inputs
stringlengths
135
2.43k
targets
stringlengths
111
2.26k
template_id
int64
1
18
template_lang
stringclasses
1 value
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: చెడుగుల్ కొందఱు కూడి చేయంగంబనుల్ చీకట్లు దూఱంగఁ మా ల్పడితిం గాన గ్రహింపరాని నిను నొల్లంజాలఁ బొమ్మంచు నిల్ వెలంద్రోచినఁ జూరుపట్టుకొని నే వ్రేలాడుదుం గోర్కిఁ గో రెడి యర్ధంబులు నాకు నేల యిడవో శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా!
ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! కొందరు దుష్టులు నాము ఒకటిగా కూడి చెడుపనులు చేయుచుండిరి. నేనును వారితో చేరి చెడుపనులను చేసితిని. చీకట్లలో దూరుటకు, వారు వినరాని, ఎరుగరాని చెడుపనులను చేయుటకు పాలు పడితిని. ఈ కారణముచే నన్ను నీవు స్వీకరించదగనివానిగా భావించితివి. నన్ను నీ భక్తుని చేసికొనుటకు తిరస్కరించి వెడలగొట్టితివి. ఐనను నేను లెక్కపెట్టను. ఇంటిలోనుండి వెడలగొట్టుచుండగా చూరులు పట్టుకొని వ్రేలాడుచున్నాడు అన్న సామెతగ నేను నిన్నే ఆశ్రయించుచున్నాను. నన్ననుగ్రహించి నా కోరికలను అభీష్ఠములను ఏల ఈయవు.
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన కుమారీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి: చెప్పకు చేసిన మేలు నొ కప్పుడయిన గాని దాని హర్షింపరుగా గొప్పలు చెప్పిన నదియును దప్పే యని చిత్తమందు దలపు కుమారీ!
ఇచ్చిన కుమారీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము: ఆడవారికైనా, మగవారికైనా వర్తించే నీతి ఇది. చేసిన మేలు ఎప్పుడూ చెప్పుకోకూడదు. అలా చెప్పుకొంటే, దానికి విలువ ఉండదు. ఏదో ప్రచారం కోసం చేశారనుకోవచ్చు. పైగా, అదేదో గొప్పలు చెబుతున్నట్టుగానూ ఉంటుంది. నిజంగానే మనం గొప్ప పనే చేసినా సరే, ఎవరికీ చెప్పుకోకుండా ఉండడమే ఉత్తమం. దీనిని మనసులో పెట్టుకొని మెలగాలి సుమా.
6
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి: చెప్పులోని రాయి చెవిలోని జోరీగ కంటిలోని నలుసు కాలిముల్లు ఇంటిలోనిపోరు ఇతింత కాదయా విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము: చెప్పులోపడినరాయి, చెవిలోదూరినఈగ, కంటిలోపడిననలుసు, కాలిలోదిగినముల్లు,ఇంటిలోమొదలైనపోరు చిన్నవేఅయినా భరించడంకష్టం.
3
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి: చెప్పులోనిరాయి చెవిలోనిజోరీగ కంటిలోనినలుసు కాలిముల్లు యింటిలోనిపోరు ఇంతింతకాదయా విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము: చెప్పులో దూరినరాయి,చెవిలోదూరినఈగ, కంటిలోపడిననలుసు, కాలికి గుచ్చుకున్న ముల్లు, ఇంటిలోఎవరైనా పెట్టేపోరు కొంచెమైనా ఎక్కువగా బాధిస్తాయి. ఆసమయంలో బుర్రకూడా పనిచెయ్యదు.
3
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: చెఱకు తీపివేమి జెత్తనాబడునట్లు పరగ గుణములేని పండితుండు దూఱుపడునుగాదె దోషమటుండగ విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం: చెఱుకు నందు తీపి లేకపోతె ఎంతో ఆశగా తిందామని తీసుకున్న వారు కూడ చెత్త అని అవతల పడెస్తారు. అలాగె ఎంత చదువు ఉండి కూడ మంచి గుణాలు లేకపోతె జనాలు వాళ్ళని నీచులుగా చూస్తారు.
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి: చెఱకు తోటలోన జెత్త కుప్పుండిన కొచెమైన దాని గుణము చెడదు ఎఱుక గలుగు చోట నెడ్డె వాడున్నట్లు విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము: చెరకుతోటలో పిచ్చి పిచ్చి మొక్కలుండిన చెరకుకు వచ్చె నష్టమేమి లేదు. తను ఎల్లపుడూ తన తీపి తనము కోల్పోదు.అలానే ఙానుల గుంపులో మూర్ఖుడున్న వారి ఙానమునకు వచ్చిన నష్టమేమిలేదు.
6
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి: చేకొనుచును తమకు చేసాచినంతలో చెడిన ప్రజల రక్ష చేయకున్న తమది సాగుటేమి? తమ తను వదియేమి? విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము: తనని శరణుకోరి వచ్చిన వారికి దయతలచి రక్షించి కాపాడుట మన కనీస ధర్మం. అట్లు చేయని వాని పుట్టుక కూడ వ్యర్దం.
6
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి: చేతులకు తొడవు దానము భూతలనాధులకు దొడవు బొంకమి ధరలో నీతియె తొడ వెవ్వారికి నాతికి మానంబు తొడవు నయముగ సుమతీ
ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి భావము: చేతులకు అలంకారము దానము.పాలకులకు సత్యము పలుకుటే అలంకారము. నీతి,న్యాయము అందరికీ అలంకారము. స్త్రీకి పవిత్రతే[పాతివ్రత్యం]అలంకారము. ఈసుగుణాలు లేకున్న వ్యర్ధమని భావం.బద్దెన.
3
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి: చేయకుము కాని కార్యము పాయకుము మఱిన్ శుభం బవని భోజనమున్ జేయకుము రిపు గృహంబున గూయకు మొరుమనసు నొచ్చు కూత కుమారా!
ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం: మన వల్ల సాధ్యం కాని పనిని ఎప్పుడూ చేయబోకండి. అలాగని మంచిపని చేయకుండా ఊరుకోకూడదు కూడా. అట్లాగే, పగవారి ఇంట్లో భోజనం చేయరాదు. అంతేకాదు, తోటివారిని బాధపెట్టేలా నిష్ఠూరపు మాటలు మాట్లాడకూడదు.
1
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: చేయదగినవేళ జేసిన కార్యంబు వేగపడి యొనర్ప విషమగు బుడమకాయ చేదు; ముదిసిన తీపగు విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: మనమెప్పుడు తగిన సమయంలో తగిన పనినే చేయాలి. సమయమికి కొంచెం అటు ఇటు అయినా ఆపని పనికిరాకుండా ఉండే ప్రమాదం ఉంది. బుడమకాయ పచ్చిగా ఉన్నఫ్ఫుడు చేదుగా ఉంటుంది. బాగా పండితే కుళ్ళు వాసన వస్తుంది. దోరగా ఉన్నప్పుడే బాగుంటుంది.
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: చేసిన దుష్టచేష్ట నది చెప్పక నేర్పున గప్పిపుచ్చి తా మూసిన యంతటన్ బయలు ముట్టక యుండ దదెట్లు రాగిపై బూసిన బంగరుం జెదరిపోవ గడంగిన నాడు నాటికిన్ దాసిన రాగి గానబడదా జనులెల్ల రెఱుంగు భాస్కరా!
ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: మనుషులు ఎప్పుడూ సత్కార్యాలే చెయ్యాలి. చెడు పనులు చేసి, వాటిని దాచినా అవి శాశ్వతంగా దాగవు. ఏనాటికో ఒకనాటికి బయట పడకుండా ఉండవు. ఎలాగైతే, రాగిపైన బంగారు పూత పూస్తే కొన్నాళ్లకు అది తొలగి, ఆ బండారం బయట పడుతుందో అలాగ. కాబట్టి, దుర్మార్గపు పనులు దాగేవి కావు. కనుక వాటిని చేయకపోవడమే మంచిది.
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: చేసినదుష్టచేష్ట నదిచెప్పక నేర్పునగప్పిపుచ్చి తా మూసినయంతటన్ బయలుముట్టకయుండ దదెట్లు రాగిపై బూసినబంగరుం జెదిరిపోవగడంగిన నాడునాటికిన్ దాసినరాగి గానపడదా జనులెల్లరెరుంగ భాస్కరా
ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావం: రాగిపాత్రపైపూసిన బంగరుపూతచెదిరి రాగిబైటపడినట్లు దుష్టుడుచేసినపాపపుపని దాచినను బైటపడకపోదు.భాస్కరశతకం.
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి: జక్కి నెక్కి వీధిజక్కగా వెలువడు గుక్క విన్నివెంట కూయదొడగు ఘనున కోర్వలేని కాపురుషులు నిట్లె విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం: గుర్రమెక్కి వీధుల వెంట పోయే వాని మీద కుక్కలు మోరిగినా ఏమి లాభము. దర్జాగా తనదారిన తను పోతుంటాడు. మూర్ఖులు మంచివారి మీద వేసే నిందలు అంతే, సజ్జనులు వాటికి చలింపక తమ మార్గములో సాగిపోతారు.
