text
stringlengths 80
6.25k
| text_len
int64 32
3.12k
| src
stringclasses 7
values |
|---|---|---|
<PERSOON> J Med <PERSOON> N Use of sodium-glucose cotransporter type # inhibitors in older adults with type # diabetes mellitus <PERSOON> issues with glucagon-like peptide-# receptor agonists (pancreatitis, pancreatic cancer and cholelithiasis) Data from randomized controlled trials Diabetes <PERSOON> DM, Cleary PA, Backlund JY, et al Diabetes Control and Complications Trial/Epidemiology of Diabetes Interventions and Complications (DCCT/EDIC) Study Research Group Intensive diabetes treatment and cardiovascular disease in patients with type # diabetes <PERSOON> J Med ### Dec ##;###(##) ###-## PMID <PATIENTNUMMER># PMCID <INSTELLING><PATIENTNUMMER> DOI <PERSOON> D, et al Rationale, design, and baseline characteristics of the CANagliflozin cardioVascular Assessment Study (CANVAS)âa randomized placebo-controlled trial Am Heart J ### Aug;###(#) #<DATUM> e## doi <PERSOON> KW, et al CANVAS Program Collaborative Group Canagliflozin and Cardiovascular and <PERSOON> A, et al Genital mycotic infections with canagliflozin, a sodium glucose co-transporter # inhibitor, in patients with type # diabetes mellitus a pooled analysis of clinical studies <PERSOON> WJC, Nijpels G, et al NHG-Standaard Diabetes mellitus type # (derde herziening) Huisarts Wet Pawaskar M, <PERSOON> BJ, et al Metabolic outcomes of matched patient populations initiating exenatide BID vs Diabetes Obes Metab ### Jul;##(#) ###-## doi <DATUM> j <TELEFOONNUMMER>## ### x <PERSOON-##> A, <PERSOON-##> Y, et al Exenatide twice daily analysis of effectiveness and safety data stratified by age, sex, race, duration of diabetes, and body mass index Postgrad Med ### Jul;###(#) ##-## doi ## ###/pgm ##<DATUM> <PERSOON-##> A, <PERSOON-##> Y, et al Exenatide once weekly for the treatment of type # diabetes effectiveness and Pfeffer MA, Claggett B, <PERSOON-##> R, et al Lixisenatide in patients with type # diabetes and acute coronary syndrome <PERSOON-##> JE, Gray LJ, <PERSOON-##> EM, et al <PERSOON-##> effect of glucagon-like peptide # receptor agonists on weight loss in type # diabetes a systematic review and mixed treatment comparison meta-analysis PLoS One ### <PERSOON-##> ##;##(#) e<PATIENTNUMMER> <PERSOON-##> SP, Wilding J GLP-# as a target for therapeutic intervention Curr Opin Pharmacol ### Dec;## ##-## doi Rosenstock J, <PERSOON-##> versus glipizide monotherapy in elderly type # diabetes mellitus patients with <PERSOON-##> N, <PERSOON-##> M, et al Addition of dipeptidyl peptidase-# inhibitors to sulphonylureas and risk of hypoglycemia; <PERSOON-##> M, et al Efficacy and tolerability of saxagliptin compared with glimepiride in elderly patients with type # diabetes a randomized, controlled study (GENERATION) Diabetes Obes Metab ###.
| 722 | fms |
Diabetes Obes Metab ### Jul;##(#) ###-## doi <DATUM> j <TELEFOONNUMMER>## ### x <PERSOON> A, <PERSOON> Y, et al Exenatide twice daily analysis of effectiveness and safety data stratified by age, sex, race, duration of diabetes, and body mass index Postgrad Med ### Jul;###(#) ##-## doi ## ###/pgm ##<DATUM> <PERSOON> A, <PERSOON> Y, et al Exenatide once weekly for the treatment of type # diabetes effectiveness and Pfeffer MA, Claggett B, <PERSOON> R, et al Lixisenatide in patients with type # diabetes and acute coronary syndrome <PERSOON> JE, Gray LJ, <PERSOON> EM, et al <PERSOON> effect of glucagon-like peptide # receptor agonists on weight loss in type # diabetes a systematic review and mixed treatment comparison meta-analysis PLoS One ### <PERSOON> ##;##(#) e<PATIENTNUMMER> <PERSOON> SP, Wilding J GLP-# as a target for therapeutic intervention Curr Opin Pharmacol ### Dec;## ##-## doi Rosenstock J, <PERSOON-##> versus glipizide monotherapy in elderly type # diabetes mellitus patients with <PERSOON-##> N, <PERSOON-##> M, et al Addition of dipeptidyl peptidase-# inhibitors to sulphonylureas and risk of hypoglycemia; <PERSOON-##> M, et al Efficacy and tolerability of saxagliptin compared with glimepiride in elderly patients with type # diabetes a randomized, controlled study (GENERATION) <PERSOON-##> incidence of mild and severe hypoglycaemia in patients with type # diabetes mellitus treated with sulfonylureas a systematic review and meta-analysis <PERSOON-##> SL Treatment of elderly patients with type # diabetes mellitus ; a systematic review of the benefits and risks of <PERSOON-##> of vildagliptin and metformin monotherapy in elderly patients with type # diabetes a ##-week, double-blind, randomized trial Diabetes Obes Metab ### Aug;##(#) #<DATUM> doi <DATUM> j <TELEFOONNUMMER>## ### x <PERSOON-##> with vildagliptin in patients =## years with type # diabetes and moderate or severe Scirica BM, Bhatt DL, Braunwald E, et al SAVOR-TIMI ## Steering Committee and Investigators Saxagliptin and cardiovascular outcomes in patients with type # diabetes mellitus <PERSOON-##> J Med ### Oct #;###(##) ###-## doi <PERSOON-##> S, et al Efficacy and safety of canagliflozin in individuals aged ## and older with type # diabetes <PERSOON-##> RO, et al Intensive glycemic control and the prevention of cardiovascular events implications of the ACCORD, ADVANCE, and VA diabetes trials a position statement of the American Diabetes Association and a scientific statement of the American College of Cardiology Foundation and the American Heart Association Diabetes Care ###;#<DATUM> # ## Erratum in Diabetes Care ### Apr;##(#) ### PMID <PATIENTNUMMER># PMCID.
| 728 | fms |
incidence of mild and severe hypoglycaemia in patients with type # diabetes mellitus treated with sulfonylureas a systematic review and meta-analysis <PERSOON> SL Treatment of elderly patients with type # diabetes mellitus ; a systematic review of the benefits and risks of <PERSOON> of vildagliptin and metformin monotherapy in elderly patients with type # diabetes a ##-week, double-blind, randomized trial Diabetes Obes Metab ### Aug;##(#) #<DATUM> doi <DATUM> j <TELEFOONNUMMER>## ### x <PERSOON> with vildagliptin in patients =## years with type # diabetes and moderate or severe Scirica BM, Bhatt DL, Braunwald E, et al SAVOR-TIMI ## Steering Committee and Investigators Saxagliptin and cardiovascular outcomes in patients with type # diabetes mellitus <PERSOON> J Med ### Oct #;###(##) ###-## doi <PERSOON> S, et al Efficacy and safety of canagliflozin in individuals aged ## and older with type # diabetes <PERSOON> RO, et al Intensive glycemic control and the prevention of cardiovascular events implications of the ACCORD, ADVANCE, and VA diabetes trials a position statement of the American Diabetes Association and a scientific statement of the American College of Cardiology Foundation and the American Heart Association Diabetes Care ###;#<DATUM> # ## Erratum in <PERSOON> P, et al Glycemic control and macrovascular disease in types # and # diabetes mellitus Metaanalysis of randomized trials Am Heart J ### Jul;###(#) ##-## PMID <PATIENTNUMMER># DOI <DATUM> j ahj ##<DATUM> ### <PERSOON> W, et al Individualised treatment targets for elderly patients with type # diabetes using <PERSOON> analysis of three large interventional trials with gliptins indicates increased incidence of acute pancreatitis in patients with type # diabetes Diabetes Care ###;##(#) ##<DATUM> PMID <PATIENTNUMMER># DOI ## ###/dc### <PERSOON-##> G, et al Prevalentie van chronische nierfalen b? mensen met diabetes type UK Prospective Diabetes Study (UKPDS) Group Intensive blood-glucose control with sulphonylureas or insulin compared with conventional treatment and risk of complications in patients with type # diabetes (UKPDS ##) Lancet ###;### ###[Erratum, Lancet ###;##<DATUM> PMID <PATIENTNUMMER> Watts NB, Bilezikian JP, Usiskin K, et al Effects of canagliflozin on fracture risk in patients with type# diabetes mellitus <PERSOON-##> SR, et al EXAMINE Investigators Alogliptin after acute coronary syndrome in patients with <PERSOON-##> B, et al Efficacy and safety of canagliflozin in subjects with type # diabetes and chronic kidney <PERSOON-##> XP, <PERSOON-##> XY, et al Efficacy and safety of canagliflozin in subjects with type # diabetes.
| 661 | fms |
<PERSOON> P, et al Glycemic control and macrovascular disease in types # and # diabetes mellitus Metaanalysis of randomized trials Am Heart J ### Jul;###(#) ##-## PMID <PATIENTNUMMER># DOI <DATUM> j ahj ##<DATUM> ### <PERSOON> W, et al Individualised treatment targets for elderly patients with type # diabetes using <PERSOON> analysis of three large interventional trials with gliptins indicates increased incidence of acute pancreatitis in patients with type # diabetes Diabetes Care ###;##(#) ##<DATUM> PMID <PATIENTNUMMER># DOI ## ###/dc### <PERSOON> G, et al Prevalentie van chronische nierfalen b? mensen met diabetes type UK Prospective Diabetes Study (UKPDS) Group Intensive blood-glucose control with sulphonylureas or insulin compared with conventional treatment and risk of complications in patients with type # diabetes (UKPDS ##) Lancet ###;### ###[Erratum, Lancet ###;##<DATUM> PMID <PATIENTNUMMER> Watts NB, Bilezikian JP, Usiskin K, et al Effects of canagliflozin on fracture risk in patients with type# diabetes mellitus <PERSOON> SR, et al EXAMINE Investigators Alogliptin after acute coronary syndrome in patients with <PERSOON> B, et al Efficacy and safety of canagliflozin in subjects with type # diabetes and chronic kidney <PERSOON> XP, <PERSOON> XY, et al Efficacy and safety of canagliflozin in subjects with type # diabetes <PERSOON> B, et al Dapagliflozin treatment for type # diabetes a systematic review and meta-analysis of <PERSOON-##> BJ, <PERSOON-##> S, et al <PERSOON-##> effect of adding exenatide to a thiazolidinedione in suboptimally controlled type # diabetes a randomized trial <PERSOON-##> Med ### Apr #;###(#) ###-## Erratum in <PERSOON-##> JM, et al EMPA-REG OUTCOME Investigators Empagliflozin, cardiovascular outcomes, and als monotherapie bij intolerantie voor metformine en contra-indicatie of hypoglykemieën bij als monotherapie indien de nierfunctie gestoord is en gebruik van (hogere doseringen) metformine en als toevoeging aan metformine, indien herhaaldelijk hypoglykemie optreedt bij gebruik van een Start geen DPP-# remmer, indien de HbA#c-streefwaarde ver af ligt van het huidige HbA#c (slechte tot zeer Controleer voorafgaand aan de start van een DPP-#-remmer de nierfunctie en pas zo nodig de dosering aan, Schrijf geen DPP-#-remmers voor aan oudere diabetespatiënten met hartfalen of pancreatitis in de Informeer patiënten over het verhoogde risico op gewrichtsklachten en pancreatitis, adviseer hen bij klachten die hierbij passen zich te melden Overweeg in deze situatie op basis van de individuele gegevens de DPP-#remmer te staken DPP-#-remmers zijn in het afgelopen decennium toegevoegd aan het arsenaal glucoseverlagende therapieën afbreekt tot onwerkzame producten Door remming van DPP-# wordt de concentratie van actieve insulinotropic polypeptide (GIP) worden gedurende de dag door de darmen afgegeven Na een maaltijd stijgt de concentratie.
| 659 | fms |
<PERSOON> B, et al Dapagliflozin treatment for type # diabetes a systematic review and meta-analysis of <PERSOON> BJ, <PERSOON> S, et al <PERSOON> effect of adding exenatide to a thiazolidinedione in suboptimally controlled type # diabetes a randomized trial <PERSOON> Med ### Apr #;###(#) ###-## Erratum in <PERSOON> JM, et al EMPA-REG OUTCOME Investigators Empagliflozin, cardiovascular outcomes, and als monotherapie bij intolerantie voor metformine en contra-indicatie of hypoglykemieën bij als monotherapie indien de nierfunctie gestoord is en gebruik van (hogere doseringen) metformine en als toevoeging aan metformine, indien herhaaldelijk hypoglykemie optreedt bij gebruik van een Start geen DPP-# remmer, indien de HbA#c-streefwaarde ver af ligt van het huidige HbA#c (slechte tot zeer Controleer voorafgaand aan de start van een DPP-#-remmer de nierfunctie en pas zo nodig de dosering aan, Schrijf geen DPP-#-remmers voor aan oudere diabetespatiënten met hartfalen of pancreatitis in de Informeer patiënten over het verhoogde risico op gewrichtsklachten en pancreatitis, adviseer hen bij klachten die hierbij passen zich te melden Overweeg in deze situatie op basis van de individuele gegevens de DPP-#remmer te staken DPP-#-remmers zijn in het afgelopen decennium toegevoegd aan het arsenaal glucoseverlagende therapieën afbreekt tot onwerkzame producten Door remming van DPP-# wordt de concentratie van actieve insulinotropic polypeptide (GIP) worden gedurende de dag door de darmen afgegeven Na een maaltijd stijgt de concentratie GLP-# verlaagt daarnaast de uitscheiding van glucagon uit de alfacellen in de pancreas als de glucoseconcentraties normaal of verhoogd zijn Lagere glucagonconcentraties en hogere insulineconcentraties, leiden tot een verminderde productie van glucose in de lever, waardoor het bloedglucosegehalte daalt In de NHG-standaard Diabetes Mellitus type # staan DPP-#-remmers niet in het stappenplan glucoseverlagende medicatie, vanwege het ontbreken van direct bewijs voor effectiviteit op (diabetesgerelateerde) mortaliteit en morbiditeit (NHG, ###) Metformine is de eerste stap in de behandeling, de volgende stap is het toevoegen van een sulfonylureumderivaat, waarbij de voorkeur uitgaat naar gliclazide Ook de Verenso-richtlijn voor diabeteszorg bij kwetsbare ouderen uit ### beveelt het gebruik van DPP-#-remmers niet aan, vanwege onvoldoende voordelen ten opzichte van bestaande middelen en onvoldoende gegevens over effectiviteit en veiligheid op lange termijn (Verenso, ###) Hier moet worden genoemd dat er in de afgelopen jaren veel onderzoeken zijn gepubliceerd over deze middelen die zullen worden meegenomen in de ontwikkeling zijnde In het position statement van de ADA/EASD (Inzucchi, ###, ###) over de behandeling van diabetes mellitus insuline) De medicatiekeuze wordt in het position statement gebaseerd op het behandeldoel en de Bij de plaatsbepaling van DPP-#-remmers bij ouderen moeten we kijken naar de balans van gewenste en ongewenste effecten De weging van verschillende eigenschapen van medicatie, zoals effectiviteit, bijwerkingen en kosten, ligt bij ouderen soms anders dan bij jongeren Bij glucoseverlagende medicatie krijgt het risico op hypoglykemieën en bijwerkingen een hoge weging bij ouderen, het effect op gewicht krijgt een relatief lagere.
| 611 | fms |
de alfacellen in de pancreas als de glucoseconcentraties normaal of verhoogd zijn Lagere glucagonconcentraties en hogere insulineconcentraties, leiden tot een verminderde productie van glucose in de lever, waardoor het bloedglucosegehalte daalt In de NHG-standaard Diabetes Mellitus type # staan DPP-#-remmers niet in het stappenplan glucoseverlagende medicatie, vanwege het ontbreken van direct bewijs voor effectiviteit op (diabetesgerelateerde) mortaliteit en morbiditeit (NHG, ###) Metformine is de eerste stap in de behandeling, de volgende stap is het toevoegen van een sulfonylureumderivaat, waarbij de voorkeur uitgaat naar gliclazide Ook de Verenso-richtlijn voor diabeteszorg bij kwetsbare ouderen uit ### beveelt het gebruik van DPP-#-remmers niet aan, vanwege onvoldoende voordelen ten opzichte van bestaande middelen en onvoldoende gegevens over effectiviteit en veiligheid op lange termijn (Verenso, ###) Hier moet worden genoemd dat er in de afgelopen jaren veel onderzoeken zijn gepubliceerd over deze middelen die zullen worden meegenomen in de ontwikkeling zijnde In het position statement van de ADA/EASD (Inzucchi, ###, ###) over de behandeling van diabetes mellitus insuline) De medicatiekeuze wordt in het position statement gebaseerd op het behandeldoel en de Bij de plaatsbepaling van DPP-#-remmers bij ouderen moeten we kijken naar de balans van gewenste en ongewenste effecten De weging van verschillende eigenschapen van medicatie, zoals effectiviteit, bijwerkingen en kosten, ligt bij ouderen soms anders dan bij jongeren Bij glucoseverlagende medicatie krijgt het risico op hypoglykemieën en bijwerkingen een hoge weging bij ouderen, het effect op gewicht krijgt een relatief lagere het glucoseverlagende effect van een DPP-#-remmer (te) beperkt zijn Het is van belang hier op te merken dat de (individuele) streefwaarde afhangt van onder meer de leeftijd, levensverwachting en comorbiditeit van de patiënt Bij oudere patiënten bij wie slechts een beperkte verbetering van het HbA#c wordt nagestreefd, kan toevoeging van een DPP-#-remmer worden overwogen, zeker als een (hoger) risico op hypoglykemieën zeer Bij de medicatiekeuze voor de oudere patiënt weegt het risico op hypoglykemieën en andere bijwerkingen zwaar DPP-#-remmers hebben een gunstig bijwerkingenprofiel, en dit wordt ook gezien in de studies bij Het risico op hypoglykemieën bij monotherapie DPP-#-remmer of in combinatie met metformine is vergelijkbaar met placebo en lager dan bij SU-derivaten en metformine Gezien het belang van voorkomen van Hier moet worden genoemd, dat vergelijkende studies met gliclazide, het middel van voorkeur, uit de groep SUderivaten, ontbreken Gliclazide veroorzaakt minder hypoglykemieën dan andere SU-derivaten (<PERSOON> een recente meta-analyse zien (Salvo, ###) Slechts # van de ## RCTâs in deze meta-analyse includeerde oudere patiënten (Barnett, ###), echter het is aannemelijk dat een vergelijkbaar effect optreedt bij ouderen Het effect van dosisreductie van SU-derivaten om dit probleem te voorkomen moet verder worden onderzocht DPP-#-remmers zijn gewichtsneutraal Met name bij oudere patiënten met overgewicht waarbij verdere De cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit is hoog bij ouderen met diabetes, de cardiovasculaire veiligheid van medicatie is daarom bij hen van groot belang Er zijn drie langetermijnstudies gepubliceerd die de sitagliptine (Green, ###) De incidentie van majeure cardiovasculaire events was vergelijkbaar met placebo, dit gold ook bij subgroepanalyse van de oudere patiënten.
| 640 | fms |
van belang hier op te merken dat de (individuele) streefwaarde afhangt van onder meer de leeftijd, levensverwachting en comorbiditeit van de patiënt Bij oudere patiënten bij wie slechts een beperkte verbetering van het HbA#c wordt nagestreefd, kan toevoeging van een DPP-#-remmer worden overwogen, zeker als een (hoger) risico op hypoglykemieën zeer Bij de medicatiekeuze voor de oudere patiënt weegt het risico op hypoglykemieën en andere bijwerkingen zwaar DPP-#-remmers hebben een gunstig bijwerkingenprofiel, en dit wordt ook gezien in de studies bij Het risico op hypoglykemieën bij monotherapie DPP-#-remmer of in combinatie met metformine is vergelijkbaar met placebo en lager dan bij SU-derivaten en metformine Gezien het belang van voorkomen van Hier moet worden genoemd, dat vergelijkende studies met gliclazide, het middel van voorkeur, uit de groep SUderivaten, ontbreken Gliclazide veroorzaakt minder hypoglykemieën dan andere SU-derivaten (<PERSOON> een recente meta-analyse zien (Salvo, ###) Slechts # van de ## RCTâs in deze meta-analyse includeerde oudere patiënten (Barnett, ###), echter het is aannemelijk dat een vergelijkbaar effect optreedt bij ouderen Het effect van dosisreductie van SU-derivaten om dit probleem te voorkomen moet verder worden onderzocht DPP-#-remmers zijn gewichtsneutraal Met name bij oudere patiënten met overgewicht waarbij verdere De cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit is hoog bij ouderen met diabetes, de cardiovasculaire veiligheid van medicatie is daarom bij hen van groot belang Er zijn drie langetermijnstudies gepubliceerd die de sitagliptine (Green, ###) De incidentie van majeure cardiovasculaire events was vergelijkbaar met placebo, dit gold ook bij subgroepanalyse van de oudere patiënten was )<LEEFTIJD> jaar en de follow-up duur van deze studies was maximaal <LEEFTIJD> jaar De lange termijn (cardiovasculaire) veiligheid, zeker voor de oudste ouderen, is dus onbekend voor deze middelen De terughoudendheid ten ###) is met name gebaseerd op het ontbreken van voldoende gegevens over deze effectiviteit op Een mogelijk verhoogde incidentie van hartfalen is een punt van zorg Uit de EXAMINE-studie naar alogliptine en de SAVOR TIMI-##-studie naar saxagliptine bleek dat de gebruikers van de DPP-#-remmer een grotere kans hadden op ziekenhuisopname voor hartfalen dan gebruikers van placebo Bij saxagliptine trad zekerheid over is, lijkt het raadzaam deze middelen niet voor te schrijven bij patiënten met hartfalen In de afgelopen jaren hebben de EMA en de FDA diverse postmarketing meldingen ontvangen over het optreden van pancreatitis en pancreascarcinoom bij gebruik van DPP-#-remmers In de drie afzonderlijke grote cardiovasculaire veiligheidsstudies van alogliptine, saxagliptine en sitagliptine (White ###, Scirica ###, Green ###) was het absoluut aantal gevallen van pancreatitis verhoogd in de groepen met DPP-#-remmers, maar er was geen sprake van een statistisch significant verschil ten opzichte van de controlegroep Bij combinatie van de definitieve conclusie en blijven dit veiligheidsrisico bewaken Terughoudendheid bij het voorschrijven van deze middelen bij patiënten met pancreatitis in de voorgeschiedenis is wellicht op zijn plaats, al ontbreken studies hierover In de drie eerdere cardiovasculaire veiligheidsstudies van alogliptine, saxagliptine en sitagliptine (White ###, Scirica ###, Green ###) werd geen verhoogde incidentie van pancreascarcinoom gezien.
| 634 | fms |
was )<LEEFTIJD> jaar en de follow-up duur van deze studies was maximaal <LEEFTIJD> jaar De lange termijn (cardiovasculaire) veiligheid, zeker voor de oudste ouderen, is dus onbekend voor deze middelen De terughoudendheid ten ###) is met name gebaseerd op het ontbreken van voldoende gegevens over deze effectiviteit op Een mogelijk verhoogde incidentie van hartfalen is een punt van zorg Uit de EXAMINE-studie naar alogliptine en de SAVOR TIMI-##-studie naar saxagliptine bleek dat de gebruikers van de DPP-#-remmer een grotere kans hadden op ziekenhuisopname voor hartfalen dan gebruikers van placebo Bij saxagliptine trad zekerheid over is, lijkt het raadzaam deze middelen niet voor te schrijven bij patiënten met hartfalen In de afgelopen jaren hebben de EMA en de FDA diverse postmarketing meldingen ontvangen over het optreden van pancreatitis en pancreascarcinoom bij gebruik van DPP-#-remmers In de drie afzonderlijke grote cardiovasculaire veiligheidsstudies van alogliptine, saxagliptine en sitagliptine (White ###, Scirica ###, Green ###) was het absoluut aantal gevallen van pancreatitis verhoogd in de groepen met DPP-#-remmers, maar er was geen sprake van een statistisch significant verschil ten opzichte van de controlegroep Bij combinatie van de definitieve conclusie en blijven dit veiligheidsrisico bewaken Terughoudendheid bij het voorschrijven van deze middelen bij patiënten met pancreatitis in de voorgeschiedenis is wellicht op zijn plaats, al ontbreken studies hierover In de drie eerdere cardiovasculaire veiligheidsstudies van alogliptine, saxagliptine en sitagliptine (White ###, Scirica ###, Green ###) werd geen verhoogde incidentie van pancreascarcinoom gezien een dag tot na jarenlang gebruik van een DPP-remmer, herstellend na staken van de DPP-#-remmer Informatie Diabetes is een van de belangrijke oorzaken van nierfalen Een Vlaamse studie liet zien dat ongeveer een kwart van de patiënten met diabetes type # chronisch nierfalen (MDRD (## ml/min/#,## m# ) heeft Dit percentage neemt toe met de leeftijd, vanaf de leeftijd van <LEEFTIJD> jaar loopt dit op tot meer dan de helft (Truyers, ###) Bij elke patiënt met nierfunctiestoornissen moet beoordeeld worden of dosisaanpassing of wijzigen van het glucoseverlagende geneesmiddel noodzakelijk is Nierfunctiestoornissen spelen een belangrijke rol bij de keuze Voor de verschillende DPP-#-remmers bestaan verschillende adviezen met betrekking tot het gebruik bij nierfunctiestoornissen Bij patiënten met nierinsufficiëntie hoeft de dosering van linagliptine niet te worden aangepast De dosering van saxagliptine, sitagliptine en vildagliptine moet worden verlaagd bij nierfunctiestoornissen Het gebruik van saxagliptine bij patiënten met end-stage nierfalen (ESRD), waarbij nierdialyse is vereist, wordt afgeraden (referenties College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG), Voor de kwetsbare populatie van ouderen met diabetes en chronisch nierfalen zijn de behandelopties van ⬠##,## per # maanden Inzet van deze middelen bij de grote groep ouderen met diabetes zal leiden tot een grote toename van de medicijnkosten Maar goede kosten-effectiviteitsstudies op basis van lange termijn data Er lijkt geen verschil in HbA#c-verlagende werking tussen alogliptine en glipizide binnen ## Wel lijken er minder episodes van hypoglykemie voor te komen, meer gewichtsverlies en een verbetering van de plasmatriglyceriden bij het gebruik van alogliptine ten opzichte van.
| 628 | fms |
herstellend na staken van de DPP-#-remmer Informatie Diabetes is een van de belangrijke oorzaken van nierfalen Een Vlaamse studie liet zien dat ongeveer een kwart van de patiënten met diabetes type # chronisch nierfalen (MDRD (## ml/min/#,## m# ) heeft Dit percentage neemt toe met de leeftijd, vanaf de leeftijd van <LEEFTIJD> jaar loopt dit op tot meer dan de helft (Truyers, ###) Bij elke patiënt met nierfunctiestoornissen moet beoordeeld worden of dosisaanpassing of wijzigen van het glucoseverlagende geneesmiddel noodzakelijk is Nierfunctiestoornissen spelen een belangrijke rol bij de keuze Voor de verschillende DPP-#-remmers bestaan verschillende adviezen met betrekking tot het gebruik bij nierfunctiestoornissen Bij patiënten met nierinsufficiëntie hoeft de dosering van linagliptine niet te worden aangepast De dosering van saxagliptine, sitagliptine en vildagliptine moet worden verlaagd bij nierfunctiestoornissen Het gebruik van saxagliptine bij patiënten met end-stage nierfalen (ESRD), waarbij nierdialyse is vereist, wordt afgeraden (referenties College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG), Voor de kwetsbare populatie van ouderen met diabetes en chronisch nierfalen zijn de behandelopties van ⬠##,## per # maanden Inzet van deze middelen bij de grote groep ouderen met diabetes zal leiden tot een grote toename van de medicijnkosten Maar goede kosten-effectiviteitsstudies op basis van lange termijn data Er lijkt geen verschil in HbA#c-verlagende werking tussen alogliptine en glipizide binnen ## Wel lijken er minder episodes van hypoglykemie voor te komen, meer gewichtsverlies en een verbetering van de plasmatriglyceriden bij het gebruik van alogliptine ten opzichte van Ook lijkt het aantal patiënten dat een HbA#c (#% bereikt groter bij linagliptine dan bij De HbA#c-verlagende werking na ## weken van saxagliptine lijkt kleiner dan die van Het aantal eposodes van hypoglykemie is lager bij het gebruik van saxagliptine dan bij De HbA#c-verlagende werking van sitagliptine lijkt na ## weken groter dan die van placebo Er lijkt na ## weken geen verschil tussen sitagliptine en placebo in het aantal doorgemaakte bijwerkingen en het aantal doorgemaakte eposodes van hypoglykemie lijken vergelijkbaar na Er lijkt geen verschil in hypoglykemie en andere bijwerkingen tussen vildagliptine en placebo, de aard van de bijwerkingen lijkt iets ernstiger bij patiënten die vildagliptine gebruiken Het aantal hypoglykemie incidenten lijkt minder bij vildagliptinegebruik dan bij metformine Er waren geen systematische reviews die voldeden aan de inclusiecriteria Er werden negen gerandomiseerde gecontroleerde studies (RCTâs) geïncludeerd en één post-hoc analyse van een RCT Vanwege de heterogeniteit In de RCT van Rosenstock (###) werden oudere patiënten (##-<LEEFTIJD> jaar) met type # diabetes mellitus De studieduur was ## weken, de studiegroepen waren vergelijkbaar bij de start van de studie De gemiddelde HbA#c-verandering ten opzichte van baseline (HbA#c #,#%) was niet significant verschillend tussen patiënten behandeld met alogliptine (-#,##%) en patiënten behandeld met glipizide (-#,##% eenzijdig De incidentie van hypoglykemie was lager in de alogliptinegroep (## keer bij #,#% van de patiënten) dan in de glipizidegroep (### keer bij ##,#% van de patiënten) Er was significant meer gewichtsverlies in week ## ten.
| 647 | fms |
dat een HbA#c (#% bereikt groter bij linagliptine dan bij De HbA#c-verlagende werking na ## weken van saxagliptine lijkt kleiner dan die van Het aantal eposodes van hypoglykemie is lager bij het gebruik van saxagliptine dan bij De HbA#c-verlagende werking van sitagliptine lijkt na ## weken groter dan die van placebo Er lijkt na ## weken geen verschil tussen sitagliptine en placebo in het aantal doorgemaakte bijwerkingen en het aantal doorgemaakte eposodes van hypoglykemie lijken vergelijkbaar na Er lijkt geen verschil in hypoglykemie en andere bijwerkingen tussen vildagliptine en placebo, de aard van de bijwerkingen lijkt iets ernstiger bij patiënten die vildagliptine gebruiken Het aantal hypoglykemie incidenten lijkt minder bij vildagliptinegebruik dan bij metformine Er waren geen systematische reviews die voldeden aan de inclusiecriteria Er werden negen gerandomiseerde gecontroleerde studies (RCTâs) geïncludeerd en één post-hoc analyse van een RCT Vanwege de heterogeniteit In de RCT van Rosenstock (###) werden oudere patiënten (##-<LEEFTIJD> jaar) met type # diabetes mellitus De studieduur was ## weken, de studiegroepen waren vergelijkbaar bij de start van de studie De gemiddelde HbA#c-verandering ten opzichte van baseline (HbA#c #,#%) was niet significant verschillend tussen patiënten behandeld met alogliptine (-#,##%) en patiënten behandeld met glipizide (-#,##% eenzijdig De incidentie van hypoglykemie was lager in de alogliptinegroep (## keer bij #,#% van de patiënten) dan in de glipizidegroep (### keer bij ##,#% van de patiënten) Er was significant meer gewichtsverlies in week ## ten baseline, in vergelijking met de glipizidegroep (+#,#%; p=#,###) Er was geen significant verschil in Er was geen significant verschil in het aantal ernstige ongewenste voorvallen (serious adverse events, SAEâs) tussen behandeling met alogliptine (## patiënten; #,#%) en behandeling met glipizide (## patiënten; #,#%) Ook was er geen verschil in geneesmiddelgerelateerde SAEâs tussen alogliptine (# patiënten; #,#%) en glipizide (# patiënt; #,#%) De vier geneesmiddelgerelateerde SAEâs in de alogliptinegroep betroffen angina pectoris, twee De studie is gesponsord door de fabrikant van alogliptine (Takeda) Twee van de drie auteurs waren werkzaam bij Takeda, en hebben bijgedragen aan studiedesign, analyse en interpretatie van de data en hebben De bewijskracht voor de HbA#c daling, complicaties en bijwerkingen is met twee niveaus verlaagd wegens beperkt aantal in studiepopulatie (imprecisie) en studieopzet (niet weergeven van de randomisatiemethode, In de RCT van Barnett (###) werden patiënten van <LEEFTIJD> jaar of ouder met type # diabetes gerandomiseerd (n=###, verhouding <DATUM> tussen behandeling met linagliptine (# mg) en placebo Reeds bestaande hypoglykemische behandeling met metformine, insuline of SU-derivaten werd gecontinueerd de eerste ## Er werden ### patiënten geanalyseerd (linagliptine n=###, placebo n=##), # waren lost-to-follow-up Het verschil in gemiddelde verandering van HbA#c na ## weken ten opzichte van baseline was -#,##% (##% BI -#,## In de linagliptinegroep bereikte ##,#% van de patiënten na ## weken een HbA#c van â¤#,#% tegenover #,#% van De incidentie van hypoglykemie was hoger (niet significant) in de linagliptinegroep (##,#% vs ##,#%), waarschijnlijk vanwege het grotere aantal patiënten met achtergrondbehandeling met SU-derivaten in de linagliptinegroep (##,#% vs ##,#%).
| 777 | fms |
in Er was geen significant verschil in het aantal ernstige ongewenste voorvallen (serious adverse events, SAEâs) tussen behandeling met alogliptine (## patiënten; #,#%) en behandeling met glipizide (## patiënten; #,#%) Ook was er geen verschil in geneesmiddelgerelateerde SAEâs tussen alogliptine (# patiënten; #,#%) en glipizide (# patiënt; #,#%) De vier geneesmiddelgerelateerde SAEâs in de alogliptinegroep betroffen angina pectoris, twee De studie is gesponsord door de fabrikant van alogliptine (Takeda) Twee van de drie auteurs waren werkzaam bij Takeda, en hebben bijgedragen aan studiedesign, analyse en interpretatie van de data en hebben De bewijskracht voor de HbA#c daling, complicaties en bijwerkingen is met twee niveaus verlaagd wegens beperkt aantal in studiepopulatie (imprecisie) en studieopzet (niet weergeven van de randomisatiemethode, In de RCT van Barnett (###) werden patiënten van <LEEFTIJD> jaar of ouder met type # diabetes gerandomiseerd (n=###, verhouding <DATUM> tussen behandeling met linagliptine (# mg) en placebo Reeds bestaande hypoglykemische behandeling met metformine, insuline of SU-derivaten werd gecontinueerd de eerste ## Er werden ### patiënten geanalyseerd (linagliptine n=###, placebo n=##), # waren lost-to-follow-up Het verschil in gemiddelde verandering van HbA#c na ## weken ten opzichte van baseline was -#,##% (##% BI -#,## In de linagliptinegroep bereikte ##,#% van de patiënten na ## weken een HbA#c van â¤#,#% tegenover #,#% van De incidentie van hypoglykemie was hoger (niet significant) in de linagliptinegroep (##,#% vs ##,#%), waarschijnlijk vanwege het grotere aantal patiënten met achtergrondbehandeling met SU-derivaten in de linagliptinegroep (##,#% vs ##,#%) Het aantal bijwerkingen was gelijk voor beide groepen (linagliptine ### (##,#%) placebo ## (##,#%) RR #,##; Ernstige bijwerkingen (linagliptine #,#%, placebo #,#%) werden niet in verband gebracht met de studiemedicatie In beide groepen was een gelijke gewichtsafname, deze werd niet klinisch relevant geacht (linagliptine -#,# kg ± In de interventiegroep traden bij # patiënten (#,#%) cardiovasculaire bijwerkingen op (ischemisch CVA, instabiele De studie is tot stand gekomen met subsidie van de industrie en ook vijf van de zes auteurs van het artikel waren studiedesign, interpretatie van de data en hebben commentaar gegeven op het manuscript De bewijskracht voor de HbA#c daling, complicaties en bijwerkingen is met één niveau verlaagd wegens beperkt Schernthaner (###) vergeleek in een RCT saxagliptine (# mg/d) met glimepiride (⤠# mg/d), beide in combinatie met metformine Beide groepen bestonden uit ### patiënten ⥠<LEEFTIJD> jaar De karakteristieken van beide groepen De studieduur was ## weken In de saxagliptinegroep bereikte ##,#% van de patiënten een HbA#C â¤#,#% zonder bevestigde en/of ernstige doorgemaakte hypoglykemie, tegenover ##,#% van de patiënten in de glimepiridegroep (OR #,##; ##% BI #,## tot #,##; p=#,##) Een subanalyse naar leeftijd liet zien dat in de groep (<LEEFTIJD> jaar meer patiënten met saxagliptine een HbA#c (#,#% (##,#% vs ##,#%) bereikten, maar dat in de groep â¥<LEEFTIJD> jaar meer patiënten in de glimepiridegroep een HbA#c van (#% bereikten (##,# vs ##,# in de De incidentie van tenminste één episode van bevestigde en/of ernstige hypoglykemie gedurende de studieperiode was significant lager voor patiënten die behandeld waren met saxagliptine dan voor glimepiride (#,#% vs.
| 860 | fms |
groepen (linagliptine ### (##,#%) placebo ## (##,#%) RR #,##; Ernstige bijwerkingen (linagliptine #,#%, placebo #,#%) werden niet in verband gebracht met de studiemedicatie In beide groepen was een gelijke gewichtsafname, deze werd niet klinisch relevant geacht (linagliptine -#,# kg ± In de interventiegroep traden bij # patiënten (#,#%) cardiovasculaire bijwerkingen op (ischemisch CVA, instabiele De studie is tot stand gekomen met subsidie van de industrie en ook vijf van de zes auteurs van het artikel waren studiedesign, interpretatie van de data en hebben commentaar gegeven op het manuscript De bewijskracht voor de HbA#c daling, complicaties en bijwerkingen is met één niveau verlaagd wegens beperkt Schernthaner (###) vergeleek in een RCT saxagliptine (# mg/d) met glimepiride (⤠# mg/d), beide in combinatie met metformine Beide groepen bestonden uit ### patiënten ⥠<LEEFTIJD> jaar De karakteristieken van beide groepen De studieduur was ## weken In de saxagliptinegroep bereikte ##,#% van de patiënten een HbA#C â¤#,#% zonder bevestigde en/of ernstige doorgemaakte hypoglykemie, tegenover ##,#% van de patiënten in de glimepiridegroep (OR #,##; ##% BI #,## tot #,##; p=#,##) Een subanalyse naar leeftijd liet zien dat in de groep (<LEEFTIJD> jaar meer patiënten met saxagliptine een HbA#c (#,#% (##,#% vs ##,#%) bereikten, maar dat in de groep â¥<LEEFTIJD> jaar meer patiënten in de glimepiridegroep een HbA#c van (#% bereikten (##,# vs ##,# in de De incidentie van tenminste één episode van bevestigde en/of ernstige hypoglykemie gedurende de studieperiode was significant lager voor patiënten die behandeld waren met saxagliptine dan voor glimepiride (#,#% vs Dit verschil was groter in de groep (<LEEFTIJD> jaar dan in de groep ⥠<LEEFTIJD> jaar Het aantal patiënten dat na ## weken een Hba#c (#,#% bereikt had (ongeacht doorgemaakte hypoglykemie) ##% BI #,## tot #,##; p(#,### Dit verschil was groter in de leeftijdsgroep â¥<LEEFTIJD> jaar saxagliptine ## (##,#%) In beide groepen was het aantal ernstige bijwerkingen gelijk (saxagliptine ##,#%, glimepiride #,#%; p=#,###) Getalsmatig waren er meer maligniteiten ontstaan in de saxagliptine groep (n=##) dan in de glimepiride groep (n=#), dit is echter geen significant verschil Er zijn twee patiënten overleden waarbij de dood niet was De studie is gesponsord door Astra-Zeneca en Bristol Meyers Squibb Twee van de acht auteurs waren werkzaam bij Astra Zeneca en waren verantwoordelijk voor analyse en interpretatie van de data en het opstellen De bewijskracht voor de HbA#c-daling, complicaties en bijwerkingen is met één niveau verlaagd wegens beperkt Chien (###) vergeleek patiënten â¥<LEEFTIJD> jaar die reeds glucoseverlagende medicatie gebruikten (sulfonylureum, sitagliptine (### mg) De sitagliptinegroep bestond uit ## patiënten en de controlegroep uit ## patiënten met een gemiddelde leeftijd van â¥<LEEFTIJD> jaar De baseline karakteristieken van beide groepen waren vergelijkbaar De manier van randomisatie staat niet beschreven Na ## weken was het verschil in HbA#c tussen baseline en einde Er was geen verschil in BMI tussen beide groepen na ## weken (gemiddelde sitagliptinegroep ##,# kg/m# (##% Barzilai (###) onderzocht sitagliptine (eenmaal daags ## of ### mg, afhankelijk van de nierfunctie) met placebo.
| 828 | fms |
Dit verschil was groter in de groep (<LEEFTIJD> jaar dan in de groep ⥠<LEEFTIJD> jaar Het aantal patiënten dat na ## weken een Hba#c (#,#% bereikt had (ongeacht doorgemaakte hypoglykemie) ##% BI #,## tot #,##; p(#,### Dit verschil was groter in de leeftijdsgroep â¥<LEEFTIJD> jaar saxagliptine ## (##,#%) In beide groepen was het aantal ernstige bijwerkingen gelijk (saxagliptine ##,#%, glimepiride #,#%; p=#,###) Getalsmatig waren er meer maligniteiten ontstaan in de saxagliptine groep (n=##) dan in de glimepiride groep (n=#), dit is echter geen significant verschil Er zijn twee patiënten overleden waarbij de dood niet was De studie is gesponsord door Astra-Zeneca en Bristol Meyers Squibb Twee van de acht auteurs waren werkzaam bij Astra Zeneca en waren verantwoordelijk voor analyse en interpretatie van de data en het opstellen De bewijskracht voor de HbA#c-daling, complicaties en bijwerkingen is met één niveau verlaagd wegens beperkt Chien (###) vergeleek patiënten â¥<LEEFTIJD> jaar die reeds glucoseverlagende medicatie gebruikten (sulfonylureum, sitagliptine (### mg) De sitagliptinegroep bestond uit ## patiënten en de controlegroep uit ## patiënten met een gemiddelde leeftijd van â¥<LEEFTIJD> jaar De baseline karakteristieken van beide groepen waren vergelijkbaar De manier van randomisatie staat niet beschreven Na ## weken was het verschil in HbA#c tussen baseline en einde Er was geen verschil in BMI tussen beide groepen na ## weken (gemiddelde sitagliptinegroep ##,# kg/m# (##% Barzilai (###) onderzocht sitagliptine (eenmaal daags ## of ### mg, afhankelijk van de nierfunctie) met placebo Randomisatie werd uitgevoerd d m v een computergegenereerd schema gestratificeerd voor leeftijd (( of â¥<LEEFTIJD> jaar) en nierfunctie (geschatte creatinineklaring ( of â¥##ml/min) De sitagliptinegroep bestond uit ### patiënten en de placebogroep uit ### patiënten met een gemiddelde leeftijd van respectievelijk ##,# (SD #,#) jaar en ##,# (SD #,#) jaar Het gemiddelde HbA#c was in beide groepen #,#% De karakteristieken van beide groepen bij de De studieduur was ## weken In de sitagliptinegroep bereikte ##% van de patiënten een HbA#c â¤#,#% zonder doorgemaakte hypoglykemie, tegenover ##% van de patiënten uit de placebogroep (p(#,###) Het verschil in Na ## weken was het gemiddelde gewicht in de sitagliptinegroep afgenomen met #,# kg en in de placebogroep In beide groepen was het aantal adverse events vergelijkbaar (sitagliptine ##,#%, placebo ##,#%; drug related De studie is gesponsord door de fabrikant van sitagliptine (Merck) Tien van de elf auteurs zijn (voormalig) werknemers van Merck, en hebben bijgedragen aan analyse en interpretatie van de data en aan het tot stand Hartley (###) vergeleek in een multinationale gerandomiseerde, parallel-groep dubbelblinde, noninferioriteitsstudie sitagliptine (## of ### mg per dag, afhankelijk van de nierfunctie) met glimepiride (startdosering # mg, verhoogd indien nodig naar maximale dosis van # mg per dag in week ##) In totaal werden ### patiënten gerandomiseerd tussen de sitagliptinegroep (n=###) en de glimepiridegroep (n=###) De gemiddelde leeftijd in de sitagliptinegroep was ##,<LEEFTIJD> jaar (n=###), en in de glimepiridegroep (n=###) was dat.
