inputs
stringlengths 135
2.43k
| targets
stringlengths 111
2.26k
| template_id
int64 1
18
| template_lang
stringclasses 1
value |
|---|---|---|---|
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
పిండములను జేసి పితరుల దలపొసి
కాకులకును బెట్టు గాడ్దెలార
పియ్యి దినెడు కాకి పితరు డెట్లాయెరా
విశ్వధాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
పిండాలు తయారు చేసి పితృదేవతలని కాకులని పిలిచి పెడతారెం పిచ్చివాళ్ళారా. కనిపించిన చెత్తంతా తినే కాని మీ పితృదేవత ఎట్లయింది?. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
పిన్నల పెద్దలయెడఁ గడు
మన్ననచే మెలఁగు సుజన మార్గంబులు నీ
వెన్నుకొని తిరుగుచుండిన
నన్నియెడల నెన్నఁబడుదువన్న కుమారా! | ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
ఓ కుమారా! నీవు చిన్నవారిని, పెద్దవారిని చూచినయెడల మర్యాదతో ప్రవర్తింపుము. మంచివారు నడచు మార్గములందు నడువు, అట్లు నీవు ప్రవర్తించుచుండిన యెడల లోకమునందంతటనూ ప్రఖ్యాతికెక్కగలవు. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పిలువని పనులకు బోవుట
గలయని సతి రతియు రాజు గానని కొలువున్
బిలువని పేరంటంబును
వలవని చెలిమియును జేయవలదుర సుమతీ | ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
పిలవనిదే పనులకు పోరాదు.ఇష్టపడనిదే భార్యతో భోగించరాదు.అధికారి చూడని ఉద్యోగము చేయరాదు.పిలవనిపేరంటము పోరాదు.ఇష్టములేనిదే స్నేహము చేయరాదు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
పిసిని వానియింట బీనుగు వెడలిన
గట్టె కోలలకును గాసు లిచ్చి
వెచ్చమాయనంచు వెక్కివెక్కి మరేడ్చు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
పిసినారివాడి ఇంట్లో మరణం సంభవిస్తే పాడె కట్టెలకు డబ్బులిచ్చి, అవి ఖర్చై పొయాయని వెక్కి వెక్కి మరీ ఏడుస్తాడు లోభి. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన నరసింహ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
పుండరీకాక్ష! నా రెండు కన్నులనిండ నిన్ను జూచెడి భాగ్యమెన్నడయ్య వాసిగా నా మనోవాంఛ దీరెడునట్లు సొగసుగా నీరూపు చూపవయ్య పాపకర్ముని కంటబడక పోవుదమంచు బరుషమైన ప్రతిజ్ఞ బట్టినావె వసుధలో బతితపావనుడ వీవంచు నేబుణ్యవంతుల నోట బొగడవింటి
నేమిటికి విస్తరించె నీకింత కీర్తి?
ద్రోహినైనను నాకీవు దొరకరాదె?
భూషణ వికాస! శ్రీధర్మపుర నివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ! దురితదూర! | ఇచ్చిన నరసింహ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
రెండు కండ్లనిండా నిన్ను చూసే భాగ్యాన్ని ప్రసాదించు స్వామీ! నిండైన నా మనోవాంఛ తీరేలా సొగసైన నీ రూపాన్ని చూపించు. పాపకర్మలు చేసే వారికంట పడకూడదని తీర్మానించుకున్నావా? సృష్టిలో పతిత పావనుడవు నీవేనని పుణ్యాత్ములంతా నిన్నే పొగడుతారు కదా! నీకింత కీర్తి ఎలా వచ్చెనయ్యా! ఇకనైనా నను బ్రోవవయ్యా నారసింహా!! | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
పుట్టిన జనులెల్ల భూమిలో నుండిన
పట్టునా జగంబు వట్టిదెపుడు
యముని లెక్క రీతి అరుగుచు నుందురు
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
పుట్టిన వారందరూ మరణించనిచో యీ భూగోళము పట్టదు. యమునిలెక్క ప్రకారము ఒకరి తరువాత ఒకరుచనిపొవుచునే యుందురు. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పుట్టు ఘట్టములోన బెట్టిన జీవుని
గానలేక నరుడు కాశికేగి
వెదకి వెదకి యతడు వెఱ్ఱియైపొవును
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
మనుషులు తమ అంతరాత్మలోనె భగవంతుడు ఉన్నాడనే చిన్న విషయం గ్రహించలేక కాశి యాత్రలకని, తీర్దయాత్రలకని పిచ్చిపట్టిన వాళ్ళలా తిరుగుతూ ఉంటారు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పుట్టు దుఃఖమునను బొరల దుఃఖమునను
గిట్టు దుఃఖమునను గ్రిందపడును
మనుజుదుఃఖమువలె మఱిలేదు దుఃఖంబు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
ఫుట్టగానే ఏడుపు, జీవితాంతం ఏడుపు, చావు సమయం దగ్గర పడగానే మళ్ళీ ఏడుపు ఇలా జీవించినంత కాలం మనిషి లోకం దుఃఖమయమే. ఇటువంటి దుఃఖనికి సాటిగల దుఃఖం మరెక్కడా లేదు. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పుట్టుటకు ముదంబు గిట్టుటకును వెత
అందఱెఱిగినట్టి యల్పవిద్య
చచ్చుగాన బుట్ట జప్పున నేడ్వరే?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
పుట్టగానే సంతోషిస్తారు. చనిపోగానే ఏడుస్తారు. పుట్టిన వారల్లా చావక తప్పదన్న చిన్న విషయం అందరికి తెలుసు. కాని ఈ ఏడుపులెందుకో అర్దంకాదు. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
పుడమి న్నిన్నొక బిల్వపత్రముననేఁ బూజించి పుణ్యంబునుం
బడయన్నేరక పెక్కుదైవములకుం బప్పుల్ ప్రసాదంబులం
గుడుముల్ దోసెలు సారెసత్తులడుకుల్ గుగ్గిళ్ళునుం బేట్టుచుం
జెడి యెందుం గొఱగాకపోదు రకటా! శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! నీ యందు సరియైన భక్తిగల తత్వజ్ఞానియైన భక్తుడు ఒక మారేడు దళముతో నిన్ను పూజించెనేని అనంతపుణ్యము పొందగలడు. అట్టి భక్తి లేకయో ఏమో కొందరు ఇతరదైవములను నమ్మి వారికి భక్తులగుచు వారికి పప్పులు, ప్రసాదములు, కుడుములు, దోసెలు, సారెసత్తులు, అటుకులు, గుగ్గిళ్ళు మొదలగు పదార్ధములను నైవేద్యముగ సమర్పించి ఆరాధించుచున్నారు. దీనివలన వారు తగినంతగా ఐహిక సుఖమును పొందజాలరు. పరమున మోక్షానందమును పొందనే పొందజాలరు. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
పుడమిని దుష్టత గలయా
తఁడు లంచంబులను బట్టఁ దలఁచును మిడియౌ
నడవడి మిడి యందఱి వెం
బడి ద్రిప్పికొనుచును గీడు పఱుపకుఁబుత్రా! | ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
ఓ కుమారా! చెడ్డనడవడి కలవాడు దుడుకుతనముచే లంచములను తీసికొనుటకు ఉద్దేశించును. కాబట్టి దుష్టబుద్ధిగల వాడవై లోకులందరనూ మర్యాదనతిక్రమించి వెంటతిప్పుకొనుచూ హాని చేయవద్దు. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పుడమిలోన నరులు పుత్రుల గనగోరి
యడలుచుందు రనుపమాశచేత
కొడుకు గలిగినంత కులముద్ధరించునా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
లోకంలో జనులు కొడుకుని కనాలని విపరీతమైన ఆశతో తహతహలాడుతుంటారు. కాని కొడుకు పుట్టినంత మాత్రాన కులాన్ని ఉద్దరిస్తాడా ఎంటి?. అదంతా మూర్ఖత్వం. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
పుత్తడి గలవాని పుండుభాదయు గూడ
వసుధలోన జాల వార్తకెక్కు
పేదవానియింట బెండ్లైన నెఱుగరు
విశ్వధాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
ధనవంతుడికి చిన్న పుండు వచ్చినా లోకమంతా తెలుస్తుంది కాని పెద వాని ఇంట్లో పెల్లైనా ఎవరికి తెలియదు. ఇదే లొకం పోకడ. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
పుత్రోత్సాహము తండ్రికి
పుత్రుడుజన్మించి నపుడెపుట్టదు జనులా
పుత్రునిగనుగొని పొగడగ
