrda Avstraliyaning „Yarra“ shlaki Eronning „Babr“ („Yoʻlbars“) shpaliga hujum qilib uni kema docki hududida choʻktirdi. Eronliklarning uyushgan qarshilik koʻrsatish imkoniyati yoʻq edi. Eron dengiz floti qoʻmondoni Gʻulom-Ali Bayandor qurbon boʻldi. Eronliklar Xuzistonning boshqa shaharlarida hech qanday qarshilik koʻrsatmadilar. RAF havo bazalari aloqa liniyalariga zarba berdi va bir zumda havo ustunligini qoʻlga kiritdi. Ular aerodromlarda koʻp sonli samolyotlarni yoʻq qilishdi, bu esa piyoda askarlarni mumkin boʻlgan qarshi hujumdan himoya qilishni taʼminladi . 10-piyodalar diviziyasi nazorati ostida boʻlgan 8-hind diviziyasi 18- va 25-brigadalar bilan Basradan 25-avgust kuni Shatt al-Arab daryosi boʻyida bosib olingan Qasr Shayx shahriga yoʻl oldilar. Shu kuni ular Obodondan 16 km uzoqlikda joylashgan Xurramshahrni egallab olishdi. Karun daryosi inglizlar tomonidan nazorat qilinmadi va Eron snayperlari qisqa vaqt ichida ingliz qoʻshinlarining oldinga siljishiga toʻsqinlik qilib, harakatlarini davom ettirdilar. Inglizlar Bandar Abbosga tushdi va Shatt al-Arabni nazorat ostiga oldi. 26-avgustga kelib, barcha mumkin boʻlgan qarshilik toʻxtatildi: Eron qoʻshinlari Buyuk Britaniyaning otishma kuchiga qarshi tura olmadilar, 350 ta fors asirga olindi, koʻplari oʻldirildi yoki tarqaldi. Inglizlar Axvazni egallab, soʻng shimolga qarab, Zagros togʻlari orqali Qazvin tomon hujum boshladilar va u yerda markaziy Erondan kelayotgan oʻz boʻlinmalari va shimoldan harakatlanayotgan Sovet qoʻshinlari bilan bogʻlanishdi. 27-avgust kuni erta tongda ingliz qoʻshinlari Axvazga kirishdi. General Muhammad Shahbaxti qoʻmondonligi ostida eronliklar qattiq qarshilik koʻrsatishga tayyorlanishdi. Piyoda askarlar artilleriya va tanklar yordamida shaharga oʻrnashishdi. Ogʻir talofatlar va ruhiy tushkunliklarga qaramay, ular oxirigacha kurashishga qaror qilishdi. Shahar istehkomlarini egallashga urinish tank va piyoda askarlari tomonidan qaytarildi. Eronliklar mudofaani muvaffaqiyatli davom ettira oladimi, degan savol juda munozarali, ammo 29-avgust kuni inglizlar bilan bir qator alohida toʻqnashuvlardan soʻng hukumat Axvazdagi Eron armiyasi boʻlinmalari qoʻmondonlariga oʻt ochishni toʻxtatishni eʼlon qilishni buyurdi. Inglizlar eronliklardan qurollarni tortib olmaslikka va shaharda paradga tayyorgarlik koʻrayotganda ularga qoʻshilib oʻz postlarini saqlab qolishga kelishib oldilar. Oʻz navbatida, eronliklar Axvazda boʻlgan Britaniya fuqarolarini oʻz armiyasining bir qismiga topshirdilar. Inglizlar hindlar bilan birga parad oʻtkazdilar, bu paradda eronlik general Shahbaxti ularga toʻliq harbiy sharaflar keltirdi. Britaniyaning markaziy Eronga bostirib kirishi Shimolda general-mayor Uilyam Slimning 10-hind piyoda diviziyasi markaziy Eronga kirdi. U hujumni Hindiston hududidan masofadan, radio orqali boshlashni buyurdi. Bu vaqtga kelib hind piyodalari va tank boʻlinmalari Bagʻdoddan 160 km shimoli-sharqda va Basradan 480 km uzoqlikda joylashgan chegaradagi Xonaqin shahrida edi. Xuzistondan farqli oʻlaroq, inglizlar dovonlar va tor yoʻllarni bosib oʻtib, Kirmonshoh Ostananing baland togʻlarida oldinga siljishardi. Inglizlar Kasre-Shirin yaqinidagi Iroq chegarasidan yorib kirishdi va Naft Shahr mintaqasidagi neft koni tomon deyarli qarshilik koʻrsatmasdan oldinga siljishni boshladilar. Buyuk Britaniya maʼlumotlariga koʻra, Eronning yoʻqotishlari unchalik katta boʻlmagan, ammo inglizlar Iroq bilan chegaradan 30 km uzoqlikda joylashgan Gilan-e-Gerbni egallashga uringanlarida 2000 nafar eronliklarning uyushgan qarshiligiga duch kelishgan, agar u muvaffaqiyatli yakunlanmaganda, inglizlar Paytakning tik togʻ dovonidan oʻta olmas edi. Britaniya Harbiy havo kuchlari quruqlikdagi boʻlinmalarni havo yordam zarbalari bilan taʼminladi va Eron samolyotlariga qarshi havo janglarida qatnashdi, ularning hujum davomida 6 qiruvchisi urib tushirildi, bir nechtasi turli darajadagi zarar koʻrdi, ammo yoʻq qilinmadi va havo ustunligini taʼminladi. Shuningdek, Britaniya samolyotlari kichik shaharchalarni bombardimon qildi va taslim boʻlishga chaqiruvchi varaqalar tarqatdi. Gilan-e-Gerb qoʻlga kiritilgandan soʻng, inglizlar Sere-Pole-Zohabga hujum boshladilar. Eron askarlarini bostirish va ruhiy tushkunlikka tushirish orqali inglizlar shaharni egallab, oz sonli himoyachilarni tarqatib yuborishdi. Shunday qilib, Paytak dovoni, Kirmonshoh va Tehronga boradigan yoʻllar toʻliq Buyuk Britaniya nazoratiga oʻtdi. Zirhli texnika kolonnalari dovonni va unga tutash hududlarni himoya qila boshladi. Kirmonshoh shossesi yaqinidan inglizlar Shahobodga koʻchib oʻtdilar. Qarshilik boʻlmadi, biroq yoʻlning bir qismi minalanganligi sababli hujum bir necha soatga sekinlashdi. Eronning markaziy qismida Eron armiyasining umumiy soni 30 ming kishi boʻlgan 5 va 12-diviziyalari Kirmonshoh va Senandej artilleriya boʻlinmalari koʻmagida harakat qilardi. U yerda faqat yengil piyodalar boʻlinmalari joylashgan edi: janubiy yoʻnalishdagi jangovar harakatlarda motorli piyodalar va zirhli qoʻshinlar ishtirok etdi. Britaniyaliklar 28-avgust kuni erta tongda bir qancha toʻsiqlarni yengib oʻtib, Shahobod chekkasiga yaqinlashdi. Zibri qishlogʻida ular kuchli Eron garnizoni bilan toʻqnash kelishdi va jangga kirishdilar. Bu jang inglizlar orasida yoʻqotishlarga olib keldi, ammo garnizon rahbariyatining harakatlari tufayli hujum toʻxtatildi va Britaniya oʻsha kuni ertalab Shahobodga kirdi. 29-avgustga kelib Kerend-e-Gerb inglizlar nazorati ostiga oʻtdi, Kermanshohga 3 km qoldi. Eron qoʻmondonlariga oʻt ochish va taslim boʻlish buyurildi. Kirmonshoh himoyachilari uni ochiq shahar deb eʼlon qildilar, inglizlar 1-sentyabrda shaharga kirdilar. Xuddi shu shartlar asosida ular Senendageni va oxir-oqibatda Qazvinni egallab oldilar. Qizil Armiyaning Eronning shimoli-gʻarbiy qismiga bostirib kirishi Qizil Armiya qismlari Eron hududiga 25-avgust kuni kirib keldi. Bu vaqtga kelib Sovet aviatsiyasi Eron havo bazalariga bir qator zarbalar berdi. Motorli piyodalar yordami bilan ishlaydigan jami 1000 ta tankdan iborat 3 ta tank takozlari tashkil etildi. Eron armiyasining shimoli-gʻarbiy qismida tank boʻlinmalari yoʻq edi. Ozarbayjon SSRda boʻlgan 47-armiya chegarani kesib oʻtib, Eron Ozarbayjon hududiga kirdi. U Tabriz va Urmiya koʻli tomon yura boshladi. Julfa shahri Qizil Armiya nazoratiga oʻtdi. General Matbudiyning 3-diviziyasi Shibliga yaqinlashib, Armiya harakatining oldini olish imkoniyatiga ega boʻldi, ammo u uyushgan qarshilik koʻrsata olmadi. Shuningdek, u koʻpriklar va yoʻllarni portlatmadi, buning natijasida Sovet qoʻshinlari tezda hujumni boshladilar. Sovet aviatsiyasi Eronning 5 ta bombardimonchi samolyotini Qizil Armiyaning Julfa viloyatidagi pozitsiyalariga hujum qilmoqchi boʻlganida qoʻlga oldi. Sovet qoʻshinlari chegarani kesib oʻtib, general-mayor Kaderiyning 15-diviziyasi joylashgan Ardabilga tomon yurdi. Ikki Eron polki Niruga yaqinlashib, qarshilik koʻrsatishga qaror qildi. Qizil Armiya Nir daryosini chetlab oʻtib, janubga harakat qilishni davom ettirdi. Qizil Armiya havo kuchlari Ardabilni bombardimon qilgan, natijada kazarma vayron qilingan edi. Ardabil va Tabrizni himoya qiluvchi 15- va 3-diviziyalar ruhiy tushkunlikka uchradi. Shaxsiy tarkiblar tartibni saqlashga urinishdi va qoʻmondonlarisiz Sovet qoʻshinlari tomon harakat qilishdi. Biroq, oziq-ovqat, taʼminot va oʻq-dorilar yetishmasligi tufayli ular barcha ogʻir texnikalarini dushmanga topshirdilar. Qarshilik aʼzolari kurashni davom ettirdilar. Ammo, kutilganidek, Qizil Armiya ularni magʻlub etdi va 26-avgustga kelib butun Eron Ozarbayjonini, jumladan, Ardabil va Tabrizni ham bosib oldi. 25-avgust kuni Kaspiy harbiy flotiliyasi kontr-admiral F. S. Sedelnikov qoʻmondonligi ostida Gilon viloyatida harbiy harakatlar boshladi. Flot tarkibiga koʻp sonli patrul kemalari, zenit qurollari bilan qurollangan barjalar va desant kemalari kiritilgan. Eronliklarning atigi 3 ta qurolli kemasi bor edi. Bu vaqtga kelib Qizil Armiya chegarani kesib oʻtib, mamlakat hududiga kirgan edi. Kuchli qoʻshinlar guruhi mavjudligi tufayli dengiz floti, keyin esa armiya boʻlinmalari orqali shaharlar mudofaasini yengib oʻtish mumkin edi. Kaspiy harbiy flotiliyasining desant guruhi qirgʻoqqa qoʻndi, u tezda Astara chegarasini egallab oldi. Shundan soʻng u keyingi hududlarga koʻchib oʻtgan kemalarga qaytdi. Amaliyotning asosiy maqsadi Kaspiy dengizidagi Pahlaviy (hozirgi Bender-Anzeli) portini egallash edi. General Eronpur boshchiligidagi Eron qoʻshinlari Gilon markazi, Resht shahri va Pahlaviy portida toʻxtab, qarshilik koʻrsatishga tayyor ekanliklarini bildirdilar. Ular Pahlaviy portiga kiraverishdagi barjalarni choʻktirishga muvaffaq boʻlishdi. SSSR tomonidan kuchlarning ustunligiga qaramay, eronliklarning qarshiliklari Sovet qoʻshinlarining qoʻnishiga toʻsqinlik qildi. Eronliklar artilleriyadan unchalik foydalanishmadi, oʻzlarining pozitsiyalarini aniqlashga yoʻl qoʻymaslikka harakat qilishdi. Sovet aviatsiyasi Eron barjalaridan 47 mm li zenit qurollari bilan oʻqqa tutilishi natijasida katta yoʻqotishlarga uchradi . Shunga qaramay, ertasi kuni SSSR Harbiy-havo kuchlari 4 ta samolyotdan iborat havo guruhlarini tashkil etgan bombardimonchi samolyotlarni jangga olib kirdi. Ular Gilon viloyatida, jumladan, Pahlaviy va Reshtda harbiy pozitsiyalar va fuqarolik obyektlariga reydlar uyushtirgan. Portlash paytida kamida 200 kishi halok boʻldi. Eron armiyasining pozitsiyalari ayanchli ahvolda edi va quruqlikda hujumni rivojlantirayotgan 44-armiya nihoyat himoyachilarning qarshiligini sindirib, ikkala shaharni egallab oldi. Zirhli boʻlinmalar va aviatsiyaning yetishmasligi eronliklarning toʻxtatdi. 28-avgustda ular taslim boʻlishdi. Ramsarga chekinishdi va u yerda jangni davom ettirishni rejalashtirdilar. Biroq ertasi kuni Shoh hukumati oʻt ochishni toʻxtatish toʻgʻrisida buyruq berdi. Bu vaqtga kelib, Qizil Armiya Chalusga yaqinlashib, Jade-e-Chalus avtomagistralini kesib oʻtish va Elburs orqali Tehron tomon harakatlanish niyatida edi. Qizil Armiyaning mamlakatning ichki qismidagi hujumi Eron Ozarbayjonini qoʻlga kiritgach, Qizil Armiya janubga yoʻl oldi. Julfa hududida 47-armiya oʻtishi kerak boʻlgan muhim koʻprik uchta eronlik piyoda askarning qoʻliga tushdi va ular oʻzlarida mavjud boʻlgan barcha oʻq-dorilardan foydalandilar. Sovet qoʻshinlari koʻprik tuzilmalariga zarar yetkazishdan qoʻrqib, artilleriya qismlarini jangga olib kirmadilar, bu esa hujumning yanada kechikishiga olib keladi. Janubga hujum boshlagan 47-armiya goʻyoki „nemis agentlari“ qochib ketishining oldini olish maqsadida Tabrizdan 100 km gʻarbda joylashgan Dilmanni, soʻngra Urmiyani qoʻlga oldi. U yerda faqat snayperlar otryadi bor edi. Sovet harbiy-havo kuchlari shahardagi nishonlarga havo hujumlarini amalga oshirdi, buning natijasida koʻp sonli tinch aholi halok boʻldi va yaralandi, shahar bozori jiddiy zarar koʻrdi. Bu orada sovet boʻlinmalari Ardabilni qoʻlga kiritib, Tehron-Kerej-Tabriz avtomobil yoʻli tomon yoʻl oldi, Myanni qoʻlga kiritdi va 27-28-avgust kunlari Tehron va Qazvin tomon harakatini davom ettirdi. Qizil Armiya Eronning 3- va 15-diviziyalarini ortda qoldirib, ularni magʻlub etdi. Eron qarshilik kuchlari borgan sari uyushmagan holatda harakat qildi. Sovetlar 29-avgust kuni Tehrondan 151 km uzoqlikda joylashgan Qazvinni, soʻngra Eron poytaxtidan janubdagi Save va Qumni egallashga tayyorlanayotgan edi. Tehron – Save – Fors avtomagistralini kesib tashladi va