inputs
stringlengths 135
2.43k
| targets
stringlengths 111
2.26k
| template_id
int64 1
18
| template_lang
stringclasses 1
value |
|---|---|---|---|
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
వాక్కు శుద్దిలేనివైనమౌ దండాలు
ప్రేమ కలిగినట్టు పెట్టనేల?
నోసట బత్తిజూపు నోరు తోడేలయా!
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
దుష్టుడైన వాడు వంకర టింకర మాటలతో ఎత్తి పొడుస్తూ వంకర దండాలు పెడుతూ ఉంటాడు కాని ప్రేమ అనేది ఉండదు. అలాగే కొంతమంది విభూది పెట్టి భక్తి నటిస్తారే కాని వారి నోరు తోడేలు వలె ఇతరులను మ్రింగడానికి చూస్తూ ఉంటుంది. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
వాచవికి మెగము వాచినయట్టుల
నిదియు నదియు దినగ మొదలుపెట్టు
మరలదింక బుద్ది మర్యాదపోయిన
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
ఆకలితో మొహం వాచిపోయిన మనిషి ఎలా పిచ్చి పిచ్చిగా తిరుగుతూ కనిపించినదల్లా తింటాడో, అలానే మనస్సు చలించిన మూర్ఖుడు నిలకడగా ఉండలేడు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
వాణీవల్లభదుర్లభంబగు భవద్ద్వారంబున న్నిల్చి ని
ర్వాణశ్రీఁ జెఱపట్టఁ జూచిన విచారద్రోహమో నిత్య క
ళ్యాణక్రీడలఁ బాసి దుర్దశలపా లై రాజలోకాధమ
శ్రేణీద్వారము దూఱఁజేసి తిపుడో శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా, నేను ఏ జన్మలోనో నీ విషయమై గొప్ప అపచారము చేసితిని. ఏమిటనగా సరస్వతీ పతియగు బ్రహ్మకు కూడా దుర్లభమైన నీ తోడి సాయుజ్యము పొందుటకు ఉత్తమమైన ప్రణవోపాసన మొదలగు ప్రక్రియలు చేయక, బ్రహ్మాదులవలె నీ ద్వారమున నిల్చి నిన్ను అనుగ్రహింప చేసికొనక, నీ ఈశ్వరత్వ లక్షణమైన మోక్షలక్ష్మిని (నిర్వాణశ్రీని) సాహసముతో చెరబట్ట తలచితిని.
ఈ మానసాపచారముతో చేసిన మహాపరాధమునకు తగిన దండన విధించితివి. నీ సన్నిధిలో ఉండి నీ కల్యాణోత్సవములు మొదలైనవి చూచి ఆనందమును పొందు భాగ్యము లేకుండ చేసితివి. రాజులలోకెల్ల అధముడగు ఒకానొక భూపాలుని సేవకై వాని ద్వారమున దూరవలసిన దౌర్భాగ్యము ఈ జన్మమున నాకు కలిగించితివి. ఈ దండననుండి విడుదల చేయుమయ్యా. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
వాదమాడడెపుడు వరుస నెవ్వరితోడ
జేరరాడు తాను చేటుదేడు
ఙానియగుచు బుధుడు ఘనతబొందగజూచు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
నిజమైన ఙానము కలవాడు ఎవ్వరితోను వాదులాడక, ఎవ్వరి పంచకు చేరక, ఎవరికీ కీడు చేయక, అందరివద్ద మంచిగా ఉంటూ గౌరవము పొందుతాడు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
వాన కురియకున్న వచ్చును కక్షామంబు
వాన గురిసెనేని వఱద పాఱు
వఱద కఱవు రెండు వరుసతో నెఱుగుడి
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
ప్రకృతి యందు వర్షము లేకున్నా దేశమునకు కరువు కాటకములు వచ్చును, మరియు వర్షములున్నచో వరదలు వచ్చును. రెండు వెంట వెంట వచ్చుట సహజమే కదా అని భావం. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
వాన రాకడయును బ్రాణంబు పోకడ
కానఁబడ దదెంత ఘనునికైన
గానఁబడిన మీఁద గలియెట్లు నడుచురా
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
వర్షము వచ్చుట, ప్రాణము పోవుట యే మనుజునకైనా తెలియదు. అది తెలిసినచో కలికాలము ముందుకు నడవదు అని భావం. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
వానరాకడ మఱి ప్రాణంబుపోకడ
కానబడదు కాలకర్మవశత
గానబడినమీద కలి యిట్లు నడుచునా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
వాన రావడం, ప్రాణం పోవడం ఎవ్వరికి తెలియదు. అవి అన్ని కాల, కర్మములను అనుసరించి వాటికవే జరిగిపొతుంటాయి. అలంటివి అన్ని ముందే తెలిస్తె ఇంకెమన్నా ఉందా? | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
వానికివిద్యచేత సిరివచ్చెనటంచును విద్యనేర్వగా
బూనినబూనుగాక తనపుణ్యముచాలక భాగ్యరేఖకుం
బూనగనెవ్వడోపు సరిపోచెవి పెంచునుగాకదృష్టతా
హీనుడు కర్ణభూషణము లెట్లుగడింపగనోపు భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావము:
పేదవాడుచెవికుట్టు పెద్దదిచేసుకోగలడు ఆభరణం చేయించుకోలేనట్లే విద్యనేర్చినవారందరూ ధనవంతులుకాలేరు. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
విత్త హీనమైన వేళలందును తల్లి
తనయు లాలు సుహృదు లనెడివార
లెల్ల శత్రులగుదు రెండైన నిజమిది
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
ధనములేని సమయములో తల్లి, భార్య, పిల్లలు, సన్నిహితులు వీరందరు శత్రువులు అవుతారనుట నిక్కమైన నిజము. కాబట్టి అతి ప్రేమకు పొయి ధనమును త్యజించుటకన్న, కావలిసినంత సంపాదించి అందరిని బ్రతికించగలగడం ముఖ్యం. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
విత్తజ్ఞానము పాదు చిత్తము భవావేశంబు రక్షాంబువుల్
మత్తత్వంబు తదంకురం ఐనృతముల్ మాఱాకు లత్యంతదు
ద్వృత్తుల్ పువ్వులుఁ బండ్లు మన్మధముఖా విర్భూతదోషంబులుం
జిత్తాధ్యున్నతనింబభూజమునకున్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! మానవుల చిత్తమునందు వ్యధ చాల ఎత్తగు వేపచెట్టు. అది మొలకెత్తుటకు పెరుగుటకు విత్తు ఉండవలెను కదా. అజ్ఞానమే ఆ విత్తు. చిత్తము ఆ విత్తు మొలకెత్తించుటకు చేసిన పాదు. ఆ చిత్తమునందు కలుగు సంసారవిషయక మయిన ఆవేశము ఆ పాదునకు వేసిన గట్టు మరియు ఆ విత్తు మొలకెత్తుటకు కావలసిన నీరు. అహంకారము ఆ విత్తునుండి వచ్చిన మొలక. అసత్యములు ఆ మొలకకు మారాకులు. మానవులాచరించు అత్యంతదుర్వర్తనములు ఆ చెట్టున పూచిన పూవులు, కామము మొదలగు చిత్తదోషములు ఆ చెట్టున పండిన పండ్లు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
విత్తముగలవాని వీపు పుండైనను
వసుధలోన జాల వార్తకెక్కు
బేద వానియింట బెండ్లయిననెరుగరు
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
ధనవంతుని వీపుపై పుండు పుట్టినను , ఆ విషయమును లోకములో అందరును చెప్పుకొందురు. పేదవాని యింటిలో పెండ్లి అయినను చెప్పుకొనరు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
విద్య నిగూఢ గుప్తమగు విత్తము రూపము పూరుషాళికిన్
విద్య యశస్సు భోగకరి విద్య గురుండు విదేశ బంధుడున్
విద్య విశిష్ట దైవతము విద్యకుసాటి ధనంబు లేదిలన్
విద్య నృపాల పూజితము విద్య నెరుంగనివాడు మర్త్యుడే | ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి భావం:
విద్యఎవరికీకనపడని గుప్తఐశ్వర్యం. ధనాన్నిఎవరైనా దోచుకుంటారనేభయంతో దాచాలి.విద్యదాచపనిలేదు.విద్యాజ్ఞానమున్నవారు అవార్డులు,సత్కారాలు కోరకపోయినా కీర్తిప్రతిష్టలతో వెలుగుతూంటారు.వీరికి ధనలోపముండదు.విద్యే గురువుగాను విదేశాలలో బంధువుగాను ఉంటుంది.విద్యే దైవం.దానికిసరిపడే ధనముండదు.విద్యావంతులని రాజులు[దేశాద్యక్షులు]పూజిస్తారు.విద్యలేనివాడు మనిషా?అంటున్నాడు భర్తృహరి. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
విద్యగలికి యుండి వినయము లేకున్న
నైదు వలకు మేలియైన మణులు
సొమ్ములుండి కంఠ సూత్రము లేనట్లు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
విద్య ఉండి వినయము లేకపోతే ఆ విద్య ఎందుకు పనికి రాదు. ముత్తైదువుకు ఆభరణాలు అన్ని ఉండి మంగళసూత్రం లేకపోతే ఏమి ప్రయొజనం | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
విద్యలేనివాడు విద్వాంసు చేరువ
నుండగానె పండితుండు కాడు
కొలని హంసల కడ గొక్కెరులున్నట్లు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
విద్యాహీనుడు పండితుని వద్ద ఎంత సమయము గడిపినా ఙాని కాలేడు. కొలనులో హంసలతో పాటు కొంగలున్నా అవి హంసలు కాలేవు కదా! | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
వినదగు నెవ్వరు చెప్పిన
వినినంతనె వేగపడక వివరింప దగున్
గనికల్ల నిజము దెలిసిన
మనుజుడెపో నీతిపరుడు మహిలో సుమతీ | ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి భావము:
ఎవ్వరేది చెప్పిననూ వినవచ్చును. విన్నమాటలన్నీ నమ్మేసి ఆవేశాలు తెచ్చుకోకూడదు. ఆ మాటలయొక్క పూర్వాపరాలు తెలుసుకుని న్యాయమేదో,అన్యాయమేదో గ్రహించగలవారే నీతిపరులు.బద్దెన. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన పోతన పద్యాలులోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
వినుదట జీవులమాటలు
చనుదట చనరానిచోట్ల శరణార్ధులకో
యనుదట పిలిచిన సర్వము
గనుదట సందేహమయ్యె గరుణావార్దీ! | ఇచ్చిన పోతన పద్యాలులోని పద్యానికి అర్ధం:
ఓదయాసముద్రా!నీవుజీవులమాటలువిని,భక్తితోనిన్నుశరణువేడితే వెళ్లకూడనిచోట్లకి కూడాసర్వమూ మరిచివెళ్ళి రక్షిస్తావట.నేనుఇంతవేడుకుంటున్నానువ్వు రావడంలేదు.అందుకేసందేహంగావుంది.గజేంద్రుడు | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