పుత్రోత్సాహంబు నాడుపొందుర సుమతీ | ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
కొడుకుపుట్టగానే సంతోషంతండ్రికి కలగదుట. ఆకొడుకుపెద్దవాడై మంచిపేరుతెచ్చుకుని ప్రజలందరూ మెచ్చుకుంటూంటే అప్పుడుకలుగుతుందిట.కవిభావం పుట్టినప్పటికన్నాఅప్పుడెక్కువని. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
పురుషుండొనర్పని పనికిని
నరయగ దైవం బదెట్టు లనుకూలించున్
సరణిగ విత్తకయున్నను
వరిపండునె ధరణిలోన వరలి కుమారా ! | ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
విత్తనము వేయకుండానే భూమ్మీద ఎక్కడైనా వారి పండుతుందా? అలాగే మనిషి తన ప్రయత్నం తాను చేయకపోతే భగవంతుడు ఎలా అనుకులిస్తాడు? కాబట్టి ఏ పనికైనా మానవ ప్రయత్నం అనేది ముఖ్యమని ఈ పద్యభావము. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
పూరిత సద్గుణంబు గల పుణ్యున కించుక రూపసంపదల్
దూరములైన వానియెడ దొడ్డగజూతురు బుద్దిమంతు లె
ట్లారయ గొగ్గులైన మరియందుల మాధురి జూచికాదె ఖ
ర్జూరఫలంబులం ప్రియముచొప్పడ లోకులుగొంట భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
ఖర్జూరపండ్లు పైకిఅందముగాలేకున్నాతియ్యగానుండుటచే తిందురు. అట్లేమంచివారిని అందములేకున్నాగౌరవింతురు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పూర్వజన్మమందు పుణ్యంబు చేయని
పాపి తా ధనంబు బడయలేడు
విత్తమరచి కోయ వెదకిన చందంబు
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
పూర్వజన్మలో ఒక్క పుణ్య కార్యం కూడా చేయకుండా, ఈ జన్మలో ధన, ధాన్యాలతో తుల తూగాలని, స్వర్ణ సుఖాలు అనుభవించాలి అని కోరుకున్నంత మాత్రాన లభించవు. విత్తనమే నాటకుండా పంటకు ఆశ పడడం ఎంత అజ్ఞానమో, పుణ్య కార్యాలు ఆచరించకుండా సుఖ భోగాలను, అష్టైశ్వర్యాలను కోరుకోవటం కూడా అజ్ఞానమే అని భావం. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పూసపోగు పసిడి పుష్పంబు మొదలగు
సంపదగలవాడు జగతియందు
హీనకులజుడైన హెచ్చని యందురు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
అభరణాలు బంగారు పుష్పాలు వంటివి గల సంపన్నుడు భూమి మీద తక్కువ కులస్తుడైనా గౌరవం పొందుతాడు. కులం అనేది పేరుకే గాని, మనుషులందరికి డబ్బంటే ఆశ, డబ్బు ఉన్నవాడంటే గౌరవం. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
పూసపోగులైన పుట్టంబు విడియంబు
కాయపుష్టి మిగుల గలిగియున్న
హీనజాతినైన నిందు రమ్మందురు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
విలువైన బట్టలు,నగలు ధరించి ధనవంతునిగా నున్నయెడల దానికితోడు కండబలముకూడా నున్నయడల అట్టివానికి ఎదురేగి తీసుకొచ్చి సింహాసనమున కూర్చుండబెట్టి సత్కరించెదరు.నీచుడైననూ సరే.వేమన. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
పెంపున తల్లివై కలుష బృంద సమాగమ మొందకుండ ర
క్షింపను దండ్రివై మెయి వసించు దశేంద్రియ రోగముల్ నివా
రింపను వెజ్జువై కృప గురించి పరంబు దిరంబుగాగ స
త్సంపదలీయ నీవెగతి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
దయాగుణం కలిగిన ఓ దశరథరామా! మమ్మల్ని పెంచి పోషించటానికి తల్లి రూపం ధరిస్తావు. పాపాలను పోగొట్టడానికి తండ్రి రూపం ధరిస్తావు. ప్రతి మనిషికి శరీరంలో ఉండే పది ఇంద్రియ రోగాలను తగ్గించడానికి వైద్యుని రూపం ధరిస్తావు. ప్రజలందరి మీద దయ చూపటానికి, మోక్షం ఇవ్వడానికి, అవసరమైన సంపదలను కలిగించడానికి నువ్వే దిక్కుగా ఉన్నావు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
పెంపునతల్లివై కలుషబృంద సమాగమమొందకుండర
క్షింపనుతండ్రివై మెయివసించు దశేంద్రియరోగముల్ నివా
రింపనువెజ్దవై కృపగురించి పరంబుదిరంబుగాగస
త్సంపదలీయనీవెగతి దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
పోషించుటకుతల్లిగా,దుష్టులచేరకుండాకాపాడు తండ్రిగా,అనారోగ్యాలనుండీ కాపాడువైద్యుడుగా రామా!ఇహపరాలకునీవేగతి.గోపన్న | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పెక్కు చదువులేల చిక్కువాదములేల?
ఒక్క మనసుతోడ నూఱుకున్న
సర్వసిద్దుడగును సర్వంబు దానగు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
అనేకమైన చదువులెందుకు? అర్ధరహితమైన వాదనలెందుకు? స్థిరమైన మనస్సుతో మౌనం వహించిన వేళ మనిషి ముని అవుతాడు. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
పెక్కు జనులగొట్టి పేదల వధియించి
డొక్కకొఱకు నూళ్ళ దొంగలించి
యెక్కడికరిగిన నెఱిగి యముడు చంపు
విశ్వదాభి రామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
తనను పోషించుకుంటానికి దుష్టుడు జనాల్ని హింసిస్తాడు, వాళ్ళ సొత్తును దొంగలించుతాడు, చివరికి చంపటానికి కూడ వెనుకాడడు. అలాంటి వాళ్ళు తమ సంపద కలకాలం ఉంటదనుకుంటారు, అది వాళ్ళను కాపాడుతుందనుకుంటారు. కాని వాళ్ళు ఎక్కడికి వెళ్ళినా యముని చేత చావు తప్పదని తేలుసుకోలేరు | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పెటపెట నుక్కు కంబమున భీకరదంత నఖాంకుర ప్రభా
పటలము గప్ప నుప్పతిలి భండన వీధి నృసింహభీకర
స్ఫుట వటు శక్తి హేమకశిపున్ విదళించి సురారిపట్టి నం
తట గృపజూచితివికద దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
ఉక్కుస్థంభమునుండి భయంకర నృసింహరూపముతో వెలువడి హిరణ్యకశిపుని గోళ్ళతోచంపి అతడికొడుకు ప్రహ్లాదుని కాపాడితివి | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పెట్టిన దినములలోపల
నట్టడవులకైన వచ్చు నానార్థములున్
పెట్టని దినముల గనకపు
గట్టెక్కిన నేమి లేదు గదరా సుమతీ! | ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
ఇతరులకు దానం చేసిన రోజులలో దట్టమైన అరణ్యమధ్యభాగాలలో ఉన్నప్పటికీ అక్కడ కావలసిన వస్తువులన్నీ దొరుకుతాయి. అదే ఇతరులకు దానం చేయని రోజులలో అయితే బంగారపు కొండ మీద ఉన్నప్పటికీ అక్కడ అనుభవించదగినదేదీ దొరకదు కదా! కనుక ఉన్నంతలో ఇతరులకు దానం చేయాలి.
ఇతరులకు పెట్టనిదే మనకు పుట్టదని ఒక సామెత ప్రచారంలో ఉంది. మనకు ఉన్నంతలోనే ఇతరులకు సహాయం చేయాలి. చేయమన్నారు కదా అని అపాత్రదానం చేయకూడదు. మనం సంపాదించిన దానిలో ఎనిమిద వ వంతు ఇతరులకు దానం చేయాలని శాస్త్రం చెబుతోంది. కనుక వీలయినంతగా అవసరంలో ఉన్నవారికి దానం చేయవలసిందిగా కవి ఈ పద్యం ద్వారా నొక్కి చెప్పాడు.
పెట్టిన దినములలోపలన్ అంటే ఇతరులకు దానం చేసిన రోజులలో; నడు + అడవులకున్+ ఐనన్ అంటే దట్టమైన అడవుల మధ్యభాగంలో ఉన్నప్పటికీ; నానా + అర్థములున్ అంటే కావలసిన ద్రవ్యాలన్నీ; వచ్చున్ అంటే దొరుకుతాయి; పెట్టని దినములన్ అంటే ఇతరులకు దానం చేయని రోజులలో; కనకము + గట్టు అంటే బంగారంతో నిండిన కొండ ను; ఎక్కినన్ అంటే అధిరోహించినప్పటికీ; ఏమి అంటే అనుభవించదగినదేదీ; లేదు + కదరా అంటే ఉండదు కదయ్యా! | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
పెట్టినంత ఫలము పెక్కుండ్ర కుపహతి
జేయకున్న దాను చెఱపకున్న
పెండ్లి చేయునట్టి పెద్ద ఫలమురా!
