inputs
stringlengths 135
2.43k
| targets
stringlengths 111
2.26k
| template_id
int64 1
18
| template_lang
stringclasses 1
value |
|---|---|---|---|
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
నీచగుణములెల్ల నిర్మూలమైపోవు
కొదవలేదు సుజన గోష్ఠి వలన
గంధ మలద మేనికంపడగినయట్లు
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
సుగంధ భరితమైన చందనాన్ని శరీరానికి పూసుకుంటే దేహానికుండే దుర్గంధం ఎలా పోతుందో అలాగే సుజన గోష్ఠి వలన మనలోని చెడు గుణాలన్నీ దూరమైపోతాయి. అందుచేత సదా సజ్జన సాంగత్యాన్నే కోరుకోవాలి అని అర్థం. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
నీచగుణములెల్ల నిర్మూలమైపోవు
కొదువలేదు సుజనగోష్టివలన
గంధమలద మేనికం పడగినయట్లు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
సజ్జనులతో మాట్లాడుతూ, వాళ్ళ పంచన చేరితే మనకున్న దుర్గుణాలు పోగొట్టుకునే అవకాశం ఉంటుంది. వారిని చూసి మనమూ కాసింత మంచితనం నేర్చుకోవచ్చు. గంధము పూసుకుంటే శరీర దుర్గందము ఎలా పోతుందో ఇదీ అంతే. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
నీటిలోని వ్రాత నిలువకయున్నట్లు
పాటిజగతిలేదు పరములేదు
మాటిమాటికెల్ల మాఱును మూర్ఖుండు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
మూర్ఖుని యొక్క మాటలు నీటిమూటలే అవుతాయి. ఎందుకంటే నీటిని ఒక మూటలో కడితే నిలుస్తుందా ఎమిటి? ఈ రకంగా మూర్ఖుడు ఒకసారి చెప్పిన మాటను మరొకసారి చెప్పక మారుస్తూ ఉంటాడు. ఒకసారి మంచి అన్న దానిని మరోకసారి చెడు అంటుంటాడు. కాబట్టి ఈ విధంగా మాటలు మార్చే మూర్ఖులను నమ్మరాదు. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
నీతో యుధ్ధము చేయ నోఁపఁ గవితా నిర్మాణశక్తి న్నినుం
బ్రీతుంజేయగలేను నీకొఱకు దండ్రింజంపగాఁజాల నా
చేతన్ రోకట నిన్నుమొత్తవెఱతుంజీకాకు నాభక్తి యే
రీతిన్నాకిఁక నిన్ను జూడగలుగన్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా నేను నిన్ను భక్తితో మెప్పింపజాలను. అర్జునునివలె నీతో యుధ్ధము చేయు శక్తి నాకు లేదు; పుష్పదంతుడను మహాభక్తునివలె నిన్ను మెప్పించునట్లు స్తుతిచేయుటకు సరిపోవు కవితాశక్తి నాకు లేదు; నీకొరకై తండ్రిని చంపునంతటి తీవ్రభక్తియు నాకు లేదు; రోకటితో నిన్ను మోదిన భక్తురాలియంతటి భక్తుడను కాను. అట్టి గాఢమగు భక్తిపరిపాకము లేని నేను ఏవిధముగ నిన్ను ఆరాధించి మెప్పించి నీ సాక్షాత్కారము పొందగలను. కనుక దేవా నీవే నా అసమర్ధతను గమనించి అకారణ దయతో నన్ననుగ్రహింపుము. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
నీనామము భవహరణము
నీనామము సర్వసౌఖ్య నివహకరంబున్
నీనామ మమృత పూర్ణము
నీనామము నే దలంతు నిత్యము కృష్ణా | ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
కృష్ణా! నీనామము భవ బంధాలను తెంచి మనసుకు శాంతినిస్తుంది. ఈజన్మలో కావలసిన సుఖముల నిస్తుంది. అమృతమువంటి నీనామమును నేను అనుదినమూ తలచుచుందును.కృష్ణ శతక పద్యము. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
నీపై కావ్యము జెప్పుచున్న యతడు న్నీ పద్యముల్‌ వ్రాసి యి
మ్మాపాఠం బొనరింతునన్న యతడున్‌, మంజు ప్రబంధంబు ని
ష్టాపూర్తిం బఠియించుచుకున్న యతడున్‌ సద్బాంధవుల్ గాక, ఛీ
ఛీ! పృష్ఠాగల బాంధవంబు నిజమా! శ్రీకాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
భక్తి ప్రపత్తులున్న వారే దైవ బాంధవులు. పుట్టుకతో వచ్చే బంధుత్వాల కన్నా భగవంతునిపట్ల విశ్వాసం గల వారందరిలోని భావ బంధుత్వం ఎంతో గొప్పది. దేవునిపై కావ్యాలు చెబుతూ, పద్యాలు రాస్తూ, మహిమలను వల్లిస్తూ ఉండేవారు, పని కట్టుకొని ప్రబంధాలను మనోహరంగా నియమనిష్ఠలతో పఠించేవారు అసలైన పరమాత్మ బంధువులు. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
నీపైఁ గాప్యము చెప్పుచున్న యతఁడున్నీపద్యముల్ వ్రాసియి
మ్మా పాఠంమొనరింతునన్న యతఁడున్ మంజుప్రబంధంబు ని
ష్టాపూర్తిం బఠియించుచున్న యతఁడున్ సద్బాంధవుల్ గాక చీ
చీ! పృష్ఠాగతబాంధవంబు నిజమా! శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావం:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! కవిగా నా భావములు చెప్పుచున్నాను. మా ఉత్తమ బంధువులెవరన్న నిన్నుద్దేశించి కావ్యము రచించుమని కోరిన కవిపోషకుడు, నీ పై కవితను చెప్పు కవియు, నిన్ను వర్ణించు పద్యములను చదువుకొనుటకు వ్రాసిమ్మని కోరినవారు, నిన్ను స్తుతించుచు వ్రాసిన మనోహరమగు ప్రబంధములను ఇచ్ఛాపూర్వకముగ అత్యంతాశక్తితో చదువుచుండువాదును. అంతియె కాని ఛీ ఛీ రక్తసంబంధమును ఆ బాంధవముతో తమ ప్రయోజనములకై వీరి వెంట పడుచుండు బంధువులను వాస్తవ బంధువులగుదురా. కానే కారు. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
నీభక్తు ల్మదివేల భంగుల నినున్సేవింబుచున్ వేడఁగా
లోభంబేటికి వారి కోర్కులు కృపళుత్వంబునం దీర్మరా
దా భవ్యంబుఁ దలంచి చూడు పరమార్ధం బిచ్చి పొమ్మన్న నీ
శ్రీ భాండరములోఁ గొఱంతపడునా శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! నీ భక్తులు నిన్ను బహువిధముల సేవించుచు అనేకపర్యాయములు ’మాకు అది యిమ్ము, ఇది యిమ్ము, ముక్తి ప్రసాదించుము’ అని వేడుచున్నారే. వారి కోరికలు తీర్చక వారికి ఇష్టార్ధములనీయక యున్నావే. నీ వద్ద యున్నవే కదా వారు కోరుచున్నారు. అవి యిచ్చుటలో నీకు లోభము ఏల? దయతో వారి కోరికలను తీర్చరాదా. నీ దగ్గర యున్నదానిలో చాల గొప్పది పరమార్ధ తత్త్వము కదా. అది ఇచ్చిన నీ భాండరములోని ధనము తరిగి పోవునా? | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
నీరు పైని పడిన నిప్పులు బొగ్గులౌ
నిప్పుమీద కుండ నీరు పెట్ట
కళ పెళనుచు గ్రాగు కడుచోద్య మిది గదా!
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
నీటి పైన నిప్పులు పడితే అవి బొగ్గులు కింద మారిపోతాయి. అవే నీటిని కుండలో పోసి నిప్పులను కింద పెడితే అవి పెళ పెళా కాగుతాయి. చూసారా ఈ ప్రపంచం ఎంత విచిత్రమైనదో! | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
నీరూపంబు దలంపఁగాఁ దుదమొదల్ నేగాన నీవైనచో
రారా రమ్మని యంచుఁ జెప్పవు పృధారంభంబు లింకేటికిన్!