విన్న సుద్ది కొంత విననిసుద్దులు కొన్ని
వింత సుద్దులెన్నో వినగ జెప్పు
దాను గన్నయట్లే దాంభికుడెప్పుడు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
దాంభికుడు తాను విన్నవి కొన్ని, విననివి కొన్ని, వింతగా ఉండేవి కొన్ని చెపుతూ ఉంటాడు. అతనికి అసలు ఎటువంటి విషయాలు తెలియక పొయినా అన్ని కళ్ళార చూసినట్లు చెపుతుంటాడు. ఇలాంటి వారి మాటలు వినరాదు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
విప్రులెల్లజేరి వెర్రికూతలు కూసి
సతిపతులగూర్చి సమ్మతమున
మునుముహుర్తమున ముండెట్లమోసెరా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
బ్రాహ్మణులంతా ఒకచోట చేసి పిచ్చి పిచ్చి మంత్రాలు చదివి, వెర్రి లెక్కలు వేసి, ఎవరు ఎవరికి మొగుడు పెళ్ళలవ్వాలో నిర్ణయించాక కూడ ప్రపంచంలో ఇంతమంది ముండమోపిలు ఎందుకున్నారు? | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
విశ్వోత్పత్తికి బ్రహ్మవు
విశ్వము రక్షింప దలచి విష్ణుడ వనగా
విశ్వము జెరుపను హరుడవు
విశ్వాత్మక నీవెయనుచు వెలయుదు కృష్ణా | ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి భావం:
కృష్ణా! లోకములను అందలిజీవులను సృష్టించుటకు బ్రహ్మవు. అన్నిటినీ,అందరినీ రక్షించుటకు విష్ణుడవు.కడకు నశింపజేయుటకు శివడవు.అన్నీనీవేఅయి విశ్వమంతా నిండియున్నావు. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
వీడెంబబ్బిన యప్పుడుం దమ నుతుల్ విన్నప్పుడుంబొట్టలోఁ
గూడున్నప్పుడు శ్రీవిలాసములు పైకొన్నప్పుడుం గాయకుల్
పాడంగ వినునప్పుడున్ జెలఁగు దంభప్రాయవిశ్రాణన
క్రీడాసక్తుల నేమి చెప్పవలెనో శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! లోకములో ధనవంతులు, రాజులు తమ ఐశ్వర్యములతో వివిధ భోగములు అనుభవించు చుందురు. ఇతరులు తమను పొగుడుచుండగ విని ఆనందించుచుందురు. తమ సంపదలిచ్చు భోగములు అనుభవించుచుందురు. అట్టి ఆనందపారవశ్యములో ములిగిన సమయములో దంభమునకై దానములు చేయుదురు. అవి పవిత్రము కాదు. క్షుద్రమైనవి. నాకు అట్టి సంపదలు వలదు. నీకై ఏ ఐశ్వర్యములు ఒల్లక సకలజీవులకు సకలైశ్వర్యములు, శాశ్వత మోక్షపదము ఇచ్చు నిన్నే ధ్యానింతును, అర్చింతును. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
వృద్ధజన సేవ చేసిన,
బుద్ధి వివేషజ్ఞుఁడనుచుఁబూతచరితుఁడున్
సద్ధర్మశాలి యని బుధు
లిద్ధరఁ బొగడెదరు ప్రేమ యెసఁగ కుమారా! | ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
ఓ కుమారా! పెద్దలను భక్తితో కొలుచుచున్న యెడల వానిని లోకమునందు పరిశుద్ధముగల మనస్సు కలవాడనియు, తెలివి తేటలు బాగుగా నుండు వాడనియు, ధర్మములనెరిగిన వాడనియు పెద్దలగువారందురు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
వెనుక్ం జేసిన ఘోరదుర్దశలు భావింపంగ రోఁతయ్యెడున్
వెనుకన్ ముందట వచ్చు దుర్మరణముల్ వీక్షింప భీతయ్యెడున్
నను నేఁజూడగ నావిధుల్దలంచియున్ నాకే భయం బయ్యెడుం
జెనకుంజీఁకటియాయెఁ గాలమునకున్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! నా ఈ జన్మముననే మునుపు ఆయా యౌవనాది దశలయందు చేసిన దుష్కర్మముల నాలోచించిన కొలది రోత కల్గుచున్నది. త్వరలోనో కొంతకాలమునకో రానున్న దుర్మరణము తలుచుకొనగా ఈ ఉన్న కాలమైన సదుపయోగము చేసికొని నిన్ను ఆరాధింపనిచో జీవితమునందు ఏమి మేలు సాధించనివాదనగుదునే. నేను చేసిన పనులను తల్చుకొనిన నన్ను చూడగా నాకే భయము కల్గుచున్నది. ఏది ఏమైనను కాలమునకు (నా ఆయువునకు) అత్యంత బాధాకరమగు చీకటి క్రమ్ముకొనివచ్చుచున్నట్లగుచున్నది. మిగిలిన ఈ కొంతకాలమైన నిన్ను ఏకాంతముగ ఆరాధించి నీ అనుగ్రహము పొందుటకు యత్నము చేయుదును. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
వెన్న చేతబట్టి వివరంబు తెలియక
ఘృతము కోరునట్టి యతని భంగి
తాను దైవమయ్యు దైవంబు దలచును
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
వెన్న చేతిలో పెట్టుకుని నెయ్యి చేసే విధానము తెలియక నెయ్యిని అడుక్కున్నట్లు తనలోనే దైవము ఉన్నాడనే విషయము గ్రహింపక మూర్ఖ మానవులు దేవుని కోసం వెతుకుతూ ఉంటారు. కాబట్టి దైవుని గురించి బయట వెదకడం మాని తనలోనే పరమాత్మని సృష్టించుకోవాలి. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
వెఱ్ఱి వేషములను వేసికోబోకుము
కఱ్ఱికుక్క తెలుపుగాదు సుమ్ము
పుఱ్ఱెలోని గుణము పూడ్పింపజనవలె
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
మనలో ఉన్న మనసును మార్చుకోకుండా ఎన్ని వేషాలు వేసినా లాభం ఉండదు. నల్ల కుక్కను ఎంత తోమినా తెల్లబడదు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
వెఱ్ఱివాని మిగులు విసిగింపగా రాదు
వెఱ్ఱివాని మాట వినగ రాదు
వెఱ్ఱికుక్క బట్టి వేటాడగా రాదు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
మూర్ఖునితొ చర్చించి విసిగింపకూడదు. మూర్ఖుని మాటలు లెక్క చేయకూడదు. అలాగే వెఱ్ఱి కుక్కను తీసుకుని వేటకు వెల్ల కూడదు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
వెళ్ళివచ్చువాడు వెళ్ళిపోయెడువాడు
తేనులేడు కొంచు బోనులేడు
తా నదేడపోనొ ధనమేడపోవునో
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
మనిషి ఈ భూమి మీదకి ఒంటరిగానే వస్తాడు, ఒంటరిగానే పోతాడు. వచ్చెటప్పుడు ధనాన్ని తీసుకుని రాడు, పోయెటప్పుడు తీసుకుని పోడు. నరునికి ధనానికి అసలు బందమే లేదు. అయినా ఎందుకని ధనమంటే పడిచస్తారో తెలియదు. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
వేడుచున్నయట్టె విషయంబు జూపుచు
గోత దింపుసుమ్ము కొండెగాడు
చేర్చరాదు వాని జెఱుచును తుదినెట్లొ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
కొండెగాడు/మోసగాడు అతి వినయము చూపిస్తూ మనల్ని మాయ చేసి గోతిలోకి త్రోస్తాడు. అటువంటి వానిని చేరతీస్తే గోతిలో పడక తప్పదు. ఎంత అవసరమున్నా వానికి దూరముగా ఉండటమే ఉత్తమము. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
వేదంబులు గననేరని
యాది పరబ్రహ్మమూర్తి యనఘ మురారీ
నాదిక్కు జూచి కావుము
నీదిక్కే నమ్మినాను నిజముగ కృష్ణా | ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
ఓకృష్ణా! నీవు వేదములకు కూడా దొరకని వాడవు.ఆది పురుషుడవు.పాపరహితుడవు.మురాసురుని చంపినవాడవు.అట్టి నీచూపు నిన్నే నమ్ముకున్న నాపై ప్రసరింపజేసి నన్ను కాపాడు తండ్రీ! కృష్ణ శతకము. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
వేధం దిట్టగరాదుగాని భువిలో విద్వాంసులంజేయ నే
లా ధీచాతురిఁ జేసెఁ జేసిన గులామాపాటనే పోక క్షు
ద్బాధాదుల్ గలిగింపనేల యది కృత్యంబైన దుర్మార్గులం
జీ! ధాత్రీశులఁ జేయనేఁటి కకటా! శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! నీ యంశముతోనే నీవు రజోగుణప్రధానమయిన సృష్టికర్తయగు బ్రహ్మను చేసితివి. అట్టి బ్రహ్మను తిట్టినచో నిన్ను తిట్టినట్లేయగును. ఐనను అతను చేసిన తప్పులను నీకు చెప్పుచున్నాను. భూలోకములో కొందరిని పండితులుగ, కొందరిని కవులుగ పుట్టించుట ఎందులకు? వారికి బుద్ధిచాతుర్యము కలిగించుట ఎందులకు? అట్టి వారికి ఆకలిబాధ మొదలైనవి కల్పించినాడు. అది నీవు అతనికి నియమించిన కృత్యమో ఏమో. అయినచో అతను రాజులను సద్గుణవంతులుగ పండితులను కవులను వారి యోగ్యత గుర్తించి ఆదరించు ఉత్తములుగా చేయక వారిని అనాదరము చేయు దుర్మార్గులుగ చేసినాడు. ఇది తగునా. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
వేనవేలు చేరి వెఱ్ఱికుక్కలవలె
అర్ధహీన వేద మఱచుచుంద్రు
కంఠశొషకంటె కలిగెడి ఫలమేమి?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
పిచ్చి పట్టిన కుక్కలలాగ గుంపులు గుంపులుగా అరుస్తూ పనికిమాలిన వేదాలు మంత్రాలు చదువుతూ ఉంటారు.ఇలా అరవడం మూలంగా గొంతు నొప్పి రావడమే కాని ఎటువంటి ఉపయోగం ఉండదు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
వేము పాలువోసి ప్రేమతో బెంచిన
చేదువిరిగి తీపజెందబోదు
ఓగు నోగెగాక యుచితజ్ఞు డెటులౌను
విశ్వదాభిరామ! వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
వేప చెట్టుకి పాలు పోసి పెంచినప్పటికి చేస్దు విరిగి తీపెక్కదు. అదే విధంగా చెడ్డవాడు చెడ్డవాడే కాని మంచివాడు కాలేడు. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
వేయి విధములమర వేమన పద్యముల్
అర్థమిచ్చువాని నరసి చూడ
చూడ చూడ బుట్టు చోద్యమౌ జ్ఞానంబు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
ఈ పద్యం వేమన్న పద్యాల్లో ఉన్నా వేమన్న పద్యాల గురించి ఇది లోకంలోని వాడుక అయి ఉంటుంది. బ్రౌన్ కూడా ‘వేయి విధములను’ అన్నాడు.'చూడ చూడ బుట్టు చోద్యమౌ జ్ఞానంబు'ను అని వ్యాఖ్యానించాడు. ఈ లక్షణం వల్ల వేమన విలక్షణమైన మహాకవిగా, విశిష్టమైన ప్రజాయోగిగా విలసిల్లుతున్నాడని భావించవచ్చు.