haqiqatda ikkiga boʻlindi. davlat hududi ikki qismga boʻlingan. Biroq, eronliklar 29 avgustda qurollarini tashladilar va Qizil Armiya 30 avgustda ochiq shaharga kirdi. Ayni vaqtda 53-armiya boʻlinmalari Hamadoni egalladi. Kichkina Sovet havo hujumi paytida bitta kichkina bola halok boʻldi, uyushmagan qarshilik tormozlandi. Qizil Armiya Tehronga hujumini faqat 1-sentabr kuni Qazvinda boʻlganida, Shoh hukumati bilan oldingi muzokaralar munosabati bilan toʻxtatdi. Qizil Armiyaning Eronning shimoli-sharqiy qismiga kirishi Qizil Armiya Turkmaniston SSR hududidan 1941-yil 25-avgustda Eronning shimoli-sharqiy qismiga kirdi. Bokuni bombardimon qilish uchun moʻljallangan nemis otryadlari aerodromini aniqlash va yoʻq qilish uchun chegaraga hujum otryadining bir qismi sifatida chiqarib yuborilgan Ikkinchi jahon urushi qatnashchisi desantchi Ivan Martynov buni shunday esladi: „Bizning samolyotlar yulduzlar bilan boʻyalgan. Biz ogʻir pulemyotlardan oʻq uzdik. Birinchi samolyot portladi va qiyomat boshlandi. Hammasi birin-ketin portlay boshladi“. Bu sohada operatsiya boshqalardagidek keng qamrovli boʻlmagan. Sovet qoʻshinlari mamlakatning ikkinchi yirik shahri boʻlgan Mashhadni birgalikda bosib olish uchun askarlar safini toʻldirish maqsadida togʻli yerlardan oʻtib Turkmansahraga kirdilar. Xuroson viloyati va xususan shahar mudofaasini 8 ming kishilik 9-yengil piyoda diviziyasi olib bordi. Uning qoʻmondonligi Qizil Armiyaning koʻplab piyoda askarlariga qarshi janglarga dosh bera olmadi. Sovetlarning tank boʻlinmalari va aviatsiya koʻmagida oldinga siljidi. Qizil Armiya havo kuchlari Mashhad aerodromiga havo hujumi uyushtirdi, natijada bir qancha jangchilar, shuningdek, koʻp sonli kazarmalar yoʻq qilindi. Ogʻir janglar uch kun davom etdi va 28-avgustga kelib, katta yoʻqotishlarga uchragan eronliklar (Urushda Eronning umumiy yoʻqotishlari 800 kishi halok boʻldi) orqaga chekinishga majbur boʻldi. Shu kuni Mashhad SSSR tasarrufiga oʻtdi. Harbiy harakatlarni tugatish. Natijalar 28-29-avgustga kelib, frontlardagi vaziyat mutlaqo tartibsiz edi. Havo hududi va davlat hududining katta qismi ittifoqchilar qoʻlida edi. Koʻpgina yirik shaharlar, jumladan Tehron ham tobora koʻpayib borayotgan havo hujumlariga uchragan. Poytaxtning oʻzida aholi orasida yoʻqotishlar unchalik katta boʻlmagan, ammo Qizil Armiya Harbiy-havo kuchlari shahar boʻylab varaqalar tarqatgan, ular boʻlajak ommaviy bombardimon haqida xabar bergan va uning halokatli oqibatlaridan oldin taslim boʻlishni taklif qilgan. Tehronda oziq-ovqat zahiralari tezda tugaydi, harbiy xizmatchilar Qizil Armiyadan qoʻrqib qochib ketishgan. Ahvolni ayanchliligini tushungan shoh oilasi aʼzolari, oʻzi va valiahd shahzodadan tashqari Isfahonga qochib ketishdi. Rizo Pahlaviy uchun shakllanishiga koʻp kuch va vaqt sarflagan qoʻshinining tanazzulga uchrashi sharmandali edi. Koʻpgina generallar layoqatsiz qoʻmondonlardan boʻlib, ular inglizlarga yashirincha hamdard boʻlib, bosqinchilarga qarshilik koʻrsatgan harbiy xizmatchilarni qoʻlga olish bilan oʻz faoliyatlarini ham tugatdilar. Ular taslim boʻlish shartlarini muhokama qilish uchun yigʻilish uyushtirishdi. Ularning faoliyatidan xabar topgan shoh quruqlikdagi qoʻshinlar qoʻmondoni general Ahmad Naxjavonni tayoq bilan urib, unvonini pasaytiradi. U generalni joyida otib tashlamoqchi edi, ammo valiahdning talabi bilan uni qamoqqa tashladi. Rizo Pahlaviy avvalroq armiyani korrupsiyada ayblagan Britaniyaparast bosh vazir Ali Mansurni ishdan boʻshatdi. Uning oʻrnini 1925-1926- va 1933-1935-yillarda davlat bosh vaziri boʻlgan Muhammad Forugʻiy egalladi. Shoh qoʻshinlarga qarshilik koʻrsatishni va jang qilishni toʻxtatishni buyurdi. Buyuk Britaniya va SSSR bilan muzokaralar boshladi. Forugʻiy Rizo Pahlaviyning raqibi edi. Bir necha yil oldin u siyosiy eʼtiqodi va oʻgʻlining qatl etilishi tufayli isteʼfoga chiqishga majbur boʻlgan. Muzokaralar boshlanganidan soʻng, tegishli rezolyutsiyani muhokama qilish oʻrniga Forugʻiy dushmanga Eron xalqini shoh despotizmidan „ozod qilish“ istagiga shama qildi. Forugʻiy inglizlar bilan ittifoqchi qoʻshinlarni Erondan olib chiqib ketish Germaniya elchixonasi maslahatchisi va uning hamrohlari Tehronni tark etgan taqdirdagina, Uchinchi Reyx, Italiya, Vengriya va Ruminiya diplomatik vakolatxonalari yopilgan taqdirdagina mumkin boʻladi degan fikrga qoʻshildi. Barcha nemislar, shu jumladan ularning oilalari roʻyxati Buyuk Britaniya va SSSR vakillarining qoʻllariga oʻtdi. Oxirgi kelishuv erkinlikni cheklashning maʼlum darajasini nazarda tutgan. Shoh uni qabul qilishni kechiktirdi. Aksincha, ularni Erondan yashirincha olib chiqishni rejalashtirgan. 18-sentabrga kelib, nemislarning aksariyati Turkiya chegarasi orqali qochib ketishdi. Rizo Pahlaviyning namoyishkorona boʻysunishiga javoban 16-sentyabr kuni Qizil Armiya Tehronga koʻchib oʻtdi. Kommunistlarning qatagʻonlaridan qoʻrqib, koʻplab eronliklar, asosan boylar qochib ketishdi. 17-sentabrda Qizil Armiya shaharga kirgandan keyin Shoh Foruga yozgan maktubida taxtdan voz kechganini eʼlon qildi. Inglizlar mintaqadagi manfaatlarini pahlaviylarga qaraganda ancha yaxshi ifodalagan Qojarlar sulolasini hokimiyatga qaytarishga intildi. Biroq, ehtimoliy merosxoʻr Hamid Hasan Mirzo Britaniya imperiyasiga tobe boʻlgan va fors tilini umuman bilmas edi. Darhaqiqat, Foruga yordami bilan valiahd shahzoda Muhammad Rizo Pahlaviy qasamyod qilib, Eron shohi lavozimini egalladi. Valiahd shahzodaning otasi poytaxtni tark etishdan oldin inglizlar tomonidan hibsga olingan va hibsga olingan. U mahbus sifatida Janubiy Afrika Ittifoqiga yuborilgan va u yerda 1944-yilda vafot etgan. Ittifoqchilar 17-oktabrda Tehrondan oʻz qoʻshinlarini olib chiqib ketishdi, shu bilan birga mamlakat hududi urush davridagi sovet va ingliz taʼsir doiralariga boʻlingan boʻlib, ular Eronning shimolida, Hamadon va Qazvin janubida mos ravishda joylashgan edi. Okkupatsiya 1942-yil 29-yanvarda Tashqi ishlar vaziri Ali Suheyli Britaniya va Sovet elchilari Andrey Smirnov va Rider Ballard bilan Angliya-Sovet-Eron shartnomasini imzoladi. Unga koʻra Eron ittifoqchilarning harbiy va iqtisodiy faoliyatini qoʻllab-quvvatladi. Shartnomaning Muhammad Rizo Pahlaviy tomonidan toʻliq qoʻllab-quvvatlanmagan 5-moddasiga koʻra, ittifoqchilar oʻz qoʻshinlarini „barcha harbiy harakatlar toʻxtatilgandan keyin olti oydan kechiktirmay“ davlat hududidan olib chiqib ketishga vaʼda berishdi. 1942-yil avgust oyining oxirida nemis razvedkachilari Tabriz va boshqa shaharlarda varaqalar tarqata boshladilar. „Melnune Eron“ yashirin fashistik tashkiloti tuzildi, uning agentlari Urmiya koʻli hududida aholini hukumatga qarshi namoyishlarga chorladi. Baxtiyor va qashqay qabilalarining vakillari yangi tuzilgan hukumatga qurolli qarshilik koʻrsatdilar. 1943-yil 9-sentyabrda Eron Uchinchi Reyxga qarshi urush eʼlon qildi. Natijada u Birlashgan Millatlar Tashkiloti Deklaratsiyasiga qoʻshildi. Oʻsha yilning 28-noyabr – 1-dekabr kunlari boʻlib oʻtgan Tehron konferensiyasida Franklin Ruzvelt, Uinston Cherchill va Iosif Stalin Eronning mustaqilligi va hududiy yaxlitligini saqlab qolish istagini yana bir bor tasdiqladilar va Eronga iqtisodiy yordam dasturini amalga oshirishga tayyor ekanliklarini bildirdilar. Shartnomaga koʻra, davlat Buyuk Britaniya va SSSR tomonidan „bosib olingan“ qurbon emas, balki ularning ittifoqchisi hisoblandi. Harbiy harakatlar Eron davlatiga juda salbiy taʼsir koʻrsatdi. Eron amaliyoti natijasida davlat apparatining katta qismi vayron boʻldi, oziq-ovqat va zaruriy tovarlar yetishmadi. Eronning shimoliy qismida yigʻib olingan deyarli butun hosil Sovet Ittifoqiga oʻtdi, natijada aholi uchun oziq-ovqat tanqisligi yuzaga keldi. Buyuk Britaniya va SSSR uchun don taʼminoti muzokaralarda ishlatilishi mumkin boʻlgan maʼlum bir afzallik edi; oziq-ovqat inqirozi ishgʻolchi qoʻshinlarga oziq-ovqat va harbiy texnikani tashish uchun transport tarmogʻiga muhtoj boʻlganligi sababli yanada ogʻirlashdi. Inglizlar bosimi ostida shoh Ahmad Qavomni bosh vazir etib tayinladi, u oziq-ovqat bilan taʼminlash va iqtisodiyot sohasida nodon siyosat olib bordi. 1942-yilda Tehronda gʻalla qoʻzgʻoloni boshlandi. Mamlakatda harbiy holat joriy etildi, bir qancha qoʻzgʻolonchilar politsiya tomonidan oʻldirildi. Inflyatsiya 450% ga oshdi, bu quyi va oʻrta sinflar uchun katta qiyinchiliklarga olib keldi. Bir qator mintaqalarda odamlar toʻyib ovqatlanmaslikdan oʻlgan, ammo qurolli qarshilik koʻrsatilmagan. Fors koridori orqali Sovet Ittifoqi va Buyuk Britaniyaga Yaqin Sharqdagi katta hajmdagi taʼminot (5 million tonnadan ortiq harbiy mahsulotlar amalga oshirildi. 1943-yilda 30 ming amerikalik Fors koridoriga xizmat koʻrsatishda ishtirok etdi. Natijada Sovet Ittifoqiga Lend-Lizing dasturi boʻyicha yetkazib berilgan yuklarning 26-34 foizi urush yillarida oʻtdi. Qoʻshma Shtatlar Eronning ikki buyuk davlat tomonidan mustamlaka qilish ehtimoli haqidagi qoʻrquvini yoʻq qildi va bu davlat mustaqilligiga hurmatni tasdiqladi. Shuningdek, ular Lend-Lease dasturi orqali Eronga yordamni kengaytirdilar va armiyada harbiy tayyorgarlikni tashkil qilishni boshladilar. 1943-yilda nemislar Eronda ittifoqchilarga qarshi ikkita muhim operatsiya oʻtkazdilar. Shunday qilib, oʻsha yilning oʻrtalarida Abver shoh rejimiga qarshi boʻlgan Qashqaylardan Buyuk Britaniya va Qoʻshma Shtatlardan tayyorlanayotgan taʼminotni Sovet Ittifoqiga yuborilishini sabotaj qilish uchun foydalanish maqsadida Fransua operatsiyasini boshladi. Ular, shuningdek, Tehron konferensiyasida „Katta uchlik“ (Stalin, Cherchill va Ruzvelt) rahbarlarini yoʻq qilish uchun „Uzunlikka sakrash“ muvaffaqiyatsiz operatsiyasini amalga oshirdilar. Qoʻshinlarni olib chiqish Davlat Ittifoq kuchlari tomonidan bosib olinganidan 3 yil oʻtgach, Sovet Ittifoqining siyosiy taʼsiri Janubiy Ozarbayjon va Sharqiy Kurdistonda sezilarli darajada oshdi. Bu Eron xalq partiyasining shakllanishida ham oʻz aksini topdi. Kommunistlar yer ijarachilari va arbablar (mahalliy yer egalari) oʻrtasidagi kuchayib borayotgan qarama-qarshiliklarni hal qilishga intildilar. 1945-yil 12-dekabrda bir necha hafta davom etgan shiddatli kurashlardan soʻng Seyid Pishevariy Ozarbayjon Demokratik Respublikasi tuzilganini eʼlon qildi. Darhol Mahobodda Qozi Muhammad Eron Kurdiston Respublikasi tashkil etilganini eʼlon qildi. Shoh hukumati buyrugʻi bilan separatistik davlat tuzilmalarini yoʻq qilish uchun yuborilgan boʻlinmalar Qizil Armiya tomonidan bloklandi. 1946-yil 2-martda, „barcha harbiy harakatlar toʻxtatilgandan“ 6 oy oʻtgach, inglizlar oʻz qoʻshinlarini davlat hududidan olib chiqishni boshladilar, ammo Sovet tomoni „xavfsizlikka tahdid solayotganini“ aytib, shunday qilishdan bosh tortdi. Faqat 1946-yil may oyida, SSSR Eron hukumati tomonidan tashkilot tarixidagi birinchi rasmiy ayblovdan soʻng, bu Ikkinchi Jahon urushidan keyin BMTning xalqaro muammolarni hal qilishdagi samaradorligining birinchi sinovi boʻldi. BMT Xavfsizlik Kengashi tuzildi, Sovet Ittifoqi Qizil Armiyani Erondan olib chiqdi. Biroq, BMT Xavfsizlik Kengashi SSSRga bosim oʻtkazish uchun toʻgʻridan-toʻgʻri choralar koʻrmadi. Yana qarang Iroq operatsiyasi Angliya-Fors urushi Angliya-Rossiya shartnomasi (1907) Sayks-Pikot shartnomasi Angliya-Fors neft kompaniyasi Eron tarixi *Britaniya-Eron munosabatlari Eron-Rossiya munosabatlari Trans-Eron yo'nalishi Fors kampaniyasi Rus-Fors urushlari Uzunlikka sakrash operatsiyasi Erondagi Sovet qo'shinlari Manbalar Adabiyotlar rus tilida