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
ఎవరన్నా ఇతరులకు సహాయము చెద్దామని వస్తే, తను పెట్టకపొయినా ఫర్వాలేదుకాని చెడగొట్టకుండా ఉంటే చాలు. అలా చేసినట్లైతే తనే పెట్టినంత ఫలమే కాకుండా ఒక పెల్లి చేసినంత పుణ్యము వస్తుంది. కాబట్టి ఎవరన్నా ఇతరులకు సహాయము చేయడానికి సిద్దపడితే తనలోని ద్వేషభావాలను వదిలివేసి వారిని ప్రోత్సహించడం మంచిది. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
పెట్టిపోయువాడు కట్టడి గలదాత
తిట్టి పోయువాడు తుట్టె పురువు
రట్టు సేయువాడు రాణింపునకు రాడు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
మనమేమి అడగకుండానే ఇచ్చేవాడు నిర్మలమైన దాత. అలా కాకుండా నొటికొచ్చినట్టు తిట్టి ఇచ్చెవాడు ఒక పురుగులాంటి వాడు. అసలేమి ఇవ్వకుండా పైపై ఆర్బాటం చేసే వాడు అసలెన్నడు పైకెదగడు. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
పెద్దలు వద్దని చెప్పిన
పద్దులఁబోవంగరాదు పరకాంతల నే
ప్రొద్దే నెదఁబరికించుట
కుద్దేశింపంగఁగూడ దుర్వి కుమారా! | ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి భావము:
ఓ కుమారా! పెద్దలు చేయవద్దన్న పనులు చేయరాదు. ఇతర స్త్రీలను ఎపుడైనా చూచుటకు కోరవలదు. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పెద్దలు విచ్చేసినచొ
బద్ధకముననైన దుష్ట పద్ధతి నైనన్
హద్దెరిగి లేవకున్నన్
మొద్దు వలెం జూతురతని ముద్దు కుమారా! | ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి భావం:
పెద్దలను గౌరవించే పద్ధతిని చక్కగా తెలిపిన నీతిపద్యమిది. పెద్దలు మనమున్న చోటుకు వచ్చినప్పుడు వెంటనే గౌరవప్రదంగా లేచి నిలబడాలి. కానీ, పొగరుతోనో, చిన్నాపెద్ద తేడా తెలుసుకోలేకనో, ఆఖరకు బద్ధకం వల్లనైనా సరే మన హద్దు గ్రహించకుండా, అలానే కూచుండిపోయే వారిని బుద్ధిలేని మొద్దుగా, మూర్ఖునిగా జమకడతారు. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కుమారీ శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
పెనిమిటి వలదని చెప్పిన
పని యెన్నడు జేయరాదు బావల కెదుటన్
గనపడగ రాదు కోపము
మనమున నిడుకొనక యెపుడు మసలు కుమారీ!! | ఇచ్చిన కుమారీ శతకంలోని పద్యానికి భావం:
ప్రతి మహిళా పుట్టినింటి గౌరవాన్ని నిలుపుతూ, మెట్టినింటి మేలు కోసం పాటుపడాలి. భర్త వద్దని చెప్పిన పని ఎప్పుడూ చేయకూడదు. బావల ముందు అర్థం పర్థం లేకుండా తిరుగకూడదు. చీటికి మాటికి కోపాన్ని ప్రదర్శించకుండా మనసులో కల్మషం లేకుండా మెలగాలి. అలాంటి కోడలును ఆ అత్తింటి వారు కన్నకూతురు వలె చూసుకోకుండా ఉంటారా! | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
పేరు సొమయాజి పెనుసిమ్హ బలుడాయె
మేకపొతు బట్టి మెడను విరవ
కాని క్రతువువలన కలుగునా మొక్షంబు
విశ్వధాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
సోమయాజి అని పేరు పెట్టుకుని పెద్ద బలవంతుడినని ఊహించుకుంటూ అమాయకమైన మేక పిల్లని, కోడి పిల్లని బలి ఇస్తారు. ఇలాంటి బలులు ఎన్ని ఇచ్చిన మోక్షం దొరకదని తెలియని మూర్ఖులు వాళ్ళు. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
పైరు నిడిన వాని ఫల మదే సఫలంబు
పైరు నిడని వాడు ఫలము గనునె?
పైరు నిడిన వాడు బహు సౌఖ్యవంతుడౌ?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
పైరు వేసి దానిని బాగా సంరక్షించిన వానికే పంట చెందుతుంది.ఏమి వేయకుండా ఊరికే కూర్చున్న వానికి పంట ఏవిధంగా దోరుకుతుంది. అదే విధంగా ఎంత చదివిన వానికైనను ప్రయత్నింపనిదే ఙానము రాదు. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
పోషకుల మతముఁగనుఁగొని
భూషింపక కాని ముదముఁ బొందరు మఱియున్,
దోషముల నెంచుచుందురు,
దోషివయిన మిగులఁగీడు దోఁచుఁ కుమారా! | ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
ఓ కుమారా! నిన్ను పోషించు వారి మనస్సును గుర్తెరిగి వారిని గొప్పచేయు చుండుము. అప్పుడే వారు సంతోషింతురు. లేకున్న దోషములను లెక్కింతురు. నీ యందు తప్పు కల్గిన యెడల నీకు హాని కలుగును. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
ప్రజలెఱుంగ బ్రతుకు బట్టభద్రుడు కాడు
పై గిరీటముండు బ్రభుడుకాడు
ఓగు దెలిసి పలుకు యోగీశ్వరుడుకాడు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
ధైర్యవంతుడు పట్టభద్రుడుకాకున్నను ప్రజలు గుర్తిస్తారు, రాజు కాకున్నను గౌరవిస్తారు అలాగే యోగి కాకున్నను మంచి చెడ్డలు ఎరిగి జాగ్రత్తగా మాట్లడుతారు. కాబట్టి సమాజంలో మన్నన పొందడానికి ధైర్యం కలిగి ఉండాలి. చెడ్డని ఎదిరించగలగాలి. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
ప్రధమున మాతృదేవత
పదపడి జనకుండుటగును బరికింప నికన్
కుదిరిన సదమల గురుడే
తుది దైవము పెరలు వేఱు తోరము వేమ. | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
మనకు తోలి దైవం తల్లి. ఆ తర్వాత తండ్రి . ఇక గురువు తుది దైవము. ఈ ముగ్గురిని మించిన దైవం లేదని అందరు గ్రహించాలి. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
ప్రభుల కిచ్చునట్లు రహి పేదలకు నీరు
వనిత కిచ్చునట్లు వటులకీరు
సురకు నిచ్చునట్లు సుధనుకును నీయరు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
రాజులకి అపరాధములు చెల్లిస్తారు కాని బీదవానికి దానం చేయరు. వేశ్యలకు ధనమిచ్చినట్లు విద్యార్ధులకివ్వరు. కల్లు కోసం ఎంతైనా ఖర్చు పెడతారు కాని పాలు కోసం పది సార్లు ఆలోచిస్తారు. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
ప్రభువు క్రోతియైన ప్రగ్గడ పందియౌ
సైనికుండు పక్కి సేన పనులు
ఏన్గులశ్వములను నెలుకలు పిల్లులు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
రాజు కాని కోతిలాగ చపలచిత్తుడైతే గనుక మంత్రి అశుద్దాన్ని తినే పందిలా మారతాడు. సైనికులు పశువుల్లా మారిపోతారు. ఇక గుర్రాలు ఏనుగులు, ఎలుకలు పిల్లుల్లా అవుతాయి. కాబట్టి ఎంత బలగం ఉన్నా రాజ్యన్ని పరిపాలించే ప్రభువు సమర్దుడు కావాలి. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
ప్రాప్తాః శ్రియస్సకల కామదుఘా, స్తతః కిం?
న్యస్తం పదం శిరి విద్విషతాం, తతః కిం?
సంపాదితాః ప్రణయినో విభవై, స్తతః కిం?
కల్పం స్థితం తనుభృతాం తనుభి, స్తతః కిమ్? | ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి అర్ధము:
ఇందులో నాలుగు ప్రశ్నలున్నాయి
1. ప్రాప్తాః శ్రియస్సకల కామదుఘా, స్తతః కిం?
కోరికలన్నీ తీర్చే సంపదలు పురుషునికెన్ని కలిగితేనేమి?
2. న్యస్తం పదం శిరి విద్విషతాం, తతః కిం?
శత్రువులపై విజయం సాధించి భూభాగాన్ని ఎంత విస్తరిస్తేనేమి?
3. సంపాదితాః ప్రణయినో విభవై, స్తతః కిం?
బాగా మిత్రులకు ధనకనక వస్తువాహనాలిచ్చి గౌరవిస్తేనేమి?
4. కల్పం స్థితం తనుభృతాం తనుభి, స్తతః కిమ్?
కల్పాంతందాకా చావులేకుండా బ్రతికితేనేమి?
అనేవి ప్రశ్నలు దీనికి సమాధానాలేమిటి?
అంటే ఇందులో లేవు. బయటినుండి తీసుకోవాలి
ఆలోచించగా ఇవన్నీ ప్రయోజనం లేనివని అర్థం.
మరేమి కావాలి ఎప్పుడు ఇవి ఫలవంతమైనవి.