‘మేడపైనా అలపైడి బొమ్మ/ నీడనే చిలకమ్మా’ అన్నాడు దేవదాసులో సినీకవి. దీనిని ఆ రోజుల్లో తాగుబోతు వ్యక్తావ్యక్తాలాపనగా భావించేవారు. కొందరు వేదాంతార్థాల్ని కూడా వెతికేవారు. తరువాత ఎప్పుడో సీనియర్ సముద్రాల ఎక్కడో మాట్లాడుతూ ‘మేడపైన అలపైడి బొమ్మ’ అంటే పార్వతి అనీ, ‘నీడలో చిలకమ్మా’ అంటే చంద్రముఖి అని కథాపరంగా గుట్టు విప్పాడు. అవాంతర సందర్భంగా ఈ ప్రసక్తిని ఇక్కడ తీసుకొచ్చాడు.
ఇక వేమన పద్యంలో ‘మేడ’ ఏమిటి? మానవ శరీరమా? అయితే ‘మెచ్చుల పడుచు’ నాలుక కావాలి. నాలుక పలుకునకు ప్రతీక గదా! మంచి వాక్కుల్లో మంచి భావమే ఉంటుంది. ఆ భావమే మోక్షానికి సాధనమవుతుంది.
లేదా మేడ ఆకాశం కావొచ్చు. ఆకాశానికి శబ్ద గుణముంటుంది. మేఘధ్వని శబ్దమే. దీని గురించి వేదాల్లో కూడా వర్ణన ఉంది. మేఘాల్లోని మెరుపే మెచ్చుల పడుచు. భాషా వాఙ్మయమే భావం. ఆ భావం నుండే పరలోకానుభవం కలుగుతుంది. ఇలా ఒకటి రెండు ప్రయత్నాలు. అప్పటివరకు దీని గురించి అసలు సారాంశం చెప్పగలిగే జ్ఞాని కోసం ఎదురుచూద్దాం. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
బందెతాళ్ల దెచ్చి బంధించి కట్టంగ
లింగడేమి దొంగిలించినాడొ
ఆత్మలింగమేల నర్పించి చూడరో
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
లింగాన్ని కట్టుకున్నారేమి? అరె! కట్టుతాళ్లతో గుచ్చి దొంగలాగ బంధించి మెడలో కట్టుకున్నారేమి? లింగడు (అంటే శివుడు) ఏం దొంగతనం చేశాడని! బాహ్య లింగాన్ని పట్టుకోవడం మాని భావలింగాన్ని ఆరాధించడం మంచిది కదా! అని ఆనాటి ఆరాధ్య శైవులను వెక్కిరిస్తున్నాడు వేమన. సాధారణ శిలాలింగమైతే ఎప్పుడో ఒకప్పుడు తెగిపోవచ్చు. ఆత్మలింగమైతే ఎడబాయకుండా తనతోనే ఉంటుందని వీరశైవం శైవం నుంచి వచ్చిన ఒక శాఖ. పండితారాధ్యుడు స్థాపించిన ఆరాధ్య సంప్రదాయం వీరశైవంలోని మరో అవాంతర శాఖ. ఆరాధ్యులు మెడలో లింగకాయ ధరించినా వీరశైవుల్లా వర్ణాశ్రమ ధర్మాన్ని నిరాకరించరు. వీరశైవులు దర్శనపరంగా శివ విశిష్టాద్వైతులు. అయితే మాయావాదాన్ని అంగీకరించరు.
వీరశైవంలో స్థలం, లింగం, అంగం అనేవి ముఖ్యమైన మాటలు. లింగం అంటే జీవుల పట్ల జాలితో లింగరూపం ధరించిన ఉపాస్య దేవత. అంగం అంటే దేవుడు. లింగం కూడా మూడు రకాలు. 1. ప్రాణలింగం. దీనికి రూపం ఉంటుంది. 2. ఇష్టలింగం. ఇది అర్చించుకునే సౌకర్యాన్ని కలిగిస్తుంది. 3. ఇక భావలింగం అంతర దృష్టికి మాత్రమే కనిపిస్తుంది. వేమన్న మాట్లాడుతున్నది దీని గురించే!
వీరశైవంలో మానవ శరీరంతో లింగానికి అభేదాన్ని కల్పించారు. అంటే అంగానికీ లింగానికీ అద్వైతం సూచించబడింది. జీవుడు తన అవధులన్నింటినీ తొలగించుకొని, తనలోనే ఒక నిరవధిక మహాతత్వాన్ని సాక్షాత్కరింపజేసుకోవాలంటున్నాడు వేమన. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
వేరుపురుగు చేరి వృక్షంబు జెఱచును
చీడపురుగు చేరి చెట్టు చెఱచు
కుత్సితుండు చేరి గుణవంతు చెఱచురా
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
ఓ వేమనా! ఓ మహా వృక్షమును అడుగు భాగమున చేరిన వేఱు పురుగు ఆ వృక్షమును చంపివేయును. ఒక చీడ పురుగు ఆ చెట్టును నాశనం చేయును. అలాగే దుర్మార్గుడు మంచివారిని చెదగొట్టును కదా! అని భావం. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
వేలకొలది భువిని వేషముల్ దాల్తురు
ప్రాలుమాలి బువ్వఫలముకొఱకు
మేలుకాదు; మదిని మిన్నందియుండుము
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
ఈ లోకములో కూటి కొరకు, కోటి వేషాలు వేస్తారు జనులు.ఇటువంటివన్ని తృప్తిలేని జీవితాలు. ఎన్ని పనులుచేసినా వీరికి తృప్తి ఉండదు. అది మన మనసులో ఉంటుందని తేలుసుకోలేరు, మూర్ఖులు. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
వేషభాష లింక గాషాయ వస్త్రముల్
బోడినెత్తి లొప్ప బొరయుచుంద్రు
తలలుబోడులైన దలపులు బోడులా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
వేషభాషలు మార్చి, కాషాయ బట్టలు ధరించి తలలకు గుండు కొట్టించుకుని యోగులమని చెప్పుకుని తిరుగుతుంటారు. తలలు బోడిగా ఉన్నంత మాత్రాన మనస్సులో ఉన్న కోరికలు బోడిగా ఉంటాయా ఏమిటి. నిజమైన యోగత్వం కోరికలని త్యజించినప్పుడే కలుగుతుంది. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
వేషభాష లెరిగి కాషాయవస్త్రముల్
గట్టగానె ముక్తి గలుగబోదు
తలలు బోడులైన తలుపులు బోడులా
విశ్వదాభిరామ! వినుర వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
వేష భాషలు నేర్చుకొని కాషాయ బట్టలు కట్టినంత మాత్రాన మోక్షమురాదు. తలలు చేసినంత మాత్రాన అతని మనసు బోడిది కాదుకదా! | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
వేసరపు జాతికానీ
వీసము దాజేయనట్టి వ్యర్ధుడు కానీ
దాసికొడుకైనం గానీ
కాసులుగలవాడె రాజుగదరా సుమతీ | ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
తక్కువజాతి వాడైననూ, కొంచెమైన తెలివిలేని ప్రయోజనము లేనివాడైననూ, దాసీదాని కొడుకైననూ డబ్బు గలవాడు గొప్పవాడుగా నాయకుడుగా పేరుపొందుతూ ఉంటాడు.కోట్లుంటేనే కోటలో పాగా వెయ్యగలడు | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
వ్యాధి కలిగెనేని వైద్యుని చేతను
మందు తినకకాని మానదెందు
చెంత దీపమిడక చీకటి పాయునా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
వచ్చిన రోగాన్ని కుదుర్చుకోవడానికి మందు తినాలి. చీకటిని పోగొట్టుకోవడానికి దీపము కావాలి. అలానే మనలో ఉన్న అఙానాన్ని నిర్మూలించడానికి విద్య కావాలి. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
వ్యాధి పీడితంబు వ్యసన సంతాపంబు
దుఃఖసంభవమున దొడరు భయము
లేనివారలుండ రేనాటికైనను
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
రోగం రాని వారు, వ్యసనము లేని వారు, భయము లేని వారు ఈ లోకములో ఎవ్వరూ ఏనాడు లేరు. ఎవరైనా వీటిలో ఒకటైనా తమకు లేదని చెబుతున్నారంటే అది అబద్దమే. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
శక్రసుతు గాచుకొఱకై
చక్రము చేపట్టి భీష్ము జంపఁగ జను నీ
విక్రమ మేమని పొగడుదు
నక్రగ్రహ సర్వలోక నాయక కృష్ణా! | ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
కృష్ణా! అర్జునుడు, భీష్ముడు యుద్ధం చేస్తున్న సమయంలో భీష్ముని ధాటికి తాళలేకపోతున్న అర్జునుడిని రక్షించడానికి నువ్వు చేతిలో చక్రాయుధాన్ని ధరించి పరాక్రమాన్ని ప్రదర్శించావు. అటువంటి నిన్ను వర్ణించటం ఎవరితరమూ కాదు.