https://uz.wikipedia.org/wiki/Parining%20sovg%CA%BBasi

Parining sovgʻasi

„Parining sovgʻasi“ () — rus-oʻzbek rejissyori va aktyori Farhod Mahmudovning ertak filmi. Film „Vega“ kinokompaniyasi tomonidan Oʻzbekiston Kinematografiya agentligi buyurtmasi va Rossiya Federatsiyasi Madaniyat vazirligi ishtirokida 2022-yilda suratga olingan. Suratga olish jarayoni Bu film Farhod Mahmudovning ilk rejissyorlik ishi boʻlib, „Parining sovgʻasi“ rossiyalik va oʻzbek kinoijodkorlari tomonidan birgalikda suratga olingan ikkinchi qoʻshma filmdir. Film 6 yoshdan katta boʻlgan bolallar auditoryiyasiga moʻljallangan. Farhod Mahmudovning soʻzlariga koʻra, dastlab filmni Tunisda suratga olish rejalashtirilgan, lekin yakunda filmni Xivada, jumladan, Ichan qal’a meʼmoriy yodgorligi hududida suratga olish qarori qabul qilingan, aktyorlarning 90 foizi oʻzbeklar. Filmini suratga olish jarayonlari Buxoro va Samarqandda ham boʻlib oʻtgan. Aktyorlarning aksariyati oʻzbek kinosi vakillari. Shuningdek, filmni suratga olishda bosh qahramonning otasi rolini Rossiyada xizmat koʻrsatgan artist Nikolay Dobrinin oʻynagan. Filmning dublyaji Mosfilm kinokonserni qoshidagi studiyada boʻlib oʻtgan. Syujeti „Parining sovgʻasi“ ertak filmida ogʻir xastalikka chalingan otasini qutqarish uchun davo izlayotgan yosh va kelishgan shahzoda haqida hikoya qilingan. Safari chogʻida shahzoda juda koʻp turli sinov va sarguzashtlarga duch keladi, lekin shahzoda barchasini muvaffaqiyatli yengib oʻtib, oxirida nafaqat otasi va saltanatini qutqaradi, balki haqiqiy sevgisini ham topadi. Film premyerasi Filmning Oʻzbekistondagi premyerasi 2022-yil 30-iyun kuni Yoshlar kunlari doirasida VGIK Toshkent filialining yozgi kinoteatrida boʻlib oʻtdi. Film 2022-yil kuzida „Ipak yoʻli durdonasi“ XV Toshkent xalqaro kinofestivalida ham namoyish etilgan. Jahon premyerasi 2023-yilga rejalashtirilgan. Manbalar 2022-yil filmlari Oʻzbekiston filmlari Rossiya filmlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Roman%20Aranin

Roman Aranin

Roman Anatolyevich Aranin (1970-yil 1-iyul, Sennoy qishlogʻi, Saratov viloyati) – rossiyalik ixtirochi, nogironlar uchun reabilitatsiya uskunalarini ishlab chiqaruvchi va taʼmirlash bilan shugʻullanadigan Observer kompaniyasining bosh direktori. Kaliningrad „Ark“ nogironlar jamoat tashkiloti rahbari. Uchish apparatiga boʻlgan muhabbati uchun u „odam-samolyoti“ laqabini olgan. Manbalar Alifbo boʻyicha shaxsiyatlar Yashayotgan insonlar 1970-yilda tugʻilganlar 1-iyulda tugʻilganlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/IrAero%20parvoz%20yo%CA%BBnalishlari%20ro%CA%BByxati