| 791 | fms |
v een computergegenereerd schema gestratificeerd voor leeftijd (( of â¥<LEEFTIJD> jaar) en nierfunctie (geschatte creatinineklaring ( of â¥##ml/min) De sitagliptinegroep bestond uit ### patiënten en de placebogroep uit ### patiënten met een gemiddelde leeftijd van respectievelijk ##,# (SD #,#) jaar en ##,# (SD #,#) jaar Het gemiddelde HbA#c was in beide groepen #,#% De karakteristieken van beide groepen bij de De studieduur was ## weken In de sitagliptinegroep bereikte ##% van de patiënten een HbA#c â¤#,#% zonder doorgemaakte hypoglykemie, tegenover ##% van de patiënten uit de placebogroep (p(#,###) Het verschil in Na ## weken was het gemiddelde gewicht in de sitagliptinegroep afgenomen met #,# kg en in de placebogroep In beide groepen was het aantal adverse events vergelijkbaar (sitagliptine ##,#%, placebo ##,#%; drug related De studie is gesponsord door de fabrikant van sitagliptine (Merck) Tien van de elf auteurs zijn (voormalig) werknemers van Merck, en hebben bijgedragen aan analyse en interpretatie van de data en aan het tot stand Hartley (###) vergeleek in een multinationale gerandomiseerde, parallel-groep dubbelblinde, noninferioriteitsstudie sitagliptine (## of ### mg per dag, afhankelijk van de nierfunctie) met glimepiride (startdosering # mg, verhoogd indien nodig naar maximale dosis van # mg per dag in week ##) In totaal werden ### patiënten gerandomiseerd tussen de sitagliptinegroep (n=###) en de glimepiridegroep (n=###) De gemiddelde leeftijd in de sitagliptinegroep was ##,<LEEFTIJD> jaar (n=###), en in de glimepiridegroep (n=###) was dat non-inferioriteit van sitagliptine ten opzichte van glimepiride is aangetoond als de bovengrens van het minder dan #,# was Na ## weken was het verschil in HbA#c #,##% (##% BI #,## tot #,##), waarmee de noninferioriteit is aangetoond in de per protocol analyse Na ## weken had ##,#% van de sitagliptinegroep een Het totale aantal bijwerkingen was in beide groepen vergelijkbaar, echter de proportie patiënten die na ## weken een episode van hypoglykemie hadden doorgemaakt was in de glimepiridegroep hoger dan in de De studie is gesponsord door de fabrikant van sitagliptine (Merck) Zes van de zeven auteurs zijn werknemers van Merck, en hebben bijgedragen aan analyse en/of interpretatie van de data en/of aan het tot stand komen beperking in studieopzet (randomisatie is niet altijd beschreven, net als de blindering, veel uitval) en imprecisie Er waren # RCTs en één post hoc analyse uit een RCT die voldeden aan de inclusiecriteria Er waren # RCTs en een post hoc analyse die vildagliptine vergeleken met placebo; wegens heterogeniteit Schweizer (###) is een post-hoc analyse van patiënten â¥<LEEFTIJD> jaar uit de studie van Lukashevich (###) (RCT, vildagliptine # dd ## mg vs placebo naast huidige glucoseverlagende behandeling bij ### patiënten met matige Er werden ### patiënten geanalyseerd waarvan ## patiënten met vildagliptine behandeld werden en ## met placebo, in beide gevallen naast de huidige glucoseverlagende behandeling van de patiënt Naast matige of De afname van HbA#C ten opzichte van de start van de studie was significant groter voor patiënten behandeld met vildagliptine (-#,#% ± #,#%) dan placebo (-#,#% ± #,#%; p(#,###).
| 781 | fms |
minder dan #,# was Na ## weken was het verschil in HbA#c #,##% (##% BI #,## tot #,##), waarmee de noninferioriteit is aangetoond in de per protocol analyse Na ## weken had ##,#% van de sitagliptinegroep een Het totale aantal bijwerkingen was in beide groepen vergelijkbaar, echter de proportie patiënten die na ## weken een episode van hypoglykemie hadden doorgemaakt was in de glimepiridegroep hoger dan in de De studie is gesponsord door de fabrikant van sitagliptine (Merck) Zes van de zeven auteurs zijn werknemers van Merck, en hebben bijgedragen aan analyse en/of interpretatie van de data en/of aan het tot stand komen beperking in studieopzet (randomisatie is niet altijd beschreven, net als de blindering, veel uitval) en imprecisie Er waren # RCTs en één post hoc analyse uit een RCT die voldeden aan de inclusiecriteria Er waren # RCTs en een post hoc analyse die vildagliptine vergeleken met placebo; wegens heterogeniteit Schweizer (###) is een post-hoc analyse van patiënten â¥<LEEFTIJD> jaar uit de studie van Lukashevich (###) (RCT, vildagliptine # dd ## mg vs placebo naast huidige glucoseverlagende behandeling bij ### patiënten met matige Er werden ### patiënten geanalyseerd waarvan ## patiënten met vildagliptine behandeld werden en ## met placebo, in beide gevallen naast de huidige glucoseverlagende behandeling van de patiënt Naast matige of De afname van HbA#C ten opzichte van de start van de studie was significant groter voor patiënten behandeld met vildagliptine (-#,#% ± #,#%) dan placebo (-#,#% ± #,#%; p(#,###) FPG ten opzichte van de start van de studie tussen beide groepen Er overleden drie patiënten in de De incidentie van hypoglykemie was gelijk tussen beide groepen (vildagliptine #,## events per patiëntjaar, placebo #,## events per patiëntjaar; p=#,###) Het aantal bijwerkingen was in beide groepen gelijk (vildagliptine ## vs ## voor placebo, p=#,##), het aantal cardiovasculaire bijwerkingen was significant lager in de Er was geen verslechtering van de nierfunctie na ## weken voor vildagliptine vergeleken met placebo (-#,# vs #,#ml/mmol/#,##m# ) Beide auteurs van de studie zijn in dienst van Novartis, de fabrikant van vildagliptine, en bezitten aandelen Garber (###) vergeleek in een RCT in drie groepen vildagliptine # dd ## mg met vildagliptine # dd ## mg en met placebo, naast een achtergrondbehandeling van glimepiride # mg (# dd) in alle drie de groepen Van de totale studiepopulatie (n=###) werden ### patiënten die â¥<LEEFTIJD> jaar waren apart geanalyseerd De gemiddelde verandering in HbA#c in deze groep oudere patiënten was -#,# ± #,#% voor patiënten behandeld met vildagliptine #dd ## mg tegenover -#,# ± #,#% bij patiënten die vildagliptine # dd ## mg kregen De data van de placebogroep werden niet beschreven, maar lieten in de figuur een lichte stijging zien ten opzichte van de Andere uitkomsten alsmede bijwerkingen werden niet apart geanalyseerd voor de oudere patiëntenpopulatie De incidentie van bijwerkingen in totale studiepopulatie was gelijk tussen de drie groepen (vildagliptine # dd ## mg ##,#%, vildagliptine # dd ## mg ##,#%, placebo ##,#% en de bijwerkingen waren vergelijkbaar van aard.
| 771 | fms |
start van de studie tussen beide groepen Er overleden drie patiënten in de De incidentie van hypoglykemie was gelijk tussen beide groepen (vildagliptine #,## events per patiëntjaar, placebo #,## events per patiëntjaar; p=#,###) Het aantal bijwerkingen was in beide groepen gelijk (vildagliptine ## vs ## voor placebo, p=#,##), het aantal cardiovasculaire bijwerkingen was significant lager in de Er was geen verslechtering van de nierfunctie na ## weken voor vildagliptine vergeleken met placebo (-#,# vs #,#ml/mmol/#,##m# ) Beide auteurs van de studie zijn in dienst van Novartis, de fabrikant van vildagliptine, en bezitten aandelen Garber (###) vergeleek in een RCT in drie groepen vildagliptine # dd ## mg met vildagliptine # dd ## mg en met placebo, naast een achtergrondbehandeling van glimepiride # mg (# dd) in alle drie de groepen Van de totale studiepopulatie (n=###) werden ### patiënten die â¥<LEEFTIJD> jaar waren apart geanalyseerd De gemiddelde verandering in HbA#c in deze groep oudere patiënten was -#,# ± #,#% voor patiënten behandeld met vildagliptine #dd ## mg tegenover -#,# ± #,#% bij patiënten die vildagliptine # dd ## mg kregen De data van de placebogroep werden niet beschreven, maar lieten in de figuur een lichte stijging zien ten opzichte van de Andere uitkomsten alsmede bijwerkingen werden niet apart geanalyseerd voor de oudere patiëntenpopulatie De incidentie van bijwerkingen in totale studiepopulatie was gelijk tussen de drie groepen (vildagliptine # dd ## mg ##,#%, vildagliptine # dd ## mg ##,#%, placebo ##,#% en de bijwerkingen waren vergelijkbaar van aard De studie is gefinancierd door Novartis, waar beide auteurs werkzaam zijn en aandelen bezitten Strain (###) vergeleek in een RCT vildagliptine met placebo; patiënten die sulfonylureumderivaat als monotherapie gebruikten kregen vildagliptine (## mg) eenmaal per dag; patiënten die geen of andere glucoseverlagende medicatie (OAD) gebruikten kregen vildagliptine (## mg) tweemaal daags; voor de De karakteristieken van beide groepen bij de start van de studie waren vergelijkbaar De studieduur was ## weken en in beide groepen was een gelijk aantal uitvallers (n=#) De onderzoekers hadden twee belangrijke uitkomstmaten geïndividualiseerd behandelingsdoel en verschil in HbA#c; de onderzoekers hebben besloten het #% significantielevel onder te verdelen onder deze twee tot -#,#) lager dan de gemiddelde baseline-HbA#c van #,#% in elke behandelingsgroep In de placebogroep bereikten ## van de ### patiënten (##%) hun individuele doel als gevolg van het onderwijs en interacties met het onderzoeksteam alleen; in de vildagliptinegroep was dit aantal bijna het dubbele (## van de ### patiënten (##,#%)) De gecorrigeerde OR voor het bereiken van de geïndividualiseerde doelen was #,## (##,#% BI #,## tot #,##; p(#,###) De risk ratio voor het aantal patiënten dat de geïndividualiseerde HbA#c doelstellingen Het aantal patiënten met bijwerkingen was vergelijkbaar is beide groepen (vildagliptine ##,#%; placebo ##,#%) aantal patiënten dat uitviel vanwege bijwerkingen was # (#,#%) in de vildagliptinegroep en # (#,#%) in de De studie is tot stand gekomen met subsidie van de industrie en ook de auteurs van het artikel waren werkzaam.
| 772 | fms |
De studie is gefinancierd door Novartis, waar beide auteurs werkzaam zijn en aandelen bezitten Strain (###) vergeleek in een RCT vildagliptine met placebo; patiënten die sulfonylureumderivaat als monotherapie gebruikten kregen vildagliptine (## mg) eenmaal per dag; patiënten die geen of andere glucoseverlagende medicatie (OAD) gebruikten kregen vildagliptine (## mg) tweemaal daags; voor de De karakteristieken van beide groepen bij de start van de studie waren vergelijkbaar De studieduur was ## weken en in beide groepen was een gelijk aantal uitvallers (n=#) De onderzoekers hadden twee belangrijke uitkomstmaten geïndividualiseerd behandelingsdoel en verschil in HbA#c; de onderzoekers hebben besloten het #% significantielevel onder te verdelen onder deze twee tot -#,#) lager dan de gemiddelde baseline-HbA#c van #,#% in elke behandelingsgroep In de placebogroep bereikten ## van de ### patiënten (##%) hun individuele doel als gevolg van het onderwijs en interacties met het onderzoeksteam alleen; in de vildagliptinegroep was dit aantal bijna het dubbele (## van de ### patiënten (##,#%)) De gecorrigeerde OR voor het bereiken van de geïndividualiseerde doelen was #,## (##,#% BI #,## tot #,##; p(#,###) De risk ratio voor het aantal patiënten dat de geïndividualiseerde HbA#c doelstellingen Het aantal patiënten met bijwerkingen was vergelijkbaar is beide groepen (vildagliptine ##,#%; placebo ##,#%) aantal patiënten dat uitviel vanwege bijwerkingen was # (#,#%) in de vildagliptinegroep en # (#,#%) in de De studie is tot stand gekomen met subsidie van de industrie en ook de auteurs van het artikel waren werkzaam mg per dag) met metformine (### mg per dag) De gemiddelde verandering van het HbA#c ten opzichte van de start van de studie was gelijk voor vildagliptine en metformine, respectievelijk -#,## ± #,##% tegenover -#,## De gemiddelde afname van het FPG (fasting plasma glucose) ten opzichte van de start van de studie was -#,## Het gewicht nam meer af in de metforminegroep dan in de vildagliptinegroep (-#,## ± #,## kg tegenover -#,## Het aantal bijwerkingen was gelijk in beide groepen (vildagliptine ## (##,#%), metformine ## (##,#%), RR #,## Er waren geen incidenten van hypoglykemie in de vildagliptinegroep en twee in de metforminegroep De studie is gefinancierd door Novartis, waar ook twee van de drie auteurs werkzaam waren Wat is de effectiviteit van dipeptidyl-peptidase # (DPP#)-remmers, glucagon like peptide # (GLP#)receptoragonisten en natriumglucose-cotransporter # (SGLT#)-remmers bij de oudere patiënt met diabetes, en O HbA#c-daling, micro- en macrovasculaire morbiditeit, mortaliteit, plasma fasting glucose (FPG), totaal De werkgroep achtte HbA#c-daling, effect op micro- en macrovasculaire morbiditeit, mortaliteit en bijwerkingen RCTâs en systematische reviews die de verschillende nieuwe glucoseverlagende medicatie met elkaar vergeleek In eerste instantie is gezocht op de groepsnamen van de drie geneesmiddelgroepen Deze literatuurzoekactie leverde ### treffers op Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het twee RCTâs afzonderlijk zijn geanalyseerd (<PERSOON>, ###; Yale, ###) Eén artikel dat werd gepubliceerd na de.
| 762 | fms |
De gemiddelde verandering van het HbA#c ten opzichte van de start van de studie was gelijk voor vildagliptine en metformine, respectievelijk -#,## ± #,##% tegenover -#,## De gemiddelde afname van het FPG (fasting plasma glucose) ten opzichte van de start van de studie was -#,## Het gewicht nam meer af in de metforminegroep dan in de vildagliptinegroep (-#,## ± #,## kg tegenover -#,## Het aantal bijwerkingen was gelijk in beide groepen (vildagliptine ## (##,#%), metformine ## (##,#%), RR #,## Er waren geen incidenten van hypoglykemie in de vildagliptinegroep en twee in de metforminegroep De studie is gefinancierd door Novartis, waar ook twee van de drie auteurs werkzaam waren Wat is de effectiviteit van dipeptidyl-peptidase # (DPP#)-remmers, glucagon like peptide # (GLP#)receptoragonisten en natriumglucose-cotransporter # (SGLT#)-remmers bij de oudere patiënt met diabetes, en O HbA#c-daling, micro- en macrovasculaire morbiditeit, mortaliteit, plasma fasting glucose (FPG), totaal De werkgroep achtte HbA#c-daling, effect op micro- en macrovasculaire morbiditeit, mortaliteit en bijwerkingen RCTâs en systematische reviews die de verschillende nieuwe glucoseverlagende medicatie met elkaar vergeleek In eerste instantie is gezocht op de groepsnamen van de drie geneesmiddelgroepen Deze literatuurzoekactie leverde ### treffers op Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het twee RCTâs afzonderlijk zijn geanalyseerd (<PERSOON>, ###; Yale, ###) Eén artikel dat werd gepubliceerd na de Omdat in de resultaten studies ontbraken zijn aanvullende searches gedaan op namen van de individuele geneesmiddelen Dit leverde de volgende resultaten op voor alogliptine ## hits waarvan één studie is geïncludeerd (Rosenstock, ###), voor dulaglutide en empagliflozine # hits waarvan geen geïncludeerd, voor de overige middelen ### hits waarvan ## voorgeselecteerd en # uiteindelijk geïncludeerd (Pawaskar, ###; (Leiter, ###) werd niet gevonden in de search (betrof niet specifiek ouderen) en is later toegevoegd omdat de Vijftien onderzoeken zijn opgenomen in de literatuuranalyse De belangrijkste studiekarakteristieken en resultaten Wat is de plaats van glucagon-like peptide # (GLP-#)-receptoragonisten in de behandeling van de oudere Gebruik geen GLP-#-analogen als standaardbehandeling bij ouderen met diabetes mellitus type # Overweeg behandeling met een GLP-# analoog in individuele gevallen bij vitale ouderen met obesitas en als toevoeging aan orale glucoseverlagende medicatie, indien insulinetherapie ongewenst is in verband met het risico op hypoglykemieën en verdere gewichtstoename ongewenst is; als toevoeging aan basale insuline, indien uitbreiding van het insulineschema onwenselijk is in verband met het risico op hypoglykemieën en verdere gewichtstoename ongewenst is Geef insulinebehandeling de voorkeur boven behandeling met GLP-#-analoog bij patiënten met een zeer oudere diabetespatiënten met pancreatitis in de voorgeschiedenis of met maligniteiten in de schildklier of Informeer patiënten over het mogelijk verhoogde risico op pancreatitis, en adviseer hen bij klachten die hierbij Informeer patiënten over het risico op gastro-intestinale bijwerkingen en adviseer hen bij deze klachten zich te melden, neem voorzorgsmaatregelen om in deze situatie dehydratie en nierfunctieachteruitgang te voorkomen aan de GLP-#-receptor en activeren deze Hierdoor wordt de secretie van insuline door bètacellen op een.
| 708 | fms |
individuele geneesmiddelen Dit leverde de volgende resultaten op voor alogliptine ## hits waarvan één studie is geïncludeerd (Rosenstock, ###), voor dulaglutide en empagliflozine # hits waarvan geen geïncludeerd, voor de overige middelen ### hits waarvan ## voorgeselecteerd en # uiteindelijk geïncludeerd (Pawaskar, ###; (Leiter, ###) werd niet gevonden in de search (betrof niet specifiek ouderen) en is later toegevoegd omdat de Vijftien onderzoeken zijn opgenomen in de literatuuranalyse De belangrijkste studiekarakteristieken en resultaten Wat is de plaats van glucagon-like peptide # (GLP-#)-receptoragonisten in de behandeling van de oudere Gebruik geen GLP-#-analogen als standaardbehandeling bij ouderen met diabetes mellitus type # Overweeg behandeling met een GLP-# analoog in individuele gevallen bij vitale ouderen met obesitas en als toevoeging aan orale glucoseverlagende medicatie, indien insulinetherapie ongewenst is in verband met het risico op hypoglykemieën en verdere gewichtstoename ongewenst is; als toevoeging aan basale insuline, indien uitbreiding van het insulineschema onwenselijk is in verband met het risico op hypoglykemieën en verdere gewichtstoename ongewenst is Geef insulinebehandeling de voorkeur boven behandeling met GLP-#-analoog bij patiënten met een zeer oudere diabetespatiënten met pancreatitis in de voorgeschiedenis of met maligniteiten in de schildklier of Informeer patiënten over het mogelijk verhoogde risico op pancreatitis, en adviseer hen bij klachten die hierbij Informeer patiënten over het risico op gastro-intestinale bijwerkingen en adviseer hen bij deze klachten zich te melden, neem voorzorgsmaatregelen om in deze situatie dehydratie en nierfunctieachteruitgang te voorkomen aan de GLP-#-receptor en activeren deze Hierdoor wordt de secretie van insuline door bètacellen op een Lagere andere hormonale reacties op hypoglykemie worden niet verminderd Voorts bevorderen GLP-#receptoragonisten het verzadigingsgevoel en vertragen de maagontlediging ((WEBLINK); NHG, In <LOCATIE> zijn vijf glucagon-like peptide #-agonisten (GLP-#-agonisten) op de markt, alle worden subcutaan toegediend exenatide (in dagelijkse en in wekelijkse toediening), liraglutide, lixesenatide en dulaglutide Dulaglutide kwam na het verrichten van de literatuurstudie voor deze richtlijn op de Nederlandse markt GLP-#-agonisten zijn geregistreerd voor de behandeling van diabetes mellitus type # bij volwassenen in combinatie met andere bloedglucoseverlagende middelen Dulaglutide en liraglutide zijn ook geregistreerd als monotherapie Patiënten krijgen GLP-#-agonisten alleen vergoed als ze een Body Mass Index (BMI) â¥## kg/m# hebben en al metformine en een sulfonylureumderivaat (SU-derivaat) gebruiken De tweede groep die voor vergoeding in aanmerking komt, zijn patiënten die de GLP-#-agonist gebruiken in combinatie met metformine diabetes mellitus type # en een BMI â¥## kg/m# Een aanvullende eis is dat een internist het eerste voorschrift Diabetes mellitus type # Alleen als er dwingende redenen zijn om van het stappenplan af te wijken, komen GLP#-agonisten in aanmerking (NHG, ###) Ook de Verenso-richtlijn voor diabeteszorg bij kwetsbare ouderen statement van de ADA/EASD (Inzucchi, ###, ###) over de behandeling van diabetes mellitus type # het De medicatiekeuze wordt gebaseerd op voor- en nadelen van de verschillende medicamenten, behandeldoel en Studies over het gebruik van GLP-#-agonisten specifiek bij ouderen â¥<LEEFTIJD> jaar zijn zeer beperkt, zoals blijkt uit de literatuurbeschrijving In de meeste trials verricht met GLP-#-agonisten was de gemiddelde leeftijd van patiënten.
| 669 | fms |
Lagere andere hormonale reacties op hypoglykemie worden niet verminderd Voorts bevorderen GLP-#receptoragonisten het verzadigingsgevoel en vertragen de maagontlediging ((WEBLINK); NHG, In <LOCATIE> zijn vijf glucagon-like peptide #-agonisten (GLP-#-agonisten) op de markt, alle worden subcutaan toegediend exenatide (in dagelijkse en in wekelijkse toediening), liraglutide, lixesenatide en dulaglutide Dulaglutide kwam na het verrichten van de literatuurstudie voor deze richtlijn op de Nederlandse markt GLP-#-agonisten zijn geregistreerd voor de behandeling van diabetes mellitus type # bij volwassenen in combinatie met andere bloedglucoseverlagende middelen Dulaglutide en liraglutide zijn ook geregistreerd als monotherapie Patiënten krijgen GLP-#-agonisten alleen vergoed als ze een Body Mass Index (BMI) â¥## kg/m# hebben en al metformine en een sulfonylureumderivaat (SU-derivaat) gebruiken De tweede groep die voor vergoeding in aanmerking komt, zijn patiënten die de GLP-#-agonist gebruiken in combinatie met metformine diabetes mellitus type # en een BMI â¥## kg/m# Een aanvullende eis is dat een internist het eerste voorschrift Diabetes mellitus type # Alleen als er dwingende redenen zijn om van het stappenplan af te wijken, komen GLP#-agonisten in aanmerking (NHG, ###) Ook de Verenso-richtlijn voor diabeteszorg bij kwetsbare ouderen statement van de ADA/EASD (Inzucchi, ###, ###) over de behandeling van diabetes mellitus type # het De medicatiekeuze wordt gebaseerd op voor- en nadelen van de verschillende medicamenten, behandeldoel en Studies over het gebruik van GLP-#-agonisten specifiek bij ouderen â¥<LEEFTIJD> jaar zijn zeer beperkt, zoals blijkt uit de literatuurbeschrijving In de meeste trials verricht met GLP-#-agonisten was de gemiddelde leeftijd van patiënten beperkte kennis over de effectiviteit bij ouderen De beschreven retrospectieve studie (Pawaskar, ###) met exenatide tweemaal daags bij ouderen met een gemiddelde leeftijd van <LEEFTIJD> jaar (##% monotherapie, ##% als toevoeging aan orale medicatie) liet een HbA#c-reductie van #,#% zien na ## maanden Dit is een geringere HbA#c-daling dan de gemiddelde HbA#c-daling van #% van exenatide tweemaal daags gedurende ## weken bij patiënten als toevoeging aan verschillende orale glucoseverlagende medicatie (<PERSOON>, ###; Een gepoolde analyse (<PERSOON>âs met ### patienten (### patiënten (<LEEFTIJD> jaar, ### patiënten â¥<LEEFTIJD> jaar) met liraglutide #,# mg, liraglutide #,# mg of placebo gedurende ## weken onderzocht de effectiviteit en bijwerkingen in verschillende leeftijdsgroepen De daling van het HbA#c was significant groter met liraglutide #,# mg dan met placebo (least squares mean difference â¥<LEEFTIJD> jaar #,##% [##% BI #,## tot #,##]; (<LEEFTIJD> jaar #,##% [##% BI #,## tot #,##], beide p(#,###) en met liraglutide #,# mg versus placebo (â¥<LEEFTIJD> jaar #,##% [##% BI #,## tot #,##]; (<LEEFTIJD> jaar #,##% [##% BI #,## tot #,##], beide p(#,###) Er was geen significant verschil in verandering in HbA#c tussen de leeftijdsgroepen De beperking van deze analyse ligt uiteraard in het retrospectieve design, verder was het aantal patiënten )<LEEFTIJD> jaar veel kleiner en waren er geen patiënten ouder Voor exenatide tweemaal daags en exenatide eenmaal per week zijn ook gepoolde analyses uitgevoerd, waarbij is gekeken naar de effectiviteit en bijwerkingen in verschillende subgroepen De gepoolde analyse van exenatide.
| 787 | fms |
de effectiviteit bij ouderen De beschreven retrospectieve studie (Pawaskar, ###) met exenatide tweemaal daags bij ouderen met een gemiddelde leeftijd van <LEEFTIJD> jaar (##% monotherapie, ##% als toevoeging aan orale medicatie) liet een HbA#c-reductie van #,#% zien na ## maanden Dit is een geringere HbA#c-daling dan de gemiddelde HbA#c-daling van #% van exenatide tweemaal daags gedurende ## weken bij patiënten als toevoeging aan verschillende orale glucoseverlagende medicatie (<PERSOON>, ###; Een gepoolde analyse (<PERSOON>âs met ### patienten (### patiënten (<LEEFTIJD> jaar, ### patiënten â¥<LEEFTIJD> jaar) met liraglutide #,# mg, liraglutide #,# mg of placebo gedurende ## weken onderzocht de effectiviteit en bijwerkingen in verschillende leeftijdsgroepen De daling van het HbA#c was significant groter met liraglutide #,# mg dan met placebo (least squares mean difference â¥<LEEFTIJD> jaar #,##% [##% BI #,## tot #,##]; (<LEEFTIJD> jaar #,##% [##% BI #,## tot #,##], beide p(#,###) en met liraglutide #,# mg versus placebo (â¥<LEEFTIJD> jaar #,##% [##% BI #,## tot #,##]; (<LEEFTIJD> jaar #,##% [##% BI #,## tot #,##], beide p(#,###) Er was geen significant verschil in verandering in HbA#c tussen de leeftijdsgroepen De beperking van deze analyse ligt uiteraard in het retrospectieve design, verder was het aantal patiënten )<LEEFTIJD> jaar veel kleiner en waren er geen patiënten ouder Voor exenatide tweemaal daags en exenatide eenmaal per week zijn ook gepoolde analyses uitgevoerd, waarbij is gekeken naar de effectiviteit en bijwerkingen in verschillende subgroepen De gepoolde analyse van exenatide Totaal ### patiënten werden geïncludeerd, ### patiënten waren (<LEEFTIJD> jaar (gemiddeld <LEEFTIJD> jaar; SD #,#), ### patiënten analyse van exenatide eenmaal per week (Pencek ###b) includeerde data van ## RCTs met een duur van ### weken Totaal ### patiënten werden geïncludeerd, waarvan ### patiënten (<LEEFTIJD> jaar (gemiddeld <LEEFTIJD> jaar) en ### patiënten â¥<LEEFTIJD> jaar oud (gemiddeld <LEEFTIJD> jaar; SD #,#) De HbA#c-daling was vergelijkbaar bij de twee leeftijdsgroepen #,#% (<LEEFTIJD> jaar en #,#% bij â¥<LEEFTIJD> jaar Ook in deze analyses was de groep oudere patiënten veel Op basis van de bovenstaande gegevens lijken GLP-#-analogen ook bij ouderen effectief in het verlagen van het Hierbij moeten worden aangetekend dat bij patiënten met een slechte glucoseregulatie (HbA#c ) ##%) GLP-#-analogen zijn glucose-afhankelijk in hun werking, waardoor deze middelen nauwelijks een kans op hypoglykemieën geven Hypoglykemieën kunnen wel optreden bij patiënten die gelijktijdig SU-derivaten of insuline gebruiken (ADA/EASD position statement (Inzucchi, ###)) Voor ouderen is het voorkómen van In de hierboven genoemde gepoolde analyse <PERSOON> (###) met ### patiënten met liraglutide #,# mg, liraglutide #,# mg of placebo was het aantal minor hypoglykemieën (glucose (#,# mmol/l, geen hulp van derden nodig) laag en vergelijkbaar tussen de patiënten met liraglutide en placebo Tussen de leeftijdsgroepen â¥<LEEFTIJD> jaar oud en (<LEEFTIJD> jaar oud werd geen verschil gevonden in aantal minor hypoglykemieën (#,#%-##,#% en #%-##,#%) Major hypoglykemieën (hulp van derden nodig) werden niet gezien bij de oudere groep patiënten Bij zes patiënten (#,#%) in de groep (<LEEFTIJD> jaar met liraglutide #,# mg werd een major hypoglykemie gerapporteerd,.
| 892 | fms |
(<LEEFTIJD> jaar (gemiddeld <LEEFTIJD> jaar; SD #,#), ### patiënten analyse van exenatide eenmaal per week (Pencek ###b) includeerde data van ## RCTs met een duur van ### weken Totaal ### patiënten werden geïncludeerd, waarvan ### patiënten (<LEEFTIJD> jaar (gemiddeld <LEEFTIJD> jaar) en ### patiënten â¥<LEEFTIJD> jaar oud (gemiddeld <LEEFTIJD> jaar; SD #,#) De HbA#c-daling was vergelijkbaar bij de twee leeftijdsgroepen #,#% (<LEEFTIJD> jaar en #,#% bij â¥<LEEFTIJD> jaar Ook in deze analyses was de groep oudere patiënten veel Op basis van de bovenstaande gegevens lijken GLP-#-analogen ook bij ouderen effectief in het verlagen van het Hierbij moeten worden aangetekend dat bij patiënten met een slechte glucoseregulatie (HbA#c ) ##%) GLP-#-analogen zijn glucose-afhankelijk in hun werking, waardoor deze middelen nauwelijks een kans op hypoglykemieën geven Hypoglykemieën kunnen wel optreden bij patiënten die gelijktijdig SU-derivaten of insuline gebruiken (ADA/EASD position statement (Inzucchi, ###)) Voor ouderen is het voorkómen van In de hierboven genoemde gepoolde analyse <PERSOON> (###) met ### patiënten met liraglutide #,# mg, liraglutide #,# mg of placebo was het aantal minor hypoglykemieën (glucose (#,# mmol/l, geen hulp van derden nodig) laag en vergelijkbaar tussen de patiënten met liraglutide en placebo Tussen de leeftijdsgroepen â¥<LEEFTIJD> jaar oud en (<LEEFTIJD> jaar oud werd geen verschil gevonden in aantal minor hypoglykemieën (#,#%-##,#% en #%-##,#%) Major hypoglykemieën (hulp van derden nodig) werden niet gezien bij de oudere groep patiënten Bij zes patiënten (#,#%) in de groep (<LEEFTIJD> jaar met liraglutide #,# mg werd een major hypoglykemie gerapporteerd, hypoglykemieën bestaat, hoewel onderbouwing op basis van trials zeer beperkt is GLP-#-analogen vertragen de maagontlediging en bevorderen het verzadigingsgevoel, leidend tot gewichtsreductie Een meta-analyse en mixed treatment analyse (Potts, ###) van ## trials met exenatide en liraglutide liet een gewichtsreductie zien die varieerde tussen de # en #,# kg bij patiënten met DM type # Er was geen statistisch significant verschil tussen de verschillende (doseringen) GLP-#-analogen Een eerdere metaanalyse van ## trials met liraglutide en exenatide liet een iets groter gemiddeld gewichtsverlies van #,# kg zien Op basis van de beschikbare gegevens lijkt bij ouderen een vergelijkbaar gewichtsverlies op te treden De beschreven retrospectieve studie bij ouderen met exenatide tweemaal daags (Pawaskar, ###) liet een gewichtsdaling van #,# kg zien Gepoolde post hoc analyses met exenatide tweemaal daags (Pencek, ###a), exenatide eenmaal per week (Pencek, ###b) en liraglutide (<PERSOON>, ###) lieten een vergelijkbaar gewichtsverlies zien bij patiënten (<LEEFTIJD> jaar als bij patiënten â¥<LEEFTIJD> jaar oud Voor vitale ouderen met overgewicht, kan dit een gunstig effect van GLP-# behandeling zijn Echter, oudere patiënten met diabetes zijn een heterogene populatie; gewichtsverlies is niet voor iedereen een wenselijk effect van medicatie Voor kwetsbare ouderen kan het te verwachten gewichtsverlies juist een contra-indicatie zijn voor gebruik van een GLP-#-analoog Maar ook bij obese ouderen is gewichtsverlies niet per se een gunstig effect Obesitas en sarcopenie komen vaak samen (Batsis, ###) Zowel sarcopenie als obesitas zijn geassocieerd met functionele beperkingen, vallen en negatieve gezondheidsuitkomsten.
| 772 | fms |
onderbouwing op basis van trials zeer beperkt is GLP-#-analogen vertragen de maagontlediging en bevorderen het verzadigingsgevoel, leidend tot gewichtsreductie Een meta-analyse en mixed treatment analyse (Potts, ###) van ## trials met exenatide en liraglutide liet een gewichtsreductie zien die varieerde tussen de # en #,# kg bij patiënten met DM type # Er was geen statistisch significant verschil tussen de verschillende (doseringen) GLP-#-analogen Een eerdere metaanalyse van ## trials met liraglutide en exenatide liet een iets groter gemiddeld gewichtsverlies van #,# kg zien Op basis van de beschikbare gegevens lijkt bij ouderen een vergelijkbaar gewichtsverlies op te treden De beschreven retrospectieve studie bij ouderen met exenatide tweemaal daags (Pawaskar, ###) liet een gewichtsdaling van #,# kg zien Gepoolde post hoc analyses met exenatide tweemaal daags (Pencek, ###a), exenatide eenmaal per week (Pencek, ###b) en liraglutide (<PERSOON>, ###) lieten een vergelijkbaar gewichtsverlies zien bij patiënten (<LEEFTIJD> jaar als bij patiënten â¥<LEEFTIJD> jaar oud Voor vitale ouderen met overgewicht, kan dit een gunstig effect van GLP-# behandeling zijn Echter, oudere patiënten met diabetes zijn een heterogene populatie; gewichtsverlies is niet voor iedereen een wenselijk effect van medicatie Voor kwetsbare ouderen kan het te verwachten gewichtsverlies juist een contra-indicatie zijn voor gebruik van een GLP-#-analoog Maar ook bij obese ouderen is gewichtsverlies niet per se een gunstig effect Obesitas en sarcopenie komen vaak samen (Batsis, ###) Zowel sarcopenie als obesitas zijn geassocieerd met functionele beperkingen, vallen en negatieve gezondheidsuitkomsten negatieve gezondheidsuitkomsten en eerder ontstaan van beperkingen (Goisser, ###) Het is bekend dat gewichtsverlies door een energiebeperkt dieet, zonder sport- of bewegingsprogramma, bij ouderen met sarcopene obesitas kan leiden tot verder verlies van spiermassa (Goisser, ###) Het is onbekend of gewichtsverlies bij ouderen door gebruik van een GLP-#-analoog uiteindelijk leidt verbetering Gastro-intestinale bijwerkingen, waaronder misselijkheid (##-##%), braken (#-##%) en diarree (##-##%), zijn de dosisafhankelijk en kunnen ze worden beperkt door geleidelijke ophoging van de dosering (<PERSOON>, ###) De gepoolde post hoc analyses met exenatide tweemaal daags (Pencek, ###a) en exenatide eenmaal per week (Pencek, ###b) laten vergelijkbare percentages van misselijkheid, diarree en braken zien bij patiënten (<LEEFTIJD> jaar en patiënten â¥<LEEFTIJD> jaar oud Ook de gepoolde analyse met liraglutide (<PERSOON>, ###) laat geen verschil zien in percentage gastro-intestinale bijwerkingen tussen de leeftijdsgroepen (<LEEFTIJD> jaar en â¥<LEEFTIJD> jaar oud Wel valt op dat bij de groep oudere patiënten het aantal patiënten dat stopt met de studie door bijwerkingen numeriek groter is (##,# versus #,#%), met name door misselijkheid (#,#% versus #,#%) Met name deze frequent voorkomende gastro-intestinale bijwerkingen zullen voor een aanzienlijke groep ouderen, namelijk kwetsbare ouderen op hoge leeftijd, ouderen met ondergewicht, ouderen met reeds bestaande maag-darmklachten of slechte eetlust, een belangrijk nadeel zijn en goed moeten worden Het gebruik van de GLP-#-analogen exenatide, liraglutide en lixisenatide wordt ontraden bij ernstige bij mensen met een verminderde nierfunctie kunnen meer gastro-intestinale bijwerkingen optreden (EMA met name in het begin van de behandeling, moeten voorzorgsmaatregelen worden genomen om een.
| 715 | fms |
###) Het is bekend dat gewichtsverlies door een energiebeperkt dieet, zonder sport- of bewegingsprogramma, bij ouderen met sarcopene obesitas kan leiden tot verder verlies van spiermassa (Goisser, ###) Het is onbekend of gewichtsverlies bij ouderen door gebruik van een GLP-#-analoog uiteindelijk leidt verbetering Gastro-intestinale bijwerkingen, waaronder misselijkheid (##-##%), braken (#-##%) en diarree (##-##%), zijn de dosisafhankelijk en kunnen ze worden beperkt door geleidelijke ophoging van de dosering (<PERSOON>, ###) De gepoolde post hoc analyses met exenatide tweemaal daags (Pencek, ###a) en exenatide eenmaal per week (Pencek, ###b) laten vergelijkbare percentages van misselijkheid, diarree en braken zien bij patiënten (<LEEFTIJD> jaar en patiënten â¥<LEEFTIJD> jaar oud Ook de gepoolde analyse met liraglutide (<PERSOON>, ###) laat geen verschil zien in percentage gastro-intestinale bijwerkingen tussen de leeftijdsgroepen (<LEEFTIJD> jaar en â¥<LEEFTIJD> jaar oud Wel valt op dat bij de groep oudere patiënten het aantal patiënten dat stopt met de studie door bijwerkingen numeriek groter is (##,# versus #,#%), met name door misselijkheid (#,#% versus #,#%) Met name deze frequent voorkomende gastro-intestinale bijwerkingen zullen voor een aanzienlijke groep ouderen, namelijk kwetsbare ouderen op hoge leeftijd, ouderen met ondergewicht, ouderen met reeds bestaande maag-darmklachten of slechte eetlust, een belangrijk nadeel zijn en goed moeten worden Het gebruik van de GLP-#-analogen exenatide, liraglutide en lixisenatide wordt ontraden bij ernstige bij mensen met een verminderde nierfunctie kunnen meer gastro-intestinale bijwerkingen optreden (EMA met name in het begin van de behandeling, moeten voorzorgsmaatregelen worden genomen om een Echter, ouderen zijn in het algemeen extra kwetsbaar voor achteruitgang van nierfunctie door dehydratie Bij het GLP-#-agonisten zijn in verband gebracht met een verhoogd risico op pancreatitis en pancreascarcinoom In ### concludeerden het European Medicines Agency (EMA) en de Food and Drug Administration (FDA) dat er op grond van het huidige bewijs geen causale relatie kan worden vastgesteld tussen GLP-#-agonisten en GLP-#-agonisten geven mogelijk een verhoogde kans op galstenen Een meta-analyse liet bij het gebruik van Er zijn onzekerheden over het risico op medullair schildkliercarcinoom op basis van dierstudies Langdurig gebruik van liraglutide bij knaagdieren was geassocieerd met schildklier-C-cel-hyperplasie en âtumoren door Huidige klinische studies hebben dit niet aangetoond, echter grootschalige, lange termijn studies zijn nodig om De ELIXA-trial onderzocht het effect van lixisenatide op cardiovasculaire uitkomsten bij patiënten met een recent acuut coronair event De toevoeging van lixisenatide had geen effect op het aantal major cardiovasculaire De LEADER-trial onderzocht het effect van liraglutide op cardiovasculaire uitkomsten bij patiënten met een hoog cardiovasculair risico (Marso, ###) Liraglutide verlaagde het risico op het samengestelde primaire eindpunt van cardiovasculair overlijden, niet-fataal myocardinfarct of niet-fatale beroerte met ##% ten opzichte van placebo (##% betrouwbaarheidsinterval (BI) # tot ##%; p=#,##) na #,<LEEFTIJD> jaar follow-up Met liraglutide was er tevens een overlijden door welke oorzaak dan ook met ##% verminderd (##% BI #% tot ##%) Het vóórkomen van een niet-fataal hartinfarct, niet-fatale beroerte en ziekenhuisopname voor hartfalen was niet-significant lager met De resultaten van de cardiovasculaire eindpuntstudie van exenatide (de EXSCEL-trial) worden in ### verwacht.
