text
stringlengths
80
6.25k
text_len
int64
32
3.12k
src
stringclasses
7 values
variant heeft een zeer lage bindingsaffiniteit voor de LDL-receptor ((#%), waardoor in mensen met het ε#ε# genotype remnants niet goed worden geklaard Hierdoor hebben patiënten met FDBL hoge remnant concentraties in zowel nuchtere als postprandiale toestand Deze remnants zijn klein en bevatten veel cholesterol waardoor ze snel atherosclerose veroorzaken Ongeveer ##% van de mensen met een ε#ε# genotype ontwikkelt het klinisch beeld van FDBL Deze overgang naar FDBL is geassocieerd met factoren die de productie van remnants stimuleren of de klaring van remnants remmen, zoals obesitas, insuline resistentie en Lipiden verlagende middelen verlagen de totaalcholesterol, LDL-c, triglyceriden en non-HDL-Cplasmaconcentraties en verhogen HDL-C bij patiënten met Familiaire Dysbètalipoproteïnemie Welke streefwaarden van welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehanteerd worden bij de behandeling in het kader van preventie van vaatziekten in patiënten met familiaire dysbètalipoproteïnemie? Er zijn geen studies gevonden die de uitgangsvraag van PICO # beantwoorden Wat is de optimale lipidenverlagende behandeling van patiënten met familiaire dysbètalipoproteïnemie gelet op Kawashiri (###) beschreef een open gerandomiseerde cross-over studie om de effectiviteit van bezafibraat en atorvastatine met elkaar te vergelijken bij patiënten met Familiare Dysbètalipoproteïnemie Hiervoor werden ## hyperlipidemische deelnemers geïncludeerd, waarvan zes patiënten met familiaire dysbètalipoproteïnemie Dit betroffen drie mannen en drie postmenopauzale vrouwen Deelnemers met bepaald medicijngebruik en slecht patiënten dienden te stoppen met lipiden-verlagende therapie # weken voor aanvang van de studie en ontvingen een dieet bestaande uit vetrestrictie (##%, koolhydraatrestrictie (##% van de totale inname, werden vervolgens ingedeeld in twee groepen een periode van vier weken en groep # werd behandeld met dagelijks ## mg atorvastatine voor een periode van vier weken Na deze fase werd de behandeling voor vier weken stopgezet Daarna switchte elke patiënt naar de behandeling met het andere medicijn voor een periode van vier weken De primaire uitkomstmaat was <PERSOON> (###) beschreef een gerandomiseerde, dubbel geblindeerde cross-over studie om de effectiviteit van twee verschillende doses rosuvastatine (## mg en ## mg) en pravastatine (## mg) met elkaar te vergelijken Patiënten ouder dan <LEEFTIJD> jaar gediagnosticeerd met dysbètalipoproteïnemie dat gebaseerd was op totale overzicht van de exclusiecriteria zie evidence-tabel Voor aanvang van de eerste fase dienden de deelnemers te stoppen met lipiden-verlagende therapie en gedurende de studie volgden alle deelnemers een speciaal dieet De studie duurde in totaal ## weken met vier fasen i) voor aanvang van de studie ontvingen de deelnemers een dieet gedurende # weken; rosuvastatine ## mg en pravastatine ## mg, waarbij elke behandeling zes weken duurde gevolgd door een iii) open-label fase (## weken) alle deelnemers ontvingen eerst rosuvastatine ## mg gedurende # weken en daarna werd de behandeling stapsgewijs doorgezet met rosuvastatine ## mg, ## mg, ## mg, combinatie iv) wash-out fase geen lipiden verlagende middelen werden genomen, alleen het dieet De primaire uitkomstmaat was het gemiddelde percentage verandering van non-HDL-C na zes weken behandeling in fase ii Secundaire uitkomstmaten waren het percentage verandering vanaf de baseline tijdens de Civeira (###) beschreef een dubbel geblindeerde cross-over RCT waarbij de lipiden-verlagende effecten van.
649
fms
groep # werd behandeld met dagelijks ## mg atorvastatine voor een periode van vier weken Na deze fase werd de behandeling voor vier weken stopgezet Daarna switchte elke patiënt naar de behandeling met het andere medicijn voor een periode van vier weken De primaire uitkomstmaat was <PERSOON> (###) beschreef een gerandomiseerde, dubbel geblindeerde cross-over studie om de effectiviteit van twee verschillende doses rosuvastatine (## mg en ## mg) en pravastatine (## mg) met elkaar te vergelijken Patiënten ouder dan <LEEFTIJD> jaar gediagnosticeerd met dysbètalipoproteïnemie dat gebaseerd was op totale overzicht van de exclusiecriteria zie evidence-tabel Voor aanvang van de eerste fase dienden de deelnemers te stoppen met lipiden-verlagende therapie en gedurende de studie volgden alle deelnemers een speciaal dieet De studie duurde in totaal ## weken met vier fasen i) voor aanvang van de studie ontvingen de deelnemers een dieet gedurende # weken; rosuvastatine ## mg en pravastatine ## mg, waarbij elke behandeling zes weken duurde gevolgd door een iii) open-label fase (## weken) alle deelnemers ontvingen eerst rosuvastatine ## mg gedurende # weken en daarna werd de behandeling stapsgewijs doorgezet met rosuvastatine ## mg, ## mg, ## mg, combinatie iv) wash-out fase geen lipiden verlagende middelen werden genomen, alleen het dieet De primaire uitkomstmaat was het gemiddelde percentage verandering van non-HDL-C na zes weken behandeling in fase ii Secundaire uitkomstmaten waren het percentage verandering vanaf de baseline tijdens de Civeira (###) beschreef een dubbel geblindeerde cross-over RCT waarbij de lipiden-verlagende effecten van Tien patiënten met FDB werden slecht gecontroleerde insuline-onafhankelijke diabetes mellitus, lever- of nierziekte of γ-glutaryl transpeptidase waarbij de patiënten in de eerste zes weken een dieet ontvingen Hierna werden de patiënten gerandomiseerd i) Simvastatine ## mg eenmaal per dag + placebo gemfibrozil twee keer per dag gedurende # weken, gevolgd door een periode van # weken zonder medicatie (alleen dieet) Vervolgens gemfibrozil ### mg twee keer per ii) Gemfibrozil ### mg twee keer per dag + placebo simvastatine ## mg eenmaal per dag gedurende # weken, gevolgd door een periode van # weken zonder medicatie (alleen dieet) Vervolgens simvastatine ## mg twee keer per dag plus placebo gemfibrozil twee keer per dag gedurende # weken Feussner (###) onderzocht het effect van simvastatine (## of ## mg) alleen of in combinatie met gemfibrozil in een RCT bij ## patiënten met type III hyperlipidemie De patiënten ondergingen diverse fasen gedurende de studie Als eerste werden alle patiënten (N=##) behandeld met een placebo (wash-out periode) gedurende # weken en vervolgens in de tweede fase gerandomiseerd naar behandeling met simvastatine ## mg of placebo gedurende # weken Hierna kregen alle patiënten dagelijks ## mg simvastatine gedurende # weken Na ## weken werd de dagelijkse dosis simvastatine verhoogd naar ## mg bij patiënten die nog steeds een verhoogde cholesterolconcentratie ()#,## mmol/l) hadden (N=##) De overige patiënten (n=#) werden behandeld met simvastatine ## mg tot het einde van de studie (week ##) Na ## weken werden de patiënten.