కురుక్షేత్ర యుద్ధంలో ఎట్టిపరిస్థితుల్లోనూ ఆయుధం ముట్టుకోనని చెప్పిన శ్రీకృష్ణుడు తనకు ఇష్టుడైన అర్జునుడిని రక్షించడం కోసమని రథం మీద నుంచి ఒక్క దూకు దూకి చక్రాయుధాన్ని చే తబట్టి భీష్ముడి మీదకు బయలుదేరతాడు. అర్జునుడి మీద ఉన్న ప్రేమతో తన మాట తానే మర్చిపోయాడు. కృష్ణునికి అర్జునుడంటే అంత ప్రీతి. ఆ విషయాన్ని కవి ఈ పద్యంలో వివరించాడు. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
శతభిషగాఢ్యుఁడ్యున్ సతత శంభువతంసము నయ్యు, నోషధీ
తతులకు నాథు డయ్యును, సుధారససేవధి యయ్యుఁ, దారకా
పతి దనరాజయక్ష్మభవబాధలఁ బాపగ నోపఁ డక్కటా
హతవిధికృత్య మెవ్వనికినైన జగంబున దాటవచ్చునే | ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి అర్ధము:
శతభిష అంటే నూరుగురువైద్యులు, నక్షత్రముపేరు.
చంద్రుని వెంట శతభిష నక్షత్రం ఉంటుందని దాన్నే
నూరుమంది వైద్యులు ఆయనతో ఉంటారని అర్థం.
అలాగే చంద్రుడు శివుని తలపై అలంకృతుడై ఉంటాడు.
ఓషధులకు రాజు, అమృతానికి నిధి, అయినప్పటికి
తనకు వచ్చిన క్షయరోగము తప్పినదా తప్పలేదుకదా
దైవ విధిని దైవనిర్ణయాన్ని దాటడానికి ఎంతటివారికి కూడ
సాధ్యంకాదు అని దీనిభావం. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
శాంతమె జనులను జయము నొందించును
శాంతముననె గురుని జాడ తెలియు
శాంత భావమహిమ జర్చింపలేమయా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
శాంతముగా ఉండడం వలననే జనులకు విజయము లభిస్తుంది. శాంతముగా ఉండటం వలనే తగినె గురువు జాడ తెలుస్తుంది. శాంతము మూలంగానే సకల కార్యాలు నెరవేరుతాయి. అసలు శాంతము యొక్క మహిమ వర్ణింపలేనిది. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
శిరమున రత్నకిరీటము
కరయుగమున శంఖచక్ర ఘన భూషణముల్
ఉరమున వజ్రపు బతకము
సిరినాయక యమర వినుత శ్రీహరి కృష్ణా | ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి భావము:
తలమీద రత్నకిరీటము,చేతులలో శంఖచక్రాలు ధరించి గుండెమీద వజ్రపు పతకము వ్రేలాడు చుండగా దేవతలచేత పూజలందుకుంటూ లక్ష్మీ నాయకుడవైన శ్రీహరీ కృష్ణా వందనం.కృష్ణ శతక పద్యం. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
శిలల జూచి నరులు శివుడని భావింత్రు
శిలలు శిలలెకాని శివుడు కాడు
తనదులోన శివుని దానేల తెలియడో
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
రాళ్ళని చూసి మానవులు శివుడని భావిస్తారు. రాళ్ళు రాళ్ళే కాని శివుడు కాదు. అసలు తమ లోపల దాగి ఉన్న శివుడుని ఎందుకు గుర్తింపలేకపోతున్నారో? | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
శిలలు దేవతలని స్థిరముగా రూపించి
మంటిపాలెయైన మనుజులెల్ల
మంటిలోని రాళ్ళ మదిలోన దెలియరు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
శిలలను పూజిస్తూ దేవతలని నమ్మిన వారు చివరకు మట్టిలో కలిసిపోతారు కదా! కాని ఆ మట్టిలోనే దేవుడున్నాడని తెలుసుకోలేకపోతున్నారు. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
శిష్య వర్గమునకు శివు జూప నేఱక
కాని మతములోన గలుపునట్టి
గురుని నరసిచూడ గ్రుడ్డెద్దు చేనురా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
తన దగ్గరకు ఙానం కోసం వచ్చిన శిష్యులకు శివతత్వము తెలుపక అన్య మతాలలోకి మార్చాలని చూస్తుంటారు. అలాంటి గురువులను నమ్ముకుంటే గుడ్డెద్దు చేలో పడినట్టె. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
శుకముల్ కింశుకపుష్పముల్ గని ఫలస్తోమం బటంచున్సము
త్సుకతం దేరఁగఁ బోవు నచ్చట మహా దుఃఖంబు సిద్ధించుఁ; గ
ర్మకళాభాషలకెల్లఁ బ్రాపులగు శాస్త్రంబు ల్విలోకించువా
రికి నిత్యత్వమనీష దూరమగుఁజూ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! చిలుకలు ఎర్రని మోదుగుపూవులను పండ్ల గుత్తులనుకొని మిగుల ఆసక్తితో ఎప్పుడెప్పుడవి తిందుమా అను తహతహతో పాటుతో వానిని తెచ్చుకొనపోవును. కాని పండ్లు లభించక పోగా మరియొక కష్థము సిద్ధించును. అట్లే కర్మానుష్థానము బోధించు వేదాది విద్యలను వానికి తోడుగ శాస్త్రములను అధ్యయనము చేయువారికి నీ అనుగ్రహము కలుగదు. కర్మల ననుష్ఠించుటకు ఫలముగ వీరికి అశాశ్వతమగు స్వర్గాది లోకసుఖములు పునః పునర్జన్మలొందుచున్నారే కాని నిన్ను నిత్యమని తెలిసికొనక నీకయి సాధనము చేయుట దానిని సాధించుటయు జరుగదుకదా. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
శుద్దిదృష్టిలేక శుక్రునంతటివాడు
పట్టలేక మనసు పారవిడిచి
కన్నుపోవ బిదప గాకి చందంబున
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
మనకి దానగుణముండాలి. పైగ ఎవరైనా దానము చేస్తుంటే వారిని అభినందించాలి కాని అడ్డుపడకూడదు. బలి చక్రవర్తి దానము చేస్తుంటే అడ్డుపడిన శుక్రాచార్యునికి ఒక కన్ను పొయినట్టె ఎవరైనా దానము చేస్తుంటే అడ్డుపడిన వారికి ఎదో ఒక నష్టం కలుగక తప్పదు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
శుభముల నందని చదువును
నభినయమును రాగరసము నందని పాటల్
గుభగుభలు లేని కూటమి
సభమెచ్చని మాటలెల్ల జప్పన సుమతీ | ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
అభినందనలు పొందని చదువు,సరైనరాగముతో నలుగురుమెచ్చని పాటలు,కబుర్లులేని పదుగురికలయిక,సభలోవారు మెచ్చుకోనివక్తల ఊకదంపుడు ఉపన్యాసాలు విలువలేనివిఅంటున్నాడు కవిబద్దెన సుమతీశతకపద్యంలో | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
శ్రీ భామినీ మనోహరు
సౌభాగ్యదయాస్వభావు సారసనాభున్
లో భావించెద; నీకున్
వైభవము లోసంగుచుండ వసుధ కుమారా! | ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
ఓ కుమారా! శ్రీ లక్ష్మీనాథుడును, సంపదయు, ప్రేమయు రూపంగా కల వాడును అగు శ్రీ మహావిష్ణువును నీకెల్లప్పుడును సకల ఐశ్వర్యములను ఇచ్చునట్లుగా నా మనస్సునందు తలంచుచున్నాను. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
శ్రీ రఘురామ చారుతులసీ దళధామ శమక్షమాది శృం
గార గుణాభిరామ త్రిజగన్నుత శౌర్య రమాలలామ దు
ర్వార కబంధరాక్షస విరామ జగజ్జన కల్మషార్ణవో
త్తారకనామ భద్రగిరి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
శ్రీరఘువంశ తిలకుడు, పవిత్ర తులసీమాలలు ధరించినవాడు, శాంతి, ఓర్పు వంటి సుగుణాల కోవిదుడు, మూడు లోకాల వాసులు కొనియాడదగిన శౌర్యపరాక్రమాలను ఆభరణాలుగా గలవాడు, కబంధుడు వంటి ఎందరో రాక్షసులను హతమార్చినవాడు, ప్రజల పాపాలను ఉద్ధరించేవాడు, దయసాగరుడు.. ఆ రామచంద్రమూర్తి ఎంత గొప్పవాడో కదా. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
శ్రీ రుక్మిణీశ కేశవ
నారద సంకీతలోల నగధర శౌరీ
ద్వారక నిలయ జనార్ధన
కారుణ్యము తోడ మమ్ము గాపుము కృష్ణా! | ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి భావము:
ఓ శ్రీకృష్ణా! నువ్వు రుక్మిణీ దేవికి భర్తవు. పరమేశ్వరుడవు. నారద మహర్షి చేసే గానమునందు ఆసక్తి ఉన్నవాడివి. గోవర్థనమనే కొండను ఎత్తినవాడివి. ద్వారకానగరంలో నివసించినవాడవు. జనులు అనే రాక్షసులను చంపినవాడవు. ఇన్ని విధాలుగా గొప్పవాడివయిన నీవు మావంటి మానవులను దయతో రక్ష్మించుము.
శ్రీకృష్ణుని గురించిన సమాచారాన్ని కవి ఈ పద్యంలో ఎంతో అందంగా వివరించాడు. ఆయనను మనం ఎందుకు పూజించాలో తెలియచేయడానికి శ్రీకృష్ణుడిలో దైవలక్షణాలను కేవలం నాలుగు వాక్యాలలో ఎంతో సులువుగా తెలియచేశాడు. వేమన, సుమతీ శతకాల తరవాత అంతే తేలికగా ఉన్న శతకం శ్రీకృష్ణశతకం. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
శ్రీ శైలేశు భజింతునో యభవుంగాంచీ నాధు సేవింతునో
కాశీవల్లభుఁ గొల్వంబోదునొ మహా కాళేశుఁ బూజింతునో
నాశీలం బణువైన మేరు వనుచున్ రక్షింపవే నీ కృపా
శ్రీ శృంగారవిలాసహాసములచే శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావం:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! నేను శ్రీశైలమునకు పోయి మల్లికార్జునుని సేవింతునా! కాంచీనగరము పోయి అభవుడగు (శివుడు) ఏకామ్రేశ్వరుని ఆరాధింతునా! కాశీ నగరము పోయి విశ్వేశ్వరుని సేవింతునా! ఉజ్జయినీ నగరమునకు పోయి మహాకాలేశుని ఆరాధింతునా! అనగా ఇట్టి క్షేత్రములకు పోయి అందలి దేవతలను సేవించవలయునని నేను అనుకొనుట లేదే. ఈ కాళహస్తియందే యుండి నిన్నొక్కనినే సేవించుచున్నానే. ఇట్టి ఏకాంతభక్తుడునగు నాయందు నీపై భక్తి అను శీలము అణుమాత్రమే ఐనను మహామేరువుగా భావించి నాపై నీ కృప ప్రసరింపుము. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
శ్రీగల భాగ్యశాలిఁగడుఁ జేరఁగ వత్తురు తారు దారె దూ
రాగమన ప్రయాసమున కాదట నోర్చియునైన నిల్వ ను
ద్యోగము చేసి; రత్ననిల యుండని కాదె సమస్త వాహినుల్
సాగరు జేరుటెల్ల ముని సన్నుత మద్గురుమూర్తి భాస్కరా! | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావము:
ఓ సూర్యభగవానుడా! సముద్రం విలువైన రత్నాలను కలిగి ఉన్న కారణంగా నదులన్నీ సముద్రంలో కలవటానికి ఉత్సాహం చూపుతాయి. అదేవిధంగా సామాన్య మానవులు తమకు కలిగిన నష్టాలనుంచి బయటపడటం కోసం ధనవంతుని ఆశ్రయిస్తారు. ఇది సృష్టి ధర్మం.