IrAero parvoz yoʻnalishlari roʻyxati

2023-yil may holatiga koʻra, IrAero quyidagi yoʻnalishlarga parvozlarni amalga oshiradi: Roʻyxat Manbalar IrAero

https://uz.wikipedia.org/wiki/Anqa-Qal%CA%BCa

Anqa-Qalʼa

Anqa-Qal’a – hozirgi Oʻzbekiston hududidagi qal’a xarobasidir. U Qoʻyqirilgan-Qal’a xarobasidan ikki kilometr sharqda joylashgan. Qal’a qadimiy Xorazmiyada joylashgan edi. Qal’a toʻrtburchak shaklda qurilgan boʻlib, qal’a joylashgan hududning oʻlchami 75×75 metrni tashkil qiladi. Qal’aning oʻrtasida himoya yoʻlagi boʻlgan qoʻshaloq devor bor. Tashqi devorning qalinligi taxminan 2,4 m, ichki devori esa bor-yoʻgʻi 1,2 m. Qal'a toʻrt burchagining har birida bittadan himoya minoralari joylashgan. Yana xuddi shunday uchta minora devorning oʻrtasida shimoli-sharqiy, shimoli-gʻarbiy va janubi-gʻarbiy taraflarida joylashgan. Janubi-sharqiy tomonda kirish darvozasi joylashgan boʻlib, uning yon tomonida yana ikkita minora devor bilan (8×5 m) oʻralgan. Burchak minoralari uzunligi 11 × 11 m boʻlib, haqiqiy devordan baland qilib qurilgan. Har bir qal’a ichidagi minoralarning ichki koʻrinishi va tuzilishi boshqa minoralardan ajralib turgan. Minoralarning tashqi devorlari va qal’a devorlarida qator-qator naqshlar bezatilgan. Ular bir-biridan taxminan 1,3 m uzoqlikda qurilgan va har bir binoning uzunligi 4,3 m balandlikda joylashgan. Minoralardan taxminan toʻrt metr naridagi devorda oval shaklidagi teshiklar mavjud boʻlib, ularning vazifasi aniq emas. Ushbu teshiklar bir tekislikda terilgan gʻishtlar orasiga kirgizib ketilgan. Qal’aga kirishni taminlovchi faqat bitta darvoza mavjud. Tashqi devorlarning loydan yasalgan gʻishtlari 40 × 40 × 10 x 15 sm atrofida boʻlgan. Tanga topilmalariga koʻra, majmua eramizning 3—4-asrlariga oid boʻlgan. Majmua 1930-yillarning oxirida Sergey Pavlovich Tolstoy boshchiligidagi ekspeditsiya tomonidan topilgan, oʻrganilgan, hudud uzunligi oʻlchangan va tadqiqotlarning koʻp qismi asosan devorlardagi naqshiy bezaklarga qaratilgan. Oʻtgan asrning 80-yillarida Gʻayratiddin Xoʻjaniyozov tomonidan obyekt yana koʻzdan kechirilgan. Ushbu qal’a aholisining kechirgan hayot tarzi haqida biror bir maʼlumot yoki ichki rivojlanishi haqida hech narsa maʼlum emas. Koʻrinib turibdiki, ushbu qal’ada rivojlanish boʻlmagan. Qal’aning vazifasi haligacha maʼlum emas, balki u karvon yoʻllari va Xorazm chegaralarini birlashtiradigan manzil vazifasini oʻtagan boʻlishi mumkin. Qal’aning oʻrtasida kvadrat shakldagi ancha yoshroq (18×18 m) bino joylashgan boʻlib, ushbu bino 10-12-asrlarga tegishli. Manbalar Xorazm arxitekturasi Qalʼalar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Jumabay%20Medetbayev

Jumabay Medetbayev

Jumabay Medetbayev (, 1935-yil 8-mart, Shomanay qishlogʻi, Xoʻjayli tumani, Qoraqalpogʻiston — 2005-yil 10-may, Olmaota, Qozogʻiston) — aktyor, Qozogʻiston (1998) va Qoraqalpogʻiston (1993) xalq artisti. 1960—1962-yillarda Toshkentdagi Teatr va rassomlik institutida tahsil olgan, Olmaota konservatoriyasini (hozirgi Qozoq milliy konservatoriyasi) tugatgan (1965). 1965—1966-yillarda Qaragʻanda viloyat drama teatrida ishlagan. Birinchi roli Muxtor Avezovning „Enlik – Kebek“ tragediyasidagi Kebek roli (1965). 1966-yildan Qozoq akademik drama teatri aktyori. Teatrda oʻynagan asosiy rollari: Shuak, Alibek, Maman, Asan (Avezovning „Qora qipchoq qoʻbilandi“, „Ayman – Sholpani“ va „Karagʻozin“), Tolegen (G.Musirepovning „Qiz ipak“), Dolgov (Avezov va L. S. Sobolev " „Abay“), Battal (A.Tojiboevning „Mayra“), Oznobin (A.Nurpeyisovning „Qon va ter“), Barak (T.Axtanovning „Qasam“), Tabai (Q.Muhamedjonovning „Biz farishtalar emasmiz“), Oqjigit (M.Korimning „Oy tutilgan kechasi“), Oʻrinboy, Gʻani (S.Ahmadning „Kelinlar qoʻzgʻoloni“ va „Kuyov“da), Teatr direktori (F. Ervening „Tulki qiz“), Korifey (Evripidning „Medeya“), Abiz (Sofoklning „Podshoh Edip“) va boshqalar. Jumabay Medetbayev qoʻshiqchilik va nogʻora chalish bilan ham shugʻullangan, „Qimizxona“ koʻp seriyali telespektaklida ishtirok etgan. Medetbayev radio, televidenie va kino sohasida munosib mehnat qilgan. Medetbayev ijrosidagi „Qambar botir“ qoʻshigʻi (1978) gramplastinkaga yozilgan. 1970-yildan kinofilmlarda rol oʻynagan: Aubakir („Qurmangazi“ telefilmi), Oʻrinbay („Ebelekte ", 1975), Kapan („Aqirgʻi Amanat“, 1980) va boshqalar. Qozogʻiston Oliy Kengashining Faxriy yorligʻi bilan mukofotlangan (1976). 1980-yilda „Qozogʻiston SSRda xizmat koʻrsatgan artist“ faxriy unvoni (Qozoq va Sovet teatr sanʼati sohasidagi xizmatlari uchun), 1993-yilda Qoraqalpogʻiston Respublikasi xalq artisti, 1998-yilda Qozogʻiston Respublikasi xalq artisti faxriy unvoni (qozoq teatri va kinosi sohasidagi xizmatlari uchun) bilan taqdirlangan. 2005-yil 10-mayda Olmaotada vafot etgan. Manbalar Qoraqalpogʻiston Madaniyat Kishilar Qozogʻistonlik aktyorlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Vrokston

Vrokston

Vroxton -bu Oksfordshirning shimolidagi qishloq va fuqarolik cherkovi, g’arbiy Banberidan taxminan 3 milya (5km) uzoqlikda. 2011 yilgi aholini ro'yxatga olish cherkov aholisini 546 kishi deb qayd etdi Vrokston cherkovi Vroxton cherkovi - sobiq Avgustin manastırining saytida joylashgan Yakoben qishloq uyi edi. 1965-yildan beri Vrokston cherkovi Fairleigh Dickinson universitetiga mezbonlik qiladi. Vrokston cherkovi maydonlari jamoatchilik uchun ochiq, ammo 2020 va 2021-yillarning katta qismi yog'och qulashi xavfi tufayli yopilgan. 2021 yil 3 sentyabrda maydonlar qayta ochildi. Cherkovlar Angliya cherkovi Vrokston 1217-yilda cherkovga ega deb qayd etilgan, ammo hozirgi Angliya cherkovi barcha avliyolar cherkovi 14-asrning boshlariga tegishli. 15-asrning boshlarida perpendikulyar gotik ruhoniy maydonchasi va ayvon qo'shilgan. G'arbiy minora Sanderson Miller tomonidan ishlab chiqilgan va 1748-yilda Vrokston cherkoviga egalik qiluvchi Lord North tomonidan to'langan. Barcha avliyolarning II darajali deb ro'yxatga olingan bino . Minora beshta qo‘ng‘iroqdan iborat bo‘lib, barchasini 1676-yilda Chakomblik Genri I Bagli o’rnatilgan. Barcha avliyolar hozirda Temirtosh Benefisidagi sakkiz ta qo'shni cherkovdan biridir. Bu 1770-yildan 1782-yilgacha Buyuk Britaniyaning Bosh vaziri bo'lgan va Amerika Mustaqillik Urushining ko'p qismini Britaniyani boshqargan Lord Northning oxirgi dam olish joyidir. Rim-katolik Kenterberidagi Avliyo Tomas Rim-katolik cherkovi 1894-yilda qurilgan. Somonli tomga ega bo'lishi odatiy holdir. Metodist Gudman Metodistlar cherkovi 1935-yilda qurilgan va u Banbury Methodist Circuit a'zosi edi. Hozirda bu xususiy uy. Oksfordshire Temirtosh temir yo'li Qishloqning shimoliy-g'arbiy qismida 1917-yilda ochilgan temir tosh karerasi Ikkinchi jahon urushida qattiq ishlangan. Uning o'z temir yo'liga ega bo'lgan, Oksfordshir Temirtosh Railway, uni Banberi yaqinidagi Buyuk G'arbiy temir yo'l bilan bog'lagan. Karyer va uning temir yo'li 1967-yilda yopilgan. Yaqin atrofdagi yangi karerga endi faqat avtomobil transporti xizmat ko'rsatadi. Qulayliklar Vrokston mehmonxona va ikkita jamoat uyiga ega, ikkala davlat uyi ham yopiq edi va hozirda biri sotuvga qo’yildi. Lord North nomi bilan atalgan Mills Leyndagi Shimoliy Arms 17-asrga oid boʻlib, 19-asr kengaytirilgan. U Greene King Brewery tomonidan nazorat qilingan. Pabni tiklash uchun mablag' yig'ayotgan Vrokston cherkovi 2021 yil fevral oyida Covid-19 pandemiyasining ta'sirini hisobga olib, o'z rejalaridan voz kechdi. Stratford yo'lidagi Oq ot 18-asr o'rtalarida o’rnatilgan. Uning egalari uni 1730-yilda qurishgan va 1756-yildan beri ommaviy sifatida litsenziyalangan Vrokston Uyi mehmonxonasi ham Stratford yo’lida joylashgan. U 17—19-asrlarga oid toʻrtta binodan tashkil topgan. U Best Western tomonidan boshqariladi. Angliyaning Vrokston cherkovi boshlang'ich maktabi Lampitts Green shahrida joylashgan. Ma'lumotnomalar Manbalar va qo'shimcha o'qish Tashqi havolalar Wroxton Village veb-sayti Cherkov interyerining 360° panoramasi Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda

https://uz.wikipedia.org/wiki/Mamluk%20sultonlari%20ro%27yxati

Mamluk sultonlari ro'yxati

Quyida Mamluk sultonlari ro'yxati keltirilgan. Mamluklar sultonligiga 1250-yilda Ayyubiylar sultoni Solih Ayyubning mamluklari asos solgan. U Ayyubiylar davlatining oʻrnini egallagan. Shu bilan birga u Qohirada joylashgan bo'lib, o'zining ko'p tarixi davomida sultonlik hududlari Misr, Suriya va Kichik Osiyoning bir qismi, Yuqori Mesopotamiya va Hijozni qamrab oladi. Sultonlik 1517-yilda Usmonli imperiyasining hokimyatga kelishi bilan tugagan. Sulton an-Nosir Muhammad uch marta hukmronlik qilgan. Sultonlar an-Nosir Hasan, Salohad-Din Hoji, Barquq va an-Nosir Faraj ikki marta hukmronlik qilgan boʻlsa-da, jami 47 ta sulton boʻlgan. Mamluklar davri, odatda, ikki davrga bo'lingan. Bular Bahri va Burji davrlari. Bahri sultonlari asosan turkiy bo'lgan , Burji sultonlari esa asosan etnik cherkeslar bo'lgan. Mamluklarning dastlabki uch sultoni Aybak va uning o‘g‘li al-Mansur Ali va Qutuz, odatda, Bahriylar sulolasining bir qismi hisoblansa-da, ular Bahriy mamluklar polki tarkibiga kirmagan. Ular Bahriylarning siyosiy manfaatlariga qarshi chiqqanlar. Bahriylar safidan chiqqan 1-sulton Baybars edi. Burji mamluklari 1382-yilda Sulton Barquqning taxtga kelishi bilan taxtni egallab olishadi. 34-sulton al-Musta'in Billoh ham Mamluk Abbosiy xalifasi bo'lib, hokimiyat tepasiga Burji amirlari tomonidan siymo sifatida o'rnatilgan. Sultonlar ro'yxati