| 719 | fms |
van nierfunctie door dehydratie Bij het GLP-#-agonisten zijn in verband gebracht met een verhoogd risico op pancreatitis en pancreascarcinoom In ### concludeerden het European Medicines Agency (EMA) en de Food and Drug Administration (FDA) dat er op grond van het huidige bewijs geen causale relatie kan worden vastgesteld tussen GLP-#-agonisten en GLP-#-agonisten geven mogelijk een verhoogde kans op galstenen Een meta-analyse liet bij het gebruik van Er zijn onzekerheden over het risico op medullair schildkliercarcinoom op basis van dierstudies Langdurig gebruik van liraglutide bij knaagdieren was geassocieerd met schildklier-C-cel-hyperplasie en âtumoren door Huidige klinische studies hebben dit niet aangetoond, echter grootschalige, lange termijn studies zijn nodig om De ELIXA-trial onderzocht het effect van lixisenatide op cardiovasculaire uitkomsten bij patiënten met een recent acuut coronair event De toevoeging van lixisenatide had geen effect op het aantal major cardiovasculaire De LEADER-trial onderzocht het effect van liraglutide op cardiovasculaire uitkomsten bij patiënten met een hoog cardiovasculair risico (Marso, ###) Liraglutide verlaagde het risico op het samengestelde primaire eindpunt van cardiovasculair overlijden, niet-fataal myocardinfarct of niet-fatale beroerte met ##% ten opzichte van placebo (##% betrouwbaarheidsinterval (BI) # tot ##%; p=#,##) na #,<LEEFTIJD> jaar follow-up Met liraglutide was er tevens een overlijden door welke oorzaak dan ook met ##% verminderd (##% BI #% tot ##%) Het vóórkomen van een niet-fataal hartinfarct, niet-fatale beroerte en ziekenhuisopname voor hartfalen was niet-significant lager met De resultaten van de cardiovasculaire eindpuntstudie van exenatide (de EXSCEL-trial) worden in ### verwacht De kosten voor een GLP-#-analoog variëren tussen de ### en ### euro per # maanden behandelduur ((WEBLINK), geraadpleegd okt ###) Inzet van GLP-#-agonisten bij de grote groep ouderen met diabetes zal leiden tot een grote toename van de medicijnkosten Maar kosten-effectiviteitsstudies op basis van lange termijn data ontbreken Dit moet meewegen in de verdere plaatsbepaling van deze medicijnen In een ambulante zorgsetting in de Verenigde Staten lijkt exenatide een grotere daling te Er waren geen systematische reviews of RCTâs die voldeden aan de inclusiecriteria Er is één observationele bloeddruk van exenatide tweemaal daags met glargine bij ouderen (â¥<LEEFTIJD> jaar) met diabetes mellitus type # in een ambulante zorgsetting in de Verenigde Staten Zij selecteerden uit een database met medische dossiers gegevens van ### patiënten voor de exenatidegroep en ### patiënten voor de glarginegroep; deze twee groepen verschilden bij de start van de studie significant van elkaar in bepaalde karakteristieken, om deze selectiebias te balanceren is propositie-score matching toegepast waarna beide groepen gelijk waren (n= ### voor beide groepen) Na matching was de gemiddelde leeftijd <LEEFTIJD> jaar in beide groepen, ##% gebruikte # of Er werd in de exenatidegroep een grotere afname in HbA#c gevonden van de start van de studie tot ## maanden follow-up (-#,#%) dan in de glarginegroep (-#,#%; p(#,##) Ook de afname in gewicht (-#,# kg vs #,# kg; p( #,##), BMI (-#,# kg/m# vs -#,# kg/m# ; p( #,#) en systolische bloeddruk (-#,# mmHg vs - #,# mmHg;.
| 717 | fms |
variëren tussen de ### en ### euro per # maanden behandelduur ((WEBLINK), geraadpleegd okt ###) Inzet van GLP-#-agonisten bij de grote groep ouderen met diabetes zal leiden tot een grote toename van de medicijnkosten Maar kosten-effectiviteitsstudies op basis van lange termijn data ontbreken Dit moet meewegen in de verdere plaatsbepaling van deze medicijnen In een ambulante zorgsetting in de Verenigde Staten lijkt exenatide een grotere daling te Er waren geen systematische reviews of RCTâs die voldeden aan de inclusiecriteria Er is één observationele bloeddruk van exenatide tweemaal daags met glargine bij ouderen (â¥<LEEFTIJD> jaar) met diabetes mellitus type # in een ambulante zorgsetting in de Verenigde Staten Zij selecteerden uit een database met medische dossiers gegevens van ### patiënten voor de exenatidegroep en ### patiënten voor de glarginegroep; deze twee groepen verschilden bij de start van de studie significant van elkaar in bepaalde karakteristieken, om deze selectiebias te balanceren is propositie-score matching toegepast waarna beide groepen gelijk waren (n= ### voor beide groepen) Na matching was de gemiddelde leeftijd <LEEFTIJD> jaar in beide groepen, ##% gebruikte # of Er werd in de exenatidegroep een grotere afname in HbA#c gevonden van de start van de studie tot ## maanden follow-up (-#,#%) dan in de glarginegroep (-#,#%; p(#,##) Ook de afname in gewicht (-#,# kg vs #,# kg; p( #,##), BMI (-#,# kg/m# vs -#,# kg/m# ; p( #,#) en systolische bloeddruk (-#,# mmHg vs - #,# mmHg; In diastolische bloeddruk was geen Het aantal patiënten dat bij ## maanden follow-up de streefwaarden voor HbA#c ((#%), MBI ((## kg/m# ) en systolische bloeddruk ((### mmHg) behaalde was tevens hoger in de exenatidegroep (respectievelijk ##%, Bijwerkingen waren niet meegenomen in het onderzoek De studie werd uitgevoerd door <PERSOON> and Company Observationeel onderzoek begint bij een lage bewijskracht en is voor de uitkomstmaten HbA#c-daling, gewichtsverandering, BMI en bloeddruk verlaagd naar zeer laag wegens beperkingen in studie-opzet (risk of Pawaskar M, <PERSOON> outcomes of elderly patient populations initiating exenatide BID versus insulin Schrijf SGLT#-remmers niet als standaardbehandeling voor bij ouderen met diabetes mellitus type # een duidelijk verhoogd risico op volumedepletie en daaraan gerelateerde bijwerkingen, zoals bij gebruik Informeer de patiënt over het verhoogde risico op ketoacidose en geef instructies om het risico hierop te Informeer de patiënt over het verhoogde risico op genitale schimmelinfecties en mogelijk ook Controleer de nierfunctie voorafgaand aan behandeling en daarna ten minste jaarlijks, bij verminderde Kies bij voorkeur voor empagliflozine of dapagliflozine, gezien het mogelijk verhoogde fractuurrisico en Sodium glucose co transporter inhibitorsâ ofwel natrium glucose cotransporter (SGLT-#-remmers) vormen een nieuwe groep orale bloedsuikerverlagende middelen die reversibel en selectief het natriumglucosecotransporter-#-eiwit in de nier remmen Dit leidt tot verminderde (terug)resorptie van glucose naar het bloed, SGLT-#-remmers zijn geregistreerd voor de behandeling van diabetes mellitus type # bij volwassenen als monotherapie en voor de combinatie met andere bloedglucoseverlagende geneesmiddelen, inclusief insuline In de NHG-standaard Diabetes mellitus type # (NHG, ###) worden de SGLT-#-remmers vooralsnog niet aanbevolen.
| 704 | fms |
dat bij ## maanden follow-up de streefwaarden voor HbA#c ((#%), MBI ((## kg/m# ) en systolische bloeddruk ((### mmHg) behaalde was tevens hoger in de exenatidegroep (respectievelijk ##%, Bijwerkingen waren niet meegenomen in het onderzoek De studie werd uitgevoerd door <PERSOON> and Company Observationeel onderzoek begint bij een lage bewijskracht en is voor de uitkomstmaten HbA#c-daling, gewichtsverandering, BMI en bloeddruk verlaagd naar zeer laag wegens beperkingen in studie-opzet (risk of Pawaskar M, <PERSOON> outcomes of elderly patient populations initiating exenatide BID versus insulin Schrijf SGLT#-remmers niet als standaardbehandeling voor bij ouderen met diabetes mellitus type # een duidelijk verhoogd risico op volumedepletie en daaraan gerelateerde bijwerkingen, zoals bij gebruik Informeer de patiënt over het verhoogde risico op ketoacidose en geef instructies om het risico hierop te Informeer de patiënt over het verhoogde risico op genitale schimmelinfecties en mogelijk ook Controleer de nierfunctie voorafgaand aan behandeling en daarna ten minste jaarlijks, bij verminderde Kies bij voorkeur voor empagliflozine of dapagliflozine, gezien het mogelijk verhoogde fractuurrisico en Sodium glucose co transporter inhibitorsâ ofwel natrium glucose cotransporter (SGLT-#-remmers) vormen een nieuwe groep orale bloedsuikerverlagende middelen die reversibel en selectief het natriumglucosecotransporter-#-eiwit in de nier remmen Dit leidt tot verminderde (terug)resorptie van glucose naar het bloed, SGLT-#-remmers zijn geregistreerd voor de behandeling van diabetes mellitus type # bij volwassenen als monotherapie en voor de combinatie met andere bloedglucoseverlagende geneesmiddelen, inclusief insuline In de NHG-standaard Diabetes mellitus type # (NHG, ###) worden de SGLT-#-remmers vooralsnog niet aanbevolen Zoals eerder genoemd, wordt de medicatiekeuze daarbij gebaseerd op het behandeldoel en de karakteristieken In <LOCATIE> zijn drie SGLT-#-remmers op de markt; canagliflozine, dapagliflozine en empagliflozine Het aantal studies over het gebruik van deze middelen bij ouderen )<LEEFTIJD> jaar is beperkt SGLT-#-remmers laten gemiddeld een HbA#c-daling van ongeveer #,#% ten opzichte van placebo zien (Heerspink, ###) Bij ouderen moet echter rekening worden gehouden met een meer bescheiden daling van het Zinman, ###) Aangezien de glucoseverlagende werking van SGLT#-remmers berust op het vergroten van de urine-glucose-excretie, is de verlaagde effectiviteit bij ouderen waarschijnlijk toe te schrijven aan een daling van Het risico op hypoglykemieën is laag bij gebruik van SGLT-#-remmers <PERSOON>-analyses van canagliflozine, dapagliflozine en empagliflozine als monotherapie of in combinatie met metformine laten zien dat het risico op combinatie met insuline of SU-derivaten, geven echter wel een verhoogd risico op hypoglykemieën (FDA patiënten laten een vergelijkbaar patroon zien, met uitzondering van empagliflozine dat in combinatie met fase #-studies (Sinclair, ###) waarin de effectiviteit en veiligheid van canagliflozine bij patiënten (<LEEFTIJD> jaar en â¥<LEEFTIJD> jaar werd vergeleken In beide leeftijdsgroepen was het aantal hypoglykemieën laag en vergelijkbaar met ### mg gebruikten Patiënten â¥<LEEFTIJD> jaar hadden echter meer hypoglykemieën dan patiënten (<LEEFTIJD> jaar als zij reeds beperking van deze analyse is het kleine aantal patiënten ouder dan <LEEFTIJD> jaar ((<LEEFTIJD> jaar N= <DATUM> â¥<LEEFTIJD> jaar <PERSOON> maakt het lage risico op hypoglykemieën SGLT-#-remmers potentieel een aantrekkelijke.
| 668 | fms |
de medicatiekeuze daarbij gebaseerd op het behandeldoel en de karakteristieken In <LOCATIE> zijn drie SGLT-#-remmers op de markt; canagliflozine, dapagliflozine en empagliflozine Het aantal studies over het gebruik van deze middelen bij ouderen )<LEEFTIJD> jaar is beperkt SGLT-#-remmers laten gemiddeld een HbA#c-daling van ongeveer #,#% ten opzichte van placebo zien (Heerspink, ###) Bij ouderen moet echter rekening worden gehouden met een meer bescheiden daling van het Zinman, ###) Aangezien de glucoseverlagende werking van SGLT#-remmers berust op het vergroten van de urine-glucose-excretie, is de verlaagde effectiviteit bij ouderen waarschijnlijk toe te schrijven aan een daling van Het risico op hypoglykemieën is laag bij gebruik van SGLT-#-remmers <PERSOON>-analyses van canagliflozine, dapagliflozine en empagliflozine als monotherapie of in combinatie met metformine laten zien dat het risico op combinatie met insuline of SU-derivaten, geven echter wel een verhoogd risico op hypoglykemieën (FDA patiënten laten een vergelijkbaar patroon zien, met uitzondering van empagliflozine dat in combinatie met fase #-studies (Sinclair, ###) waarin de effectiviteit en veiligheid van canagliflozine bij patiënten (<LEEFTIJD> jaar en â¥<LEEFTIJD> jaar werd vergeleken In beide leeftijdsgroepen was het aantal hypoglykemieën laag en vergelijkbaar met ### mg gebruikten Patiënten â¥<LEEFTIJD> jaar hadden echter meer hypoglykemieën dan patiënten (<LEEFTIJD> jaar als zij reeds beperking van deze analyse is het kleine aantal patiënten ouder dan <LEEFTIJD> jaar ((<LEEFTIJD> jaar N= <DATUM> â¥<LEEFTIJD> jaar <PERSOON> maakt het lage risico op hypoglykemieën SGLT-#-remmers potentieel een aantrekkelijke ###) De belangrijkste oorzaak van dit gewichtsverlies is het nettoverlies van kilocalorieën door de verhoogde glucose-excretie in de urine Voor obese ouderen is dit wellicht te beschouwen als een gunstig effect, maar voor De werkzaamheid van SGLT#-remmers is afhankelijk van de nierfunctie, en verminderd bij patiënten met nierinsufficiëntie Geadviseerd wordt de nierfunctie voorafgaand aan de behandeling te controleren en daarna ten minste jaarlijks; bij verminderde nierfunctie ten minste twee tot vier maal per jaar Deze middelen mogen niet geraadpleegd okt ###) Een aanzienlijk deel van de ouderen met diabetes mellitus type # heeft een verminderde nierfunctie waardoor de werkzaamheid en toepasbaarheid van SGLT-#-remmers bij ouderen De studie van Zinman (###) is de eerste uitkomstenstudie die een positief effect liet zien van een nieuw subgroepanalyse liet zien dat het gunstige effect van empagliflozine op de primaire uitkomstmaat (overlijden door cardiovasculaire aandoeningen, en niet-fataal myocardinfarct of beroerte) groter was bij patiënten van â¥<LEEFTIJD> jaar dan bij de groep (<LEEFTIJD> jaar Andere studies naar het effect van SGLT-#-remmers op cardiovasculaire uitkomstmaten zijn nog gaande (CANVAS Canagliflozine Cardiovascular Assessment study; DECLARE-TIMI## Dapagliflozin Effect on Cardiovascular Events) Verder is het de vraag of deze gunstige effecten ook aanwezig zullen bij diabetes type # patiënten met een minder hoog cardiovasculair risico of met een (veel) hogere leeftijd Data over het risico op urineweginfecties zijn niet consistent Bij de beschreven studies met ouderen wordt een licht verhoogde incidentie van urineweginfecties bij canagliflozine gezien (placebo #% versus canagliflozine #%) Genitale schimmelinfecties zijn de meest voorkomende bijwerking van SGLT#-remmers, met een stijging van het.
| 667 | fms |
door de verhoogde glucose-excretie in de urine Voor obese ouderen is dit wellicht te beschouwen als een gunstig effect, maar voor De werkzaamheid van SGLT#-remmers is afhankelijk van de nierfunctie, en verminderd bij patiënten met nierinsufficiëntie Geadviseerd wordt de nierfunctie voorafgaand aan de behandeling te controleren en daarna ten minste jaarlijks; bij verminderde nierfunctie ten minste twee tot vier maal per jaar Deze middelen mogen niet geraadpleegd okt ###) Een aanzienlijk deel van de ouderen met diabetes mellitus type # heeft een verminderde nierfunctie waardoor de werkzaamheid en toepasbaarheid van SGLT-#-remmers bij ouderen De studie van Zinman (###) is de eerste uitkomstenstudie die een positief effect liet zien van een nieuw subgroepanalyse liet zien dat het gunstige effect van empagliflozine op de primaire uitkomstmaat (overlijden door cardiovasculaire aandoeningen, en niet-fataal myocardinfarct of beroerte) groter was bij patiënten van â¥<LEEFTIJD> jaar dan bij de groep (<LEEFTIJD> jaar Andere studies naar het effect van SGLT-#-remmers op cardiovasculaire uitkomstmaten zijn nog gaande (CANVAS Canagliflozine Cardiovascular Assessment study; DECLARE-TIMI## Dapagliflozin Effect on Cardiovascular Events) Verder is het de vraag of deze gunstige effecten ook aanwezig zullen bij diabetes type # patiënten met een minder hoog cardiovasculair risico of met een (veel) hogere leeftijd Data over het risico op urineweginfecties zijn niet consistent Bij de beschreven studies met ouderen wordt een licht verhoogde incidentie van urineweginfecties bij canagliflozine gezien (placebo #% versus canagliflozine #%) Genitale schimmelinfecties zijn de meest voorkomende bijwerking van SGLT#-remmers, met een stijging van het #% bij mannen (<PERSOON>, ###; Leiter, ###) Een vergelijkbare incidentie van deze bijwerking werd gezien in de beschreven studies bij ouderen (<PERSOON>, ###; Zinman, ###) Hoewel deze schimmelinfecties worden beschouwd als een milde bijwerking, en zij goed reageren op standaard antischimmelbehandeling (Nyirjesy, ###), maakt deze bijwerking de SGLT-#-remmers minder aantrekkelijk voor ouderen, met name voor diegenen die eerder Het risico op bijwerkingen door volumedepletie ten gevolge van de osmotische diurese bij gebruik van SGLT-#remmers is hoger bij ouderen, bij gebruik van lisdiuretica, bij nierfunctiestoornissen en bij hogere dosering tot hypotensie, duizeligheid, orthostase en dehydratie De twee studies met canagliflozine bij ouderen lieten een licht verhoogde incidentie van deze bijwerkingen zien (<PERSOON> âOutcome trial (Zinman, ###) met empagliflozine werd dit niet gevonden Ondanks het geringe vóórkomen van deze bijwerkingen in de studies met ouderen, moet in de praktijk extra terughoudendheid betracht worden in het voorschrijven van deze middelen bij ouderen De prevalentie van orthostatische hypotensie neemt toe met de leeftijd, en kan bij kwetsbare oudste ouderen oplopen tot ##% (Gupta, ###) Deze kwetsbare oudste ouderen zijn niet in deze studies geïncludeerd, en hebben wellicht een nog hoger risico op bijwerkingen door volumedepletie Ook bij ouderen met een reeds verhoogd valrisico acht de werkgroep volumedepletie Zeldzame maar ernstige, soms zelfs levensbedreigende en dodelijke gevallen van diabetische ketoacidose zijn gemeld bij patiënten die behandeld werden met SGLT-#-remmers voor type # diabetes Bij een aantal van deze meldingen presenteerde de aandoening zich atypisch met alleen matig verhoogde bloedglucosewaarden.
| 638 | fms |
(<PERSOON>, ###; Leiter, ###) Een vergelijkbare incidentie van deze bijwerking werd gezien in de beschreven studies bij ouderen (<PERSOON>, ###; Zinman, ###) Hoewel deze schimmelinfecties worden beschouwd als een milde bijwerking, en zij goed reageren op standaard antischimmelbehandeling (Nyirjesy, ###), maakt deze bijwerking de SGLT-#-remmers minder aantrekkelijk voor ouderen, met name voor diegenen die eerder Het risico op bijwerkingen door volumedepletie ten gevolge van de osmotische diurese bij gebruik van SGLT-#remmers is hoger bij ouderen, bij gebruik van lisdiuretica, bij nierfunctiestoornissen en bij hogere dosering tot hypotensie, duizeligheid, orthostase en dehydratie De twee studies met canagliflozine bij ouderen lieten een licht verhoogde incidentie van deze bijwerkingen zien (<PERSOON> âOutcome trial (Zinman, ###) met empagliflozine werd dit niet gevonden Ondanks het geringe vóórkomen van deze bijwerkingen in de studies met ouderen, moet in de praktijk extra terughoudendheid betracht worden in het voorschrijven van deze middelen bij ouderen De prevalentie van orthostatische hypotensie neemt toe met de leeftijd, en kan bij kwetsbare oudste ouderen oplopen tot ##% (Gupta, ###) Deze kwetsbare oudste ouderen zijn niet in deze studies geïncludeerd, en hebben wellicht een nog hoger risico op bijwerkingen door volumedepletie Ook bij ouderen met een reeds verhoogd valrisico acht de werkgroep volumedepletie Zeldzame maar ernstige, soms zelfs levensbedreigende en dodelijke gevallen van diabetische ketoacidose zijn gemeld bij patiënten die behandeld werden met SGLT-#-remmers voor type # diabetes Bij een aantal van deze meldingen presenteerde de aandoening zich atypisch met alleen matig verhoogde bloedglucosewaarden gegevens zijn afkomstig uit post marketing surveillance van de FDA en EMA Het EMA heeft een aantal adviezen gepubliceerd om ketoacidose als bijwerking van SGLT-#-remmers tijdig te herkennen en het risico hierop te minimaliseren Belangrijke risicofactoren zijn onder andere andere een lage β-celfunctiereserve, een plotseling toegenomen insulinebehoefte (bijvoorbeeld door ziekte, operatie of alcoholmisbruik), of aandoeningen die kunnen leiden tot verminderde voedselinname of ernstige dehydratatie (EMA product information) Bij ouderen gaat ziekte regelmatig gepaard met verminderde voedselinname en dehydratie; dit zijn dus situaties waarin Het gebruik van canagliflozine gaat gepaard met een toename van fracturen vergeleken met placebo en deze ontstaan vanaf enkele weken na de start van canagliflozine (Watts, ###) Dit blijkt uit een interim-analyse van gemiddeld <LEEFTIJD> jaar oud met een hoog risico op cardiovasculaire ziekte met een gemiddelde leeftijd van <LEEFTIJD> jaar zien (Zinman, ###; Kohler, ###) Het advies is om voorafgaand aan de eventuele start van canagliflozine de factoren die bijdragen aan het fractuurrisico te inventariseren en patiënten te informeren over het fractuurrisico (FDA, ###) Bij kwetsbare ouderen zijn er vaak meerdere factoren aan te wijzen die het fractuurrisico verhogen hun leeftijd, verhoogde incidentie van osteoporose en het verhoogde valrisico Dit maakt canagliflozine een Voor canagliflozine is er een EMA waarschuwing uitgestuurd over een verhoogd risico op amputaties van onderste ledematen Er is een tweevoudig verhoogde incidentie van amputaties van de onderste ledematen (hoofdzakelijk van de teen) waargenomen in een klinische studie met canagliflozine (CANVAS, een lopende.
| 621 | fms |
gegevens zijn afkomstig uit post marketing surveillance van de FDA en EMA Het EMA heeft een aantal adviezen gepubliceerd om ketoacidose als bijwerking van SGLT-#-remmers tijdig te herkennen en het risico hierop te minimaliseren Belangrijke risicofactoren zijn onder andere andere een lage β-celfunctiereserve, een plotseling toegenomen insulinebehoefte (bijvoorbeeld door ziekte, operatie of alcoholmisbruik), of aandoeningen die kunnen leiden tot verminderde voedselinname of ernstige dehydratatie (EMA product information) Bij ouderen gaat ziekte regelmatig gepaard met verminderde voedselinname en dehydratie; dit zijn dus situaties waarin Het gebruik van canagliflozine gaat gepaard met een toename van fracturen vergeleken met placebo en deze ontstaan vanaf enkele weken na de start van canagliflozine (Watts, ###) Dit blijkt uit een interim-analyse van gemiddeld <LEEFTIJD> jaar oud met een hoog risico op cardiovasculaire ziekte met een gemiddelde leeftijd van <LEEFTIJD> jaar zien (Zinman, ###; Kohler, ###) Het advies is om voorafgaand aan de eventuele start van canagliflozine de factoren die bijdragen aan het fractuurrisico te inventariseren en patiënten te informeren over het fractuurrisico (FDA, ###) Bij kwetsbare ouderen zijn er vaak meerdere factoren aan te wijzen die het fractuurrisico verhogen hun leeftijd, verhoogde incidentie van osteoporose en het verhoogde valrisico Dit maakt canagliflozine een Voor canagliflozine is er een EMA waarschuwing uitgestuurd over een verhoogd risico op amputaties van onderste ledematen Er is een tweevoudig verhoogde incidentie van amputaties van de onderste ledematen (hoofdzakelijk van de teen) waargenomen in een klinische studie met canagliflozine (CANVAS, een lopende Medicijnkosten nl, augustus ###) Ter vergelijking, afhankelijk van de dagdosering kost metformine (### mg tot ### mg) ⬠#,## groep ouderen met diabetes zal dus waarschijnlijk leiden tot een grote toename van de medicijnkosten Kosteneffectiviteitsstudies op basis van lange termijn data ontbreken echter nog Dit moet meewegen in de verdere Canagliflozine als toevoeging aan orale glucoseverlagende medicatie of insuline lijkt een grotere HbA#c-verlagende werking te hebben na ## weken dan placebo bij patiënten van ##-<LEEFTIJD> jaar met diabetes type # Dit effect is kleiner bij patiënten )<LEEFTIJD> jaar met chronisch Canagliflozine lijkt een gunstiger effect te hebben op het lichaamsgewicht na ## weken dan placebo bij patiënten van ##-<LEEFTIJD> jaar en bij patiënten met chronisch nierfalen Er lijkt geen verschil te zijn in ernstige bijwerkingen tussen canaglifozine en placebo Dapagliflozine als add-on therapie lijkt een grotere HbA#c-verlagende werking te hebben na ## weken dan placebo bij patiënten )<LEEFTIJD> jaar met diabetes type # en met bevestigde hart- en Dapagliflozine als add-on therapie lijkt een gunstiger effect te hebben op het bereiken van systolische bloeddrukdaling van â¥#mmHg) dan placebo bij patiënten )<LEEFTIJD> jaar met diabetes weken dan placebo bij patiënten )<LEEFTIJD> jaar met diabetes type # en met bevestigde hart- en Bij patiënten ⥠<LEEFTIJD> jaar met diabetes type # die naast hun bestaande behandeling worden behandeld met empagliflozine lijken zowel overlijden door cardiovasculaire oorzaak als een niet-fataal myocardinfarct of een niet-fataal CVA minder vaak voor te komen dan bij.
| 622 | fms |
Ter vergelijking, afhankelijk van de dagdosering kost metformine (### mg tot ### mg) ⬠#,## groep ouderen met diabetes zal dus waarschijnlijk leiden tot een grote toename van de medicijnkosten Kosteneffectiviteitsstudies op basis van lange termijn data ontbreken echter nog Dit moet meewegen in de verdere Canagliflozine als toevoeging aan orale glucoseverlagende medicatie of insuline lijkt een grotere HbA#c-verlagende werking te hebben na ## weken dan placebo bij patiënten van ##-<LEEFTIJD> jaar met diabetes type # Dit effect is kleiner bij patiënten )<LEEFTIJD> jaar met chronisch Canagliflozine lijkt een gunstiger effect te hebben op het lichaamsgewicht na ## weken dan placebo bij patiënten van ##-<LEEFTIJD> jaar en bij patiënten met chronisch nierfalen Er lijkt geen verschil te zijn in ernstige bijwerkingen tussen canaglifozine en placebo Dapagliflozine als add-on therapie lijkt een grotere HbA#c-verlagende werking te hebben na ## weken dan placebo bij patiënten )<LEEFTIJD> jaar met diabetes type # en met bevestigde hart- en Dapagliflozine als add-on therapie lijkt een gunstiger effect te hebben op het bereiken van systolische bloeddrukdaling van â¥#mmHg) dan placebo bij patiënten )<LEEFTIJD> jaar met diabetes weken dan placebo bij patiënten )<LEEFTIJD> jaar met diabetes type # en met bevestigde hart- en Bij patiënten ⥠<LEEFTIJD> jaar met diabetes type # die naast hun bestaande behandeling worden behandeld met empagliflozine lijken zowel overlijden door cardiovasculaire oorzaak als een niet-fataal myocardinfarct of een niet-fataal CVA minder vaak voor te komen dan bij Behalve een verhoogde incidentie van genitale infectie lijkt er bij patiënten )<LEEFTIJD> jaar met diabetes type # geen verschil in bijwerkingen te zijn tussen empagliflozine en placebo Er waren één systematische review en twee RCTâs die voldeden aan de inclusiecriteria Uit de systematische Er was één review die voldeed aan de inclusiecriteria (Elmore, ###) In deze review zijn naast twee gepubliceerde RCTâs ook posters en niet-gepubliceerde studies opgenomen Daarom heeft de werkgroep <PERSOON> (###) randomiseerde ### patiënten van ##-<LEEFTIJD> jaar met diabetes type # tussen canagliflozine ### mg, canagliflozine ### mg en placebo na een placebo run-in periode van twee weken Ongeveer ##% van de patiënten gebruikte reeds twee of meer glucoseverlagende medicamenten, ongeveer <DATUM> van de patiënten gebuikte insuline Primaire uitkomst was verandering in HbA#c na ## weken In de patiëntengroep die ### mg canagliflozine kreeg was het HbA#c gemiddeld met #,##% gedaald, in de groep die ### mg kreeg met #,##%, en in de placebogroep met #,##% (canagliflozine vs placebo p(#,###) In de canagliflozine ### mg groep placebo p(#,###) Er was geen verschil tussen de drie groepen in het voorkomen van hypoglykemieën, bij patiënten zonder insuline of SU-derivaat Bij patiënten met insuline of een SU-derivaat was de frequentie van hypoglykemieën hoger (##,#% bij canagliflozine ### mg en ##,#% bij canagliflozine ### mg, versus ##,#% bij placebo Patiënten die canagliflozine ### mg kregen waren gemiddeld #,# kg afgevallen, de groep die ### mg kreeg viel gemiddeld #,# kilo af, en de placebogroep #,# kg (canagliflozine vs placebo p(#,###).
| 731 | fms |
type # geen verschil in bijwerkingen te zijn tussen empagliflozine en placebo Er waren één systematische review en twee RCTâs die voldeden aan de inclusiecriteria Uit de systematische Er was één review die voldeed aan de inclusiecriteria (Elmore, ###) In deze review zijn naast twee gepubliceerde RCTâs ook posters en niet-gepubliceerde studies opgenomen Daarom heeft de werkgroep <PERSOON> (###) randomiseerde ### patiënten van ##-<LEEFTIJD> jaar met diabetes type # tussen canagliflozine ### mg, canagliflozine ### mg en placebo na een placebo run-in periode van twee weken Ongeveer ##% van de patiënten gebruikte reeds twee of meer glucoseverlagende medicamenten, ongeveer <DATUM> van de patiënten gebuikte insuline Primaire uitkomst was verandering in HbA#c na ## weken In de patiëntengroep die ### mg canagliflozine kreeg was het HbA#c gemiddeld met #,##% gedaald, in de groep die ### mg kreeg met #,##%, en in de placebogroep met #,##% (canagliflozine vs placebo p(#,###) In de canagliflozine ### mg groep placebo p(#,###) Er was geen verschil tussen de drie groepen in het voorkomen van hypoglykemieën, bij patiënten zonder insuline of SU-derivaat Bij patiënten met insuline of een SU-derivaat was de frequentie van hypoglykemieën hoger (##,#% bij canagliflozine ### mg en ##,#% bij canagliflozine ### mg, versus ##,#% bij placebo Patiënten die canagliflozine ### mg kregen waren gemiddeld #,# kg afgevallen, de groep die ### mg kreeg viel gemiddeld #,# kilo af, en de placebogroep #,# kg (canagliflozine vs placebo p(#,###) groep â¥<LEEFTIJD> jaar (-#,##% vs -#,##% bij ### mg; #,##% versus -#,#% bij ### mg) Er was geen verschil in ernstige bijwerkingen tussen de groepen De overall incidentie van bijwerkingen was iets hoger in de canagliflozine ### mg groep, vergeleken met ### mg en placebo (##% versus ##,#% resp ##,#%) Bij beide doseringen canagliflozine was er een hogere incidentie van genitale schimmelinfecties, urineweginfecties en osmotische De studie is gesponsord door <PERSOON> Research and Development, waar twee van de auteurs werken Yale (###) voerde een gerandomiseerde dubbelblinde placebogecontroleerde fase #-trial uit bij ### patiënten van <LEEFTIJD> jaar en ouder (gemiddelde leeftijd ##,<LEEFTIJD> jaar) met type # diabetes (HbA#c â¥#,# en â¤##,#%) en stadium # of medicatie die tenminste # weken stabiel was (monotherapie of combinatietherapie met de volgende middelen was toegestaan metformine, sulphonylureumâderivaten, dipeptidylpeptidase-#(DPP-#)-remmer, αglucosidase remmer, GLP-#-analoog, pioglitazon of insuline) ##% van de patiënten gebruikte deze medicatie Patiënten werden gerandomiseerd tussen #dd canagliflozine ### of ### mg of placebo Primair eindpunt was de HbA#c-verandering vanaf de start van de studie tot week ## Secundaire eindpunten waren de proportie patiënten die een HbA#c van (#% bereikte, % verandering in FPG (fasting plasma glucose), verandering in De verandering in HbA#c vanaf de start van de studie was significant groter in de twee canagliflozinegroepen dan in de placebogroep (cana ### mg verschil -#,#% t o v placebo (p(#,##), cana ### mg -#,#% (p(#,###) Het percentage patiënten dat een HbA#c van (#% bereikte was ##,#% in de placebogroep, ##,#% in de groep.
| 852 | fms |
versus -#,#% bij ### mg) Er was geen verschil in ernstige bijwerkingen tussen de groepen De overall incidentie van bijwerkingen was iets hoger in de canagliflozine ### mg groep, vergeleken met ### mg en placebo (##% versus ##,#% resp ##,#%) Bij beide doseringen canagliflozine was er een hogere incidentie van genitale schimmelinfecties, urineweginfecties en osmotische De studie is gesponsord door <PERSOON> Research and Development, waar twee van de auteurs werken Yale (###) voerde een gerandomiseerde dubbelblinde placebogecontroleerde fase #-trial uit bij ### patiënten van <LEEFTIJD> jaar en ouder (gemiddelde leeftijd ##,<LEEFTIJD> jaar) met type # diabetes (HbA#c â¥#,# en â¤##,#%) en stadium # of medicatie die tenminste # weken stabiel was (monotherapie of combinatietherapie met de volgende middelen was toegestaan metformine, sulphonylureumâderivaten, dipeptidylpeptidase-#(DPP-#)-remmer, αglucosidase remmer, GLP-#-analoog, pioglitazon of insuline) ##% van de patiënten gebruikte deze medicatie Patiënten werden gerandomiseerd tussen #dd canagliflozine ### of ### mg of placebo Primair eindpunt was de HbA#c-verandering vanaf de start van de studie tot week ## Secundaire eindpunten waren de proportie patiënten die een HbA#c van (#% bereikte, % verandering in FPG (fasting plasma glucose), verandering in De verandering in HbA#c vanaf de start van de studie was significant groter in de twee canagliflozinegroepen dan in de placebogroep (cana ### mg verschil -#,#% t o v placebo (p(#,##), cana ### mg -#,#% (p(#,###) Het percentage patiënten dat een HbA#c van (#% bereikte was ##,#% in de placebogroep, ##,#% in de groep De verandering in FPG (start - week ##) ten mmol/l voor cana ### mg Het verschil van canagliflozine ### mg versus placebo in verandering in FPG was niet Bij de groepen die canagliflozine kregen daalde het lichaamsgewicht, terwijl de placebogroep iets in gewicht aankwam Het verschil t o v placebo was -#,# kg (-#,#% (##% BI -#,# tot -#,#%)) in de cana ### mg groep en #,# kg (-#,#% (##% BI -#,# tot -#,#) in de cana ### mg groep Ook daalde de (vnl systolische) bloeddruk in de canagliflozinegroepen meer dan in de placebogroep Verschillen in plasmalipiden waren niet significant Het totale aantal adverse events en serious adverse events verschilde niet tussen de drie groepen Wel kwamen er iets meer geneesmiddelgerelateerde adverse events voor in de canagliflozinegroepen Genitale schimmelinfecties kwamen voor bij vier patiënten die canagliflozine kregen en kwamen niet voor in de placebogroep In de groep die ### mg canagliflozine kreeg kwamen iets meer urineweginfecties voor (# vs # in beide andere groepen) en iets meer pollakisurie en houdingsafhankelijke duizeligheid (hoewel het steeds maar Hypoglykemie kwam alleen voor bij patiënten die al insuline of sulfonylureumderivaten gebruikten (dat was ##% van de patiënten) Binnen deze groep kwam hypoglykemie voor bij ##,#% in de placebogroep en bij ##,#% en ##,#% van de patiënten die canagliflozine ### resp ### mg kregen Ernstige hypoglykemie kwam voor bij # De bewijskracht voor de HbA#c-daling, complicaties en bijwerkingen is met twee niveaus verlaagd wegens.
| 780 | fms |
##) ten mmol/l voor cana ### mg Het verschil van canagliflozine ### mg versus placebo in verandering in FPG was niet Bij de groepen die canagliflozine kregen daalde het lichaamsgewicht, terwijl de placebogroep iets in gewicht aankwam Het verschil t o v placebo was -#,# kg (-#,#% (##% BI -#,# tot -#,#%)) in de cana ### mg groep en #,# kg (-#,#% (##% BI -#,# tot -#,#) in de cana ### mg groep Ook daalde de (vnl systolische) bloeddruk in de canagliflozinegroepen meer dan in de placebogroep Verschillen in plasmalipiden waren niet significant Het totale aantal adverse events en serious adverse events verschilde niet tussen de drie groepen Wel kwamen er iets meer geneesmiddelgerelateerde adverse events voor in de canagliflozinegroepen Genitale schimmelinfecties kwamen voor bij vier patiënten die canagliflozine kregen en kwamen niet voor in de placebogroep In de groep die ### mg canagliflozine kreeg kwamen iets meer urineweginfecties voor (# vs # in beide andere groepen) en iets meer pollakisurie en houdingsafhankelijke duizeligheid (hoewel het steeds maar Hypoglykemie kwam alleen voor bij patiënten die al insuline of sulfonylureumderivaten gebruikten (dat was ##% van de patiënten) Binnen deze groep kwam hypoglykemie voor bij ##,#% in de placebogroep en bij ##,#% en ##,#% van de patiënten die canagliflozine ### resp ### mg kregen Ernstige hypoglykemie kwam voor bij # De bewijskracht voor de HbA#c-daling, complicaties en bijwerkingen is met twee niveaus verlaagd wegens Patiënten werden gestratificeerd naar leeftijd (( of )<LEEFTIJD> jaar), insulinegebruik (ja of nee) en tijd sinds laatste cardiovasculaire event (( of ) <LEEFTIJD> jaar) Naast hun gebruikelijke medicatie ontvingen de patiënten # dd ## mg dapagliflozine of placebo Primaire uitkomst was verandering in HbA#c vanaf de start van de studie, en het aantal patiënten dat een gecombineerd eindpunt bereikte (HbA#c-afname van â¥#,#%, gewichtsreductie van In de groep )<LEEFTIJD> jaar daalde het HbA#c na ## weken met #,#% (##% BI -#,# tot -#,#) in de dapagliflozinegroep dapagliflozinegroep door #,#% (##% BI #,# tot ##,#%) van de oudere deelnemers bereikt en in de placebogroep Vier van de zes auteurs werkten voor Astra Zeneca en droegen bij aan studie design, analyse en interpretatie De bewijskracht voor de HbA#c-daling en gewichtsdaling is met twee niveaus verlaagd wegens indirectheid De studie van Zinman (###) onderzocht in een RCT het effect van empagliflozine, als aanvullende behandeling op de reeds gestarte glucoseverlagende behandeling, op cardiovasculaire bijwerkingen en mortaliteit bij patiënten met type # diabetes mellitus en hart- en vaatziekten Er werden ### patiënten (gemiddelde leeftijd <LEEFTIJD> jaar, inclusiecriterium â¥<LEEFTIJD> jaar) gerandomiseerd over drie groepen empagliflozine # dd ## mg (n=<DATUM> , empagliflozine # dd ## mg (n=<DATUM> , en placebo (n=<DATUM> , voor de statistische analyse werden de twee Ongeveer ## procent gebruikte geen bloedglucoseverlagende middelen bij aanvang van de studie en de helft van de patiënten gebruikte twee of meer middelen Meest gebruikte middelen waren metformine (## procent) De primaire uitkomstmaat was dood door cardiovasculaire oorzaak, niet-fataal myocardinfarct of niet-fataal.
| 743 | fms |
nee) en tijd sinds laatste cardiovasculaire event (( of ) <LEEFTIJD> jaar) Naast hun gebruikelijke medicatie ontvingen de patiënten # dd ## mg dapagliflozine of placebo Primaire uitkomst was verandering in HbA#c vanaf de start van de studie, en het aantal patiënten dat een gecombineerd eindpunt bereikte (HbA#c-afname van â¥#,#%, gewichtsreductie van In de groep )<LEEFTIJD> jaar daalde het HbA#c na ## weken met #,#% (##% BI -#,# tot -#,#) in de dapagliflozinegroep dapagliflozinegroep door #,#% (##% BI #,# tot ##,#%) van de oudere deelnemers bereikt en in de placebogroep Vier van de zes auteurs werkten voor Astra Zeneca en droegen bij aan studie design, analyse en interpretatie De bewijskracht voor de HbA#c-daling en gewichtsdaling is met twee niveaus verlaagd wegens indirectheid De studie van Zinman (###) onderzocht in een RCT het effect van empagliflozine, als aanvullende behandeling op de reeds gestarte glucoseverlagende behandeling, op cardiovasculaire bijwerkingen en mortaliteit bij patiënten met type # diabetes mellitus en hart- en vaatziekten Er werden ### patiënten (gemiddelde leeftijd <LEEFTIJD> jaar, inclusiecriterium â¥<LEEFTIJD> jaar) gerandomiseerd over drie groepen empagliflozine # dd ## mg (n=<DATUM> , empagliflozine # dd ## mg (n=<DATUM> , en placebo (n=<DATUM> , voor de statistische analyse werden de twee Ongeveer ## procent gebruikte geen bloedglucoseverlagende middelen bij aanvang van de studie en de helft van de patiënten gebruikte twee of meer middelen Meest gebruikte middelen waren metformine (## procent) De primaire uitkomstmaat was dood door cardiovasculaire oorzaak, niet-fataal myocardinfarct of niet-fataal empagliflozine niet inferieur is aan placebo en p=#,## voor de hypothese van superioriteit van het middel) Voor de afzonderlijke empagliflozine-groepen werd geen significant verschil ten opzichte van placebo gevonden Het gepoolde effect was eigenlijk geheel toe te schrijven aan de oudere leeftijdsgroep (patiënten â¥<LEEFTIJD> jaar HR #,##; Vergeleken met placebo gaf empagliflozine (gepoold) een significant lager risico op overlijden door Ook hier was het effect in de groep â¥<LEEFTIJD> jaar groter (HR #,## (##% BI #,## tot #,##) dan in de jongere groep (HR Voor alle andere gerapporteerde uitkomstmaten werd geen significant verschil gevonden, en worden geen Na de eerste ## weken was het verschil in HbA#c met de placebogroep (adjusted mean difference) in de (##% BI â#,## tot â#,##) Na ### weken was het verschil in HbA#c met de placebogroep #,##% (##% BI â#,## In de drie de studiegroepen was het aantal bevestigde incidenten van hypoglykemie gelijk (empagliflozine ## Er was een verhoogde incidentie van genitale infectie bij patiënten behandeld met empagliflozine (placebo #,#%, empagliflozine ## mg #,#%, empagliflozine ## mg #,#%), verder was het aantal patiënten met bijwerkingen in de onderzoeks- en controlegroep gelijk De studie werd gesponsord door Boehringer Ingelheim en <PERSOON> De bewijskracht voor HbA#c-daling, cardiovasculaire bijwerkingen en mortaliteit is met een niveau verlaagd ###(#) ###-## PMID <PATIENTNUMMER># DOI ## ###/pgm ##<DATUM> <PERSOON> D, et al Efficacy and safety of canagliflozin treatment in older subjects with type # diabetes mellitus a randomized trial Hosp Pract (###) ###.