ఆపదలో ఉన్నప్పుడు ఆ ఆపదను తీర్చగలవానిని ఆశ్రయిస్తే ఉపయోగం ఉంటుంది. అలా కాక మరో ఆపదలో ఉన్నవారిని ఆశ్రయించటం వల్ల ప్రయోజనం ఉండదు. నదులన్నీ సముద్రంలోనే చేరటానికి కారణం, సముద్రుడు రత్నాకరుడు కావటమే. అంటే ఎప్పుడైనా సరే మన కంటె అధికస్థాయిలో ఉన్నవారినే ఆశ్రయించాలి. విద్యలో సందేహాలు కలిగినప్పుడు పండితులను ఆశ్రయిస్తే సందేహనివృత్తి లభిస్తుంది. అంతేకాని చదువురాని అజ్ఞానిని అడగటం వల్ల ఉపయోగం ఉండదని కవి ఈ పద్యంలో వివరించాడు. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
ఎంత సేవచేసి యేపాటు పడినను
రాచమూక నమ్మరాదురన్న
పాముతోడిపొందు పదివేలకైనను
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
ఎంత సేవ చేసి ఎటువంటి కష్టాలు పడిన, రాజులైనట్టి వారికి విశ్వాసం ఉండదు. మనయందు చిన్న అనుమానం రాగనే ముందు వెనుకలు ఆలొచించకుండా శిక్షిస్తారు. వారితో స్నేహం పాముతో పొత్తులాంటిధి. ఎంత స్నేహమున్న అది కాటువేస్తుంది కదా. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
శ్రీధర మాధవ యచ్యుత
భూధర పురుహూత వినుత పురుషోత్తమ నీ
పాదయుగళంబు నెప్పుడు
మోదముతో న మ్మినాడ ముద్దుల కృష్ణా! | ఇచ్చిన కృష్ణ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
లక్ష్మీదేవిని హృదయం మీద నిలిపినవాడా, శ్రీలక్ష్మికి భర్తయైనవాడా, శాశ్వతుడవైనవాడా, దేవేంద్రునిచేత స్తోత్రం చేయబడినవాడా, భూదేవిని ధరించినవాడా, పురుషులయందు పరమశ్రేష్ఠుడవైనవాడా, ముద్దులు మూటగట్టే రూపం కలవాడా, ఓ శ్రీకృష్ణా, నీ రెండు పాదాలను నిరంతరం సంతోషంతో నమ్మి ఉన్నాను. అటువంటి నన్ను రక్షించు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
శ్రీరఘువంశతోయధికి శీతమయూఖుడవైననీపవి
త్రోరుపదాబ్జముల్ వికసితోత్పల చంపకవృత్తమాధురీ
పూరితవాక్ప్రసూనముల బూజలొనర్చెద చిత్తగింపుమీ
తారకనామ భద్రగిరి దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి భావం:
రామా!రఘువంశమునకు చంద్రుడువంటివాడవైన నీపాదపద్మాలపై మధురమైన ఉత్పలము,చంపకముఅనెడిపద్యాలతోపూజచేసెదనుస్వీకరింపుము.గోపన్న | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
శ్రీరమ సీతగాగ నిజసేవకబృందము వీరవైష్ణవా
చారజనంబుగాగ విరజానదిగౌతమిగా వికుంఠము
న్నారయ భద్రశైలశిఖరాగ్రముగాగ వసించుచేతనో
ద్దారకుడైనవిష్ణుడవు దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
లక్ష్మీదేవిసీతగా నీసేవకులుభక్తబృందముగా విరజానదిగోదావరిగా వైకుంఠమే భద్రాచలముగా రామా!మమ్మల్నికాపాడేందుకుఅవతరించావుగోపన్న | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
శ్రీరాముని దయచేతను
నారూఢిగ సకల జనులునౌరాయనగా
ధారాళమైననీతులు
నోరూరగ చవులువుట్ట నుడివెద సుమతీ! | ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
మంచిబుద్ధిగలవాడా! మీకు కొన్ని నీతులు చెబుతాను, వినండి. ఈ నీతులు నేను చెబుతున్నానంటే అందుకు నా ఇష్టదైవమైన శ్రీరాముని అనుగ్రహమే కారణం. నేను చెప్పబోయేవన్నీ రానున్న కాలంలోనూ ప్రసిద్ధికెక్కుతాయి. అవి ఎవరూ అడ్డుచెప్పలేని ఉత్తమమైనవి. ఒకటి వింటే మరొకటి వినాలనిపించేలా ఉంటాయి. ఎంతో ఉపయోగకరమైనవి కూడా. ఈ నీతులు విన్నవారు చెప్పే విధానం బాగుంది అని ఆశ్చర్యపోతారు.
ఇది బద్దెన రచించిన సుమతీ శతకంలోని మొట్టమొదటి పద్యం. శతకం కాని, ఏదైనా కావ్యం కాని రాసేటప్పుడు మొదటి పద్యాన్ని సర్వసాధారణంగా శ్రీ తో మొదలుపెడతారు. అలాగే మొట్టమొదటి పద్యంలో దైవస్తుతి ఉంటుంది. బద్దెన రాసిన ఈ శతకంలో ప్రతిపద్యం చివర సుమతీ అనే మకుటం వస్తుంది. బద్దెన పద్యంలో తన పేరును పెట్టుకోకుండా రాశాడు ఈ శతకాన్ని. ‘సుమతీ’ అంటే ‘మంచి బుద్ధికలవాడా!’ అని అర్థం. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
శ్రీవిద్యుత్కలితా జవంజవమహాజీమూతపాపాంబుధా
రావేగంబున మన్మనోబ్జసముదీర్ణత్వంబుఁ గోల్పోయితిన్
దేవా! మీకరుణాశరత్సమయమింతేఁ జాలుఁ జిద్భావనా
సేవం దామరతంపరై మనియెదన్ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా నా మనస్సునకు మూలరూపము అగునది నా అంతఃకరణము. దానికి ఆశ్రయమగునది నా హృదయపద్మము. అది సహజముగ చక్కగ వికసించు స్వభావము కలదియే. అది నాస్వభావముచేతను, నీయందు కల భక్తిచేతను, సాధనబలముచేతను మరింతగా వికాసము నొందసాగినది. ఇంతలో సంపదలు అనెడు మెఱపులతో కూడి సంసారము అనెడు మహామేఘములు క్రమ్మసాగినవి.
నేను ఎరిగియో ఎరుగకయో చేసిన పాపములు అనెడు వర్షజలధారలు ఆ మేఘములనుండి వేగముగా పడనారంభించినవి. వాని తీవ్రతచేత నా హృదయపద్మము చినిగి చిల్లులు పడ నారంభించినది. ఇంతవరకు ఆ పద్మమున కలిగిన వికాసము అంతయు నిరుపయోగము అయినది. దేవా! ఇట్టి స్థితిలో నాపై నీ కరుణ ఏ కొంచెము ప్రసరించినను చాలును. దాని ప్రభావమున నేను విమలఙ్ఞానరూపుడ వగు నీ తత్వమును భావన చేయుచు అదియే నీకు నేను చేయు సేవ కాగా అది ఎడతెగక సమృధ్ధినందుచుండ నా జీవనమును సాగింతును. కనుక నాయందు లేశమయిన కరుణ చూపుము. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
శ్రుతులభ్యాసముచేసి శాస్త్రగరిమల్ శోధించి తత్త్వంబులన్
మతి నూహించి శరీర మస్థిరము బ్రహ్మంబెన్న సత్యంబు గాం
చితి మంచున్ సభలన్ వృధావచనము ల్చెప్పంగనే కాని ని
ర్జితచిత్తస్థిర సౌఖ్యముల్ దెలియరో శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! కొందరు వేదములను, ఉపనిషత్తులను, శాస్త్రములను అధ్యయనము చేయుదురు. అట్లద్యయనము చేసి అవి ప్రతిపాదించిన గొప్ప తత్వస్వరూపమును తమ బుధ్ధితో బాగుగా ఊహ చేయుదురు. అట్టి అధ్యయన ఫలముగ వారు సభలయందు శరీరము అశాశ్వతము, బ్రహ్మతత్వము మాత్రమే సత్యము, శాశ్వతమను విషయములను చూచినట్లుగ పఠించుదురు, వాదించుదురు, ప్రవచనములు చేయుదురు. ఇది అంతయు నిష్ప్రయోజనము. వీరు ఇంత చేసియు, తమ చిత్తవృత్తులను జయించుటచే కలుగు స్థిరసౌఖ్యానందానుభవమును ఎరుగజాలకున్నరు కదా! | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
సంతోషించితినిఁ జాలుంజాలు రతిరాజద్వారసౌఖ్యంబులన్
శాంతిన్ బొందితిఁ జాలుఁజాలు బహురాజద్వారసౌఖ్యంబులన్
శాంతిం బొందెదఁ జూపు బ్రహ్మపదరాజద్వారసౌఖ్యంబు ని
శ్చింతన్ శాంతుఁడ నౌదు నీ కరుణచే శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావం:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! నేనింతవరకు రతిరాజగు మన్మధ రాజ ద్వారమువద్ద కామసుఖములకై యత్నములు చేసి ఎంతోకొంత సుఖించితిని. ఇక అవి చాలు చాలును. అనేక రాగుల ద్వారములవద్ద ఆశ్రయము లభించుటచే సౌకర్యములద్వారా ఎంతోకొంత శాంతి కలిగినది. ఆ సౌఖ్యములు చాలును. ఇకమీదట పరబ్రహ్మపదమను రాజుగారి ద్వారమున కలుగు సౌఖ్యము (మోక్షము) కోరుచున్నాను. నాకు ఆ అనుభవము చూపుము. దానిని అనుభవించి శాశ్వతమగు శాంతిని పొందెదను. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
సంపదలు కల్గుతరి మహాజనుల హృదయ
మభినవోత్పల కోమలంబగుచు వెలయు
నాపదలు వొందు నప్పుడు మహామహీధ
రాశ్మ సంఘాత కర్మశంబై తనర్చు | ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
మహాత్ముల హృదయాలు సంపదలు, సంతోషాలు కలిగినప్పుడు పూవు వలె మెత్తగా ఉంటాయి. ఆపదలలో చిక్కుకున్న వేళ, కొండల యొక్క రాతిబండ వలె వారి హృదయములు కఠినమగును. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
సంపద్గర్వముఁ బాఱఁద్రోలి రిపులన్ జంకించి యాకాంక్షలన్
దంపుల్వెట్టి కళంకము ల్నఱకి బంధక్లేశదోషంబులం
జింపుల్సేసి వయోవిలాసములు సంక్షేపించి భూతంబులం
జెంపల్వేయక నిన్నుఁ గాననగునా శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! నిన్ను సాక్షాత్కారము చేసికొనవలెననిన ఈ ముఖ్యసాధనములు కావలయును. మానవుడు తనకు సంపదలున్నను వానివలన గర్వము నందరాదు. కలిగిన గర్వమును పారద్రోలవలయును. కామము, క్రోధము, లోభము మోహము మదము మత్సరము మొదలైన అంతఃశత్రువులు తన జోలికి రాకుండునట్లు వానిని భయపెట్టవలెను. ప్రాపంచిక సుఖముల వలన కలుగు ఆకాంక్షలనే తంపులు పెట్టి వానిని దగ్ధము చేయవలహును. చిత్తక్లేశముల మూలములగు అంతఃకరణవృత్తిదోషములన్నింటిని ముక్కలు చేయవలెను. వయోవిలాసములచే కలుగు వికారములు సంక్షేపించి నశింపజేయవలెను. పంచతన్మాత్ర విషయములను తమ తమ జ్ఞానేంద్రియములతో అనుభవింప వలెనను వాంఛలకి చెంపలు వేయవలెను. వానియందు విరక్తి నందవలయును. ఇటువంటి సాధనసంపత్తితో కూడిన చిత్తముతో నిన్ను ఆరాధించినవారు మాత్రమే నీ తత్వమును ఎరిగి నిన్ను దర్శించగలుగును. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
సకల జీవములను సమముగా నుండెడి
యతని క్రమము దెలియు నతడె యోగి
అతడు నీవెయనుట నన్యుండు కాడయా!