నీర న్ముంపుము పాల ముంపు మిఁక నిన్నే నమ్మినాఁడం జుమీ
శ్రీరామార్చిత పాదపద్మయుగళా శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! శ్రీరాముని చేత లేదా లక్ష్మీపతియైన విష్ణువు చేత పూజింపబడు పాదపద్మద్వయము కలవాడా నీ సగుణరూపమును ధ్యానించవలయునని నాకు కోరిక యున్నది. కాని అట్టి నీ రూపపు తుద ఏదియో మొదలు ఏదియో నేను యెరుగను. పూర్వము బ్రహ్మ అంతటివాడే ఎంత పైకి పోయియు విష్ణువు ఎంత లోతునకు పోయినను నీతుది కానలేదు. మరి నేను ఎంతటివాడను! నీవయినను వాత్సల్యముతో నన్ను రారమ్మని దగ్గరకు పిలిచి ’ఇదిగో ఇట్టిది నారూపము’ అని చూపకుంటివి. నేను ఎంత ప్రయత్నించినా ప్రయోజనము లేకున్నది. కనుక శరణాగతి చేయుచున్నాను. నీవు నన్ను నీట ముంచినను పాలముంచినను రక్షించినను, రక్షిమ్చక త్రోసివేసినను సరియే. నిన్ను నమ్ముకొని యున్నాను. ఇక నీ ఇష్టము. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
నీలఘనాభ మూర్తివగు నిన్నుగనుంగనగోరి వేడినన్
జాలముసేసి డాగెదవు సంస్తుతికెక్కినరామనామమే
మూలను దాచుకోగలవు ముక్తికిబ్రాపది పాపమూలకు
ద్దాలముగాదె మాయెడల దాశరథీ! కరుణాపయోనిధీ! | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి భావం:
రామా!నిన్నుచూడవలెనన్న దాగెదవు.స్తోత్రములలోనున్న నీరామనామమెందు దాచుకొందువు?అదిముక్తికిదారి.పాపముల తెగకొట్టుగొడ్డలి. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
నీళ్ళ మీద నోడ నిగిడి తిన్నగ బ్రాకు
బైట మూరెడైనఁబాఱలేదు
నెలవు తప్పుచోట నేర్పరి కొరగాఁడు
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
పడవ నీటియందు చక్కగా నడుచును. భూమి మీద మూరెడైననూ పోజాలదు. అట్టే స్థానబలము లేకున్నచో బుద్ధిమంతుడైననూ మంచిని గ్రహింపలేరు. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
నీళ్ళ మునుగనేల? నిధుల మెట్టగనేల?
మెనసి వేల్పులకును మ్రొక్కనేల?
కపట కల్మషములు కడుపులో నుండగా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
ప్రజలసొమ్మంతా దిగమింగుకొని పుణ్యతీర్దాలలో మునుతారు, కడుపులో కల్మషం పెట్టుకొని గుళ్ళో దైవానికి మొక్కుతారు. వీటి మూలంగా ఏమి ఉపయొగం ఉండదని తెలుసుకొలేరు మూర్ఖులు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
నీళ్ళ లోన మొసలి నిగిడి ఏనుగు బట్టు
బైట కుక్కచేత భంగ పడును
స్థానబలిమి గాని తనబలము గాదయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
మనుజునకు స్థానము,కాలము,దైవముజయాపజయములు కలిగిస్తాయి.మొసలి నీటిలో నున్న యెడల బలమైన ఏనుగుని కూడా బాధించ గలదు.ఆదే మొసలినీళ్ళబైట ఉన్నప్పుడు కుక్కలు కరిచిచంపుతాయి.వేమన. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
నీళ్ళమీది నోడ నిలిచి తిన్నగసాగు
బైట మూరెడైన బ్రాకలేదు
నెలవుదప్పుచోట నెర్పరి కొఱగాడు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
నీళ్ళలో ఎంతో వేగంగా వెల్లె ఓడ భూమి మీధ బారెడు దూరం కూడ కదలలేదు. కొన్ని చోట్ల స్తానబలం బాగ పని చేస్తుంది. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
నీళ్ళలోన మీను నిగిడి దూరముపారు
బైట మూరుడైన బారలేదు
స్ధానబల్మిగాని తనబల్మి కాదయా
విశ్వదాభిరామ! వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
నీటిలో స్వేచ్చగ సంచరించే చేప భూమి మీదకు రాగానే చనిపోతుంది. అదిస్థాన మహిమకాని తనమహిమ మాత్రం కాదుకదా! | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
నీళ్ళలోన మొసలి నిగిడి యేనుఁగు దీయు
బయట కుక్కచేత భంగపడును
స్థానబలిమిగాని తన బలిమి కాదయా
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
నీటిలో నున్నపుడు మొసలి ఏనుగును కూడ జయింస్తుంది. కాని బయట కుక్కను కూడ ఏమి చేయలేదు. అది స్థానమహిమేకాని తనమహిమకాదు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
నీళ్ళలోని మీను నెఱిమాంస మాశించి
గాలమందు జిక్కుకరణి భువిని
ఆశ దగిలి నరుడు నాలాగె చెడిపోవు
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
నీటియందలి చేప మాంసమును ఆశించి గాలమునకు చిక్కుకున్నట్లు, భూమియందు ఆశతో నరుడు చేపవలె జీవించి నశించును అని భావం. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
నీళ్ళలోని మెను నిగిడి దూరము పాఱు
బయలు మూరెడైన బాఱలేదు
స్థానబలిమి కాని తన బల్మి కాదయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
నీళ్ళలో ఉన్న చేప ఎంత దూరమైన చాలా తెలికగా పోగలదు. అదే చేప బయట ఉంటే మూరెడు దూరం కూడ పోలెదు. అలా నీళ్ళలో వెల్లడం చేపకు దాని స్థాన బలం చేత నచ్చిందే కాని తన సొంత బలం కాదు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
నీవే తల్లివి దండ్రివి
నీవే నా తోడు నీడ! నీవే సఖుడౌ
నీవే గురుడవు దైవము
నీవే నా పతియు గతియు! నిజముగ కృష్ణా! | ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
పరమాత్మ స్వరూపుడైన శ్రీకృష్ణునే సర్వస్వంగా భావించినపుడు మనకిక తిరుగుండదు. ఆ స్వామినే తల్లిగా, తండ్రిగా, తోడు నీడగా, స్నేహితుడిగా, గురువుగా, దైవంగా భావిస్తూనే అంతటితో ఊరుకోరు చాలామంది. తన ప్రభువూ ఆయనే. ఆఖరకు తనకు దిక్కూమొక్కూ అన్నీ నువ్వే అని వేడుకోవడంలో లభించే తృప్తి అంతటి భక్తులకు తప్ప అన్యులకు తెలియదు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
నుడువులనేర్చుచాలని మనుష్యుడెరుంగక తప్పనాడినం
గడుగృపతోజెలంగుదురు కానియదల్పరు తజ్ఞులెల్లద
ప్పడుగులువెట్టుచున్నడచు నప్పుడు బాలునిముద్దుచేయగా
దొడుగురురింతెకాని పడద్రోయుదురేఎవ్వరైన భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
ఎవరైనపసివారి తప్పటడుగులు ప్రేమింతురు.అట్లేపండితులు మాటలనేర్పు లేనివారినిచూసి సంతసింతురు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
నేత్రా యస్య బృహస్పతిః, ప్రహరణం వజ్రం, సురాః సైని కాః
స్వర్గో దుర్గ, మనుగ్రహః ఖలు హరే, రైరావణో వారణః
ఇత్యాశ్చర్యబలాన్వితో2పి బలభి ద్భగ్నః పరైః సఙ్గరే
తద్వ్యక్తం నను దైవ మేవ శరణం ధిగ్ ధిగ్ వృథా పౌరు షమ్ | ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి భావం:
బృహస్పతివంటి దేవగురువు.