| 778 | fms |
de hypothese van superioriteit van het middel) Voor de afzonderlijke empagliflozine-groepen werd geen significant verschil ten opzichte van placebo gevonden Het gepoolde effect was eigenlijk geheel toe te schrijven aan de oudere leeftijdsgroep (patiënten â¥<LEEFTIJD> jaar HR #,##; Vergeleken met placebo gaf empagliflozine (gepoold) een significant lager risico op overlijden door Ook hier was het effect in de groep â¥<LEEFTIJD> jaar groter (HR #,## (##% BI #,## tot #,##) dan in de jongere groep (HR Voor alle andere gerapporteerde uitkomstmaten werd geen significant verschil gevonden, en worden geen Na de eerste ## weken was het verschil in HbA#c met de placebogroep (adjusted mean difference) in de (##% BI â#,## tot â#,##) Na ### weken was het verschil in HbA#c met de placebogroep #,##% (##% BI â#,## In de drie de studiegroepen was het aantal bevestigde incidenten van hypoglykemie gelijk (empagliflozine ## Er was een verhoogde incidentie van genitale infectie bij patiënten behandeld met empagliflozine (placebo #,#%, empagliflozine ## mg #,#%, empagliflozine ## mg #,#%), verder was het aantal patiënten met bijwerkingen in de onderzoeks- en controlegroep gelijk De studie werd gesponsord door Boehringer Ingelheim en <PERSOON> De bewijskracht voor HbA#c-daling, cardiovasculaire bijwerkingen en mortaliteit is met een niveau verlaagd ###(#) ###-## PMID <PATIENTNUMMER># DOI ## ###/pgm ##<DATUM> <PERSOON> D, et al Efficacy and safety of canagliflozin treatment in older subjects with type # diabetes mellitus a randomized trial Hosp Pract (###) ### A review of the efficacy and safety of canagliflozin in elderly patients with type # EMA, Summary of product characteristics, information canagliflozine, (WEBLINK), oktober ### preexisting cardiovascular disease a ##-week, multicenter, randomized, double-blind, placebo-controlled study with a ##week extension <PERSOON> Soc ### Jul;##(#) ###-## doi <DATUM> jgs ### <PERSOON> JM, et al Empagliflozin, cardiovascular outcomes, and mortality in type # diabetes <PERSOON> op geriatrische syndromen bij ouderen met diabetes mellitus type # Is het zinvol om oudere diabetespatiënten periodiek te screenen op geriatrische syndromen? Screen oudere diabetespatiënten tenminste éénmaal per jaar op de aanwezigheid van cognitieve beperkingen, Vraag de betreffende klacht verder uit indien een van de vragen met ja wordt beantwoord Gebruik hiervoor de adviezen van de richtlijnen Richtlijn Comprehensive Geriatric Assessment (NVKG), Signalering en monitoring van depressieve klachten bij mensen met diabetes (NDF), en Osteoporose en fractuurpreventie (NVR) Voor deze richtlijn is gekozen een drietal van deze syndromen op te nemen, namelijk cognitieve beperkingen, stemmingsstoornissen en vallen Pijn en polyfarmacie zijn voldoende beschreven in specifieke richtlijnen en vallen daarom buiten het bestek van deze richtlijn Urine-incontinentie is ook in de Verenso-richtlijn buiten beschouwing Cognitieve beperkingen komen vaak voor bij ouderen Zo is de prevalentie van dementie bij mensen boven de <LEEFTIJD> jaar bijvoorbeeld ##% en boven de <LEEFTIJD> jaar zelfs ##% (Nationaal Kompas Volksgezondheid) Naast deze.
| 712 | fms |
the efficacy and safety of canagliflozin in elderly patients with type # EMA, Summary of product characteristics, information canagliflozine, (WEBLINK), oktober ### preexisting cardiovascular disease a ##-week, multicenter, randomized, double-blind, placebo-controlled study with a ##week extension <PERSOON> Soc ### Jul;##(#) ###-## doi <DATUM> jgs ### <PERSOON> JM, et al Empagliflozin, cardiovascular outcomes, and mortality in type # diabetes <PERSOON> op geriatrische syndromen bij ouderen met diabetes mellitus type # Is het zinvol om oudere diabetespatiënten periodiek te screenen op geriatrische syndromen? Screen oudere diabetespatiënten tenminste éénmaal per jaar op de aanwezigheid van cognitieve beperkingen, Vraag de betreffende klacht verder uit indien een van de vragen met ja wordt beantwoord Gebruik hiervoor de adviezen van de richtlijnen Richtlijn Comprehensive Geriatric Assessment (NVKG), Signalering en monitoring van depressieve klachten bij mensen met diabetes (NDF), en Osteoporose en fractuurpreventie (NVR) Voor deze richtlijn is gekozen een drietal van deze syndromen op te nemen, namelijk cognitieve beperkingen, stemmingsstoornissen en vallen Pijn en polyfarmacie zijn voldoende beschreven in specifieke richtlijnen en vallen daarom buiten het bestek van deze richtlijn Urine-incontinentie is ook in de Verenso-richtlijn buiten beschouwing Cognitieve beperkingen komen vaak voor bij ouderen Zo is de prevalentie van dementie bij mensen boven de <LEEFTIJD> jaar bijvoorbeeld ##% en boven de <LEEFTIJD> jaar zelfs ##% (Nationaal Kompas Volksgezondheid) Naast deze beperkingen (Plassman, ###) Het gaat dan bijvoorbeeld om achteruitgang in geheugen of uitvoerende (executieve) functies of om vertraging van denken en handelen Deze cognitieve beperkingen zijn om twee redenen relevant voor ouderen met diabetes Enerzijds zijn er sterke aanwijzingen voor een causaal verband cognitieve beperkingen, met name cognitieve veranderingen in de snelheid van informatieverwerking en executief functieverlies (Spauwen, ###), waarschijnlijk een belangrijke rol bij therapietrouw en regulatie van de Diabetes is een bekende risicofactor voor cognitieve beperkingen en dementie (Biessels, ###; Sadanand, ###) Er zijn tot nog toe echter geen aanwijzingen gevonden dat striktere regulatie van de diabetes (HbA#c (## mmol/mol) een gunstig effect heeft op de cognitieve functie alhoewel het onderzoek hiernaar nog beperkt het risico op cognitieve beperkingen en dementie bij mensen met type # diabetes vergroten (<PERSOON>, ###) Deze bevindingen moeten echter wel met enige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd omdat zij gedaan zijn in observationele studies waarbij het verband tussen hypoglykemieën en cognitieve beperkingen ook omgekeerd kan zijn (<PERSOON>, ###) Cognitieve beperkingen gaan namelijk, ook als er nog geen sprake is van dementie, gepaard met achteruitgang in het dagelijks functioneren (Gure ###) Het is dan ook aannemelijk dat ouderen met cognitieve beperkingen of dementie meer medicatiefouten maken en daardoor meer hypoglykemieën Op grond van bovenstaande observaties is de werkgroep van mening dat verminderen van het risico op medicatiefouten en hypoglykemieën een belangrijk onderdeel moet zijn van het behandelplan-op-maat voor individuele patiënten met diabetes Zij doet daarom de aanbeveling dat een behandelaar bij iedere oudere met.
| 634 | fms |
uitvoerende (executieve) functies of om vertraging van denken en handelen Deze cognitieve beperkingen zijn om twee redenen relevant voor ouderen met diabetes Enerzijds zijn er sterke aanwijzingen voor een causaal verband cognitieve beperkingen, met name cognitieve veranderingen in de snelheid van informatieverwerking en executief functieverlies (Spauwen, ###), waarschijnlijk een belangrijke rol bij therapietrouw en regulatie van de Diabetes is een bekende risicofactor voor cognitieve beperkingen en dementie (Biessels, ###; Sadanand, ###) Er zijn tot nog toe echter geen aanwijzingen gevonden dat striktere regulatie van de diabetes (HbA#c (## mmol/mol) een gunstig effect heeft op de cognitieve functie alhoewel het onderzoek hiernaar nog beperkt het risico op cognitieve beperkingen en dementie bij mensen met type # diabetes vergroten (<PERSOON>, ###) Deze bevindingen moeten echter wel met enige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd omdat zij gedaan zijn in observationele studies waarbij het verband tussen hypoglykemieën en cognitieve beperkingen ook omgekeerd kan zijn (<PERSOON>, ###) Cognitieve beperkingen gaan namelijk, ook als er nog geen sprake is van dementie, gepaard met achteruitgang in het dagelijks functioneren (Gure ###) Het is dan ook aannemelijk dat ouderen met cognitieve beperkingen of dementie meer medicatiefouten maken en daardoor meer hypoglykemieën Op grond van bovenstaande observaties is de werkgroep van mening dat verminderen van het risico op medicatiefouten en hypoglykemieën een belangrijk onderdeel moet zijn van het behandelplan-op-maat voor individuele patiënten met diabetes Zij doet daarom de aanbeveling dat een behandelaar bij iedere oudere met depressieve klachten (CBS, ###) Bovendien komen stemmingsstoornissen ongeveer tweemaal zo vaak voor bij personen met diabetes (Verenso, ###) Deze hogere prevalentie wordt in het algemeen aan twee factoren toegeschreven Enerzijds kan diabetes net als andere chronische ziekten een psychologische belasting vormen, hyperglycemie) mogelijk ook effect op de hersenen Er zijn echter geen aanwijzingen dat stemmingsstoornissen Stemmingsstoornissen worden onder meer gekenmerkt door interesse- en initiatiefverlies, psychomotorische remming, moeheid en besluiteloosheid Deze kenmerken kunnen van grote invloed zijn op zelfmanagement en therapietrouw maar uiteraard ook op kwaliteit van leven, morbiditeit en zelfs mortaliteit (overall en cardiovasculair) Stemmingsstoornissen gaan daardoor in het algemeen maar zeker ook in combinatie met diabetes gepaard met een hoge ziektelast (Murray, ###) Stemmingsstoornissen zijn echter goed te De Verenso-richtlijn adviseert om kwetsbare ouderen met diabetes te onderzoeken op een stemmingsstoornis gedurende de initiële evaluatieperiode (eerste drie maanden na opname in een verpleeghuis of na het eerste contact) en wanneer er een onverklaarde achteruitgang in de klinische status optreedt (Verenso, ###) Onverklaarde achteruitgang is ook voor de thuiswonende oudere met diabetes een belangrijk alarmsignaal Aanhoudend onvoldoende regulatie van de diabetes of een onverklaarde verslechtering daarvan zijn eveneens Ruim ##% van de ouderen (##+) valt herhaaldelijk (<PERSOON>, ###) Diabetes vergroot bij ouderen de kans op valincidenten Belangrijk oorzaken hiervoor zijn hypoglykemie, polyneuropathie en polyfarmacie, maar het verhoogde valrisico hebben ouderen met diabetes ook een hoger fractuurrisico bij een val dan ouderen Tijdig signaleren van valincidenten is om meerdere redenen belangrijk voor de zorg voor oudere diabetespatiënten Ten eerste kunnen valincidenten wijzen op onvoldoende regulatie van de diabetes met.
| 628 | fms |
personen met diabetes (Verenso, ###) Deze hogere prevalentie wordt in het algemeen aan twee factoren toegeschreven Enerzijds kan diabetes net als andere chronische ziekten een psychologische belasting vormen, hyperglycemie) mogelijk ook effect op de hersenen Er zijn echter geen aanwijzingen dat stemmingsstoornissen Stemmingsstoornissen worden onder meer gekenmerkt door interesse- en initiatiefverlies, psychomotorische remming, moeheid en besluiteloosheid Deze kenmerken kunnen van grote invloed zijn op zelfmanagement en therapietrouw maar uiteraard ook op kwaliteit van leven, morbiditeit en zelfs mortaliteit (overall en cardiovasculair) Stemmingsstoornissen gaan daardoor in het algemeen maar zeker ook in combinatie met diabetes gepaard met een hoge ziektelast (Murray, ###) Stemmingsstoornissen zijn echter goed te De Verenso-richtlijn adviseert om kwetsbare ouderen met diabetes te onderzoeken op een stemmingsstoornis gedurende de initiële evaluatieperiode (eerste drie maanden na opname in een verpleeghuis of na het eerste contact) en wanneer er een onverklaarde achteruitgang in de klinische status optreedt (Verenso, ###) Onverklaarde achteruitgang is ook voor de thuiswonende oudere met diabetes een belangrijk alarmsignaal Aanhoudend onvoldoende regulatie van de diabetes of een onverklaarde verslechtering daarvan zijn eveneens Ruim ##% van de ouderen (##+) valt herhaaldelijk (<PERSOON>, ###) Diabetes vergroot bij ouderen de kans op valincidenten Belangrijk oorzaken hiervoor zijn hypoglykemie, polyneuropathie en polyfarmacie, maar het verhoogde valrisico hebben ouderen met diabetes ook een hoger fractuurrisico bij een val dan ouderen Tijdig signaleren van valincidenten is om meerdere redenen belangrijk voor de zorg voor oudere diabetespatiënten Ten eerste kunnen valincidenten wijzen op onvoldoende regulatie van de diabetes met Daarnaast kunnen ze ook wijzen op het ontstaan of de verergering van bekende diabetische complicaties Verder kunnen valincidenten wijzen op een verandering van de algemene gezondheidstoestand en het eerste symptoom zijn van een nieuwe aandoening Tenslotte gaan valincidenten bij veel ouderen gepaard met valangst, afname in mobiliteit, toename van afhankelijkheid en verlies van welbevinden Daar staat tegenover dat in de laatste jaren diverse interventies gericht op vallen ontwikkeld zijn en een groot deel van de negatieve gevolgen met succes behandeld kan worden (<LOCATIE>Zorgvoorbeter nl; (concept)richtlijn Preventie van valinicidenten bij ouderen, Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie, ###; Richtlijn Osteoporose en Fractuurpreventie, Nederlandse Vereniging voor Reumatologie, ###) Om die reden is het naar mening van de werkgroep ook zinvol om ouderen met diabetes periodiek te screenen op valincidenten Er zijn verschillende vragenlijsten en meetinstrumenten voor screening van ouderen op cognitieve beperkingen, beperken adviseert de werkgroep echter om als eerste stap gebruik te maken van drie screenende vragen uit het TRAZAG-instrument (TRAZAG Transmurale Zorg Assessment Geriatrie) Hoewel de validiteit van het TRAZAG-instrument niet uitgebreid is onderzocht, lijkt het praktisch en eenvoudig toepasbaar in de dagelijkse Als een van deze vragen met ja wordt beantwoord, moet de betreffende klacht verder worden uitgevraagd De wijze waarop dit wordt gedaan zal mede worden bepaald door de lokale organisatie van zorg maar de werkgroep geeft hierover ook een algemeen advies Betrek bij deze vragen, met name bij twijfel over cognitieve.
| 578 | fms |
Daarnaast kunnen ze ook wijzen op het ontstaan of de verergering van bekende diabetische complicaties Verder kunnen valincidenten wijzen op een verandering van de algemene gezondheidstoestand en het eerste symptoom zijn van een nieuwe aandoening Tenslotte gaan valincidenten bij veel ouderen gepaard met valangst, afname in mobiliteit, toename van afhankelijkheid en verlies van welbevinden Daar staat tegenover dat in de laatste jaren diverse interventies gericht op vallen ontwikkeld zijn en een groot deel van de negatieve gevolgen met succes behandeld kan worden (<LOCATIE>Zorgvoorbeter nl; (concept)richtlijn Preventie van valinicidenten bij ouderen, Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie, ###; Richtlijn Osteoporose en Fractuurpreventie, Nederlandse Vereniging voor Reumatologie, ###) Om die reden is het naar mening van de werkgroep ook zinvol om ouderen met diabetes periodiek te screenen op valincidenten Er zijn verschillende vragenlijsten en meetinstrumenten voor screening van ouderen op cognitieve beperkingen, beperken adviseert de werkgroep echter om als eerste stap gebruik te maken van drie screenende vragen uit het TRAZAG-instrument (TRAZAG Transmurale Zorg Assessment Geriatrie) Hoewel de validiteit van het TRAZAG-instrument niet uitgebreid is onderzocht, lijkt het praktisch en eenvoudig toepasbaar in de dagelijkse Als een van deze vragen met ja wordt beantwoord, moet de betreffende klacht verder worden uitgevraagd De wijze waarop dit wordt gedaan zal mede worden bepaald door de lokale organisatie van zorg maar de werkgroep geeft hierover ook een algemeen advies Betrek bij deze vragen, met name bij twijfel over cognitieve gevalideerde screeningsinstrumenten voor cognitieve stoornissen kunnen ook worden gebruikt Bij aanwijzingen voor depressie adviseert de werkgroep om eerst uitgebreider anamnese en lichamelijk onderzoek te doen Aanvullend kan gebruik worden gemaakt van een gevalideerd instrument zoals bijvoorbeeld Questionnaire-# (PHQ-#) voor verdere inventarisatie en follow up Voor verder advies wordt verwezen naar de richtlijn Signalering en monitoring van depressieve klachten bij mensen met diabetes van de Nederlandse Als een oudere diabetespatiënt in het afgelopen jaar meer dan twee keer onbedoeld is gevallen moet verder onderzoek worden gedaan naar de omstandigheden en oorzaken van de val <PERSOON> heeft een brede differentiaaldiagnose die naast cardiologische en neurologische aandoeningen ook een groot aantal interne aandoeningen omvat Indien geen duidelijke oorzaak wordt gevonden moet het val- en fractuurrisico worden ingeschat en interventies voorgeschreven om deze risicoâs te verlagen Voor verder advies wordt verwezen naar de richtlijn(en) Preventie van valincidenten bij ouderen (concept, Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie, ###) en Osteoporose en fractuurpreventie van de Nederlandse Vereniging voor Reumatologie (Nederlandse Vereniging voor Reumatologie, ###) Voor opgenomen patiënten kan ook gebruik worden gemaakt van de Diabetes mellitus is net als andere chronische aandoeningen bij (kwetsbare) ouderen geassocieerd met een verhoogde prevalentie van zogenaamde geriatrische syndromen Deze worden beschreven in de multidisciplinaire richtlijn Verantwoorde diabeteszorg bij kwetsbare ouderen thuis en in verzorgings- of aard en kennen daardoor meestal geen enkelvoudige behandeling De impact van geriatrische syndromen op de kwaliteit van leven, zelfzorg, morbiditeit en mortaliteit is echter groot Het is aannemelijk dat dit des te sterker geldt voor ouderen met bijkomende aandoeningen zoals diabetes (Zekry, ###).
| 578 | fms |
voor depressie adviseert de werkgroep om eerst uitgebreider anamnese en lichamelijk onderzoek te doen Aanvullend kan gebruik worden gemaakt van een gevalideerd instrument zoals bijvoorbeeld Questionnaire-# (PHQ-#) voor verdere inventarisatie en follow up Voor verder advies wordt verwezen naar de richtlijn Signalering en monitoring van depressieve klachten bij mensen met diabetes van de Nederlandse Als een oudere diabetespatiënt in het afgelopen jaar meer dan twee keer onbedoeld is gevallen moet verder onderzoek worden gedaan naar de omstandigheden en oorzaken van de val <PERSOON> heeft een brede differentiaaldiagnose die naast cardiologische en neurologische aandoeningen ook een groot aantal interne aandoeningen omvat Indien geen duidelijke oorzaak wordt gevonden moet het val- en fractuurrisico worden ingeschat en interventies voorgeschreven om deze risicoâs te verlagen Voor verder advies wordt verwezen naar de richtlijn(en) Preventie van valincidenten bij ouderen (concept, Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie, ###) en Osteoporose en fractuurpreventie van de Nederlandse Vereniging voor Reumatologie (Nederlandse Vereniging voor Reumatologie, ###) Voor opgenomen patiënten kan ook gebruik worden gemaakt van de Diabetes mellitus is net als andere chronische aandoeningen bij (kwetsbare) ouderen geassocieerd met een verhoogde prevalentie van zogenaamde geriatrische syndromen Deze worden beschreven in de multidisciplinaire richtlijn Verantwoorde diabeteszorg bij kwetsbare ouderen thuis en in verzorgings- of aard en kennen daardoor meestal geen enkelvoudige behandeling De impact van geriatrische syndromen op de kwaliteit van leven, zelfzorg, morbiditeit en mortaliteit is echter groot Het is aannemelijk dat dit des te sterker geldt voor ouderen met bijkomende aandoeningen zoals diabetes (Zekry, ###) regelmatige screening op geriatrische syndromen een zinvolle aanvulling is op de bestaande diabeteszorg voor De verwachting van de werkgroep was dat literatuur over onderzoek naar het effect van screening op geriatrische syndromen op goed omschreven uitkomstmaten bij patiënten met diabetes mellitus zeer beperkt zou zijn, evenals onderzoek waarin verschillende screeningsmethoden met elkaar vergeleken worden De effectiviteit van interventies voor geriatrische syndromen bij diabetes viel buiten de reikwijdte van deze richtlijn <PERSOON> between Type # Diabetes and Depression in the Adult Population Directions of the <PERSOON> E, et al Risk of dementia in diabetes mellitus a systematic review Lancet Neurol de <PERSOON> J, et al, and the ADVANCE Collaborative Group Cognitive function and risks of cardiovascular disease and hypoglycemia in patients with type # diabetes the Action in Diabetes and Vascular Disease Preterax and Diamicron Modified Release Controlled Evaluation (ADVANCE) trial Diabetologia ###;## ###â## Folstein MF, Folstein SE, McHugh PR "Mini-mental state" A practical method for grading the cognitive state of patients for Gure TR, Langa KM, Fisher GG, et al Functional limitations in older adults who have cognitive impairment without dementia <PERSOON> RM, Willett WC, et al Systematic review of type # and type # diabetes mellitus and risk of <PERSOON> E, et al Cognitive function in patients with diabetes mellitus guidance for daily.
| 574 | fms |
screening op geriatrische syndromen een zinvolle aanvulling is op de bestaande diabeteszorg voor De verwachting van de werkgroep was dat literatuur over onderzoek naar het effect van screening op geriatrische syndromen op goed omschreven uitkomstmaten bij patiënten met diabetes mellitus zeer beperkt zou zijn, evenals onderzoek waarin verschillende screeningsmethoden met elkaar vergeleken worden De effectiviteit van interventies voor geriatrische syndromen bij diabetes viel buiten de reikwijdte van deze richtlijn <PERSOON> between Type # Diabetes and Depression in the Adult Population Directions of the <PERSOON> E, et al Risk of dementia in diabetes mellitus a systematic review Lancet Neurol de <PERSOON> J, et al, and the ADVANCE Collaborative Group Cognitive function and risks of cardiovascular disease and hypoglycemia in patients with type # diabetes the Action in Diabetes and Vascular Disease Preterax and Diamicron Modified Release Controlled Evaluation (ADVANCE) trial Diabetologia ###;## ###â## Folstein MF, Folstein SE, McHugh PR "Mini-mental state" A practical method for grading the cognitive state of patients for Gure TR, Langa KM, Fisher GG, et al Functional limitations in older adults who have cognitive impairment without dementia <PERSOON> RM, Willett WC, et al Systematic review of type # and type # diabetes mellitus and risk of <PERSOON> E, et al Cognitive function in patients with diabetes mellitus guidance for daily Effects of intensive glucose lowering on brain structure and function in people with type # diabetes (ACCORD MIND) a randomised open-label substudy Lancet Malabu UH, Vangaveti VN, Kennedy RL Disease burden evaluation of fall-related events in the elderly due to hypoglycemia <PERSOON> R, et al Disability-adjusted life years (DALYs) for ### diseases and injuries in ## regions, <PATIENTNUMMER># a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study ### Seattle Lancet,###; ##; ###(###)(doi NDF werkgroep Diabetes en depressie Richtlijn Signalering en monitoring van depressieve klachten bij mensen met Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie Richtlijn Comprehensive Geriatric Assessment (CGA) Nederlandse Nederlandse Vereniging voor Reumatologie Richtlijn Osteoporose en Fractuurpreventie derde herziening <PERSOON> RT, et al Older individuals with diabetes have an increased risk of recurrent falls analysis of potential mediating factors the <PERSOON> Age Ageing ###;## ###â# # Plassman> BL, Langa KM, Fisher GG, et al Prevalence of cognitive impairment without dementia in the <PERSOON> and executive functions in persons with type # diabetes a meta-analysis <PERSOON-##> FRJ, et al (<LOCATIE> Aging Study) Effects of type # diabetes on ## year cognitive change Verenso Multidisciplinaire Richtlijn Diabetes Verantwoorde Diabeteszorg bij kwetsbare ouderen thuis en in verzorgingsof verpleeghuizen Verenso, <LOCATIE>, ###.
| 594 | fms |
of intensive glucose lowering on brain structure and function in people with type # diabetes (ACCORD MIND) a randomised open-label substudy Lancet Malabu UH, Vangaveti VN, Kennedy RL Disease burden evaluation of fall-related events in the elderly due to hypoglycemia <PERSOON> R, et al Disability-adjusted life years (DALYs) for ### diseases and injuries in ## regions, <PATIENTNUMMER># a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study ### Seattle Lancet,###; ##; ###(###)(doi NDF werkgroep Diabetes en depressie Richtlijn Signalering en monitoring van depressieve klachten bij mensen met Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie Richtlijn Comprehensive Geriatric Assessment (CGA) Nederlandse Nederlandse Vereniging voor Reumatologie Richtlijn Osteoporose en Fractuurpreventie derde herziening <PERSOON> RT, et al Older individuals with diabetes have an increased risk of recurrent falls analysis of potential mediating factors the <PERSOON> Age Ageing ###;## ###â# # Plassman> BL, Langa KM, Fisher GG, et al Prevalence of cognitive impairment without dementia in the <PERSOON> and executive functions in persons with type # diabetes a meta-analysis <PERSOON> FRJ, et al (<LOCATIE> Aging Study) Effects of type # diabetes on ## year cognitive change Verenso Multidisciplinaire Richtlijn Diabetes Verantwoorde Diabeteszorg bij kwetsbare ouderen thuis en in verzorgingsof verpleeghuizen Verenso, <LOCATIE>, ### Bevolkingstrends ### Depressiviteit en antidepressiva in <PERSOON> zorg voor ouderen beoordelingsinstrument voor de praktijkverpleegkundige <PERSOON> E, Graf <PERSOON>, comorbidities and increased long-term mortality in older patients admitted for Aan welke eisen moet de organisatie van zorg voor ouderen met diabetes mellitus voldoen? Kies de verantwoordelijke zorgverlener voor oudere diabetespatiënten op grond van Beschrijf in het medisch dossier, het individuele zorgplan en de correspondentie de aanwezige geriatrische Overweeg om de zorg voor oudere diabetespatiënten met complexe zorgvragen op één zorglocatie en, waar De LTA Diabetes mellitus type # is in ### gepubliceerd door een werkgroep van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) en de Nederlandse Internisten Vereniging (NIV) De LTA geeft aanbevelingen voor de samenwerking tussen huisartsen en internisten bij de zorg voor patieÌnten met diabetes mellitus type # om de continuiÌteit in het beleid te bewaken (<PERSOON>, ###) De aanbevelingen van de LTA zijn gebaseerd op wetenschappelijke gegevens en consensusafspraken en globaal geformuleerd De LTA-werkgroep adviseert huisartsen en internisten om de aanbevelingen regionaal verder in te vullen en daarover werkafspraken te maken De huisarts is eindverantwoordelijk voor patiënten met niet-complexe diabeteszorg Hieronder wordt verstaan diabeteszorg aan patiënten bij wie de individuele streefwaarden zijn bereikt of bij wie deze naar verwachting in de eerste lijn zullen worden bereikt, en zorg aan patiënten met complicaties die een minder De internist is eindverantwoordelijk voor patiënten met complexe diabeteszorg Hieronder wordt verstaan.
| 595 | fms |
Depressiviteit en antidepressiva in <PERSOON> zorg voor ouderen beoordelingsinstrument voor de praktijkverpleegkundige <PERSOON> E, Graf <PERSOON>, comorbidities and increased long-term mortality in older patients admitted for Aan welke eisen moet de organisatie van zorg voor ouderen met diabetes mellitus voldoen? Kies de verantwoordelijke zorgverlener voor oudere diabetespatiënten op grond van Beschrijf in het medisch dossier, het individuele zorgplan en de correspondentie de aanwezige geriatrische Overweeg om de zorg voor oudere diabetespatiënten met complexe zorgvragen op één zorglocatie en, waar De LTA Diabetes mellitus type # is in ### gepubliceerd door een werkgroep van het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) en de Nederlandse Internisten Vereniging (NIV) De LTA geeft aanbevelingen voor de samenwerking tussen huisartsen en internisten bij de zorg voor patieÌnten met diabetes mellitus type # om de continuiÌteit in het beleid te bewaken (<PERSOON>, ###) De aanbevelingen van de LTA zijn gebaseerd op wetenschappelijke gegevens en consensusafspraken en globaal geformuleerd De LTA-werkgroep adviseert huisartsen en internisten om de aanbevelingen regionaal verder in te vullen en daarover werkafspraken te maken De huisarts is eindverantwoordelijk voor patiënten met niet-complexe diabeteszorg Hieronder wordt verstaan diabeteszorg aan patiënten bij wie de individuele streefwaarden zijn bereikt of bij wie deze naar verwachting in de eerste lijn zullen worden bereikt, en zorg aan patiënten met complicaties die een minder De internist is eindverantwoordelijk voor patiënten met complexe diabeteszorg Hieronder wordt verstaan verwachting in de tweede lijn wel kunnen worden bereikt, en zorg aan patiënten die een meer complexe behandeling nodig hebben zoals bijvoorbeeld voor de behandeling van complicaties of therapieresistente Consultatie van of verwijzing naar de tweede lijn is aangewezen bij twijfel over de diagnose, problemen bij de glycemische instelling, problemen bij de behandeling van risicofactoren en onvoldoende controle over Terugverwijzing naar de eerste lijn is aangewezen indien de vraag van de huisarts is beantwoord, de gevraagde diagnostiek is afgerond, de individuele streefwaarden van de patiënt voor zover mogelijk zijn De richtlijnwerkgroep is van mening dat de kernpunten van de LTA ook moeten worden toegepast bij ouderen met diabetes maar denkt dat het begrip complexe diabeteszorg breder moet worden gedefinieerd dan in de LTA Bovendien vindt de werkgroep dat diabeteszorg voor ouderen onderdeel moet zijn van het totale behandel/zorgplan voor een individuele (oudere) patiënt om te voorkómen dat bij meerdere complexe Het begrip complexe diabeteszorg speelt in de LTA een belangrijke rol Het onderscheid tussen complexe en niet-complexe diabeteszorg is volgens de LTA immers bepalend voor de keuze van de zorgverlener die verantwoordelijk is voor de diabeteszorg bij een individuele patiënt De definitie van complexe (diabetes)zorg is echter grotendeels gebaseerd op de streefwaarden voor glucose en HbA#c, aanwezigheid van diabetische complicaties en de behandeling van (vasculaire) risicofactoren die nauw met diabetes mellitus samenhangen Voor ouderen is deze definitie echter niet breed genoeg De werkgroep is van mening dat bij het onderscheid Oudere diabetespatiënten hebben vaak complexe zorgvragen Dit is in veel gevallen niet toe te schrijven aan de.
| 560 | fms |
worden bereikt, en zorg aan patiënten die een meer complexe behandeling nodig hebben zoals bijvoorbeeld voor de behandeling van complicaties of therapieresistente Consultatie van of verwijzing naar de tweede lijn is aangewezen bij twijfel over de diagnose, problemen bij de glycemische instelling, problemen bij de behandeling van risicofactoren en onvoldoende controle over Terugverwijzing naar de eerste lijn is aangewezen indien de vraag van de huisarts is beantwoord, de gevraagde diagnostiek is afgerond, de individuele streefwaarden van de patiënt voor zover mogelijk zijn De richtlijnwerkgroep is van mening dat de kernpunten van de LTA ook moeten worden toegepast bij ouderen met diabetes maar denkt dat het begrip complexe diabeteszorg breder moet worden gedefinieerd dan in de LTA Bovendien vindt de werkgroep dat diabeteszorg voor ouderen onderdeel moet zijn van het totale behandel/zorgplan voor een individuele (oudere) patiënt om te voorkómen dat bij meerdere complexe Het begrip complexe diabeteszorg speelt in de LTA een belangrijke rol Het onderscheid tussen complexe en niet-complexe diabeteszorg is volgens de LTA immers bepalend voor de keuze van de zorgverlener die verantwoordelijk is voor de diabeteszorg bij een individuele patiënt De definitie van complexe (diabetes)zorg is echter grotendeels gebaseerd op de streefwaarden voor glucose en HbA#c, aanwezigheid van diabetische complicaties en de behandeling van (vasculaire) risicofactoren die nauw met diabetes mellitus samenhangen Voor ouderen is deze definitie echter niet breed genoeg De werkgroep is van mening dat bij het onderscheid Oudere diabetespatiënten hebben vaak complexe zorgvragen Dit is in veel gevallen niet toe te schrijven aan de cognitief of sociaal functioneren, veranderingen in sociale situatie, verkorting van levensduur en veranderingen in levensvisie en levensdoelen Hoewel deze factoren vaak niet direct samenhangen met de diabetes kunnen zij wel van grote invloed zijn op de behandeling van diabetes Omgekeerd kan de diabetes (of kunnen de complicaties daarvan) van invloed zijn op de behandeling van deze andere factoren In zulke situaties is een scheiding van verantwoordelijkheden waarbij de internist verantwoordelijk is voor de diabeteszorg en de huisarts voor de overige zorg, dan ook onwenselijk In veel gevallen leidt dit namelijk niet alleen tot verlies aan informatie en overzicht bij alle betrokken zorgverleners maar ook tot een gebrek aan regie De werkgroep is daarom van mening dat slechts één zorgverlener eindverantwoordelijk moet zijn voor het totale behandel/zorgplan bij een oudere diabetespatiënt bij wie sprake is van een complexe zorgvraag (hetzij voor diabetes of een andere aandoening) Deze eindverantwoordelijke behandelaar dient zorg te dragen voor de integratie van de Complexe zorg voor ouderen is een ruim begrip en in de visie van de werkgroep niet gebonden aan één welomschreven definitie Bovendien kan complexiteit van zorg door verschillende zorgverleners anders worden ervaren Dit is in veel gevallen afhankelijk van eigen ervaring en interessegebied, en van de beschikbare expertise binnen het eigen team Complexe zorg is ook niet zonder meer gelijk te stellen aan medisch-specialistische zorg in het ziekenhuis Bij sommige patiënten kan complexe zorg ook geleverd worden door de huisarts in de.
| 543 | fms |
cognitief of sociaal functioneren, veranderingen in sociale situatie, verkorting van levensduur en veranderingen in levensvisie en levensdoelen Hoewel deze factoren vaak niet direct samenhangen met de diabetes kunnen zij wel van grote invloed zijn op de behandeling van diabetes Omgekeerd kan de diabetes (of kunnen de complicaties daarvan) van invloed zijn op de behandeling van deze andere factoren In zulke situaties is een scheiding van verantwoordelijkheden waarbij de internist verantwoordelijk is voor de diabeteszorg en de huisarts voor de overige zorg, dan ook onwenselijk In veel gevallen leidt dit namelijk niet alleen tot verlies aan informatie en overzicht bij alle betrokken zorgverleners maar ook tot een gebrek aan regie De werkgroep is daarom van mening dat slechts één zorgverlener eindverantwoordelijk moet zijn voor het totale behandel/zorgplan bij een oudere diabetespatiënt bij wie sprake is van een complexe zorgvraag (hetzij voor diabetes of een andere aandoening) Deze eindverantwoordelijke behandelaar dient zorg te dragen voor de integratie van de Complexe zorg voor ouderen is een ruim begrip en in de visie van de werkgroep niet gebonden aan één welomschreven definitie Bovendien kan complexiteit van zorg door verschillende zorgverleners anders worden ervaren Dit is in veel gevallen afhankelijk van eigen ervaring en interessegebied, en van de beschikbare expertise binnen het eigen team Complexe zorg is ook niet zonder meer gelijk te stellen aan medisch-specialistische zorg in het ziekenhuis Bij sommige patiënten kan complexe zorg ook geleverd worden door de huisarts in de huisartsenpraktijk Door wie en wáár de zorg voor een oudere diabetespatiënt geleverd wordt is volgens de Op grond van bovenstaande overwegingen is de werkgroep van mening dat bij de keuze voor zorgverlener en # Is er sprake van complexe diabeteszorg volgens de definitie van de LTA? De individuele streefwaarden zijn niet bereikt in de eerste lijn en kunnen naar verwachting wel worden bereikt in de tweede lijn; er is een meer complexe behandeling nodig zoals bijvoorbeeld voor de behandeling van De patiënt heeft uitgebreide somatische of psychiatrische comorbiditeit, veelal behandeld door meerdere specialisten; er is sprake van polyfarmacie, cognitieve stoornissen, beperkingen in dagelijks functioneren of # Zijn er behandeldoelen, voor de diabetes of een andere aandoening, die vragen om medischspecialistische zorg? De overwegingen bij deze drie vragen kunnen leiden tot verschillende keuzes voor een zorgverlener die eindverantwoordelijk is voor de diabeteszorg Bij patiënten zonder indicatie voor complexe diabeteszorg of een complexe zorgvraag voor een andere aandoening, staat de keuze voor de huisarts als eindverantwoordelijke zorgverlener niet ter discussie Hetzelfde geldt voor patiënten die een indicatie hebben voor complexe diabeteszorg (al dan niet in combinatie met een complexe zorgvraag voor een andere aandoening) en generalist de eerstaangewezen eindverantwoordelijke zorgverlener (meestal een internist of klinisch geriater) In de andere gevallen moet het stroomdiagram echter worden gezien als richtinggevend en niet als bindend aangezien zowel het zorgaanbod als de transmurale zorgprogrammaâs per regio kunnen verschillen overwegingen en richtinggevend advies De rol van medisch specialist in dit stroomdiagram kan vervuld worden.
| 546 | fms |
zorg voor een oudere diabetespatiënt geleverd wordt is volgens de Op grond van bovenstaande overwegingen is de werkgroep van mening dat bij de keuze voor zorgverlener en # Is er sprake van complexe diabeteszorg volgens de definitie van de LTA? De individuele streefwaarden zijn niet bereikt in de eerste lijn en kunnen naar verwachting wel worden bereikt in de tweede lijn; er is een meer complexe behandeling nodig zoals bijvoorbeeld voor de behandeling van De patiënt heeft uitgebreide somatische of psychiatrische comorbiditeit, veelal behandeld door meerdere specialisten; er is sprake van polyfarmacie, cognitieve stoornissen, beperkingen in dagelijks functioneren of # Zijn er behandeldoelen, voor de diabetes of een andere aandoening, die vragen om medischspecialistische zorg? De overwegingen bij deze drie vragen kunnen leiden tot verschillende keuzes voor een zorgverlener die eindverantwoordelijk is voor de diabeteszorg Bij patiënten zonder indicatie voor complexe diabeteszorg of een complexe zorgvraag voor een andere aandoening, staat de keuze voor de huisarts als eindverantwoordelijke zorgverlener niet ter discussie Hetzelfde geldt voor patiënten die een indicatie hebben voor complexe diabeteszorg (al dan niet in combinatie met een complexe zorgvraag voor een andere aandoening) en generalist de eerstaangewezen eindverantwoordelijke zorgverlener (meestal een internist of klinisch geriater) In de andere gevallen moet het stroomdiagram echter worden gezien als richtinggevend en niet als bindend aangezien zowel het zorgaanbod als de transmurale zorgprogrammaâs per regio kunnen verschillen overwegingen en richtinggevend advies De rol van medisch specialist in dit stroomdiagram kan vervuld worden In het gebied tussen huisarts en medisch specialist, vaak aangeduid met anderhalvelijn, zijn veel andere organisatievormen mogelijk zoals o a huisarts, of Complexe zorg voor ouderen, hetzij voor diabetes of een andere aandoening, stelt hoge eisen aan de samenwerking en communicatie tussen zorgverleners Juist bij deze groep is een samenhangend beleid van groot belang om tegengestelde adviezen, medicamenteuze interacties en verschillen in behandeldoelen te voorkómen In de dagelijkse praktijk bestaat echter bij veel patiënten een gebrek aan overzicht en regie De werkgroep is daarom van mening dat tenminste de volgende punten moeten worden beschreven in het medisch dossier, het individuele (transmurale) zorgplan en de correspondentie tussen huisarts en medisch specialist Actueel overzicht van overige medicatie met vermelding van indicatie Actueel overzicht van medisch specialisten/behandelaren met vermelding van indicatie Om de juistheid van deze informatie te bewaken dient op regelmatige basis revisie van de genoemde punten Concentratie van zorg op één locatie en beperking van het aantal zorgverleners betekent voor de meeste patiënten met complexe zorgvragen een belangrijke verbetering voor de informatie-uitwisseling tussen zorgverleners en voor het overzicht over het totale behandel/zorgplan Dit betekent in de praktijk dat de zorg geleverd wordt in de huisartsenpraktijk (als de huisarts de eindverantwoordelijke zorgverlener is) of in het behandeling en controle van patiënten in verschillende ziekenhuizen voorkómen moet worden en op één zorglocatie en, waar mogelijk, bij één zorgverlener geconcentreerd moet worden Uitzonderingen hierop zijn bijvoorbeeld welomschreven transmurale zorgprogrammaâs Bij weten van de werkgroep bestaan deze transmurale programmaâs echter wel voor specifieke aandoeningen, zoals diabetes, maar niet voor oudere.
| 567 | fms |
Nuchter of niet nuchter bloedprikken in het kader van dyslipidemieën Behandeling van patiënten met hypercholesterolemie op basis van LDL familiaire hypercholesterolemie (FH) Behandeling van patiënten met hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen en VLDL familiaire Behandeling van patiënten met hypertriglyceridemie op basis van VLDL Behandeling van patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en (small, dense) LDL Behandeling van patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van chylomicronen en VLDL-remnants Cholesterolverlagende medicatie bij zwangere en lacterende vrouwen met dyslipidemie Deze richtlijn gaat over de zorg van patiënten met (erfelijke) dyslipidemie in de tweede en de derde lijn De richtlijn sluit aan op de multidisciplinaire richtlijn Cardiovasculair risicomanagement (CVRM) en bespreekt een aantal belangrijke (erfelijke) dyslipidemieën Het doel van de richtlijn is het bevorderen van een optimale diagnostiek en behandeling van patiënten met een (erfelijke) dyslipidemie Door het optimaliseren van de diagnostiek en behandeling bij een (erfelijke) dyslipidemie wordt het risico op het krijgen van hart- en vaatziekten en de andere genoemde aandoeningen verkleind De volgende onderwerpen komen aan de orde Gecombineerde dyslipidemie op basis van chylomicronen en VLDL-remnants familiaire Deze richtlijn is geschreven voor alle leden van de beroepsgroepen van internisten, cardiologen en kinderartsen Daarnaast is deze richtlijn bedoeld om zorgverleners die anderzijds betrokken zijn bij patiënten met (erfelijke) Klinische Chemie, klinisch genetici/genetisch consulenten (klinische genetica), verpleegkundig specialisten harten vaatziekten en praktijkondersteuners Niet iedereen met een hoog cholesterol en/of vetgehalte heeft dezelfde aandoening, ziekte In deze richtlijn worden de verschillende (erfelijke) vetstofwisselingsstoornissen beschreven Het is belangrijk om vast te stellen om welke vetstofwisselingsstoornis het gaat, omdat hierop specifieke behandeling kan worden ingezet en eventueel familieonderzoek kan plaatsvinden Als eerste wordt in deze richtlijn benoemd wat er in het bloed moet worden gemeten opdat de behandelaar de juiste diagnose kan stellen bij de individuele patiënt Vervolgens wordt beschreven hoe het beste een bepaalde stoornis behandeld kan worden, waarbij de behandeling afhankelijk is van de diagnose Tot slot wordt het plan van aanpak ten aanzien van follow-up, vervolgcontroles uiteengezet inclusief de samenwerking tussen specialist en huisarts Ook de bijwerkingen van de statines staan benoemd evenals de behandeling van zwangere en kinderen met vetstofwisselingsziekten Bij deze richtlijn is ook een consultkaart ontwikkeld over het wel of niet doen van DNA-onderzoek bij de diagnose familiaire hypercholesterolemie (FH) Een Consultkaart kan helpen bij het maken van behandelkeuzes huisartsen en Hartenraad Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door deelname van de patiëntenvereniging Hartenraad aan de commissie Daarnaast is de richtlijn ter commentaar opgestuurd naar Hoe wordt bij een individuele patiënt vastgesteld of er sprake is van een primaire dan wel secundaire # De huidige stand van zaken wat betreft de (patho)fysiologie van dyslipidemieën # Hoe kan bepaald worden welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een # Hoe kan bepaald worden welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een <DATUM> Hoe kan bepaald worden welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een #.
