text
stringlengths 0
1.67M
|
|---|
क्षीणेन्दुपूर्णचन्द्रेज्यज्ञभौमाऽर्काऽऽर्किभार्गवैः । |
१२।३२ब्: बिभ्रानह् परमां शक्तिं ब्रह्मणो धारणात्मकाम्॥ |
अव॑ चष्ट॒ ऋची॑षमोऽव॒ताँ इ॑व॒ मानु॑षः । |
यो नः सङ्ग्रामाद्घोररूपाद्विमुच्येत्स नः पार्थान्सबालान्योधयेत ॥ 049c |
स्त्रीधनं तदपत्यानां भर्तृगाम्यप्रजासु च । ब्राह्मादिषु चतुःष्वाहुः पितृगामीतरेषु तु ॥९॥ |
राजन्यवैश्ययोस्त्वेवं नैतत्कर्म विधीयते ॥ २.१९०॥ |
भ्प्_०३।३१।०२२।१ एवं कृत-मतिर् गर्भे दश-मास्यः स्तुवन्न् ऋषिः |
तेनोपविष्टः प्रायेऽहं सिंहद्वारेऽस्य तावके ।। ५ |
पूजितास्तेन रुद्रवत् याम्यो मृत्युर्हरो धाता विधाता कर्तृसंज्ञकः ९६ |
ब्रह्मपद्मे पृथिव्यां तु वर्तते मानुषादयः । |
आचार्यशेखरमणेर्विद्याविवृतिकारिणः । |
दशमुखभुजतेजोदर्पतूलानलानां |
नगरे स्थितं राजगृहम् एतत् । एतत् 'राजमहल्' इत्यपि कथयन्ति । सप्तस्तरीयं राजगृहमेतत् । 'चन्द्रमहल्' इति अस्य अपरं नाम । राजगृहे एकत्र युद्धसामग्र्यः सङ्गृहीताः सन्ति । अन्यत्र वस्तुसङ्ग्रहालये कलावस्तूनि, मुघलचित्राणि, वस्त्रोद्यमसम्बद्धानि वस्तूनि, आभूषणानि, राजपुत्राणां शस्त्रास्त्राणि च सङ्गृहीतानि सन्ति । |
तैस्तैरतुष्टहृदयः पुरुषं विधाय । |
मुहूर्ते समनुप्राप्ते द्वारं निश्चित्य वै तदा ४४ |
परब्रह्मणापरमकारुणि केन भगवता परमेश्वरेण |
प्रवर्ग्ये जायमाने च तत्राश्चर्यमभून्महत् ॥ |
हराथ शर्वाय शिवाय गोप्त्रे नमोस्तु भीमाय च शम्भवे च । ।8.168.५ ० ।। |
अस्मिन्न् अभुक्तवति सक्षुधि दुर्बलाङ्गे शान्ते मुनौ समसुखव्यसने सुसख्यौ । |
इति द्वितीय उन्मेषः शाक्तोपायप्रकाशकः ॥ सिव्स्व्_२।१०:७ ॥] |
इत्यथकारिलक्षणं समाप्तम् |
सामान्यतः औद्योगिकप्रतिष्ठानस्य धूम्रनलिकातः (चिमनी) निस्सरितः धूम्रः अस्य वायुप्रदूषणस्य मुख्यं कारणं भवति । |
चतुरश्रं पुनः कृत्वा चतुष्कोष्ट समन्वितम् ॥ |
शीतलं मधुरं स्निग्धं वातपित्तहरं परम् । |
अवान्तरवाक्यानां स्पष्टार्थः । समासेन संक्षेपेण |
तस्य स्वरूपं उक्तरत्र ग्रंथकार एवं मूलमन्त्रं मेधादि कलोपेतमित्यादि |
लोकपुण्यं हि तन्नाम सर्वपापहरं परम्। |
घृतप्रस्थं समावाप्य च्छागक्षीरं चतुर्गुणम् ॥ ६३ ॥ |
य॑व॒यावा॑नो दे॒वा य॑वयन्त्वेनम् ॥१३॥ |
त्वद्भक्तेन महाभाग विधिना दीक्षितेन च ॥ |
एकान्ते भीममासाद्य कीचकः कालचोदितः । KK04-03-026-011a |
सुभ्व्_०४७०-२ भवामः किं न तेनैव धनेन धनिनो वयम् ॥ |