ఎదురులేని వజ్రాయుధం,
దేవతలే సేనాసమూహం,
స్వర్గమే కోట, ఐరావతమనే ఏనుగు,
అన్నిటినిమించి శ్రీహరి అనుగ్రహం
అన్నీ ఉన్నా దేవేంద్రుడు యుద్ధంలో
ఓడిపోయాడు అదీ శత్రువులైన దానవులచేతిలో
కారణం ప్రయత్నలోపం
దీన్ని బట్టి ఏంతెలుస్తుందంటే
ఎంతవారైనా ప్రయత్నించకుండా
ఫలితం ఉండదు. ప్రయత్నం చేస్తేనే
దైవానుగ్రహమైనా ఫలిస్తుంది అని భావం. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
నేనొనరించు పాపములనేకములైనను నాదుజిహ్వకున్
బానకమయ్యె మీపరమపావన నామము దొంటిచిల్క రా
మాననుగావుమన్న తుదిమాటకు సద్గతిజెందె గావునన్
దాని ధరింప గోరెదను దాశరథీ! కరుణాపయోనిధీ! | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
నేనెన్నిపాపములుచేసిననూ నీనామము జపించుట నాకుతియ్యగా నున్నది.రామచిలుక'రామా'అన్నంతనే మోక్షమొసంగితివి.నాకునుఇవ్వు.గోపన్న. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
నేనొనరించుపాపములనేకములైనను నాదుజిహ్వకున్
బానకమయ్యె మీపరమపావననామము దొంటిచిల్క'రా
మా' ననుగావుమన్నతుదిమాటకు సద్గతిజెందెగావునన్
దానిధరింపగోరెదను దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
నేనెన్నిపాపములుచేసిననూ నీనామము నాకుతియ్యగానున్నది.రామచిలుక కడసారి'రామా'అన్నంతనే మోక్షమిచ్చితివి.అదేనాకుకావాలి.గోపన్న | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
నేయి వెన్న కాచి నీడనే యుంచిన
బేరి గట్టి పడును పెరుగురీతి
పోరి పోరి మదిని పోనీక పట్టుము
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
వెన్నని కాచి నేతిగా మర్చి నీడ పాటు ఉంచినచో పెరుగులాగ గట్టిపడుతుంది. అలాగే సాధించి సాధించి మనస్సుని గట్టి పరుచుకోవాలి. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
నేర నన్నవాఁడు నెరజాణ మహిలోన
నేర్తునన్న వాఁడు నింద జెందు
ఊరుకున్న వాఁడె యుత్తమయోగిరా
విశ్వదాభిరామ! వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
తనను ఏమీ రాదు అని చెప్పుకొనే వాడు నిజముగా తేలివైనవాడు. అన్నీ వచ్చుటకు చెప్పువాడు గౌరవాన్ని పొందలేడు. మౌనముగానున్నవాడే ఉత్తమ యౌగి అనిపించుకొంటాడు. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
నేరిచి బుద్దిమంతు డతినీతి వివేకముదెల్పినం జెడం
గారణ మున్నవానికది కైకొనకూడదు నిక్కమే దురా
చారుడు రావణాసురు డసహ్యమునొందడె చేటుకాలముం
జేరువయైననాడు నిరసించి విభీషణుబుద్ధి భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావము:
దుష్టుడగు రావణుడు పోగాలము దాపరించి విభీషణుని మంచిమాటలు వినలేదు.చెడుకాలములో మంచిమాటలు చెవికెక్కవు. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
నొగిలినవేళ నెంతటిఘనుండును దన్నొకరొక్క నేర్పుతో
నగపడి ప్రోదిసేయక తనంతటబల్మికిరాడు నిక్కమే
జగముననగ్నియైన గడుసన్నగిలంబడియున్న నింధనం
బెగయగద్రోచి యూదకమరెట్లు రగుల్కొననేర్చు భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
నిప్పుదిగజారినప్పుడు కట్టెలెగదోసిఊదితే మండుతుంది.గొప్పవాడు ధనము పోయినపుడు చేరదీసిపోషించిన తేరగలడు. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
నొసలు బత్తుడయ్యె నోరు తోడేలయ్యె
మనసు భూతమువలె మలయగాను
శివునిగాంతు ననుచు; సిగ్గెలగాదురా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
భూతం వంటి మనసుతో, తోడేలు వంటి నోరెసుకుని నొసలకు విబూది పెట్టుకుని శివభక్తులమని ప్రచారము చేసుకుంటూ ఉంటారు. ఇలాంటి వాల్లకు సిగ్గు ఉండదు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
నోచిన తల్లిదండ్రికి దనూభవుడొక్కడె చాలు మేటి చే
జాచనివాడు వేరొకడు జాచిన లేదనకిచ్చువాడు నో
రాచి నిజంబు కాని పలుకాడనివాడు రణంబులోన మేన్
దాచనివాడు భద్రగిరి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
పూర్వజన్మ పుణ్యం కారణంగా... చేయి చాచి ఇతరులను ధనం కోరని కొడుకు ఒక్కడు కలిగితే చాలు. ఇతరులు సహాయం కోరితే లేదనకుండా దానం చేసేవాడు ఒక్కడు చాలు. నోరు తెరిచి నిజం మాత్రమే పలికేవాడు ఒక్కడు చాలు. యుద్ధంలో వెన్ను చూపని ధైర్యవంతుడు ఒక్కడు చాలు. అటువంటి కొడుకు మాత్రమే కొడుకు కాని, ఇతరులైన వారు ఎంతమంది ఉన్నప్పటికీ ప్రయోజనం లేదు. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కుమారీ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
నోరెత్తి మాటలాడకు
మారాడకు కోపపడిన ; మర్యాదలలో
గోరంత తప్పి తిరుగకు
మీరక మీ అత్త పనుల మెలగు కుమారీ ! | ఇచ్చిన కుమారీ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
బిగ్గరగా మాటలాడకు. అత్త గాని , మామ గాని దేనికైనా కోపించి ఏమైనా అంటే నువ్వు ఎదిరించి మాట్లాడకు. మన్ననగా మసలుతూండాలి. ఏ మాత్రం మర్యాదకి దెబ్బ తగిలేట్టు నడచినా నీకూ నీ పుట్టింటి వారికి అపకీర్తి తెచ్చిన దానవవుతావు. అత్త చెప్పిన పని వెంట వెంటనే చేస్తూ ఆమెకి సంతోషం కలిగిస్తూ ఉండు. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
నోరెరిగి తా మవేవియు
నేరని జంతువుల జంపి నెమ్మది దిను నా
క్రూరపు సంకర జాతుల
మారణ మేమందు రింక మహిలో వేమ. | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
నోరు లేని, తిరిగి ఎదిరించలేని, అమాయక జంతువులని చంపి తమ ఆకలి తీర్చుకుంటారు. అలాంటి వారి చావు చెప్పడానికి వీలుకానంత హీనంగా ఉంటుంది. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పంచమ నిగమంబు భారతంబగునని
పొగడిరేల జనులు బుద్దిమాలి!
హింస నెంచి చొద నిష్టమెట్లయ్యెనో
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
భారతం పంచమ వేదమని గొప్పదని జనాలు ఎందుకు పొగుడుతారో బుద్ది లెకుండా? దాంట్లో ఎంత వెతికినా హింస తప్ప ఇంకేమి ఉండదు. హింసను కీర్తించడం వారికెల ఇష్టమైందో. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పండితులైనవారు దిగువందగనుండగ నల్పుడొక్కడు
ద్దండత బీఠమెక్కిన బుధప్రకరంబుల కేమియెగ్గగున్
గొండొకకోతి చెట్టుకొనకొమ్మలనుండగ గ్రిందగండభే
రుండమదేభసింహ నికురుంబములుండవెచేరి భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావం:
చెట్టుకింద ఏనుగు, సింహము వంటి మృగముల విలువ చెట్టుపై కోతి ఉన్న తగ్గనట్లే అల్పుడొకడు పీఠమెక్కిన పండితుల విలువ తగ్గదు. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
పందనధిపుజేసి బవరంబునకు బంప
బాఱిపోవు గార్యభంగమగును
పాఱునట్టి బంటు పనికిరా డెందును
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
యుద్దనికి వీరుడే అవసరం. పిరికివానిని సేనాధికింద పెట్టుకుంటే యుద్దమునుండి ముందు తనే పారిపోతాడు. ఆ సేన అపజయం పాలవుతుంది. అలానే మనం కార్యం తగిన సమర్ధునికిచ్చి సాధించుకోవాలి. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
పందిపిల్ల లీను పదియు నైదింటిని
కుంజరంబు లీను కొదమ నొకటి
యుత్తమ పురుషుండు యొక్కడు చాలడా?
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
పంది ఒక్కసారే పదునైదు పిల్లలను కనును. కాని గొప్పదైన ఏనుగు ఒక పిల్లనే కనును. కాబట్టి పెక్కు సంతానమున కంటే గుణవంతుడగు ఒకడు మేలు అని అర్థము. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
పక్షిజాతి బట్టి పరగ హింసలు పెట్టి
గుళ్ళుగట్టి యందుగదురబెట్టి
యుంచు వారి కట్టి వంచనరాదొకో
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
అపకారులుకాని అమయకులైన పక్షులను పట్టుకుని పంజారాలలో పెట్టి హింసించే వారికి కూడ అలాంటి దుర్గతియే పడుతుంది. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
పక్షిజాతిబట్టి పరగ హింసలబెట్టి
కుక్షినిండ కూడు కూరుటకును
వండి తినెడివాడు వసుధ చండాలుడు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
తన కడుపు నింపుకోవడానికి, అమాయకులైన పక్షులను పట్టుకుని, హింసించి, కాల్చి, వండుకు తినె అంత దౌర్భాగ్యుడు ప్రపంచంలో ఉండడు. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పక్షిమీద నొక్క వృక్షము పుట్టెను
వృక్షము పదమూడు విత్తులయ్యె
విత్తులందు నుండు వృక్షమాలించుమీ!
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
పక్షి కారణంగా ఒక చెట్టు పుట్టి పెద్ద వృక్షమయ్యింది. ఆ వృక్షానికి అనేకమైన విత్తులు ఏర్పడ్డాయి. గమనిస్తే, ఇక ఆ విత్తులు ప్రతిదానిలో ఒక్కో వృక్షం సుప్తావస్థలో ఉంటుంది. ఏమైనా అర్థమయ్యిందా? ఒక రకంగా ఇది పొడుపు కథలాంటి పద్యం. లౌకికార్థంలో దీనిని విప్పడం కష్టమే. రెక్కలు గల దానిని పక్షి అంటారు అంటే సరిపోదు. ఒక తాత్త్వికార్థానికి పక్షి, వృక్షం, విత్తు అనేవి ప్రతీకలనుకుంటే కొంత ప్రయత్నించవచ్చు.
పక్షి అంటే సృష్టి. వృక్షం అంటే శరీరం. పదమూడు విత్తులేమో శరీరంలోని త్రయోదశ తత్త్వాలు. సృష్టి మూలకమైన మానవ దేహంలో పదమూడు రకాల అంశాలున్నాయంటున్నాడు వేమన. అవి వాక్కు, మనస్సు, సంకల్పం, చిత్తం, ధ్యానం, విజ్ఞానం, అన్నం, జలం, తేజస్సు, అగ్ని, ఆకాశం, మన్మథుడు, ఆశ. వీటన్నింటికీ మూలం ప్రాణం.