| 570 | fms |
is belangrijk om vast te stellen om welke vetstofwisselingsstoornis het gaat, omdat hierop specifieke behandeling kan worden ingezet en eventueel familieonderzoek kan plaatsvinden Als eerste wordt in deze richtlijn benoemd wat er in het bloed moet worden gemeten opdat de behandelaar de juiste diagnose kan stellen bij de individuele patiënt Vervolgens wordt beschreven hoe het beste een bepaalde stoornis behandeld kan worden, waarbij de behandeling afhankelijk is van de diagnose Tot slot wordt het plan van aanpak ten aanzien van follow-up, vervolgcontroles uiteengezet inclusief de samenwerking tussen specialist en huisarts Ook de bijwerkingen van de statines staan benoemd evenals de behandeling van zwangere en kinderen met vetstofwisselingsziekten Bij deze richtlijn is ook een consultkaart ontwikkeld over het wel of niet doen van DNA-onderzoek bij de diagnose familiaire hypercholesterolemie (FH) Een Consultkaart kan helpen bij het maken van behandelkeuzes huisartsen en Hartenraad Er werd aandacht besteed aan het patiëntenperspectief door deelname van de patiëntenvereniging Hartenraad aan de commissie Daarnaast is de richtlijn ter commentaar opgestuurd naar Hoe wordt bij een individuele patiënt vastgesteld of er sprake is van een primaire dan wel secundaire # De huidige stand van zaken wat betreft de (patho)fysiologie van dyslipidemieën # Hoe kan bepaald worden welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een # Hoe kan bepaald worden welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een <DATUM> Hoe kan bepaald worden welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een # differentiaaldiagnose bij patiënten met hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen en VLDL? <DATUM> Hoe kan bepaald worden welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een differentiaaldiagnose bij patiënten met hypertriglyceridiemie op basis van VLDL # Hoe kan bepaald worden welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een <DATUM> Wat moet men meten om vast te stellen welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een differentiaaldiagnose bij patiënten met gecombineerde dyslipedemie op basis van chylomicronen en VLDL-remnants? <DATUM> Hoe kan bepaald worden welke lipoproteïnepartikels aanewzig zijn voor het stellen van een diffenrtiaaldiagnose bij patiënten met gecombineerde dyslipedemie op basis van VLDL en (small, # Diagnostisch tool voor het stellen van een lipidendiagnose # Hoe kan de diagnose hypobetalipoproteinemie of abetalipoproteinemie (respectievelijk laag en zeer laag # Wat is het advies ten aanzien van het nuchter of niet nuchter bloedprikken in het kader van Het stellen van de juiste lipiden diagnose is essentieel om accuraat het risico op hart- en vaatziekten te kunnen inschatten en dus de meest optimale behandeling in te stellen en ook te beoordelen of er sprake is van erfelijke dyslipidemieën worden door verhogingen van specifieke lipoproteïnen partikels gekarakteriseerd (tabel #) In de klinische praktijk wordt voor het stellen van de diagnose met betrekking tot deze primaire dyslipidemieën gebruik gemaakt van het traditionele lipiden en lipoproteïnen profiel bestaande uit totaalcholesterol, bepaalde marker te meten Bijvoorbeeld, LDL-C meet de hoeveelheid cholesterol in alle LDL-partikels; apoB meet de hoeveelheid LDL-partikels; TG meet de totale hoeveelheid triglcyeriden in alle lipidenpartikels Op.
| 571 | fms |
basis van chylomicronen en VLDL? <DATUM> Hoe kan bepaald worden welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een differentiaaldiagnose bij patiënten met hypertriglyceridiemie op basis van VLDL # Hoe kan bepaald worden welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een <DATUM> Wat moet men meten om vast te stellen welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een differentiaaldiagnose bij patiënten met gecombineerde dyslipedemie op basis van chylomicronen en VLDL-remnants? <DATUM> Hoe kan bepaald worden welke lipoproteïnepartikels aanewzig zijn voor het stellen van een diffenrtiaaldiagnose bij patiënten met gecombineerde dyslipedemie op basis van VLDL en (small, # Diagnostisch tool voor het stellen van een lipidendiagnose # Hoe kan de diagnose hypobetalipoproteinemie of abetalipoproteinemie (respectievelijk laag en zeer laag # Wat is het advies ten aanzien van het nuchter of niet nuchter bloedprikken in het kader van Het stellen van de juiste lipiden diagnose is essentieel om accuraat het risico op hart- en vaatziekten te kunnen inschatten en dus de meest optimale behandeling in te stellen en ook te beoordelen of er sprake is van erfelijke dyslipidemieën worden door verhogingen van specifieke lipoproteïnen partikels gekarakteriseerd (tabel #) In de klinische praktijk wordt voor het stellen van de diagnose met betrekking tot deze primaire dyslipidemieën gebruik gemaakt van het traditionele lipiden en lipoproteïnen profiel bestaande uit totaalcholesterol, bepaalde marker te meten Bijvoorbeeld, LDL-C meet de hoeveelheid cholesterol in alle LDL-partikels; apoB meet de hoeveelheid LDL-partikels; TG meet de totale hoeveelheid triglcyeriden in alle lipidenpartikels Op lipoproteïnen, anders dan LDL, verhoogd zijn (tabel #) Voor bepaling van VLDL, remnants, chylomicronen en small, dense LDL is uitgebreider onderzoek nodig, bijvoorbeeld met behulp van de ultracentrifuge of gradiënt gel elektroforese Slechts enkele gespecialiseerde laboratoria kunnen deze uitgebreidere onderzoeken uitvoeren Het stellen van de diagnose van deze primaire dyslipidemie in de klinische praktijk is dus lastig en mede door laagdrempelige beschikbaarheid en behandeling met statines lijkt het stellen van de diagnose ondergeschikt en niet meer relevant Het stellen van de juiste diagnose is essentieel om accuraat het risico op hart- en vaatziekten te kunnen inschatten en dus de meest optimale behandeling in te stellen en ook te beoordelen of aanvullend Om een specifieke diagnose te stellen is kennis van de (patho)fysiologie van het lipidenmetabolisme van belang en is het belangrijk om een differentiaaldiagnose op te stellen Ter ondersteuning voor het stellen van een diagnose (zie tabel #, deel a) is een app beschikbaar met een diagnostisch algoritme (zie de module '<PERSOON> voor De aanwezigheid van specifieke lipoproteïnen partikels in het bloed van de patiënt bepaalt de diagnose bij een De lipiden, cholesterol en triglyceriden (TG), worden in de bloedbaan vervoerd samen met eiwitten (de zogenaamde apoproteïnen) als lipoproteïnen (figuur #) Deze lipoproteïnen kunnen worden verdeeld in zijn de afbraakproducten van VLDL en chylomicronen, die evenveel cholesterol als triglyceriden bevatten low-density-lipoproteïnen (LDL), die vooral cholesterolesters bevatten en zeer atherogeen zijn, waarbij de kleine, dense LDL-partikels meer atherogeen zijn dan de grote, buoyant LDL-partikels;.
| 591 | fms |
anders dan LDL, verhoogd zijn (tabel #) Voor bepaling van VLDL, remnants, chylomicronen en small, dense LDL is uitgebreider onderzoek nodig, bijvoorbeeld met behulp van de ultracentrifuge of gradiënt gel elektroforese Slechts enkele gespecialiseerde laboratoria kunnen deze uitgebreidere onderzoeken uitvoeren Het stellen van de diagnose van deze primaire dyslipidemie in de klinische praktijk is dus lastig en mede door laagdrempelige beschikbaarheid en behandeling met statines lijkt het stellen van de diagnose ondergeschikt en niet meer relevant Het stellen van de juiste diagnose is essentieel om accuraat het risico op hart- en vaatziekten te kunnen inschatten en dus de meest optimale behandeling in te stellen en ook te beoordelen of aanvullend Om een specifieke diagnose te stellen is kennis van de (patho)fysiologie van het lipidenmetabolisme van belang en is het belangrijk om een differentiaaldiagnose op te stellen Ter ondersteuning voor het stellen van een diagnose (zie tabel #, deel a) is een app beschikbaar met een diagnostisch algoritme (zie de module '<PERSOON> voor De aanwezigheid van specifieke lipoproteïnen partikels in het bloed van de patiënt bepaalt de diagnose bij een De lipiden, cholesterol en triglyceriden (TG), worden in de bloedbaan vervoerd samen met eiwitten (de zogenaamde apoproteïnen) als lipoproteïnen (figuur #) Deze lipoproteïnen kunnen worden verdeeld in zijn de afbraakproducten van VLDL en chylomicronen, die evenveel cholesterol als triglyceriden bevatten low-density-lipoproteïnen (LDL), die vooral cholesterolesters bevatten en zeer atherogeen zijn, waarbij de kleine, dense LDL-partikels meer atherogeen zijn dan de grote, buoyant LDL-partikels; Met name de triglyceridenrijke lipoproteïnen (chylomicronen, VLDL en remnants) en kleine, dense LDL-partikels kunnen niet eenvoudig direct in het bloed van de patiënt worden gemeten Het apolipoproteïne B (apoB) is het structurele eiwit van alle hiervoor genoemde lipoproteïnen behalve HDL (structureel eiwit is apoA#) LDL, VLDL, remnants en Lp(a) dragen het apolipoproteïne B-### en chylomicronen bevatten apoB## (figuur #) Bij het meten van apoB worden zowel apoB-## als apoB-### gemeten (de apoB bepaling is terug te herleiden naar de WHO-IFCC referentiestandaard SP<DATUM> for apo-B###) Ieder lipoproteïnepartikel heeft één apoB-molecuul In gezonde personen is meer dan ##% van apoB afkomstig van LDL-partikels De apoB-concentratie in het bloed is dus een maat voor het totale aantal atherogene eenvoudige, gevalideerde en gestandaardiseerde bepaling die in ieder klinisch-chemisch laboratorium kan worden gedaan ApoB bepaling kan meer accuraat bepaald worden dan <PERSOON>, ###) en wordt derhalve aanbevolen in klinisch-chemische richtlijnen boven LDL-C Voor het meten van apoB hoeft patiënt niet nuchter te Voor het bepalen van andere apolipoproteïnen bestaat eigenlijk zelden of nooit een indicatie Routinematig genen die betrokken zijn bij de productie van deze apolipoproteïnen kan een belangrijke bijdrage leveren aan het Wanneer bij een patiënt het apoB bekend is, naast totaalcholesterol (TC) en triglyceriden (TG), dan kan iedere professional eenvoudig vaststellen welke apoB-lipoproteïne partikels aanwezig zijn door het toepassen van het apoB diagnostisch algoritme (figuur #) Het algoritme toont vervolgens voor iedere lipoproteïne de differentiaaldiagnose ten aanzien van de verschillende primaire en secundaire oorzaken Het meten van apoB in.
| 635 | fms |
en remnants) en kleine, dense LDL-partikels kunnen niet eenvoudig direct in het bloed van de patiënt worden gemeten Het apolipoproteïne B (apoB) is het structurele eiwit van alle hiervoor genoemde lipoproteïnen behalve HDL (structureel eiwit is apoA#) LDL, VLDL, remnants en Lp(a) dragen het apolipoproteïne B-### en chylomicronen bevatten apoB## (figuur #) Bij het meten van apoB worden zowel apoB-## als apoB-### gemeten (de apoB bepaling is terug te herleiden naar de WHO-IFCC referentiestandaard SP<DATUM> for apo-B###) Ieder lipoproteïnepartikel heeft één apoB-molecuul In gezonde personen is meer dan ##% van apoB afkomstig van LDL-partikels De apoB-concentratie in het bloed is dus een maat voor het totale aantal atherogene eenvoudige, gevalideerde en gestandaardiseerde bepaling die in ieder klinisch-chemisch laboratorium kan worden gedaan ApoB bepaling kan meer accuraat bepaald worden dan <PERSOON>, ###) en wordt derhalve aanbevolen in klinisch-chemische richtlijnen boven LDL-C Voor het meten van apoB hoeft patiënt niet nuchter te Voor het bepalen van andere apolipoproteïnen bestaat eigenlijk zelden of nooit een indicatie Routinematig genen die betrokken zijn bij de productie van deze apolipoproteïnen kan een belangrijke bijdrage leveren aan het Wanneer bij een patiënt het apoB bekend is, naast totaalcholesterol (TC) en triglyceriden (TG), dan kan iedere professional eenvoudig vaststellen welke apoB-lipoproteïne partikels aanwezig zijn door het toepassen van het apoB diagnostisch algoritme (figuur #) Het algoritme toont vervolgens voor iedere lipoproteïne de differentiaaldiagnose ten aanzien van de verschillende primaire en secundaire oorzaken Het meten van apoB in inschatting te maken welke lipoproteïnenpartikels (verhoogd) aanwezig zijn bij de patiënt en derhalve eenvoudig de primaire en secundaire dyslipidemieën vast te stellen (in eerste instantie dus zonder het gebruik van gespecialiseerde laboratoriumtechnieken) Voor het bepalen van Lp(a) is een aparte meting nodig van het apo(a) en derhalve kan de diagnose van afwijkend Lp(a) niet worden gesteld middels het diagnostisch algoritme (zie de <PERSOON> RL, et al Potential effect of an apoprotein B-based algorithm on management of new patients <PERSOON> DM, <PERSOON> <INSTELLING>, Warnick GR Association of apolipoprotein B and nuclear magnetic resonance spectroscopy-derived LDL particle number with outcomes in ## clinical studies assessment by the AACC Lipoprotein and Vascular Diseases Division Working Group on <PERSOON> Practices Clin Chem ### <PERSOON>;##(#) ###-## doi ## ###/clinchem ### ### Epub ### Feb # Erratum in <PERSOON> A A diagnostic algorithm for the atherogenic apolipoprotein B dyslipoproteinemias Nat <PERSOON> AD ApoB in clinical care Gepubliceerd in ### door Bohn Stafleu Van <PERSOON> versus non-HDL-cholesterol diagnosis and cardiovascular risk management <PERSOON-##> M, et al Application and validation of a diagnostic algorithm for the atherogenic <PERSOON-##> SL, Jameson L, <PERSOON-##> DL.
| 625 | fms |
(verhoogd) aanwezig zijn bij de patiënt en derhalve eenvoudig de primaire en secundaire dyslipidemieën vast te stellen (in eerste instantie dus zonder het gebruik van gespecialiseerde laboratoriumtechnieken) Voor het bepalen van Lp(a) is een aparte meting nodig van het apo(a) en derhalve kan de diagnose van afwijkend Lp(a) niet worden gesteld middels het diagnostisch algoritme (zie de <PERSOON> RL, et al Potential effect of an apoprotein B-based algorithm on management of new patients <PERSOON> DM, <PERSOON> <INSTELLING>, Warnick GR Association of apolipoprotein B and nuclear magnetic resonance spectroscopy-derived LDL particle number with outcomes in ## clinical studies assessment by the AACC Lipoprotein and Vascular Diseases Division Working Group on <PERSOON> Practices Clin Chem ### <PERSOON>;##(#) ###-## doi ## ###/clinchem ### ### Epub ### Feb # Erratum in <PERSOON> A A diagnostic algorithm for the atherogenic apolipoprotein B dyslipoproteinemias Nat <PERSOON> AD ApoB in clinical care Gepubliceerd in ### door Bohn Stafleu Van <PERSOON> versus non-HDL-cholesterol diagnosis and cardiovascular risk management <PERSOON> M, et al Application and validation of a diagnostic algorithm for the atherogenic <PERSOON-##> SL, Jameson L, <PERSOON-##> and treatment of apolipoprotein B dyslipoproteinemias Nat <PERSOON-##> J, et al Diagnosis of type III hyperlipoproteinemia from plasma total cholesterol, <PERSOON-##> J, et al Hypertriglyceridemic hyperapoB in type # diabetes Diabetes Care Hoe kan bepaald worden welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een differentiaaldiagnose Overweeg bij patiënten met hypercholesterolemie de apoB-concentratie te meten voor het vaststellen van het Overweeg bij patiënten met hypercholesterolemie op basis van LDL de meest voorkomende primaire oorzaken familiaire hypercholesterolemie (FH) (klassieke heterozygote familiaire hypercholesterolemie op basis van Bepaal bij iedere nieuwe patiënt met hypercholesterolemie op basis van LDL de TSH-concentratie in het bloed, het eiwit in urine middels dipstick en vraag naar medicatiegebruik, specifiek naar het gebruik van anabole steroïden Hiermee kunnen de secundaire oorzaken van hypercholesterolemie op basis van LDL worden Overweeg het gebruik van het diagnostisch algoritme apoB voor snel overzicht van de complete eenvoudig door het meten van het volledig traditionele lipiden- en lipoproteïneprofiel bestaande uit TC, TG, LDL-C en HDL-C bepalen dat er sprake is van veel LDL-partikels op basis van verhoogde LDL-C-concentratie Bij deze patiënten zal vaak ook het aantal LDL-partikels verhoogd zijn, waarvan sprake is als de plasmaconcentratie Primaire oorzaken van hypercholesterolemie op basis van hoog LDL Diagnostiek Bij een verhoogd totaalcholesterol (TC )# mmol/l) op basis van verhoogde LDLcholesterolconcentratie (LDL-C )# mmol/l) en/of apoB-concentratie )#,# g/l moet men een primaire.
| 578 | fms |
<PERSOON> and treatment of apolipoprotein B dyslipoproteinemias Nat <PERSOON> J, et al Diagnosis of type III hyperlipoproteinemia from plasma total cholesterol, <PERSOON> J, et al Hypertriglyceridemic hyperapoB in type # diabetes Diabetes Care Hoe kan bepaald worden welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een differentiaaldiagnose Overweeg bij patiënten met hypercholesterolemie de apoB-concentratie te meten voor het vaststellen van het Overweeg bij patiënten met hypercholesterolemie op basis van LDL de meest voorkomende primaire oorzaken familiaire hypercholesterolemie (FH) (klassieke heterozygote familiaire hypercholesterolemie op basis van Bepaal bij iedere nieuwe patiënt met hypercholesterolemie op basis van LDL de TSH-concentratie in het bloed, het eiwit in urine middels dipstick en vraag naar medicatiegebruik, specifiek naar het gebruik van anabole steroïden Hiermee kunnen de secundaire oorzaken van hypercholesterolemie op basis van LDL worden Overweeg het gebruik van het diagnostisch algoritme apoB voor snel overzicht van de complete eenvoudig door het meten van het volledig traditionele lipiden- en lipoproteïneprofiel bestaande uit TC, TG, LDL-C en HDL-C bepalen dat er sprake is van veel LDL-partikels op basis van verhoogde LDL-C-concentratie Bij deze patiënten zal vaak ook het aantal LDL-partikels verhoogd zijn, waarvan sprake is als de plasmaconcentratie Primaire oorzaken van hypercholesterolemie op basis van hoog LDL Diagnostiek Bij een verhoogd totaalcholesterol (TC )# mmol/l) op basis van verhoogde LDLcholesterolconcentratie (LDL-C )# mmol/l) en/of apoB-concentratie )#,# g/l moet men een primaire waarschijnlijk kan maken (Dutch Lipid Network criteria) Andere gebruikte criteria zijn <PERSOON> diagnostische criteria en Medped Indien men het genetisch defect wil vaststellen, kan men dit aanvragen via de stichting LEEFH, alwaar ook overige informatie voor patiënten en zorgprofessionals is te vinden, bijvoorbeeld ten Kliniek Belangrijke criteria die bijdragen aan de diagnose FH zijn het familiair voorkomen van verhoogde LDLcholesterolconcentratie en premature vaatziekten De LDL-cholesterol concentratie is vanaf de geboorte Wanneer een patiënt een kopie heeft van de mutatie is er sprake van heterozygote FH Heterozygote FH is een van de meest frequent voorkomende monogenetische aandoening (<DATUM> Er zijn tot op heden )### De meest voorkomende primaire oorzaak van hoog totaal- en LDL-cholesterol is de polygene vorm van verhoogde LDL-cholesterolconcentratie waarbij ook het aantal LDL-partikels verhoogd is (= hoog apoB) is er sprake van een verhoogd risico op hart- en vaatziekten Onderscheid ten aanzien van FH-fenotype is dat bij polygene hypercholesterolemie (##% van de familieleden hypercholesterolemie hebben versus ##% in families Het FH-fenotype kan ook â meer zeldzaam â veroorzaakt worden door mutaties in het apoB eiwit, het Het FH-fenotype kan ook veroorzaakt worden door mutaties in het PCSK#-eiwit, waardoor de mogelijkheid van LDL-receptor recycling verminderd wordt (PCSK# gain of function) (figuur #) Dit eiwit stimuleert de LDL-receptor Bij de bovenstaande mutaties is er sprake van een autosomaal dominant ziektebeeld Een zeer zeldzaam ziektebeeld is autosomaal recessieve FH op basis van homozygote of compound heterozygote mutaties in het LDRAP-eiwit.
| 591 | fms |
Lipid Network criteria) Andere gebruikte criteria zijn <PERSOON> diagnostische criteria en Medped Indien men het genetisch defect wil vaststellen, kan men dit aanvragen via de stichting LEEFH, alwaar ook overige informatie voor patiënten en zorgprofessionals is te vinden, bijvoorbeeld ten Kliniek Belangrijke criteria die bijdragen aan de diagnose FH zijn het familiair voorkomen van verhoogde LDLcholesterolconcentratie en premature vaatziekten De LDL-cholesterol concentratie is vanaf de geboorte Wanneer een patiënt een kopie heeft van de mutatie is er sprake van heterozygote FH Heterozygote FH is een van de meest frequent voorkomende monogenetische aandoening (<DATUM> Er zijn tot op heden )### De meest voorkomende primaire oorzaak van hoog totaal- en LDL-cholesterol is de polygene vorm van verhoogde LDL-cholesterolconcentratie waarbij ook het aantal LDL-partikels verhoogd is (= hoog apoB) is er sprake van een verhoogd risico op hart- en vaatziekten Onderscheid ten aanzien van FH-fenotype is dat bij polygene hypercholesterolemie (##% van de familieleden hypercholesterolemie hebben versus ##% in families Het FH-fenotype kan ook â meer zeldzaam â veroorzaakt worden door mutaties in het apoB eiwit, het Het FH-fenotype kan ook veroorzaakt worden door mutaties in het PCSK#-eiwit, waardoor de mogelijkheid van LDL-receptor recycling verminderd wordt (PCSK# gain of function) (figuur #) Dit eiwit stimuleert de LDL-receptor Bij de bovenstaande mutaties is er sprake van een autosomaal dominant ziektebeeld Een zeer zeldzaam ziektebeeld is autosomaal recessieve FH op basis van homozygote of compound heterozygote mutaties in het LDRAP-eiwit Secundaire oorzaken van hypercholesterolemie op basis van hoog LDL Secundaire oorzaken voor verhoogd totaal- en LDL-cholesterol en verhoogd aantal LDL-partikels (= hoog apoB) zijn nefrotisch syndroom, hypothyreoïdie en het gebruik van anabole steroïden Ter uitsluiting van secundaire De differentiaaldiagnose kan worden gemaakt door adequaat lichamelijk onderzoek, uitgebreid familieanamnese met betrekking tot hypercholesterolemie en hart- en vaatziekten en desgewenst genetisch Patiënt groepen waarbij kan worden overwogen om apoB te meten Verhoogd totaalcholesterol + normaal apoB denk aan verhoogd HDL-cholesterol of verhoogde LDLcholesterolconcentratie op basis van grote, relatief cholesterolrijke LDL-deeltjes dus geen behandelindicatie! Bij een lichte mate van verhoogd totaalcholesterol bij jonge mensen, met name vrouwen, moet gedacht worden aan een verhoogde HDL-cholesterol als oorzaak van het verhoogde totaalcholesterol; deze behoeven geen behandeling Ook bij jonge vrouwen is er soms sprake van verhoogd totaalcholesterol op basis van verhoogd LDL-cholesterol Wanneer apoB-concentratie normaal is, is er sprake van een normaal aantal LDL-partikels en dus relatief cholesterolrijke LDL-partikels (large, buoyant LDL) Het aantal LDL-partikels (verhoogde apoBconcentratie) is een betere voorspeller van hart- en vaatziekten dan de hoeveelheid cholesterol in de LDLpartikels (verhoogde LDL-C-concentratie) Derhalve behoeven deze vrouwen met verhoogd totaalcholesterol Indien het aantal LDL-partikels verhoogd is, dat wil zeggen apoB )#,# g/l, dan heeft de patiënt veel kleine dense LDL-partikels en dus een hoger risico op hart- en vaatziekten (ondanks normaal LDL-cholesterol) vergeleken met patiënt met normaal LDL-cholesterol en normaal apoB Dit komt vaak gecombineerd voor met milde hypertriglyceridemie en verlaagd HDL-cholesterol Dit fenotype is karakteristiek voor familiaire gecombineerde.
| 608 | fms |
LDL Secundaire oorzaken voor verhoogd totaal- en LDL-cholesterol en verhoogd aantal LDL-partikels (= hoog apoB) zijn nefrotisch syndroom, hypothyreoïdie en het gebruik van anabole steroïden Ter uitsluiting van secundaire De differentiaaldiagnose kan worden gemaakt door adequaat lichamelijk onderzoek, uitgebreid familieanamnese met betrekking tot hypercholesterolemie en hart- en vaatziekten en desgewenst genetisch Patiënt groepen waarbij kan worden overwogen om apoB te meten Verhoogd totaalcholesterol + normaal apoB denk aan verhoogd HDL-cholesterol of verhoogde LDLcholesterolconcentratie op basis van grote, relatief cholesterolrijke LDL-deeltjes dus geen behandelindicatie! Bij een lichte mate van verhoogd totaalcholesterol bij jonge mensen, met name vrouwen, moet gedacht worden aan een verhoogde HDL-cholesterol als oorzaak van het verhoogde totaalcholesterol; deze behoeven geen behandeling Ook bij jonge vrouwen is er soms sprake van verhoogd totaalcholesterol op basis van verhoogd LDL-cholesterol Wanneer apoB-concentratie normaal is, is er sprake van een normaal aantal LDL-partikels en dus relatief cholesterolrijke LDL-partikels (large, buoyant LDL) Het aantal LDL-partikels (verhoogde apoBconcentratie) is een betere voorspeller van hart- en vaatziekten dan de hoeveelheid cholesterol in de LDLpartikels (verhoogde LDL-C-concentratie) Derhalve behoeven deze vrouwen met verhoogd totaalcholesterol Indien het aantal LDL-partikels verhoogd is, dat wil zeggen apoB )#,# g/l, dan heeft de patiënt veel kleine dense LDL-partikels en dus een hoger risico op hart- en vaatziekten (ondanks normaal LDL-cholesterol) vergeleken met patiënt met normaal LDL-cholesterol en normaal apoB Dit komt vaak gecombineerd voor met milde hypertriglyceridemie en verlaagd HDL-cholesterol Dit fenotype is karakteristiek voor familiaire gecombineerde atherogeen small, dense LDL (hoog apoB) versus minder atherogeen grote, relatief cholesterolrijke # Hoe kan bepaald worden welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een Bepaal bij patiënten met hypertriglyceridemie welke triglyceriderijke lipoproteïnepartikels verhoogd zijn Overweeg apoB, totaalcholesterol en triglyceriden te meten en overweeg om het apoB-algoritme toe te passen bij patiënten met hypertriglyceridemie voor het vaststellen welke triglyceriderijke lipoproteïnepartikels verhoogd Overweeg bij patiënten met hypertriglyceridemie de volgende primaire oorzaken afhankelijk van welke Bepaal bij iedere patiënt met nieuwe hypertriglyceridemie de glucoseconcentratie en registreer bij anamnese en Vraag tevens naar gebruik van medicatie, zoals antipsychotica, glucocorticoïden, estrogenen en/of HAARTtherapie Het gebruik van deze medicatie kan hypertriglyceridemie veroorzaken, dan wel verergeren Overweeg bij patiënten met hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen de volgende primaire oorzaken Overweeg bij patiënten met hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen een secundaire oorzaak te weten bij patiënten met hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen en VLDL? Overweeg bij patiënten met hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen en VLDL de volgende primaire Bepaal bij iedere patiënt met nieuwe hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen en VLDL de glucoseconcentratie en registreer bij anamnese en lichamelijk onderzoek de volgende parameters Vraag tevens naar gebruik van medicatie, daar antipsychotica, steroïden (waaronder oestrogenen en Overweeg bij patiënten met hypertriglyceridemie op basis van VLDL de volgende primaire oorzaken Bepaal bij iedere patiënt met nieuwe hypertriglyceridemie op basis van VLDL de glucoseconcentratie en Vraag tevens naar gebruik van medicatie, daar antipsychotica, glucocorticoïden, estrogenen en HAART-therapie hypertriglyceridemie kunnen veroorzaken, dan wel verergeren, indien er sprake is van partiële LPL-deficiëntie of.
| 604 | fms |
grote, relatief cholesterolrijke # Hoe kan bepaald worden welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een Bepaal bij patiënten met hypertriglyceridemie welke triglyceriderijke lipoproteïnepartikels verhoogd zijn Overweeg apoB, totaalcholesterol en triglyceriden te meten en overweeg om het apoB-algoritme toe te passen bij patiënten met hypertriglyceridemie voor het vaststellen welke triglyceriderijke lipoproteïnepartikels verhoogd Overweeg bij patiënten met hypertriglyceridemie de volgende primaire oorzaken afhankelijk van welke Bepaal bij iedere patiënt met nieuwe hypertriglyceridemie de glucoseconcentratie en registreer bij anamnese en Vraag tevens naar gebruik van medicatie, zoals antipsychotica, glucocorticoïden, estrogenen en/of HAARTtherapie Het gebruik van deze medicatie kan hypertriglyceridemie veroorzaken, dan wel verergeren Overweeg bij patiënten met hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen de volgende primaire oorzaken Overweeg bij patiënten met hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen een secundaire oorzaak te weten bij patiënten met hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen en VLDL? Overweeg bij patiënten met hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen en VLDL de volgende primaire Bepaal bij iedere patiënt met nieuwe hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen en VLDL de glucoseconcentratie en registreer bij anamnese en lichamelijk onderzoek de volgende parameters Vraag tevens naar gebruik van medicatie, daar antipsychotica, steroïden (waaronder oestrogenen en Overweeg bij patiënten met hypertriglyceridemie op basis van VLDL de volgende primaire oorzaken Bepaal bij iedere patiënt met nieuwe hypertriglyceridemie op basis van VLDL de glucoseconcentratie en Vraag tevens naar gebruik van medicatie, daar antipsychotica, glucocorticoïden, estrogenen en HAART-therapie hypertriglyceridemie kunnen veroorzaken, dan wel verergeren, indien er sprake is van partiële LPL-deficiëntie of triglyceriderijke lipoproteïnepartikels verhoogd zijn chylomicronen of chylomicronen en VLDL of alleen VLDL (zie figuur # in de module â(Patho)fysiologie van dyslipidemieënâ) Dit onderscheid is belangrijk om een aantal verhoogd risico op pancreatitis bij hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen al dan niet in In tabel # worden de verschillende primaire en secundaire oorzaken van hypertriglyceridemie op basis van Tabel # Primaire en secundaire oorzaken van hypertriglyceridemie op basis van verschillende De differentiaaldiagnose kan worden gemaakt door adequaat lichamelijk onderzoek, uitgebreide familieanamnese met betrekking tot dyslipidemie, hart- en vaatziekten en pancreatitis en desgewenst genetisch onderzoek Wanneer men alleen de lipiden TC en TG en het LDL-C en HDL-C meet, dan kan niet worden gedifferentieerd tussen de # verschillende vormen van hypertriglyceridemie op basis van #) VLDL-partikels; #) middels dure, tijdrovende geavanceerde technieken, die vaak alleen beschikbaar zijn in gespecialiseerde Het meten van apoB in combinatie met TC en TG en het toepassen van het apoB- algoritme maken het eenvoudig mogelijk vast te stellen welke triglyceriderijke deeltjes verhoogd aanwezig zijn en dus welke differentiaaldiagnoses overwogen kunnen worden (zie figuur # in de module âDiagnose bij hypercholesterolemie met LDLâ) Voor een precieze diagnose is een volledige (familie) anamnese, met lichamelijk onderzoek en eventueel nader laboratoriumonderzoek nodig (zie figuur # in de module âDiagnose bij hypercholesterolemie Chylomicronen zijn zeer grote, triglyceride-rijke partikels De triglyceriden worden normaal gesproken zeer snel gehydrolyseerd door lipoproteïne lipase (LPL) in vetweefsel en in de spieren Een belangrijke cofactor voor LPLactiviteit is het apoCII Het apoCIII remt de LPL-activiteit.
| 595 | fms |
of chylomicronen en VLDL of alleen VLDL (zie figuur # in de module â(Patho)fysiologie van dyslipidemieënâ) Dit onderscheid is belangrijk om een aantal verhoogd risico op pancreatitis bij hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen al dan niet in In tabel # worden de verschillende primaire en secundaire oorzaken van hypertriglyceridemie op basis van Tabel # Primaire en secundaire oorzaken van hypertriglyceridemie op basis van verschillende De differentiaaldiagnose kan worden gemaakt door adequaat lichamelijk onderzoek, uitgebreide familieanamnese met betrekking tot dyslipidemie, hart- en vaatziekten en pancreatitis en desgewenst genetisch onderzoek Wanneer men alleen de lipiden TC en TG en het LDL-C en HDL-C meet, dan kan niet worden gedifferentieerd tussen de # verschillende vormen van hypertriglyceridemie op basis van #) VLDL-partikels; #) middels dure, tijdrovende geavanceerde technieken, die vaak alleen beschikbaar zijn in gespecialiseerde Het meten van apoB in combinatie met TC en TG en het toepassen van het apoB- algoritme maken het eenvoudig mogelijk vast te stellen welke triglyceriderijke deeltjes verhoogd aanwezig zijn en dus welke differentiaaldiagnoses overwogen kunnen worden (zie figuur # in de module âDiagnose bij hypercholesterolemie met LDLâ) Voor een precieze diagnose is een volledige (familie) anamnese, met lichamelijk onderzoek en eventueel nader laboratoriumonderzoek nodig (zie figuur # in de module âDiagnose bij hypercholesterolemie Chylomicronen zijn zeer grote, triglyceride-rijke partikels De triglyceriden worden normaal gesproken zeer snel gehydrolyseerd door lipoproteïne lipase (LPL) in vetweefsel en in de spieren Een belangrijke cofactor voor LPLactiviteit is het apoCII Het apoCIII remt de LPL-activiteit relatief cholesterolrijk partikel â wordt vervolgens snel door de lever opgenomen en afgebroken (figuur #) Een van de primaire oorzaken van hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen is familiaire Diagnostiek Bij patiënten met hypertriglyceridemie TG )## mmol/l moet men overwegen of er sprake kan zijn van hyperchylomicronemie Met de traditionele lipiden en lipoproteïne metingen is dit niet mogelijk Bij zeer hoge hulpmiddel om een indicatie te krijgen of er sprake is van hyperchylomicronemie is het toepassen van het apoB diagnostisch algoritme (zie de module â(Patho)fysiologie van dyslipidemieënâ) Tevens kan gebruik worden van het algoritme ontwikkeld door Stroes (###) LPL-activiteit kan worden gemeten in het plasma na toediening van heparine, waardoor LPL loskomt van het endotheel Tevens kan in gespecialiseerde laboratoria de apoCII/CIII- ratio gemeten worden (zoals bij het <INSTELLING>, ErasmusMC of <INSTELLING>) In de praktijk heeft dit geen invloed op de keuze voor therapie Tevens kan genetisch onderzoek overwogen worden (mutaties in LPL, ApoA#, ApoCII of Klinische diagnostische kenmerken FHC is een zeldzame aandoening (<DATUM> ### ###) Vaak presenteert het zich al op kinderleeftijd met buikpijn en pancreatitis Daar apoB normaal is â vaak juist laag â is het risico op hart- en vaatziekten niet verhoogd Wanneer TG )## mmol/l is er grotere kans op pancreatitis Bij lichamelijk onderzoek let men op de aanwezigheid van eruptieve xanthomen Dit zijn kleine, gele papula vaak in clusters op de rug, op de billen en dorsale zijde van handen, armen en benen.
| 614 | fms |
door de lever opgenomen en afgebroken (figuur #) Een van de primaire oorzaken van hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen is familiaire Diagnostiek Bij patiënten met hypertriglyceridemie TG )## mmol/l moet men overwegen of er sprake kan zijn van hyperchylomicronemie Met de traditionele lipiden en lipoproteïne metingen is dit niet mogelijk Bij zeer hoge hulpmiddel om een indicatie te krijgen of er sprake is van hyperchylomicronemie is het toepassen van het apoB diagnostisch algoritme (zie de module â(Patho)fysiologie van dyslipidemieënâ) Tevens kan gebruik worden van het algoritme ontwikkeld door Stroes (###) LPL-activiteit kan worden gemeten in het plasma na toediening van heparine, waardoor LPL loskomt van het endotheel Tevens kan in gespecialiseerde laboratoria de apoCII/CIII- ratio gemeten worden (zoals bij het <INSTELLING>, ErasmusMC of <INSTELLING>) In de praktijk heeft dit geen invloed op de keuze voor therapie Tevens kan genetisch onderzoek overwogen worden (mutaties in LPL, ApoA#, ApoCII of Klinische diagnostische kenmerken FHC is een zeldzame aandoening (<DATUM> ### ###) Vaak presenteert het zich al op kinderleeftijd met buikpijn en pancreatitis Daar apoB normaal is â vaak juist laag â is het risico op hart- en vaatziekten niet verhoogd Wanneer TG )## mmol/l is er grotere kans op pancreatitis Bij lichamelijk onderzoek let men op de aanwezigheid van eruptieve xanthomen Dit zijn kleine, gele papula vaak in clusters op de rug, op de billen en dorsale zijde van handen, armen en benen buikonderzoek hepatosplenomegalie door opname van chylomicronen door reticuloendotheliale cellen in de lever en de milt Na centrifugatie van het bloed is het plasma/serum melkachtig in plaats van lichtgeel Pathofysiologie Bij FHC is er sprake van genetisch defect waardoor LPL niet wordt aangemaakt en er dus sprake is van complete LPL-deficiëntie Er kan ook sprake zijn van genetisch defect waardoor er geen apoCII wordt gemaakt (apoCII-deficiëntie), een belangrijke cofactor voor LPL-activiteit Tot slot kan er sprake zijn van een defect in GPI-anchored HDL â een eiwit dat betrokken is bij de binding van LPL aan het endotheel, of een apoAV-deficiëntie, een apoproteïne dat nodig is voor binding van LPL aan triglyceriden (figuur #) In zeer zeldzame gevallen kan er sprake zijn van een defect in het Lipase Maturation Factor # (LMF#), een eiwit dat essentieel is voor de vouwing en uitrijping van het LPL-eiwit in het endoplamatisch reticulum De secundaire oorzaak van hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen is systemische lupus erythematosus (SLE) Bij patiënten met SLE kan er sprake zijn van hypertriglyceridemie, hypercholesterolemie en laag <PERSOON> Bij patiënten met SLE kunnen antistoffen tegen apoCII en/of LPL gevormd worden waardoor familieanamnese met betrekking tot dyslipidemie en pancreatitis en desgewenst nader laboratorium bestaande Bij patiënten met hypertriglyceridemie TG )## mmol/l moet men overwegen of er sprake is van aanwezigheid Een hulpmiddel om een indicatie te krijgen of er sprake is van aanwezigheid van chylomicronen en VLDL-partikels is het toepassen van het apoB diagnostisch algoritme (zie de module â(Patho)fysiologie van dyslipidemieënâ).
| 613 | fms |
in de lever en de milt Na centrifugatie van het bloed is het plasma/serum melkachtig in plaats van lichtgeel Pathofysiologie Bij FHC is er sprake van genetisch defect waardoor LPL niet wordt aangemaakt en er dus sprake is van complete LPL-deficiëntie Er kan ook sprake zijn van genetisch defect waardoor er geen apoCII wordt gemaakt (apoCII-deficiëntie), een belangrijke cofactor voor LPL-activiteit Tot slot kan er sprake zijn van een defect in GPI-anchored HDL â een eiwit dat betrokken is bij de binding van LPL aan het endotheel, of een apoAV-deficiëntie, een apoproteïne dat nodig is voor binding van LPL aan triglyceriden (figuur #) In zeer zeldzame gevallen kan er sprake zijn van een defect in het Lipase Maturation Factor # (LMF#), een eiwit dat essentieel is voor de vouwing en uitrijping van het LPL-eiwit in het endoplamatisch reticulum De secundaire oorzaak van hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen is systemische lupus erythematosus (SLE) Bij patiënten met SLE kan er sprake zijn van hypertriglyceridemie, hypercholesterolemie en laag <PERSOON> Bij patiënten met SLE kunnen antistoffen tegen apoCII en/of LPL gevormd worden waardoor familieanamnese met betrekking tot dyslipidemie en pancreatitis en desgewenst nader laboratorium bestaande Bij patiënten met hypertriglyceridemie TG )## mmol/l moet men overwegen of er sprake is van aanwezigheid Een hulpmiddel om een indicatie te krijgen of er sprake is van aanwezigheid van chylomicronen en VLDL-partikels is het toepassen van het apoB diagnostisch algoritme (zie de module â(Patho)fysiologie van dyslipidemieënâ) ApoAV is een LPL-activiteit kan worden gemeten in het plasma na toediening van heparine, waardoor LPL loskomt van het endotheel Tevens kan in gespecialiseerde laboratoria de apoAV gemeten worden In de praktijk biedt dit geen De primaire oorzaken van hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen en VLDL zijn partiële LPL-deficiëntie Diagnostiek Bij zeer sterk verhoogde TG ()## mmol/l) kan er sprake zijn van verhogingen van chylomicronen en VLDL-partikels Meet bij patiënten met hypertriglyceridemie het apoB en TC en pas het apoB diagnostisch algoritme toe Patiënten met partiële LPL-deficiëntie en/of apoAV-deficiëntie hebben vaak een verhoogd aantal VLDL-partikels, die triglyceridenrijk zijn met een normaal aantal LDL-partikels Daarom is het apoB vaak normaal ((#,# g/l) en dus is het cardiovasculaire risico niet echt verhoogd Vaak zien we dat juist patiënten met partiële van DM#, abdominale obesitas, alcohol gebruik en medicatie gebruik als steroïden of estrogenen Klinische diagnostische kenmerken Wanneer TG )## mmol/l is er grotere kans op pancreatitis Bij lichamelijk onderzoek let men op de aanwezigheid van eruptieve xanthomen Dit zijn kleine, gele papula vaak in clusters op de rug, op de billen en dorsale zijde van handen, armen en benen Bij fundoscopie is sprake van lipaemia retinalis en bij buikonderzoek hepatosplenomegalie door opname van chylomicronen door reticuloendotheliale cellen in de lever en de milt Na centrifugatie van het bloed is het plasma/serum melkachtig in plaats van lichtgeel Hypertriglyceridemie kan leiden tot pseudohyponatriemie, afhankelijk van de gebruikte De differentiaaldiagnose kan worden gemaakt door volledige (familie) anamnese, met lichamelijk onderzoek en.