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
ఈ భూమి మీద ఉన్న సమస్త ప్రాణులను ఒకే దృష్ఠితో చూడగలిగిన వాడే నిజమైన యోగి. అన్నిటిలోను ఉన్నది ఒకే బ్రహ్మమని అదే బ్రహ్మము నీలో కూడ ఉన్నదని గ్రహింపుము. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
సకల విద్యలందు సంపన్నులైయున్న
నట్టివారు పరిచయమున జౌక
పెరటిచెట్టు మందు పరికింప మెచ్చరు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
పెరటిలో ఉన్న చెట్టు ఎలగైతే మందుగా పనికిరాదో, అలాగే బాగా పాండిత్యమున్న వారు మనకు దగ్గరివారైతే, వారి యందు వారి పాండిత్యమందు మనకు చులకన భావము కలుగుతుంది. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
సకల విద్యలగని సంతోషపడవచ్చు
చేయిచాచి కాసు నీయలేడు
చెలగి యొరులకైన జెప్పవచ్చునుకాని
తాను చేయలేడు ధరణి వేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
మనకొచ్చిన సకల విద్యలు చూపిస్తే అవి చూసి లోభి ఆనందిస్తాడు కాని ఒక్క రూపాయి కూడ దానం చేయడు. దానం చేయడం ఉత్తమం, మంచి పని అని అందరు తెగ చెపుతారు కాని అది ఆచరించడం చాలా కష్టం. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన నరసింహ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
సకల విద్యలు నేర్చి సభ జయింపగవచ్చు, శూరుడై రణమందు బోరవచ్చు,
రాజరాజైన పుట్టి రాజ్యమేలగవచ్చు, హేమ గోదానంబు లియ్యవచ్చు,
గగనమందున్న చుక్కల నెంచగావచ్చు, జీవరాసుల పేర్లు చెప్పవచ్చు,
నష్టాంగయోగంబు లభ్యసించవచ్చు, కఠినమౌ రాల మ్రింగంగవచ్చు,
తామరసగర్భ హరపురంధరులకైన
నిన్ను వర్ణింప దరమౌనె నీరజాక్ష!
భూషణ వికాస! శ్రీధర్మపుర నివాస!
దుష్టసంహార! నరసింహ! దురితదూర! | ఇచ్చిన నరసింహ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
విద్యలన్నీ నేర్చి సభలను మెప్పించవచ్చు. శూరులమై పోరాడవచ్చు. రాజుగా పుట్టి రాజ్యాలను ఏలవచ్చు. బంగారం, గోవు వంటి దివ్యదానాలు చేయవచ్చు. ఆకాశంలోని చుక్కలనూ లెక్కించవచ్చు. భూమ్మీది జీవరాసుల పేర్లు చెప్పవచ్చు. అష్టాంగయోగాన్ని అభ్యసించవచ్చు. కఠిన శిలలను మింగవచ్చు. కానీ, నీ పరిపూర్ణ వర్ణన ఎవరికి సాధ్యం స్వామీ! | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
సకల శాస్త్రములను జదివియు వ్రాసియు
తెలియగలరు చావు తెలియలేరు
చావు దెలియలేని చదువుల వేలరా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
సకల శాస్త్రాలు చదివి, రాసి ఎన్నొ విషయాలు తెలుసుకోవచ్చు కాని చావుని గురించి మాత్రం తెలుసుకోలెరు. చావు గురించి తెలుపలేని చదువులు మనకెందుకు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
సకల శాస్త్రములను సంపుటంబులు వ్రాసి
చదువ నేర్చియైన జా వెఱుగదు
చవెఱుగని చదువు చదువంగ నేలనో?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
సకల శాస్త్రాలను సంపుటాలుగా వ్రాసి, చదువగలిగి ఉన్న ఙాని కూడ చావుని తెలుసుకోలేడు. ఎంత చదివినా చావుని తేలుసుకోలెనప్పుడు ఆ చదువులు చదివి లాభం ఏమిటి. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
సకలజనప్రియత్వము నిజంబుగగల్గిన పుణ్యశాలికొ
క్కొకయెడ నాపదైన దడవుండదు వేగమెపాసిపోవుగా
యకలుషమూర్తియైన యమృతాంశుడు రాహువుతన్ను మ్రింగినం
డకటకమానియుండడె దృఢస్టితినెప్పటియట్ల భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావం:
చంద్రునికళకొంతసేపు రాహువువల్లతగ్గినా తిరిగికాంతినిపొందినట్లు సద్గుణుడు ఆపదొచ్చినా కోలుకుంటాడు.భాస్కరశతకం. | 2 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
సకలతీర్ధములను సకలయఙంబుల
తలలు గొరిగినంత ఫలము గలదె
తలలు బోడులైన తలపులు బోడులా
విశ్వధాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
సకల యఙాలు చేసి, సకల తీర్ధాలు తిరిగి, గుండు కొట్టిచ్చుకున్నంత మాత్రాన పుణ్యం వచ్చేయదు. తలలు బోడిగా శుభ్రంగా ఉన్నట్లు ఏ ఆలొచనలు లేకుండా మనసు ఉండగలదా? | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
సత్యసూక్తి ఘటించు ధీజడిమ మాన్చు
గౌరమొసంగు జనులకు గలుషమడచు
గీర్తిప్రకటించు చిత్తవిస్ఫూర్తి జేయు
సాధుసంగంబు సకలార్ధ సాధనంబు | ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి అర్ధం:
సజ్జనులస్నేహము బుద్ధినివికసింపజేస్తుంది.ఎప్పుడూ నిజమే పలుకునట్లు చేస్తుంది.పాపాలను పోగొట్టిగౌరవాన్ని నిలబెట్టికీర్తినిస్తుంది.అదిచేయని మంచిలేదు.భర్తృహరి. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
సద్గోష్ఠి సరియు నొసగును
సద్గోష్ఠియె కీర్తిఁ బెంచు సంతుష్టిని నా
సద్గోష్ఠియె యొనగూర్చును
సద్గోష్ఠియె పాపములను జంపు కుమారా! | ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
ఓ కుమారా! సజ్జనులతో సహవాసము, మాట్లాడుట సంపదలను కలిగించును. కీర్తిని వృద్ధికి తెచ్చును, తృప్తిని కలిగించును, పాపములను పోగొట్టును. కాబట్టి సజ్జనులతో స్నేహము అవశ్యము చేయతగినది. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
సన్నుత కార్యదక్షుడొకచాయ నిజప్రభ యప్రకాశమై
యున్నపుడైన లోకులకు నొండొకమేలొనరించు సత్వసం
పన్నుడు భీముడాద్విజుల ప్రాణముకావడె ఏకచక్రమం
దెన్నికగా బకాసురునినేపున రూపడగించి భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
సాయముచేయువారు తామెట్లున్ననూచేస్తారు.బ్రాహ్మణ వేషములోనున్న భీముడు బకాసురునిచంపి ఊరివారిని కాపాడెనుకదా! | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
సపరమ దయానిధే పతిత పావననామ హరే యటంచు సు
స్థిరమతులై సదాభజన సేయు మహాత్ముల పాదధూళి నా
శిరమున దాల్తు మీరటకు జేరకుడంచు యముండు కింకరో
త్కరముల కానబెట్టునట దాశరథీ కరుణాపయోనిథీ! | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
నిన్నే నమ్మిన వారిపట్ల అత్యంత దయను కురిపించే వాడవు. పాపులను ఉద్ధరించే వాడవు. చెదరని మనసుతో, సుస్థిరంగా, భక్తిమీరా ‘హరీ’ అంటూ భజనలు చేసే మహాత్ముల పాదధూళిని నా తలపై వేసుకొంటాను. ఆ యమధర్మరాజు భటులను మాత్రం నా వైపు రావద్దని ఒక్కసారి ఆజ్ఞాపించు స్వామీ! | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
సరస దయాగుణంబుగల జాణమహిం గడునొచ్చియుండియుం
దరచుగవానికాసపడి దాయగవత్తురు లోకులెట్లనం
జెరకురసంబు గానుగను జిప్పిలిపోయినమీద బిప్పియై
ధరబడియున్నజేరవె ముదంబున జీమలుపెక్కు భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావము:
చెరకురసమంతాతీసి పడేసినపిప్పిమీదచీమలుచేరినట్లుగా దానముచేసేవారివద్దకు ధనముపోయినాలోకులుపోవుదురు.భాస్కరశతకం | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
సరసగుణ ప్రపూర్ణునకు సన్నపుదుర్గుణ మొక్కవేళయం
దొరసిన నిటునీకు దగునోయనిచెప్పిన మాననేర్చుగా
బురదయొకించుకంత తముబొందినవేళల జిల్లవిత్తుపై
నొరసిన నిర్మలత్వముననుండవె నీరములెల్ల భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి భావము:
నీళ్ళుబురదగాఉంటే ఇండుప[చిల్ల]గింజ గంధంకలిపితే స్వచ్చమైనట్లు గుణవంతుడు చేసినతప్పు దిద్దుకుంటాడు. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
సరసము విరసము కొరకే
పరిపూర్ణ సుఖంబు అధికబాధల కొరకే
పెరుగుట విరుగుట కొరకే
ధర తగ్గుట హెచ్చుకొరకే తథ్యము సుమతీ! | ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