వాక్కు వ్యక్తీకరిస్తుంది. మనస్సు ఆలోచిస్తుంది. సంకల్పం స్థిరంగా ఉంచుతుంది. చిత్తం చపలంగా ఉంటుంది. ధ్యానం ఏకాగ్రతను ప్రసాదిస్తుంది. విజ్ఞానం కొత్త పుంతలు తొక్కుతుంది. అన్నం, జలం శరీరాన్ని పోషిస్తాయి. తేజస్సు అంటే అగ్ని, జఠరాగ్ని లాంటివి. ఆకాశం శబ్ద స్వభావం గలది, మన్మథుడు కోరికలు కలిగిస్తాడు. ఆశ చూసిందెల్లా కావాలంటుంది. ఇంక అనేక రకాలుగా వీటికి అర్థాలు చెప్పుకోవచ్చు. గహనమైన వేదాంత విషయాలు కూడా వేమన్న చేతిలో క్రీడలాగ భాసిస్తాయి అని దీని వల్ల భావించవచ్చు. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పచ్చి మలము తినుచు బండుటాకు నమిలి
ఉచ్చ దప్పి తీర్చి యుడుకు కోర్చి
కచ్చము బిగియింప గలుగునా మోక్షము?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
పచ్చి కూరగాయలు తింటూ, పండుటాకులు నములుతూ, మురికి నీళ్ళతో దాహము తీర్చుకొంటూ, మనసులో కామమును అణిచివేసినంత మాత్రాన మోక్షము దొరుకుతుందా? | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
పటవద్రజ్జుభుజంగవద్రజతవి భ్రాంతిస్ఫురచ్ఛుక్తివ
ద్ఘటవచ్చంద్రశిలాజపాకుసుమరు క్సాంగత్యవత్తంచువా
క్పటిమల్ నేర్తురు చిత్సుఖం బనుభవింపన్ లేక దుర్మేధనుల్
చిటుకన్నం దలపోయఁజూతు రధముల్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! కొందరు వేదాంత శాస్త్రము చదివియు (అ) కాలిన బట్టమడత వస్త్రమువలె ఉపయోగము లేని విధముగ జ్ఞాని కర్మేంద్రియములతోను జ్ఞానేంద్రియములతోను ప్రారబ్ధకర్మానుసారముగ వ్యవహరించుచున్నప్పటికి వాని యింద్రియములు శబ్ధ స్పర్స రూప రస గంధముల ననుభవించుట కుపయుక్తములు గాకుండుననియు, (ఆ) చీకటి వలన త్రాటి యందు సర్పభ్రాంతియు ప్రపంచబుద్ధియు కలుచుండుననియు, (ఇ) ముత్యపు చిప్పయందు గల్గిన రజతభ్రాంతి ఆ వెండితో మురుగులు మొదలైనవి చేసినొనుట కుపయోగింపనీయని విధముగ సంసారమునందు కల్గిన సుఖభ్రాంతి నిత్యసుఖము నీయలేదనియు, (ఈ) మంకెనపువ్వుల కాంతి చంద్రకాంతమణియందు ప్రతిబింబించి ఆ మణికి ఎర్రదనమును కలుగచేసినవిధముగ బ్రహ్మపదార్ధము జడమైన అంతఃకరణమందు ప్రతిబింబించి దానికి చైతన్యము గలుగచేయుననియు, (ఉ) కుడలవలె శరీరము లొక క్షణమున నశించుననియు వేదాంతశాస్త్రములోని మాటలు మాత్రము చెప్పుచుందురుగాని అనుభవము లేకుందురు. ఏ మాత్రమాపద కలిగినను వారు విచారపడుచుండుటయే వారికి అనుభవవిజ్ఞానము లేదన్టకు ప్రమాణము. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పట్టకుండి యధిక భాగ్యంబు పట్టెనా
దొడ్డవారి దిట్టి త్రుళ్ళిపడును
అల్ప జాతి కుక్క యధికుల నెఱుగునా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
పట్టక పట్టక గొప్ప భాగ్యం పట్టిందంటే, మూర్ఖులు మిడిసిపడి పెద్దవారందరిని తిట్టడం మొదలు పెడతారు. అల్ప జాతిలో పుట్టిన కుక్కకి చిన్న పెద్ద తెడ ఎలా తెలుస్తుంది. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
పట్టనేర్చుపాము పడగ నోరగజేయు
జెఱుపజూచువాడు చెలిమిజేయ
చంపదలచురాజు చనవిచ్చుచుండురా!
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
కాటువేయడానికి ముందు పాము పడగ ఓరగా పెట్టి ఎదురుచూస్తుంది. రాజు కూడ చంపదలచినప్పుడే చనువిస్తాడు. అదే విధంగా దుష్టుడు మంచి వారిని చెడగొట్టడానికే స్నేహం చేస్తాడు. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
పట్టు పట్టరాదు పట్టి విడువరాదు
పట్టేనేని బిగియ బట్టవలయు
బట్టి విడుచుకన్న బరగ జచ్చుట మేలు
విశ్వదాభిరామ! వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
పట్టుదల అంటే ఎలా ఉండాలో చాలా చక్కగా చెప్పిన పద్యమిది. ఎందుకు, ఏమిటి, ఎలా అని ముందే నిర్ణయించుకొని పట్టుదలకు సిద్ధం కావాలి. ఒకసారి పట్టు పడితే మాత్రం ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ దానిని విడవకూడదు. పట్టిన పట్టును మధ్యలోనే వదిలేయడమంటే మనిషి మరణంతో సమానం. అంటే, పట్టుదలకు అంత విలువ ఇవ్వాలన్నమాట. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
పట్టుగనిక్కుచున్ మదముబట్టి మహాత్ముల దూలనాడినన్
బట్టినకార్యముల్ చెడును బ్రాణమువోవు నిరర్ధదోషముల్
పుట్టు మహేశుగాదని కుబుద్ధినొనర్చిన యజ్ఞతంత్రముల్
ముట్టకపోయి దక్షునికి మోసమువచ్చెగదయ్య భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
శివునిపిలవక దక్షుడుయజ్ఞముచేసి అగచాట్లుపొందెను.మహాత్ములను ఎదిరించితూలనాడిన అట్లేఅగును. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పడి పడి మ్రొక్కగ నేటికి
గుడిలో గల కఠిన శిలల గుణములు చెడునా
గుడి దేహ మాత్మ దేవుడు
చెడుఱాళ్ళకు వట్టిపూజ చేయకు వేమా! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
పదే పదే మ్రొక్కినంత మాత్రాన గుడిలో ఉన్న కఠిన శిలల గుణాలు మారతాయా ఏమిటి? దేహమే దేవాలయము, ఆత్మయే దేవుడు అనే నిజము గ్రహించక రాతి విగ్రహాలకు పనికి మాలిన పూజలు చేయడము నిరర్దకము. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పడుచు నిచ్చి నతని బత్తె మిచ్చిన వాని
కడుపు చల్ల జేసి ఘనత నిడుచు
నడుప నేఱ నతడు నాలి ముచ్చె గదా!