677
fms
Tien patiënten met FDB werden slecht gecontroleerde insuline-onafhankelijke diabetes mellitus, lever- of nierziekte of γ-glutaryl transpeptidase waarbij de patiënten in de eerste zes weken een dieet ontvingen Hierna werden de patiënten gerandomiseerd i) Simvastatine ## mg eenmaal per dag + placebo gemfibrozil twee keer per dag gedurende # weken, gevolgd door een periode van # weken zonder medicatie (alleen dieet) Vervolgens gemfibrozil ### mg twee keer per ii) Gemfibrozil ### mg twee keer per dag + placebo simvastatine ## mg eenmaal per dag gedurende # weken, gevolgd door een periode van # weken zonder medicatie (alleen dieet) Vervolgens simvastatine ## mg twee keer per dag plus placebo gemfibrozil twee keer per dag gedurende # weken Feussner (###) onderzocht het effect van simvastatine (## of ## mg) alleen of in combinatie met gemfibrozil in een RCT bij ## patiënten met type III hyperlipidemie De patiënten ondergingen diverse fasen gedurende de studie Als eerste werden alle patiënten (N=##) behandeld met een placebo (wash-out periode) gedurende # weken en vervolgens in de tweede fase gerandomiseerd naar behandeling met simvastatine ## mg of placebo gedurende # weken Hierna kregen alle patiënten dagelijks ## mg simvastatine gedurende # weken Na ## weken werd de dagelijkse dosis simvastatine verhoogd naar ## mg bij patiënten die nog steeds een verhoogde cholesterolconcentratie ()#,## mmol/l) hadden (N=##) De overige patiënten (n=#) werden behandeld met simvastatine ## mg tot het einde van de studie (week ##) Na ## weken werden de patiënten <PERSOON> (###) publiceerde een gerandomiseerde cross-over studie over het effect van vier verschillende soorten behandelingen van patiënten met type III hyperlipoproteïnemie In deze studie werden vijf mannen behandeld met clofibraat, twee verschillende doses nicotinezuur en gemfibrozil Mannen met FDB werden geïncludeerd in een periode over vier jaar en voldeden allen aan het lipidenprofiel (een zogenaamd preβ lipiden fenotype) Drie mannen voldeden aan de aanvullende criteria namelijk VLDL-cholesterol/ totale triglyceride ratio ≥ #,## en VLDL-cholesterol/ VLDL-triglyceride ratio ≥ #,## Exclusiecriteria werden niet gerapporteerd Geen enkele patiënt had een voorgeschiedenis van hart- en vaatziekten en # patiënt had type #-diabetes mellitus Alle patiënten stopten met hun huidige medicatie/behandeling ten minste twee maanden voor aanvang van de studie In de baselineperiode werden drie bepalingen van het totale cholesterol, HDL-c, triglyceriden en twee periode werden de patiënten gerandomiseerd in een behandeling gedurende ## weken met clofibraat (#,# g tweemaal daags) of nicotinezuur (#,# g of #,# g tweemaal daags) waarbij de deelnemers werden gezien in week #, # en ## Totale cholesterol, HDL-C en triglyceridenconcentraties werden in het bloed gemeten in week #, # en ## Na ## weken werd de eerste behandeling gestopt en werd er gestart met de tweede behandeling Alle deelnemers starten met #,# gram nicotinezuur per dag en dit werd verhoogd tot # gram per dag gedurende # Hierna volgenden vier van de vijf deelnemers het originele cross over (niet gerandomiseerd) design van de behandeling van nicotinezuur waarbij ze het alternatieve doseringsschema volgden; van tweemaal daags naar.
689
fms
gerandomiseerde cross-over studie over het effect van vier verschillende soorten behandelingen van patiënten met type III hyperlipoproteïnemie In deze studie werden vijf mannen behandeld met clofibraat, twee verschillende doses nicotinezuur en gemfibrozil Mannen met FDB werden geïncludeerd in een periode over vier jaar en voldeden allen aan het lipidenprofiel (een zogenaamd preβ lipiden fenotype) Drie mannen voldeden aan de aanvullende criteria namelijk VLDL-cholesterol/ totale triglyceride ratio ≥ #,## en VLDL-cholesterol/ VLDL-triglyceride ratio ≥ #,## Exclusiecriteria werden niet gerapporteerd Geen enkele patiënt had een voorgeschiedenis van hart- en vaatziekten en # patiënt had type #-diabetes mellitus Alle patiënten stopten met hun huidige medicatie/behandeling ten minste twee maanden voor aanvang van de studie In de baselineperiode werden drie bepalingen van het totale cholesterol, HDL-c, triglyceriden en twee periode werden de patiënten gerandomiseerd in een behandeling gedurende ## weken met clofibraat (#,# g tweemaal daags) of nicotinezuur (#,# g of #,# g tweemaal daags) waarbij de deelnemers werden gezien in week #, # en ## Totale cholesterol, HDL-C en triglyceridenconcentraties werden in het bloed gemeten in week #, # en ## Na ## weken werd de eerste behandeling gestopt en werd er gestart met de tweede behandeling Alle deelnemers starten met #,# gram nicotinezuur per dag en dit werd verhoogd tot # gram per dag gedurende # Hierna volgenden vier van de vijf deelnemers het originele cross over (niet gerandomiseerd) design van de behandeling van nicotinezuur waarbij ze het alternatieve doseringsschema volgden; van tweemaal daags naar Vervolgens volgde een periode van ## weken waarbij de deelnemers werden behandeld met gemfibrozil ### mg Tussen de diverse behandelingen was geen wash-out periode Tijdens de studie volgden alle deelnemers een dieet met een cholesterolinname ### mg/dag en <PERSOON> #,# De lipidenconcentraties gemeten tijdens baseline en de behandeling waren als uitkomstmaten Geen van de geïncludeerde studies rapporteerde het effect van lipiden-verlagende therapie op hart- en Kawashiri (###) rapporteerde in FDB-patiënten dat bezafibraat een significante daling liet zien in Atorvastatine liet een significante daling zien in totaalcholesterol (-##,#%; p=#,###), LDL-C (-##,#%; p=#,##), non-HDL-C (-##,#%; p=#,###), maar liet geen verandering in triglyceriden zien Bezafibraat resulteerde in een hogere stijging in HDL-C vergeleken met atorvastatine (##,# % versus #,#% respectievelijk; p = #,###), terwijl atorvastatine een grotere daling in LDL-C gaf vergeleken met bezafibraat (-##,#% versus #,#% respectievelijk; <PERSOON> (###) beschreef dat ## deelnemers (van de ##) alle fasen van de studie hebben doorlopen Er deden ## (##,# %) mannen en ## (##,#%) vrouwen mee aan de studie, met een gemiddelde leeftijd van ##,# van rosuvastatine ## mg # weken in fase ii daalde non-HDL-C gemiddeld met ##,# % (##% BI - ##,# tot -##,#) Rosuvastatine ## mg liet een daling van ##,# % (##% BI -##,# tot -##,#) en pravastatine ## mg een daling van (##% BI -##,# tot -##,#) na behandeling met rosuvastatine ## mg, ## mg, en pravastatine ## mg, na zes weken Rosuvastatine ## mg + bezafibraat liet een grotere daling zien van non-HDL-C in vergelijking met alleen.