అంటే మోక్షదాయకమైనపుడు అనేది సమాధానం
లేదా మోక్షమివ్వవుకనుక ఇవి నిష్ప్రయోజనాలే
అని అర్థం స్ఫురుస్తుంది. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
ప్రియములేని విందు పిండి వంటలచేటు
భక్తిలేని పూజ పత్రిచేటు
ఓజమాలు నాల దోలి మాడల చేటు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
ప్రేమతో పెట్టకపోతే పంచభక్ష్య పరమాన్నాలు కూడ రుచించవు. భక్తిలేని పూజ వలన పూజ సమాగ్రి దండగ. అలానే పతి భక్తి లేని భార్య నిరుపయోగము. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
ప్రియములేనివిందు పిండివంటలచేటు
భక్తిలేనిపూజ పత్రిచేటు
పాత్రమెరిగి నీవి బంగారు చేటురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
ప్రేమలేకుండా విందుచేస్తే పిండివంటలు వృధా.భక్తిలేకుండా పూజచేసి ప్రయోజనం ఉండదు. పత్రీ,పూలు చేటు.అర్హత లేనివారికి సువర్ణ దానమిస్తే పుణ్యం రాదుసరికదా!బంగారం వృధా.వేమన శతకం. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
ప్రేమనుగూర్చి అల్పునకు బెద్దతనంబును దొడ్డవానికిం
దామతి తుచ్చపుంబని నెదంబరికింపక యీయరాదుగా
వామకరంబుతోడ గడువం గుడిచేత నపానమార్గముం
దోమగవచ్చునే మిగులదోచని చేతగుగాక భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
మనిషిఎడమచేతతినుట,కుడిచేత గుదముకడుగుటకూడనట్లే ప్రభువులునీచునికి గొప్ప అధికారము,గొప్పవారికి నీచపనిచ్చుటతగదు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
ఫక్కితెలిసి పలుక నొక్కవాక్యమె చాలు
పెక్కులేల వట్టి ప్రేల్పులేల?
దిక్కుకలిగి మ్రొక్క నొక్కటి చాలదా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
అందరికి ఉపయోగపడే మంచి విషయం ఒక్కటి చెప్తే చాలు. అనవసరమైన వ్యర్ధ ప్రేలాపలనలు వెయ్యి పలికినా ఉపయోగం ఉండదు. అలాగే భక్తి లేకుండా ఎన్ని మొక్కులు మొక్కినా శూన్యం. భక్తి కలిగిన మొక్కు ఒక్కటి చాలు. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
ఫణికి గోరలుండు భయమొందునట్టులే
వెఱుతురయ్య దుష్టువిభవమునకు
కోఱలూడ ద్రాచు మీఱునా దుష్టత
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
మూర్ఖుని దగ్గర కాని ధనం చేరిందా, తమకేమన్న హాని చేస్తాడెమో అని కోరలున్న పాముని చూసి భయపడినట్లు భయపడుతారు. కాని ధనం పొయిందా, అతన్నెవరూ పట్టించుకోరు, చేరదీయరు. కోరలు పొయిన పాముని ఎవరూ పట్టించుకోరు కదా ఇదీ అలానే. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
ఫణితి తెలిసి మాఱు పల్కుటే యుక్తము
గణనకెక్కునట్టి ఘనుడె యెపుడు
గుణములేక యున్న గుదురునే యూహలు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
ఏదైనా సమస్య వచ్చినపుడు న్యాయం తెలుసుకుని జవాబివ్వడం ఉత్తమం. అలా సమాధానం ఇచ్చినవాడే ఉత్తముడై గౌరవించబడతాడు. అలాంటి న్యాయ గుణము లేకపొయినా, కావాలని అన్యాయాన్ని ప్రోత్సహించినా గౌరవం పొందలేరు. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
ఫలమతి సూక్ష్మమైనను నృపాలుడు మంచిగుణాఢ్యుడైనచో
నెలమి వివేకు లాతనికపేక్ష యొనర్తురదెట్లు చంద్రికా
విలసనమైన దామనుభవింప జకోరములాసజేరవే
జలువగలట్టి వాడగుటజందురు నెంతయుగోరి భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
చకోరపక్షులు చంద్రునిచల్లనివాడని దరిచేరును.అట్లేఅధికారి మంచివాడైన లాభముకొంచమైననూ అంతాదగ్గరచేరుదురు. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
బంగరు పొడగన్న భామల పొడగన్న
చిత్తమునను చింత సేయడేని
వాడె పరమయోగి వర్ణింప జగమందు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
సాధారణముగా కొందరు కామినీ కాంచనముల యందు ఆశ కలిగి యుందురు.ఎవరు బంగారమును,స్త్రీలను చూచినను మనసు చలించక యుందురో అట్టివారు యోగులలో అగ్రగణ్యులని చెప్పబడుదురు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
బంగారు కుదువబెట్టకు
సంగరమున బారిపోకు
సరసుడవైతే నంగడి వెచ్చములాడకు
వెంగలితో జెలిమివలదు వినరా సుమతీ | ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
బంగారము తాకట్టుపెట్టకు అసలు,వడ్డీ అంటూ మొత్తం లాగేస్తారు.యుద్ధంలోంచీ భయంతో పారిపోయిరాకు.దుకాణములనుండీ సరుకులు అప్పుగా[అరువు]తీసుకోకు. వివేక హీనుడితో స్నేహముచేయకు.సుమతీ శతకపద్యం. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
బంటుతనముగాదు బలముతొగట్టగా
వెంటనుండి మనసు వెతలబఱచు
ఇంటగెల్చి రచ్చ నిల గెల్వవలెనయా!
విశ్వధాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
మనస్సే అన్ని కర్మలకు మూలం. దానిని అదుపులో ఉంచుకోనె మిగిలిన వాటిని జయించాలి. మన మనస్సునే అదుపులో ఉంచుకోలేనప్పుడు బయట వాటిని ఎలా సాదిస్తాం. ఇంట గెలిచాకనే బయట కూడ గెలవాలి. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
బండబూతులాడు పరమనీచుండెన్న
దండివాని మేల్మి తానెఱుగునె?
చందనంబు ఘనత పంది యేమెఱుంగును?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
ఎప్పుడూ బురదలో దొర్లె పందికి గంధం వాసన ఎలా తెలియదో, అలాగే ఏప్పుడూ బండబూతులు మాట్లాడుతూ అందరిని ఇబ్బంది పెట్టెవాడికి మంచి వాళ్ళ విలువ అసలు తెలియదు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
బట్టిపెట్టి నాల్గుబానల చమురుతో
వండి శుద్ధిచేయ దండి యగునె
పుట్టునందు గల్గు పూర్వపున్యంబున
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
పాడైపోయిన పదార్థాలను నాలుగుబానలతో నూనిపెట్టి వంట చేసినప్పటికీ ఆవంటకు రుచిరాదు. అదేవిధంగా పూర్వపుణ్యం ఉంటే వాళ్ళజీవితం బాగుపడుతుందిగానిఅది లేనప్పుడు ఏమి బాగుపడదు. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
బడుగు నెరుగలేని ప్రాభవం బదియేల
ప్రోది యిడని బంధు భూతమేల
వ్యాధి తెలియలేని వైద్యుడు మరియేల
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
పేదవారి కష్టాన్ని తెలుసుకుని వారికి సాయపడని ధనవంతుడి ధనంవల్ల ప్రయోజనమేమిటి?కలిసిరాని బంధువుతో లాభమేమిటి?రోగి వ్యాధిఏమిటో తెలుసుకో లేని వైద్యుడెందుకు?అంటున్నాడువేమన. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
బఱ్ఱెలట్టు లఱవ ఫలమేమి కలదురా?
అందు సార్ధకంబు చెందకున్న
విన్నవారు వారి వెఱ్ఱులుగా నెంత్రు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
గెదెలు అరిచినట్లు వేదాలు వల్లిస్తే ఫలితమేమి ఉండదు. దానిలో ఉన్న భావార్ధకములు గ్రహించి సార్ధకులు కావాలి. అలా కానట్లైతే వినెవారు వెఱ్ఱివారుగా నెంచుతారు. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
బలమెవ్వడు కరి బ్రోవను
బలమెవ్వడు పాండుసుతుల భార్యను గావన్
బలమెవ్వడు రవిసుతునకు
బలమెవ్వడు నాకునీవు బలమౌ కృష్ణా | ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి భావము:
కృష్ణా! నువ్వు కరిరాజు గజేంద్రుడికి బలమై కాపాడావు. ద్రౌపదికి కౌరవులు మాన భంగం చేయు సమయములో చీరలిచ్చి ఆమె మానాన్ని కాపాడావు.సుగ్రీవునికి బలమయ్యావు.నాకూనీవు బలమౌతండ్రీ! | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
బలయుతుడైనవేళ నిజబంధుడు తోడ్పడుగాని యాతడే
బలముతొలంగెనేని తనపాలిటశత్రు వదెట్లుపూర్ణుడై
జ్వలనుడుకానగాల్చుతరి సఖ్యముచూపును వాయుదేవుడా
బలియుడు సూక్ష్మదీపమగుపట్టున నార్పదేగాలిభాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావము:
బలముంటే బంధువులసాయముంటుంది లేకుంటేశత్రువులౌతారు. మంటల్నిగాలి మరింతపెంచుతుంది.కొంచెమైతే ఆర్పుతుంది. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
బలవంతుడ నాకేమని
పలువురతో నిగ్రహించి పలుకుట మేలా
బలవంతమైన సర్పము
చలిచీమల చేతచిక్కి చావదె సుమతీ! | ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
మంచిబుద్ధికలవాడా! తనకు శక్తి ఉంది కనుక, తనను ఎవ్వరూ ఏమీ చేయలేరనుకునేవారు కొందరు ఉంటారు. వారు ఇతరులందరినీ తీసిపారేసినట్లు మాట్లాడతారు. అందువల్ల వారికి మంచి కలుగదు. ఎంతోబలం ఉన్న పాము అన్నిటికంటె చిన్నప్రాణులైన చీమలకు దొరికిపోయి, ప్రాణాలు పోగొట్టుకుంటుంది.