1
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి: జనన మరణమువేళ స్వాతంత్ర్యమూ లేదు తేను లేదు మున్ను పోనులేదు నడుమగర్తననుట నగుబాటు కాదటే విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము: ఫుట్టే చచ్చె వేళలయందు స్వాతంత్ర్యము లేదు. పోని తన వెంట తీసుకొచ్చింది లేదు తీసుకు పోయేది లేదు. మద్యలో మాత్రము అన్నిటికి తామే కర్తనని చెప్పుకుంటారు.
3
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి: జయము భయము దాటి చలపట్టి యుండును దయకు బాత్రుడగును ధర్మపరుడు నయముగాను గురుని నమ్మి నెమ్మది వేడు విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం: జయాపజాయలనేవి పట్టించుకోకూడదు. అటువంటివి అన్ని వదిలిపెట్టి మంచి గురువుని ఎన్నుకుని పట్టుదలతో, అతని సహాయంతో మనం అనుకున్నది సాధించి లక్ష్యాన్ని చేరుకోవాలి.
1
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: జలకంబుల్ రసముల్ ప్రసూనములు వాచాబంధముల్ వాద్యము ల్కలశబ్ధధ్వను లంచితాంబర మలంకారంబు దీప్తు ల్మెఱుం గులు నైవేద్యము మాధురీ మహిమగాఁ గొల్తున్నినున్ భక్తిరం జిల దివ్యార్చన గూర్చి నేర్చిన క్రియన్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా!
ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! నేను కవిని కనుక చేతనయిన విధమున కావ్యరచనతో ఆయాయుపచారములతో నిన్ను ఆరాధించుటకు యత్నింతును. ఎట్లన కావ్యమున ఆయా వర్ణన చేత స్ఫురింపజేయబడు శృంగారాది రసములే నీకు అభిషేక సాధనమగు పవిత్ర తీర్ధ జలములగును. అందలి సాధు శబ్దముల కూర్పులు పుష్పములు మాలలు అగును. శ్రవణమధురములగు శబ్దాలంకారముల కూర్పుచే సంపన్నమగౌ మధురోఛ్ఛారణ ధ్వనులు నీ పూజలో మ్రోగించు మంగళవాద్యములగును. ఉపమ ఉత్ప్రేక్ష మొదలగు అర్ధాలంకారములు నిన్ను అలంకరించు వస్త్రములగును. కైశికి మొదలగు వృత్తులు, వైదర్భి మొదలగు రీతులతో ఏర్పడు కావ్యరచనలలోని మెఱగులు నీ సన్నిధియందు వెలిగించు దీపములగును. కావ్యమునందలి ఆయీ ఉత్తమగుణములు మననము చేయుటచే కలుగు ఆనందమాధుర్యము నీకు నైవేద్యమగును. ఈ విధముగ కావ్యరచనలతోనే నిన్ను భక్తితో దివ్యమగు అర్చనాసామగ్రి కూర్చి చక్కని ప్రక్రియతో చేతనయిన విధముగ ఆరాధించుచున్నాను. నన్ను అనుగ్రహింపుము.
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: జలజశ్రీ గల మంచినీళ్ళు గలవాచత్రాతిలో బాపురే! వెలివాడ న్మఱి బాఁపనిల్లుగలదావేసాలుగా నక్కటా! నలి నా రెండు గుణంబు లెంచి మదిలో నన్నేమి రోయంగ నీ చెలువంబైన గుణంబు లెంచుకొనవే శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా!
ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! నీవు నా విషయమున "అరరె పద్మములతో శోభిల్లు నీరు సరస్సులయందో నదులయందో ఉండును కాని చట్టురాతిలో ఉండునా, బ్రాహ్మణుల గృహము పవిత్ర మగు బ్రాహ్మణాగ్రహారములో ఉండును కాని చండాలవాటికలలో ఉండునా, అట్లే ఆయా దుష్కృత్యములను చేసి చేసి అపవిత్ర మయిన శరీరమునకు పవిత్రత ఎక్కడిది, పవిత్రమగు ఆలోచనలెట్లు వచ్చును, మలినములగు సంస్కారములతో పాడయిపోయిన నా చిత్తమున నిన్నుపాసించు పవిత్ర ఆలోచనలెక్కడనుంచి వచ్చును" అని నాలో శారీరకముగ మానసికముగ అపవిత్రత భావించి నీలో నాపై రోత కలుగుట తగదు. నాలో ఎన్ని దోషములైన ఉండనిమ్ము. నీలో కల దయాదిగుణములు ఉత్తమములయినవి ఎన్నియో కలవు కదా. వాని విషయమున లోకమునకు నమ్మిక కలుగుట కైన నీవు నన్ను స్వీకరించి నన్ను అనుగ్రహింపుము.
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: జలనిధులేడునొక్క మొగిజక్కికి దెచ్చెశరంబు రాతినిం పలరగ జేసెనాతిగ బదాబ్జపరాగము నీచరిత్రముం జలజభవాది నిర్జరులు సన్నుతి సేయగలేరు గావునం దలప నగణ్యమయ్యయిది దాశరథీ! కరుణాపయోనిధీ!
ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: రామా!ఒకేబాణముతో ఏడుసముద్రాలని ఒకచోటికితెచ్చావు.నీపాదధూళితోరాయి స్త్రీగామారింది.నీమహిమపొగడ బ్రహ్మాదులకిసాధ్యంకాదుగోపన్న
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి: జాతి మతము విడిచి చని యోగి కామేలు జాతితోనె యున్న నీతి వలదె? మతము బట్టి జాతి మానకుంట కొఱంత విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం: జాతిని ఆశ్రయించు వాడు ఎన్నటికి నీతిని వదలరాదు. జాతి కంటే నీతి ఎక్కువ. అలానే మతముని నమ్మిన వాడు జాతిని అశ్రద్ద చేయకుఊడదు. మతము కంటే జాతియే గొప్ప. అసలు వీటన్నిటిని వదిలి యోగి అగుట ఇంకా మేలు.
1
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి: జాతి వేఱులేక జన్మక్రమంబున నెమ్మదిన నభవుని నిలిపెనేని అఖిల జనులలోన నతడు ఘనుడండయా! విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము: పుట్టిన నాటినుంచే జాతి భేదముమరచి సర్వేశరుడను మనసులో నిల్పినవాడే ఉత్తముడు. అతడే ముక్తిని పొందగలడు. కాబట్టి అందరూ కుల మత బేధాలు వదిలి శాంతిగా ఉండి సజ్జనులు కావాలి.
6
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: జాతి, కులములంచు జనులెల్ల బద్దులై, భావ పరమునందు బ్రాలుమాలి, చచ్చి పుట్టు చుంద్రు జడమతులై భువి విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: జాతులు, కులాలు, మతాలు అంటూ వాటికి బానిసలై, వివేచనా ఙానము నశించి, చచ్చి పుడుతుంటారు మూర్ఖులు. వీరు ఎన్ని జన్మలెత్తినా మనుషులందరూ సమానమే అని తెలుసుకోలేరు. మనమందరూ సోదరభావముతో కులభేదాలు విడిచి జీవించినప్పుడే ఈ భూదేవికి అసలైన శాంతి.
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: జాతిభేదమెంచి జన్మముల్ తెలియక ముక్తిగానలేరు మూర్ఖజనులు జాతి నెంచనేల జన్మమును తెలియుము విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం: మూర్ఖులు సమానత్వం అనేది తెలియకుండా తన పర అనే జాతి భేదాలు చూపెడుతూ ఉంటారు. కాని భూమి మీద ఉన్న జీవులన్నియు సమానమే.
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి: జాతులందు నెట్టీజాతి ముఖ్యమొ చూడు మెఱుకలేక తిరుగ నేమిఫలము? ఎఱుకకల్గ మనుజుడేజాతి కలవాడొ విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం: మనుషులలో ఉన్న జాతులలో ఏజాతి గొప్పదని తర్కించి ప్రయొజనం లేదు. అన్ని జాతులకంటే కూడ ఙానమే ముఖ్యమని గ్రహించిన ఙానుడిదే ఉత్తమజాతి. కాబట్టి నా జాతి గొప్పదనే వితండవాదంతో సమయం వృదా చేయకుండా ఙానాన్ని పెంచుకోవాలి.
1
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: జాతుల్ సెప్పుట సేవసేయుట మృషల్ సంధించు టన్యాయవి ఖ్యాతిం బొందుట కొండెకాఁడవుట హింసారంభకుండౌట మి ధ్యాతాత్పర్యములాడుటన్నియుఁ బరద్రవ్యంబునాశించి యీ శ్రీ తా నెన్నియుగంబు లుండఁగలదో శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా!
ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! భవిష్యత్ చెప్పుట, యితరుల సేవ చేయుటయు, అసత్యములను పలుకుటయు అన్యాయములు ఆచరించుచు ఆ విషయమున పేరు పొందుటయు, కొండెములు చెప్పువాడు, ప్రాణిహింస చేయువాడగుట, అసత్యములను ఇతరులకు ప్రవచించుట ఎందులకు? పరుల ద్రవ్యము తాను సంపాదించవలెనన్న ఆశతోనే కదా. ఇట్లు అధర్మముతో సంపాదించినది ఎన్నినాళ్లుండును? కనుక మానవుడు యిట్టి ప్రాపంచిక ధనమును ఆశించి అధర్మ వర్తనమున వర్తించుటకంటె నిశ్చల నిర్మల భక్తితో నిన్ను ఆరాధించుటచే శాశ్వర మోక్షపదము లభించును.