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
కన్నె నిచ్చి పెళ్ళి చేసిన వాణ్ణి, కడుపు నిండా ఆహారం పెట్టిన వాణ్ణి గౌరవించి ఆదరంగా చూసుకోవాలి. అలా చేయని వాడు ముచ్చు వాడు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కుమారీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పతి కత్తకు మామకు స
మ్మతిగాని ప్రయోజనంబు మానగ వలయున్
హిత మాచరింపవలయును
బ్రతుకున కొకవంక లేక పరగు గుమారీ! | ఇచ్చిన కుమారీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
పుట్టినిల్లయినా, మెట్టినిల్లయినా పెద్దలమాటను కాదని పిల్లలు చేసే పనులేవీ శోభిల్లవు. పెద్దలుకూడా వారి మనసులు బాధ పెట్టకుండా
ప్రవర్తించాలి. అప్పుడే గృహాలు స్వర్గసీమలవుతాయి. భర్త, అత్త, మామలకు ఇష్టం లేని పనులను కోడలు ఎంత ప్రయోజనకరమైనా చేయకపోవడమే మంచిది. అలా ఎవరూ వేలెత్తి చూపించలేని నేర్పరితనంతో
జీవించగలగాలి. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
పతిని విడువరాదు పదివేలకైనను
బెట్టి చెప్పరాదు పెద్దకైన
పతిని తిట్టరాదు సతి రూపవతియైన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
పదివేలు ఇస్తానన్నా భర్తను విడువరాదు.అంతేకాదు, భర్తపై చాడిలు చెప్పరాదు, భర్తను నిందించరాదు. ఎంత అందగత్తె అయిన భార్య ఐనా ఇవన్ని చేయడం తగదు. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
పదయుగళంబు భూగగనభాగములన్ వెసనూని విక్రమా
స్పదమగునబ్బలీంద్రు నొకపాదమునం దలక్రిందనొత్తి మే
లొదవజగత్రయంబు బురుహూతునికియ్య వటుండవైన చి
త్సదమలమూర్తినీవెకద దాశరథీ! కరుణాపయోనిధీ! | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి భావము:
రామా!నీవు బలినణచి దేవేంద్రునికి ముల్లోకాలనిచ్చుటకై వామనుడవై రెండుపాదాల భూమ్యాకాశములను మూడవడుగు అతడితలపై పెట్టితివికదా! | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పదివేలలైనను లోకకంటకులచేఁ బ్రాప్రించు సౌఖ్యంబు నా
మదికిం బథ్యము గాదు సర్వమునకున్ మధ్యస్థుఁడై సత్యదా
నదయాదుల్ గల రాజు నాకొసఁగు మేనవ్వాని నీ యట్లచూ
చి దినంబున్ ముదమొందుదున్ గడపటన్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావం:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! లోకకంటకులగు దుష్టప్రభువుల వలన లభించు సౌఖ్యము పదివేల విధములుగా ఉండినను లేదా పదివేల బంగరు నాణేముల వెల చేయునదియె యైనను నాకు అది పథ్యము కాదు. ప్రతియొక ప్రాణి విషయమున నిస్పక్షపాత భావమును వహించి సత్యము దానము దయ మొదలగు సద్గుణములు గల రాజెవరైన ఉన్నచో అట్టివానిని నాకు చూపుము. అతనిని నిన్ను సేవించినట్లే సేవించుచు అతనివలన లభించునది ఎంతల్పమైనను అనుదినము ఆనందము ననుభవించుచు హాయిగా ఉందును. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
పదునాల్గేలె మహాయుగంబు లొక భూపాలుండు; చెల్లించె న
య్యుదయాస్తాచలసంధి నాజ్ఞ నొకఁ డాయుష్మంతుండై వీరియ
భ్యుదయం బెవ్వరు చెప్పఁగా వినరొ యల్పుల్మత్తులై యేల చ
చ్చెదరో రాజుల మంచు నక్కటకటా! శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! పూర్వ చక్రవర్తులు పూర్వ రాజులలో ఒకరు పదునాల్గు మహాయుగములకాలము భూమండలమును పాలించెను. మరియొక రాజు దీర్ఘాయుష్మంతుడై ఉదయ పర్వతమునకు అస్తపర్వతమునకు నడుమనున్న సమస్త భూమిని చక్రవర్తియై పాలించెను. ఆ పూర్వ ప్రభువులముందు నేటి ఈ రాజుల జీవితకాలమెంత, రాజ్యవిస్తారమెంత. ఈ విషయములను తెలిసియు వీరు ఏల అహంకారముతో మత్తులై యుందురో తెలియుట లేదు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పనస తొనల కన్న పంచదారల కన్న
జుంటి తేనె కన్న జున్ను కన్న
చెఱకు రసము కన్న చెలుల మాటలె తీపి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
పనస తొనలు, పంచదార, జున్ను, పుట్టతెనె, చెరుకు రసము వీటన్నికన్నా ప్రియురాలి మాటలు మహా మధురంగా ఉంటాయి. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పని తొడవులు వేరు బంగారమొక్కటి
పరగ ఘటలు వేరు ప్రాణమొక్కటి
అరయ తిండ్లు వేరు ఆకలి యొక్కటి
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
వృత్తి కళాకారుని పనితనంలో రూపొందే ఆభరణాలు ఎన్నో రకాలు, కానీ దానికి వాడే మూల వస్తువు బంగారం ఒక్కటే. శరీరాలు వేరు వేరు కాని వాటిలో కదలాడే ప్రాణం ఒక్కటే. ఆహారాలు అనేకమైనా వాటిని కోరే ఆకలి మాత్రం ఒక్కటే అని అర్థం. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
పనిచేయు నెడల దాసియు
ననుభవమున రంభ మంత్రి యాలోచనలన్
దనభుక్తి యెడల తల్లియు
యనదగు కులకాంత యుండ నగురా సుమతీ | ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
భార్య ఇంటిపనులు చేయునపుడు సేవకురాలు గాను, భోగించునపుడు రంభ వలెను, సలహాలు చెప్పునప్పుడు మంత్రి వలెను, భుజించు నప్పుడు తల్లివలెను ఉండవలయును. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
పనితొడవులు వేఱు బంగారు మొక్కటి
పలు ఘటములు వేఱు ప్రాణమొకటి
అరయదిండ్లు వేఱుటాకలి యొక్కటి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
పనితనము మూలంగా నగలు వేరుగా కనపడతాయి కాని వాటిలో ఉన్న బంగారమొకటే. ఆహారాలలో అనేక రకాలున్నాగాని ఆకలి ఒక్కటే. అలాగే దేహాలు వేరు కాని ప్రాణమొక్కటే? కాబట్టి అన్ని ప్రాణులను సమానంగా ఆదరించాలి. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
పనులెన్ని కలిగి యున్నను
దినదినమున విద్య పెంపు ధీయుక్తుడవై
వినగోరుము సత్కథలను
కాని విబుధులు సంతసించు గతిని కుమారా! | ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
తీరిక లేనంత బిజీగా, ఎన్ని పనుల ఒత్తిడిలో వున్నా కానీ, జ్ఞాన సముపార్జన కోసం బద్ధకానికి పోకుండా సమయం కేటాయించాలి. రోజురోజుకూ మన విద్యాబుద్ధులను పెంచుకొంటూ ఉండాలి. సత్కథలు (మంచికథలు) వినడానికి ఇష్టపడాలి. అప్పుడే మనలోని ప్రజ్ఞ ఇనుమడించి, ఉత్తములు సైతం సంతోషంతో మనల్ని ప్రశంసిస్తారు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పనులెన్ని కలిగియున్నను
దిన దినముల విద్యపెంపు ధీయుక్తుఁడవై
వినఁగోరుము సత్కథలను
కని విబుధులు సంతసించు గతినిఁ గుమారా! | ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి భావం:
ఓ కుమారా! నీకు ప్రతిదినము పనులెన్ని యుండినప్పటికీ విద్య యందలి గౌరవముతో,పెద్దలయందున్న మెచ్చుకొనునట్లుగా మంచి మంచి కథలను పరిశీలించి వినుచుండును. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
పప్పులేని కూడు పరుల కసహ్యమే
యప్పులేని వాడె యధిక బలుడు
ముప్పులేని వాడు మొదటి సుఙానిరా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
పప్పులేని భొజనం పరులకి ఇస్టం ఉండధు. అప్పులేని వాడే గొప్ప బలవంతుడు. అలాగె ఇంటా బయటా ఎటువంటి ముప్పు లేని వాడే గొప్ప ఙాని అనిపించుకోగలడు. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కుమారీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పర పురుషులన్న దమ్ములు
వరుడే దైవమ్ము తోడి పడుచులు వదినల్
మరదండ్రు నత్తమామలు
దరదల్లియు తండ్రియనుచు తలపు కుమారీ! | ఇచ్చిన కుమారీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
కొత్తగా అత్తవారింటికి వెళ్లే అమ్మాయికి ఉండాల్సిన ఉత్తమ సంస్కారాల్ని బోధించే పద్యమిది. భర్త మినహా పర పురుషులందరినీ అన్నదమ్ములుగా భావించుకోవాలి. తన భర్తే తనకు దైవసమానుడు. భర్త అక్కలూ, చెల్లెండ్లనూ తన అక్కాచెల్లెండ్లలానే తలచుకోవాలి. అలాగే, అత్తామామలను తల్లిదండ్రులుగా ఎంచుకొని మెలగాలి. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
పరగ రాతి గుండు పగుల గొట్ట వచ్చు
కొండలన్ని పిండి కొట్టవచ్చు
కట్టినచిత్తు మనసు కరిగింపగారాదు
విశ్వదాభిరామ! వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
రాతి గుండు పగులగొట్టవచ్చును. కొండలన్నియు డండిగొట్ట వచ్చును. కఠిన హృదయుని మనసు మాత్రము మార్చలేము. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పరధనంబులకును ప్రాణములిచ్చును
సత్యమింతలేక జారుడగును
ద్విజులమంచు నెంత్రుతేజ మించుకలేదు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
పరులధనం కోసం ఎంత పనైనా చేస్తారు. అబద్దాలతో తిరుగుతూ ఉంటారు. అసలు నిజము పలుకరు. తేజస్సు ఏమి లేకున్నా తామే గొప్ప వాళ్ళమని భావిస్తూ ఉంటారు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పరనారీ సోదరుడై
పరధనముల కాసపడక పరులకు హితుడై
పరుల దనుబొగడ నెగడక
పరులలిగిన నలుగనతడు పరముడు సుమతీ! | ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
పరస్త్రీలపట్ల సోదరుడిలా మెలగాలి. ఇతరుల ధనానికి ఎంతమాత్రం ఆశపడకూడదు. తోటివారంతా తనను ఇష్టపడేలా ప్రవర్తించాలి. ఎదుటివారు పొగుడుతుంటే ఉప్పొంగిపోకూడదు. ఎవరైనా కోపగించుకొన్నప్పుడు తాను కూడా అదే పంథాలో ఆగ్రహాన్ని ప్రదర్శించరాదు. ఇలాంటి ఉత్తమగుణాలను కలిగివున్నవాడే శ్రేష్ఠుడుగా గుర్తింపబడతాడు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
పరనారీ సోదరుడై
పరధనముల కాసపడక! పరహితచారై
పరు లలిగిన తా నలగక
పరులెన్నగ బ్రతుకువాడు! ప్రాజ్ఞుఁడు వేమా! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
తోటి స్త్రీలను తన సొదరిలుగా భావించి, పరుల ధనమును సేకరించుట మానివేసి, ఇతరుల కోపించినను తాను కోపించుకొనక, ఇతరులచే కీర్తింపబడుతూ జీవన విధానమును చేయవలెను అని భావం. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పరమయోగులమని పరము చేరగలేని
మాయజనులకెట్లు మంచి కలుగు?