ప్రపంచంలో చాలామంది తమకు చాలా బలం ఉందని, తనను ఎవ్వరూ ఏమీ చేయలేరనే అహంకారంతో ఉంటారు. ప్రతివారితోనూ అమర్యాదగా ప్రవర్తిస్తారు. ఎవరు పలకరించినా వారిని తక్కువగా చూస్తూ హేళనగా మాట్లాడతారు. తలనిండా విషం ఉన్న పామును సైతం అతి చిన్నవైన చీమలన్నీ క లిసి చంపేస్తాయి. పాములతో పోలిస్తే చీమలకు బలం కాని శక్తి కాని లేదు. అయినప్పటికీ ఐకమత్యం గల కొన్ని చీమలు కలిసి ఆ విషసర్పాన్ని చంపుతాయి. ఇది లోక ంలో ఉన్న వాస్తవం. అటువంటి వాస్తవంతో పోల్చి, మనుషుల ప్రవర్తనను వివరించాడు బద్దెన తన సుమతీ శతకంలో. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
బల్లిదుడైన సత్ప్రభువు పాయక యుండిన గాని రచ్చలో
జిల్లరవారు నూరుగురు సేరిన దేజము గల్గ దెయ్యెడన్
జల్లని చందురుం డెడసి సన్నపు జుక్కలు కోటియున్న
జల్లునే వెన్నెలల్ జగము జీకటులన్నియు బాయ భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
చంద్రుడున్నచో వెన్నెలకాయునేగాని నక్షత్రములెన్నున్న వెలుగులేనట్లే రాజువల్లే సభకు కాంతి. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
బల్లిపలుకులు విని ప్రజలెల్ల తమ పనుల్
సఫలములగు ననుచు సంతసించి,
కానిపనులకు దమ కర్మ మటందురు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
మూర్ఖులు ప్రయత్నమేమి లేకుండా బల్లి పలుకులు వినగానే తమ కార్యము సఫలమవుతుందని సంతోషిస్తారు. ఒకవేళ అవకపోతే తమ కర్మమని వాపోతారు. పనులు ప్రయత్నముతో అవుతాయని ఈ మూర్ఖులకి ఎంత చెప్పినా అర్దం కాదు. శకునాలు విడిచి కష్టపడుట మేలు. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
బాపడనగనేమి? భక్తుడనగనేమి?
జోగియనగనాఎమి? స్రుక్కనేమి?
ఇన్నియేల వెన్కని నజుండు పని తీర్చు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
బ్రాహ్మనుడైతే ఏమిటి, భక్తుడైతే ఏమిటి, జోగి ఐతే ఏమిటి, యొగి ఐతే ఏమిటి. యముడు ముందు ఇలాంటి భెదాలేమి ఉండవు. ఎవరి పాపలకు తగ్గట్టు వాళ్ళకి శిక్ష వేస్తూనే ఉంటాడు. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
బాలుడువై యున్నప్పుడు
చాలవు, యౌవనమందు సంపదరూపుల్
మేలమౌ, ముదిమియె యే
వేళను కడతేర్చు, శివుని వెదకుర వేమా | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
బాలుడిగా ఉన్నప్పుడెమో భగవచ్చింతన తగదు. యవ్వనములో సిరి సంపదలు, అందచందాల వెంటపడి తిరుగుతావు. ముసలితనం వచ్చి చావు దగ్గరపడే సరికి శివుడు గుర్తొచ్చి, ఆరాధించడం, అన్వేషించడం మొదలుపెడతావు. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
బాసలాడనేర్చి పలుమోసములు చేసి
గ్రాసమునకు భువిని ఖలుడవైతి
దోసకారి! నీకు దొరుకునా మోక్షము?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
పొట్టకూటి కోసం ప్రతిఙలు చేసి, వాటిని పట్టించుకోక, ఇతరులను మోసము చేసి కాలము గడుపుతూ ఉంటారు దుర్జనులు. ఇన్ని చేసిన తరువాత చివరి దశలో మోక్షము కోసము ప్రాకులాడుతుంటారు. వీరికెలా మోక్షము కలుగుతుంది? | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
బిడియ మింతలేక పెద్దను నేనంచు
బొంకములను బల్కు సంకళ్చునకు
ఎచ్చు కలుగుదిచట, జచ్చిన రాదట
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
మూర్ఖుడు తనకు తానే పెద్ద వాడిని గొప్ప వాడినని బింకాలు పోతుంటాడు. కాని అటువంటి వాడికి ఇంటా బయట ఎటువంటి మర్యాద ఉండదు. వాడు చచ్చినా గౌరవం పొందలేడు. గొప్పతనము మనకు ఇతరులు ఇచ్చేది కాని మనకు మనము ఇచ్చుకునేది కాదు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
బుద్దియతునికేల పొసగని సఖ్యము
కార్యవాదికేల కడు చలంబు
కుత్సితునకు నేల గురుదేవభక్తి?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
బుద్దిమంతునికి పనికి మాలిన స్నేహము, కార్యసాధకునికి చంచలత్వము, కుత్సితుడికి గురుభక్తి కుదరవు. ఇవన్ని ఒకదానికోకటి వ్యతిరేకమైనవి. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
బుద్ధియుతునకేల పొసగని సఖ్యంబు
కార్యవాదికేల కడుచలంబు
కుత్సితునకేల గురుదేవతాభక్తి
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
బుద్ధిమంతునకు కుదరని స్నేహముతో పనిలేదు. కష్టించి పనిచేయువానికి పట్టుదలలు,పంతాలతో పనిలేదు. అట్లే దుష్టునికి గురువులయందు, దేవతలయందూ భక్తి కుదరదు.అనవసరమని తలతురు.ఇదివేమన పద్యం. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
బూటకంబు చేత బుడమిలో నొకకొన్ని
నాటకంబు లాడి నయముచూపి
దీటులేక తాము తిరుగుచునుందురు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
బూటకపు మాటలు చెపుతూ, నాటకాలాడి, దొంగ వినయము చూపి, వంచన చేస్తూ తమకెదురు లేదనే గర్వంతో తిరుగుచుంటారు కొందరు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
బొంకని వాడె యోగ్యుడరి పుంజములెత్తినచోట జివ్వకున్
జంకని వాడె జోదు రభసంబున నర్థికరంబు సాచినన్
గొంకని వాడె దాత మిము గొల్చి భజించిన వాడె పో నిరా
తంక మనస్కుడెన్నగను దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
దశరథుని కుమారా, దయలో సముద్రమువంటివాడా, అబద్ధం చెప్పనివాడు గొప్పవాడు, యోగ్యుడూను. శత్రువు బాగా దగ్గరకు వచ్చినప్పటికీ భయపడని వాడే వీరుడు, ధీరుడూను. యాచకుడు చేయి చాచి దానం అడిగినప్పుడు మంచిమనసుతో దానం చేసేవాడే అసలయిన దాత. నిన్ను పూజించేవాడే అనుమానం లేని మనసు ఉన్నవాడు (నిర్మలమైన మనసు కలిగినవాడు). | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
బొంది ఎవరి సొమ్ము పోషింప పలుమారు
ప్రాణమెవరి సొమ్ము భక్తి సేయ
ధనము ఎవరి సొమ్ము ధర్మమే తన సొమ్ము
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
ప్రస్తుతం నీది అనుకుంటున్నదేదీ నీది కాదు. అంటే ఎప్పటికీ నీతో ఉండేది కాదు అని చెప్తున్నాడీ పద్యంలో వేమన. శరీరం పట్ల అంత శ్రద్ధ తీసుకుంటున్నావెందుకు? అది ఎప్పుడూ ఇలాగే ఉంటుందా? జరా దుఃఖం ఉండనే ఉంది కదా! ప్రాణమూ అంతే! ఊపిరి ఎప్పుడు ఆగిపోతుందో తెలియదు.