https://uz.wikipedia.org/wiki/Toshqirman%20tepa

Toshqirman tepa

Toshqirman tepaligi – hozirgi Oʻzbekistondagi Toshqirmon vohasidagi xaroba bino va yodgorliklar topilgan tepalik hisoblanadi. Xarobalar hozirgi Beruniy shahridan shimoli-sharqda, Oqshaxonqal’a shahristonidan 6 km janubi-sharqda joylashgan. Bu yerda 1996—2000-yillarda Qoraqalpoq-Avstraliya arxeologik guruhi eramizdan avvalgi IV asrga oid xorazm ibodatxonasini tiklashdi. Ushbu ibodatxona aholining tashrifi uchun shahardagi mashhur manzilgohlardan biri boʻlgan va eramizdan avvalgi 3-asrgacha faoliyat koʻrsatgan. Keyinchalik ushbu ibodatxona buyumlari boshqa joyga koʻchirib oʻtkazilgani ayon boʻlgan va arxeologlar ushbu ibodatxonaga qaysi din vakillari kelib eʼtiqod qilishganini aniqlolmaganlar. Arxeologlar yaqin atrofda turar joy qoldiqlarini topa olishmagan. Tepalikdan topilgan ibodatxonadagi xonalar oʻziga xos qurilishning ikkita bosqichida qurilgan. Birinchi xona oddiy koʻrinishga ega boʻlgan. Ikkinchi bosqichda xona uzunligi taxminan 100 metr va kengligi 30 dan 50 metrgacha boʻlgan keng, qurilish shakli boshqacha boʻlgan xona tashkil etilgan. Biroq, Perronda topilgan haqiqiy ibodatxona bir qator xonalar va koridorlardan iborat edi. Ushbu ibodatxonaning markazida oʻt oʻchirish uchun kerak boʻladigan alohida uskuna joylashgan xona bor edi. Olimlar tomonidan butun majmua, ehtimol, olovga sigʻinadigan din vakillarining ibodatxonasi vazifasini bajargan boʻlishi mumkinligi haqida taxminlar paydo boʻldi. Ibodatxonaga kelib turadigan aholi, ehtimol, kushonlarning ushbu davr mobaynida Xorazmga kelishi bilan tark etgan boʻlishi mumkin. Ammo ibodatxona atrofidan hech qanday zoʻravonlik belgilari topilmagan. Shunga koʻra, majmua deyarli boʻsh edi. Chunki ular majmuani tark etganda barcha kerakli obyektlarni oʻzlari bilan olib ketganlar. Meʼmorchiligi Yodgorlik shimoldan janubga qarab choʻzilgan 100x150 metrga yaqin oʻlchamli tepalikdan iborat. Balandligi 3 metrdan 5 metrgacha yetadi. Yodgorlik yigirmatadan ziyod har xil oʻlchamdagi katta-kichik xonalarni oʻz ichiga oladi. Toʻgʻri toʻrtburchakli zal yoki hovlining oʻlchami 20 x 16 metr. Hovlining janubi-gʻarbiy tarafidagi uchta yirik xona joylashgan boʻlib, 10 x 15,8 x 15 va 8.50 x 18 metrdan iborat. Shuningdek, yana hududi kichkinaroq (4x5,30; 4,50x7,50; 5x7,6x9,50; 3,50x13,8 m) bir qancha xona va ikki yoʻlak (2,8x20,1; 40x15 m) ham mavjud. Qurilish ashyosi sifatida xom gʻishtdan foydalanilgan. Binoning markazida joylashgan zal 40-43 x 40-43 x 13-14 sm boʻlgan gʻishtlardan bino qilingan. Gʻishtlarga bir yoki ikki yondosh chiziqlar koʻrinishidagi muhr bosilgan. Qolgan xonalar oʻlchami taxminan 46-32 x 24-24 sm boʻlgan, hech qanday muhr qoʻyilmagan toʻgʻri toʻrtburchak shakldagi xom gʻishtdan tiklangan. Devorlar 1 metrdan 1,5 metrgacha qalinlikda boʻlgan. Devorga ishlatilgan gʻisht oʻlchami, sopol xususiyatlari, topilgan tosh arxitektura detallari va sopol idishlarning boʻlaklariga qarab Toshqirmanni soʻnggi arxaik va qanhgʻa davrlarida mavjud boʻlgan istehkomli manzilgoh qoldiqlari, deb taxmin qilish mumkin. Tadqiq etilishi Toshqirman tepa yodgorligi Gʻayraddin Xoʻja Niyozov boshchiligidagi Oʻzbekiston—Avstraliya arxeologlar qoʻshma jamoasi 1994—2012-yillarda arxeologik jihatdan tadqiq qilingan. Qoʻshma ekspeditsiya Toshqirman tepa bilan bir qatorda Oqchaxon, Qozoqqirilgan „Noʻmalum tepalik“ qal’alarini ham oʻrgangan. Toshqirman tepadan istehkomli ibodatxona inshooti topilgan. Tekshiruvlar natijasida Toshqirman tepaligidagi qal’a devorlari qalin paxsa va yirik gʻishtlardan qurilgani, har bir gʻishtga oʻsha davr urugʻlarining tamgʻalari bosilgani maʼlum boʻldi. Umumiy maydoni 50 gektar boʻlgan qal’a yodgorligi bir-birining ichiga joylashgan tashqi va ichki qal’alardan iborat. Toʻplangan arxeologik materiallar bu yerda oʻz davrida xalq hunarmandligining koʻpgina turlari rivojlanganini koʻrsatadi. Manbalar Xorazm Arxeologiya

https://uz.wikipedia.org/wiki/Lilapsofobiya

Lilapsofobiya

Lilapsofobiya – tornado yoki boʻronlar boshlanishidan qoʻrqish. Lilapsofobiya astrofobiyaning eng ogʻir turi sanaladi. Belgilari Tornadi ham boʻron boshlanganda paydo boʻladigan ruhiy belgilar: Fikrni jamlay olmaslik Nazoratni yoʻqotish Qochish yoki yashirish istagi Fizik belgilari: Nafas qisilishi Terlash Koʻngil aynishini boshlanishi Bosh aylanishi, titroq, yurak urishini tezlashishi yoki hushidan ketish Koʻpgina lilapsofobiya bilan ogʻrigan insonlar ham avtofobiya yaʼni yolgʻiz qolishdan qoʻrqishadi. Jabrlanganlar koʻpincha qoʻrquvni yengish maqsadida oʻzlari doim odamlar bilan birga boʻlishadi. Yana qarang Fobiyalar roʻyxati Manbalar Fobiya Fobiyalar roʻyxati Qorquv

https://uz.wikipedia.org/wiki/Vera%20Mireyeva

Vera Mireyeva

Vera Arsenyevna Mireyeva (qizlik familiyasi Mixaylova; 1931-yil 22-avgust, Tver, Mosvka viloyati — 2004-yil 6-iyul, Krasnoperekopsk, Qrim Muxtor Respublikasi) — sovet filologi, russhunos va turkiyshunos olima, oʻqituvchi, metodist, shoira, prozaik, jurnalist. Umrining 45 yilini Oʻrta Osiyo turkiy xalqlarining maorifini oʻrganishga bagʻishlagan. SSSR xalq taʼlimi aʼlochisi va Oʻzbekiston SSR xalq taʼlimi aʼlochisi. Biografiyasi Vera Mireyeva 1931-yil 22-avgustda Tverda tugʻilgan. Ota-onasi Arseniy Pavlovich Mixaylov harbiy xizmatchi, Vera Vladimirovna Mixaylova (qizlik gamiliyasi Karasyova) uy bekasi boʻlgan. 1935-yilda uning ota-onasi ajrashishadi, keyinchalik Vera onasining yangi oilasida, oʻgay otasi Fyodor Yefimovich Anufriyev va ikki singlisi bilan yashagan. Otasi bilan 20 yildan keyin uchrashishga muvaffaq boʻlgan. Vera Mireyeva 1939-yilda oʻz ona shahridagi boshlangʻich maktabga borgan, lekin 1941—1942-yillar qishida Kalinin uchun boʻlgan shiddatli janglar tufayli uning oʻqishi toʻxtatiladi. 1943-yildan Ukrainada yashagan.Yavorivda (Lvov viloyati) oʻrta maktabni tugatgan. 1949-yilda Vera Mireyeva Lvov davlat universitetiga oʻqishga kirgan va 1954-yilda ushbu universitetni rus tili va adabiyoti mutaxassisligi boʻyicha tugatgan Oʻzbekistonning Qoraqalpogʻistonning Nukus shahriga ishga yuborilgan. 1954—1967-yillarda Qoraqalpoq davlat pedagogika instituti rus tilshunosligi kafedrasida oʻqituvchi, keyin katta oʻqituvchi, 1967—1989 yillarda katta ilmiy xodim, keyinroq T. N. Qori-Niyoziy nomidagi Oʻzbekiston Pedagogika fanlari ilmiy tadqiqot instituti Qoraqalpogʻiston filialida rus tilini oʻqitish metodikasi sektori mudiri lavozimlarida ishlagan. Bu davrda Vera Mireyeva minglab rus tili oʻqituvchilarini tayyorlagan, oʻnlab darslik va oʻquv qoʻllanmalari, yuzga yaqin ilmiy maqolalar yozgan. 1989-yilda Vera Mireyeva nafaqaga chiqadi va 1998-yilda Ukrainaga, Qrimga qaytib keladi. Keksalik chogʻida Vera Mireyeva oʻzining adabiy isteʼdodi namoyon qiladi. Vera Mireyeva rus va ukrain tillarida oʻnlab hikoyalar, sheʼrlar, esse va ocherklar yozgan, ularning aksariyati Ukraina, Oʻzbekiston va Rossiya davriy nashrlarida chop etilgan. Vera Mireyevaning sheʼriyati va nasri rang-barang boʻlib, teran lirika va falsafiy komponentlar, nekbinlik, hayotga, insonga, tabiatga samimiy muhabbati bilan ajralib turadi. Koʻpgina asarlari asosan biografik xarakterda boʻlib, ulardagi markaziy oʻrinni bolaligida guvoh boʻlgan urush dahshatlari, nemis bosqinchilarining vahshiyligi va sovet askarlarining olijanobligi haqidagi xotiralar egallagan. Vera Mireyeva 2004-yil 6-iyulda Krasnoperekopskda vafot etgan. Mukofotlari Davlat mukofotlari Koʻp yillik vijdonli mehnati uchun Qoraqalpogʻiston Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi Oliy Soveti Prezidiumining 1985-yil 24-iyuldagi farmoni bilan SSSR Oliy Soveti Prezidiumi nomidan „Mehnat faxriysi“ medali bilan, Xalq taʼlimi sohasida erishgan katta muvaffaqiyatlari va ijtimoiy-siyosiy hayotdagi faol ishtiroki uchun SSSR Taʼlim vaziri va Xalq taʼlimi, oliy oʻquv yurtlari va ilmiy muassasalar kasaba uyushmalari markaziy qoʻmitasi raisining 1987-yil 20-martdagi 63-16z qoʻshma qaroriga asosan „SSSR taʼlim aʼlochisi“ koʻkrak nishoni bilan, Oʻzbekiston SSR Maorif vazirining 1984-yil 24-avgustdagi 16/10-son qaroriga asosan „Oʻzbekiston SSR xalq taʼlimi aʼlochisi“ koʻkrak nishoni bilan mukofotlangan. Manbalar 2004-yilda vafot etganlar 6-iyulda vafot etganlar 1931-yilda tugʻilganlar 22-avgustda tugʻilganlar Mehnat faxriysi medali sohiblari