ఏదైనా అతి పనికిరాదని పెద్దలు అన్నారు. ఒక్కోసారి విపరీతానికి పోతే, సరసం విరసానికి, పరిపూర్ణ సుఖం కూడా అధిక బాధలకు, నిలువునా పెరగడం విరగడానికి దారితీస్తాయి. ధరలు తగ్గుతున్నాయని సంతోషపడితే రాబోయే కాలంలో పెరగడానికే దీనినొక సూచనగా భావించాలన్నమాట. అందుకే, ఒదుగుతూ ఎదిగితే ఏ బాధా లేదన్నారు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
సరసుని మానసంబు సరసజ్ఞుడెరుంగును ముష్కరాధముం
డెరిగి గ్రహించువాడె కొలనేక నివాసముగాగ దర్దురం
బరయగ నేర్చునెట్టు వికచాబ్జ మకరంద సైక సౌరభో
త్కరము మిళిందమొందు క్రియ దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ! | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
దశరథుని కుమారుడైన రామా! దయ చూపడంలో సముద్రుని వంటివాడా! సరసుని (మంచి ఆలోచనలు ఉండటం) మనసును సరసజ్ఞుడు మాత్రమే అర్థం చేసుకుని, గ్రహించగలదు. అంతేకాని మూర్ఖుడయిన వాడు గ్రహించలేడు. నిరంతరం కొలనులోనే నివసించే కప్ప... వికసించిన పద్మాలలో ఉండే తేనెను గ్రహించలేదు. కాని దూరంగా తిరుగాడే తుమ్మెద మాత్రం ఆ మకరందాన్ని గ్రహించి, తుమ్మెద మీద వాలుతుంది. అదేవిధంగా నీ మహిమ నీ భక్తులకు మాత్రమే తెలుస్తుంది. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
సరివారిలోన నేర్పున
దిరిగెడు వారలకుగాక తెరవాటులలో
నరయుచు మెలగెడి వారికి
బరువేటికి గీడె యనుభవంబు కుమారా! | ఇచ్చిన కుమార శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
ఓ కుమారా! తనతో సమానమైన వారితో నేర్పున నడుచుకొనిన గౌరవము, కీర్తి లభించును. అంతేకాక దుష్టుల తోనూ, దొంగలతోనూ స్నేహం చేసినయెడల గౌరవము చెడి కీడు జరుగును. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
సలిలమ్ముల్ జుఖుకప్రమాణ మొక పుష్మమ్మున్ భవన్మౌళి ని
శ్చలబక్తిప్రపత్తిచే నరుఁడు పూజల్ సేయఁగా ధన్యుఁడౌ
నిల గంగాజలచంద్రఖండముల దానిందుం దుదిం గాంచు నీ
చెలువం బంతయు నీ మహత్త్వ మిదిగా శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధము:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! ఎవరు నీయందు నిశ్చలభక్తితో చుళుకప్రమాణము (అరచేతి గుంటెడు) జలముతో నీ శిరస్సును అభిషేకించి, నీ శిరస్సున ఒక పుష్పముతో అలంకరించి పూజించునో అతడు అట్టి పూజతో ధన్యుడగుచున్నాడు. వాడు ఈ లోకమునందు తన దేహావసానమున పరలోకమునందును గంగాజలమును చంద్రఖండమును పొందును. అట్లు వానికి ఇంద్ను అందును నీ చక్కదనము లభించును. నీ మహాత్మ్యము ఇటువంటిది. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
సవతితల్లి చొద సాకులు నెఱుపును
స్వంత తల్లివలెను సైప దెపుడు
వింతలడచి లోని విఙానమందరా
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
కన్న తల్లికి ఉండే ప్రేమ ఎప్పుడూ సవతి తల్లికి ఉండదు. సవతి తల్లి సాకులు చూపిస్తూ సాధిస్తూ ఉంటుంది. ఙానము మనకు స్వంత తల్లి వంటిది. మాయ సవతి తల్లి వంటిది. కాబట్టి సవతి తల్లి వంటి మాయను చేదించి సొంత తల్లి వంటి ఙానాన్ని చేరుకోవాలి. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
సాధు సజ్జనులను సంతరించినవాడు
ప్రజల సంతసంబు పరచువాడు
కదసి శాత్రవులను గరుణ జూచినవాడు
పాదుకొన్న ముక్తి పరుడు వేమా | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
కష్టములందున్న సజ్జనుల కాపాడువాడు, ప్రజలను సంతోషపెట్టువాడు, తనను చంపవచ్చిన విరోధి నైన కరుణించువాడు తప్పక ముక్తిని పొందగలడు. వేమన శతక పద్యం. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
సిరి దా వచ్చిన వచ్చును
సలలితముగ నారికేళ సలిలము భంగిన్
సిరి దా బోయిన బోవును
కరిమింగిన వెలగపండు కరణిని సుమతీ! | ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
కొబ్బరి కాయలోకి నీళ్లు ఎలా వచ్చి చేరుతాయో అలాగే రావాల్సిన వేళ సంపదలు వాటంతటవే వచ్చేస్తాయి. అదే విధంగా ఐశ్వర్యం పోవాల్సినరోజే కనుక వస్తే, ఏనుగు వెలగపండులోని గుజ్జును మాత్రమే ఎలాగైతే గ్రహించి వదిలేస్తుందో అలాగే సిరి చల్లగా వెళ్లిపోతుంది. కనుక, ఐశ్వర్యం పట్ల అనవసరమైన ఆశలు, భ్రమలు పెట్టుకోరాదు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
సిరిగల నాడు మైమరచి చిక్కిన నాడు దలంచి పుణ్యముల్
పొరిబొరి సేయనైతినని పొక్కిన గల్గునె గాలిచిచ్చుపై
గెరలిన వేళ దప్పికొని కీడ్పడు వేళ జలంబు గోరి త
త్తరమున ద్రవ్వినం గలదె దాశరథీ! కరుణాపయోనిధీ! | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
సత్కార్యాలు (మంచిపనులు) అనుకొన్న వెంటనే చెయ్యాలి. దైవభక్తి విషయంలోనూ అంతే. వృద్ధాప్యం వచ్చాక, అయ్యో ఒక్క పుణ్యకార్యమైనా చేయలేకపోయానే అని బాధపడితే ఏం ప్రయోజనం? గాలి ఎప్పుడైతే బాగా వీస్తుందో అప్పుడు దాని ప్రభావం వల్ల మంటలు పెరుగుతై. దాహం తీర్చుకోవడానికి వేసవి పూట బావి తవ్వితే దప్పిక తీరేనా! | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
సిరిగలనాడు మైమరచిచిక్కిననాడు దలంచి పుణ్యముల్
పొరి బొరిసేయనైతినని పొక్కినగల్గునె గాలిచిచ్చువై
గెరసినవేళ దప్పికొనికీడ్పడువేళ జలంబుగోరి త
త్తరమున ద్రవ్వినంగలదె దాశరథీ! కరుణాపయోనిధీ! | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
సంపదలున్నప్పుడుగర్వముతో మంచిపనులుచేయక అవిపోయాకఏడ్చి లాభంలేదు.ఇల్లుకాలిపోతున్నప్పుడు నుయ్యితవ్వినట్లుంటుంది.గోపన్న | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
సిరిగలవాని కెయ్యెడల జేసినమేలది నిష్పలంబగున్
నెరిగుఱిగాదు పేదలకు నేర్పునజేసిన సత్ఫలంబగున్
వరపునవచ్చి మేఘుడొకవర్షము వాడినచేలమీదటన్
గురిసినగాక యంబుధుల గుర్వగ నేమి ఫలంబు భాస్కరా | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
మేఘములు చేలపైవర్షించిన ప్రయోజనము.సముద్రమున కురిసిలాభమేమి?పేదవారికిమేలుచేస్తే ప్రయోజనము.ఉన్నవాడికికాదు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
సిరిగలవాని కెయ్యెడల, జేసిన మే లది నిష్ఫలం బగున్;
నెఱి గుఱి గాదు; పేదలకు, నేర్పునం జేసిన సత్ఫలం బగున్;
వఱపున వచ్చి మేఘండొకచొ, వర్షము వాడిన చేలమీదటన్
కురిసినం గాక, యంబుధుల గుర్వగ నేమి ఫలంబు భాస్కరా! | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
ఏ సహాయమైనా, పని అయినా సార్థకత సిద్ధించాలంటే అర్హతగల వారికే చేయాలి. ఎలాగంటే, సంపన్నులకు ధనసహాయం చేయడం వృథా. అదే పేదవారికి చేస్తే ప్రయోజనం కలుగుతుంది. అలాగే, వానలు లేని కాలంలో ఎండిపోయే చేలపైన మేఘాలు వర్షాన్ని కురిపిస్తే సత్ఫలితాలు ఉంటాయి. కానీ, సముద్రంపై వానలు పడితే ఏం లాభం ఉండదు కదా. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
తెలియని కార్యమెల్ల గడతేర్చుటకొక్క వివేకి జేకొనన్
వలయునట్లైన దిద్దుకొనవచ్చు బ్రయోజన మాంద్యమేమియుం
గలుగదు ఫాలమందు దిలకంబిడునప్పుడు చేతనద్దమున్
గలిగిన జక్క జేసికొను గాదె నరుండది చూచి భాస్కరా! | ఇచ్చిన భాస్కర శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
మనుష్యులు నుదుటి మీద తిలకం పెట్టుకునేటప్పుడు చేతిలో అద్దం ఉంటే అందులో చూసుకుంటూ చక్కగా, పద్ధతిగా పెట్టుకోవచ్చు. అదేవిధంగా ఏదైనా తనకు తెలియని పనిని చేయవలసివచ్చినప్పుడు... ఆ పనిలో నేర్పరితనం ఉన్నవారి సహాయం తీసుకుంటే... ఆ పనిని తప్పులు లేకుండా ఆలస్యం కాకుండా పూర్తిచేసుకోవచ్చును.