భక్తిని కలిగి ఉండటమే చాలనుకుంటున్నావా? అది కాలయాపన కదా! జ్ఞాన యోగం ముఖ్యం. నువ్వు ఇప్పుడు ఆచరిస్తున్నవేవీ శాశ్వతం కాదు. ధనమూ అంతే! అది స్వార్జితమేనా? అది నీ చేతిలో ఎంత కాలముంటుందంటావు. ధర్మమొక్కటే నువ్వు పోయినా మిగిలి ఉండేది తెలుసుకొమ్మంటున్నాడు వేమన.
బొంది అంటే దేహం. దీనికి బాల్యం, యౌవనం, వృద్ధాప్యం. చివరికి మరణం అనే పరిణామముంది. కాబట్టి నువ్వు దానికి చేసే పోషణ తాత్కాలికమే. బొందితో కైలాసం వెళ్తారంటారు. అంటే సశరీర ముక్తి. అది నీకు సాధ్యమయ్యే పనేనా? బొంది దేశీయ పదం. కన్నడంలో కూడా బొంది. తమిళంలో పొంది.
ప్రాణం అంటే ఆత్మ నుండి ఉద్భవించిన జీవశక్తి. అది మళ్లీ ఆత్మలోకే వెళ్లిపోతుంది. భక్తి సేయ అంటే భక్తిని చూపడం, ఆచరించడం. భక్తి అంటే అంకితభావం. ధనం కలకాలం ఉంటుందనుకోవడంలోనే నీ అజ్ఞానం ఇమిడి ఉంది. దానిని దానధర్మాలకు వెచ్చించడమే వివేకం. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
బొంది నమ్మి మిగులు బోషించి పలుమాఱు
ప్రాణి విడుచుటెల్ల బాతకంబె
తనదులోన భక్తి దనరటే మొక్షము
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
ఈ శరిరాన్ని నమ్మి, మంచి ఆహారమిచ్చి పోషించి మళ్ళి దేవుని పేరుమీద ఉపవాసాలతో శుష్కింపజేయడం మహా పాపం. తన హృదయంలో మనస్పూర్తిగా భక్తిని నిలిపితే అదే మోక్షం. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
బొందిఎవరిసొమ్ము పోషింపబలుమారు
బ్రాణమెవరిసొమ్ము భక్తిసేయ
ధనముఎవరిసొమ్ము ధర్మమేతనసొమ్ము
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
శరీరంఎంతపోషించినా చూస్తూండగానే ముసలిదయిపోతోంది.ప్రాణంఎలా వచ్చిందోఅలాగేపోతోంది,ధనము మనదనిప్రేమిస్తే అనుకోనిఖర్చులొచ్చి కరిగి పోతోంది.ధర్మమేమిగిలిమనతో పుణ్యం గావస్తుంది. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
బొల్లి మాటలాడు బోగముదానితో
దొల్లి డుల్ల నిల్లు గుల్లజేసి
వెళ్ళి రమ్మటంచు వెడలించు నింటిని
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
వేశ్య కల్లబొల్లి మాటలు చెప్పి విటుని ఇల్లు గుల్ల చేసి, దరిద్రుని చేసి, తర్వాత వెల్లి రమ్మంటూ తన ఇంటినుంచి వెళ్ళగొడుతుంది. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
బోడి తలలు నెల్ల బూడిద పూతలు
నాసనముల మారుతాశనముల
యోగిగాడు లోను బాగు గాకుండిన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
తలను బోడిగా చేసుకున్నా, విభూతి పూతలు పూసుకున్నా, ఎంతగా యోగ విద్యలు ప్రదర్శించినా, ప్రాణాయామాయాలు చేసినా మనసులోని మాలిన్యాలు తొలగిపోకుండా ఎవరూ యోగి కాజాలరు. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
బోనులోన యెలుక పోజూచునట్టుల
ఙానమొంద ఎఱుక చనును మీద
గాన మేను మఱచి ఘనతత్వమందరా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
ఙానము పొందాలంటే నిష్టగా కష్టపడి ప్రయత్నించాలి. లేదంటే బొనులో ఉన్న ఎలుక ఎలగైతె బయటకు పోవాలని దారులు వెతుకుతుందో మనసు కూడ అలాగే చేసె పని తప్పించుకోవడానికి ప్రయత్నిస్తూ ఉంటుంది. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
బ్రతుకు నిత్యమనుచు బదరుచు వగమీఱ
విఱ్ఱవీగువాడు వెఱ్ఱివాడు
ప్రాణులెల్ల యముని బారికి గొఱ్ఱెలు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
బ్రతుకు శాశ్వతమని భావించి విర్రవీగుచూ తిరిగేవాడు వెఱ్ఱివాడు.భూమిమీద ఉన్న ప్రాణులందరు యముని కత్తిముందు గొఱ్ఱెలే. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
బ్రహమ్మేడ ననుచు బలుమాఱు నాడేరు
వెఱ్ఱిమూర్ఖ జనులు విధముచూడ
బ్రహ్మ మన్నిట దగు పరిపూర్ణమై యుండ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
దైవం ఎక్కడ, బ్రహ్మం ఎక్కడ అని పదే పదే అడుగుతూ ఉంటారు మూర్ఖజనులు, సమస్తమంతా బ్రహ్మతో నిండియుండగా అనుమానం ఎందుకో? | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
భండన భీము డార్తజన బాంధవు డుజ్వల బాణతూణకో
దండ కళాప్రచండ భుజతాండవ కీర్తికి రామమూర్తికిన్
రెండవసాటి దైవమిక లేడనుచున్ గడగట్టి భేరికా
దాండ డడాండ డాండ నినదంబు లజాండము నిండ మత్తవే
దండము నెక్కి చాటెదను దాశరధీ కరుణా పయోనిధీ | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
యుద్ధము చేయుటలో ఆరితేరిన భయంకరుడు, దుఃఖములో ఆర్తితో నున్నవారిని అక్కున జేర్చుకునే ఆత్మబంధువు. బాణప్రయోగ విద్యయందును, భుజ బలము నందును రామునకు దీటైన దేవుడు మరియొకడు లేడు గాక లేడని మదగజము నెక్కి 'డాం డాం' అంటూ డప్పు కొట్టి ప్రపంచమంతటా చాటింపు వేస్తాను.దశరధ రామా! కరుణా సముద్రా!ఇది దాశరధీ శతకం లోని పద్యం.కవి రామదాసుగా పేరుపొందిన గోపన్న. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
భక్తి ముక్తి కలుగు భాగ్యంబు కలుగును
చిత్తమెఱుగు పడతి చెంత బతికి
చిత్తమెఱుగని సతి జేరంగరాదురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
అనుకూలవతి అయిన భార్య దోరికిందా అతడు అదృష్టవంతుడే. అటువంటి భార్య మూలంగా భక్తి, ముక్తి, భాగ్యము మూడు కలుగుతాయి. కాని భర్త మనస్సు గ్రహించలేని భార్యతో సంసారం వ్యర్ధము. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
భవకేలీమదిరామదంబున మహా పాపాత్ముఁడై వీడు న
న్ను వివేకింపఁ డటంచు నేను నరకార్ణోరాశిపాలైనఁ బ
ట్టవు; బాలుండొకచోట నాటతమితోడ న్నూతఁ గూలంగఁ దం
డ్రి విచారింపక యుండునా కటకటా శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా, నీవు నా విషయమై "వీడు సంసార సుఖములయందాసక్తుడై అందు క్రీడించుచు మహాపాపము చేసినాడు, నన్ను యెరగకున్నాడు, మహాపాపాత్ముడై యున్నాడు, వీనితో నాకేమి?" అని తలచుచున్నావు. నేను నరకసముద్రములో పడియున్నను పట్టించుకొనకున్నావు. ఇది నీకు తగునా! తన పిల్లవాడు ఆడుకొనుచు ఆటలోని పారవశ్యములో, యెరుగక నూతిలో పడినచో వాని తండ్రి తన పిల్లవాడు ఏమయ్యెనో విచారింపక, వానిని నూతినుండి బయటకు తీయకుండ ఊరకుండునా! | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
భవదుఃఖంబులు రాజకీటముల నేబ్రార్ధించినం బాయునే
భవదంఘ్రిస్తుతిచేతఁగాక విలసద్బాలక్షుధాక్లేశదు
ష్టవిధుల్మానునె చూడ మేఁకమెడచంటందల్లి కారుణ్యద్బ