809
fms
een periode van ## weken waarbij de deelnemers werden behandeld met gemfibrozil ### mg Tussen de diverse behandelingen was geen wash-out periode Tijdens de studie volgden alle deelnemers een dieet met een cholesterolinname ### mg/dag en <PERSOON> #,# De lipidenconcentraties gemeten tijdens baseline en de behandeling waren als uitkomstmaten Geen van de geïncludeerde studies rapporteerde het effect van lipiden-verlagende therapie op hart- en Kawashiri (###) rapporteerde in FDB-patiënten dat bezafibraat een significante daling liet zien in Atorvastatine liet een significante daling zien in totaalcholesterol (-##,#%; p=#,###), LDL-C (-##,#%; p=#,##), non-HDL-C (-##,#%; p=#,###), maar liet geen verandering in triglyceriden zien Bezafibraat resulteerde in een hogere stijging in HDL-C vergeleken met atorvastatine (##,# % versus #,#% respectievelijk; p = #,###), terwijl atorvastatine een grotere daling in LDL-C gaf vergeleken met bezafibraat (-##,#% versus #,#% respectievelijk; <PERSOON> (###) beschreef dat ## deelnemers (van de ##) alle fasen van de studie hebben doorlopen Er deden ## (##,# %) mannen en ## (##,#%) vrouwen mee aan de studie, met een gemiddelde leeftijd van ##,# van rosuvastatine ## mg # weken in fase ii daalde non-HDL-C gemiddeld met ##,# % (##% BI - ##,# tot -##,#) Rosuvastatine ## mg liet een daling van ##,# % (##% BI -##,# tot -##,#) en pravastatine ## mg een daling van (##% BI -##,# tot -##,#) na behandeling met rosuvastatine ## mg, ## mg, en pravastatine ## mg, na zes weken Rosuvastatine ## mg + bezafibraat liet een grotere daling zien van non-HDL-C in vergelijking met alleen Gemfibrozil artikel is echter onduidelijk of het gaat om een gemiddelde uit de groep die gemfibrozil kregen of een Feussner (###) rapporteerde de effecten van simvastatine ## mg in een dubbelgeblindeerde studie gedurende p(#,##) en LDL-C (-##,# %; p(#,##) in de behandelgroep (N=##) te zien, maar dit was niet het geval in de concentraties in de behandelgroep werden vergeleken tussen week # en week ## werden er geen significante In vergelijking met de baseline verlaagde een dagelijkse dosis van simvastatine ## mg significant de concentratie dosis simvastatine (## mg) werden behandeld, daalde het totale cholesterol ##,# % (p=ns), VLDL-C ##,# % (p=ns) en LDL-C ##,#% (p(#,##) meer in aanvulling op de simvastatine ## mg Wanneer simvastatine ## mg werd gecombineerd met gemfibrozil (N=#) gaf dit een niet-significante aanvullende daling in totaalcholesterol <PERSOON> (###) rapporteerde dat in de gerandomiseerde studie een behandeling met clofibraat een liet zien Tevens werd er een significante daling in totale cholesterol (-##%), triglyceriden (-##%), VLDL-C (-##%) en VLDL-triglyceriden (-##%) gerapporteerd na behandeling met nicotinezuur LDL-C liet geen significante en ## %, respectievelijk) werden gerapporteerd na behandeling van clofibraat ten opzichte van nicotinezuur Er werden geen significante verschillen gerapporteerd tussen clofibraat en nicotinezuur, met uitzondering van de In de niet-gerandomiseerde setting werden de data van vier verschillende behandelingen van vier deelnemers bestudeerd Elke behandeling resulteerde in een significante verandering in alle lipidenconcentraties ten opzichte vergelijking met clofibraat (p(#,###), gemfibrozil (p(#,###) en nicotinezuur #xdaags (p(#,###) De andere drie behandelingen waren niet significant verschillend van elkaar.
887
fms
Gemfibrozil artikel is echter onduidelijk of het gaat om een gemiddelde uit de groep die gemfibrozil kregen of een Feussner (###) rapporteerde de effecten van simvastatine ## mg in een dubbelgeblindeerde studie gedurende p(#,##) en LDL-C (-##,# %; p(#,##) in de behandelgroep (N=##) te zien, maar dit was niet het geval in de concentraties in de behandelgroep werden vergeleken tussen week # en week ## werden er geen significante In vergelijking met de baseline verlaagde een dagelijkse dosis van simvastatine ## mg significant de concentratie dosis simvastatine (## mg) werden behandeld, daalde het totale cholesterol ##,# % (p=ns), VLDL-C ##,# % (p=ns) en LDL-C ##,#% (p(#,##) meer in aanvulling op de simvastatine ## mg Wanneer simvastatine ## mg werd gecombineerd met gemfibrozil (N=#) gaf dit een niet-significante aanvullende daling in totaalcholesterol <PERSOON> (###) rapporteerde dat in de gerandomiseerde studie een behandeling met clofibraat een liet zien Tevens werd er een significante daling in totale cholesterol (-##%), triglyceriden (-##%), VLDL-C (-##%) en VLDL-triglyceriden (-##%) gerapporteerd na behandeling met nicotinezuur LDL-C liet geen significante en ## %, respectievelijk) werden gerapporteerd na behandeling van clofibraat ten opzichte van nicotinezuur Er werden geen significante verschillen gerapporteerd tussen clofibraat en nicotinezuur, met uitzondering van de In de niet-gerandomiseerde setting werden de data van vier verschillende behandelingen van vier deelnemers bestudeerd Elke behandeling resulteerde in een significante verandering in alle lipidenconcentraties ten opzichte vergelijking met clofibraat (p(#,###), gemfibrozil (p(#,###) en nicotinezuur #xdaags (p(#,###) De andere drie behandelingen waren niet significant verschillend van elkaar De bewijskracht voor de uitkomstmaat hart- en vaatziekten is met drie niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias; loss to follow-up werd niet gerapporteerd), indirectheid (effect op lipiden gerapporteerd en geen effect op incidente hart- en vaatziekten gerapporteerd) en het geringe aantal patiënten Om de eerste uitgangsvraag te kunnen beantwoorden is gebruik gemaakt van # reviews (Blum, ###; Hopkins, Om de derde uitgangsvraag te kunnen beantwoorden is er een systematische literatuuranalyse verricht naar de dysbètalipoproteïnemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als een verschillende risicofactoren voor het bepalen van het risico Een enkele risicofactor, in dit geval dysbètalipoproteïnemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als een De werkgroep achtte hart- en vaatziekten en mortaliteit voor de besluitvorming kritieke uitkomstmaten, waarbij een absoluut risicoverschil door behandeling na <LEEFTIJD> jaar van )#% als klinisch relevant werd beschouwd Hart- en vaatziekten Een absolute risicoreductie door behandeling van #% werd door de werkgroep als klinisch Mortaliteit Een absolute risicoreductie door behandeling van #% werd door de werkgroep als klinisch relevant geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria observationele studies van patiënten met dysbètalipoproteïnemie waarbij het risico op hart- en vaatziekten of mortaliteit was berekend Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie # studies voorgeselecteerd en geen studie definitief geselecteerd gerandomiseerde studies of cross-over studies De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op.