https://uz.wikipedia.org/wiki/O%E2%80%98rozkeldi%20Ersariyev

O‘rozkeldi Ersariyev

Oʻrozkeldi Ersariyev (1900-yil 6-mart, Atayab qishlogʻi, Xiva xonligi – 1978-yil 5-fevral, Toshhovuz viloyati, Turkmaniston SSR) – sovet kolxozlarida ishlab chiqarishining novatori, Turkmaniston SSR, Tashhovuz viloyati, Lenin tumani, Telman kolxoz raisi. Ikki karra Sotsialistik Mehnat Qahramoni (1947-yil, 1957-yil). Hayoti 1900-yil 6-martda Xiva xonligining Atayab qishlogʻida (hozirgi Turkmanistonning Toshhovuz viloyati) kambagʻal dehqon oilasida tugʻilgan. U faoliyatining dastlabki yillarida fermer boʻlib ishlagan. Sovet hokimyatining paydo boʻlishi bilan u bosmachilarga qarshi jangda qatnashgan. Soʻngra oʻzining tugʻilgan qishlogʻiga qaytib, u kolxazlashtirish ishlarida faol qatnashgan. U birinchilardan boʻlib Telman nomidagi kolxozga 1931-yildan brigadirlikka ishga kirgan va oradan koʻp oʻtmay rais oʻrinbosarligiga koʻtarilgan va bu lavozimda 1936-yilgacha ishlagan. 1937-yildan Telman nomidagi kolxoz raisi lavozimida ishlagan. Kolxoz oʻsha yili har bir gekataridan 14 sentner paxta xomashyosi olgan. Uning rahbarligida boshqa yillarda ham kolxoz barqaror va yuqori paxta hosiliga erishgan. SSSR Oliy Soveti Prezdiumining 1947-yil 19-martdagi farmoni bilan 1946-yilda yuqori paxta hosili olgani uchun Oʻrozkeldi Ersariyev Lenin ordeni va Oʻroq va Bolgʻa oltin medali bilan birgalikda Sotsialistik Mehnat Qahramoni unvoni bilan taqdirlangan. 1943-yildan Sovet Ittifoqi Kommunistik partyasi aʼzosi. Sovet Ittifoqi Kommunistik partyasi sezdlari delegati. Turkmaniston Kompartiyasi Markaziy Qoʻmitasi aʼzosi. SSSR Oliy Kengashining 2–6-chaqiriqlarida deputat sifatida ishtirok etgan. 1978-yil 5-fevralda vafot etgan. Mukofotlari Lenin ordeni (1944-yil 13-dekabr, 1947-yil 19-mart, 1947-yil 11-aprel, 1948-yil 5-aprel, 1950-yil 21-iyun, 1951-yil 30-iyun) Oktyabr Inqilobi ordeni (1950-yil 28-yanvar) Mehnat Qizil Bayroq (1950-yil 28-yanvar) Sotisialistik Mehnat Qahramoni (1947-yil 19-mart) „Shavkatli mehnat uchun“ medali (1959-yil 25-dekabr, 1965-yil 16-mart) Manbalar 1900-yilda tugʻilganlar 1978-yilda vafot etganlar Xiva xonligi Xiva xonligi kishilari Xiva xonligida tugʻilganlar Sotsialistik Mehnat Qahramonlari Lenin ordeni sohiblari Shavkatli mehnat uchun medali sohiblari Oktyabr Inqilobi ordeni sohiblari Mehnat Qizil Bayroq ordeni sohiblari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Seidmurod%20Xudoyorov

Seidmurod Xudoyorov

Seidmurod Xudoyorov (1905-yil, Xiva xonligi – vafot etgan yili nomaʼlum, Chordjou viloyati, Turkmaniston SSR) – Turkmaniston SSR Chordjou viloyati, Kerkinskiy tumani, Lenin nomidagi kolxoz katta choʻponi. Sotsialistik Mehnat Qahramoni (1958-yil). Hayoti 1905-yilda Xiva xonligining Kaspiy oblasti taraflaridagi qishloq aholi punktlaridan birida (hozirgi Kerkin etrapi, Lebap viloyati hududida) kambagʻal dehqon oilasida tugʻilgan. Bolaligidan boshlab qoʻy boqish bilan shugʻullangan. Kollektivlashtirishdan soʻng Kerkin tumanidagi Lenin kolxoziga ishga kirgan. Urushdan keyingi yillarda u katta choʻpon etib tayinlangan. Lenin kolxozining raisi Eshonquli Aveniyozov rahbarligidagi Seidmurod Xudoyorov choʻponlar brigadasi har yili qoʻychilikda yaxshi natijalarni koʻrsatgan. 1957-yilda esa choʻponlar qoʻzilardan yuqori hosil olib, jun kesish boʻyicha kolxoz rejasini ortigʻi bilan bajarishgan. SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1958-yil 5-iyundagi farmoni bilan Qoʻychilikni rivojlantirish, goʻsht, jun va jun yetishtirish va yetkazib berishni koʻpaytirishda erishilgan ulkan muvaffaqiyatlari uchun Sotsialistik Mehnat Qahramoni unvoni berilgan. Shu Prezdiumning № 8593 sonli qoʻshimcha farmoni bilan 1957-yilda davlatga qorakoʻl moʻynasi va fan yutuqlaridan oʻz ish amaliyotida keng foydalanish va ilgʻor tajribalar uchun Lenin ordeni va O‘roq va Bolg‘a oltin medali topshirilgan. U bilan birgalikda ishlagan choʻponlar va Lenin kolxozning raisi Eshonquli Avezniyozov ham 1958-yilda u bilan birgalikda yuqorida keltirib oʻtilgan mukofotlar bilan taqdirlanishgan. U umri davomida oʻzi tugʻilib oʻsgan Kerkinskiy tumanida yashagan va shu yerdan nafaqaga chiqqan. Nafaqaga chiqqanidan soʻng kasaba uyushmasining eʼtiborga molik shaxsiy nafaqaxoʻrlaridan biri boʻlgan Oʻlim sanasi haqida maʼlumotlar mavjud emas. Manbalar 1905-yilda tugʻilganlar O'lim sanasi noma'lum Xiva xonligi kishilari Xiva xonligida tugʻilganlar Xiva xonligi Lenin ordeni sohiblari Sotsialistik Mehnat Qahramonlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Pushti%20fil%20suyagi

Pushti fil suyagi

Pushti fil suyagi (Phyllogeiton zeyheri, sin. Berchemia zeyheri), shuningdek , binafsharan fil suyagi, qizil fil suyagi, umnini yoki umgoloti deb ham ataladi, yogʻochi uy-roʻzgʻor buyumlari tayyorlash uchun ishlatiladigan afrikada oʻsuvchi daraxt. Pushti fil suyagi daraxti asosan Zimbabve, Mozambik, Shimoliy Botsvana va Janubiy Afrikada oʻsadi. Daraxt Janubiy Afrikada himoya ostiga olingan, faqat cheklangan miqdorda ruxsatnoma bilan kesiladi. Yogʻochi juda qattiq, zichligi 990 g/dm3. Pushti fil suyagi Zulu xalqining qirollik daraxti boʻlgan. 1879—yilgi Anglo-Zulu urushigacha faqat qirollik oilasi aʼzolari daraxtga egalik qilishlari mumkin edi. Anglo-Zulu urushidan oldin Zulu qiroli pushti fil suyagidan yasalgan tayoq olib yurar va pushti fil suyagidan yasalgan zargarlik buyumlarini taqar edilar. Zululand inglizlar qoʻliga oʻtib, 1883—yilda 13 ta alohida „qirollik“ ga boʻlinib ketdi. Pushti fil suyagi daraxti sargʻish, jigarrang, qizgʻish yoki binafsha rangli danak meva hosil qiladi. Daraxtning boshqa qismlari anʼanaviy ravishda dori vositalari sifatida ishlatilgan. Pushti fil suyagi koʻpincha Afrika qora daraxti, sandal daraxti, agar daraxti va qora daraxt bilan bir qatorda dunyodagi eng qimmat daraxtlardan biri sifatida tilga olinadi. Manbalar Chilonjiydadoshlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Shahidlar%20masjidi

Shahidlar masjidi

Shahidlar masjidi (), xalq orasida Turk masjidi nomi bilan ham tanilgan, Ozarbayjonning Boku shahrida, Shahidlar yoʻli yaqinida joylashgan masjid. 1990-yillar boshida Turkiya hukumati koʻmagida qurilgan. Hozirda masjiddan Turkiya elchixonasi diniy attashesining rasmiy qarorgohi sifatida foydalaniladi. 2009-yildan beri masjidda qurilish va rekonstruksiya ishlari amalga oshirilmoqda. Shahidlar masjidi fasadida Qur’oni Karimning „Baqara“ surasi 154-oyati arab va turk tillarida bitilgan: „Allohning yoʻlida qatl boʻlganlarni „oʻliklar“ demang. Balki ular tirikdirlar, lekin siz sezmassiz“. Manbalar Bokudagi masjidlar Ozarbayjondagi masjidlar Masjidlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Qunduz%20masjididagi%20portlash%20%282021%29

Qunduz masjididagi portlash (2021)