ష్థివిశేషంబున నిచ్చి చంటఁబలె నో శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! సంసారదుఃఖములు తొలగుట నీ పాదపద్మస్తుతిచేతనే అగును కాని నీ ముందు కీటకములవంటి వారగు రాజులను స్తుతించుటచే కాదు. ఎట్లన పసివారికి తమ తల్లులు వాత్సల్యముతో దయాభావముతో ఇచ్చు స్తన్యమును త్రాగుటచే వారి ఆకలిదప్పులు తీరునే కాని మేకల మెడలనుండి వ్రేలాడు చంటినుండి తీరవు కదా! | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
భసితోద్ధూళనధూసరాంగులు జటాభారోత్తమాంగుల్ తపో
వ్యసనముల్ సాధితపంచవర్ణరసముల్ వైరాగ్యవంతుల్ నితాం
తసుఖస్వాంతులు సత్యభాషణలు నుద్యద్రత్నరుద్రాక్షరా
జిసమేతుల్ తుదనెవ్వరైన గొలుతున్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! విభూతి ధూళి రేగునట్లు పూసికొనుటచే దుమ్ముతో నిండిన శరీరము కలవారు, తమ తలలపై ఉన్న జడల బరువుతో నిండిన తమ శిరస్సులు కలవారు, శివతత్త్వమునే నిరంతరము భావన చేయుట అను తపమునందే మునిగి చిక్కుకొనియుండు అంతఃకరణవృత్తులు కలవారు, తమ నాలుకలపై పంచాక్షరీమంత్రమును నిలుపుకొని జపసిద్ధి పొందినవారు ప్రాపంచిక సుఖముల విరక్తి నొందినవారు, తమకు ఏమియున్నను లేకున్నను ఉన్నదానితోనే ఆనందముతో నుండువారు సత్యమునే పలుకువారు, మిగుల ప్రకాశించుచుండు రత్నములవలె శ్రేష్ఠరుద్రాక్ష పంక్తులతో కూడిన వారును అగునట్టి నీ భక్తులు ఎవ్వరు అయినను వారి యితరము లగు భేదములను ఎన్నక వారిని సేవింతును. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
భానుడు తూర్పునందు గనుపట్టిన బావక చంద్రతేజముల్
హీనత జెందినట్లు జగదేక విరాజితమైన నీపద
ధ్యానముచేయుచున్న బరదైవమరీచు లడంగకుండునే
దానవ గర్వనిర్దళన దాశరథీ! కరుణాపయోనిధీ! | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
రాక్షసాంతక రామా!సూర్యుడుదయించగానే చంద్ర,అగ్నితేజస్సులు వెలవెలపోయినట్లు నీపదధ్యానము చేసినయెడల ఇతరదేవతలకాంతు లణగిపోవును.గోపన్న. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన నరసింహ శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
భుజబలంబున బెద్దపులుల జంపగవచ్చు, పాము కంఠము జేత బట్టవచ్చు
బ్రహ్మరాక్షస కోట్ల బాఱద్రోలగవచ్చు, మనుజుల రోగముల్ మాన్పవచ్చు
జిహ్వ కిష్టముగాని చేదు మ్రింగగ వచ్చు, బదను ఖడ్గము చేత నదుమవచ్చు
గష్టమొందుచు ముండ్లకంపలో జొరవచ్చు, దిట్టుపోతుల నోళ్లు కట్టవచ్చు
బుడమిలో దుష్టులకు జ్ఞానబోధ దెలిపి
సజ్జనుల జేయలేడెంత చతురుడైన
భూషణ వికాస! శ్రీ ధర్మపుర నివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ! దురితదూర! | ఇచ్చిన నరసింహ శతకంలోని పద్యానికి భావం:
భయంకరమైన పెద్దపులులనైనా భుజబలంతో చంపగలం. పాముకంఠాన్ని చేత్తో పట్టుకోగలం. కోటి బ్రహ్మరాక్షసులనైనా పారదోలగలం. మనుషుల రోగాలనూ మాన్పగలం. నాలుకకు రుచింపని చేదునైనా మింగగలం. పదునైన కత్తిని చేత్తో అదుమగలం. కష్టమైనా సరే, ముండ్లకంపలోకి దూరగలం. ఆఖరకు, తిట్టేవాళ్ల నోళ్లనైనా కట్టడి చేయగలం. కానీ, దుష్టులకు జ్ఞానబోధ చేసి, వారిని మంచివారిగా మాత్రం మార్చలేం. ఎంతటి చతురులకైనా ఇది సాధ్యపడదు సుమా. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
భువనమునఁ బూర్వసంభృత పుణ్యరాశి
యగుచు నుదయంబు గావించిన సుగుణనిధికి
వనము పురమగుఁ, బరులాత్మజనము లగుదు,
రవని నిధిరత్నపరిపూర్ణ యయి ఫలించు | ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
ఎవనికి పూర్వజన్మలో సంపాదిచుకున్న సుకృత
సంపద సమృద్ధిగా ఉంటుందో అలాంటి సుగుణశాలికి
అడవి నగరంగాను, శత్రువులు ఆత్మీయులుగాను,
భూమి అంతా నిధులతోను, రత్నాలతోను నిండినదిగా
అగును అని భావం. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
భూపతికాత్మబుద్ధి మదిబుట్టని చోట ప్రధానులెంత ప్ర
జ్ఞాపరిపూర్ణులైన గొనసాగదు కార్యము కార్యదక్షులై
యోపిన ద్రోణభీష్మ కృపయోధులనేకులు కూడి కౌరవ
క్ష్మాపతి కార్యమేమయిన జాలిరె చేయగలవారు భాస్కరా!! | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
పాలకుడు సమర్థుడు కాకపోతే ప్రజలకు మేలు జరగదు. మహాభారతంలో కౌరవులవైపు అతిరథ మహారథులైన ద్రోణ, భీష్మ, కృపాచార్యుల వంటి వారెందరో ఉన్నారు. అయినా, ఏం లాభం? ప్రభువు దుర్యోధనుడి బుద్ధిలోనే ఉంది కదా అసలు లోపం. మంత్రులు, ప్రధానులు ఎంత ప్రజ్ఞాదురంధరులైతేనేం, పాలకుడు సమర్థుడైనప్పుడే కార్యాలు చెల్లుతాయి. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
భూపలలామరామ రఘుపుంగవరామ త్రిలోకరాజ్య సం
స్థాపనరామ మోక్షఫలదాయకరామ మదీయపాపముల్
బాపగదయ్యరామ నినుప్రస్థుతి చేసెదనయ్యరామసీ
తాపతిరామ భద్రగిరి దాశరథీ! కరుణాపయోనిధీ! | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
రాజశ్రేష్టుడవైనరామా!ముల్లోకాలలో రాజ్యము స్థాపించిన రామా!మోక్షాన్ని ఇవ్వగల రామా!ఓసీతాపతిరామా!నిన్ను స్టుతిస్తాను.పాపాలుపోగొట్టు.గోపన్న | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
భూమి నాది యనిన భూమి ఫక్కున నవ్వు
దానహీను జూచి ధనము నవ్వు
కదన భీతుఁజూచి కాలుడు నవ్వును
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
ఈ సృష్టిలో ఏదీ శాశ్వతం కాదు అన్న సంగతి తెలుసుకోలేక ఈ భూమి నాది అని అంటే భూమి ఫక్కున నవ్వుతుంది. పోయేటప్పుడు తన వెంట చిల్లి కాసు కూడా వెంట రాదనీ తెలిసి కూడా దాన గుణం లేని లోభివానిని చూసి ధనం నవ్వుతుంది. ఎప్పటికైనా ఏదో ఒక రూపంలో చావు తప్పదని తెలిసి కూడా యుద్ధం అంటే భయపడి పారిపోయే వానిని చూచి మృత్యువు నవ్వుతుంది. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
భూరి బలాఢ్యుడైన దలపోయక విక్రమశక్తిచే నహం
కారము నొందుటల్ తగవుగాదతడొక్కెడ మోసపోవుగా
వీరవరేణ్యుడర్జనుడు వింటికినేనధికుండనంచుదా
నూరక వింటినెక్కిడగనోపడు కృష్ణుడులేమి భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
అర్జనుడెంతగొప్పవిలుకాడైననూ క్రిష్ణనిర్యాణానంతరము కృష్ణునిభార్యలను బోయవారినుండీ కాపాడలేకపోయెను.దైవబలంముఖ్యం. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
మంచినీరు పోయ మల్లెపూచునుగాని
ఫలిత మొనరుటెట్లు పని జొరమిని
వంటచేయకెట్లు వంటక మబ్బును?
విశ్వదాభి రామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
మొక్కకు నీళ్ళు పోయకుండా మల్లెపూలు పూస్తాయా? అలాగే వంట వండకుండా వంటకం దోరుకుతుందా? ఎదైనా పొందాలంటే కష్టపడి పని చేయాలి. పని చేయకుండా ఫలితం పొందాలనుకుంటే అది మూర్ఖత్వం అవుతుంది. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
మంచివారు లేరు మహిమీద వెదికిన
కష్టులెందఱైనగలరు భువిని
పసిడి లేదుగాని పదడెంత లేదయా!