ఏదైనా విషయం తెలియకపోవటంలో దోషం లేదు. కాని తెలియకపోయిన దానిని గురించి ఇతరులను అడిగి తెలుసుకోకపోవటమే తప్పు. చేతిలో అద్దం ఉంటే తిలకం దిద్దుకోవటం ఎంత సులభమో, అదే విధంగా తెలియని విషయాలను అడిగి తెలుసుకోవాలని కవి ఈ పద్యంలో వివరించాడు. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
సిరులిడసీత బీడలెగజిమ్ముటకున్ హనుమంతు డార్తిసో
దరుడు సుమిత్రసూతి దురితంబులు మానుప రామనామమున్
కరుణదలిర్ప మానవులగావగపన్నిన వజ్రపంజరో
త్కరముగదా భవన్మహిమ దాశరథీ! కరుణాపయోనిధీ! | ఇచ్చిన దాశరథి శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
రామా!సంపదలిచ్చుసీత,పీడలుబాపుహనుమ,దుఃఖములార్చు లక్ష్మన్న,పాపములార్పు నీరామనామము ఇవన్నీమానవులకునీవేర్పరిచిన రక్షణ కవచము. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన నరసింహ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
సీ॥ శ్రీ మనోహర ! సురా ర్చిత ! సింధుగంభీర!
భక్తవత్సల ! కోటి భానుతేజ !
కంజనేత్ర ! హిరణ్య కశ్యపాంతక శూర !
సాధురక్షణ ! శంఖ చక్రహస్త!
ప్రహ్లాదవరద ! పా పధ్వంస ! సర్వేశ !
క్షీరసాగరశయన ! కృష్ణవర్ణ !
పక్షివాహన ! నీల భ్రమరకుంతలజాల !
పల్లవారుణ పాద పద్మ యుగాళ !
తే॥ చారు శ్రీ చందనాగురు చర్చితాంగ !
కుందకుట్మలదంత ! వై కుంఠ ధామ !
భూషణవికాస ! శ్రీధర్మ పుర నివాస !
దుష్ట సంహార ! నరసింహ ! దురిత దూర ! | ఇచ్చిన నరసింహ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
ఆభరణములచే ప్రకాశించువాడవు, శోభస్కరమగు ధర్మపురమున నివసించువాడవు, విపత్తులను రూపుమాపి, దుష్టులను సంహరిచువాడవు నగు ఓ నరసింహస్వామి !
నీవు శ్రీదేవి భర్తవు, దేవతలచే పూజింపబడువాడవు, సముద్రము వలె గంభీరమైన వాడవు. భక్తులను బ్రోచువాడవు, కోటి సూర్యుల తేజముతో ప్రకాశించువాడవు. పద్మముల వంటి కన్నులున్నవాడవు. చేతులందు శంఖచక్రములు కలవాడవు. హిరణ్యకశివుని జంపి ప్రహ్లాదుని బ్రోచిన సన్మార్గుల రక్షకుడవు. పాల సముద్రమున పవళించువాడవు. నల్లని కేశపాశములు కలవాడవు. చిగురాకుల వంటి ఎర్రని పాదపద్మ ద్వయము కలవాడవు. మంచి గంధము మొదలగు సువాసనద్రవ్యములు శరీరమునను పూయబడిన వాడవు. మల్లెమొగ్గల వంటి పలువరుస గలవాడవు. వైకుంఠము నందుడు వాడవు. (ఆగు నమస్కారము) | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
సుఖము లెల్ల దెలిసి చూడంగ దుఖముల్
పుణ్యములను పాపపూర్వకములె
కొఱతవేయ దొంగ కోరిన చందమౌ
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావము:
సుఖదుఃఖాలు, కష్టసుఖాలు ఒకదాని వెంట ఉంటాయి. అలానే పాప పుణ్యాలు కూడ ఒకదాని వెంట మరొకటి ఉంటాయి. కనుక సుఖం కొరకు పుణ్యం కొరకు వెంపర్లాడకూడదు. అలా వెంపర్లాడితె దొంగ శిక్షను కోరుకున్నట్లె. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము ఇవ్వండి:
సులభుల్మూర్ఖు లనుత్తమోత్తముల రాజుల్గల్గియేవేళ న
న్నలంతలబెట్టిన నీ పదాబ్ధములఁ బాయంజాల నేమిచ్చినం
గలధౌతాచల మేలు టంబునిధిలోఁ గాపుండు టబ్జంబు పైఁ
జెలువొప్పున్ సుఖియింపఁ గాంచుట సుమీ శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి భావము:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! లోకమునందలి రాజులు సులభులు. వారి సేవ అశ్రమముగనే లభించును. వీరు మూర్ఖులు, జ్ఞానహీనులు, అహంకారాది దోషములు కలవారు, అనుత్తమోత్తములు, నీచులందరిలోను గొప్పవారు, పరమనీచులు. అట్టివారిని నేను సేవించను. ఆ కోపముతో వారు నన్ను ఎన్ని బాధలు పెట్టినను లెక్కపెట్టను. విశిష్థ లక్షణమ్లతో, దుర్లభుడవు, సర్వజ్ఞుడవు, అహంకారాది దోషములు లేనివాడవు అగు నీ పాదపద్మములను వదలను. వారు ఏమిచ్చినను నాకు దానితో పని లేదు. నీవు ఏమి ఇచ్చినను దానిని నేను వెండికోడను పాలించుటగా, అంబునిధిలో కాపురముండుటగా మరియు పద్మమునందు చక్కగా సుఖించుచుండుటగా బావించి ఆనందింతును. | 3 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి అర్ధము ఇవ్వండి:
సృజతి తావ దశేషగుణాకరం
పురుషరత్నమఙ్కరణం భువః
తదపి త, తక్ష్ణభఙ్గి కరోతి చే
దహహ కష్టమపన్డితతా విధేః | ఇచ్చిన భర్తృహరి సుభాషితాలులోని పద్యానికి అర్ధము:
దైవం బలీయమైనదని ఒకవైపు అంగీకరిస్తూనే,
భగవల్లీలల్లో కొన్నిటిని ఆక్షేపిస్తున్నాడు కవి.
అన్నీ సద్గుణాలను ఇచ్చి, అందరిచేతా
ప్రశంసించబడే విధంగా ఒక మహాపురుషుణ్ని
సృష్టిస్తావు కానీ, ఓ దైవమా! అంతలోనే వానిని
ఎక్కువకాలం బ్రతుకనీకుండా కానరానిలోకాలకు
తీసుకుపోతావు అయ్యయ్యో ఇదేమి మూర్ఖపు చేష్ట
నీది విధీ నీకు తెలివి అనేది ఉన్నదా అని కవి
ఆవేదన చెందుతున్నాడు. | 6 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము ఇవ్వండి:
సేతువందు మునుగ క్షితి కాకి తెలుపౌనె?
కాశికేగ గ్రద్ద గరుడౌనె?
బదరి కరుగ వృద్దు బాలుడు కాడయా!
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ! | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యము:
వెల్లిపోయిన వయస్సు తిరిగిరావడం అసంభవం. సముద్రంలో మునిగినా కాకి తెల్లగా మారదు. కాశికి పొయినా గ్రద్ద గరుడ పక్షి అవదు. అలాగే బదిరీనాధ్ ని ఎన్ని సార్లు దర్శించినా ముసలివాడు బాలుడవడు. | 4 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం ఇవ్వండి:
స్తోత్రం బన్యులఁ జేయనొల్లని వ్రతస్థుల్వోలె వేసంబుతోఁ
బుత్రీ పుత్ర కలత్ర రక్షణ కళాబుధ్ధిన్ నృపాలా(అ)ధమన్
బాత్రం బంచు భజింపఁబోదు రితియున్ భాష్యంబె యివ్వారిచా
రిత్రం బెన్నఁడు మెచ్చ నెంచ మదిలో శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! | ఇచ్చిన శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకంలోని పద్యానికి తాత్పర్యం:
శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా! లోకమందు ఇతరులను స్తుతి చేయుటకు ఇష్థపదనివారుగాని, ఇతరులను స్తుతించనన్న వ్రతము పూనినవారుగాని వేసము మాత్రమే వేసి, పైకి అట్లు చెప్పుచు నటించుచుందురు. కాని తమవారిని రక్షించుటకు కాని పోషించుటకు కాని రాజాధములను ఆశ్రయించి తమ స్తోత్రములతొ సేవించబోదురు. ఇది తగిన పనియా. నేను మాత్రము అట్టి పని ఎన్నడు చేయను. | 1 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం ఇవ్వండి:
స్త్రీల ఎడ వాదులాడక
బాలురతో జెలిమి చేసి భాషింపకుమీ
మేలైన గుణము విడువకు
ఏలిన పతి నిందసేయ కెన్నడు సుమతీ! | ఇచ్చిన సుమతీ శతకంలోని పద్యానికి అర్ధం:
మన వ్యక్తిత్వంపై గొప్ప ప్రభావం చూపే కొన్ని మంచి పనులను చిన్న విషయాలుగా తీసి పారేయ కూడదు. అవేమిటంటే మహిళలతో ఎప్పుడూ గొడవ పడకూడదు. చిన్న పిల్లలతో స్నేహం చేసి మాట్లాడరాదు. మంచి గుణాలను ఎప్పుడూ విడువ వద్దు. అలాగే, భర్త (యజమాని)ను నిందలతో దూషించకూడదు. ఇలాంటివి తప్పక ఆచరించదగ్గది. | 5 | ['tel'] |
క్రింద ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం ఇవ్వండి:
స్త్రీల సుఖము జూచి చిత్తంబు నిలుకడ
సేయని మనుజుండు చెడు నిజంబు
ఏటిగట్టు మ్రాని కెప్పుడు చలనంబు
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ | ఇచ్చిన వేమన శతకంలోని పద్యానికి భావం:
ఏటిగట్టుమీద వృక్షం ఎప్పుడు చెలించి కూలుతుందో తెలియదు. అట్లే ఎల్లప్పుడూ స్త్రీ సుఖమును కాంక్షించేవాడు చెడిపోక తప్పదు. | 2 | ['tel'] |