| 608 | fms |
worden gemeten in het plasma na toediening van heparine, waardoor LPL loskomt van het endotheel Tevens kan in gespecialiseerde laboratoria de apoAV gemeten worden In de praktijk biedt dit geen De primaire oorzaken van hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen en VLDL zijn partiële LPL-deficiëntie Diagnostiek Bij zeer sterk verhoogde TG ()## mmol/l) kan er sprake zijn van verhogingen van chylomicronen en VLDL-partikels Meet bij patiënten met hypertriglyceridemie het apoB en TC en pas het apoB diagnostisch algoritme toe Patiënten met partiële LPL-deficiëntie en/of apoAV-deficiëntie hebben vaak een verhoogd aantal VLDL-partikels, die triglyceridenrijk zijn met een normaal aantal LDL-partikels Daarom is het apoB vaak normaal ((#,# g/l) en dus is het cardiovasculaire risico niet echt verhoogd Vaak zien we dat juist patiënten met partiële van DM#, abdominale obesitas, alcohol gebruik en medicatie gebruik als steroïden of estrogenen Klinische diagnostische kenmerken Wanneer TG )## mmol/l is er grotere kans op pancreatitis Bij lichamelijk onderzoek let men op de aanwezigheid van eruptieve xanthomen Dit zijn kleine, gele papula vaak in clusters op de rug, op de billen en dorsale zijde van handen, armen en benen Bij fundoscopie is sprake van lipaemia retinalis en bij buikonderzoek hepatosplenomegalie door opname van chylomicronen door reticuloendotheliale cellen in de lever en de milt Na centrifugatie van het bloed is het plasma/serum melkachtig in plaats van lichtgeel Hypertriglyceridemie kan leiden tot pseudohyponatriemie, afhankelijk van de gebruikte De differentiaaldiagnose kan worden gemaakt door volledige (familie) anamnese, met lichamelijk onderzoek en Tevens kan genetisch onderzoek overwogen worden (mutaties in LPL, apoA#) (zie De triglyceriden in VLDL-partikels worden normaal gehydrolyseerd door LPL, waarna verder conversie plaatsvindt naar LDL-partikels ApoAV is betrokken bij de associatie van VLDL met LPL en mogelijk ook bij activatie van LPL (figuur #) Hypertriglyceridemie kan het gevolg zijn van een toename in het aantal VLDL-partikels Bij patiënten met hypertriglyceridemie TG (## mmol/l moet men overwegen of er sprake is van een toename in het aantal van alléén VLDL-partikels Met de traditionele lipiden en lipoproteïnenmetingen is dit niet mogelijk Wel is het mogelijk om met tijdrovende, kostbare ultracentrifugatie methode VLDL-cholesterol en VLDLtriglyceriden direct te meten Een hulpmiddel om een indicatie te krijgen of er sprake is van toename in het aantal VLDL-partikels is het Een van de primaire oorzaken van hypertriglyceridemie op basis van VLDL is familiaire hypertriglyceridemie (tabel FHTG is een relatief frequent voorkomende autosomaal dominante aandoening (<DATUM> van onbekende origine waarbij diverse factoren betrokken bij toegenomen productie en/of gestoorde klaring van VLDL-partikels een rol spelen Er is meestal sprake van milde hypertriglcyeridemie (TG (# mmol/l) Hypertriglyceridemie is het gevolg van een toename in het aantal VLDL-partikels en/of triglyceride verrijking van de VLDL-partikel Echter, het aantal overgewicht of metabool syndroom ontwikkelen dan verergert het metabole defect (door toegenomen vrije vetzuur flux naar de lever en dus stimulering van TG-productie) waardoor het fenotype kan veranderen in hyperTG-hyperapoB Het hyperTG-hyperapoB fenotype is zeer atherogeen en indicatie voor behandeling Diagnostiek.
| 599 | fms |
Tevens kan genetisch onderzoek overwogen worden (mutaties in LPL, apoA#) (zie De triglyceriden in VLDL-partikels worden normaal gehydrolyseerd door LPL, waarna verder conversie plaatsvindt naar LDL-partikels ApoAV is betrokken bij de associatie van VLDL met LPL en mogelijk ook bij activatie van LPL (figuur #) Hypertriglyceridemie kan het gevolg zijn van een toename in het aantal VLDL-partikels Bij patiënten met hypertriglyceridemie TG (## mmol/l moet men overwegen of er sprake is van een toename in het aantal van alléén VLDL-partikels Met de traditionele lipiden en lipoproteïnenmetingen is dit niet mogelijk Wel is het mogelijk om met tijdrovende, kostbare ultracentrifugatie methode VLDL-cholesterol en VLDLtriglyceriden direct te meten Een hulpmiddel om een indicatie te krijgen of er sprake is van toename in het aantal VLDL-partikels is het Een van de primaire oorzaken van hypertriglyceridemie op basis van VLDL is familiaire hypertriglyceridemie (tabel FHTG is een relatief frequent voorkomende autosomaal dominante aandoening (<DATUM> van onbekende origine waarbij diverse factoren betrokken bij toegenomen productie en/of gestoorde klaring van VLDL-partikels een rol spelen Er is meestal sprake van milde hypertriglcyeridemie (TG (# mmol/l) Hypertriglyceridemie is het gevolg van een toename in het aantal VLDL-partikels en/of triglyceride verrijking van de VLDL-partikel Echter, het aantal overgewicht of metabool syndroom ontwikkelen dan verergert het metabole defect (door toegenomen vrije vetzuur flux naar de lever en dus stimulering van TG-productie) waardoor het fenotype kan veranderen in hyperTG-hyperapoB Het hyperTG-hyperapoB fenotype is zeer atherogeen en indicatie voor behandeling Diagnostiek Bepaal in patiënten met hypertriglyceridemie altijd het TC en apoB om vervolgens via het apoB-algoritme vast te stellen welke lipoproteïnenpartikels in verhoogd aantal aanwezig zijn Wanneer er sprake is van verhoogd aantal van alléén VLDL-partikels dan moet men de diagnose FHTG overwegen Er zijn geen specifieke diagnostische testen Klinische diagnostiek Er zijn geen specifieke kenmerken bij lichamelijk onderzoek Wanneer apoB normaal is, is het risico op hart- en vaatziekten niet verhoogd (hyperTG-normoapoB) Men kan dan terughoudend zijn, zeker in primaire preventie setting, om de FHTG te behandelen, tenzij de triglyceriden dusdanig verhoogd zijn dat risico op pancreatitis is toegenomen Juist die patiënten met FHTG die DM#, overgewicht of metabool syndroom ontwikkelen, zullen het hyperTG-hyperapoB fenotype gaan ontwikkelen hetgeen een indicatie voor Secundaire oorzaken van hypertriglyceridemie op basis van VLDL In een groot aantal gevallen is milde hypertriglyceridemie ((# mmol/l) secundair aan adipositas, overmatig alcoholgebruik, het metabool syndroom en diabetes mellitus type # of bepaalde medicatie; veelal is er dan Daarnaast is het van groot belang dat men bij patiënten met FHTG en normaal LDL-C vaststelt of er sprake is van de aanwezigheid van small, dense LDL, daar dit juist zeer atherogene partikels zijn Wanneer er sprake is van normaal LDL-C met een verhoogd apoB ()#,# g/l) is er sprake van zeer vele â relatief cholesterol-arme- LDLpartikels Dus FHTGâhyperapoB wijst op een zeer atherogeen lipidenprofiel Meet dus bij iedere patiënt met FHTG het apoB en TC opdat u #) via het apoB diagnostische algoritme een indicatie krijgt welke triglyceride-rijke.
| 605 | fms |
altijd het TC en apoB om vervolgens via het apoB-algoritme vast te stellen welke lipoproteïnenpartikels in verhoogd aantal aanwezig zijn Wanneer er sprake is van verhoogd aantal van alléén VLDL-partikels dan moet men de diagnose FHTG overwegen Er zijn geen specifieke diagnostische testen Klinische diagnostiek Er zijn geen specifieke kenmerken bij lichamelijk onderzoek Wanneer apoB normaal is, is het risico op hart- en vaatziekten niet verhoogd (hyperTG-normoapoB) Men kan dan terughoudend zijn, zeker in primaire preventie setting, om de FHTG te behandelen, tenzij de triglyceriden dusdanig verhoogd zijn dat risico op pancreatitis is toegenomen Juist die patiënten met FHTG die DM#, overgewicht of metabool syndroom ontwikkelen, zullen het hyperTG-hyperapoB fenotype gaan ontwikkelen hetgeen een indicatie voor Secundaire oorzaken van hypertriglyceridemie op basis van VLDL In een groot aantal gevallen is milde hypertriglyceridemie ((# mmol/l) secundair aan adipositas, overmatig alcoholgebruik, het metabool syndroom en diabetes mellitus type # of bepaalde medicatie; veelal is er dan Daarnaast is het van groot belang dat men bij patiënten met FHTG en normaal LDL-C vaststelt of er sprake is van de aanwezigheid van small, dense LDL, daar dit juist zeer atherogene partikels zijn Wanneer er sprake is van normaal LDL-C met een verhoogd apoB ()#,# g/l) is er sprake van zeer vele â relatief cholesterol-arme- LDLpartikels Dus FHTGâhyperapoB wijst op een zeer atherogeen lipidenprofiel Meet dus bij iedere patiënt met FHTG het apoB en TC opdat u #) via het apoB diagnostische algoritme een indicatie krijgt welke triglyceride-rijke # Wat moet men meten om vast te stellen welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een differentiaaldiagnose bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van chylomicronen en VLDLremnants? differentiaaldiagnose bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en (small, dense) Bepaal bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie welke lipoproteïnepartikels verhoogd zijn chylomicronen Overweeg daarom bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie tevens het apoB te meten en om vervolgens het apoB diagnostisch algoritme toe te passen, om de aanwezigheid in te schatten van chylomicronen en VLDLremnants of VLDL en LDL Overweeg apoB te meten bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie voor het vaststellen van de aanwezigheid van het zeer atherogene small, dense LDL Het LDL-cholesterol kan namelijk normaal zijn waarbij er toch sprake is van atherogeen small, dense LDL, hetgeen gemeten kan worden middels hoog apoB ()#,# g/l) Overweeg bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van chylomicronen en VLDL-remnants de Overweeg bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van LDL en VLDL de volgende primaire Bepaal bij iedere patiënt met nieuwe gecombineerde dyslipidemie de glucoseconcentratie en registreer bij Vraag tevens naar gebruik van medicatie, daar antipsychotica, glucocorticoïden, estrogenen en HAARTtherapie hypertriglyceridemie kunnen veroorzaken, dan wel verergeren indien er sprake is van FDBL, HLdeficiëntie of FGD Wat moet men meten om vast te stellen welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een Bepaal bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie welke lipoproteïnenpartikels verhoogd zijn chylomicronen Overweeg apoB te meten bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie om vervolgens het apoB diagnostisch.
| 596 | fms |
moet men meten om vast te stellen welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een differentiaaldiagnose bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van chylomicronen en VLDLremnants? differentiaaldiagnose bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en (small, dense) Bepaal bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie welke lipoproteïnepartikels verhoogd zijn chylomicronen Overweeg daarom bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie tevens het apoB te meten en om vervolgens het apoB diagnostisch algoritme toe te passen, om de aanwezigheid in te schatten van chylomicronen en VLDLremnants of VLDL en LDL Overweeg apoB te meten bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie voor het vaststellen van de aanwezigheid van het zeer atherogene small, dense LDL Het LDL-cholesterol kan namelijk normaal zijn waarbij er toch sprake is van atherogeen small, dense LDL, hetgeen gemeten kan worden middels hoog apoB ()#,# g/l) Overweeg bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van chylomicronen en VLDL-remnants de Overweeg bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van LDL en VLDL de volgende primaire Bepaal bij iedere patiënt met nieuwe gecombineerde dyslipidemie de glucoseconcentratie en registreer bij Vraag tevens naar gebruik van medicatie, daar antipsychotica, glucocorticoïden, estrogenen en HAARTtherapie hypertriglyceridemie kunnen veroorzaken, dan wel verergeren indien er sprake is van FDBL, HLdeficiëntie of FGD Wat moet men meten om vast te stellen welke lipoproteïnepartikels aanwezig zijn voor het stellen van een Bepaal bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie welke lipoproteïnenpartikels verhoogd zijn chylomicronen Overweeg apoB te meten bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie om vervolgens het apoB diagnostisch Bepaal het apoE genotype bij patiënten met een gecombineerde dyslipidemie bij wie sprake is van bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en (small, dense) LDL? algoritme toe te passen, om een inschatting te kunnen maken over de aanwezigheid van VLDL en LDL Overweeg bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en LDL de volgende primaire Bepaal bij iedere patiënt met nieuwe gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en LDL de Vraag tevens naar gebruik van medicatie, daar antipsychotica, glucocorticoïden en HAART-therapie Bepaal bij iedere patiënt met gecombineerde dyslipidemie met verhoogd TC en TG en normaal LDL-C het apoB omdat er vaak sprake is van small, dense LDL, waarvoor een aanwijzing bestaat wanneer de apoBconcentratie hoger dan #,# g/l is Bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie is het belangrijk onderscheid te maken welke lipoproteïnenpartikels verhoogd zijn LDL en VLDL of chylomicronen en VLDL remnants (zie figuur # in de module â(Patho)fysiologie van dyslipidemieën') Dit onderscheid is belangrijk omdat het afhankelijk is van welke lipoproteïnenpartikels aanwezig zijn welke differentiaaldiagnose moet worden overwogen Hieronder is in het kort een overzicht van de differentiaaldiagnoses afhankelijk van welke lipoproteïnenpartikels aanwezig zijn Tabel # Primaire en secundaire oorzaken van gecombineerde dyslipidemie op basis van In de normale situatie worden triglyceriden in chylomicronen en VLDL gehydrolyseerd door LPL De geval van VLDL â verder omgezet in LDL Bij de klaring door de lever speelt het apoE een belangrijke rol Het apoE is aanwezig op chylomicronen en VLDL (zie figuur # in de module âDiagnose dyslipidemie bij.
| 593 | fms |
met een gecombineerde dyslipidemie bij wie sprake is van bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en (small, dense) LDL? algoritme toe te passen, om een inschatting te kunnen maken over de aanwezigheid van VLDL en LDL Overweeg bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en LDL de volgende primaire Bepaal bij iedere patiënt met nieuwe gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en LDL de Vraag tevens naar gebruik van medicatie, daar antipsychotica, glucocorticoïden en HAART-therapie Bepaal bij iedere patiënt met gecombineerde dyslipidemie met verhoogd TC en TG en normaal LDL-C het apoB omdat er vaak sprake is van small, dense LDL, waarvoor een aanwijzing bestaat wanneer de apoBconcentratie hoger dan #,# g/l is Bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie is het belangrijk onderscheid te maken welke lipoproteïnenpartikels verhoogd zijn LDL en VLDL of chylomicronen en VLDL remnants (zie figuur # in de module â(Patho)fysiologie van dyslipidemieën') Dit onderscheid is belangrijk omdat het afhankelijk is van welke lipoproteïnenpartikels aanwezig zijn welke differentiaaldiagnose moet worden overwogen Hieronder is in het kort een overzicht van de differentiaaldiagnoses afhankelijk van welke lipoproteïnenpartikels aanwezig zijn Tabel # Primaire en secundaire oorzaken van gecombineerde dyslipidemie op basis van In de normale situatie worden triglyceriden in chylomicronen en VLDL gehydrolyseerd door LPL De geval van VLDL â verder omgezet in LDL Bij de klaring door de lever speelt het apoE een belangrijke rol Het apoE is aanwezig op chylomicronen en VLDL (zie figuur # in de module âDiagnose dyslipidemie bij Diagnostiek De diagnose FDBL kan niet gesteld worden aan de hand van het traditionele lipoproteïnenprofiel (TC, TG, HDL-C, LDL-C) Patiënten presenteren zich vaak met verhoogd totaalcholesterol en verhoogde triglyceriden, vaak in een verhouding van <DATUM> De gouden standaard voor de diagnose van FDBL is een VLDLcholesterol/VLDL-triglyceriden ratio van ⥠#,## (of VLDL-C/TG )#,##) middels ultracentrifugatie of het vinden van de broad bèta-band bij lipoproteïnenelektroforese Dit is echter een kostbare en arbeidsintensieve of een VLDL/chylomicronen-remnant lipoproteïnenprofiel op basis van het diagnostische algoritme voor apoB dyslipidemieën Wanneer een van deze lipidenprofielen wordt gevonden is de diagnose van FDBL erg waarschijnlijk en moet er verder genetisch onderzoek naar het apoE gen plaatsvinden Bij patiënten met FDBL is er sprake van apoE#/E# Het apoE kent namelijk # allelen, E#, E# en <PERSOON># heeft de laagste/minste affiniteit voor de receptor op de lever Derhalve hebben patiënten met genotype apoE#/E# een gestoorde klaring van chylomicronen en VLDL-remnants De partikels blijven in de circulatie, waar LPL zorgt voor verdere hydrolyse van de triglyceriden, waarbij er dus kleinere, vooral cholesterolrijke remnants Verhoogde triglyceriden op basis van chylomicronen- en VLDL-remnantspartikels zijn juist wel geassocieerd met hart- en vaatziekten, daar deze deeltjes kleiner zijn en cholesterolrijk en derhalve uitermate atherogeen Deze patiënten hebben dus vaak familiaire dysbètalipoproteïnemie (zie tabel # en figuur # in de module Alleen het hebben van apoE#/E# (#% van de bevolking) is vaak niet voldoende voor het volledig tot expressie.
| 616 | fms |
Diagnostiek De diagnose FDBL kan niet gesteld worden aan de hand van het traditionele lipoproteïnenprofiel (TC, TG, HDL-C, LDL-C) Patiënten presenteren zich vaak met verhoogd totaalcholesterol en verhoogde triglyceriden, vaak in een verhouding van <DATUM> De gouden standaard voor de diagnose van FDBL is een VLDLcholesterol/VLDL-triglyceriden ratio van ⥠#,## (of VLDL-C/TG )#,##) middels ultracentrifugatie of het vinden van de broad bèta-band bij lipoproteïnenelektroforese Dit is echter een kostbare en arbeidsintensieve of een VLDL/chylomicronen-remnant lipoproteïnenprofiel op basis van het diagnostische algoritme voor apoB dyslipidemieën Wanneer een van deze lipidenprofielen wordt gevonden is de diagnose van FDBL erg waarschijnlijk en moet er verder genetisch onderzoek naar het apoE gen plaatsvinden Bij patiënten met FDBL is er sprake van apoE#/E# Het apoE kent namelijk # allelen, E#, E# en <PERSOON># heeft de laagste/minste affiniteit voor de receptor op de lever Derhalve hebben patiënten met genotype apoE#/E# een gestoorde klaring van chylomicronen en VLDL-remnants De partikels blijven in de circulatie, waar LPL zorgt voor verdere hydrolyse van de triglyceriden, waarbij er dus kleinere, vooral cholesterolrijke remnants Verhoogde triglyceriden op basis van chylomicronen- en VLDL-remnantspartikels zijn juist wel geassocieerd met hart- en vaatziekten, daar deze deeltjes kleiner zijn en cholesterolrijk en derhalve uitermate atherogeen Deze patiënten hebben dus vaak familiaire dysbètalipoproteïnemie (zie tabel # en figuur # in de module Alleen het hebben van apoE#/E# (#% van de bevolking) is vaak niet voldoende voor het volledig tot expressie factoren jagen de productie van VLDL-partikels in de lever op, door verhoogde aanvoer van vetzuren naar de lever of verminderen de klaring door LPL-inactiviteit Door het E#/E# genotype zal de opname van VLDL en chylomicronen door de lever verminderd zijn, met als resultaat stapeling van remnants in het bloed Klinische diagnostiek In de kliniek kan de patiënt zich presenteren met tubereuze xanthomen en gele handlijnen (xanthochromia striata palmaris) Klinische kenmerken van FDBL zijn handlijn xanthomen en/of eruptieve aandoening, die zich kan presenteren als FDBL-fenotype Hepatische lipase speelt een cruciale rol in de omzetting van VLDL in LDL-partikels Bij HL-deficiëntie vindt er dus stapeling plaats van chylomicronen en VLDLremnantpartikels De diagnose kan bevestigd worden door het meten van HL-activiteit in post heparine plasma In de klinische praktijk presenteren patiënten zich vaak met een gecombineerde dyslipidemie, dat wil zeggen verhoogd totaalcholesterol en verhoogde triglyceriden Ook bij deze patiënten is het belangrijk om vast te stellen in welke lipoproteïnenpartikels het cholesterol en triglyceriden worden vervoerd â dus welke lipoproteïnenpartikels zijn in het bloed van de patiënt verhoogd aanwezig Karakteristiek voor deze patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en LDL, dat er sprake is van small, dense LDL Dit zijn zeer kleine LDL-partikels met relatief weinig cholesterol per deeltje Echter, het aantal LDL-partikels is vaak hoog Derhalve hebben deze patiënten weliswaar soms een hoog LDL-C maar meestal een normaal <PERSOON> een hoog apoB kan worden gemeten of het aantal LDL-partikels verhoogd zijn Het zijn juist de small, dense.
| 617 | fms |
lever op, door verhoogde aanvoer van vetzuren naar de lever of verminderen de klaring door LPL-inactiviteit Door het E#/E# genotype zal de opname van VLDL en chylomicronen door de lever verminderd zijn, met als resultaat stapeling van remnants in het bloed Klinische diagnostiek In de kliniek kan de patiënt zich presenteren met tubereuze xanthomen en gele handlijnen (xanthochromia striata palmaris) Klinische kenmerken van FDBL zijn handlijn xanthomen en/of eruptieve aandoening, die zich kan presenteren als FDBL-fenotype Hepatische lipase speelt een cruciale rol in de omzetting van VLDL in LDL-partikels Bij HL-deficiëntie vindt er dus stapeling plaats van chylomicronen en VLDLremnantpartikels De diagnose kan bevestigd worden door het meten van HL-activiteit in post heparine plasma In de klinische praktijk presenteren patiënten zich vaak met een gecombineerde dyslipidemie, dat wil zeggen verhoogd totaalcholesterol en verhoogde triglyceriden Ook bij deze patiënten is het belangrijk om vast te stellen in welke lipoproteïnenpartikels het cholesterol en triglyceriden worden vervoerd â dus welke lipoproteïnenpartikels zijn in het bloed van de patiënt verhoogd aanwezig Karakteristiek voor deze patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en LDL, dat er sprake is van small, dense LDL Dit zijn zeer kleine LDL-partikels met relatief weinig cholesterol per deeltje Echter, het aantal LDL-partikels is vaak hoog Derhalve hebben deze patiënten weliswaar soms een hoog LDL-C maar meestal een normaal <PERSOON> een hoog apoB kan worden gemeten of het aantal LDL-partikels verhoogd zijn Het zijn juist de small, dense Het small, dense LDL ontstaat doordat er uitwisseling plaatsvindt van cholesterolesters en triglyceriden tussen VLDL en LDL-partikels of tussen VLDL en HDL-deeltjes, gemedieerd door het CETP (figuur #) Dit verklaart ook waarom vaak het HDL-C laag is en er VLDL-remnants ontstaan basis hiervan kan de diagnose gecombineerde dyslipidemie gesteld worden Echter men mist bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie de aanwezigheid van small, dense LDL Bepaal derhalve bij patiënten met verhoogd totaalcholesterol en verhoogde triglyceriden ook altijd het apoB opdat u middels het apoB diagnostisch algoritme een indicatie krijgt welke lipoproteïnen in het bloed verhoogd aanwezig zijn De primaire oorzaak van gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en (small, dense) LDL is familiaire Diagnose De meest voorkomende primaire dyslipidemie die zich presenteert met verhoogd TC en TG, is familiaire, gecombineerde hyperlipidemie Men stelt de diagnose op basis van apoB )#,# g/l en TG )#,# mmol/l Er is in de literatuur veel discussie over âhet bestaan van FGDâ, mede daar het genetisch defect niet eenduidig is Dit is gevolg van het feit dat FGD geen monogenetische aandoening is maar een multigenetische en multifactoriële aandoening, dat wil zeggen er zijn meerdere genen en exogene factoren betrokken bij het tot expressie komen van het FGD-fenotype Daarnaast is er sprake van predisponerende factoren die het FGDfenotype tot expressie laten komen, zoals overgewicht, alcohol gebruik, insuline resistentie et cetera Feit is dat ##% van de patiënten die hart- en vaatziekten ontwikkelen voor het ##ste levensjaar een FGD-fenotype, dat wil.
| 592 | fms |
small, dense LDL ontstaat doordat er uitwisseling plaatsvindt van cholesterolesters en triglyceriden tussen VLDL en LDL-partikels of tussen VLDL en HDL-deeltjes, gemedieerd door het CETP (figuur #) Dit verklaart ook waarom vaak het HDL-C laag is en er VLDL-remnants ontstaan basis hiervan kan de diagnose gecombineerde dyslipidemie gesteld worden Echter men mist bij patiënten met gecombineerde dyslipidemie de aanwezigheid van small, dense LDL Bepaal derhalve bij patiënten met verhoogd totaalcholesterol en verhoogde triglyceriden ook altijd het apoB opdat u middels het apoB diagnostisch algoritme een indicatie krijgt welke lipoproteïnen in het bloed verhoogd aanwezig zijn De primaire oorzaak van gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en (small, dense) LDL is familiaire Diagnose De meest voorkomende primaire dyslipidemie die zich presenteert met verhoogd TC en TG, is familiaire, gecombineerde hyperlipidemie Men stelt de diagnose op basis van apoB )#,# g/l en TG )#,# mmol/l Er is in de literatuur veel discussie over âhet bestaan van FGDâ, mede daar het genetisch defect niet eenduidig is Dit is gevolg van het feit dat FGD geen monogenetische aandoening is maar een multigenetische en multifactoriële aandoening, dat wil zeggen er zijn meerdere genen en exogene factoren betrokken bij het tot expressie komen van het FGD-fenotype Daarnaast is er sprake van predisponerende factoren die het FGDfenotype tot expressie laten komen, zoals overgewicht, alcohol gebruik, insuline resistentie et cetera Feit is dat ##% van de patiënten die hart- en vaatziekten ontwikkelen voor het ##ste levensjaar een FGD-fenotype, dat wil Meest belangrijk is dat familiegegevens met betrekking tot premature hart- en vaatziekten en dyslipidemie worden nagevraagd opdat een primaire gecombineerde dyslipidemie vroegtijdig wordt opgespoord bij nog asymptomatische familieleden Dit zal, afhankelijk van de competentie van betrokkenen en de lokale situatie, kunnen plaatsvinden door de behandelaar, eventueel in Klinische diagnostiek Er zijn geen specifieke kenmerken bij lichamelijk onderzoek Belangrijk is de Secundaire oorzaken van gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en (small, dense) LDL Alle patiënten met een secundaire oorzaak van gecombineerde dyslipoproteinemie hebben verhoogde TG (hoger dan #,# mmol/l), laag HDL en hoog apoB, waarbij het LDL-C soms verbazend normaal lijkt te zijn Het hoge apoB wijst echter op de aanwezigheid van veel kleine dense LDL-partikels die juist zeer atherogeen zijn (zie figuur # en figuur # in de module âDiagnose bij hypercholesterolemie met LDLâ) Het is van groot belang om bij patiënten met hypertriglyceridemie dus vast te stellen of er sprake van een hoog apoB (hyperTG-hyperapoB) Juist deze patiënten hebben zeer atherogeen kleine dense LDL-partikels, hetgeen het hoge apoB verklaart, met Pathofysiologie Bij patiënten met overgewicht, DM# en metabool syndroom is er sprake van verhoogde flux van vrije vetzuren vanuit het vetweefsel naar de lever De vrije vetzuren zijn in overmaat toxisch voor de lever en worden derhalve ingebouwd in triglyceriden De triglyceriden worden verpakt in VLDL-partikels En dus leidt dit tot verhoogde productie van VLDL-partikels door de lever Daarnaast is er vaak een gestoorde afbraak van VLDL-partikels door verminderde LPL-activiteit, geassocieerd met insuline resistentie.
| 602 | fms |
dat familiegegevens met betrekking tot premature hart- en vaatziekten en dyslipidemie worden nagevraagd opdat een primaire gecombineerde dyslipidemie vroegtijdig wordt opgespoord bij nog asymptomatische familieleden Dit zal, afhankelijk van de competentie van betrokkenen en de lokale situatie, kunnen plaatsvinden door de behandelaar, eventueel in Klinische diagnostiek Er zijn geen specifieke kenmerken bij lichamelijk onderzoek Belangrijk is de Secundaire oorzaken van gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en (small, dense) LDL Alle patiënten met een secundaire oorzaak van gecombineerde dyslipoproteinemie hebben verhoogde TG (hoger dan #,# mmol/l), laag HDL en hoog apoB, waarbij het LDL-C soms verbazend normaal lijkt te zijn Het hoge apoB wijst echter op de aanwezigheid van veel kleine dense LDL-partikels die juist zeer atherogeen zijn (zie figuur # en figuur # in de module âDiagnose bij hypercholesterolemie met LDLâ) Het is van groot belang om bij patiënten met hypertriglyceridemie dus vast te stellen of er sprake van een hoog apoB (hyperTG-hyperapoB) Juist deze patiënten hebben zeer atherogeen kleine dense LDL-partikels, hetgeen het hoge apoB verklaart, met Pathofysiologie Bij patiënten met overgewicht, DM# en metabool syndroom is er sprake van verhoogde flux van vrije vetzuren vanuit het vetweefsel naar de lever De vrije vetzuren zijn in overmaat toxisch voor de lever en worden derhalve ingebouwd in triglyceriden De triglyceriden worden verpakt in VLDL-partikels En dus leidt dit tot verhoogde productie van VLDL-partikels door de lever Daarnaast is er vaak een gestoorde afbraak van VLDL-partikels door verminderde LPL-activiteit, geassocieerd met insuline resistentie veroorzaken Derhalve is het aantal apoB-lipoproteïnepartikels in het bloed, gemeten door middel van apoB, een betere predictor voor HVZ dan LDL-C Met LDL-C meet men namelijk alleen de cholesterolconcentratie in de LDL-partikels Het is niet alleen de cholesterolconcentratie in het LDL-partikel, maar juist het aantal partikels dat het risico op hart- en vaatziekten bepaalt Daarnaast meet men met apoB niet alleen LDL, maar ook de atherogene VLDL-partikels (zie figuur # in de module âDiagnose bij hypercholesterolemie met LDLâ) Het nonHDL-cholesterol reflecteert de hoeveelheid cholesterol in LDL en VLDL-partikels Juist bij patiënten met gecombineerde dyslipidemieën, diabetes mellitus, metabool syndroom en chronische nierschade, bij wie sprake is van verhoogde TG en kleine, dense LDL-partikels, wordt de bepaling van non-HDL-C aanbevolen in de Alvorens een behandeling wordt ingesteld, dient men na te gaan welke lipoproteïnepartikels en welke vorm van dyslipidemie het betreft (zie de module â(Patho)fysiologie van dyslipidemieënâ) Dit heeft consequenties voor de therapievorm en eventueel voor het te adviseren familieonderzoek Bij patiënten met een familiaire vorm van dyslipidemie met of zonder aangetoonde cardiovasculaire aandoening bestaat een indicatie voor medicamenteuze therapie Verder is het belangrijk onderscheid te maken tussen de primaire en secundaire In geval van een secundaire dyslipidemie moet de onderliggende oorzaak worden aangepakt Bij patiënten met xanthomen waarbij de cholesterolconcentratie niet sterk verhoogd is, moet men de diagnose sitosterolemie overwegen Bij patiënten met sitosterolemie is er sprake van sterk verhoogde concentraties van.
| 587 | fms |
Derhalve is het aantal apoB-lipoproteïnepartikels in het bloed, gemeten door middel van apoB, een betere predictor voor HVZ dan LDL-C Met LDL-C meet men namelijk alleen de cholesterolconcentratie in de LDL-partikels Het is niet alleen de cholesterolconcentratie in het LDL-partikel, maar juist het aantal partikels dat het risico op hart- en vaatziekten bepaalt Daarnaast meet men met apoB niet alleen LDL, maar ook de atherogene VLDL-partikels (zie figuur # in de module âDiagnose bij hypercholesterolemie met LDLâ) Het nonHDL-cholesterol reflecteert de hoeveelheid cholesterol in LDL en VLDL-partikels Juist bij patiënten met gecombineerde dyslipidemieën, diabetes mellitus, metabool syndroom en chronische nierschade, bij wie sprake is van verhoogde TG en kleine, dense LDL-partikels, wordt de bepaling van non-HDL-C aanbevolen in de Alvorens een behandeling wordt ingesteld, dient men na te gaan welke lipoproteïnepartikels en welke vorm van dyslipidemie het betreft (zie de module â(Patho)fysiologie van dyslipidemieënâ) Dit heeft consequenties voor de therapievorm en eventueel voor het te adviseren familieonderzoek Bij patiënten met een familiaire vorm van dyslipidemie met of zonder aangetoonde cardiovasculaire aandoening bestaat een indicatie voor medicamenteuze therapie Verder is het belangrijk onderscheid te maken tussen de primaire en secundaire In geval van een secundaire dyslipidemie moet de onderliggende oorzaak worden aangepakt Bij patiënten met xanthomen waarbij de cholesterolconcentratie niet sterk verhoogd is, moet men de diagnose sitosterolemie overwegen Bij patiënten met sitosterolemie is er sprake van sterk verhoogde concentraties van vaatziekten Vaak hebben patiënten ook een hartgeruis, hetgeen veroorzaakt wordt door verdikte Het moleculaire defect bestaat uit een mutatie in een transporter in de darm, die behoort tot de ABCtransporterfamilie (<INSTELLING>-G# en <INSTELLING>-G#) Deze transporters zorgen ervoor dat bijna ###% van plantensterolen en ##% van dierlijk cholesterol na opname in de intestinale cellen weer het darmlumen wordt ingepompt en cholesterol maakt daarbij het onderscheid Mutaties in een van de beide transporters leiden tot een excessieve opname van plantensterolen en cholesterol in de darm en stapeling van deze sterolen in diverse weefsels in het lichaam, zich uitend als xanthomen Ook prematuur vaatlijden komt dus voor Het is een zeldzame aandoening, met (### families in de literatuur beschreven De aandoening wordt behandeld met een speciaal plantaardig sterol-arm dieet (geen plantaardige margarine, noten, avocado en chocolade) en cholesterolabsorptieremmers <PERSOON> FH, Marais AD Screening for dysbetalipoproteinemia by plasma cholesterol and apolipoprotein B Welke diagnostische algoritmes zijn beschikbaar voor het stellen van een diagnose (erfelijke) dyslipidemie? Overweeg het gebruik van het diagnostisch apoB-algoritme voor snel overzicht van de complete Het diagnostisch apoB-algoritme is het enige beschikbaar algoritme voor het diagnosticeren van (erfelijke) Op basis van totaalcholesterol, triglyceriden en apoB kan met behulp van het algoritme eenvoudig herleid worden welke lipoproteïnenpartikels verhoogd zijn (zie figuur # in de module â(Patho)fysiologie van dyslipidemieënâ) Vervolgens kan op grond van familieanamnese, klinisch beeld en verder aanvullend onderzoek een diagnose naar etiologie worden gesteld (zie tabel # en figuur # in de module â(Patho)fysiologie van dyslipidemieënâ) Drie dyslipidemieën kunnen niet worden vastgesteld met behulp van de apoB-app te weten.
| 624 | fms |
defect bestaat uit een mutatie in een transporter in de darm, die behoort tot de ABCtransporterfamilie (<INSTELLING>-G# en <INSTELLING>-G#) Deze transporters zorgen ervoor dat bijna ###% van plantensterolen en ##% van dierlijk cholesterol na opname in de intestinale cellen weer het darmlumen wordt ingepompt en cholesterol maakt daarbij het onderscheid Mutaties in een van de beide transporters leiden tot een excessieve opname van plantensterolen en cholesterol in de darm en stapeling van deze sterolen in diverse weefsels in het lichaam, zich uitend als xanthomen Ook prematuur vaatlijden komt dus voor Het is een zeldzame aandoening, met (### families in de literatuur beschreven De aandoening wordt behandeld met een speciaal plantaardig sterol-arm dieet (geen plantaardige margarine, noten, avocado en chocolade) en cholesterolabsorptieremmers <PERSOON> FH, Marais AD Screening for dysbetalipoproteinemia by plasma cholesterol and apolipoprotein B Welke diagnostische algoritmes zijn beschikbaar voor het stellen van een diagnose (erfelijke) dyslipidemie? Overweeg het gebruik van het diagnostisch apoB-algoritme voor snel overzicht van de complete Het diagnostisch apoB-algoritme is het enige beschikbaar algoritme voor het diagnosticeren van (erfelijke) Op basis van totaalcholesterol, triglyceriden en apoB kan met behulp van het algoritme eenvoudig herleid worden welke lipoproteïnenpartikels verhoogd zijn (zie figuur # in de module â(Patho)fysiologie van dyslipidemieënâ) Vervolgens kan op grond van familieanamnese, klinisch beeld en verder aanvullend onderzoek een diagnose naar etiologie worden gesteld (zie tabel # en figuur # in de module â(Patho)fysiologie van dyslipidemieënâ) Drie dyslipidemieën kunnen niet worden vastgesteld met behulp van de apoB-app te weten Voor het bepalen van Lp(a) is een aparte meting nodig van het apo(a) (zie de module âMeten Lp(a)â) en het HDL-partikel bevat geen apoB maar apoA en wordt apart gemeten meestal als HDL-C (zie de module âDiagnose hypoalfalipoproteinemie (laag HDLC)â) De gevolgen van een laag apoB staan beschreven in de module âDiagnose hypo- of abetalipoproteinemieâ Het diagnostisch apoB algoritme is gratis te downloaden als apoB-app In de app vindt u tevens nadere informatie betreffende alle benoemde ziektebeelden inclusief pathofysiologie, kliniek en behandeling De app is uitsluitend bedoeld om het gebruik van een diagnostisch algoritme door de arts in de dagelijkse praktijk te ondersteunen Zoals met ieder algoritme waarin cut-offconcentraties zijn opgenomen, zal uiteraard altijd de arts In ### is er een diagnostisch algoritme ontwikkeld en gepubliceerd waarbij op basis van apoB, TC en TG eenvoudig kan worden vastgesteld welke lipoproteïnenpartikels bij een patiënt aanwezig zijn (zie figuur # in de professional eenvoudig vaststellen welke apoB lipoproteïnenpartikels (eventueel verhoogd) aanwezig zijn door het toepassen van het apoB diagnostisch algoritme (zie figuur # in de module â(Patho)fysiologie van dyslipidemieënâ) Het algoritme toont vervolgens voor iedere lipoproteïne de differentiaaldiagnose ten aanzien van de verschillende primaire en secundaire oorzaken Het meten van apoB in de klinische praktijk, tezamen met TC en TG, maakt het dus mogelijk om eenvoudig en goedkoop een inschatting te maken welke lipoproteïnenpartikels aanwezig zijn bij de patiënt en derhalve eenvoudig de primaire en secundaire apoB dyslipidemieën vast te stellen (in eerste instantie dus zonder het gebruik van gespecialiseerde.
| 635 | fms |
Voor het bepalen van Lp(a) is een aparte meting nodig van het apo(a) (zie de module âMeten Lp(a)â) en het HDL-partikel bevat geen apoB maar apoA en wordt apart gemeten meestal als HDL-C (zie de module âDiagnose hypoalfalipoproteinemie (laag HDLC)â) De gevolgen van een laag apoB staan beschreven in de module âDiagnose hypo- of abetalipoproteinemieâ Het diagnostisch apoB algoritme is gratis te downloaden als apoB-app In de app vindt u tevens nadere informatie betreffende alle benoemde ziektebeelden inclusief pathofysiologie, kliniek en behandeling De app is uitsluitend bedoeld om het gebruik van een diagnostisch algoritme door de arts in de dagelijkse praktijk te ondersteunen Zoals met ieder algoritme waarin cut-offconcentraties zijn opgenomen, zal uiteraard altijd de arts In ### is er een diagnostisch algoritme ontwikkeld en gepubliceerd waarbij op basis van apoB, TC en TG eenvoudig kan worden vastgesteld welke lipoproteïnenpartikels bij een patiënt aanwezig zijn (zie figuur # in de professional eenvoudig vaststellen welke apoB lipoproteïnenpartikels (eventueel verhoogd) aanwezig zijn door het toepassen van het apoB diagnostisch algoritme (zie figuur # in de module â(Patho)fysiologie van dyslipidemieënâ) Het algoritme toont vervolgens voor iedere lipoproteïne de differentiaaldiagnose ten aanzien van de verschillende primaire en secundaire oorzaken Het meten van apoB in de klinische praktijk, tezamen met TC en TG, maakt het dus mogelijk om eenvoudig en goedkoop een inschatting te maken welke lipoproteïnenpartikels aanwezig zijn bij de patiënt en derhalve eenvoudig de primaire en secundaire apoB dyslipidemieën vast te stellen (in eerste instantie dus zonder het gebruik van gespecialiseerde De werkgroep achtte hart- en vaatziekten en test accuratesse voor de besluitvorming kritieke uitkomstmaten In de databases Medline (via OVID) is op <DATUM> met relevante zoektermen gezocht naar Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ## treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de Systematische review met een gedetailleerde zoekstrategie, evidence-tabellen en risk of bias beoordeling; Observationele studies van patiënten met een verdenking op verhoogde cholesterol waarbij de diagnose Op basis van titel en abstract werd in eerste instantie # studie voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werd vervolgens # studie geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en Overweeg Lp(a) plasma concentratie te meten bij patiënten met onverklaarde premature hart- en vaatziekte of Ofschoon het lastig blijft exact het tienjaarsrisico of het lifetime risico op hart- en vaatziekten te formuleren, gaat verhoogd risico op hart- en vaatziekte Het risico wordt verhoogd geacht bij een Lp(a) spiegel boven de ## s te Kaukasische ras Het risico is verhoogd temeer daar er ook aanwijzingen zijn dat Lp(a) een causale rol speelt op Op dit moment bestaat er echter geen rechtvaardiging om Lp(a) in de algemene bevolking als screeningsinstrument te gebruiken Bepaling van Lp(a) kan overwogen worden bij patiënten met premature harten vaatziekte, bij patiënten met FH, een positieve familieanamnese voor hart- en vaatziekte dan wel voor verhoogd Lp(a), recidiverende uitingen van hart- en vaatziekte ondanks optimale lipiden behandeling en tot slot kleine a (apo(a)) heet Dit eiwit vertoont wat structuur betreft overeenkomsten met plasminogeen Er wordt.
| 618 | fms |
De werkgroep achtte hart- en vaatziekten en test accuratesse voor de besluitvorming kritieke uitkomstmaten In de databases Medline (via OVID) is op <DATUM> met relevante zoektermen gezocht naar Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ## treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de Systematische review met een gedetailleerde zoekstrategie, evidence-tabellen en risk of bias beoordeling; Observationele studies van patiënten met een verdenking op verhoogde cholesterol waarbij de diagnose Op basis van titel en abstract werd in eerste instantie # studie voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werd vervolgens # studie geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en Overweeg Lp(a) plasma concentratie te meten bij patiënten met onverklaarde premature hart- en vaatziekte of Ofschoon het lastig blijft exact het tienjaarsrisico of het lifetime risico op hart- en vaatziekten te formuleren, gaat verhoogd risico op hart- en vaatziekte Het risico wordt verhoogd geacht bij een Lp(a) spiegel boven de ## s te Kaukasische ras Het risico is verhoogd temeer daar er ook aanwijzingen zijn dat Lp(a) een causale rol speelt op Op dit moment bestaat er echter geen rechtvaardiging om Lp(a) in de algemene bevolking als screeningsinstrument te gebruiken Bepaling van Lp(a) kan overwogen worden bij patiënten met premature harten vaatziekte, bij patiënten met FH, een positieve familieanamnese voor hart- en vaatziekte dan wel voor verhoogd Lp(a), recidiverende uitingen van hart- en vaatziekte ondanks optimale lipiden behandeling en tot slot kleine a (apo(a)) heet Dit eiwit vertoont wat structuur betreft overeenkomsten met plasminogeen Er wordt In de epidemiologische literatuur zijn vele onderzoeken gepubliceerd en in de loop van de tijd zijn wisselende adviezen verstrekt wanneer het zinvol is Lp(a) te bepalen Recent zijn middels de ESC-richtlijnen Preventieadviezen verstrekt wanneer het zinvol is Lp(a) te bepalen in het kader van primaire en secundaire preventie Aansluitend zijn er eveneens in recent uitgebrachte ESC-richtlijnen uitgewerkte adviezen gegeven die Voor de onderbouwing wordt naar de module 'Behandeling patiënten met verhoogd Lp(a)' verwezen Verricht genetisch onderzoek naar hypoalfalipoproteïnemie bij patiënten met een zeer laag HDL-C ((#,# tot #,# mmol/l), nadat secundaire oorzaken van een laag HDL-C zijn uitgesloten Overweeg patiënten te verwijzen naar een LEEFH-<INSTELLING> voor verdere diagnostiek en voorlichting aan patiënt Patiënten met een hypoalfalipoproteïnemie hebben mogelijk een verhoogd risico op hart- en vaatziekten door een laag plasma HDL-C ten gevolge van een mutatie in het apoA-gen, LCAT-gen of ABCA#-gen Het stellen van de diagnose middels genetisch onderzoek en actieve opsporing binnen families is van belang om adequate therapie gericht op risicoverlaging in te zetten Wanneer de diagnose hypoalfalipoproteïnemie wordt gesteld lijkt het verstandig andere vasculaire risicofactoren, zoals LDL-C, bloeddruk, leefstijl, optimaal te behandelen en kan Patiënten met een hele lage plasmaconcentratie van high-density lipoproteinen (HDL) hebben een hoger risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten Door minder aanwezigheid van HDL vindt het reverse-cholesterol transport minder effectief plaats, waardoor cholesterol achter blijft in de vaatwand Ook hebben HDL-deeltjes oorzaak van een laag HDL-C is een secundaire oorzaak (ten gevolge van)/ bij/geassocieerd met een verhoogde.