2021-yil 8-oktabr kuni Afgʻonistonning Qunduz shahridagi Shia Gozari Sayid Obod masjidida IShID-K tomonidan suitsid portlashi sodir etilgan. 50 dan ortiq odam halok boʻlgan va yana 100 kishi yaralangan, ammo BMTning Afgʻonistondagi yordam missiyasi hisob-kitoblariga koʻra, 100 dan ortiq odam halok boʻlgan va yaralangan boʻlishi mumkin. Voqealar 2015-yildan buyon „Islomiy davlat“ ning boʻlinmasi „Islomiy davlat“ – Xuroson viloyati Afgʻonistonda hujumlar uyushtirmoqda. Tolibon Afgʻonistonni 2021-yil avgustida oʻz nazorati ostiga oldi; Oʻshandan beri IS-KP hujumlari orasida, jumladan, Kobul xalqaro aeroportida sodir etilgan portlashda 169 nafar afgʻon va 13 nafar amerikalik askar halok boʻlgan. Portlash Portlash Gozari Sayid Obod masjidida oʻqilayotgan haftalik juma peshin namozi vaqtida sodir boʻlgan. Guvohlarning aytishicha, ular portlash vaqtida namoz oʻqyotgan boʻlgan va voqea joyidan evakuatsiya qilinayotganda polda koʻplab jasadlar va qon oqayotganini payqashgan. Halok boʻlganlar va jarohatlanganlarning jasadlari yaqin atrofdagi kasalxonaga olib ketilgan, u yerda yaradorlarning oila aʼzolari jutib olgan. Hujumdan keyin masjid binosidan tutun chiqib, bu tutun shahar yuqorisidan ham koʻringan. Ijtimoiy tarmoqlarga joylashtirilgan voqea joyidan olingan surat va videolarda masjid pol hamda devorlariga qon sachraganini koʻrish mumkin. Qurbonlarning jasadlarining suratlari ommaviy axborot vositalarida ham chop etilgan. Qurbonlar Birlashgan Millatlar Tashkilotining Afgʻonistonga yordam koʻrsatish missiyasining dastlabki bahosiga koʻra, 100 dan ortiq odam halok boʻlgan boʻlishi mumkin. Mahalliy Qunduz viloyat kasalxonasi 35 kishi halok boʻlgani va 50 dan ortiq kishi jarohat olganini maʼlum qilgan. Chegara bilmas shifokorlar tashkilotidan 20 kishi halok boʻlganligi xabar qilingan. Tolibon rasmiysining soʻzlariga koʻra, qurbonlar soni 100 nafarga yetgan, va ularning aksariyati halok boʻlgan. Ommaviy axborot vositalariga berilgan rasmiy maʼlumotlarga koʻra halok boʻlganlar soni 50 kishini tashkil etgan, 143 kishi esa jarohat olgan. Mahalliy sogʻliqni saqlash rasmiylari qurbonlar soni 80 nafarga yetishi mumkinligidan xavotir olishgan. Jinoyatchi "Islomiy davlat" – Xuroson viloyati (IShID-K) portlash uchun mas’uliyatni oʻz zimmasiga olgan va Telegram kanali orqali xudkush-terrorchi gavjum masjidda juma namozi vaqtida portlovchi jiletni portlatganini tasdiqlagan. ISIS-K maʼlumotlariga koʻra, portlovchi uygʻur millatiga mansub boʻlib, uygʻurlarni quvib chiqarish orqali Xitoyni tinchlantirishga uringani uchun ham shialarni, ham Tolibonni nishonga olgan boʻlgan. Gʻarbiy Xitoy va Sharqiy Afgʻonistondagi jangari uygʻur musulmonlarining aksariyati Sharqiy Turkiston Islomiy Harakatiga mansub hisoblanladi. Fikrlar Birlashgan Millatlar Tashkiloti hujumni qoralab, buni ibodat joylariga uyushtirilgan qator hujumlarning bir qismi ekanligini aytib oʻtdi. Deyarli bir hafta oldin Id Gah masjidiga qilingan hujumda besh kishi halok boʻlgan edi. Qunduzdagi Tolibon xavfsizlik xizmati rahbari shia musulmonlarining xavfsizligini taʼminlashga vaʼda bergani va bunday hujum „qayta takrorlanmasligi“ haqida bayonot bergan. Qunduz viloyati politsiyasi boshligʻi oʻrinbosarining fikriga koʻra, portlash boʻyicha surishtiruv islari olib borilgan. Amerika Qoʻshma Shtatlari Davlat departamenti matbuot kotibi Ned Price maʼlumot berishicha, Biden maʼmuriyati hujumni qoralab, „Afgʻon xalqi terrordan xoli kelajakka loyiq“ ekanini aytgan. 2021-yil 15-oktabr kuni Qandahordagi shia masjidida IS-KP xudkush hujumi oqibatida 65 kishi halok boʻlgan edi. Manbalar Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Kunduz viloyatidagi jinoyatlar 2021-yilgi islom terrorristik hujumlari Afg‘onistonda shia musulmonlariga qarshi zo‘ravonlik 2021-yilda Afg‘onistondagi terrorchilik hodisalari Afg‘onistondagi masjid portlashlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Taza%20Mahalla%20masjidi

Taza Mahalla masjidi

Taza Mahalla masjidi () – Ozarbayjon poytaxti Bokudan taxminan 350 km uzoqlikda, Shushada joylashgan masjid. Masjid 19-asr oxirlarida Shushada faoliyat koʻrsatgan 17 ta masjiddan biri boʻlgan. Shusha shahrining Taza mahallasi Firudin bey Koʻcharli koʻchasida joylashgan. Kornel universitetining Kavkaz merosi kuzatuvi tomonidan sunʼiy yoʻldoshdan olingan suratlar tahlili shuni koʻrsatadiki, 1980- va 2004-yillarda masjid yaxshi saqlanib qolgan. 2004—2013-yillar oraligʻida masjid amalda Armaniston hukumati tomonidan taʼmirlanib, geologiya muzeyi sifatida foydalanilgan. Etimologiyasi Tarjimada masjid nomi „Yangi mahalla“ degan maʼnoni anglatadi. Masjid nomi Shushudagi nisbatan yangi Shusha mahallasidagi 17 ta masjid orasida nisbatan yangiligini bildiradi. Bu mahallalar Buyuk qurdlar, Kichik Qurdlar, Seyidli, Julfalar, Taza mahallasi, Hamam gabogi, Demirchilar, Guyulug, Xoʻja Marjonli, Mamay, Soatli, Koʻcharli, Merdinli, Choʻl gala, Hoji Yusifli, Chuxur mahallasi, Ogʻa dedeliler edi. Manbalar XIX asr masjidlari Shushadagi masjidlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Murtuza%20Muxtorov%20masjidi

Murtuza Muxtorov masjidi

Murtuza Muxtorov masjidi () – Ozarbayjonning Boku shahrida joylashgan masjid. Tarixi Murtuza Muxtorov masjidining qurilish ishlari 1901-yilda mahalliy aholi tomonidan boshlangan. Materiallar tanqisligi tufayli qurilish qurilish toʻxtab qoladi va mahalliy aholi masjid qurilishini davom ettirish maqsadida Murtuza Muxtorovdan moddiy yordam soʻraydi. Murtuza Muxtorov bir qancha meʼmorlarni (jumladan, bosh meʼmor Ziver-bey Axmedbekov) yollab, qurilish xarajatlarini oʻz zimmasiga oladi. Masjid qurilishi ishlari 8 yil davom etadi va 1908-yilda toʻliq yakunlanadi. Murtuza Muxtorov masjididan Sovet Ittifoqi davrida toʻquv ustaxonasi sifatida foydalanilgan. 1985—1989-yillarda binodan Sattor Bahlulzoda asarlari koʻrgazmasi zali sifatida ishlatilgan. 1989-yildan buyon esa masjid sifatida faoliyat yuritib kelmoqda. Murtuza Muxtorov masjidga alohida sovgʻa sifatida arab xattotligi boʻyicha tilla bilan bitilgan Qur’on kitobini tuhfa qiladi. Ushbu kitobning ogʻirligi 25 kilogrammni tashkil etadi. Murtuza Muxtorov masjidi 47 metr balandlikka ega boʻlgan ikkita minoradan iborat. Ularning har biri 140 ta qadamdan iborat. Masjidda, shuningdek, ayollar uchun ham alohida namozxonasi mavjud. Murtuza Muxtorovning qabri ham masjid hovlisida joylashgan. Masjidning oʻng va chap tomoniga arab harflari bilan „Paygʻambarlarga salom“ yozuvi tushirilgan. Yana qarang Ozarbayjonda islom Manbalar Bokudagi masjidlar Ozarbayjondagi masjidlar Masjidlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Id%20Gah%20masjidi

Id Gah masjidi

Iyd Gah masjidi yoki Id Gah masjidi (), Afgʻoniston poytaxti Kobuldagi ikkinchi yirik masjiddir. U mamlakatning kardinal diniy masjidi hisoblanadi, bu yerda million kishi yiliga ikki marta hayit namozini oʻqiydi. Shaharning sharqiy qismida, Mahmudxon koʻprigi va Milliy stadion yaqinida, shaharning eng boy hududlaridan biri boʻlgan Kobulning Shar-e-barqi hududi joylashgan. „Iyd Gah“ yoki „Id Gah“ milliy va diniy bayramlar paytida odamlar toʻplanadigan ochiq maydon maʼnosini anglatadi. Id Gahning ochiq maydonlari, shuningdek, Peshovarga keladigan va Peshovardan yuklarni olib oʻtadigan yuk mashinalari uchun toʻxtash joyi vazifasini ham oʻtaydi. Aksariyat maʼlumotlarg koʻra, musulmon jangchisi Bobur Hindistonga endigina bostirib kirib, Islomni ulugʻlash uchun masjid qurishni buyurgan. U oʻz jangchilarini Panjob, Sind va uning atrofidagi joylardan qimmatbaho toshlarni olib kelishga joʻnatgan hamda fors meʼmorlariga oʻzi uchun Kobul hududida bino qurishni buyurgan edi. Bu yerda diniy bayramlar, diniy marosimlar, toj kiyish kabi davlat funksiyalari hamda podshohlar va amirlar ishtirokidagi imomlarning diniy marosimlari amalga oshirilgan. Aynan shu masjiddan oʻsha paytdagi amir Habibulla 1919-yilda oʻz mamlakati mustaqilligi haqidagi tarixiy eʼlonni oʻqigan edi. 2006-yil 10-fevralda ikki gumonlanuvchi 8 kg miqdordagi portlovchi moddalarbilan hibsga olingan. Ular Id Gah masjidiga hujum qilishni niyat qilganlikda ayblangan. Tarixi Id Gah masjidi Boburiylar davlati hukmdori Bobur tomonidan qurib bitkazilgan. 1893-yilda yoki undan bir necha yil oldinroq podshoh Abdurrahmonxon tomonidan qayta taʼmirlangan. Yana bir taxminga koʻra, Jahongirning ushbu masjidning asl quruvchisi ekanligi aytib oʻtiladi, bu taxmin mahalliy karerlar va materiallardan foydalanganligi bilan bogʻliq, chunki Kobul asosiy moʻgʻul shahri boʻlganligi sababli ham bu yerda koʻpincha sanʼat asarlariga buyurtmalar qabul qilingan. Afgʻoniston tarixidagi maʼlumotlarga koʻra, 1901-yilda Afgʻonistonning oʻsha paytdagi amiri davlat boshligʻi Id Gah masjidida roʻza hayiti bayramini nishonlash orqali oshkora tarzda imomlik vazifasini bajargan. Kobulning bosh imomi darhol Habibullohni Muhammadning vorisi deb eʼlon qilgan, shundan soʻng Afgʻoniston amiri „toqatsiz imomlik“ dan ilhomlangan holda nutq soʻzlagan. Boshqa buyruqlar qatori, amir masjidlarda namoz oʻqimaganlarning hammasidan oʻn kobuli rupiysigacha jarima undirilishi haqida farmon chiqargan. Turli joylarda barcha shaxslarning kunlik namozining ado etishi toʻgʻrisida daftar yuritilish kerak boʻlgan va diniy namozlarga majburiy qatnashish haqidagi ushbu qoidaga rioya qilmagan kishilar toʻgʻrisidagi maxfiy hisobotlar masjidlarda oʻrnatilgan „adolat qutisi“ saqlanishi kerak edi. 1914—1915-yillarda Britaniya va Afgʻoniston oʻrtasidagi shiddatli adovat davomida, yangi hukmdor amir Habibulla mullalarning bu yondashuviga dastlab qarshi chiqqan boʻlsa ham, bu holat keyinchalik qurlugʻ urush yoki jihod miqyosigacha yetdi. 1919-yilda taxtga oʻtirganidan soʻng, u mullalar bilan birga ingliz bazalariga hujum qildi. Amir 1919-yil 15-mayda urush boshlashdan oldin Kobuldagi Id Gah masjidida nutq soʻzlab, vatandoshlarini inglizlarga qarshi jihod qilishga chaqirgan. Uchinchi ingliz-afgʻon urushidan soʻng, 1919-yil 19-avgustda amir Omonulloh Afgʻonistonning ushbu masjididan turb, mamlakat mustaqilligini eʼlon qilgan. 2010-yil 21-sentyabrda masjidda namoyish boʻlib oʻtdi. 2021-yil 3-oktabr kuni masjidda sodir etilgan portlash natijasida bir necha kishi halok boʻldi. Arxitekturasi Id Gah masjidi Kobulning boy hududida joylashgan boʻlib, boy musulmon meʼmorchiligi va merosini oʻzida aks ettiradi. Bu muqaddas joyni ziyorat qilish uchun uzoq-yaqindan ziyoratchilar tashrif buyuradi. Masjid och jigarrang va oq rangga boʻyalgan boʻlib, old tomonida toʻrtta minora mavjud, ularning ikkitasi yuqori markaziy arkning yon tomonida, qolgani markaziy arkning yon tomonlaridagi kamar qismining ikkala tomonida joylashgan. Narigi tomonda bir xil tarzda yigʻilgan toʻrtta minora va tomning markazida boshqa rangdagi bitta kichikroq minora joylashgan. Masjid juda uzun binoda joylashgan boʻlsa ham, uning eni tor qilib qurilgan. Masjidning markaziy sargʻish rangga boʻyalgan 3 ta ark yoʻlagidan tashqari, uning uzunligi boʻylab har ikki tomonida 18 ta archa boʻlgan boshqa qorongʻiroq yoʻlagi ham mavjud. Iyd Gah maydoni deb nomlanuvchi hovli maydoni keng va namoz mavsumida masjidga tashrif buyuradigan koʻplab musulmonlarni oʻzida sigʻdira oladi. Manbalar Koordinatalar Vikimaʼlumotlarda Iydgohlar 1893-yilda bunyod etilgan masjidlar Afgʻonistondagi sunniy masjidlari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Shaki%20Xonlar%20masjidi