వేషములను విడిచి విహరిమప ముక్తియౌ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
యోగిలాగ వేషలు కట్టి కొన్ని బోధనలు చేసినంత మాత్రాన దాంభికులు ముక్తి పొందలేరు. కాబట్టి ఇలాంటి వేషాలు విడిచి సక్రమంగా నడవాలి. మంచి నడవడికె ముక్తికి మూల మార్గం. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
పరహితమైన కార్య మతిభారముతోడిదియైన బూను స
త్పురుషులు లోకముల్పొగడ బూర్వము నందొకఱాల వర్ష
మున్‌ కురియగ జొచ్చినన్‌ గదిసి గొబ్బున గోజనరక్షణార్థమై
గిరినొక కేలనైతి నంట కృష్ణుండు ఛత్రముభాతి భాస్కరా! | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావము:
సజ్జనుల పట్టుదల సామాన్యమైంది కాదు. పరుల హితాన్ని కోరి, వారు చేసే కార్యం ఎంత భారమైనా సరే వెనుకడుగు వేయకుండా వెంటపడి మరీ సాధిస్తారు. అలాంటి వారే ప్రజలతో ప్రశంసలందుకొంటారు. శ్రీకృష్ణుడు గోవర్ధనగిరిని ఎలాగైతే ఎంత సునాయసంగా ఎత్తి చూపాడో అంత సులభంగా సత్పురుషులు కార్యభారాన్ని మోస్తారు. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
పరహితమైన కార్యమతిభారము తోడిదియైన బూనుస
త్పు రుషుడు లోకముల్పొగడ బూర్వమునందొక రాలవర్షమున్
గురియగజొచ్చినన్ గదిసిగొబ్బున గోజనరాక్షణార్ధమై
గిరినొకకేలనెత్తెనట కృష్ణుడుఛత్రముభాతి భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
మహాత్ములుపరులకు కష్టములోసాయపడుదురు.రాళ్ళవాననించి కృష్ణుడు కొండెత్తి గోవుల్ని.గోపకుల్ని కాపాడాడు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
పరిక్షీణః కశ్చిత్ స్పృహయతి యవానాం ప్రసృతయే
స పశ్చాత్సమ్పూర్ణః కలయతి ధరిత్రీం తృనసమాం
అతశ్చానేకాన్తా గురులఘుతయా2ర్థేషు ధనినా
మవస్థా వస్తూని ప్రథయతి చ సంకోచయతి చ | ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి భావము:
ఇ ది ఎంత చిత్రమైనదంటే
ఒకప్పుడు ఆపత్కాలంలో
అతి సామాన్యమైనవస్తువే
పెన్నిధిగా తోచవచ్చు
అదే వస్తువుసంపదలొచ్చిన వేళ
అల్పంగా అనిపించ వచ్చు
ఉదాహరణకు దారిద్య్రంతో సతమత మవుతున్నపుడు
గుప్పెడు గింజలు మహద్భాగ్యంగా తోచవచ్చు
కాలాంతరంలో అతనికే ఐశ్వర్యం అబ్బినపుడు
భూమండలం, మొత్తాన్ని గడ్డి పరకలా భావిస్తాడు
సమయాన్ని బట్టి ఒకప్పుడు అధికమైనది
మరొకప్పుడు అల్పంగా, సాధారణమైనది గొప్పగా
తోచడం జరుగుతుంది. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పరిశీలించితి మంత్రతంత్రములు చెప్ప న్వింటి సాంఖ్యాదియో
గ రహస్యంబులు వేద శాస్త్రములు వక్కాణించితిన్ శంకవో
దరయం గుమ్మడికాయలోని యవగింజంతైన నమ్మిచ్ంచి సు
స్థిరవిజ్ఞానము త్రోవఁ జెప్పఁగదవే శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! నేను ఎన్నియో మంత్ర తంత్రములను పరిశీలించితిని. వానిననుష్థించి వానివలన కలుగు ఫలమేమియో ఎంతయో అనుభవమున కూడ ఎరిగితిని. సాంఖ్యయోగము మొదలగు శాస్త్రములను పండితులు ప్రవచించగా వింటిని. శాస్త్రార్ధములనె ఎరిగియుంటిని. ఎన్ని చేసినను, అవి గుమ్మడికాయంతనుండి ఆవగింజంత కూడ నా సందేహములు తీరలేదు. కనుక అన్య శరణములేని వాడనై నిన్ను ఆశ్రయించి వేడుచున్నాను. నీవు నాకు తత్త్వవిషయమై విశ్వాసము కలిగించి స్థిరమైన సత్యము విజ్ఞానము కలుగునట్లు చేసి అనుగ్రహించుము. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
పరిశీలించితి మంత్రతంత్రములు చెప్పన్వింటి సాంఖ్యాది యో
గ రహస్యంబులు, వేదశాస్త్రములు వక్కాణించితిన్, శంక వో
దరయం గుమ్మడికాయలోని యవగింజంతైన, నమ్మించి, సు
స్థిర విజ్ఞానము త్రోవ చెప్పగదవే శ్రీకాహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
మంత్రతంత్రాలన్నీ పరిశీలించాను. సాంఖ్యాది యోగ రహస్యాలను తెలుసుకొన్నాను. వేదశాస్ర్తాలను చదివాను. అయినా, నాలోని అనుమానాలు నివృత్తి కావడం లేదు. అవేవీ నా శంకలను తీర్చలేకున్నాయి. కాసింత నమ్మకమనే దీపాన్ని
నాలో వెలగించవా దేవా! తద్వారా సుస్థిరమైన జ్ఞానజ్యోతిని నాలో ప్రసరింపజేయుమా! | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పరుల కుపకరించి పరసొమ్ము పరునకు
పరగ నిచ్చెనేని ఫలము కలుగు,
పరముకన్న నేమి పావనమా సొమ్ము?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
తోటి వారికి సహాయం చేస్తూ, పరుల సొమ్ము మనకు దొరికినట్లైతే దాన్ని ఇతరుల కోసమే ఉపయొగించుట మంచిది. అలా చేయటం మూలంగా వచ్చె పుణ్యం కంటే దొరికిన సొమ్ము విలువ ఏమి ఎక్కువ కాదు. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
పరుల చదువజూచి నిరసనబుద్దితో
వట్టి మాటలాడ వ్యర్ధుడగును
అట్టివాని బ్రతుకు లరయగా నేటికి?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
ప్రక్కన ఉన్న వాళ్ళ ఙానము చూసి, కుళ్ళు బుద్దితో మూర్ఖుడు ఉత్తుత్తి మాటలాడుతుంటాడు. అలాంటి మాటలవలన ప్రయొజనం ఉండదు. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పరుల దిట్టినంత బాపకర్మంబబ్బ
విడువదెన్నటికిని విశ్వమందు
పరుడు పరుడుగాడు పరమాత్మయౌనయా!
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
ఇతరులను తిట్టరాదు. అలా తిడితే ఆ పాపమెన్నటికీ పోదు. వారిలోనూ ఉండేది పరమాత్మే. కాబట్టి ఇతరులను కించపరచకుండా గౌరవించడం నేర్చుకోవాలి. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
పరులను నడిగిన జనులకు
గురుచసుమీ ఇదియటంచు
గురుతుగ నీవున్
గురుచుడవై వేడితి మును ధర బాదత్రయము బలిని దద్దయు కృష్ణా | ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
శ్రీకృష్ణా! ఇతరులను వేడుట నీచకార్యమని తెలుపుటకై వామనుడవై బలిచక్రవర్తిని మూడడుగులడిగితివి.నీభక్తులైన దేవతలకష్టాలు తీర్చుటకొరకు అట్టిపనికి సిద్ధపడితివి భక్తప్రియుడివి. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
పరులను నీవని తలచెడి
పరబుద్దిని మీఱ్కీవు పదరక యున్నన్
సిరి వేత్తృతందు దోచెను
పరిపూర్ణమె బట్టబయలు బాగుగ వేమా! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
మ్మనుషులందరూ తమ పర తారతమ్యాలు వదిలి అందరికి సమత్వము చూపినిచో అదే బ్రహ్మస్వరూపమై బయటపడుతుంది. అనగా అందరు సమానంగా ఉన్న సమాజమే స్వర్గం. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పరులవిత్తమందు భ్రాంతి వాసిన యట్టి
పురుషుడవనిలోన పుణ్యపూర్తి
పరులవిత్తమరయ పాపసంచితమగు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
ఇతరుల ధనం మీద ఆశకలుగని మానవుడే ఈ లోకంలో పుణ్యమూర్తి అవుతాడు. పరుల ధనమును పొందినచో అది పాపం చేత సంపాదించినదే అవుతుంది. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
పరుసము సోకిన ఇనుమును
వరుసగ బంగారమైన వడువున జిహ్వన్
హరి నీనామము సోకిన
సురవందిత నేను నటుల సులభుడ కృష్ణా | ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
కృష్ణా! పరుసవేది తగిలితే ఇనుము బంగార మైనట్లు దేవతలచే స్తుతింపబడు నీనామ స్మరణ చేయుటవల్ల నేను నట్లే మోక్షము సులభాముగా పొందెదను. కృష్ణ శతకము. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
పలుగు ఱాళ్ళుదెచ్చి పరగ గుడులు కట్టి
చెలగి శిలల సేవ చేయనేల?