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: జావి జంపుటెల్ల శివభక్తి తప్పుటే జీవి నరసి కనుడు శివుడె యగును జీవుడు శివుడనుట సిద్దంబు తెలియురా! విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: జీవుని చంపడమంటే శివుని తిరస్కరించినట్లే. భూమి మీద కల ప్రతి జీవిలోను శివుడున్నాడు. జీవుడు శివుడు ఒక్కరే అని తెలుసుకోవడమే ఙానం.
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి: జీవనమింక బంకమున జిక్కిన మీను చలింప కెంతయున్ దావుననిల్చి జీవనమె దద్దయు, గోరు విధంబు చొప్పడం దావలమైన దాని గురి తప్పనివాడు తరించువాడయా తావక భక్తియోగమున దాశరథీ! కరుణాపయోనిధీ!
ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము: దయకు సముద్రము వంటివాడా! దశరథమహారాజ కుమారా! శ్రీరామా! కొలనులో నీరు ఇంకిపోయిన తరువాత అందులో బురద మాత్రమే మిగులుతుంది. ఆ బురదలో చిక్కిన చేపపిల్ల అక్కడ నుంచి కదలలేకపోతుంది. అప్పుడు అది నీరు కావాలని కోరుకుంటుంది. అదేవిధంగా మానవులు ఎన్నో కష్టాలు అనుభవించిన తరువాత వారికి నువ్వు గుర్తు వస్తావు. అప్పుడు నీ మీద మనసు లగ్నం చేస్తారు. అలా చేసినప్పటికీ వారిని నువ్వు తప్పక అనుగ్రహిస్తావు.
6
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి: జీవి తొలగ నపుడె జీవనౌషధ మిచ్చి జీవి నిలుప వలయు జీవనముగ జీవి తొలగె నేని జావనౌషథ మేల? విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము: ప్రాణాలు పోక ముందే తగిన మందిచ్చి మనిషిని బతికించాలి. ఒక్కసారి ప్రాణం పోతే ఎంత గొప్ప ఔషథమైనా ఉపయొగం ఉండదు.
3
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి: జుర్రెద మీ కథామృతము జుర్రెద మీ పదపంకజ తోయమున్ జుర్రెద రామనామమున జొబ్బిలుచున్న సుధారసంబు నే జుర్రెద జుర్రు జుర్రగ రుచుల్ గనువారి పదంబు గూర్పవే తర్రుల తోడి పొత్తిడక దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ
ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి భావము: దయాగుణం కలిగిన దశరథరామా! నీ గురించిన కథలు అమృతంలా ఉంటాయి. ఆ అమృతాన్ని తాగుతాను. కమలాల వంటి నీ పాదాల నుంచి పుట్టిన తీర్థజలాన్ని నోరారా జుర్రుతాను. ‘రామా’ అనే మాటను పలకడం వలన కలిగిన సుధారసాన్ని ఎంతో ఇష్టంతో ఆరగిస్తాను. నన్ను నీచులైన మనుష్యులతో స్నేహం చేయకుండా కాపాడు. జాలిగుణం కలిగిన నిన్ను, నీ పాదాలను సేవించే రుచులను పొందే వారి స్నేహాన్ని కలగచేయి.
3
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: జుర్రెదమీకథామృతము జుర్రెదమీపదకంజతోయమున్ జుర్రెదరామనామమున బొబ్బిలుచున్నసుధారసంబునే జుర్రెదజుర్రజుర్రగరుచుల్ గనువారిపదంబుగూర్పవే తర్రులతోడిపొత్తిడక దాశరథీ! కరుణాపయోనిధీ!
ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: మీకథలనెడిఅమృతమును.మీపాదజలమును.రామనామముతోఉప్పొంగుచున్న అమ్రుతరసము జుర్రెదను.రామా!దుష్టులస్నేహముకాక ఇటువంటివారి స్నేహమివ్వు.
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: జ్ఞాతుల్ ద్రోహంబు వాండ్రు సేయుకపటేర్యాది క్రియాదోషముల్ మాతండ్రాన సహింపరాదు ప్రతికర్మంబించుకే జేయగాఁ బోతే దోసము గాన మాని యతినై పోఁగోరినన్ సర్వదా చేతఃక్రోధము మాన దెట్లు నడుతున్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా!
ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! నా జ్ఞాతులు నాకు ద్రోహము చేయువారే కాని హితము చేయువారు కారు. నా విషయమున చూపు కపటము అసూయ మొదలగు దుర్భావనలను ఆ భావములతో వారు చేయు పనులను సహించుట శక్యము కాదు. నా తండ్రిపై ఆన. వారు నా విషయమున చేయు చెడుగులకు ప్రత్యపకారము చేయను. ఎందుకనగా దాని వలన నాకు దోషము కల్గును. వారి విషయము ఆలోచించక వారికి దూరముగ తొలగిపోదుమన్న మనస్సునందు ఆ జ్ఞాతులపై క్రోధము తగ్గవలయును. కాని అది తగ్గుట లేదు. ఏమి చేయుదును? నా అంతఃకరణవృత్తులందలి సకలదోషములను మానిపి నీ పాదపద్మముల యంద్ నిశ్చల నిర్మల భక్తి కలుగునట్లు అనుగ్రహింపుము.
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి: టక్కరులను గూఢి యెక్కసక్కెములాడ నిక్కమైన ఘనుని నీతి చెడును ఉల్లితోట బెరుగు మల్లెమొక్కకరణి విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం: ఉల్లితోటలో ఉన్న మల్లెమొక్క గుణము ఎలా నశించునో, అలానే ఉత్తముడైనవాడు చెడ్డవారితో తిరుగుతూ పక్కవారిని వెక్కిరించిన వాని మంచితనము నశిస్తుంది. కాబట్టి చెడ్డ వారితో స్నేహం మానుకొని ఇతరులని గౌరవించడం అలవరచుకోవాలి.
1
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి: టింగణాలు బలిసి నింగికి నెగిరినా చెట్టుచివరి పండు చేతబడునే? పుస్తకముల జదువ బొందునా మోక్షంబు? విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము: పొట్టి వాళ్ళు ఎంత బలవంతులైనా నింగికి ఎగిరి చెట్టు చివర ఉన్న పండుని అందుకోలెరు. అలాగె ఎన్ని వేదాంత గ్రంధాలు చదివినా ఆచరించకపోతె మోక్షం రాదు.
3
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి: టిప్పణములు చేసి చప్పని మాటలు చెప్పుచుందురన్ని స్మృతులు శ్రుతులు విప్పి చెప్పరేల వేదాంతసారంబు? విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం: తమ పాండిత్యాన్ని తెలియచెప్పడానికి మూర్ఖులు వేదాలని, ధర్మ శాస్త్రాలని, వ్యాఖ్యలని వివరిస్తారు కాని వీటి యోక్క సారాంశాన్ని ఒక్క ముక్కలో మాత్రం చెప్పలేరు. వీరి గొప్పతనమంత పదాల గారడీ తప్ప పాండిత్యం శూన్యం.
1
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: టీక వ్రాసిన ట్లనేకులు పెద్దలు లొకమందు జెప్పి రేకమంచు కాకులబట్టి జనులు కాన రీ మర్మము విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: దేవుడొక్కడే, మతాలన్ని సమానమే అంటూ అనేకమంది పెద్దలు లోకములో వ్యాఖ్యానించారు. అన్ని విషయాలు సవివరంగా విడమరచి చెప్పారు. అయినా కాకులలాంటి ఈ జనం, దానిలో మర్మమును చూడలేక ఇంకా అఙానంగానే ఉన్నారు.
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: డాగుపడిన వెనుక దాగ నశక్యము అరసి చేయుమయ్య యన్ని పనులు తెలియకున్న నడుగు తెలిసినవారిని విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: చేసే పని ఏదైనా పూర్తిగా గ్రహించి అర్ధం చేసుకుని చేయాలి. ఒకవేళ దాని గురించి తెలియకపోతే తెలిసిన వారిని అడిగి తెలుసుకుని మొదలుపెట్టాలి. అంతే కాని పైపైన చూసి ఏదీ చేయరాదు. బయటకు బాగానే కనిపించే పాత్రలో లోపల కన్నం ఉండగా, ఏదైనా దాయడం కష్టమే కదా? పని కూడ అంతే.
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: డాసినచుట్టమాశబరి దానిదయామతి నేలినావునీ దాసునిదాసుడాగుహుడు తావకదాస్య మొసంగినావునే చేసినపాపమా వినుతిచేసిన కావవు కావుమయ్యనీ దాసులలోననేనొకడ దాశరథీ! కరుణాపయోనిధీ!
ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: రామా!శబరినీకు దగ్గరిచుట్టమా?దయతోఏలావు.నీభక్తునికిభక్తుడా?గుహుడు.అతడికిిసేవా భాగ్యమిచ్చావు.నేనేంపాపంచేశాను?నీభక్తుణ్ణి.కాపాడు.గోపన్న
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి: డెందమందు దలచు దెప్పరమెప్పుడు వోర్వలేనిహీను డొరునికట్టె తనకు మూడుసుమ్మి తప్పదెప్పటికైన విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము: అసూయకలిగిన హీనుడు ఇతరులకి హాని తలపెడతానికి శతవిధాల ప్రయత్నిస్తాడు కాని చివరకు వానికే హాని కలుగుతుంది. కాబట్టి అటువంటి వారి మాయలో పడి ఇతరులను బాద పెట్టకూడదు.
3
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: తగవు తీర్చువేళ ధర్మంబు దప్పిన మానవుండు ముక్తి మానియుండు ధర్మమునె పలికిన దైవంబు తోడగు విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: న్యాయం చెప్పమని మన దగ్గరకు వచ్చిన వాళ్ళ తగువులు తీర్చే సమయములో ధర్మం తప్పి ప్రవర్తించరాదు. అలా చేసిన వాళ్ళకు ముక్తి ఉండదు. ధర్మం పలికిన వాళ్ళకు దైవం కూడ తోడుగా ఉంటాడు.
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: తగిలి మదంబుచే నెదిరిదన్ను నెరుంగక దొడ్డవానితో బగగొని పోరుటెల్ల నతిపామరుడై చెడుటింతె గాక తా నెగడి జయింపనేరడది నిక్కముతప్పదు ధాత్రిలోపలన్ దెగి యొకకొండతో దగరుఢీకొని తాకిననేమి భాస్కరా
ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావం: గొప్పవారిబలము తెలియకకోపముతో ఎదిరించిన చెడుదురు.పొట్టేలు కొండతో పోరుసలిపిన తానే చెడును.భాస్కరశతకం
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి: తట్టు నెక్కి తిరుగునట్టె వేటయ్యెనా? ఎపుడో క్రిందబడిన నేదొ విరుగు చెల్లియుండి యొర్పుజెందిన భూషింత్రు విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము: గుర్రం ఎక్కి అడవుల వెంట తిరగడం వేట అనిపించుకోదు. ఎప్పుడోకప్పుడు కింద పడి ఎదో ఒకటి విరగ్గొట్టుకుంటారు. ధైర్యం, ఓపిక కలిగి కార్యం సాధించినప్పుడే నిజమైన వేట అనిపించుకుంటుంది.
6
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి: తడ వోర్వక, యొడ లోర్వక కడు వేగం బడిచి పడిన గార్యం బగునే తడ వోర్చిన, నొడ లోర్చిన జెడిపోయిన కార్యమెల్ల జేకుఱు సుమతీ!
ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము: కార్య సాఫల్యత అంత తేలిక కాదు. మరీ ముఖ్యంగా చెడిన పనులైతే మరింత కష్టం. ఆలస్యమవుతుందని, శరీర శ్రమకు గురి కావలసి వస్తుందని తొందరపాటు ప్రదర్శించకూడదు. అలా చేస్తే పనులు మరింత వెనుకబడి పోతాయి. అటు ఆలస్యాన్ని, ఇటు శారీరక శ్రమను రెండింటినీ భరిస్తూ ఓపిగ్గా, కష్టపడినపుడే చెడిన పనులైనా సరే నెరవేరుతాయి.
6
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: తడవగరాదు దుష్టగుణు తత్వమెరుంగక ఎవ్వరైననా చెడుగుణమిట్లు వల్వదనిచెప్పిన గ్రక్కునకోపచిత్తుడై కడుదెగజూచుగా మరుగగాగిన తైలము నీటిబొట్టుపై బడునెడ నాక్షణంబెగసి భగ్గునమండకయున్నె భాస్కరా
ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావం: మరుగుతున్ననూనెలో నీటిబొట్టుపడిన భగ్గునమంటలేచును.దుష్టునికి మంచిచెప్పిన అట్లేమండిపడును.దూరముండాలి.
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: తడవగరాదు దుష్టగుణుదత్త మెరుంగ యెవ్వరైన నా చెడుగుణమిట్లు వల్లదని చెప్పిన గ్రక్కున గోపచిత్తుడై గదుదెగ జూచుగా మఱుగగాగిన తైలము నీటిబొట్టుపై బదునెడ నాక్షణం బెగసి భగ్గు మండకయున్నె భాస్కరా!!
ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావం: దుష్టులకు దూరముండడమే మంచిది. ఎందుకంటే, వారి గుణమే అంత. దుర్జనులని తెలిశాక ఏ మాత్రం వారికి నీతులు చెప్పే సాహసానికి పూనుకోకూడదు. ఎలాంటి హితవాక్యాలూ వారి చెవి కెక్కవు. పైగా, కోపంతో మంచిమాటలు చెప్పిన వారికే చెడు తలపెడతారు. బాగా కాగిన నూనె నీటిబిందువును ఎలాగైతే దహించి వేస్తుందో అలాగ!
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి: తడవోర్వక యొడలోర్వక కడువేగం బడిచిపడిన గార్యంబగునే తడవోర్చిన నొడలోర్చిన జెడిపోయిన కార్యమెల్ల జేకురుసుమతీ.
ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి భావము: ఆలస్యము,శరీరశ్రమ సహించలేక త్వరపడినచో ఏపనీ సాధించలేరు.కాస్త ఓపికతో ఎదురుచూసిన చెడిపోయాయనుకున్నవికూడా తిరిగి ఫలించవచ్చు.ఆలస్యం అమృతంవిషం,నిదానంప్రధానం.ఏదెక్కడోతెలియాలి.
3
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: తన మది కపటము కలిగిన తనవలెనే కపటముండు తగ జీవులకున్ తన మది కపటము విడిచిన తన కెవ్వడు కపటిలేడు ధరలో వేమా!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: మనసులో కపటము/మోసము వున్న వారికి అందరూ అకారణంగా మోసగాళ్ళ లాగానే కనిపిస్తారు. మనిషి లో ఆ గుణం పోయినప్పుడు... యెవరూ అకారణంగా మోసకారులుగా అనిపించరు.
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: తనకలిమి ఇంద్రభోగము తనలేమియె సర్వలోక దారిద్ర్యంబున్ తనచావు జగత్ప్రళయము తనువలచిన యదియెరంభ తథ్యము సుమతీ
ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి భావం: తన భాగ్యమే ఇంద్రవైభవము వంటిదని, తనదరిద్రమే ప్రపంచమున కంతటికీ దరిద్రమనీ, తనచావు యుగాంత ప్రళయమని, తను ప్రేమించిన స్త్రీయే రంభ అని ప్రజలనుకొనుచుందురు.
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: తనకు గలుగు పెక్కు తప్పులటుండగా నొరుల నేర మెంచు నోగి యెపుడు జక్కిలంబు చూచి జంతి కేరినయట్లు విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం: చక్కిలాన్ని చూసి జంతిక వెక్కిరించినట్లు, తను చేసిన తప్పులు ఎన్నో ఉండగా మూర్ఖులు పక్క వాళ్ళ తప్పులను వెదకడానికి మహా ఉత్సాహం చూపిస్తారు. ఇలాంటివారిని అసలు పట్టించుకోకూడదు.
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: తనకు బంధువనుచు దానె తోడుకవచ్చి కలిమి గలయజూచి కాంక్షపరుడు దక్షిణలనొసంగి తరుణి నీయగజూచు విశ్వధాభిరామ వినురవేమ
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం: మన దగ్గర ధనం ఉన్నదని తెలియగానె ఆశ పరుడు ఏదో బంధుత్వం కలుపుకొని, కానుకలిచ్చి, తన కన్యనిచ్చి పెల్లి చేయాలనుకుంటాడు.
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి: తనకు బ్రాప్తిలేక దానం చిక్కదు దైవనింద వెఱ్ఱితనము గాదె? కర్మజీవులేల కర్మంబు దెలియరు? విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము: మనకు ప్రాప్తం లేకపొతే అవసరం వచ్చినప్పుడు ఎంత తిరిగినా దానం దోరకదు. అలాంటప్పుడు దైవాన్ని నిందించి ఏమి లాభం? కర్మజీవులని చెప్పుకుంటామే ఆ మాత్రం తెలియదా?
3
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: తనకు మేలుచేయ దా దెలియగ నేర్చు నెలమితోడ గుక్కయెఱుక భువిని తనకు మేలు చేయదా నెఱుంగగ వేమి మనుజుడెంత ఖలుడొ మహిని వేమ
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం: తనకు చేసిన మేలును మంచి వాడెన్నటికి మరువడు. కుక్క జంతువైన కూడ విశ్వాసముతో యజమాని యెడల భక్తి కలిగి ఉండును.చేసిన మేలును మరిచిన దుర్జనుడు అటువంటి కుక్క కంటే కూడ హీనుడు.
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: తనకుగఁల్గు పెక్కు తప్పులు నుండఁగా ఓగు నేర మెంచు నొరులఁగాంచి చక్కిలంబుఁగాంచి జంతిక నగినట్లు విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం: చెడ్డవాని వద్ద అనేక తప్పులుండగా, వాడు ఇతరులను తప్పులను లెక్కించుచూ ఉండును. చక్కిలమును చూచి జంతిక నవ్వినట్లు ఉండునని భావం.