| 616 | fms |
de epidemiologische literatuur zijn vele onderzoeken gepubliceerd en in de loop van de tijd zijn wisselende adviezen verstrekt wanneer het zinvol is Lp(a) te bepalen Recent zijn middels de ESC-richtlijnen Preventieadviezen verstrekt wanneer het zinvol is Lp(a) te bepalen in het kader van primaire en secundaire preventie Aansluitend zijn er eveneens in recent uitgebrachte ESC-richtlijnen uitgewerkte adviezen gegeven die Voor de onderbouwing wordt naar de module 'Behandeling patiënten met verhoogd Lp(a)' verwezen Verricht genetisch onderzoek naar hypoalfalipoproteïnemie bij patiënten met een zeer laag HDL-C ((#,# tot #,# mmol/l), nadat secundaire oorzaken van een laag HDL-C zijn uitgesloten Overweeg patiënten te verwijzen naar een LEEFH-<INSTELLING> voor verdere diagnostiek en voorlichting aan patiënt Patiënten met een hypoalfalipoproteïnemie hebben mogelijk een verhoogd risico op hart- en vaatziekten door een laag plasma HDL-C ten gevolge van een mutatie in het apoA-gen, LCAT-gen of ABCA#-gen Het stellen van de diagnose middels genetisch onderzoek en actieve opsporing binnen families is van belang om adequate therapie gericht op risicoverlaging in te zetten Wanneer de diagnose hypoalfalipoproteïnemie wordt gesteld lijkt het verstandig andere vasculaire risicofactoren, zoals LDL-C, bloeddruk, leefstijl, optimaal te behandelen en kan Patiënten met een hele lage plasmaconcentratie van high-density lipoproteinen (HDL) hebben een hoger risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten Door minder aanwezigheid van HDL vindt het reverse-cholesterol transport minder effectief plaats, waardoor cholesterol achter blijft in de vaatwand Ook hebben HDL-deeltjes oorzaak van een laag HDL-C is een secundaire oorzaak (ten gevolge van)/ bij/geassocieerd met een verhoogde mutatie in deze genen leidt tot sterke verlaging van het HDL-C en gaat mogelijk gepaard met een verhoogd cardiovasculair risico, hoewel de literatuur hier niet eenduidig over is (<PERSOON>, ###) De hoogte van het vasculaire risico is niet bekend omdat cohortstudies ontbreken De frequentie van mutaties in heterozygote mutatie in een van deze genen is het HDL-C ongeveer gehalveerd (vaak rond #,# tot #,# mmol/l) Alertheid op de aanwezigheid van hypoalfalipoproteïnemie is belangrijk omdat risicocalculatoren (SCORE-risico) voor het schatten van het vasculaire risico niet betrouwbaar zijn bij patiënten met hypoalfalipoproteïnemie en familieleden van deze patiënten vaak onopgemerkt mogelijk een verhoogd cardiovasculair risico hebben als de Hoe kan de diagnose hypobetalipoproteïnemie of abetalipoproteïnemie (respectievelijk laag en zeer laag apoB) Verricht genetisch onderzoek naar hypobetalipoproteïnemie bij patiënten met een zeer laag LDL-C ((#,# tot #,# Bij hypobetalipoproteïnemie wordt een sterk verlaagd LDL-C en apoB gezien Patiënten met een hypobetalipoproteïnemie op basis van (heterozygote) PCSK# loss of functie (LOF) mutatie of op basis van een LOF APOB mutatie, hebben een verlaagd risico op hart- en vaatziekten Bij homozygote LOF PCSK# mutaties wordt een lipidenprofiel gezien dat sterk lijkt op abetalipoproteïnemie Dit beeld is echter nog maar enkele malen in de literatuur beschreven en gaat niet gepaard met complicaties van vetoplosbare vitamines, darm- en Abetalipoproteïnemie heeft ernstige gevolgen voor de gezondheid indien het niet tijdig wordt behandeld Deze complicaties worden enerzijds veroorzaakt door gevolgen van een tekort aan vet oplosbare vitamines en.
| 617 | fms |
genen leidt tot sterke verlaging van het HDL-C en gaat mogelijk gepaard met een verhoogd cardiovasculair risico, hoewel de literatuur hier niet eenduidig over is (<PERSOON>, ###) De hoogte van het vasculaire risico is niet bekend omdat cohortstudies ontbreken De frequentie van mutaties in heterozygote mutatie in een van deze genen is het HDL-C ongeveer gehalveerd (vaak rond #,# tot #,# mmol/l) Alertheid op de aanwezigheid van hypoalfalipoproteïnemie is belangrijk omdat risicocalculatoren (SCORE-risico) voor het schatten van het vasculaire risico niet betrouwbaar zijn bij patiënten met hypoalfalipoproteïnemie en familieleden van deze patiënten vaak onopgemerkt mogelijk een verhoogd cardiovasculair risico hebben als de Hoe kan de diagnose hypobetalipoproteïnemie of abetalipoproteïnemie (respectievelijk laag en zeer laag apoB) Verricht genetisch onderzoek naar hypobetalipoproteïnemie bij patiënten met een zeer laag LDL-C ((#,# tot #,# Bij hypobetalipoproteïnemie wordt een sterk verlaagd LDL-C en apoB gezien Patiënten met een hypobetalipoproteïnemie op basis van (heterozygote) PCSK# loss of functie (LOF) mutatie of op basis van een LOF APOB mutatie, hebben een verlaagd risico op hart- en vaatziekten Bij homozygote LOF PCSK# mutaties wordt een lipidenprofiel gezien dat sterk lijkt op abetalipoproteïnemie Dit beeld is echter nog maar enkele malen in de literatuur beschreven en gaat niet gepaard met complicaties van vetoplosbare vitamines, darm- en Abetalipoproteïnemie heeft ernstige gevolgen voor de gezondheid indien het niet tijdig wordt behandeld Deze complicaties worden enerzijds veroorzaakt door gevolgen van een tekort aan vet oplosbare vitamines en Complicaties die kunnen optreden door deficiënties van vet oplosbare vitamines zijn atypische retinitis pigmentosa, neurologische afwijkingen zoals ataxie, dysartrie en afwezige reflexen maar ook premature Complicaties die optreden door triglyceriden ophoping in darm- en levercel zijn steatorroe door vetmalabsorptie, buikpijn en groeivertraging Hepatische complicaties bestaan uit stijging van transaminases en steatosis hepatis Meestal blijft de steatosis stabiel en slechts in zeldzame gevallen treedt er progressie op naar De diagnose abetalipoproteïnemie kan worden gesteld op basis van het zeer typische lipidenprofiel waarbij een zeer laag en vaak onmeetbaar LDL-cholesterol, apoB en triglyceriden wordt gezien/gevonden De diagnose kan worden bevestigd door bepaling van mutaties in MTP en APOB gen Echter in ongeveer ##% van de gevallen wordt geen mutatie gevonden die het beeld van de abetalipoproteïnemie kan verklaren Bij hypobetalipoproteïnemie en abetalipoproteïnemie is sprake bij respectievelijk, verlaagde en zeer sterk verlaagde concentraties van apoB bevattende lipoproteïnen De apoB bevattende lipoproteïnen betreffen zowel de apoB## lipoproteïnen die afkomstig zijn uit de darm (chylomicronen en chylomicronen remnant) als de Hypobetalipoproteïnemie wordt gedefinieerd door apoB (#de percentiel en LDL-C meestal tussen # <DATUM> # mmol/l (Welty, ###) Deze aandoening wordt veroorzaakt door heterozygote mutaties in het APOB, PCSK#, type #, angiopoietin like # en microsomaal triglyceride transfer proteïne eiwit Indien hypobetalipoproteïnemie wordt veroorzaakt door heterozygote mutaties in APOB of MTP-gen is het belangrijkste gezondheidsprobleem Abetalipoproteïnemie wordt gekarakteriseerd door onmeetbare concentraties van apoB bevattende lipoproteïnen (onmeetbaar laag apoB en LDL-C) De aandoening wordt veroorzaakt door compound APOB-gen.
| 606 | fms |
atypische retinitis pigmentosa, neurologische afwijkingen zoals ataxie, dysartrie en afwezige reflexen maar ook premature Complicaties die optreden door triglyceriden ophoping in darm- en levercel zijn steatorroe door vetmalabsorptie, buikpijn en groeivertraging Hepatische complicaties bestaan uit stijging van transaminases en steatosis hepatis Meestal blijft de steatosis stabiel en slechts in zeldzame gevallen treedt er progressie op naar De diagnose abetalipoproteïnemie kan worden gesteld op basis van het zeer typische lipidenprofiel waarbij een zeer laag en vaak onmeetbaar LDL-cholesterol, apoB en triglyceriden wordt gezien/gevonden De diagnose kan worden bevestigd door bepaling van mutaties in MTP en APOB gen Echter in ongeveer ##% van de gevallen wordt geen mutatie gevonden die het beeld van de abetalipoproteïnemie kan verklaren Bij hypobetalipoproteïnemie en abetalipoproteïnemie is sprake bij respectievelijk, verlaagde en zeer sterk verlaagde concentraties van apoB bevattende lipoproteïnen De apoB bevattende lipoproteïnen betreffen zowel de apoB## lipoproteïnen die afkomstig zijn uit de darm (chylomicronen en chylomicronen remnant) als de Hypobetalipoproteïnemie wordt gedefinieerd door apoB (#de percentiel en LDL-C meestal tussen # <DATUM> # mmol/l (Welty, ###) Deze aandoening wordt veroorzaakt door heterozygote mutaties in het APOB, PCSK#, type #, angiopoietin like # en microsomaal triglyceride transfer proteïne eiwit Indien hypobetalipoproteïnemie wordt veroorzaakt door heterozygote mutaties in APOB of MTP-gen is het belangrijkste gezondheidsprobleem Abetalipoproteïnemie wordt gekarakteriseerd door onmeetbare concentraties van apoB bevattende lipoproteïnen (onmeetbaar laag apoB en LDL-C) De aandoening wordt veroorzaakt door compound APOB-gen retention disease veroorzaakt door een homozygote mutatie <PERSOON>#b gen Omdat de vetoplosbare abetalipoproteïnemie indien veroorzaakt door MTP-mutaties, deficiënties van deze vitamines en kunnen zij versnelde osteoporose (vitamine D-deficiëntie) en in zeldzame gevallen stollingsstoornissen (vitamine Kdeficiëntie) Tevens kunnen patiënten klachten hebben van diarree en steatosis hepatis vanwege triglyceride stapeling respectievelijk in darm en levercellen Omdat SAR#B mutatie nog veel zeldzamer is, is ervoor gekozen volgende concentraties moeten als âabnormaalâ worden beschouwd, die aanbevolen worden, als er niet nuchter NB bij het gebruik van het algoritme dient de lipiden en lipoproteïnen nuchter (## uur vasten) te worden traditionele lipiden en lipoproteïnenprofiel wordt bepaald (Nordestgaard, ###) In de tabel vindt u de concentraties die als abnormaal moeten worden beschouwd, die aanbevolen worden, als er niet nuchter bloed is <DATUM> Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling bij preventie in patiënten met familiaire hypercholesterolemie <DATUM> Wat is de optimale behandeling van patiënten met familiaire hypercholesterolemie gelet op hun risico # Hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen en VLDL familiaire hyperchylomicronemie (FHC) of <DATUM> Welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen kunnen worden gebruikt voor het bepalen van het risico op hart- en vaatziekten en/of pancreatitis in patiënten met ernstige hypertriglyceridemie op basis van <DATUM> Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling en target bij primaire en secundaire preventie in patiënten met ernstige <DATUM> Wat is de optimale behandeling van patiënten met ernstige hypertriglyceridemie op basis van.
| 613 | fms |
veroorzaakt door MTP-mutaties, deficiënties van deze vitamines en kunnen zij versnelde osteoporose (vitamine D-deficiëntie) en in zeldzame gevallen stollingsstoornissen (vitamine Kdeficiëntie) Tevens kunnen patiënten klachten hebben van diarree en steatosis hepatis vanwege triglyceride stapeling respectievelijk in darm en levercellen Omdat SAR#B mutatie nog veel zeldzamer is, is ervoor gekozen volgende concentraties moeten als âabnormaalâ worden beschouwd, die aanbevolen worden, als er niet nuchter NB bij het gebruik van het algoritme dient de lipiden en lipoproteïnen nuchter (## uur vasten) te worden traditionele lipiden en lipoproteïnenprofiel wordt bepaald (Nordestgaard, ###) In de tabel vindt u de concentraties die als abnormaal moeten worden beschouwd, die aanbevolen worden, als er niet nuchter bloed is <DATUM> Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling bij preventie in patiënten met familiaire hypercholesterolemie <DATUM> Wat is de optimale behandeling van patiënten met familiaire hypercholesterolemie gelet op hun risico # Hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen en VLDL familiaire hyperchylomicronemie (FHC) of <DATUM> Welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen kunnen worden gebruikt voor het bepalen van het risico op hart- en vaatziekten en/of pancreatitis in patiënten met ernstige hypertriglyceridemie op basis van <DATUM> Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling en target bij primaire en secundaire preventie in patiënten met ernstige <DATUM> Wat is de optimale behandeling van patiënten met ernstige hypertriglyceridemie op basis van <DATUM> Welke marker, dat wil zeggen, welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen kunnen worden gebruikt voor het bepalen van het risico op hart- en vaatziekten bij patiënten met milde hypertriglyceridemie op basis van <DATUM> Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling bij preventie bij patiënten met milde hypertriglyceridemie op basis van VLDLpartikels? <DATUM> Wat is de optimale behandeling van patiënten met milde hypertriglyceridemie op basis van VLDLpartikels gelet op hun risico op hart- en vaatziekten? <DATUM> Welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen kunnen worden gebruikt voor het bepalen van het risico op <DATUM> Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling bij preventie in patiënten met gecombineerde dyslipidemie? <DATUM> Wat is de optimale behandeling van patiënten met gecombineerde dyslipidemie gelet op hun risico op # Gecombineerde dyslipidemie op basis van chylomicronen en VLDL-remnants familiaire <DATUM> Welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen kunnen worden gebruikt voor het bepalen van het risico op <DATUM> Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehanteerd worden bij de behandeling in het kader van preventie van vaatziekten in patiënten met familiaire <DATUM> Wat is de optimale lipidenverlagende behandeling van patiënten met familiaire <DATUM> Welke streefwaarden van lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling bij primaire en secundaire preventie in patiënten met verhoogd Lp(a)? <DATUM> Wat is de optimale behandeling van patiënten met verhoogd Lp(a) gelet op hun risico op hart- en <DATUM> Welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen metingen kunnen worden gebruikt voor het bepalen van het #.
| 640 | fms |
het bepalen van het risico op hart- en vaatziekten bij patiënten met milde hypertriglyceridemie op basis van <DATUM> Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling bij preventie bij patiënten met milde hypertriglyceridemie op basis van VLDLpartikels? <DATUM> Wat is de optimale behandeling van patiënten met milde hypertriglyceridemie op basis van VLDLpartikels gelet op hun risico op hart- en vaatziekten? <DATUM> Welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen kunnen worden gebruikt voor het bepalen van het risico op <DATUM> Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling bij preventie in patiënten met gecombineerde dyslipidemie? <DATUM> Wat is de optimale behandeling van patiënten met gecombineerde dyslipidemie gelet op hun risico op # Gecombineerde dyslipidemie op basis van chylomicronen en VLDL-remnants familiaire <DATUM> Welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen kunnen worden gebruikt voor het bepalen van het risico op <DATUM> Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehanteerd worden bij de behandeling in het kader van preventie van vaatziekten in patiënten met familiaire <DATUM> Wat is de optimale lipidenverlagende behandeling van patiënten met familiaire <DATUM> Welke streefwaarden van lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling bij primaire en secundaire preventie in patiënten met verhoogd Lp(a)? <DATUM> Wat is de optimale behandeling van patiënten met verhoogd Lp(a) gelet op hun risico op hart- en <DATUM> Welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen metingen kunnen worden gebruikt voor het bepalen van het <DATUM> # Wat is de optimale wijze van behandeling bij patiënten met hypoalfalipoproteïnemie gelet op hun <DATUM> Welke marker dat wil zeggen welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen kunnen worden gebruikt voor het bepalen van het risico op primaire en secundaire HVZ in patiënten met hypobetalipoproteïnemie of <DATUM> Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling en target bij primaire en secundaire preventie in patiënten met <DATUM> Wat is de optimale behandeling van patiënten met hypobetalipoproteïnemie of abetalipoproteïnemie Behandeling van patiënten met hypercholesterolemie op basis van LDL familiaire # Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling bij preventie in patiënten met familiaire hypercholesterolemie? # Wat is de optimale behandeling van patiënten met familiaire hypercholesterolemie gelet op hun risico op Behandel FH-patiënten zonder hart- en vaatziekten met een statine en/of cholesterolabsorptie remmer, en Behandel FH-patiënten met bewezen hart- en vaatziekten met een statine en/of cholesterolabsorptieremmer en en waarbij het cardiovasculair risico als zeer hoog wordt ingeschat (bijvoorbeeld bij aanwezigheid andere Na het uitvoeren van de zoekactie werden de resultaten van de FOURIER-trial gepubliceerd (Sabatine, ###) De een PSCK#-antilichaam kregen, hadden na ## weken een LDL-C lager dan #,# mmol/l Het risico op de primaire Ondanks deze veelbelovende resultaten is de studie bij patiënten met hart- en vaatziekten uitgevoerd Tevens werd niet gefocust op patiënten met FH De vraag is hoe deze resultaten naar FH-patiënten geëxtrapoleerd.
| 627 | fms |
is de optimale wijze van behandeling bij patiënten met hypoalfalipoproteïnemie gelet op hun <DATUM> Welke marker dat wil zeggen welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen kunnen worden gebruikt voor het bepalen van het risico op primaire en secundaire HVZ in patiënten met hypobetalipoproteïnemie of <DATUM> Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling en target bij primaire en secundaire preventie in patiënten met <DATUM> Wat is de optimale behandeling van patiënten met hypobetalipoproteïnemie of abetalipoproteïnemie Behandeling van patiënten met hypercholesterolemie op basis van LDL familiaire # Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling bij preventie in patiënten met familiaire hypercholesterolemie? # Wat is de optimale behandeling van patiënten met familiaire hypercholesterolemie gelet op hun risico op Behandel FH-patiënten zonder hart- en vaatziekten met een statine en/of cholesterolabsorptie remmer, en Behandel FH-patiënten met bewezen hart- en vaatziekten met een statine en/of cholesterolabsorptieremmer en en waarbij het cardiovasculair risico als zeer hoog wordt ingeschat (bijvoorbeeld bij aanwezigheid andere Na het uitvoeren van de zoekactie werden de resultaten van de FOURIER-trial gepubliceerd (Sabatine, ###) De een PSCK#-antilichaam kregen, hadden na ## weken een LDL-C lager dan #,# mmol/l Het risico op de primaire Ondanks deze veelbelovende resultaten is de studie bij patiënten met hart- en vaatziekten uitgevoerd Tevens werd niet gefocust op patiënten met FH De vraag is hoe deze resultaten naar FH-patiënten geëxtrapoleerd (Versmissen, ###) Kiezen voor een streefdoel van LDL-C-verlaging van ten minste ##% zoals aangegeven in de NICE-richtlijn (NICE, ###) lijkt voor praktijk haalbaar en adequaat advies, vooral indien kan worden gestart op jonge leeftijd Overweeg verdere LDL-C-verlaging indien sprake is van verhoogd risico bij FH, bijvoorbeeld in geval van roken of sterk positieve familiaire belasting in de eerste lijn, aanwezige comorbiditeit als DM of bewezen cardiovasculaire morbiditeit van de patiënt Vanwege het ontbreken van concreet bewijs voor het hanteren van specifieke streefwaarden bij de behandeling verwijst de werkgroep naar bestaande richtlijnen zoals Risicostratificatie bij patiënten met FH is buitengewoon moeilijk vooral omdat ondanks behandeling lipidenconcentraties verhoogd blijven In #e lijns centra is in het verleden ervaring opgedaan met onderzoeksmethoden gebaseerd op intermediaire eindpunten zoals Intima Media Dikte (IMT) metingen toegepast om effect van belangrijke LDL-C -verlagingen te koppelen aan (het achterblijven van) veranderingen in IMT-dikte Ook is het gebruik van coronaire arteriële calcium (CAC) score voor risicostratificatie genoemd in FH De werkgroep onderkent het gebruik van dergelijke methodieken als vorm van risico-inschatting, maar vanwege het ontbreken van bewijs over voorspellende concentraties bij FH-patiënten kan de werkgroep geen advies Deze richtlijn handelt over identificatie en behandeling van patiënten met primaire dyslipidemie De gehanteerde indeling maakt het mogelijk de (meest) afwijkende component in het lipiden- en lipoproteïnenprofiel te beschouwen, en indien gerelateerd aan bekende verhoogde cardiovasculaire ziekte en sterfte, behandeling te starten In het kader van familiaire hypercholesterolemie (FH) gaat dit om verlaging van het <PERSOON> voor.
| 612 | fms |
##% zoals aangegeven in de NICE-richtlijn (NICE, ###) lijkt voor praktijk haalbaar en adequaat advies, vooral indien kan worden gestart op jonge leeftijd Overweeg verdere LDL-C-verlaging indien sprake is van verhoogd risico bij FH, bijvoorbeeld in geval van roken of sterk positieve familiaire belasting in de eerste lijn, aanwezige comorbiditeit als DM of bewezen cardiovasculaire morbiditeit van de patiënt Vanwege het ontbreken van concreet bewijs voor het hanteren van specifieke streefwaarden bij de behandeling verwijst de werkgroep naar bestaande richtlijnen zoals Risicostratificatie bij patiënten met FH is buitengewoon moeilijk vooral omdat ondanks behandeling lipidenconcentraties verhoogd blijven In #e lijns centra is in het verleden ervaring opgedaan met onderzoeksmethoden gebaseerd op intermediaire eindpunten zoals Intima Media Dikte (IMT) metingen toegepast om effect van belangrijke LDL-C -verlagingen te koppelen aan (het achterblijven van) veranderingen in IMT-dikte Ook is het gebruik van coronaire arteriële calcium (CAC) score voor risicostratificatie genoemd in FH De werkgroep onderkent het gebruik van dergelijke methodieken als vorm van risico-inschatting, maar vanwege het ontbreken van bewijs over voorspellende concentraties bij FH-patiënten kan de werkgroep geen advies Deze richtlijn handelt over identificatie en behandeling van patiënten met primaire dyslipidemie De gehanteerde indeling maakt het mogelijk de (meest) afwijkende component in het lipiden- en lipoproteïnenprofiel te beschouwen, en indien gerelateerd aan bekende verhoogde cardiovasculaire ziekte en sterfte, behandeling te starten In het kader van familiaire hypercholesterolemie (FH) gaat dit om verlaging van het <PERSOON> voor erfelijke aanleg en de hiermee samenhangende vroegtijdige sterfte aan hart- en vaatziekten Indien onbehandeld ontwikkelen ##% van de mannelijke FH-patiënten een event voor hun ##e levensjaar en ##% van de vrouwen met FH voor hun ## e (Genest, ###) Onbehandeld overlijdt de helft van de mannen en ##% van de vrouwen voor het ## e levensjaar (Reiner, ###) In een recente Noorse studie bleek het risico bij FH-patiënten vergeleken met In de praktijk is de behandeling met statines de hoeksteen van de therapie Vooral van de meer potente statines (rosuvastatine en atorvastatine) kan een belangrijke LDL-cholesterol reductie - nodig om een streefdoel van een LDL-C van #,# mmol/l te halen - worden verwacht (Genest, ###; Reiner, ###) Diverse richtlijnen noemen een streefdoel van LDL-C (#,# mmol/l indien sprake is van FH gecombineerd met manifest cardiovasculaire ziekte Het belang van het -indien nodig- toevoegen van een cholesterol absorptie remmer werd bevestigd in een Nederlandse studie waar werd aangetoond dat bij FH het bereiken van een streefdoel van #,# mmol/l (in ##% van de gevallen) alleen werd bereikt met de combinatie statine/ezetimibe (<PERSOON>,###) In deze context lijkt het advies weergegeven in de NICE-richtlijn om in ieder geval te komen tot een LDL-Cholesterol reductie van ten Indien aangegeven max haalbare reductie wordt uitgegaan van behandeling met maximaal statine Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling bij preventie in patiënten met familiaire hypercholesterolemie? Vanwege het ontbreken van kwantitatieve data is het niet mogelijk om een schatting te geven.
| 632 | fms |
Indien onbehandeld ontwikkelen ##% van de mannelijke FH-patiënten een event voor hun ##e levensjaar en ##% van de vrouwen met FH voor hun ## e (Genest, ###) Onbehandeld overlijdt de helft van de mannen en ##% van de vrouwen voor het ## e levensjaar (Reiner, ###) In een recente Noorse studie bleek het risico bij FH-patiënten vergeleken met In de praktijk is de behandeling met statines de hoeksteen van de therapie Vooral van de meer potente statines (rosuvastatine en atorvastatine) kan een belangrijke LDL-cholesterol reductie - nodig om een streefdoel van een LDL-C van #,# mmol/l te halen - worden verwacht (Genest, ###; Reiner, ###) Diverse richtlijnen noemen een streefdoel van LDL-C (#,# mmol/l indien sprake is van FH gecombineerd met manifest cardiovasculaire ziekte Het belang van het -indien nodig- toevoegen van een cholesterol absorptie remmer werd bevestigd in een Nederlandse studie waar werd aangetoond dat bij FH het bereiken van een streefdoel van #,# mmol/l (in ##% van de gevallen) alleen werd bereikt met de combinatie statine/ezetimibe (<PERSOON>,###) In deze context lijkt het advies weergegeven in de NICE-richtlijn om in ieder geval te komen tot een LDL-Cholesterol reductie van ten Indien aangegeven max haalbare reductie wordt uitgegaan van behandeling met maximaal statine Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling bij preventie in patiënten met familiaire hypercholesterolemie? Vanwege het ontbreken van kwantitatieve data is het niet mogelijk om een schatting te geven geven van het risico om te overlijden bij gebruik van een statine ter primaire preventie door FHpatiënten Wat is de optimale behandeling van patiënten met familiaire hypercholesterolemie gelet op hun risico op harten vaatziekten? Vanwege een te lage power in de individuele trials en daarmee ook de meta-analyse om harten vaatziekten of mortaliteit te detecteren bij FH-patiënten die PSCK#-antilichamen of placebo Versmissen (###) bepaalde de effectiviteit van een behandeling met statine op het risico op coronaire diagnose FH was gesteld op basis van een gedocumenteerde LDL-C-receptor mutatie of LDL-C-cholesterol level boven het ##ste percentiel voor geslacht en leeftijd in combinatie met ten minste één van de volgende criteria a) de aanwezigheid van peesxanthomen in de patiënt of eerstegraads familielid, b) een LDL-C cholesterolconcentratie boven het ##ste percentiel voor geslacht en leeftijd in een eerstegraads familielid of c) bewezen coronaire vaatziekten in de patiënt of in een eerstegraads familielid jonger dan <LEEFTIJD> jaar Patiënten met een coronaire hartziekte voor de start van de studie werden geëxcludeerd ### patiënten werden geïncludeerd en gemiddeld voor acht en een half jaar gevolgd Samenvallend met de start van de studie kregen ### patiënten een statine Tijdens follow-up begonnen ### patiënten met een statine ### patiënten zijn gedurende studie niet gestart met een statine Redenen voor geen behandeling waren niet bekend Mohrschladt (###) ondernam een studie om het aantal hart- en vaatziekten events en het risico op mortaliteit in FH-patiënten behandeld met een statine te bepalen FH-patiënten waren gerekruteerd van een lipidenpolikliniek bij een academisch ziekenhuis tussen ### en ###.
| 666 | fms |
een statine ter primaire preventie door FHpatiënten Wat is de optimale behandeling van patiënten met familiaire hypercholesterolemie gelet op hun risico op harten vaatziekten? Vanwege een te lage power in de individuele trials en daarmee ook de meta-analyse om harten vaatziekten of mortaliteit te detecteren bij FH-patiënten die PSCK#-antilichamen of placebo Versmissen (###) bepaalde de effectiviteit van een behandeling met statine op het risico op coronaire diagnose FH was gesteld op basis van een gedocumenteerde LDL-C-receptor mutatie of LDL-C-cholesterol level boven het ##ste percentiel voor geslacht en leeftijd in combinatie met ten minste één van de volgende criteria a) de aanwezigheid van peesxanthomen in de patiënt of eerstegraads familielid, b) een LDL-C cholesterolconcentratie boven het ##ste percentiel voor geslacht en leeftijd in een eerstegraads familielid of c) bewezen coronaire vaatziekten in de patiënt of in een eerstegraads familielid jonger dan <LEEFTIJD> jaar Patiënten met een coronaire hartziekte voor de start van de studie werden geëxcludeerd ### patiënten werden geïncludeerd en gemiddeld voor acht en een half jaar gevolgd Samenvallend met de start van de studie kregen ### patiënten een statine Tijdens follow-up begonnen ### patiënten met een statine ### patiënten zijn gedurende studie niet gestart met een statine Redenen voor geen behandeling waren niet bekend Mohrschladt (###) ondernam een studie om het aantal hart- en vaatziekten events en het risico op mortaliteit in FH-patiënten behandeld met een statine te bepalen FH-patiënten waren gerekruteerd van een lipidenpolikliniek bij een academisch ziekenhuis tussen ### en ### van hypercholesterolemie of premature hart- en vaatziekten of de aanwezigheid van peesxanthomen ### patiënten namen deel aan de studie waarvan ### patiënten een statine kregen ### patiënten kregen een statine ter primaire preventie en bij ### patiënten betrof het secundaire preventie ## patiënten kregen geen medicamenteuze behandeling Redenen voor geen behandeling waren intolerantie tegen statines, weigeren van medicatie, zwangerschap wens of patiënten met een laag risicoprofiel (meestal ging het hierbij om vrouwen zonder familiegeschiedenis van hart- en vaatziekten en een hoog HDL-C) Patiënten geselecteerd uit een tertiaire setting kunnen een selecte groep zijn aangezien veelal gecompliceerde/ernstige patiënten bij deze setting onder behandeling staan Echter, in de tijdsperiode van inclusie stonden alle patiënten onder Beide studies betroffen een Nederlandse patiëntenpopulatie verzameld tijdens eenzelfde tijdsperiode Het was Beide studies rapporteerden een <PERSOON> survivalcurve Versmissen (###) vergeleek statine behandeling versus geen behandeling (figuur #) Ruwe data over de cumulatieve coronaire hartziekte-vrije overleving was niet in het artikel gerapporteerd Afgeleid uit het figuur is het vijf-jaar risico op coronaire hartziekten ongeveer #% en Mohrschladt (###) rapporteerde geen ruwe data over de cumulatieve hart- en vaatziekte-vrije overleving bij FHpatiënten onder behandeling van een statine ter primaire preventie Resultaten werden alleen in een survivalcurve weergegeven en gestratificeerd op geslacht of leeftijd (figuur #) Uit de grafiek is af te leiden dat het vijf-jaar risico op hart- en vaatziekten voor mannen ongeveer #% is en voor vrouwen ongeveer #% Het tienjaar risico was ongeveer ##% of #% voor mannen of vrouwen.
| 651 | fms |
of premature hart- en vaatziekten of de aanwezigheid van peesxanthomen ### patiënten namen deel aan de studie waarvan ### patiënten een statine kregen ### patiënten kregen een statine ter primaire preventie en bij ### patiënten betrof het secundaire preventie ## patiënten kregen geen medicamenteuze behandeling Redenen voor geen behandeling waren intolerantie tegen statines, weigeren van medicatie, zwangerschap wens of patiënten met een laag risicoprofiel (meestal ging het hierbij om vrouwen zonder familiegeschiedenis van hart- en vaatziekten en een hoog HDL-C) Patiënten geselecteerd uit een tertiaire setting kunnen een selecte groep zijn aangezien veelal gecompliceerde/ernstige patiënten bij deze setting onder behandeling staan Echter, in de tijdsperiode van inclusie stonden alle patiënten onder Beide studies betroffen een Nederlandse patiëntenpopulatie verzameld tijdens eenzelfde tijdsperiode Het was Beide studies rapporteerden een <PERSOON> survivalcurve Versmissen (###) vergeleek statine behandeling versus geen behandeling (figuur #) Ruwe data over de cumulatieve coronaire hartziekte-vrije overleving was niet in het artikel gerapporteerd Afgeleid uit het figuur is het vijf-jaar risico op coronaire hartziekten ongeveer #% en Mohrschladt (###) rapporteerde geen ruwe data over de cumulatieve hart- en vaatziekte-vrije overleving bij FHpatiënten onder behandeling van een statine ter primaire preventie Resultaten werden alleen in een survivalcurve weergegeven en gestratificeerd op geslacht of leeftijd (figuur #) Uit de grafiek is af te leiden dat het vijf-jaar risico op hart- en vaatziekten voor mannen ongeveer #% is en voor vrouwen ongeveer #% Het tienjaar risico was ongeveer ##% of #% voor mannen of vrouwen leeftijdscategorie is alleen uit de grafiek het vijf-jaar risico afgeleid Het vijf-jaar risico op hart- en vaatziekte was voor patiënten jonger dan <LEEFTIJD> jaar ongeveer #%, voor patiënten tussen ## en <LEEFTIJD> jaar ongeveer #% en voor onder behandeling van een statine voor primaire preventie (A) Vrouwen (â¦) en mannen (-) (B) (## Beide studies hadden geen <PERSOON> curve met als uitkomst mortaliteit weergegeven Hart- en vaatziekten Vanwege het ontbreken van kwantitatieve data over het risico op hart- en vaatziekten bij FH-patiënten behandeld met een statine is het niet mogelijk de bewijskracht te graderen Mortaliteit Vanwege het ontbreken van gegevens over mortaliteit bij gebruik van een statine ter primaire Navarese (###) beschreef een systematische review en meta-analyse over de effectiviteit van PCSK#antilichamen bij patiënten met FH In de databases MEDLINE, Cochrane Central Register of Controlled Trials, PCSK# Education and Research forum, American College of Cardiology Website en grote congresverslagen Studies werden geïncludeerd wanneer het fase # of fase # RCTâs betroffen waarbij het gebruik van PCSK#antilichamen werd vergeleken met geen PCSK#-antilichamen bij volwassenen met hypercholesterolemie die een of meerdere van de benoemde klinische uitkomstmaten rapporteerden Primaire uitkomstmaten waren mortaliteit en cardiovasculaire mortaliteit Secundaire uitkomstmaten waren myocardinfarct, instabiele angina, verhoogd serum creatine kinase concentratie en bijwerkingen Primaire uitkomstmaten waren verandering in Er werden ## studies geïncludeerd met in totaal ### patiënten, waarbij twaalf studies de resultaten van studie met gemixte en non-familiare hypercholesterolemie patiënten beschreven Vier studies worden niet.
| 645 | fms |
leeftijdscategorie is alleen uit de grafiek het vijf-jaar risico afgeleid Het vijf-jaar risico op hart- en vaatziekte was voor patiënten jonger dan <LEEFTIJD> jaar ongeveer #%, voor patiënten tussen ## en <LEEFTIJD> jaar ongeveer #% en voor onder behandeling van een statine voor primaire preventie (A) Vrouwen (â¦) en mannen (-) (B) (## Beide studies hadden geen <PERSOON> curve met als uitkomst mortaliteit weergegeven Hart- en vaatziekten Vanwege het ontbreken van kwantitatieve data over het risico op hart- en vaatziekten bij FH-patiënten behandeld met een statine is het niet mogelijk de bewijskracht te graderen Mortaliteit Vanwege het ontbreken van gegevens over mortaliteit bij gebruik van een statine ter primaire Navarese (###) beschreef een systematische review en meta-analyse over de effectiviteit van PCSK#antilichamen bij patiënten met FH In de databases MEDLINE, Cochrane Central Register of Controlled Trials, PCSK# Education and Research forum, American College of Cardiology Website en grote congresverslagen Studies werden geïncludeerd wanneer het fase # of fase # RCTâs betroffen waarbij het gebruik van PCSK#antilichamen werd vergeleken met geen PCSK#-antilichamen bij volwassenen met hypercholesterolemie die een of meerdere van de benoemde klinische uitkomstmaten rapporteerden Primaire uitkomstmaten waren mortaliteit en cardiovasculaire mortaliteit Secundaire uitkomstmaten waren myocardinfarct, instabiele angina, verhoogd serum creatine kinase concentratie en bijwerkingen Primaire uitkomstmaten waren verandering in Er werden ## studies geïncludeerd met in totaal ### patiënten, waarbij twaalf studies de resultaten van studie met gemixte en non-familiare hypercholesterolemie patiënten beschreven Vier studies worden niet Met andere woorden, de controlegroep kreeg Navarese (###) heeft een meta-analyse uitgevoerd bij ## studies, waarbij het overgrote deel van de geïncludeerde studies een laag aantal events voor de uitkomstmaat hart- en vaatziekten of mortaliteit heeft beschreven Niet alle beschreven en geïncludeerde trials hadden voldoende power om hart- en vaatziekten of mortaliteit te detecteren Daarnaast waren het aantal events per groep in trials met meer dan ### patiënten niet groter dan ## Het is daarmee lastig een conclusie te kunnen trekken over het risico op hart- en vaatziekten of Het merendeel van de geïncludeerde trials uit Navarese (###) heeft echter wel het effect op LDL-C gemeten Ondanks dat dit indirect bewijs is voor het effect van PCSK#-antilichamen op hart- en vaatziekten, is deze reductie in het gemiddelde LDL-cholesterolconcentratie van bijna ##% liet zien vergeleken met placebo bovenop met placebo vergeleken en FH-patiënten includeerden, waren de resultaten vergelijkbaar met de trials met Hart- en vaatziekten & mortaliteit Vanwege een te lage power in de individuele trials en de meta-analyse (te laag LDL-C-verlaging De bewijskracht voor de uitkomstmaat LDL-C-verlaging is met één niveau verlaagd vanwege Om de eerste uitgangsvraag te kunnen beantwoorden is er een systematische literatuuranalyse verricht naar de Wat is het risico op hart- en vaatziekten in patiënten met familiaire hypercholesterolemie? Om de tweede uitgangsvraag te kunnen beantwoorden is er een systematische literatuuranalyse verricht naar de streefwaardes niet halen bij een behandeling met een statine met of zonder ezetimibe? voor hart- en vaatziekten van ten minste ##% als klinisch relevant benoemen.
| 635 | fms |
kreeg Navarese (###) heeft een meta-analyse uitgevoerd bij ## studies, waarbij het overgrote deel van de geïncludeerde studies een laag aantal events voor de uitkomstmaat hart- en vaatziekten of mortaliteit heeft beschreven Niet alle beschreven en geïncludeerde trials hadden voldoende power om hart- en vaatziekten of mortaliteit te detecteren Daarnaast waren het aantal events per groep in trials met meer dan ### patiënten niet groter dan ## Het is daarmee lastig een conclusie te kunnen trekken over het risico op hart- en vaatziekten of Het merendeel van de geïncludeerde trials uit Navarese (###) heeft echter wel het effect op LDL-C gemeten Ondanks dat dit indirect bewijs is voor het effect van PCSK#-antilichamen op hart- en vaatziekten, is deze reductie in het gemiddelde LDL-cholesterolconcentratie van bijna ##% liet zien vergeleken met placebo bovenop met placebo vergeleken en FH-patiënten includeerden, waren de resultaten vergelijkbaar met de trials met Hart- en vaatziekten & mortaliteit Vanwege een te lage power in de individuele trials en de meta-analyse (te laag LDL-C-verlaging De bewijskracht voor de uitkomstmaat LDL-C-verlaging is met één niveau verlaagd vanwege Om de eerste uitgangsvraag te kunnen beantwoorden is er een systematische literatuuranalyse verricht naar de Wat is het risico op hart- en vaatziekten in patiënten met familiaire hypercholesterolemie? Om de tweede uitgangsvraag te kunnen beantwoorden is er een systematische literatuuranalyse verricht naar de streefwaardes niet halen bij een behandeling met een statine met of zonder ezetimibe? voor hart- en vaatziekten van ten minste ##% als klinisch relevant benoemen resultaat van verschillende risicofactoren voor het bepalen van het risico Een enkele risicofactor, in dit geval gecombineerde dyslipidemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt mortaliteit van ten minste ##% als klinisch relevant benoemen Echter, deze tabel combineert het resultaat van verschillende risicofactoren voor het bepalen van het risico Een enkele risicofactor, in dit geval gecombineerde dyslipidemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als een klinisch observationele studies of systematische reviews van observationele studies De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria observationele studies van FH-patiënten waarbij het risico op hart- en vaatziekten of mortaliteit was berekend Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies systematische reviews en RCTâs De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende beoordeling van het risico op bias en RCTâs naar de effectiviteit van PCSK#-antilichamen bij FH-patiënten die onder standaardbehandeling hun streefwaardes niet halen Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies Catapano AL, <PERSOON> G, et al ### ESC/EAS Guidelines for the Management of <PERSOON>.
| 615 | fms |
voor het bepalen van het risico Een enkele risicofactor, in dit geval gecombineerde dyslipidemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt mortaliteit van ten minste ##% als klinisch relevant benoemen Echter, deze tabel combineert het resultaat van verschillende risicofactoren voor het bepalen van het risico Een enkele risicofactor, in dit geval gecombineerde dyslipidemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als een klinisch observationele studies of systematische reviews van observationele studies De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria observationele studies van FH-patiënten waarbij het risico op hart- en vaatziekten of mortaliteit was berekend Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies systematische reviews en RCTâs De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende beoordeling van het risico op bias en RCTâs naar de effectiviteit van PCSK#-antilichamen bij FH-patiënten die onder standaardbehandeling hun streefwaardes niet halen Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies Catapano AL, <PERSOON> G, et al ### ESC/EAS Guidelines for the Management of <PERSOON> (EAS) Developed with the special contribution of the European Assocciation for <PERSOON> RA, Bergeron J, et al Canadian Cardiovascular Society position statement on familial <PERSOON> JA, <PERSOON> AH Cardiovascular disease and mortality in statin-treated <PERSOON> M, Ose L, et al Mortality among patients with familial hypercholesterolemia a registry-based study in <PERSOON> PA, Tantry U, <PERSOON> DE, <PERSOON> of Proprotein Convertase Subtilisin/Kexin Type # Antibodies in <PERSOON-##> and <PERSOON-##>-analysis <PERSOON-##> AW, Agewall S, et al; Authors/Task Force Members ### European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice <PERSOON-##> Sixth Joint Task Force of the European Society of Cardiology and Other Societies on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice (constituted by representatives of ## societies and by invited experts) Developed with the special contribution of the European Association for <PERSOON-##> SN, et al Evaluation of cholesterol lowering treatment of patients with familial <PERSOON-##> AL, <PERSOON-##> G, et al; ESC Committee for Practice Guidelines (CPG) ###-### and ###-### Committees ESC/EAS Guidelines for the management of dyslipidaemias the Task Force for the management of dyslipidaemias of the European Society of Cardiology (ESC) and the European Atherosclerosis Society (EAS) Eur Heart J.