శిలల సేవజేయ ఫలమేమి గల్గురా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
పలుగు రాళ్ళు తెచ్చి గొప్ప గొప్ప దేవాలయాలు కట్టి అందమైన శిలా విగ్రహాలు తయారుచేసి వాటికి మొక్కడం ఏమిటి మూర్ఖత్వం కాకపోతే? మీరు తయారుచేసిన శిలలకి దేవుళ్ళని పేరు పెట్టి మీరే పూజిస్తే ఫలితమేమిటి? దేవుళ్ళని ఎవరైన తయరు చేయగలరా? | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
పలుమరు సజ్జనుండు ప్రియభాషల పల్కు కఠోర వాక్యముల్
పలుక డొకానొకప్పుడవి పల్కిన గీడును గాదు నిక్కమే
చలువకు వచ్చి మేఘుడొక జాడను దా వడగండ్ల రాల్పినన్
శిలలగునౌట వేగిరమె శీతల నీరము గాక భాస్కరా! | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
మేఘాలు నీటిబిందువులను వానగా కురిపిస్తాయి. అయితే చల్లదనం కోసం అప్పుడప్పుడు వడగళ్లను కూడా కురిపించినా, అవి వెంటనే చల్లని నీరుగా మారిపోతాయే గాని కఠిన శిలలా ఉండవు. అదే విధంగా మంచివాడు నిరంతరం మంచిమాటలనే పలుకుతాడు. ఒక్కోసారి సమయానుకూలంగా కఠినంగా పలుకుతాడు. అయితే ఆ మాటల వలన మేలు జరుగుతుందే కాని కీడు జరుగదు. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
పలుమరు సజ్జనుండు ప్రియభాషలె పల్కుకఠోర వాక్యముల్
బలుక డొకానొకప్పుడవి పల్కినగీడునుగాదు నిక్కమే
చలువకువచ్చి మేఘు డొకజాడను దావడగండ్ల రాల్చినన్
శిలలగు నోటువేగిరమె శీతలనీరము గాక భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
మంచివాడు మంచేమాట్లాడతాడు.ఓసారికఠినంపలికినా తప్పుకాదు.మేఘాలుఒకసారి వడగళ్ళు కురిసినా చల్లనీరగును. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
పవమానాశనభూషణప్రకరమున్ భద్రేభచర్మంబు నా
టవికత్వంబుఁ ప్రియంబులై భుగహశుండాలాతవీచారులన్
భవదుఃఖంబులఁ బాపు టొప్పుఁ జెలఁదింబాటించి కైవల్యమి
చ్చి వినోదించుట కేమి కారణమయా శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! నీవు గాలిని ఆహారముగా గ్రహించి జీవించు సర్పములను ఆభరణసమూహములును మదపుటేనుగుతోలును ఆటవికుని రూపమును నీకు ఇష్థములగుచు తిరుగుచున్నావు. సర్పమును, ఏనుగును కన్నప్పను కరుణించి సంసార దుఃఖము పోగొట్టి మోక్షమునిచ్చితివి. అంతకంటె క్షుద్రప్రాణియగు సాలెపురుగును కూడ చాల ఆదరించి కైవల్యమునిచ్చి వినోదించుచున్నావు. ఇందులకేమి కారణమో చెప్పగలవా? అట్టి క్షుద్రప్రాణులననుగ్రహించిన నీవు ఏకాంత భక్తితో ఆరాధించు నన్ను ఏల అనుగ్రహించక యున్నావయ్యా! | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పవి పుష్పంబగు నగ్ని మంచగు నకూపారంబు భూమీస్థలం
బవు శత్రుం డతిమిత్రుఁడౌ విషము దివ్యాహారమౌ నెన్నఁగా
నవనీమండలిలోపలన్ శివ శివే త్యాభాషణోల్లాసికిన్
శివ నీ నామము సర్వవశ్యకరమౌ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావం:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! నిరంతరము నీ నామము స్మరించుచు దాని అర్ధము భావన చేయుచు ఉచ్చరించినో దాని మహిమచే ఉపాసకులకు లోకములో ఏదియు హానికరము, బాధాకరము కాదు. పైగా సాధారణముగ హాని బాధాకరములు సుఖమును కల్గించునవియే అగును. నీ ఉపాసకులకు పిడుగు కూడ పుష్పమగును, అగ్నిజ్వాలలు మంచుగా అగును, మహాసముద్రము జలరహిత నేలయై నడువ అనుకూలమగును, ఎంతటి శత్రువు మిత్రుడగును, విషము కూడ దివ్య ఆహారమైన అమృతమగును. ఇవి అన్నియు నీ నామము సర్వవశీకరణ సాధనమగును. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన నరసింహ శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పసరంబు పంజైన బసులకాపరి తప్పు, ప్రజలు దుర్జనులైన బ్రభుని తప్పు,
భార్య గయ్యాళైన బ్రాణనాథుని తప్పు, తనయుడు దుడుకైన దండ్రి తప్పు,
సైన్యంబు చెదరిన సైన్యనాథుని తప్పు, కూతురు చెడుగైన మాత తప్పు,
అశ్వంబు దురుసైన నారోహకుని తప్పు, దంతి మదించ మావంతు తప్పు,
ఇట్టి తప్పు లెఱుంగక యిచ్చ వచ్చి
నటుల మెలగుదు రిప్పుడీ యవని జనులు
భూషణ వికాస! శ్రీధర్మపుర నివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ! దురితదూర!! | ఇచ్చిన నరసింహ శతకంలోని పద్యానికి భావం:
పశువులు దారితప్పితే కాపరిది, ప్రజలు చెడ్డవారైతే రాజుది, భార్య గయ్యాళితనానికి భర్తది, కొడుకు దుడుకుతనానికి తండ్రిది, కూతురు చెడునడతకు తల్లిది, సైన్యం పిరికిదైతే సైన్యాధిపతిది, గుర్రం ఆగిపోతే రౌతుది.. తప్పవుతుంది. ఎవరికి వారు ఇలా తమ తప్పుల్ని తెలుసుకోక ఇష్టం వచ్చినట్లు వుంటే ఎలా? నీవైనా వారికి జ్ఞానోదయం కలిగించు స్వామీ!! | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
పాటెరుగని పతి కొలువును
గూటంబున కెరుక పడని కోమలి రతియున్
జేటెత్త జేయు జెలిమియు
నేటికి నెదురీదినట్టు లెన్నగ సుమతీ. | ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
పనియందు కష్ట సుఖములు తెలుసుకోలేని అధికారి సేవ, ఇష్టములేని స్త్రీతో సంభోగము,చెడు స్నేహము ఏటికి ఎదురీదినట్లు కష్టము కలుగ జేయును. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పాణితలంబున వెన్నయు
వేణీ మూలంబునందు వెలయగ బింఛం
బాణీముత్యము ముక్కున
బాణువువై దాల్తు శేషశాయివి కృష్ణా | ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
కృష్ణా! చేతిలో వెన్నముద్ద, జుట్టు ముడిలో నెమలి పింఛము, ముక్కునందు ముత్యమును నేర్పుతో ధరించి శేషునిమీద పవళించేనీవు ఏమీ ఎరుగని గొల్లపిల్ల వాడివలె తిరిగితివి కదా!కృష్ణశతకము. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పాతకులైన మీకృపకుబాత్రులుకారె తలచిచూడజ
ట్రాతికిగల్గెభావన మరాతికి రాజ్యసుఖంబు గల్గెదు
ర్జాతికిబుణ్యమబ్బె గపిజాతిమహత్వమునొందె గావునన్
దాతవుయెట్టివారలకు దాశరథీ! కరుణాపయోనిధీ! | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి భావం:
నీదయకన్నిజాతులవారూపాత్రులేకదా!రామా!రాతినహల్యగా మార్చావు.వైరితమ్ముని లంకారాజుచేశావు.గుహునికిపుణ్యము,కోతులకిమహిమిచ్చావు. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పాపపు బని మది దలపకు
చేపట్టిన వారి విడువ జేయకు కీడున్
లోపల దలపకు, క్రూరుల
ప్రాపును మది నమ్మబోకు, రహిని కుమారా! | ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి భావం:
పాపపు కార్యాలను ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనైనా కనీసం మదిలోకూడా తలవకూడదు. మనపైనే ఆధారపడిన భార్యాబిడ్డలను ఎన్నడూ విడువరాదు. కాపాడుతానన్న వారిని వదిలి వేయవద్దు. మనసులో కూడా ఎవరికీ కీడు తలపెట్టకూడదు. అలాగే, దుర్మార్గులను ఎంతమాత్రం నమ్మరాదు. ఇలాంటి తగని పనులను తెలుసుకొని నడచుకోవాలి. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
పాపపుద్రోవవాని కొకపట్టున మేనువికాసమొందినన్