719
fms
voor de uitkomstmaat hart- en vaatziekten is met drie niveaus verlaagd gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (risk of bias; loss to follow-up werd niet gerapporteerd), indirectheid (effect op lipiden gerapporteerd en geen effect op incidente hart- en vaatziekten gerapporteerd) en het geringe aantal patiënten Om de eerste uitgangsvraag te kunnen beantwoorden is gebruik gemaakt van # reviews (Blum, ###; Hopkins, Om de derde uitgangsvraag te kunnen beantwoorden is er een systematische literatuuranalyse verricht naar de dysbètalipoproteïnemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als een verschillende risicofactoren voor het bepalen van het risico Een enkele risicofactor, in dit geval dysbètalipoproteïnemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als een De werkgroep achtte hart- en vaatziekten en mortaliteit voor de besluitvorming kritieke uitkomstmaten, waarbij een absoluut risicoverschil door behandeling na <LEEFTIJD> jaar van )#% als klinisch relevant werd beschouwd Hart- en vaatziekten Een absolute risicoreductie door behandeling van #% werd door de werkgroep als klinisch Mortaliteit Een absolute risicoreductie door behandeling van #% werd door de werkgroep als klinisch relevant geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria observationele studies van patiënten met dysbètalipoproteïnemie waarbij het risico op hart- en vaatziekten of mortaliteit was berekend Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie # studies voorgeselecteerd en geen studie definitief geselecteerd gerandomiseerde studies of cross-over studies De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op volgende selectiecriteria gerandomiseerde vergelijkende studies die een lipiden verlagende behandeling bij patiënten met dysbètalipoproteïnemie beschreven Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens zeven studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en vijf studies definitief geselecteerd Geen onderzoek is opgenomen in de literatuuranalyse voor het beantwoorden van deelvraag # Vijf onderzoeken zijn opgenomen in de literatuuranalyse voor het beantwoorden van deelvraag # Alle geïncludeerde studies vergeleken verschillende type lipiden-verlagende therapieën met elkaar De belangrijkste <PERSOON> DJ, Marais AD, Retterstol K, et al Rosuvastatin reduces non-high-density lipoprotein cholesterol and lipoprotein remnants in patients with dysbetalipoproteinemia (Fredrickson type III hyperlipoproteinemia) Journal of <PERSOON> J, et al Comparison of the hypolipidemic effect of gemfibrozil versus simvastatin in patients <PERSOON> A A diagnostic algorithm for the atherogenic apolipoprotein B dyslipoproteinemias <PERSOON> influence of simvastatin alone or in combination with gemfibrozil on plasma lipids and lipoproteins in patients with type III hyperlipoproteinemia Clinical Investigator ###;##(##) ###-## Friedewald WT, <PERSOON> RI, Fredrickson <PERSOON> of the concentration of low-density lipoprotein cholesterol in plasma, <PERSOON> BJ, Bantle JP, Kuba K, et al Treatment of type III hyperlipoproteinemia with four different treatment regimens Hopkins PN, Brinton EA, Nanjee MN Hyperlipoproteinemia type # the forgotten phenotype <PERSOON>.
607
fms
studies die een lipiden verlagende behandeling bij patiënten met dysbètalipoproteïnemie beschreven Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens zeven studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en vijf studies definitief geselecteerd Geen onderzoek is opgenomen in de literatuuranalyse voor het beantwoorden van deelvraag # Vijf onderzoeken zijn opgenomen in de literatuuranalyse voor het beantwoorden van deelvraag # Alle geïncludeerde studies vergeleken verschillende type lipiden-verlagende therapieën met elkaar De belangrijkste <PERSOON> DJ, Marais AD, Retterstol K, et al Rosuvastatin reduces non-high-density lipoprotein cholesterol and lipoprotein remnants in patients with dysbetalipoproteinemia (Fredrickson type III hyperlipoproteinemia) Journal of <PERSOON> J, et al Comparison of the hypolipidemic effect of gemfibrozil versus simvastatin in patients <PERSOON> A A diagnostic algorithm for the atherogenic apolipoprotein B dyslipoproteinemias <PERSOON> influence of simvastatin alone or in combination with gemfibrozil on plasma lipids and lipoproteins in patients with type III hyperlipoproteinemia Clinical Investigator ###;##(##) ###-## Friedewald WT, <PERSOON> RI, Fredrickson <PERSOON> of the concentration of low-density lipoprotein cholesterol in plasma, <PERSOON> BJ, Bantle JP, Kuba K, et al Treatment of type III hyperlipoproteinemia with four different treatment regimens Hopkins PN, Brinton EA, Nanjee MN Hyperlipoproteinemia type # the forgotten phenotype <PERSOON> of bezafibrate and atorvastatin on lipoprotein subclass in patients with <PERSOON> J, et al Autosomal dominant Familial Dysbetalipoproteinemia a pathophysiological <PERSOON-##> K, <PERSOON-##> B, et al Vascular risk factors, vascular disease, lipids and lipid targets in patients with familial <PERSOON-##> SC Jr Pathogenesis of type III hyperlipoproteinemia (dysbetalipoproteinemia) Questions, Marais AD, <PERSOON-##> DJ Dysbetalipoproteinaemia a mixed hyperlipidaemia of remnant lipoproteins due to the management of dyslipidaemias of the European Society of Cardiology (ESC) and the <PERSOON-##> CB, Iversen PO Improved plasma lipids and body weight in overweight/obese patients with type III hyperlipoproteinemia after # weeks on a low glycemic diet Clin Nutr ###;##(#) #<DATUM> # Welke streefwaarden van lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling bij primaire en secundaire preventie in patiënten met verhoogd Lp(a)? # Wat is de optimale behandeling van patiënten met verhoogd Lp(a) gelet op hun risico op hart- en Overweeg Lp(a) plasma concentratie, indien beschikbaar, mee te wegen bij de behandeling van patiënten met een positieve familieanamnese voor hart- en vaatziekte dan wel voor verhoogd Lp(a); Ofschoon het lastig blijft exact het tienjaarsrisico of lifetime risico op hart- en vaatziekten te formuleren, gaat Op dit moment bestaat er echter geen rechtvaardiging om Lp(a) in de algemene bevolking als screenings instrument te gebruiken Bepaling van Lp(a) kan overwogen worden bij patiënten met premature hart- en.
614
fms
on lipoprotein subclass in patients with <PERSOON> J, et al Autosomal dominant Familial Dysbetalipoproteinemia a pathophysiological <PERSOON> K, <PERSOON> B, et al Vascular risk factors, vascular disease, lipids and lipid targets in patients with familial <PERSOON> SC Jr Pathogenesis of type III hyperlipoproteinemia (dysbetalipoproteinemia) Questions, Marais AD, <PERSOON> DJ Dysbetalipoproteinaemia a mixed hyperlipidaemia of remnant lipoproteins due to the management of dyslipidaemias of the European Society of Cardiology (ESC) and the <PERSOON> CB, Iversen PO Improved plasma lipids and body weight in overweight/obese patients with type III hyperlipoproteinemia after # weeks on a low glycemic diet Clin Nutr ###;##(#) #<DATUM> # Welke streefwaarden van lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden voor het instellen van behandeling bij primaire en secundaire preventie in patiënten met verhoogd Lp(a)? # Wat is de optimale behandeling van patiënten met verhoogd Lp(a) gelet op hun risico op hart- en Overweeg Lp(a) plasma concentratie, indien beschikbaar, mee te wegen bij de behandeling van patiënten met een positieve familieanamnese voor hart- en vaatziekte dan wel voor verhoogd Lp(a); Ofschoon het lastig blijft exact het tienjaarsrisico of lifetime risico op hart- en vaatziekten te formuleren, gaat Op dit moment bestaat er echter geen rechtvaardiging om Lp(a) in de algemene bevolking als screenings instrument te gebruiken Bepaling van Lp(a) kan overwogen worden bij patiënten met premature hart- en Lp(a), recidiverende uitingen van hart- en vaatziekte ondanks optimale lipiden behandeling en tot slot bij Er zijn geen RCT’s die hebben onderzocht of specifiek Lp(a)-verlaging tot een daling in het aantal cardiovasculaire events In eerdere trials met nicotinezuur is naast vele andere effecten ook verlaging van Lp(a) geconstateerd zonder dat dit aanleiding heeft gegeven tot minder events (Seed, ###) Hetzelfde geldt voor Sabatine, ###) Er lopen thans onderzoeken met anti-sense middelen die specifiek Lp(a) remmen; resultaten Vanwege het ontbreken van kwantitatieve data is het niet mogelijk een conclusie te formuleren over het tienjaarsrisico of lifetime risico op hart- en ziekten bij verhoogd Lp(a) Vanwege het ontbreken van data is het niet mogelijk een conclusie te formuleren over Kamstrup (###) beschreef een prospectieve cohortstudie waarbij de voorspellende concentratie van een verhoogd Lp(a) op het risico van myocardinfarct en ischemische hartziekte in een algemene populatie werd bestudeerd Deelnemers werden geïncludeerd in de periode ### – ### vanuit de Copenhagen City Heart Study wanneer er geen voorgeschiedenis van hart- en vaatziekten was en het Lp(a) werd na de steekproef bepaald Exclusiecriteria werden niet gerapporteerd De deelnemers werden tot ontstaan ischemische hartziekte (inclusief myocardinfarct), dood of tot het einde van de studie gevolgd Ischemische hartziekte werd gedefinieerd als de gebeurtenis van een myocardinfarct of symptomen van angina pectoris gebaseerd op de locatie, <INSTELLING>, pijnduur en relatie tussen pijn en beweging Myocardinfarct werd gediagnosticeerd als er sprake was van ten minste twee van de volgende criteria pijn op de borst, verhoogde cardiale symptomen of.