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: తనకుబోలె నవియు ధరబునట్టినవి కావొ పరగదన్న బోలి బ్రతుకుగాదె ఙానిప్రాణి జంప గారణమేమయా? విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: ఈ భూప్రపంచంలో అన్ని ప్రాణులు సమనామే. ఇతర ప్రాణులను కూడ తమతో సమనంగా చూడాలి.ఇది విస్మరించి దుర్జనులు జీవులను హింసిస్తుంటారు.నిజమైన ఙాని ఏనాడు ప్రాణిని చంపడు.
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: తనకోపమె తనశత్రువు తన శాంతమె తనకు రక్ష దయ చుట్టంబౌ తన సంతోషమె స్వర్గము తన దుఃఖమె నరకమండ్రు తథ్యము సుమతీ
ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: తనకోపము శత్రువువలె తననే బాధపెట్టును.శాంతము రక్షకుని వలె తనను కాపాడును.మనము ఇతరులపై చూపిన దయ బంధువులా సాయపడును.సంతోషమే స్వర్గము,దుఃఖమే నరకము వంటివి.అవి ఎక్కడో లేవు.బద్దెన.
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: తనజులనుం గురువృద్ధుల జననీజనకులను సాధుజనుల నెవడు దా ఘనుడయ్యు బ్రోవడో యా జనుడే జీవన్మ్రుతుండు జగతి కుమార !
ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి భావం: ఓ కుమారా ! తన కుమారులను, గురువులను, పెద్దవారిని, తల్లితండ్రులను, సజ్జనులైనవారిని, ఎవడు తనకు చేతనైనను తగిన సమయమున రక్షింపడో అతడు బ్రతికి ఉన్నను చచ్చిన వాడితో సమానమే అగును.
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి: తనదు బాగుగోరి ధర్మంబు చెప్పిన దిట్టుచుండు నధము డెట్టయెదుట గడ్డి వేయ బోట్ల గొడ్డు కొమ్మాడించు విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం: తన మేలు కోరి మంచి చెప్పినా మూర్ఖుడు అందరిముందూ మన మొహం మీదనే తిడతాడు. పొన్లె పాపం అని దయతో గడ్డి వేసె వారి పైనే కొమ్ము విసిరే పొట్లగిత్తలాంటివాళ్ళు.
1
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: తనపై దయ నూల్కొనఁగను గొన నేతెంచినను శీల గురుమతులను వం దనముగఁ బూజింపం దగు మన మలరగ నిదియ విబుధ మతము కుమారా!
ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: ఓ కుమారా! తన మీద దయతో ప్రవర్తించే మంచి ప్రవర్తన కల వారికి నమస్కారము చేసి గౌరవించుట అవతలి వారి మనస్సు సంతోషపడునట్లుగా నడుచుకొనుటయే బుద్ధిమంతులు చేయుపని.
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి: తనయుం గాంచి ధనంబు నించి దివిజస్థానంబు గట్టించి వి ప్రున కుద్వాహము జేసి సత్కృతికిఁ బాత్రుండై తటాకంబు నే ర్పునఁ ద్రవ్వించి వనంబు వెట్టి మననీ పోలేడు నీసేవఁ జే సిన పుణ్యాత్ముఁడు పోవు లోకమునకున్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా!
ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము: శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! సత్పుత్రుని కనుట, ధనమును నిక్షేపించుట, దేవాలయమును నిర్మించి దేవతాప్రతిష్థ జరిపి దేవతల పూజ మొదలగునవి జరుగుటకు వ్యవస్థలు చేయుట, బ్రహ్మచారి బ్రాహ్మణునకు వివాహము జరుపుట, కవిచే కావ్యము వ్రాయించి తాను అంకితము నందుట, చెరువులు త్రవ్వించుట, ఉద్యానవనములను ప్రతిష్థించుట యను సప్త సంతానములందురు. ఇవి అన్ని జరిపి గొపదనము వహించినవాడుకూడ నిన్ను సేవించిన పుణ్యాత్ముడు పొందు ఉత్తమఫలములను పొందడు.
3
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: తనయుడు చెడుగై యుండిన జనకుని తప్పన్నమాట సతమెఱుగుదు గా వున నీ జననీ జనకుల కు నపఖ్యాతి యగురీతి గొనకు కుమారా!
ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: పిల్లలను కన్నంత మాత్రాన మన బాధ్యత తీరిపోతుందా? వారిని ఉత్తమ పౌరులుగా తీర్చిదిద్దనవసరం లేదా? గాలికి వదిలేస్తే ఏ పిల్లలైనా చెడుగులై పోతారు. అందుకే, ఉదా॥కు కుమారుడు చెడ్డవాడయ్యాడంటే తండ్రిదే తప్పుగా భావించాలి. కూతురు విషయంలో తల్లి బాధ్యత వహించాలి. అలాగే, పిల్లలు కూడా తమ కన్నవారి పరువు తీసే పనులు చేయకూడదు.
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: తనలోన జీవతత్త్వము తెలియక వేఱుయనుచు దలచి వెతుకుటెల్ల భానునరయ దివ్వె పట్టినరీతిరా! విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: ఆత్మఙానం, పరతత్వం తనలో ఉన్నవని తెలియక బయట దాని కోసం అన్వెషించే వాడు మూర్ఖుడు, అది ఎలా ఉంటుందంటే సూర్యుని ముందు దివ్వెతో వెదికినట్లుగా ఉంటుంది.
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: తను వెందాక ధరిత్రి నుండు నను నందాకన్ మహారోగదీ పనదుఃఖాదులఁ బొందకుండ ననుకంపాదృష్టి వీక్షించి యా వెనుకన్ నీపదపద్మముల్ దలఁచుచున్ విశ్వప్రపంచంబుఁ బా సిన చిత్తంబున నుండఁజేయంగదవే శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా!
ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావం: శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! నా శరీరము ఎంతవరకు భూమిపై ఉండునో అంతవరకు ఇది మహారోగముల పాలయి, అవి అధికము కాగా కలుగు దుఃఖములను నేను పొందకుండునట్లు దయాదృష్టితో చూడుము. తదుపరి కోరికయేమనగా నేను నీ పాదపద్మములనే సేవించుచు ధ్యానించుచు నాచిత్తము ఈ సర్వప్రపంచపు వాసనలను వదలగల్గునట్లు అనుగ్రహింపుము.
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: తనువ దెవరి సొమ్ము తనదని పోషించి ద్రవ్య మెవరిసొమ్ము దాచుకొన cగ ప్రాణ మెవరిసొమ్ము పారిపోవక నిల్వ విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: తనస్వంతమని పోషించుటకు ఈ సరీరము ఎవరిదీకాదు. దాచినపెట్టుటకు ధనము ఎవరిదీకాదు. పారిపోకుండ నిలుచుటకు ఈ ప్రాణము ఎవరిదీకాదు. ఇవి ఏమియు శాశ్వతములు కావు.
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి: తనువు యెవరిసొమ్ము తనదనిపోషింప ధనము ఎవరిసొమ్ము దాచుకొనగ ప్రాణమెవరిసొమ్ము పాయకుండగ నిల్ప విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము: ఇదినాశరీరం కాపాడుకోవాలి అనుకున్నాఅది అనారోగ్యాలపాలవుతూనే వుంటుంది.ప్రాణం కాపాడుకోవాలనుకున్నా ఏదోఒకనాడు వదిలిపోతుంది.ఇంక ధనంమాత్రం ఎవరిసొమ్మని దాచుకుంటాం?వేమనశతకపద్యం.
3
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి: తనువు విడిచి తాను దరలిపోయెడి వేళ తనదు భార్య సుతులు తగినవారు నొక్కరైన నేగ రుసురు మాత్రమే కాని తనదు మంచి తోడు తనకు వేమ
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము: మన ప్రాణం దేహాన్ని వదిలి వెళ్ళే వేళ, భార్య కాని, కొడుకులు కూతుళ్ళు కాని, చుట్టాలు కాని, స్నెహితులు కాని ఎవరూ వెంట రారు. మన ప్రాణంతోటి మనం చేసిన మంచి పనులు మాత్రమే తోడు వస్తాయి.
3
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: తనువులస్థిరమని ధనము లస్థిరమని తెలుపగలడు తాను తెలియలేడు చెప్పవచ్చు బనులు చేయుట కష్టమౌ విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: శరీరము, ధనము అశాశ్వతాలని దాంభికుడు ఇతరులకు నీతులు చెపుతూ ఉంటాడు, కాని తాను మాత్రము ఆచరించడు. ఇటువంటి నీతులు చెప్పడం తెలికే గాని చేయడం మహా కష్టం.
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి: తనువులోని యాత్మ తత్వ మెఱుంగక వేరె కలడటంచు వెదుక డెపుడు భానుడుండ దివ్వె పట్టుక వెదుకునా? విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం: "దేహో దేవాలయః ప్రోక్తో జీవో దేవస్సనాతనః" అన్నారు ఆర్యులు. దేహంలోనే దేవుడున్నాడని గ్రహించిన విద్వాంసులు తమలోనే ఆత్మస్వరూపాన్ని చూస్తారేగానీ వేరొక చోట వెతకరు. కోటి ప్రభలలో సూర్యుడు ప్రకాశించుచుండగా గుడ్డిదీపంతో వస్తువులను అన్వేషించడం అజ్ఞానం కదా! అని భావం.