లోపల దుర్గుణంబే ప్రబలుంగద నమ్మగగూడదాతనిన్
బాపటకాయకున్ నునుపుపైపయి గల్గినగల్గుగాక యే
రూపున దానిలోగల విరుద్ధపుచేదు నశించు భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
పాపటకాయ పైకినున్నగానున్ననూ లోపలచేదుపోదు.దుర్మార్గుడు పైకందముగా నున్ననూదుర్గుణములుపోవు.నమ్మరాదు.భాస్కరశతకం | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
పాపము లొందువేళ రణ పన్నగ భూత భయ జ్వరాదులం
దాపద నొందువేళ భరతాగ్రజ మిమ్ము భజించువారికిన్
బ్రాపుగ నీవు దమ్ము డిరుపక్కియలన్ జని తద్విపత్తి సం
తాపము మాన్పి కాతురట దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
అయోధ్యను పాలించే దశరథమహారాజు కుమారుడైన శ్రీరామా, కరుణకు మారుపేరయినావాడా, రామా! పాపం చేసినప్పుడు, పాపం వలన భయం కలిగినప్పుడు, బాధలు పీడించినప్పుడు, శరీరం జ్వరం వంటి రోగాలతో బాధ పడుతున్నప్పుడు, ఆపదలు కలిగిన సమయంలోనూ... నిన్ను పూజించేవారికి సహాయం చేయడం కోసం నువ్వు, నీ తమ్ముడైన లక్ష్మణుడితో కలసి వచ్చి, కష్టాలలో ఉన్నవారికి ఇరుపక్కల నిలబడి, ఆ బాధల నుంచి రక్షిస్తావని ప్రజలందరూ చెప్పుకుంటున్నారు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పాము కన్న లేదు పాపిష్టి జీవంబు
అట్టి పాము చెప్పినట్లు వినును
ఖలుని గుణము మాన్పు ఘను లెవ్వరును లేరు
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
పామువంటి పాపిష్టి జీవికూడ ఏదైన చెఊఇన వింటుంది కాని మూర్ఖునికి ఎంత చెప్పిన అతని గుణము మారదు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
పాముకన్నలేదు పాపిష్టియగు జీవి
యట్టి పాము చెప్పినట్టు వినును
ఇలను మూర్ఖుజెప్ప నెవ్వరి తరమయా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
పాము ఎంతటి విషజంతువు. దానితో ఎంత జాగ్రత్తగా ఉండాలి. అలాంటి పాము కూడ పాములవాడు చెప్పినట్టు వింటుంది. కాని ముర్ఖుడు ఇంతకంటే ప్రమాదకరమైన వాడు. ఎవరు చెప్పినా వినడు. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
పాలగతియు నీరు పాలెయై రాజిల్లు
గురునివలన నట్లు కోవిదుడగు
సాధుసజ్జనముల సంగతులిట్లరా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
పాలల్లో కలిసిన నీళ్ళు పాల లాగ మారిపోతాయి. అలాగే గురువు మూలంగా శిష్యుడుకూడ విద్వాంసుడవుతాడు.కాబట్టి సాధు సజ్జనులలో చేరితే సద్గుణాలే వస్తాయి. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పాలగలయు నీరు పాలెయైరాజిల్లు
నదియు పానయోగ్య మయినయట్లు
సాధుసజ్జనముల సాంగత్యములచేత
మూఢజనుడు ముక్తిమొనయు వేమా | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
పాలతో కలిసిన నీరు పాలరంగులో ఉండి తాగేందుకు రుచిగా ఉంటుంది.అలాగే మంచివారితో స్నేహంచేసిన ఏమీతెలియని అమాయకుడుకూడా సజ్జనులతో కలిసి సజ్జనుడుగానే పేరుతెచ్చుకుంటాడు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పాలను గలసిన జలమును
బాల విధంబుననె యుండు బరికింపంగా
బాలచవి జెరుచు గావున
బాలసుడగువాని పొందు వలదుర సుమతీ | ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
పాలలోకలిసిననీరు చూచుటకు పాలలాగేఉండును.కానిరుచిచూచిన యెడల పాలరుచిని తగ్గించును. అట్లేచెడ్డవారితో స్నేహముచేసిన యెడల మంచి గుణములు తగ్గిపోవును.కావున చెడ్డవారిస్నేహము వలదు.బద్దెన. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
పాలను వెన్నయు మ్రుచ్చిల
రోలను మీ తల్లిగట్ట రోషముతోడన్
లీలావినోదివైతివి
బాలుడవా బ్రహ్మగన్న ప్రభుడవు కృష్ణా! | ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి భావము:
ఓ కృష్ణా! నువ్వు నీ ఇంట్లోవే కాక ఇరుగుపొరుగు ఇళ్లనుంచి కూడా పాలువెన్నలను దొంగిలించావు. అందుకు నీ తల్లికి కోపం వచ్చి నిన్ను తాడుతో రోలుకి కట్టింది. దానిని నువ్వు ఒక లీలావినోదంగా చూశావు. నువ్వు బ్రహ్మదేవుడికి జన్మనిచ్చిన దేవదేవుడివి. అంతేకాని నువ్వు పసిపిల్లవాడివి మాత్రం కావు. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
పాలరాళ్ళదెచ్చి పరగంగ గుడికట్టి
చెలగి శిలలు పూజ చేయుచుంద్రు
శిలల బూజచేయ చిక్కునదేమిటి?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
పాలరాళ్ళను తెచ్చి అత్యద్బుతంగా ఆలయం నిర్మించి, దానిలో శిలా విగ్రహాలు ప్రతిష్ఠించి పూజలు చేస్తూ ఉంటారు. మనసులో భక్తేమి లేకుండా శిలలను పూజించడం మూలంగా ఏమి లాభం. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
పాలలోన బులుసు లీలతో గలసిన
విఱిగి తునకలగును విరివిగాను
తెలియ మనములోన దివ్యతత్త్వము తేట
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
పాలలో కొంచెం పులుసు పడినా కాని ఆ పాలు విరిగి పనికి రాకుండా పోతాయి. అలానే చెడు సహవాసాలవలన చెడు, మంచి సహవాసాలవలన మంచి కలుగుతాయి. అదే విధంగా ఙాన సంపర్కం వలన వివేకం కలుగుతుంది. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పాలసునకైన యాపద
జాలింబడి తీర్పఁదగదు సర్వజ్ఞునకుఁ
దే లగ్నిబడగఁ బట్టిన
మేలెరుగునె మీటుగాక మేదిని సుమతీ! | ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి భావం:
తేలు నిప్పులో పడినప్పుడు దానిని జాలితో బయటకు తీసి పట్టుకొంటే కుడుతుంది. కానీ మనం చేసే మేలును తెలుసుకోలేదు. అలాగే జాలిపడి మూర్ఖునికి ఆపదలో సహాయం చేయజూస్తే తిరిగి మనకే ఆపకారం చేస్తాడు. కనుక అట్లు చేయరాదు. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
పాలు పంచదార పాపర పండ్లలోఁ
జాల బోసి వండఁ జవికిరాదు
కుటిల మానవులకు గుణమేల కల్గురా
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
చేదుగల పండ్లలో పాలు, పంచదార పోసి వంటకం చేసిననూ ఆ పండ్లకు గల చేదు గుణములెట్లు ఉండునో, అలానే మంచి గుణములు ఎన్ని ప్రభోధించిననూ కుటిలుడు దుర్గుణములను వీడడని భావము. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
పాలుం బువ్వయుఁ బెట్టెదం గుడువరా పాపన్న రా యన్న లే
లేలెమ్మన్న నరంటిపండ్లుఁ గొని తేలేకున్న నేనొల్లనం
టే లాలింపరే తల్లిదండ్రులపు డట్లే తెచ్చి వాత్సల్య ల
క్ష్మీలీలావచనంబులం గుడుపరా శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! లోకములో తల్లిదండ్రులు తమ పిల్లలను పాపా! పాపడా నీకు పాలను అన్నమును పెట్టెదను తినుము లెమ్మని లాలించి పిలువగా ఆ పిల్లలు గారాబము పోవుచు ’నాకు అరటి పండ్లు కూడ కావలె’ నన్న వెంటనే ఆ తల్లిదండ్రులు వాత్సల్యవిశేషములతో అరటి పండ్లు తెచ్చి యిచ్చెదరు లేదా మరియొక విధముగ సముదాయించి బువ్వ తినిపించెదరు. అట్లే నీవును వాత్సల్యలక్ష్మీ లీలా విలాసములను నాయందు ప్రసరింపచేసి నాకును ఇహపరసుఖములని అనుభవింపజేయుమా. | 4 | ['tel'] |