619
fms
vaatziekte ondanks optimale lipiden behandeling en tot slot bij Er zijn geen RCT’s die hebben onderzocht of specifiek Lp(a)-verlaging tot een daling in het aantal cardiovasculaire events In eerdere trials met nicotinezuur is naast vele andere effecten ook verlaging van Lp(a) geconstateerd zonder dat dit aanleiding heeft gegeven tot minder events (Seed, ###) Hetzelfde geldt voor Sabatine, ###) Er lopen thans onderzoeken met anti-sense middelen die specifiek Lp(a) remmen; resultaten Vanwege het ontbreken van kwantitatieve data is het niet mogelijk een conclusie te formuleren over het tienjaarsrisico of lifetime risico op hart- en ziekten bij verhoogd Lp(a) Vanwege het ontbreken van data is het niet mogelijk een conclusie te formuleren over Kamstrup (###) beschreef een prospectieve cohortstudie waarbij de voorspellende concentratie van een verhoogd Lp(a) op het risico van myocardinfarct en ischemische hartziekte in een algemene populatie werd bestudeerd Deelnemers werden geïncludeerd in de periode ### – ### vanuit de Copenhagen City Heart Study wanneer er geen voorgeschiedenis van hart- en vaatziekten was en het Lp(a) werd na de steekproef bepaald Exclusiecriteria werden niet gerapporteerd De deelnemers werden tot ontstaan ischemische hartziekte (inclusief myocardinfarct), dood of tot het einde van de studie gevolgd Ischemische hartziekte werd gedefinieerd als de gebeurtenis van een myocardinfarct of symptomen van angina pectoris gebaseerd op de locatie, <INSTELLING>, pijnduur en relatie tussen pijn en beweging Myocardinfarct werd gediagnosticeerd als er sprake was van ten minste twee van de volgende criteria pijn op de borst, verhoogde cardiale symptomen of Absolute tien-jaar risico werden voor myocardinfarct en ischemische hartziekte berekend aan de hand van Lp(a)-concentratie, roken, hypertensie en Ohira (###) beschreef een prospectieve cohortstudie waarbij de relatie tussen Lp(a) en de incidentie van ischemische beroerte werd onderzocht Mannen en vrouwen werden in de leeftijd van ## tot <LEEFTIJD> jaar en zonder ### – ### Deelnemers werden geëxcludeerd wanneer ze niet Kaukasisch of Negroïde waren (N=###), met een missende Lp(a) concentratie (N=###), met een voorgeschiedenis van hart- en vaatziekten (N=###) of een voorgeschiedenis van beroerte (N=###) voor aanvang van de studie <DATUM> deelnemers werden voor analyse Deelnemers werden gevolgd om als uitkomstmaat de incidentie van ischemische beroerte te bepalen in ###, waarbij de gemiddelde follow-up tijd ##,<LEEFTIJD> jaar (##,# – ##,<LEEFTIJD> jaar) was <PERSOON> curves in een algemene populatie met een verhoogd Lp(a) werden weergegeven en gestratificeerd voor geslacht en ras <PERSOON> Danik (###) beschreef een prospectieve cohortstudie om de associatie tussen Lp(a) en de incidentie van toekomstige cardiovasculaire events te bepalen bij gezonde vrouwen <DATUM> vrouwelijke deelnemers ouder dan <LEEFTIJD> jaar afkomstig uit de Women Health Study werden tussen november ### tot juli ### geselecteerd en tien Lp(a)-concentratie werd gemeten bij aanvang van de studie De uitkomstmaat was het ontstaan van cardiovasculaire gerelateerde dood <PERSOON> curves werden weergegeven voor de incidentele cardiovasculaire events met Lp(a) groter, kleiner en gelijk aan het ##e percentiel en met of zonder Kamstrup (###) includeerde ### deelnemers, waarvan gedurende tien jaar ### deelnemers met een.
682
fms
risico werden voor myocardinfarct en ischemische hartziekte berekend aan de hand van Lp(a)-concentratie, roken, hypertensie en Ohira (###) beschreef een prospectieve cohortstudie waarbij de relatie tussen Lp(a) en de incidentie van ischemische beroerte werd onderzocht Mannen en vrouwen werden in de leeftijd van ## tot <LEEFTIJD> jaar en zonder ### – ### Deelnemers werden geëxcludeerd wanneer ze niet Kaukasisch of Negroïde waren (N=###), met een missende Lp(a) concentratie (N=###), met een voorgeschiedenis van hart- en vaatziekten (N=###) of een voorgeschiedenis van beroerte (N=###) voor aanvang van de studie <DATUM> deelnemers werden voor analyse Deelnemers werden gevolgd om als uitkomstmaat de incidentie van ischemische beroerte te bepalen in ###, waarbij de gemiddelde follow-up tijd ##,<LEEFTIJD> jaar (##,# – ##,<LEEFTIJD> jaar) was <PERSOON> curves in een algemene populatie met een verhoogd Lp(a) werden weergegeven en gestratificeerd voor geslacht en ras <PERSOON> Danik (###) beschreef een prospectieve cohortstudie om de associatie tussen Lp(a) en de incidentie van toekomstige cardiovasculaire events te bepalen bij gezonde vrouwen <DATUM> vrouwelijke deelnemers ouder dan <LEEFTIJD> jaar afkomstig uit de Women Health Study werden tussen november ### tot juli ### geselecteerd en tien Lp(a)-concentratie werd gemeten bij aanvang van de studie De uitkomstmaat was het ontstaan van cardiovasculaire gerelateerde dood <PERSOON> curves werden weergegeven voor de incidentele cardiovasculaire events met Lp(a) groter, kleiner en gelijk aan het ##e percentiel en met of zonder Kamstrup (###) includeerde ### deelnemers, waarvan gedurende tien jaar ### deelnemers met een Uit dit figuur is af te leiden dat het risico op myocardinfarct of ischemische hartziekte toeneemt met een hogere Lp(a)-concentratie Tevens is waar te nemen dat bij aanwezigheid van risicofactoren als geslacht, roken, hypertensie en hogere leeftijd het risico nog sterker stijgt met een hogere Lp(a)-concentratie Ruwe data wordt <PERSOON> Danik (###) rapporteerde dat ### vrouwen een cardiovasculair event ontwikkelden Loss to follow-up is niet vermeld Van alle vrouwen hadden ### (##,# %) een verhoogd Lp(a)-concentratie ≥ ## mg/dl Uit figuur # is te observeren dat het risico op een cardiovasculair event hoger wordt naarmate de duur van follow-up stijgt Daarnaast is de kans op een cardiovasculair event hoger bij een hogere Lp(a) concentratie Afgeleid uit figuur Ohira (###) rapporteerde dat onder de ### deelnemers ## incidentele hersenbloedingen en ### ischemische beroertes voorkwamen Een significant verschil in de <PERSOON> curve (zie figuur #) tussen Lp(a) en cumulatieve ischemische beroerte-vrije overleving werd gevonden voor Negroïde vrouwen (p=#,##) en Kaukasische vrouwen (p=#,###), maar niet voor Negroïde mannen (p=#,##) en Kaukasische mannen (p=#,##) Uit de grafiek is af te lezen dat de cumulatieve ischemische beroerte-vrije overleving afneemt naarmate de follow-up toeneemt en dat deze sterker afneemt bij een hogere Lp(a) concentratie Het tien- jaar risico voor Negroïde vrouwen varieert ongeveer tussen de # tot # %, bij Kaukasische vrouwen tussen # tot # %, bij Negroïde mannen tussen de # tot # % en bij Kaukasische mannen ongeveer # %.