Shaki Xonlar masjidi

Shaki Xon masjidi (), avval Birinchi Xon masjidi () – Ozarbayjonning Shaki shahrida joylashgan masjid. XVIII asrda qurilgan. Tarixi Shaki shahri Muhammad Husayn Xon davrida birmuncha ravnaq topdi. Xalqning turmushi yaxshilandi, masjidlar, qal’a devori bunyod etildi. Muhammad Husayn Xon davridagi eng yaxshi meʼmoriy yutuqlardan biri 1769—1970- yillarda Bozorboshi kvartalidagi bozor maydoni yaqinida qurilgan Xon masjididir. Masjid qurilishida daryo toshi, pishiq gʻisht, ohak, keramit kabi qurilish materiallaridan foydalanilgan. Masjidning umumiy majmuasiga kiritilgan minora masjidning meʼmoriy qiyofasini yanada goʻzal qiladi. Masjid yonida qabr toshlari maxsus naqsh va bezaklar bilan bezatilgan qabriston mavjud. Bu yerda Shaki xonlari, ularning oila aʼzolari va qarindoshlari dafn etilgan, shuning uchun qabriston „xonlar qabristoni“ deb ataladi. Sovet davrida masjiddan dastlab omborxona, 1978—1994-yillarda esa „Ziyolilar uyi“ sifatida foydalanilgan. 1994-yilda mahalliy aholi masjidni taʼmirlab, qayta qurgan. Hozirda Xon masjidi, shuningdek, qabriston va masjid oldidagi minora davlat muhofazasida. 2018-yilgacha masjid sifatida foydalanilib kelingan, keyin esa muzeyga aylantirilgan. Manbalar Shakidagi masjidlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/O%E2%80%98zbekiston%20Kompartiyasi%20Qoraqalpoq%20viloyati%20qo%E2%80%98mitasi

O‘zbekiston Kompartiyasi Qoraqalpoq viloyati qo‘mitasi

Oʻzbekiston Kompartiyasi Qoraqalpoq viloyati qoʻmitasi (1936-yilgacha BKP (b) Qoraqalpoq viloyati qoʻmitasi) — Butunittifoq Kompartiyasi (b) Qoraqalpoq viloyati partiya tashkilotining boshqaruv organi (1925—1991), 1936-yildan Oʻzbekiston Kommunistik partiyasi tarkibiga kirgan. Tarixi Qoʻmita 1925-yilda Qoraqalpoq avtonom viloyati tashkil etilishi bilan birga tuzilgan va 1991-yilda KPSS tugatilgunga qadar mavjud boʻlgan. Qoʻmita maʼmuriyatii 1929-yilgacha Toʻrtkoʻl shahrida, soʻng Chimboy, 1932-yil 20-martdan yana Toʻrtkoʻlda, 1933-yil 15-dekabrdan tugatilgan kungacha Nukus shahrida boʻlgan. Amudaryo viloyati qoʻmitasi mas’ul kotiblari 1923—1924-yil iyun — Drozdov Andrey Alekseyev; 1924—1924-yil iyul — Dobriy David Vasilevich; 1924-yil iyul—1924-yil oktyabr – Tojim Napesovich Napesov (iyul-avgust oylarida mas’ul kotib vazifasini bajaruvchi boʻlgan). Qoraqalpoq viloyati qoʻmitasining mas’ul kotiblari 1924-yil oktyabr—1925-yil iyun — Dosnazarov Allayar Kurazovich (1924-yil oktyabr—1925-yil fevral — Viloyat qoʻmitasi tashkiliy byurosi raisi); 1925-yil iyun—1927-yil sentyabr — Kudabayev Abu Erjanovich; 1927-yil sentyabr—1930-yil aprel — Pyotr Ivanovich Varlamov; 1930-yil may—1932-yil 20 mart — Timofey Ivanovich Churbanov. Viloyat qoʻmitasining birinchi kotiblari 1932-yil 20 mart—1933-yil aprel — Timofey Ivanovich Churbanov; 1933-yil aprel—1937-yil aprel — Aliyev Islom Sodiqovich (qamoqqa olingan, repressiya qilingan); 1937-yil aprel—1937-yil iyul — Rizayev Davlet (viloyat komiteti birinchi kotibi vazifasini bajaruvchi); 1937-yil iyul—1937-yil avgust — Saidxonov Abbosxon Abdusaidovich (viloyat qoʻmitasi birinchi kotibi vazifasini bajaruvchi, hibsga olingan, Stalin roʻyxati boʻyicha qatagʻon qilingan); 1937-yil avgust—1937-yil oktyabr — Baltayev Karim (viloyat qoʻmitasi birinchi kotibi vazifasini bajaruvchi); 1937-yil oktyabr—1937-yil oxiri — Pavlov Vasiliy Mixaylovich (viloyat qoʻmitasi birinchi kotibi vazifasini bajaruvchi); 1939-yil yanvar—1941-yil aprel — Xoliqov Qurbonboy; 1941-yil aprel—1946-yil oktyabr — Kamolov Sobir Kamalovich; 1946—1949-yil oktyabr — Seitov Pirjan; 1949—1950 — Qambarov Tursun; 1950—1952-yil yanvar — Seitov Pirjan; 1952—1956-yil yanvar — Mahmudov Arzi; 1956—1963-yil mart — Mahmudov Nosir; 1963-yil mart—1984-yil 13-avgust — Kamolov Qallibek; 1984-yil 13-avgust—1989-yil 26-iyul — Saliqov Kakimbek; 1989-yil 26-iyul—1991-yil 18-yanvar — Niyetullayev Sagindik Daulatyarovich; 1991-yil 18-yanvar—1991-yil 14-sentyabr — Shamshetov Dauletbay Nuratdinovich. Manbalar Qoraqalpogʻiston tarixi Oʻzbekiston Kompartiyasi viloyat va okrug qoʻmitalari

https://uz.wikipedia.org/wiki/Muhtorjon%20Mansurov

Muhtorjon Mansurov

Muhtorjon Mansurov (1978-yil, Namangan viloyati Uychi tumani) – texnika fanlari doktori, dotsent. Biografiyasi Muhtorjon Mansurov 1978-yil Namangan viloyati Uychi tumanida tavallud topgan. Manbalar Adabiyotlar 1978-yilda tugʻilganlar Uychi tumanida tugʻilganlar Namangan viloyatida tugʻilganlar Dotsentlar

https://uz.wikipedia.org/wiki/Jumaquli%20Hakimov

Jumaquli Hakimov

Jumaquli Hakimov (1906-yil, Xiva xonligi – vafot etgan yili nomaʼlum, Chordjou viloyati, Turkmaniston SSR) – sovet iqtisodiyoti, davlat va siyosiy arbobi, Sotsialistik Mehnat Qahramoni (1957-yil). 1930-yildan – iqtisodiy, ijtimoiy va siyosiy ishlarda ishlay boshlagan. 1930—1980-yillarda – dehqon, komsomol va partiya tashkilotchisi, Turkmaniston Kommunistik partiyasi Xalach tuman qoʻmitasi kotibi, birinchi kotibi, Turkmaniston SSR Chordjou viloyati, Chordjou tumani, Maksim Gorkiy nomidagi kolxoz raisi lavozimlarida ishlagan. Hayoti 1906-yilda Xiva xonligi (hozirgi Turkmanistonning Lebap viloyati atroflarida) hududida tugʻilgan. Millati boʻyicha turkman. Sovet Ittifoqi Kommunistik partyasi aʼzosi. Ulugʻ vatan urushi boshlanishidan oldin Turkmaniston Kommunstik (bosheviklar) partiyasi Xalachi tumani qoʻmitasi kotibi boʻlib ishlagan va 1939-yil noyabr oyida paxta va chorvachilik boyicha tuman rejasini ortigi bilan bajarganligi uchun Menhat Qizil Bayroq ordeni bilan taqdirlangan. Urush yillarida Jumaquli Hakimov Turkmaniston SSR ning Chordjou viloyatining Halachi tumani kommunistlariga rahbarlik qilishni davom ettirgan va davlat topshiriqlarini muvafaqiyatli bajarganligi uchun ikki marta Lenin ordeni bilan taqdirlangan. Keyinchalik Chordjou viloyatidagi Maksim Gorkiy nomidagi paxta yetishtiruvchi kolxozga rahbarlik qilgan, u kelganidan soʻng Chardjou viloyati paxta yetishtirish boʻyicha yetakchi xoʻjalik aylangan. SSSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1957-yil 14-fevraldagi farmoni sovet paxtachiligini rivojlantirishdagi ulkan muvafaqiyatlari, paxta yetishtirishda fan yutuqlari va ilgʻor tajribalardan keng foydalanganlik, paxta xomashyosidan yuqori va barqaror hosil olinishi, chorvachilik va qishloq xoʻjaligning boshqa tarmqlarini rivojlantirishda erishilgan muvaffaqiyatlari uchun u Lenin ordeni va O‘roq va Bolg‘a oltin medali bilan birgalikda Sotsialistik Mehnat Qahramoni unvoni bilan taqdirlangan. Keyingi yillarda u rahbarlik qilgan Maksim Gorkiy nomidagi kolxoz paxta yetishtirsh boʻyicha Chordjou viloyati xoʻjalikalri orasida yetakchilikni qoʻldan boy bermagan va 8-besh yillik (1966—1970-yillar) dagi ish natijalariga koʻra, Jumaquli Hakimov Oktyabr inqilobi ordeni, 1977-yilda paxta rejasni ortigʻi bilan bajarganligi uchun esa Mehant Qizil Bayroq ordeni bilan taqdirlangan. Turkmaniston SSR Oliy Kengashining 6, 7, 8 va 9-chaqriqlarida deputat sifatida ishirok etgan. Chordjou viloatida (hozirgi Lebap viloyati) da yashagan. Oʻlim sanasi aniqlanmagan. 1980-yildan keyin vafot etgan degan tahminlar mavjud. Manbalar 1906-yilda tugʻilganlar Oktyabr Inqilobi ordeni sohiblari Sotsialistik Mehnat Qahramonlari Lenin ordeni sohiblari Xiva xonligida tugʻilganlar Xiva xonligi Xiva xonligi kishilari O'lim sanasi noma'lum Vatan urushi ordeni sohiblari Mehnat Qizil Bayroq ordeni sohiblari Shavkatli mehnat uchun medali sohiblari