1
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి: తనువే నిత్యముగా నొనర్చు మదిలేదా చచ్చి జన్మింపకుం డ నుపాయంబు ఘటింపు మాగతుల రెంట న్నేర్పు లేకున్న లే దని నాకిప్పుడ చెప్పు చేయఁగల కార్యంబున్న సంసేవఁ జే సి నినుం గాంచెదఁగాక కాలముననో శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా!
ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము: శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! నా ఈ శరీరము ఉన్నంతవరకు నిన్ను శాశ్వతముగా సేవించుచుండవలయును. అందుకు అనుకూలముగ నా శరీరము శాశ్వతముగా ఉండునట్లు చేయుము. అది కుదరనిచో నేను చచ్చింతరువాత మరల పుట్టకుండునట్లు నీతో సాయుజ్యము పొందునట్లు అనుగ్రహించుము. ఈ రెండును చేయజాలనిచో ఆ విషయము యిప్పుడే చెప్పుము; నేను ఏమి చేయవలెనో ఆలోచించుకొని నిర్ణయించు కొందను. ఏమియు స్ఫురించనిచో ఇట్లే సేవించి సేవించి నీ యనుగ్రహమును పొంది నిన్ను దర్శించుకొనెదను.
6
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: తన్ను దా( తెలిసిన దైవంబు మ!రి లేదు తానె దైవమంచు తత్వయొగి తలచుచుండు నెపుడు ధరలోన నరయుము విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం: తానెవరో తాను తెలుసుకున్న వానికి వేరోక దైవంతో పని లేదు. గొప్ప గొప్ప తత్వ ఙానులందరు తమను తామే దైవమనుకుంటారు.
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: తన్నుజూచి యొరులు తగమెచ్చవలెనని సొమ్ములెఱపుదెచ్చి నెమ్మిమీఱ నొరులకొరకు తానె యుబ్బుచునుండును విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: ఇతరులు తమను పొగడాలని మూర్ఖులు ఇరుగు పొరుగు వారి సొమ్ములు తెచ్చిమరీ ధరిస్తూ ఉంటారు. ఇంతటితో ఆగకుండా వారు పొగడకపొయే సరికి తమను తామే పొగుడుకుని ఆనందపడుతుంటారు.
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి: తన్నుదా దెలిసిన దానె పోబ్రహ్మంబు తనువులోన ముక్తి దగిలియుండు తన్నెఱుంగని వాడు తానెట్టి బ్రహ్మంబు? విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం: తనను తాను తెలుసుకున్న వాడె నిజమైన బ్రహ్మ. ముక్తి అనేది ఎక్కడో లేదని తన దేహంలోనె ఇమిడి ఉందని తెలుసుకోవాలి. తనను తానే తెలుసుకోలేనివాడు దేన్ని తెలుసుకోలేడు.
1
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: తపలేలమరయ ధాత్రి జనులకెల్ల నొనరఁ శివునిఁజూడ నుపమకలదు మనసు చెదరనీక మదిలోనచూడరో విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: శివుని చూడడానికి తపస్సు చేయవలసిన పనిలేదు, మనస్సు స్థిరంగా ఉంచుకొని మనస్సులోనికి పరిశీలించినట్లయితే పరమేశ్వరుని సాక్షాత్కారం జరుగుతోంది.
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: తప్పు పలుకు పలికి తాచోట చేసిన కూడియున్న లక్ష్మి క్రుంగిపొవు నోటికుండ నీళ్ళు నొనరగా నిలుచునా? విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: అబద్దాలు చెప్పి, ఇతరులను మాయ చేసి సంపాదించిన వాని ఇంట ధనము నిలువదు. చిల్లి కుండలో నిళ్ళు పొయినట్లు లక్ష్మి పోతుంది.
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి: తప్పులెన్నువారు తండోపతండంబు లుర్వి జనుల కెల్లా నుండు దప్పు తప్పులెన్నువారు తమ తప్పు లెఱుగరు విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము: ఎదుటివారు తప్పులను లెక్కించువారు అనేకులు ఉందురు. తన యొక్క తప్పులను తెలుసుకొనువారు కొందరే యందురు. ఇతరుల తప్పులెన్నువారు తమ తప్పులను తెలుసుకోలేరు అని భావం.
6
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: తప్పులెరుంగలేక దురితంబులు సేసితినంటి నీవుమా యప్పవుగావుమంటి నికనన్యులకున్ నుడురంటనంటి నీ కొప్పిదమైన దాసజనులొప్పిన బంటుకుబంటునంటి నా తప్పులకెల్ల నీవెగతి దాశరథీ! కరుణాపయోనిధీ!
ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: రామా!తప్పులు చేసితిని,నీవేఇక నాదైవం,నిన్నుతప్ప ఇతరులను కొలువను.,నీదాసానుదాసులను సేవించెద.నన్నుకాపాడు.గోపన్న[రామదాసు].
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి: తమకొం బొప్పఁ బరాంగనాజనపర ద్రవ్యంబులన్ మ్రుచ్చిలం గ మహోద్యోగము సేయనెమ్మనముదొంగం బట్టి వైరాగ్యపా శములం జుట్టి బిగిమంచి నీదుచరణ స్తంభంజునం గట్టివై చి ముదం బెప్పుడుఁ గల్గఁజేయ గడవే శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా!
ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము: శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! నేను నిన్ను వేడెదేమనగా ’మనస్సు అత్యంత ఆశక్తితో పరస్త్రీలతో సంగమించి సుఖించగోరుచున్నది. పరద్రవ్యములను దొంగిలించవలె ననుకొనుచున్నది. అందుకు అధిక ప్రయత్నములు చేయుచున్నది. నా మనస్సు దొంగయి నాకు తెలియకుండనే ఇట్టి దుష్ప్రయత్నములు చేయుచున్నది. కనుక నీవు ఈ దొంగను పట్టుకొని వైరాగ్యమను పాశములతో బంధించుము. పిమ్మట ఎచ్చటికి పోనీయక నీ పాదములను స్తంభమునకు కట్టివేయుము. ఆ విధముగ నాకు సంతోషమును ఆనందమును కలిగించుము.
6
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి: తమనేత్రద్యుతిఁ దామె చూడ సుఖమైతాదాత్మ్యమున్ గూర్పఁగా విమలమ్ముల్ కమలాభముల్ జితలసద్విద్యుల్లతాలాస్యముల్ సుమనోబాణజయప్రదమ్ములనుచున్ జూచున్ జనంబూనిహా రిమృగాక్షీనివహమ్ముకన్నుగవలన్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా!
ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము: శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! మనుష్యులు ఉత్తమ మగు యోగసాధనము చేసి తమ నేత్రమునందలి తేజోబిందువును తామే చూచినచో వారు తాదాత్మ్యమును పొంది బ్రహ్మానందము నందగలరు. కాని వీరు అది మాని సుందరులగు స్త్రీల కనుల జంటకు కల సౌందర్య విషయమున మోహము పొందుచున్నారు. ఆ సుందరుల కన్నులు నిర్మములు, పద్మములను పోలునవి, కదలికలు మెఱుపుతీగల లాస్యమను సుకుమారనృత్యమును పోలునవి, ఆ సౌందర్యముతోనే మన్మధుడు లోకములను జయించగలుగుచున్నాడని వర్ణించుచున్నారు. వీరెంతటి అవివేకులో కదా!
3
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి: తమ్ములు తమయన్న యెడ భ యమ్మును భక్తియును గలిగి యారాధింపన్‌ దమ్ముల నన్నయు సమ్మో దమ్మును బ్రేమింప గీర్తి దనరు కుమారా!
ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి భావము: రక్తసంబంధంలోని గొప్పతనం ఇదే కదా మరి. ప్రత్యేకించి సొంత అన్నదమ్ములైన వారు ఎలా వుండాలో చెప్పిన నీతిపద్యమిది. తమ్ములు తమ అన్నపట్ల భయంతోపాటు భక్తినీ కలిగి ఉండాలె. అలాగే, అన్నలు కూడా తమ తమ్ములపట్ల అంతే అనురాగాన్ని చూపించాలె. అప్పుడే ఆ అన్నదమ్ముల అనుబంధం అజరామరం (శాశ్వతం) అవుతుంది.
3
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: తరఁగల్ పిప్పలపత్రముల్ మెఱఁగు టద్దంబుల్ మరుద్దీపముల్ కరికర్ణాంతము లెండమావుల తతుల్ ఖద్యోత్కీటప్రభల్ సురవీధీలిఖితాక్షరంబు లసువుల్ జ్యోత్స్నాపఃపిండముల్ సిరులందేల మదాంధులౌదురు జనుల్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా!
ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! ప్రాణములు, నీటి అలలవలె, రావిఆకులవలె, మెఱపులతో చెయబడిన అద్దములవలె, గాలిలో పెట్టిన దీపమువలె, ఏనుగు చెవుల కొనలవలె, ఎండమావులవలె, మిణుగురు పురుగుల కాంతులవలె, ఆకాశమందు వ్రాయబడిన అక్షరములవలె భ్రాంతిచే కల్పింపబడిన అవాస్తవములు , క్షణికములు అయియున్నవి. సంపదలు మంచునీటి బొట్టులవలె ఎప్పుడు కరిగిపోవునో తరిగిపోవునో తెలియదు. జనులు వానియందు మునిగి, మదముచే కన్నును మిన్నును కానని గ్రుడ్డివారుగా అజ్ఞానులుగా ఏల అవుదురో చెప్పజాలకున్నాను.