737
fms
te leiden dat het risico op myocardinfarct of ischemische hartziekte toeneemt met een hogere Lp(a)-concentratie Tevens is waar te nemen dat bij aanwezigheid van risicofactoren als geslacht, roken, hypertensie en hogere leeftijd het risico nog sterker stijgt met een hogere Lp(a)-concentratie Ruwe data wordt <PERSOON> Danik (###) rapporteerde dat ### vrouwen een cardiovasculair event ontwikkelden Loss to follow-up is niet vermeld Van alle vrouwen hadden ### (##,# %) een verhoogd Lp(a)-concentratie ≥ ## mg/dl Uit figuur # is te observeren dat het risico op een cardiovasculair event hoger wordt naarmate de duur van follow-up stijgt Daarnaast is de kans op een cardiovasculair event hoger bij een hogere Lp(a) concentratie Afgeleid uit figuur Ohira (###) rapporteerde dat onder de ### deelnemers ## incidentele hersenbloedingen en ### ischemische beroertes voorkwamen Een significant verschil in de <PERSOON> curve (zie figuur #) tussen Lp(a) en cumulatieve ischemische beroerte-vrije overleving werd gevonden voor Negroïde vrouwen (p=#,##) en Kaukasische vrouwen (p=#,###), maar niet voor Negroïde mannen (p=#,##) en Kaukasische mannen (p=#,##) Uit de grafiek is af te lezen dat de cumulatieve ischemische beroerte-vrije overleving afneemt naarmate de follow-up toeneemt en dat deze sterker afneemt bij een hogere Lp(a) concentratie Het tien- jaar risico voor Negroïde vrouwen varieert ongeveer tussen de # tot # %, bij Kaukasische vrouwen tussen # tot # %, bij Negroïde mannen tussen de # tot # % en bij Kaukasische mannen ongeveer # % concentratie bij blanke mannen Een exact getal is niet te bepalen, omdat er geen ruwe data is gerapporteerd Vanwege het ontbreken van kwantitatieve data als ook het verschil in gerapporteerde hart- en vaatziekten als algemene populatie met een verhoogd Lp(a) gestratif iceerd door geslacht en ras (overgenomen Kamstrup (###), Ohira (###) en <PERSOON> Danik (###) rapporteerden geen resultaten over de uitkomst mortaliteit Vanwege het ontbreken van kwantitatieve data is het niet mogelijk de bewijskracht over de uitkomstmaten harten vaatziekten en ziektevrije overleving te graderen Wat is het risico op hart- en vaatziekten in patiënten met verhoogd Lp(a)? Patiënten patiënten met verhoogd Lp(a), gedefinieerd als hoger dan #,## g/l; Om de tweede uitgangvraag te kunnen beantwoorden is gebruik gemaakt van zowel de recente Europese Dyslipidaemias (Catapano, ###) Deze richtlijnen zijn zeer recent gepubliceerd en sluiten goed aan op de verhoogd Lp(a), die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als een klinisch verschillende risicofactoren voor het bepalen van het risico Een enkele risicofactor, in dit geval verhoogd Lp(a), die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als een klinisch (patiënt) relevant In de databases Medline (via OVID) is met relevante zoektermen gezocht naar systematische reviews, metaanalyses en vergelijkende studies De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria observationele studies over verhoogd Lp(a) ()#,# g/l) en het risico op cardiovasculaire ziekten vanaf ###.
703
fms
te bepalen, omdat er geen ruwe data is gerapporteerd Vanwege het ontbreken van kwantitatieve data als ook het verschil in gerapporteerde hart- en vaatziekten als algemene populatie met een verhoogd Lp(a) gestratif iceerd door geslacht en ras (overgenomen Kamstrup (###), Ohira (###) en <PERSOON> Danik (###) rapporteerden geen resultaten over de uitkomst mortaliteit Vanwege het ontbreken van kwantitatieve data is het niet mogelijk de bewijskracht over de uitkomstmaten harten vaatziekten en ziektevrije overleving te graderen Wat is het risico op hart- en vaatziekten in patiënten met verhoogd Lp(a)? Patiënten patiënten met verhoogd Lp(a), gedefinieerd als hoger dan #,## g/l; Om de tweede uitgangvraag te kunnen beantwoorden is gebruik gemaakt van zowel de recente Europese Dyslipidaemias (Catapano, ###) Deze richtlijnen zijn zeer recent gepubliceerd en sluiten goed aan op de verhoogd Lp(a), die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als een klinisch verschillende risicofactoren voor het bepalen van het risico Een enkele risicofactor, in dit geval verhoogd Lp(a), die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als een klinisch (patiënt) relevant In de databases Medline (via OVID) is met relevante zoektermen gezocht naar systematische reviews, metaanalyses en vergelijkende studies De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria observationele studies over verhoogd Lp(a) ()#,# g/l) en het risico op cardiovasculaire ziekten vanaf ### Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het <PERSOON> A, et al Extreme lipoprotein(a) levels and risk of myocardial infarction in the <PERSOON> BG Elevated lipoprotein(a) and risk of aortic valve stenosis in the general <PERSOON> PJ, Morrisett JD, et al Lipoprotein(a) and incident ischemic stroke the Atherosclerosis Risk in <PERSOON> M, et al Efficacy and safety of alirocumab in reducing lipids and cardiovascular events <PERSOON> MS, Giugliano RP, Wiviott SD, et al Efficacy and safety of evolocumab in reducing lipids and cardiovascular Seed M, O​<PERSOON> N, et al <PERSOON> effect of nicotinic acid and acipimox on lipoprotein(a) concentration and <PERSOON> JE, et al Lipoprotein(a), measured with an assay independent of apolipoprotein(a) isoform size, and risk of future cardiovascular events among initially healthy women JAMA ###;###(##) ###-## # Welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen metingen kunnen worden gebruikt voor het bepalen van het risico # Welke streefwaarden van lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden bij de behandeling # Wat is de optimale wijze van behandeling bij patiënten met hypoalfalipoproteïnemie gelet op hun risico op voorlichting aan patiënt en familie over mogelijk risico op hart- en vaatziekten en erfelijkheid Gebruik niet het risicoalgoritme uit de CVRM-richtlijn om het <LEEFTIJD>-jaarsrisico op hart- en vaatziekten te berekenen een laag plasma HDL-C ten gevolge van een mutatie in het apoA-gen, LCAT-gen of ABCA#-gen.