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
ఈ ప్రపంచంలో మంచి వాళ్ళు దోరకడం చాలా కష్టం. అదే చెడ్డవాళ్ళైతే ప్రతిచోట కనపడుతూ ఉంటారు. లోకంలో మంచి బంగారం దోరకడం కష్టం కాని బూడిద దోరకడం చాలా తేలిక. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
మంచిశకునములని యెంచి పెండిలి సేయు
వారె కానివారు లేరు వసుధలోన
జనుల కర్మములకు శకునముల్ నిల్పున?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
మంచి శకునాన్ని ముహుర్తాన్ని జూసి లోకంలో అందరూ పెళ్లిళ్లు చేసుకుంటూ ఉంటారు, అయినప్పటికీ మంచిచెడ్డలు జరుగుతూనే ఉంటాయి. మనుష్యుల కర్మలని శకునాలు అడ్డుకుంటాయా? అనుభవించి తీరవలసిందే. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
మంటిలోన బుట్టి మంటిలోన బెరిగి
మంటిలోనె దిరిగి మనుజుడాయె
మన్నుమంటి గలువ మనుజుడే తత్వము
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
మనిషి మట్టిలో పుట్టి, మట్టిలో పెరిగి, మట్టిలో తిరిగి, చివరికి మట్టిలోనే కలిసిపోతున్నాడు. మనిషి అనేవాడు మట్టిలో కలవడమే తత్వము. ఇది తప్పుబట్టరాని నిజం. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
మంత్ర మొకటి చెప్పి మఱి దేవతార్చన
చేసి తమకు గరుణ చెందినదని
వేదపఠన చేసి వెఱ్ఱులైపోదురు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
నోటికొచ్చిన కొన్ని మంత్రాలు జపించి, కాసేపు దేవతారాధన చేసి, తామింకా గొప్పవాళ్ళమైపొయామని తలచి వేద పఠనము మొదలు పెడతారు. ఇదంతా వెఱ్ఱితనము. మంత్ర తంత్రాల వలన కరుణ జనించదు. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
మకరముఖాంతరస్థ మగు మానికమున్ బెకలింపవచ్చుఁ బా
యక చలదూర్మికానికరమైన మహోదధి దాఁటవచ్చు, మ
స్తకమునఁ బూవుదండవోలె సర్పమునైన భరింప వచ్చు, మ
చ్చిక ఘటియించి మూర్ఖజన చిత్తముఁ దెల్ప నసాధ్య మేరి కిన్ | ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి అర్ధం:
మొసలి నోట్లో దాని కోరల మధ్య ఇరుక్కొన్న రత్నాన్ని
ఎంతో ప్రయత్నంచేత(దాన్ని చంపకుండా) బైటకు తీయవచ్చు
పెను కెరటాలు క్షణం ఆగుండా ఒడ్డుకువిసిరే సముద్రాన్నయినా
దాటవచ్చు మహాభీకరంగా బుసలు కొట్టే పామును సయితము
మచ్చికతో పూలదండవలె తలమీద ధరించవచ్చు
కానీ పట్టరాని క్రోధంతో మూర్ఖుడై వున్నవాడిని సమాధాన
పరచడం మాత్రం నిజంగా అసాధ్యం అని భావం. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
మగ మీనమువై జలధిని
పగతుని సోమకుని జంపి పద్మ భవునకు
న్నిగమముల దెచ్చి యిచ్చితి
సుగుణాకర మేలు దివ్యసుందర కృష్ణా! | ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి భావము:
మంచి గుణాలకు నెలవైన వాడా, దైవసంబంధమైన సౌందర్యం కలవాడా! ఓ శ్రీకృష్ణా! వేదాలను దొంగిలించి సముద్రంలో దాగి ఉన్నాడు సోమకాసురుడు. వాడిని నువ్వు మగ చేపవై (మీనావతారం) సంహరించి, వాడి దగ్గర ఉన్న వేదాలను తీసుకొని వచ్చి బ్రహ్మకు ఇచ్చావు. ఆహా ఎంత ఆశ్చర్యం.
చెడ్డవారికి ఎప్పటికైనా చావు తప్పదు. ఎప్పుడూ ధర్మాన్నే ఆచరించాలని, సత్యాన్నే పలకాలని వేదాలు చెబుతున్నాయి. చెడ్డ లక్షణాలు ఉన్నవారిని రాక్షసులు అంటారు. ఎవరిలో రాక్షస గుణాలు ఉంటాయో వారిని భగవంతుడు శిక్షిస్తాడు అని కవి ఈ పద్యంలో వివరించాడు. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
మగని కాలమందు మగువ కష్టించిన
సుతుల కాలమందు సుఖమునందు
కలిమి లేమి రెండు గల వెంతవారికి
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
ఆడది భర్త ఉన్నపుడు కష్టపడినచో కొడుకుల కాలంలో సుఖమును పొందును. సంపద, దారిద్ర్యములు రెండునూ ఎంతవారైననూ అనుభవించవలసిందే కదా! అని భావం. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
మఘవుడైననేమి? మర్యాదయెఱుగని
వారలేల తెలిసి గౌరవింత్రు
ఉరిమి మొఱుగుకుక్క యొగినేమెఱుగురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
మంచి మర్యాద తెలియని వాని ఇంటికి స్వయంగా దేవేంద్రుడు వెళ్ళినా అతనిని గౌరవించరు. అవమానించి పంపివేస్తారు. దారివేంట తిరిగే ఊర కుక్క మొఱుగుతూ యోగి వెంటపడుతుంది. అతని గొప్పతనం కుక్కకేమి తెలుస్తుంది. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
మడుగుకు జని కాళింగుని
పడగలపై భరతశాస్త్ర పధ్ధతి వెలయం
గడువేడుకతో నాడెడు
నడుగులు నేమదిని దాల్తు నత్యుత!కృష్ణా! | ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
అత్యుతా! కృష్ణా! నీవు మడుగులోదూకి కాళీయుడను విషసర్పముతలలపై భరతశాస్త్ర రీతిలో ఆనందముగా నాట్యమాడితివి కదా!ఆనీ పాదములను నేను మనసులో నిలిపి ధ్యాన్నించు చున్నాను.కృష్ణశతకం. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
మతముచేత లోకమాయల తెలియక
మదముచేత తన్నుమరచు నెపుడు
బుధ్ధిలేనిపనులు బధ్ధులై చెడుదురు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
తాను అనుచరించే మతంపై నమ్మకం ఉండడంవలన ఆ మతం పేరుతో జరిగే మాయల్ని తెలుసుకోలేక పోతున్నాడు. మనిషిలో గర్వం పెరిగినప్పుడు తనని తాను మరిచిపోయి తిరుగుతూ ఉంటాడు. వీటివలన బుధ్ధిలేని పనులు చేస్తూ చెడిపోతాడు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
మదమాతంగము లందలంబుల హరుల్ మాణిక్యము ల్పల్లకుల్
ముదితల్ చిత్రదుకూలము ల్పరిమళంబు ల్మోక్షమీఁజాలునే?
మదిలో వీని నపేక్షసేసి నృపధామద్వారదేశంబుఁ గా
చి దినంబుల్ వృధపుత్తురజ్ఞులకటా శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావం:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! మదపుటేనుగులును, అందలములును, అశ్వములును, మణులును, పల్లకులును, సుందరులగు స్త్రీలును, మేలగు సన్నని వస్త్రములును, సుగంధద్రవ్యములును మోక్షమునీయగలవా! ఇది ఆలోచించని అవివేకులు కొందరు ఇవి కావలయునని, అవి లభించునన్న విశ్వాసముతో రాజభవనద్వారప్రదేశమున కాచి వేచి యుండి దినములను వ్యర్ధముగ గడుపుచుందురు. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
మదమువలన గలుగు మాటలు మఱి పల్కి
మ్రుచ్చు సుద్దలు నొగి మోసపుచ్చి
కాసురాబెనగెడు కష్టుండు గురుడౌనె?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
ఒళ్ళంతా మదమెక్కి ప్రగల్భాలు పలుకుతూ, మాయ మాటలతో పరులను మోసగించి వారి ధనాన్ని ఆర్జించే వాడు ఎక్క్డైనా గురువు అవుతాడా? కీనె కాడు. అలాంటి వాణ్ణి గురువుగా స్వీకరించడం మూర్ఖత్వం. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
మదిదను నాసపడ్డయెడ మంచిగుణోన్నతు డెట్టిహీనునిన్
వదలడు మేలుపట్టున నవశ్యముమున్నుగ నాదరించుగా
త్రిదశ విమానమధ్యమున దెచ్చికృపామతి సారమేయమున్
మొదలనిడండె ధర్మజుడు మూగిసురావళిచూడ భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
కూడావచ్చినకుక్కను ధర్మజుడుముందుగా విమానమున కూర్చుండబెట్టెను. తన్నాశ్రయించినవారిని మంచివారాదరింతురు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
మనమున నూహపోషణలు మర్వకమున్నె కఫాదిరోగముల్
దనువుననంతటి మేనిబిగిదప్పకమున్నె నరుండుమోక్షసా
ధన మొనరింపగావలయు దత్వవిచారము మానియుండుట
ల్తనువునకున్ విరోధమిది దాశరథీ! కరుణాపయోనిధీ! | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
మనస్సు,బుద్ధి పనిచేస్తున్నప్పుడే ఆయాసంవంటి కఫరోగాలురాకముందే శరీర పటుత్వంతగ్గకముందే మోక్షసాధనచెయ్యాలి మానితేకీడే.గోపన్న | 6 | ['tel'] |