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: తరచు కల్లలాడు ధరణీశులిండ్లలో వేళవేళ లక్షి వెడలిపోవు నోటికుండలోన నుండునా నీరంబు? విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: అసత్యమాడేవాడు రాజైనా సరె అతని సంపద నశించును. చిల్లి కుండలో ఏవిధంగానైతే నీరు ఉండదో, అదే విధంగా అబద్దాలాడే వాడు ఎంతటివాడైనా లక్షి అతని చెంట ఉండాలనుకోదు.కాబట్టి అసత్యాలని వదిలివేసి ఎల్ల వేళలా నిజం పలకాలి.
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: తరువు లతిరస ఫలభార గురుతగాంచు నింగి మ్రేలుచు నమృతమొసంగు మేఘు డుద్ధతులుగారు బుధులు సమృద్ధిచేత జగతి నుపకర్తలకు నిది సహజగుణము
ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి భావం: నిండుగాపండ్లు ఉన్నవృక్షం వంగే ఉంటుంది.నీటిని నింపుకుని వర్షించే మేఘాలు కిందికి వంగే ఉంటాయి.సంపదలున్నా ఉపకార గుణమున్నవారు ఆహంకరించరు.భర్తృహరి సుభాషితములు.
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి: తరువులు పూచి కాయలగు తత్కుసుమంబులు పూజగా భవ చ్చరణము సోకి దాసులకు సారములై ధనధాన్య రాసులై కరిభట ఘోటకాంబరని కాయములై విరజానదీ సము త్తరణ మొనర్చు జిత్రమిది దాశరథీ! కరుణాపయోనిధీ!
ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం: చెట్లకుపూసి కాయలుగామారేపువ్వులు మీపాదాలను చేర్చిన భక్తులకు ధనధాన్యములు,సకలసంపదల నిచ్చును.విరజానదిని దాటించునుకదా!రామా!
1
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి: తలను వ్రేలతీసి తొలిమించుకలేక యోగితెఱచు గన్ను మూగ ఙానమది యెటౌను? కష్టంపు దేహమౌ విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము: తలకిందులుగా తపస్సుచేసే యొగులైనా కాని మనస్సును అదుపులో ఉంచుకోకపోతే ఙానం కలగదు. దాని వల్ల శరీరాన్ని కష్టపెట్టినట్టు అవుతుందేకాని ఏమి ఉపయోగం ఉండదు.
6
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: తలనుండు విషము ఫణికిని వెలయంగా దోకనుండు వృచ్చికమునకున్ దలతోక యనకనుండును ఖలునకు నిలువెల్ల విషము గదరా సుమతీ
ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: పాముకి విషము తలలో ఉంటుంది. తేలుకి తోక[కొండెం]లో ఉంటుంది. దుర్మార్గుడికి తల,తోక అని కాక ఒళ్ళంతా విషము నిండి ఉంటుంది. అందుకే అతడికి కీడు చేసే గుణమే మెండుగా ఉంటుంది.బద్దెన.
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: తలమీఁదం గుసుమప్రసాద మలికస్థానంబుపై భూతియున్ గళసీమంబున దండ నాసికతుదన్ గంధప్రసారంబు లో పల నైవేద్యముఁ జేర్చు నే మనుజ్ఁ డాభక్తుండు నీకెప్పుడుం జెలికాడై విహరించు రౌప్యగిరిపై శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా!
ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావం: శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! ఏ మానవుడు నీ యందలి అవ్యాజభక్తితో తన తలమీద నిన్ను పూజించుటచే ఏర్పడిన పుష్పప్రసాదము ధరించునో, తన నుదుటియందు విభూతిని ధరించునో, తన కంఠప్రదేశమున రుద్రాక్షదండ ధరించునో, తన ముక్కుకొనయందు గంధపూతన ధరించునో, తన కడుపులోనికి నీకు నివేదించిన పవిత్రాహారము తీసికొనునో ఆ భక్తమానవుడు నీ నివాసమగు వెండికోడమీద నీ కైలాసమున నీ చెలికానిగా అయి ఆనందముతో విహరించును.
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: తల్లి కన్న తల్లి తన తల్లి పినతల్లి తండ్రిగన్న తల్లి, తాత తల్లి ఎల్లశూద్రులైరి యేటి బ్రాహ్మణుడిక? విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: తల్లిని కన్న తల్లి, తల్లి పిన తల్లి, తండ్రి తల్లి, తాత తల్లి ఇలా అందరూ బ్రహ్మనుంచి వచ్చిన శూద్రులే. వీరిలో కొంత మంది బ్రహ్మణులమని చెప్పుకుంటారు. అందరూ ఒకరే అని తెలియని ఇలాంటి మూర్ఖుల గొప్పతనమేమిటి?
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: తల్లి దండ్రులందు దారిద్ర్య యుతులందు నమ్మిన నిరుపేద నరుల యందు ప్రభుల యందు జూడ భయభక్తులుంచుము విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: తల్లితండ్రుల యందూ, దారిద్ర్యము అనుభవించే వారి యందు, నమ్మిన నిరుపేదలందు, ప్రభువుల యందు భయ భక్తులు కలిగియుండాలి.
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి: తల్లి బిడ్డలకును తగవు పుట్టించెడి ధనము సుఖము గూర్చు నని గడింత్రు కాని యెల్ల యెడల ఘన దుఖకరమది విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము: తల్లి బిడ్డల మద్య తగువులు పుట్టించగలిగినంత ప్రమాదకరమైనది ధనము. దాని వల్ల ఎంతో సుఖం కలుగుతుందని సంపాదిస్తారు కాని చివరకు అది ఎప్పుడూ దఃఖానికి కారణమవుతుంది.
3
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి: తల్లిదండ్రి మీద దయ లేని పుత్రుండు పుట్టనేమి ? వాడు గిట్టనేమి? పుట్టలోన చెదలు పుట్టదా గిట్టదా విశ్వదాభిరామ! వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము: తల్లిదండ్రులపై ప్రేమ లేని పుత్రుడు పుట్టినా చనిపోయినా నష్టములేదు. పుట్టలో చెదలు పుడుతూ ఉంటాయి. నశిస్తూ ఉంటాయి.
6
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: తల్లిదండ్రు లెన్న తన మొదలి గురులు పార్వతీ భవులును పరమ గురులు కూలికాండ్ల జగతి గురులన ద్రోహంబు విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: తల్లిదండ్రులు తొలి గురువులు. పార్వతీపరమేశ్వరులు పరమ గురువులు. కాసుల కోసం బోధలు చేసేవారు గురువులుకారు. వారిని అలా అనడమే ద్రోహం.
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: తల్లిదండ్రులందు దారిద్ర్య యుతులందు నమ్మిననిరుపేద నరులయందు ప్రభువులందు జూడభయభక్తు లమరిన నిహము పరము గల్గు నెసగు వేమా
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: తల్లిదండ్రుల యందును, నిరుపేదల యందును, తమను నమ్మివచ్చిన పేదలయందు, రాజులయందు భయభక్తులు కలిగియుండుట ఇహము పరము,శ్రేయస్సు కలుగ గలదు.వేమన శతకము
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: తల్లియేడ్వ వినక తనయాలు వగచిన జాలిపడెడువాడు జడుడు సుమ్మి తారతమ్య మెఱుగనేరని పశువువాడు విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం: కన్నతల్లి బాధపడుతూ ఉంటే అది పట్టించుకోకపోయినా భార్య బాధని చూసి చలించిపోయెవాడు పరమ మూర్ఖుడు. అటువంటి వాడు పశువుతో సమానం. కన్నతల్లె దేవునికన్న గొప్ప. ఇది ఎవరూ మార్చలేని సత్యం.
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: తవిటి కరయ వోయ దండులంబులగంప శ్వాన మాక్రమించు సామ్యమగును వైశ్వవరుని సొమ్ము వసుధ నీచుల కబ్బు విశ్వదాభిరామ! వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: తవుడును చూచుటకు బోవగా బియ్యము గంప కుక్క తినివేసినట్లుగ , వైశ్యునిసొమ్ము నీచుల పాలగు చుండును.
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి: తాతల్ తల్లియుఁ దండ్రియున్ మఱియుఁ బెద్దల్ చావగాఁ జూడరో భీతిం బొందఁగనేల చావునకుఁగాఁ బెండ్లాముబిడ్డల్ హిత వ్రాతంబున్ బలవింప జంతువులకున్ వాలాయమైయుండంగాఁ జేతోవీధి నరుండు నిన్గొలువఁడో శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా!
ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము: శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! తమ తాతలు తల్లియు తండ్రియు మరియు ఇట్టివారెందరో పెద్దలు చావగా జనులు చూచియుండరా. చావు అనునది ప్రతిప్రాణికి తప్పక జరుగునని యిది స్వాభావికమని తెలియదా. అట్టి చావునుండి భయపడుట ఏల! మానవుడు యిట్టి మృత్యువునకు భయపడుచు దుఃఖముతో కాలమును గడుపుచుండునే కాని మృత్యువును జయించి అమృతతత్వరూపమగు ముక్తి పొందుటకు సాధనమైన నీ సేవ చేయకున్నాడే. ఇది ఎంత ఆశ్చర్యకరమగు విషయము.