665
fms
## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het <PERSOON> A, et al Extreme lipoprotein(a) levels and risk of myocardial infarction in the <PERSOON> BG Elevated lipoprotein(a) and risk of aortic valve stenosis in the general <PERSOON> PJ, Morrisett JD, et al Lipoprotein(a) and incident ischemic stroke the Atherosclerosis Risk in <PERSOON> M, et al Efficacy and safety of alirocumab in reducing lipids and cardiovascular events <PERSOON> MS, Giugliano RP, Wiviott SD, et al Efficacy and safety of evolocumab in reducing lipids and cardiovascular Seed M, O​<PERSOON> N, et al <PERSOON> effect of nicotinic acid and acipimox on lipoprotein(a) concentration and <PERSOON> JE, et al Lipoprotein(a), measured with an assay independent of apolipoprotein(a) isoform size, and risk of future cardiovascular events among initially healthy women JAMA ###;###(##) ###-## # Welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen metingen kunnen worden gebruikt voor het bepalen van het risico # Welke streefwaarden van lipiden en/of (apo)lipoproteïnen moet gehandhaafd worden bij de behandeling # Wat is de optimale wijze van behandeling bij patiënten met hypoalfalipoproteïnemie gelet op hun risico op voorlichting aan patiënt en familie over mogelijk risico op hart- en vaatziekten en erfelijkheid Gebruik niet het risicoalgoritme uit de CVRM-richtlijn om het <LEEFTIJD>-jaarsrisico op hart- en vaatziekten te berekenen een laag plasma HDL-C ten gevolge van een mutatie in het apoA-gen, LCAT-gen of ABCA#-gen risico is niet bekend en wordt mede bepaald wordt door de aanwezigheid van andere risicofactoren Het stellen therapie gericht op risicoverlaging in te zetten Trials naar het effect van medicamenteuze HDL-C-verhoging, aangetoond (Keech, ###; Schwarts, ###) In deze trials zaten waarschijnlijk heel weinig patiënten met medicamenteuze HDL-C-verhoging wel tot een verlaagd hart- en vaatziekten risico zou leiden, maar dat is niet bekend Gezien de geringe omvang van deze patiëntengroep zal gerandomiseerd onderzoek gericht op harde eindpunten niet plaatsvinden Experimentele therapie, met onder andere HDL-infusie, bij patiënten met bewezen hypoalfalipoproteïnemie en zeer laag HDL-C wordt op dit moment uitgevoerd Wanneer de diagnose hypoalfalipoproteïnemie wordt gesteld lijkt het verstandig andere vasculaire risicofactoren, zoals LDL-C, bloeddruk, leefstijl, optimaal te behandelen en kan nieuwe HDL-C verhogende therapie in studieverband worden Er zijn geen systematische reviews of observationele studies gevonden die voldeden aan de selectiecriteria Uitkomst vaatproblemen (myocardinfarct, herseninfarct, vasculaire dood/plotse dood of subklinisch vaatlijden, hypoalfalipoproteïnemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als hypoalfalipoproteïnemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als In de databases Medline (OVID) en Embase is met relevante zoektermen gezocht naar observationele studies of systematische reviews van observationele studies De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria observationele studies van patiënten met hypoalfalipoproteïnemie waarbij het risico op hart- en vaatziekten of mortaliteit was berekend.
637
fms
niet bekend en wordt mede bepaald wordt door de aanwezigheid van andere risicofactoren Het stellen therapie gericht op risicoverlaging in te zetten Trials naar het effect van medicamenteuze HDL-C-verhoging, aangetoond (Keech, ###; Schwarts, ###) In deze trials zaten waarschijnlijk heel weinig patiënten met medicamenteuze HDL-C-verhoging wel tot een verlaagd hart- en vaatziekten risico zou leiden, maar dat is niet bekend Gezien de geringe omvang van deze patiëntengroep zal gerandomiseerd onderzoek gericht op harde eindpunten niet plaatsvinden Experimentele therapie, met onder andere HDL-infusie, bij patiënten met bewezen hypoalfalipoproteïnemie en zeer laag HDL-C wordt op dit moment uitgevoerd Wanneer de diagnose hypoalfalipoproteïnemie wordt gesteld lijkt het verstandig andere vasculaire risicofactoren, zoals LDL-C, bloeddruk, leefstijl, optimaal te behandelen en kan nieuwe HDL-C verhogende therapie in studieverband worden Er zijn geen systematische reviews of observationele studies gevonden die voldeden aan de selectiecriteria Uitkomst vaatproblemen (myocardinfarct, herseninfarct, vasculaire dood/plotse dood of subklinisch vaatlijden, hypoalfalipoproteïnemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als hypoalfalipoproteïnemie, die een bijdrage van ten minste #% aan het absoluut <LEEFTIJD>-jaarsrisico heeft, wordt als In de databases Medline (OVID) en Embase is met relevante zoektermen gezocht naar observationele studies of systematische reviews van observationele studies De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria observationele studies van patiënten met hypoalfalipoproteïnemie waarbij het risico op hart- en vaatziekten of mortaliteit was berekend studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens alle ## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en geen studies definitief geselecteerd <PERSOON> density lipoprotein and coronary heart disease insights from mutations leading to low <PERSOON> M, et al Genetic lecithin cholesterol acyltransferase deficiency and cardiovascular Hayden <PERSOON> SM, Brooks-<PERSOON> A, et al Cholesterol efflux regulatory protein, Tangier disease and familial highdensity lipoprotein deficiency <PERSOON> W, et al Inherited disorders of HDL metabolism and atherosclerosis <PERSOON> RJ, Barter P, et al; FIELD study investigators Effects of long-term fenofibrate therapy on cardiovascular events in ### people with type # diabetes mellitus (the FIELD study) randomised controlled trial <PERSOON> KL, Kullo IJ Genetic determinants of HDL monogenic disorders and contributions to variation Curr Opin Cardiol <PERSOON> EY, Klementowicz <PERSOON> RA, et al HDL deficiency due to a new insertion mutation (ApoA-INashua) and review of Rader DJ, deGoma EM Approach to the patient with extremely low HDL-cholesterol <PERSOON-##> BF High-density lipoprotein metabolism, composition, function, and deficiency <PERSOON-##> AG, Abt M, et al; dal-OUTCOMES Investigators Effects of dalcetrapib in patients with a recent acute <PERSOON-##> AH,et al ABCA# and atherosclerosis Vasc Med ###;##(#).
613
fms
de volledige tekst, werden vervolgens alle ## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en geen studies definitief geselecteerd <PERSOON> density lipoprotein and coronary heart disease insights from mutations leading to low <PERSOON> M, et al Genetic lecithin cholesterol acyltransferase deficiency and cardiovascular Hayden <PERSOON> SM, Brooks-<PERSOON> A, et al Cholesterol efflux regulatory protein, Tangier disease and familial highdensity lipoprotein deficiency <PERSOON> W, et al Inherited disorders of HDL metabolism and atherosclerosis <PERSOON> RJ, Barter P, et al; FIELD study investigators Effects of long-term fenofibrate therapy on cardiovascular events in ### people with type # diabetes mellitus (the FIELD study) randomised controlled trial <PERSOON> KL, Kullo IJ Genetic determinants of HDL monogenic disorders and contributions to variation Curr Opin Cardiol <PERSOON> EY, Klementowicz <PERSOON> RA, et al HDL deficiency due to a new insertion mutation (ApoA-INashua) and review of Rader DJ, deGoma EM Approach to the patient with extremely low HDL-cholesterol <PERSOON-##> BF High-density lipoprotein metabolism, composition, function, and deficiency <PERSOON-##> AG, Abt M, et al; dal-OUTCOMES Investigators Effects of dalcetrapib in patients with a recent acute <PERSOON-##> AH,et al ABCA# and atherosclerosis Vasc Med ###;##(#) # Welke marker dat wil zeggen welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen kunnen worden gebruikt voor het # Wat is de optimale behandeling van patiënten met hypobetalipoproteïnemie of abetalipoproteïnemie Behandel patiënten met abetalipoproteïnemie bij voorkeur in een expertisecentrum voor zeldzame erfelijke Behandeling en follow-up van abetalipoproteïnemie is gericht op monitoring en preventie van complicaties door vitaminedeficiënties en gastro-intestinale en hepatische complicaties en niet vanwege verhoogde risico op harten vaatziekten Dieetadviezen zijn een essentieel onderdeel van de behandeling en diëtisten maken vast onderdeel uit van het Abetalipoproteïnemie is een extreem zeldzaam ziektebeeld met een prevalentie van minder dan een op de miljoen individuen Derhalve is het alleen mogelijk om adviezen te geven gebaseerd op meningen en ervaringen van experts Er is geen gestandaardiseerd protocol voor behandeling De hier beschreven adviezen voor behandeling en follow-up zijn afkomstig van de groep van <PERSOON-##> (herkomst lab University of Western Ontario, London, Canada benoemen, die wordt beschouwd als expert van deze aandoening Hij heeft onder De focus van behandeling ligt in het suppleren van vetoplosbare vitamines om complicaties te voorkomen dan Dieetadviezen vormen een belangrijk onderdeel van de behandeling en diëtisten vormen een onderdeel van het Patiënten met abetalipoproteïnemie dienen een vetarm dieet te volgen met zomin mogelijk lange vetzuurketens Het is belangrijk om een dieet met voldoende essentiële vetzuren te gebruiken Meestal is het niet noodzakelijk Patiënten worden behandeld met hoge dosis vetoplosbare vitamines Geadviseerd wordt om vitamines oraal te Tijdens follow-up dienen de complicaties van abetalipoproteïnemie te worden gemonitord.