| 602 | fms |
contribution of the European Assocciation for <PERSOON> RA, Bergeron J, et al Canadian Cardiovascular Society position statement on familial <PERSOON> JA, <PERSOON> AH Cardiovascular disease and mortality in statin-treated <PERSOON> M, Ose L, et al Mortality among patients with familial hypercholesterolemia a registry-based study in <PERSOON> PA, Tantry U, <PERSOON> DE, <PERSOON> of Proprotein Convertase Subtilisin/Kexin Type # Antibodies in <PERSOON> and <PERSOON>-analysis <PERSOON-##> AW, Agewall S, et al; Authors/Task Force Members ### European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice <PERSOON-##> Sixth Joint Task Force of the European Society of Cardiology and Other Societies on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice (constituted by representatives of ## societies and by invited experts) Developed with the special contribution of the European Association for <PERSOON-##> SN, et al Evaluation of cholesterol lowering treatment of patients with familial <PERSOON-##> AL, <PERSOON-##> G, et al; ESC Committee for Practice Guidelines (CPG) ###-### and ###-### Committees ESC/EAS Guidelines for the management of dyslipidaemias the Task Force for the management of dyslipidaemias of the European Society of Cardiology (ESC) and the European Atherosclerosis Society (EAS) <PERSOON-##> SD, Murphy SA, Kuder JF, <PERSOON-##> SM, Sever PS, Pedersen TR; FOURIER Steering Committee and Investigators Evolocumab and Clinical Outcomes in Patients with <PERSOON-##> J Med ### <PERSOON-##> #;###(##) ###-### doi <DATUM> <PERSOON-##> JJ, Sijbrands EJ Efficacy of statins in familial hypercholesterolaemia a long term cohort study BMJ ### Nov Walma EP, Visseren FL, Jukema JW, et al [<PERSOON-##> practice guideline 'Diagnosis and treatment of familial <PERSOON-##> J On quantifying plaque size and intima-media thickness in carotid and femoral arteries Comments on results from a prospective ultrasound study in patients with familial hypercholesterolemia Behandeling van patiënten met hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen # Welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen kunnen worden gebruikt voor het bepalen van het risico op hart- en vaatziekten en/of pancreatitis in patiënten met ernstige hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen # Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het # Wat is de optimale behandeling van patiënten met ernstige hypertriglyceridemie op basis van Monitor bij de behandeling en follow-up van patiënten met familiaire hyperchylomicronemie syndroom Behandel patiënten met familiaire hyperchylomicronemie syndroom bij voorkeur in een expertisecentrum voor Overweeg familieonderzoek met name bij broers en zussen (evt door te verwijzen naar <INSTELLING>) naar.
| 594 | fms |
<PERSOON> SD, Murphy SA, Kuder JF, <PERSOON> SM, Sever PS, Pedersen TR; FOURIER Steering Committee and Investigators Evolocumab and Clinical Outcomes in Patients with <PERSOON> J Med ### <PERSOON> #;###(##) ###-### doi <DATUM> <PERSOON> JJ, Sijbrands EJ Efficacy of statins in familial hypercholesterolaemia a long term cohort study BMJ ### Nov Walma EP, Visseren FL, Jukema JW, et al [<PERSOON> practice guideline 'Diagnosis and treatment of familial <PERSOON> J On quantifying plaque size and intima-media thickness in carotid and femoral arteries Comments on results from a prospective ultrasound study in patients with familial hypercholesterolemia Behandeling van patiënten met hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen # Welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen kunnen worden gebruikt voor het bepalen van het risico op hart- en vaatziekten en/of pancreatitis in patiënten met ernstige hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen # Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het # Wat is de optimale behandeling van patiënten met ernstige hypertriglyceridemie op basis van Monitor bij de behandeling en follow-up van patiënten met familiaire hyperchylomicronemie syndroom Behandel patiënten met familiaire hyperchylomicronemie syndroom bij voorkeur in een expertisecentrum voor Overweeg familieonderzoek met name bij broers en zussen (evt door te verwijzen naar <INSTELLING>) naar Verlaag plasmatriglyceriden bij zeer hoge plasmaconcentraties of bij pancreatitis middels vetarm dieet (MCTdieet) Behandel patiënten met familiaire hyperchylomicronemie syndroom ter preventie van pancreatitis op proef met FHC is een zeldzame aandoening (<DATUM> # ### ###), die zich vaak al presenteert op kinderleeftijd met buikpijn en pancreatitis Wanneer triglyceridenconcentraties in het bloed hoger dan ## mmol/l zijn, zoals bij FHC meestal het geval is, is er een verhoogde kans op pancreatitis Patiënten met FHC hebben in principe geen verhoogd Meestal is de combinatie (recidiverende) pancreatitis en persisterend sterk verhoogde triglyceriden ()## mmol/l) Een volledig lipidenprofiel bestaand uit totaalcholesterol, LDL-C, HDL-C, triglyceriden en apoB dient te worden verricht Vervolgens kan het apoB diagnostisch algoritme toegepast worden (zie submodules Diagnostiek) opdat een indicatie kan worden verkregen over de aanwezigheid van chylomicronen LPL-activiteit kan worden gemeten in het plasma na toediening van heparine, waardoor LPL loskomt van het endotheel Tevens kan in gespecialiseerde laboratoria de apoCII/CIII-ratio gemeten worden In de praktijk biedt dit geen meerwaarde DNA naar FHC kan worden verricht naar mutaties in LPL, APOA#, GPIHBP# en APOC# gen De begeleiding van patiënten met FHC dient te geschieden door een ervaren behandelteam Er zijn momenteel geen effectieve medicamenteuze behandelingsopties beschikbaar voor de behandeling van FHC Daarom is ervoor gekozen om dezelfde aanbevelingen over behandeling te volgen als uiteengezet door de ESC/EAS Guidelines for the Management of Dyslipidaemias (Catapano, ###) Wel is er veel belovende.
| 586 | fms |
Verlaag plasmatriglyceriden bij zeer hoge plasmaconcentraties of bij pancreatitis middels vetarm dieet (MCTdieet) Behandel patiënten met familiaire hyperchylomicronemie syndroom ter preventie van pancreatitis op proef met FHC is een zeldzame aandoening (<DATUM> # ### ###), die zich vaak al presenteert op kinderleeftijd met buikpijn en pancreatitis Wanneer triglyceridenconcentraties in het bloed hoger dan ## mmol/l zijn, zoals bij FHC meestal het geval is, is er een verhoogde kans op pancreatitis Patiënten met FHC hebben in principe geen verhoogd Meestal is de combinatie (recidiverende) pancreatitis en persisterend sterk verhoogde triglyceriden ()## mmol/l) Een volledig lipidenprofiel bestaand uit totaalcholesterol, LDL-C, HDL-C, triglyceriden en apoB dient te worden verricht Vervolgens kan het apoB diagnostisch algoritme toegepast worden (zie submodules Diagnostiek) opdat een indicatie kan worden verkregen over de aanwezigheid van chylomicronen LPL-activiteit kan worden gemeten in het plasma na toediening van heparine, waardoor LPL loskomt van het endotheel Tevens kan in gespecialiseerde laboratoria de apoCII/CIII-ratio gemeten worden In de praktijk biedt dit geen meerwaarde DNA naar FHC kan worden verricht naar mutaties in LPL, APOA#, GPIHBP# en APOC# gen De begeleiding van patiënten met FHC dient te geschieden door een ervaren behandelteam Er zijn momenteel geen effectieve medicamenteuze behandelingsopties beschikbaar voor de behandeling van FHC Daarom is ervoor gekozen om dezelfde aanbevelingen over behandeling te volgen als uiteengezet door de ESC/EAS Guidelines for the Management of Dyslipidaemias (Catapano, ###) Wel is er veel belovende Op dit moment is de enige optie om de triglyceriden te verlagen een sterk vetbeperkt dieet, waarbij de vetinname beperkt wordt tot ##-##% van de totale dagelijkse calorie-inname Geadviseerd wordt dat patiënten Medium Chain Triglyceride (MCT) olie te gebruiken Ook mag de patiënt bij dit dieet geen alcohol drinken Dit strenge dieet heeft geen invloed op de groei en ontwikkeling in de kindertijd en puberteit Tussen ### en ### was de eerste door EMA goedgekeurde menselijke gentherapie (alipogene tiparvovec) beschikbaar Hierbij werd door middel van multipele intramusculaire injecties van een AAV-#-viraal construct van het LPL-gen in het been toegediend Helaas was het effect op triglyceriden niet heel groot (mediaan triglyceriden van ##,# mmol/l naar ##,# mmol/l na <LEEFTIJD> jaar) Het aantal pancreatitis episodes daalt enigszins na behandeling #,## dagen per jaar naar #,## dagen per jaar De gemelde bijwerkingen waren mild; vooral voorbijgaande injectieplaats reacties (Gaudet, ###) Vanwege zeer beperkt gebruik van het middel (# patiënt) zal de registratie Vanwege de zeldzaamheid van het ziektebeeld en de specifieke behandeling is het gewenst dat patiënten worden gecentreerd en behandeld in een behandelcentrum gespecialiseerd in zeldzame erfelijke dyslipidemie De NFU heeft expertisecentra voor zeldzame aandoeningen erkend Voor zeldzame erfelijke dyslipidemie zijn op dit moment in <LOCATIE> twee centra erkend, namelijk <INSTELLING> en Erasmus MC In de toekomst wordt deze lijst De meeste patiënten worden gediagnostiseerd op zeer jonge leeftijd en worden behandeld door een kinderarts metabole kinderziekten waarna in overleg met ouders en patiënt transitie plaats vindt naar de internist op ## tot.
| 628 | fms |
sterk vetbeperkt dieet, waarbij de vetinname beperkt wordt tot ##-##% van de totale dagelijkse calorie-inname Geadviseerd wordt dat patiënten Medium Chain Triglyceride (MCT) olie te gebruiken Ook mag de patiënt bij dit dieet geen alcohol drinken Dit strenge dieet heeft geen invloed op de groei en ontwikkeling in de kindertijd en puberteit Tussen ### en ### was de eerste door EMA goedgekeurde menselijke gentherapie (alipogene tiparvovec) beschikbaar Hierbij werd door middel van multipele intramusculaire injecties van een AAV-#-viraal construct van het LPL-gen in het been toegediend Helaas was het effect op triglyceriden niet heel groot (mediaan triglyceriden van ##,# mmol/l naar ##,# mmol/l na <LEEFTIJD> jaar) Het aantal pancreatitis episodes daalt enigszins na behandeling #,## dagen per jaar naar #,## dagen per jaar De gemelde bijwerkingen waren mild; vooral voorbijgaande injectieplaats reacties (Gaudet, ###) Vanwege zeer beperkt gebruik van het middel (# patiënt) zal de registratie Vanwege de zeldzaamheid van het ziektebeeld en de specifieke behandeling is het gewenst dat patiënten worden gecentreerd en behandeld in een behandelcentrum gespecialiseerd in zeldzame erfelijke dyslipidemie De NFU heeft expertisecentra voor zeldzame aandoeningen erkend Voor zeldzame erfelijke dyslipidemie zijn op dit moment in <LOCATIE> twee centra erkend, namelijk <INSTELLING> en Erasmus MC In de toekomst wordt deze lijst De meeste patiënten worden gediagnostiseerd op zeer jonge leeftijd en worden behandeld door een kinderarts metabole kinderziekten waarna in overleg met ouders en patiënt transitie plaats vindt naar de internist op ## tot daarna voeding via jejunum- of maagsonde met MCT-sondevoeding (volgens de richtlijn acute pancreatitis Aferese is zeer effectief in het verlagen van de triglyceriden concentratie (## tot ##%) Of aferese daadwerkelijk de duur van de pancreatitis en/of complicaties en mortaliteit van pancreatitis vermindert is onduidelijk In een recente meta-analyse (Click, ###) werd opgemerkt dat het niet mogelijk is om conclusies te trekken gezien ernstige pancreatitis en sterk verhoogde triglyceriden is te overwegen om binnen ## uur tot maximaal ## uur na begin van symptomen aferese toe te passen Daarna moet opnieuw een afweging worden gemaakt wanneer en Bij patiënten met ernstige hypertriglyceridemie (TG )## mmol/l) is het belangrijk vast te stellen welke triglyceriderijke lipoproteïnepartikels verhoogd zijn chylomicronen of chylomicronen en/of VLDL en/of VLDL remnants In deze submodule worden patiënten met hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen (familiaire hyperchylomicronemie) en patiënten met hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen en VLDL op basis van beschreven in de submodule âGecombineerde dyslipidemie met VLDL & FBDLâ en patiënten met VLDL (familiaire Familiaire hyperchylomicronemie syndroom (FHC) is een zeer zeldzame aandoening gekarakteriseerd door een sterk verhoogd triglycerideconcentratie FHC wordt veroorzaakt door mutaties in een gen van enzymen of Glycosylphophatidylinositol anchored high density lipoprotein binding protein # (GPI-HBP#) -gen, Lipase autosomaal-recessieve mutaties waarvan de prevalenties zeer laag zijn (<DATUM> ### ###) Een homozygote mutatie of compound heterozygote mutaties kunnen leiden tot sterk verhoogde plasmatriglyceriden Heterozygote LPLmutaties (in combinatie met andere factoren) kunnen leiden tot verhoogde triglyceriden Patiënten met FHCS.
| 635 | fms |
maagsonde met MCT-sondevoeding (volgens de richtlijn acute pancreatitis Aferese is zeer effectief in het verlagen van de triglyceriden concentratie (## tot ##%) Of aferese daadwerkelijk de duur van de pancreatitis en/of complicaties en mortaliteit van pancreatitis vermindert is onduidelijk In een recente meta-analyse (Click, ###) werd opgemerkt dat het niet mogelijk is om conclusies te trekken gezien ernstige pancreatitis en sterk verhoogde triglyceriden is te overwegen om binnen ## uur tot maximaal ## uur na begin van symptomen aferese toe te passen Daarna moet opnieuw een afweging worden gemaakt wanneer en Bij patiënten met ernstige hypertriglyceridemie (TG )## mmol/l) is het belangrijk vast te stellen welke triglyceriderijke lipoproteïnepartikels verhoogd zijn chylomicronen of chylomicronen en/of VLDL en/of VLDL remnants In deze submodule worden patiënten met hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen (familiaire hyperchylomicronemie) en patiënten met hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen en VLDL op basis van beschreven in de submodule âGecombineerde dyslipidemie met VLDL & FBDLâ en patiënten met VLDL (familiaire Familiaire hyperchylomicronemie syndroom (FHC) is een zeer zeldzame aandoening gekarakteriseerd door een sterk verhoogd triglycerideconcentratie FHC wordt veroorzaakt door mutaties in een gen van enzymen of Glycosylphophatidylinositol anchored high density lipoprotein binding protein # (GPI-HBP#) -gen, Lipase autosomaal-recessieve mutaties waarvan de prevalenties zeer laag zijn (<DATUM> ### ###) Een homozygote mutatie of compound heterozygote mutaties kunnen leiden tot sterk verhoogde plasmatriglyceriden Heterozygote LPLmutaties (in combinatie met andere factoren) kunnen leiden tot verhoogde triglyceriden Patiënten met FHCS Wat is het risico op hart- en vaatziekten in patiënten met ernstige hypertriglyceridemie op basis van Patiënten patiënten ernstige hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen (familiaire hyperchylomicronemie) De werkgroep achtte hart- en vaatziekten en mortaliteit voor de besluitvorming kritieke uitkomstmaten ernstige hypertriglyceridemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt verschillende risicofactoren voor het bepalen van het risico Een enkele risicofactor, in dit geval ernstige hypertriglyceridemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als een weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ## treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria observationele studies van patiënten met familiaire hyperchylomicronemie of (partiële) LPL-deficiëntie waarbij het risico op hart- en vaatziekten of mortaliteit was berekend Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie # studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens # studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad ### ESC/EAS Guidelines for the Management of <PERSOON> for the Management of Dyslipidaemias of the European Society of Cardiology (ESC) and European Atherosclerosis Society (EAS) Developed with the special contribution of the European Assocciation for Cardiovascular Prevention & Rehabilitation (EACPR) <PERSOON> role of apheresis in hypertriglyceridemiainduced acute pancreatitis A systematic review Pancreatology ### Jul-Aug;##(#) ###-## doi <PERSOON> K, et al Targeting APOC# in the familial chylomicronemia syndrome <PERSOON> J Med.
| 624 | fms |
ernstige hypertriglyceridemie op basis van Patiënten patiënten ernstige hypertriglyceridemie op basis van chylomicronen (familiaire hyperchylomicronemie) De werkgroep achtte hart- en vaatziekten en mortaliteit voor de besluitvorming kritieke uitkomstmaten ernstige hypertriglyceridemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt verschillende risicofactoren voor het bepalen van het risico Een enkele risicofactor, in dit geval ernstige hypertriglyceridemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als een weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ## treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria observationele studies van patiënten met familiaire hyperchylomicronemie of (partiële) LPL-deficiëntie waarbij het risico op hart- en vaatziekten of mortaliteit was berekend Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie # studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens # studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad ### ESC/EAS Guidelines for the Management of <PERSOON> for the Management of Dyslipidaemias of the European Society of Cardiology (ESC) and European Atherosclerosis Society (EAS) Developed with the special contribution of the European Assocciation for Cardiovascular Prevention & Rehabilitation (EACPR) <PERSOON> role of apheresis in hypertriglyceridemiainduced acute pancreatitis A systematic review Pancreatology ### Jul-Aug;##(#) ###-## doi <PERSOON> K, et al Targeting APOC# in the familial chylomicronemia syndrome <PERSOON> J Med Efficacy and long-term safety of alipogene tiparvovec (AAV#-LPLS###X) gene therapy for # Welke marker, dat wil zeggen, welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen kunnen worden gebruikt voor het # Wat is de optimale behandeling van patiënten met milde hypertriglyceridemie op basis van VLDL-partikels Overweeg statinebehandeling ter preventie van hart- en vaatziekten bij patiënten met persisterend verhoogd Begeleiding diëtiste is een essentieel onderdeel van de behandeling en diëtisten maken vast onderdeel uit van Individuen met verhoogd VLDL en normaal apoB hebben in principe geen verhoogd risico op hart- en vaatziekten omdat atherogene apoB-bevattende lipoproteïnen niet verhoogd zijn Echter, vaak zijn er ook andere cardiovasculaire risicofactoren aanwezig, zoals overgewicht en glucose intolerantie, waardoor het feitelijke cardiovasculaire risico verhoogd is Derhalve is het allereerst belangrijk om secundaire oorzaken voor Dyslipidaemias uit ### (Catapano, ###) wordt bij mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten geadviseerd om statines te starten bij triglyceriden )#,# mmol/l (nuchter) Statines verlagen risico op hart- en Bij persisterende triglyceriden ()#,# mmol/l) zonder secundaire oorzaken kan de diagnose FHTG worden In tegenstelling tot familiaire chylomicronensyndroom (FHC) waarbij chylomicronen verhoogd zijn, is bij milde gekarakteriseerd door een verhoogd VLDL (zie submodules Diagnostiek) Er is tot nu toe geen genetische De triglyceridenconcentratie is verhoogd maar niet sterk verhoogd zoals bij FHC met triglyceriden boven ## mmol/l In het algemeen kunnen triglyceridenconcentraties grote fluctuaties vertonen Dit betekent dat bij FHTGtriglyceriden soms lager zijn maar zelden geheel normaliseren ((#,#mmol/l).
| 614 | fms |
Efficacy and long-term safety of alipogene tiparvovec (AAV#-LPLS###X) gene therapy for # Welke marker, dat wil zeggen, welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen kunnen worden gebruikt voor het # Wat is de optimale behandeling van patiënten met milde hypertriglyceridemie op basis van VLDL-partikels Overweeg statinebehandeling ter preventie van hart- en vaatziekten bij patiënten met persisterend verhoogd Begeleiding diëtiste is een essentieel onderdeel van de behandeling en diëtisten maken vast onderdeel uit van Individuen met verhoogd VLDL en normaal apoB hebben in principe geen verhoogd risico op hart- en vaatziekten omdat atherogene apoB-bevattende lipoproteïnen niet verhoogd zijn Echter, vaak zijn er ook andere cardiovasculaire risicofactoren aanwezig, zoals overgewicht en glucose intolerantie, waardoor het feitelijke cardiovasculaire risico verhoogd is Derhalve is het allereerst belangrijk om secundaire oorzaken voor Dyslipidaemias uit ### (Catapano, ###) wordt bij mensen met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten geadviseerd om statines te starten bij triglyceriden )#,# mmol/l (nuchter) Statines verlagen risico op hart- en Bij persisterende triglyceriden ()#,# mmol/l) zonder secundaire oorzaken kan de diagnose FHTG worden In tegenstelling tot familiaire chylomicronensyndroom (FHC) waarbij chylomicronen verhoogd zijn, is bij milde gekarakteriseerd door een verhoogd VLDL (zie submodules Diagnostiek) Er is tot nu toe geen genetische De triglyceridenconcentratie is verhoogd maar niet sterk verhoogd zoals bij FHC met triglyceriden boven ## mmol/l In het algemeen kunnen triglyceridenconcentraties grote fluctuaties vertonen Dit betekent dat bij FHTGtriglyceriden soms lager zijn maar zelden geheel normaliseren ((#,#mmol/l) Wat is het <LEEFTIJD>-jaarsrisico of lifetime risico op hart- en vaatziekten of mortaliteit bij patiënten met milde hypertriglyceridemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als verschillende risicofactoren voor het bepalen van het risico Een enkele risicofactor, in dit geval milde In de databases Medline (OVID) en Embase is met relevante zoektermen gezocht naar systematische reviews of literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria observationele studies van patiënten met hypertriglyceridemie waarbij het tienjaarsrisico of âlifetimeâ risico op hart- en vaatziekten of mortaliteit is berekend Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies <PERSOON> JE, Rifai N, et al Fasting compared with nonfasting triglycerides and risk of cardiovascular events in Catapano AL, <PERSOON> G, et al; Authors/Task Force Members ; Additional Contributor ### ESC/EAS Johansen CT, Hegele RA Genetic bases of hypertriglyceridemic phenotypes <PERSOON> P, et al Nonfasting triglycerides and risk of myocardial infarction, ischemic heart Behandeling van patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en # Wat is de optimale behandeling van patiënten met gecombineerde dyslipidemie gelet op hun risico op Behandel allereerst de onderliggende oorzaak van secundaire gecombineerde dyslipidemie (zie submodules Behandel gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en (small, dense) LDL met een statine indien sprake is Streef bij behandeling van patiënten met gecombineerde dyslipidemie naar concentraties van.
| 620 | fms |
bij patiënten met milde hypertriglyceridemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als verschillende risicofactoren voor het bepalen van het risico Een enkele risicofactor, in dit geval milde In de databases Medline (OVID) en Embase is met relevante zoektermen gezocht naar systematische reviews of literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria observationele studies van patiënten met hypertriglyceridemie waarbij het tienjaarsrisico of âlifetimeâ risico op hart- en vaatziekten of mortaliteit is berekend Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies <PERSOON> JE, Rifai N, et al Fasting compared with nonfasting triglycerides and risk of cardiovascular events in Catapano AL, <PERSOON> G, et al; Authors/Task Force Members ; Additional Contributor ### ESC/EAS Johansen CT, Hegele RA Genetic bases of hypertriglyceridemic phenotypes <PERSOON> P, et al Nonfasting triglycerides and risk of myocardial infarction, ischemic heart Behandeling van patiënten met gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en # Wat is de optimale behandeling van patiënten met gecombineerde dyslipidemie gelet op hun risico op Behandel allereerst de onderliggende oorzaak van secundaire gecombineerde dyslipidemie (zie submodules Behandel gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en (small, dense) LDL met een statine indien sprake is Streef bij behandeling van patiënten met gecombineerde dyslipidemie naar concentraties van Bij stellen van de diagnose gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en (small, dense) LDL is vanwege de grote fenotypische overlap met diabetes en metabool syndroom het uitsluiten en behandelen van secundaire Indien sprake is van een primaire gecombineerde dyslipidemie stelt de werkgroep dat er bij aanwezigheid van additionele risicofactoren en/of een sterk positieve familieanamnese voor hart- en vaatziekten bij de patiënt sprake is van een verhoogd risico op cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit en is behandeling met een statine geïndiceerd (### ESC/EAS Guidelines for the Management of Dyslipidaemias) De werkgroep stelt dat er onvoldoende argumenten zijn om voor verlaging van het cardiovasculaire risico naast een statine een fibraat Er zijn # types gecombineerde dyslipidemie te onderscheiden, hieronder in volgorde van oplopend Indien sprake is van een secundaire gecombineerde dyslipidemie is vanwege de grote variatie van het cardiovasculaire risico strikte behandeling van onderliggende oorzaken belangrijk Hierbij wordt vooral gekeken naar reversibiliteit van de onderliggende oorzaak; leefregels en gezonde voeding als oplossing voor overgewicht Bij het persisteren van de dyslipidemie onder (al of niet succesvolle) behandeling van de oorzakelijke factor is onderzoek naar bijkomende risicofactoren van belang Bij aanwezigheid van een bijdragende risicofactor is behandeling met een statine geïndiceerd en moet zo nodig worden opgehoogd (voor streefdoelen zie later) De werkgroep onderschrijft de definities van hoog risico en zeer hoog risico zoals beschreven in de ### ESC/EAS Guidelines for the Management of Dyslipidaemias en hieronder weergegeven Zeer Hoog Risico Personen met vastgestelde Cardiovasculaire Morbiditeit, DM met complicaties (proteïnurie).
| 574 | fms |
van de diagnose gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en (small, dense) LDL is vanwege de grote fenotypische overlap met diabetes en metabool syndroom het uitsluiten en behandelen van secundaire Indien sprake is van een primaire gecombineerde dyslipidemie stelt de werkgroep dat er bij aanwezigheid van additionele risicofactoren en/of een sterk positieve familieanamnese voor hart- en vaatziekten bij de patiënt sprake is van een verhoogd risico op cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit en is behandeling met een statine geïndiceerd (### ESC/EAS Guidelines for the Management of Dyslipidaemias) De werkgroep stelt dat er onvoldoende argumenten zijn om voor verlaging van het cardiovasculaire risico naast een statine een fibraat Er zijn # types gecombineerde dyslipidemie te onderscheiden, hieronder in volgorde van oplopend Indien sprake is van een secundaire gecombineerde dyslipidemie is vanwege de grote variatie van het cardiovasculaire risico strikte behandeling van onderliggende oorzaken belangrijk Hierbij wordt vooral gekeken naar reversibiliteit van de onderliggende oorzaak; leefregels en gezonde voeding als oplossing voor overgewicht Bij het persisteren van de dyslipidemie onder (al of niet succesvolle) behandeling van de oorzakelijke factor is onderzoek naar bijkomende risicofactoren van belang Bij aanwezigheid van een bijdragende risicofactor is behandeling met een statine geïndiceerd en moet zo nodig worden opgehoogd (voor streefdoelen zie later) De werkgroep onderschrijft de definities van hoog risico en zeer hoog risico zoals beschreven in de ### ESC/EAS Guidelines for the Management of Dyslipidaemias en hieronder weergegeven Zeer Hoog Risico Personen met vastgestelde Cardiovasculaire Morbiditeit, DM met complicaties (proteïnurie) Hoog Risico Personen met ernstig verhoogde unieke risicofactoren zoals cholesterol )# mmol/l (zoals bij FH) of een verhoogde bloeddruk )###/### mmHg; meeste mensen met DM (mogelijk zijn jonge patiënten met type I Bij gecombineerde dyslipidemie is er sprake van verhoogde VLDL en LDL-partikels Wanneer geen apoB is gemeten, wordt in de literatuur gesproken over gecombineerde dyslipidemie bij hoge triglyceriden + verhoogd LDL-C Zoals beschreven in de submodules Diagnostiek gaat een gecombineerde dyslipidemie vaak gepaard met laag HDL-C en kleine, dense LDL-partikels (reflecterend in hoog apoB met vaak normaal/laag LDL-C) De vertaling van de diagnose naar een klinisch relevante behandeling bij vastgestelde gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en (small, dense) LDL komt in deze module aan de orde Hierbij is de concentratie van LDL-cholesterol (LDL-c) als risicomarker minder adequaat vanwege het vaak niet beschikbaar zijn van deze concentratie bij gecombineerde dyslipidemieën Historisch kan het LDL-C niet berekend worden als TG)#,# mmol/l is, maar recent lijkt dit mogelijk tot TG-concentraties van # mmol/l We zullen conform een advies in een recente Europese richtlijn als marker non-HDL-C en apoB toevoegen (### EAS/ECC) Doel van het gebruik van de diagnostische tool zoals beschreven in de richtlijn is dat door middel van de juiste diagnostiek alleen behandeling wordt geïnitieerd bij de patiënt met aangetoond verhoogd cardiovasculair risico (ook indien Vanwege het ontbreken van gegevens was het niet mogelijk een conclusie te formuleren over Andersson (###) onderzocht het risico op hart- en vaatziekten over een lange tijdsperiode onder mannen en.
| 596 | fms |
verhoogde unieke risicofactoren zoals cholesterol )# mmol/l (zoals bij FH) of een verhoogde bloeddruk )###/### mmHg; meeste mensen met DM (mogelijk zijn jonge patiënten met type I Bij gecombineerde dyslipidemie is er sprake van verhoogde VLDL en LDL-partikels Wanneer geen apoB is gemeten, wordt in de literatuur gesproken over gecombineerde dyslipidemie bij hoge triglyceriden + verhoogd LDL-C Zoals beschreven in de submodules Diagnostiek gaat een gecombineerde dyslipidemie vaak gepaard met laag HDL-C en kleine, dense LDL-partikels (reflecterend in hoog apoB met vaak normaal/laag LDL-C) De vertaling van de diagnose naar een klinisch relevante behandeling bij vastgestelde gecombineerde dyslipidemie op basis van VLDL en (small, dense) LDL komt in deze module aan de orde Hierbij is de concentratie van LDL-cholesterol (LDL-c) als risicomarker minder adequaat vanwege het vaak niet beschikbaar zijn van deze concentratie bij gecombineerde dyslipidemieën Historisch kan het LDL-C niet berekend worden als TG)#,# mmol/l is, maar recent lijkt dit mogelijk tot TG-concentraties van # mmol/l We zullen conform een advies in een recente Europese richtlijn als marker non-HDL-C en apoB toevoegen (### EAS/ECC) Doel van het gebruik van de diagnostische tool zoals beschreven in de richtlijn is dat door middel van de juiste diagnostiek alleen behandeling wordt geïnitieerd bij de patiënt met aangetoond verhoogd cardiovasculair risico (ook indien Vanwege het ontbreken van gegevens was het niet mogelijk een conclusie te formuleren over Andersson (###) onderzocht het risico op hart- en vaatziekten over een lange tijdsperiode onder mannen en gebruikelijk gemeten lipiden Mannen en vrouwen uit de Framingham Heart Study Offspring Cohort die geen hart- en vaatziekten hadden op baseline en elke vier tot vijf jaar werden gescreend voor hart- en vaatziekten en gerelateerde risicofactoren kwamen in aanmerking voor inclusie Gemiddeld waren deelnemers <LEEFTIJD> jaar oud (SD gegevens over covariaten beschikbaar In totaal werden ### deelnemers geïncludeerd Voor het meten van LDL-C, HDL-C en triglyceriden werden bloedsamples afgenomen Hoog LDL-C werd als hoger dan #,## mmol/l (### mg/dl) gedefinieerd, hoog triglyceriden als meer dan #,## mmol/l (### mg/dl) en laag HDL-C als lager dan Nederlandse praktijk Drie ervaren onderzoekers maakten gebruik van ziekenhuisdossiers en informatie van nietbetrokken artsen voor het vaststellen van een hart- en vaatziekte Op basis van de resultaten van de gemeten lipiden werden de deelnemers in acht groepen onderverdeeld Voor het beantwoorden van de uitgangsvraag zijn de volgende groepen overwogen en beschreven hoog triglyceriden + laag HDL-C + normaal LDL-C, hoog triglyceriden + laag HDL-C + hoog LDL-C en hoog De auteurs hebben de incidentie van hart- en vaatziekten over tien jaar berekend en gecorrigeerd voor beschreven veranderingen in lipidenconcentraties waren gemiddeld tussen ## en <LEEFTIJD> jaar oud (##% was vrouw) Tabel # Overzicht van het aantal hart- en vaatziekten met tienjaarsrisico per groep van lipiden *Af wijkende lipidenconcentraties werden gedef inieerd volgens Third Report of the National Cholesterol Program hoog LDL-C indien )#,## mmol/l; hoog triglyceriden indien )#,# mmol/l en De bewijskracht voor de uitkomstmaat hart- en vaatziekten is met drie niveaus verlaagd gezien.
| 645 | fms |
Framingham Heart Study Offspring Cohort die geen hart- en vaatziekten hadden op baseline en elke vier tot vijf jaar werden gescreend voor hart- en vaatziekten en gerelateerde risicofactoren kwamen in aanmerking voor inclusie Gemiddeld waren deelnemers <LEEFTIJD> jaar oud (SD gegevens over covariaten beschikbaar In totaal werden ### deelnemers geïncludeerd Voor het meten van LDL-C, HDL-C en triglyceriden werden bloedsamples afgenomen Hoog LDL-C werd als hoger dan #,## mmol/l (### mg/dl) gedefinieerd, hoog triglyceriden als meer dan #,## mmol/l (### mg/dl) en laag HDL-C als lager dan Nederlandse praktijk Drie ervaren onderzoekers maakten gebruik van ziekenhuisdossiers en informatie van nietbetrokken artsen voor het vaststellen van een hart- en vaatziekte Op basis van de resultaten van de gemeten lipiden werden de deelnemers in acht groepen onderverdeeld Voor het beantwoorden van de uitgangsvraag zijn de volgende groepen overwogen en beschreven hoog triglyceriden + laag HDL-C + normaal LDL-C, hoog triglyceriden + laag HDL-C + hoog LDL-C en hoog De auteurs hebben de incidentie van hart- en vaatziekten over tien jaar berekend en gecorrigeerd voor beschreven veranderingen in lipidenconcentraties waren gemiddeld tussen ## en <LEEFTIJD> jaar oud (##% was vrouw) Tabel # Overzicht van het aantal hart- en vaatziekten met tienjaarsrisico per groep van lipiden *Af wijkende lipidenconcentraties werden gedef inieerd volgens Third Report of the National Cholesterol Program hoog LDL-C indien )#,## mmol/l; hoog triglyceriden indien )#,# mmol/l en De bewijskracht voor de uitkomstmaat hart- en vaatziekten is met drie niveaus verlaagd gezien dyslipidemie is het niet duidelijk of de geïncludeerde populatie ook voldoet aan de beoogde populatie) en het Vanwege het ontbreken van gegevens over mortaliteit is het niet mogelijk om een conclusie te formuleren en het Wat is het risico op hart- en vaatziekten in patiënten met gecombineerde dyslipidemie? literatuurzoekactie leverde ## treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria observationele studies van patiënten met gecombineerde dyslipidemie waarbij het tienjaarsrisico of lifetime risico voor hart- en vaatziekten of mortaliteit was berekend Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie negen studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens acht studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en één studie definitief <PERSOON> RS, et al Long-term risk of cardiovascular events across a spectrum of adverse major plasma Gecombineerde dyslipidemie op basis van chylomicronen en VLDL-remnants familiaire dysbètalipoproteïnemie # Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehanteerd worden bij de # Wat is de optimale lipidenverlagende behandeling van patiënten met familiaire dysbètalipoproteïnemie Geef leefstijladviezen conform de richtlijn Gezond voeding uit ### en streef naar een gezond gewicht en adviseer lichamelijke activiteit volgens de Nederlandse Norm Gezond Bewegen Streef naar een non-HDL-cholesterol (#,# mmol/l voor patiënten zonder vaatlijden (hoog risico) en non-HDLcholesterol (#,# mmol/l voor patiënten met vaatlijden of diabetes (zeer hoog risico) Behandel, indien het niet behalen van het streefdoel, met een statine en eventueel gecombineerd met een.
| 627 | fms |
of de geïncludeerde populatie ook voldoet aan de beoogde populatie) en het Vanwege het ontbreken van gegevens over mortaliteit is het niet mogelijk om een conclusie te formuleren en het Wat is het risico op hart- en vaatziekten in patiënten met gecombineerde dyslipidemie? literatuurzoekactie leverde ## treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria observationele studies van patiënten met gecombineerde dyslipidemie waarbij het tienjaarsrisico of lifetime risico voor hart- en vaatziekten of mortaliteit was berekend Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie negen studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens acht studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en één studie definitief <PERSOON> RS, et al Long-term risk of cardiovascular events across a spectrum of adverse major plasma Gecombineerde dyslipidemie op basis van chylomicronen en VLDL-remnants familiaire dysbètalipoproteïnemie # Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehanteerd worden bij de # Wat is de optimale lipidenverlagende behandeling van patiënten met familiaire dysbètalipoproteïnemie Geef leefstijladviezen conform de richtlijn Gezond voeding uit ### en streef naar een gezond gewicht en adviseer lichamelijke activiteit volgens de Nederlandse Norm Gezond Bewegen Streef naar een non-HDL-cholesterol (#,# mmol/l voor patiënten zonder vaatlijden (hoog risico) en non-HDLcholesterol (#,# mmol/l voor patiënten met vaatlijden of diabetes (zeer hoog risico) Behandel, indien het niet behalen van het streefdoel, met een statine en eventueel gecombineerd met een FDBL reageert over het algemeen goed op behandeling en tijdige, adequate behandeling is dan ook belangrijk en zinvol ter preventie van hart- en vaatziekte De behandeling van FDBL bestaat uit leefstijlaanpassingen in de vorm van een vet- of koolhydraat beperkt dieet in combinatie met (streven naar) een normaalgewicht (Retterstol, ###) Medicamenteuze therapie bestaat uit statine eventueel aangevuld met fibraat, waarbij bezafibraat de voorkeur heeft vanwege een lage kans op bijwerkingen in combinatie met statine (Guyton, ###) Alertheid is geboden op een hogere kans op spierklachten en rabdomyolyse bij gecombineerd gebruik van statine en fibraat Het behandeldoel bij FDBL is non-HDL-C, waarbij het non-HDL-C-doel (#,# mmol/l is bij patiënten zonder vaatlijden (hoog risico) en (#,# mmol/l bij patiënten met vaatlijden of diabetes mellitus (zeer hoog risico) (Reiner, ###) Het wordt afgeraden LDL-C als behandeldoel te gebruiken omdat de Friedewald formule het LDL-C overschat in FDBL (Friedewald, ###) Tot slot wordt goede voorlichting over de erfelijkheid van FDBL Familiaire Dysbètalipoproteïnemie (FDBL, ook bekend als Type III hyperlipoproteïnemie) wordt gekenmerkt door FDBL is # op ### personen, maar een groot deel van de patiënten wordt niet gediagnosticeerd FDBL wordt veroorzaakt door mutaties in het apolipoproteine E (apoE) gen ApoE is aanwezig op de fosfolipidenschil van remants Remnants zijn de restanten van VLDL en chylomicronen na hydrolyse van triglyceriden ApoE bindt aan de LDL-receptor/apoB/E-receptor in de lever en zorgt op die manier voor de klaring van remnants Er zijn # varianten van apoE (ε#, ε#, ε#) FDBL is een autosomaal recessieve aandoening, gekenmerkt door het ε#ε# genotype.
| 646 | fms |
is dan ook belangrijk en zinvol ter preventie van hart- en vaatziekte De behandeling van FDBL bestaat uit leefstijlaanpassingen in de vorm van een vet- of koolhydraat beperkt dieet in combinatie met (streven naar) een normaalgewicht (Retterstol, ###) Medicamenteuze therapie bestaat uit statine eventueel aangevuld met fibraat, waarbij bezafibraat de voorkeur heeft vanwege een lage kans op bijwerkingen in combinatie met statine (Guyton, ###) Alertheid is geboden op een hogere kans op spierklachten en rabdomyolyse bij gecombineerd gebruik van statine en fibraat Het behandeldoel bij FDBL is non-HDL-C, waarbij het non-HDL-C-doel (#,# mmol/l is bij patiënten zonder vaatlijden (hoog risico) en (#,# mmol/l bij patiënten met vaatlijden of diabetes mellitus (zeer hoog risico) (Reiner, ###) Het wordt afgeraden LDL-C als behandeldoel te gebruiken omdat de Friedewald formule het LDL-C overschat in FDBL (Friedewald, ###) Tot slot wordt goede voorlichting over de erfelijkheid van FDBL Familiaire Dysbètalipoproteïnemie (FDBL, ook bekend als Type III hyperlipoproteïnemie) wordt gekenmerkt door FDBL is # op ### personen, maar een groot deel van de patiënten wordt niet gediagnosticeerd FDBL wordt veroorzaakt door mutaties in het apolipoproteine E (apoE) gen ApoE is aanwezig op de fosfolipidenschil van remants Remnants zijn de restanten van VLDL en chylomicronen na hydrolyse van triglyceriden ApoE bindt aan de LDL-receptor/apoB/E-receptor in de lever en zorgt op die manier voor de klaring van remnants Er zijn # varianten van apoE (ε#, ε#, ε#) FDBL is een autosomaal recessieve aandoening, gekenmerkt door het ε#ε# genotype De ε# variant heeft een zeer lage bindingsaffiniteit voor de LDL-receptor ((#%), waardoor in mensen met het ε#ε# genotype remnants niet goed worden geklaard Hierdoor hebben patiënten met FDBL hoge remnant concentraties in zowel nuchtere als postprandiale toestand Deze remnants zijn klein en bevatten veel cholesterol waardoor ze snel atherosclerose veroorzaken Ongeveer ##% van de mensen met een ε#ε# genotype ontwikkelt het klinisch beeld van FDBL Deze overgang naar FDBL is geassocieerd met factoren die de productie van remnants stimuleren of de klaring van remnants remmen, zoals obesitas, insuline resistentie en Lipiden verlagende middelen verlagen de totaalcholesterol, LDL-c, triglyceriden en non-HDL-Cplasmaconcentraties en verhogen HDL-C bij patiënten met Familiaire Dysbètalipoproteïnemie Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehanteerd worden bij de behandeling in het kader van preventie van vaatziekten in patiënten met familiaire dysbètalipoproteïnemie? Er zijn geen studies gevonden die de uitgangsvraag van PICO # beantwoorden Wat is de optimale lipidenverlagende behandeling van patiënten met familiaire dysbètalipoproteïnemie gelet op Kawashiri (###) beschreef een open gerandomiseerde cross-over studie om de effectiviteit van bezafibraat en atorvastatine met elkaar te vergelijken bij patiënten met Familiare Dysbètalipoproteïnemie Hiervoor werden ## hyperlipidemische deelnemers geïncludeerd, waarvan zes patiënten met familiaire dysbètalipoproteïnemie Dit betroffen drie mannen en drie postmenopauzale vrouwen Deelnemers met bepaald medicijngebruik en slecht patiënten dienden te stoppen met lipiden-verlagende therapie # weken voor aanvang van de studie en ontvingen een dieet bestaande uit vetrestrictie (##%, koolhydraatrestrictie (##% van de totale inname, werden vervolgens ingedeeld in twee groepen.
| 658 | fms |
Subsets and Splits