6
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: తాను దినక తగిన ధర్మము చేయక కొడుకుల కని సొత్తు కూడబెట్టి తెలియజెప్ప లేక తీరిపొదురు వెన్క సొమ్ము పరుల జేరు చూడు వేమ
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: తాము తినకుండ, ధర్మమైనా చేయకుండా కొడుకుల కోసం సంపద కూడ బెట్టి అంత్య సమయంలో అది చెప్పలేక చనిపోతారు. ఆ సొమ్మంతా పరులపాలు అవుతుంది.
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: తామసించి చేయఁదగ దెట్టికార్యంబు వేగిరింప నదియు విషమెయగును పచ్చికాయదెచ్చి బడవేయ ఫలమౌన ? విశ్వదాభిరామ! వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: కోపముతో ఏపనీ చేయకూడదు. అలా చేసినట్లై ఆపని జరగదు. వ్యతిరేకంగా కూడ జరుగుతుంది. పచ్చికాయనుతెచ్చి మూసలో వేసినంత మాత్రాన అది పండు కాదుగదా!
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: తామసించి చేయదగ దెట్టి కార్యంబు వేగిరింప నదియు విషమమగును పచ్చి కాయ దెచ్చి పడవేయ ఫలమౌనె? విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం: తొందరపడి ఎటువంటి పని చేయకూడదు.తొందరపాటు వలన చేసే పని సఫలం కాకపోగా సర్వనాశనమవుతుంది. దోరగా ఉన్న పండుని తీసుకొచ్చి పండబెడితే పండుతుంది కాని, లేత పచ్చి కాయని పండబెడితే కుళ్ళిపోతుంది కాని పండదు.
2
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి: తాము వెలయు నూర క్షామంబు వాటిల్ల నట్టి యూరువిడిచి యవలబోరె? కొలకు లెండినంత గొక్కెరలుండునా? విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము: ఎలాగైతే ఎండిన చెరువులోనుంచి కొంగలు తరలి వెల్లిపోతాయో, అలానే కరువు వచ్చిన ఊరుని విడిచి వెల్లిపోవడం ఉత్తమం. బ్రతుకు తెరువు దొరకనప్పుడు ఉన్న ప్రదేశాన్ని పట్టుకుని వేలాడటం మూర్ఖత్వం అనిపించుకుంటుంది.
6
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: తాలిమి తోడ గూరిమి గృతఘ్నున కెయ్యడ నుత్తమోత్తము ల్మేలొనరించిన గుణము మిక్కిలి కీడగు బాము పిల్లకున్ బాలిడి పెంచిన న్విషము పాయగ నేర్చునె దాని కోఱలం జాలంగ నంతకంతకొక చాయను హెచ్చునుగాక భాస్కరా!
ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: కృతఘ్నులకు ఎంత సహాయం చేసినా వ్యర్థం. పాముకు పాలు పోసి పెంచితే ఏమవుతుంది? దానితోపాటు విషమూ పెరుగుతుంది. చెరువులో నీరు కూడా ఇంతే. పొలాలకు పారుతుందే తప్ప, వాడనంత మాత్రాన అందులో నిల్వ వుండదు కదా. ఇదే పద్ధతిలో బాధ్యత తెలియని యజమానికి ఎంత ధన సహాయం చేసినా అది వ్యర్థమే అవుతుంది.
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి: తాలిమితోడగూరిమి గ్రుతఘ్నున కెయ్యెడనుత్తమోత్తముల్ మేలొనరించినన్ గుణముమిక్కిలికీడగు బాముపిల్లకున్ బాలిడిపెంచినన్ విషము పాయగనేర్చునే దానికోరలన్ జాలగనంతకంత కొకచాయను హెచ్చునుగాక భాస్కరా
ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము: పాముపిల్లకు పాలుపోసి పెంచిన విషము పెరుగునుగాని తగ్గదు. అట్లే దుష్టునకు ఎంతమేలుచేసినా కీడే జరుగును.
4
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి: తావసించు చోట తగనల్జడాయెనా సౌఖ్యము గల భూమి జరుగవలయు కొలకులింకెనేని కొంగలందుండునా? విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం: మడుగుల్లో నీళ్లు ఇంకిపోయి ఆహారం దొరక్కపోతే కొంగలు ఏం చేస్తాయి? నీళ్లున్న మరోచోటికి వలస పోతాయి. అట్లాగే ఎవరైనా తాను ఉన్న ఊరిలో ఆపదలు, బాధలు ఎదురైతే ప్రశాంతత గల మరో ఊరికి తరలిపోవడం మంచిది అని సూచిస్తున్నాడు వేమన. వేమన పద్యాలు కేవలం వైయక్తిక అనుభవాలు కాదు. అవి చాలా వరకు నాటి పరిస్థితులను ప్రతిబింబించాయి. విజయ నగర సామ్రాజ్యం చాలాకాలం కొన ఊపిరితోనే కొట్టుమిట్టాడింది. పాలెగాండ్లు కేంద్రాధికారాన్ని సాగనివ్వలేదు. పాలెగాళ్ల మూకుమ్మడి దాడులతో గ్రామాలు తల్లడిల్లాయి. శాంతి కరువైన పల్లెల నుండి వలసలు మొదలైనాయి. బహుశా అట్లాంటి సందర్భాన్ని ఈ పద్యం ప్రతిబింబిస్తున్నదనుకోవాలి. రాజకీయంగా గాని, సాంఘికంగా గాని, ఆర్థికంగా గాని శాంతి లేకపోతే ఎక్కడైనా జీవనోపాధి కరువౌతుంది. భద్రతకు ముప్పు ఏర్పడుతుంది. అటువంటప్పుడు మరోచోటికి వలస పోవాల్సిన అగత్యం ఏర్పడుతుంది. తా అంటే తాను, వ్యక్తి, వసించు చోటు అంటే నివసించే ఊరు. అలజడి (అల్జడి) అంటే అశాంతి, ఆపద, బాధ అని అర్థాలు. ఇది దేశీయ పదం. కన్నడంలో అలసికె అంటారు. అంటే అలసట. తమిళంలో అలచటి, అలైచటి అంటే విసుగు. మలయాళంలో అలసల్, అలశల్ అంటే కలత. ఇంచుమించు అర్థమొక్కటే, ఇవన్నీ ఛాయాభేదాలు. ‘నృపతికి లేవలజళ్లు భయలోక లీలల యందున్’ అని ప్రయోగం. సౌఖ్యం అంటే వెసులుబాటు, హాయి. ఈ ఇంట్లో నాకు సౌఖ్యంగా లేదు అంటే సౌకర్యంగా లేదని. భూమి అంటే ఇక్కడ మరోచోట. ‘జరుగవలయు’ అంటే వెళ్లిపోవాలని. చోటు మార్పు అన్నమాట. ఇది నుడికారం. ‘అతడు జరిగిపోయినాడు’ అంటే చనిపోయాడని. ‘ఇక్కడ జరుగుబాటు లేదు’ అంటే గడవటం లేదని. కొలకు అంటే అడవిలో ఉండే నీటి మడుగు. కొలను. కొలకులు అనేది కొలనుకు బహువచనం. జనవరి, ఫిబ్రవరి నెలల్లో రష్యాలోని సైబీరియా నుండి మన కొల్లేరుకు కొంగలు వలస వస్తాయి. కొల్లేటి కొంగలని పేరు వీటికి. ఆ సమయంలో ఇక్కడి చిన్న చేపలు, తుంగ గడ్డి, రెల్లుగడ్డి చిగుళ్లు వాటికి ఆహారం. సైబీరియాలో వాటికి ఈ సమయం ప్రతికూలం కావొచ్చు. వేలాది మైళ్లు ఎగుర్తూ రావడం విశేషం. ఒక్కసారి అవి వచ్చేటప్పుడు అది రమణీయ దృశ్యమని అకారంలో తెల్లటి మేఘాలు కమ్మినట్లుందని అక్కడివారు చెప్తారు. అయితే అప్పటివరకు కొల్లేటి పరిసరాల్లో ఉండే పిట్టలు వీటి ధాటికి పారి పోతాయంటారు. ఈనాటి మన కలుషిత పరాక్రమానికి కొంగలు కూడా ముఖం చాటేస్తున్నాయంటున్నారు.మొదటి పాదంలోని ‘తగ’ తరచుగా పాద పూరణమే. సరిపోయినట్లుగా అని అర్థం. తగుట నుంచి వచ్చిందే తగ.
5
['tel']
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి: తిట్టి కొట్టిరేని తిరిగి మాటాడక అట్టు నిట్టు చూచి యదరి పడక తన్నుగానియట్లు తత్వఙుడుండును విశ్వదాభిరామ వినురవేమ!
ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం: గొప్ప ఙానం కలవాడు మనం కొట్టినా తిట్టినా ఏమి చలించక మన అమాయకత్వాన్ని సహించి ఊరుకుంటాడు. వారు ఎటువంటి పరిస్థితులనైనా ఎదొర్కొనగల ధైర్యం కలిగు ఉంటారు.
2
['tel']