ददर्श रुक्मिणीं कृष्णः कृष्णशारायतेक्षणाम् ॥ भ्म्ज्_१९।१०४७ ॥ |
001 भीष्म उवाच 001a अत्राप्युदाहरन्तीममितिहासं पुरातनम् 001c संवादं भरतश्रेष्ठ शल्मलेः पवनस्य च 002a हिमवन्तं समासाद्य महानासीद्वनस्पतिः 002c वर्षपूगाभिसंवृद्धः शाखास्कन्धपलाशवान् 003a तत्र स्म मत्ता मातङ्गा धर्मार्ताः श्रमकर्शिताः 003c विश्रमन्ति महाबाहो तथान्या मृगजातयः 004a नल्वमात्रपरीणाहो घनच्छायो वनस्पतिः 004c शुकशारिकसङ्घुष्टः फलवान्पुष्पवानपि 005a सार्थिका वणिजश्चापि तापसाश्च वनौकसः 005c वसन्ति वासान्मार्गस्थाः सुरम्ये तरुसत्तमे 006a तस्या ता विपुलाः शाखा दृष्ट्वा स्कन्धांश्च सर्वतः 006c अभिगम्याब्रवीदेनं नारदो भरतर्षभ 007a अहो नु रमणीयस्त्वमहो चासि मनोरमः 007c प्रीयामहे त्वया नित्यं तरुप्रवर शल्मले 008a सदैव शकुनास्तात मृगाश्चाधस्तथा गजाः 008c वसन्ति तव संहृष्टा मनोहरतरास्तथा 009a तव शाखा महाशाख स्कन्धं च विपुलं तथा 009c न वै प्रभग्नान्पश्यामि मारुतेन कथञ्चन 010a किं नु ते मारुतस्तात प्रीतिमानथ वा सुहृत् 010c त्वां रक्षति सदा येन वनेऽस्मिन्पवनो ध्रुवम् 011a विवान्हि पवनः स्थानाद्वृक्षानुच्चावचानपि 011c पर्वतानां च शिखराण्याचालयति वेगवान् 012a शोषयत्येव पातालं विवान्गन्धवहः शुचिः 012c ह्रदांश्च सरितश्चैव सागरांश्च तथैव ह 013a त्वां संरक्षेत पवनः सखित्वेन न संशयः 013c तस्माद्बहलशाखोऽसि पर्णवान्पुष्पवानपि 014a इदं च रमणीयं ते प्रतिभाति वनस्पते 014c यदिमे विहगास्तात रमन्ते मुदितास्त्वयि 015a एषां पृथक्समस्तानां श्रूयते मधुरः स्वरः 015c पुष्पसम्मोदने काले वाशतां सुमनोहरम् 016a तथेमे मुदिता नागाः स्वयूथकुलशोभिनः 016c घर्मार्तास्त्वां समासाद्य सुखं विन्दन्ति शल्मले 017a तथैव मृगजातीभिरन्याभिरुपशोभसे 017c तथा सार्थाधिवासैश्च शोभसे मेरुवद्द्रुम 018a ब्राह्मणैश्च तपःसिद्धैस्तापसैः श्रमणैरपि 018c त्रिविष्टपसमं मन्ये तवायतनमेव ह 019a बन्धुत्वादथ वा सख्याच्छल्मले नात्र संशयः 019c पालयत्येव सततं भीमः सर्वत्रगोऽनिलः 020a न्यग्भावं परमं वायोः शल्मले त्वमुपागतः 020c तवाहमस्मीति सदा येन रक्षति मारुतः 021a न तं पश्याम्यहं वृक्षं पर्वतं वापि तं दृढम् 021c यो न वायुबलाद्भग्नः पृथिव्यामिति मे मतिः 022a त्वं पुनः कारणैर्नूनं शल्मले रक्ष्यसे सदा 022c वायुना सपरीवारस्तेन तिष्ठस्यसंशयम् 023 शल्मलिरुवाच 023a न मे वायुः सखा ब्रह्मन्न बन्धुर्न च मे सुहृत् 023c परमेष्ठी तथा नैव येन रक्षति मानिलः 024a मम तेजोबलं वायोर्भीममपि हि नारद 024c कलामष्टादशीं प्राणैर्न मे प्राप्नोति मारुतः 025a आगच्छन्परमो वायुर्मया विष्टम्भितो बलात् 025c रुजन्द्रुमान्पर्वतांश्च यच्चान्यदपि किञ्चन 026a स मया बहुशो भग्नः प्रभञ्जन्वै प्रभञ्जनः 026c तस्मान्न बिभ्ये देवर्षे क्रुद्धादपि समीरणात् 027 नारद उवाच 027a शल्मले विपरीतं ते दर्शनं नात्र संशयः 027c न हि वायोर्बलेनास्ति भूतं तुल्यबलं क्वचित् 028a इन्द्रो यमो वैश्रवणो वरुणश्च जलेश्वरः 028c न तेऽपि तुल्या मरुतः किं पुनस्त्वं वनस्पते 029a यद्धि किञ्चिदिह प्राणि शल्मले चेष्टते भुवि 029c सर्वत्र भगवान्वायुश्चेष्टाप्राणकरः प्रभुः 030a एष चेष्टयते सम्यक्प्राणिनः सम्यगायतः 030c असम्यगायतो भूयश्चेष्टते विकृतो नृषु 031a स त्वमेवंविधं वायुं सर्वसत्त्वभृतां वरम् 031c न पूजयसि पूज्यं तं किमन्यद्बुद्धिलाघवात् 032a असारश्चासि दुर्बुद्धे केवलं बहु भाषसे 032c क्रोधादिभिरवच्छन्नो मिथ्या वदसि शल्मले 033a मम रोषः समुत्पन्नस्त्वय्येवं सम्प्रभाषति 033c ब्रवीम्येष स्वयं वायोस्तव दुर्भाषितं बहु 034a चन्दनैः स्पन्दनैः शालैः सरलैर्देवदारुभिः 034c वेतसैर्बन्धनैश्चापि ये चान्ये बलवत्तराः 035a तैश्चापि नैवं दुर्बुद्धे क्षिप्तो वायुः कृतात्मभिः 035c ते हि जानन्ति वायोश्च बलमात्मन एव च 036a तस्मात्ते वै नमस्यन्ति श्वसनं द्रुमसत्तमाः 036c त्वं तु मोहान्न जानीषे वायोर्बलमनन्तकम् |
मनसा विषयैश्चैव चेतनेन प्रयोजितः |
तत्र स्नात्वा च पीत्वा च यमुनायां युधिष्ठिर |
वयं त्वभिगतास्सर्वे भवतस्स्वर्गकाङ्क्षिणः |
ब्राह्मणास्ते क्रुधाविष्टा जज्ञिरे ज्ञानचक्षुषः ॥ भ्म्ज्_१३।१९३ ॥ |
मद्यपानरताः सर्वे सिद्धिं गच्छन्तु पामराः ॥ ११७ ॥ |
भुनक्ति तद् अनन्तं वै जायेते तस्य तत्क्षणात् ॥ पौस्_३२।७६ ॥ |
स्मरणन्यथाऽनुपपत्त्या हि तत्कल्पना प्रादुर्भवति । समरन्ति हि |
{पुनराख्यायिकां जल्पन् सुग्रीवसहितस्तदा} |
करोति साधकेन्द्रस्तु यस्तत्वं जपते सदा । |
पैत्राचारं परित्यज्य यो वर्तेत नरोत्तम |
नद्यः सर्वाः समाजग्मुः पशवश्चैव सर्वशः ॥ ३१ ॥ |
ततस्स्वल्पेन कालेन तुष्टो जलधरस्तदा |
व्याससूत्राणुभाष्योक्तिवेदान्तार्थप्रकाशकः ॥ ३०॥ |
विमर्शव्यतिरेकेण निरूप्यमाणं नान्यथाऽवतिष्ठते । --- |
दुर्योधनोऽपि राजेन्द्र मुदा परमया युतः |
एक एवाग्निर्बहुधा समिध्यते एकः सूर्यः सर्वमिदं प्रभासते 007a |