583
fms
# Welke marker dat wil zeggen welke lipiden en/of (apo)lipoproteïnen kunnen worden gebruikt voor het # Wat is de optimale behandeling van patiënten met hypobetalipoproteïnemie of abetalipoproteïnemie Behandel patiënten met abetalipoproteïnemie bij voorkeur in een expertisecentrum voor zeldzame erfelijke Behandeling en follow-up van abetalipoproteïnemie is gericht op monitoring en preventie van complicaties door vitaminedeficiënties en gastro-intestinale en hepatische complicaties en niet vanwege verhoogde risico op harten vaatziekten Dieetadviezen zijn een essentieel onderdeel van de behandeling en diëtisten maken vast onderdeel uit van het Abetalipoproteïnemie is een extreem zeldzaam ziektebeeld met een prevalentie van minder dan een op de miljoen individuen Derhalve is het alleen mogelijk om adviezen te geven gebaseerd op meningen en ervaringen van experts Er is geen gestandaardiseerd protocol voor behandeling De hier beschreven adviezen voor behandeling en follow-up zijn afkomstig van de groep van <PERSOON> (herkomst lab University of Western Ontario, London, Canada benoemen, die wordt beschouwd als expert van deze aandoening Hij heeft onder De focus van behandeling ligt in het suppleren van vetoplosbare vitamines om complicaties te voorkomen dan Dieetadviezen vormen een belangrijk onderdeel van de behandeling en diëtisten vormen een onderdeel van het Patiënten met abetalipoproteïnemie dienen een vetarm dieet te volgen met zomin mogelijk lange vetzuurketens Het is belangrijk om een dieet met voldoende essentiële vetzuren te gebruiken Meestal is het niet noodzakelijk Patiënten worden behandeld met hoge dosis vetoplosbare vitamines Geadviseerd wordt om vitamines oraal te Tijdens follow-up dienen de complicaties van abetalipoproteïnemie te worden gemonitord hiervoor vanuit de expertise groep van Hegele is te vinden is te vinden in tabel # * Lipiden moeten in ieder geval aan het begin van behandeling worden gemeten Jaarlijkse f ollowup is niet strikt noodzakelijk omdat de concentraties meestal stabiel blijven dit moment in <LOCATIE> twee centra erkend namelijk <INSTELLING> en Erasmus MC In de toekomst wordt deze lijst Hypobetalipoproteïnemie en abetalipoproteïnemie zijn zeer zeldzaam Het risico op hart- en vaatziekten is niet Wat is het risico op vaat- en gezondheidsproblemen in patiënten met hypobetalipoproteïnemie of hypobetalipoproteïnemie waarbij het risico op hart- en vaatziekten of mortaliteit was berekend Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en geen Wat is de kosteneffectiviteit van het opsporen en counselen van familiaire hypercholesterolemie (FH) in families? # Wat is de kosteneffectiviteit van cascadescreening vergeleken met geen screening in het identificeren van Overweeg bij FH-patiënten met klinisch fenotype zonder bekende mutatie familieonderzoek te verrichten waarbij Het is essentieel dat patiënten met een erfelijke dyslipidemie door zorgprofessionals herkend worden Aanwijzingen voor FH zijn bijvoorbeeld prematuur hart- en vaatziekten (bij eerstegraads familieleden) en/of LDL Tot ### werd in <LOCATIE> via het nationaal bevolkingsonderzoek cascadescreening bij FH-patiënten verricht op basis van DNA-onderzoek Bij cascadescreening worden deze eerstegraads familieleden voorgelicht en eventueel gescreend op aanwezigheid van de mutatie Een andere mogelijkheid is om FH op klinische gronden.
581
fms
hiervoor vanuit de expertise groep van Hegele is te vinden is te vinden in tabel # * Lipiden moeten in ieder geval aan het begin van behandeling worden gemeten Jaarlijkse f ollowup is niet strikt noodzakelijk omdat de concentraties meestal stabiel blijven dit moment in <LOCATIE> twee centra erkend namelijk <INSTELLING> en Erasmus MC In de toekomst wordt deze lijst Hypobetalipoproteïnemie en abetalipoproteïnemie zijn zeer zeldzaam Het risico op hart- en vaatziekten is niet Wat is het risico op vaat- en gezondheidsproblemen in patiënten met hypobetalipoproteïnemie of hypobetalipoproteïnemie waarbij het risico op hart- en vaatziekten of mortaliteit was berekend Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en geen Wat is de kosteneffectiviteit van het opsporen en counselen van familiaire hypercholesterolemie (FH) in families? # Wat is de kosteneffectiviteit van cascadescreening vergeleken met geen screening in het identificeren van Overweeg bij FH-patiënten met klinisch fenotype zonder bekende mutatie familieonderzoek te verrichten waarbij Het is essentieel dat patiënten met een erfelijke dyslipidemie door zorgprofessionals herkend worden Aanwijzingen voor FH zijn bijvoorbeeld prematuur hart- en vaatziekten (bij eerstegraads familieleden) en/of LDL Tot ### werd in <LOCATIE> via het nationaal bevolkingsonderzoek cascadescreening bij FH-patiënten verricht op basis van DNA-onderzoek Bij cascadescreening worden deze eerstegraads familieleden voorgelicht en eventueel gescreend op aanwezigheid van de mutatie Een andere mogelijkheid is om FH op klinische gronden cascadescreeing Tot slot is er ook de optie om niet te screenen Dit is gezien de bovenstaande onderbouwing FH is een autosomaal dominante aandoening waarvan de genetische achtergrond in de meeste gevallen bekend is Cascadescreening op basis van dragerschap van een pathogene mutatie lijkt de meest optimale manier om zoveel mogelijk FH-patiënten te diagnosticeren Echter, niet bij alle patiënten kan een pathogene mutatie worden gevonden die het ziektebeeld verklaart Overweeg bij FH-patiënten met klinisch fenotype zonder bekende mutatie familieonderzoek te verrichten waar bij eerstegraads familieleden een lipidenprofiel worden bepaald Indien patiënten met FH niet worden herkend, kunnen hun familieleden niet worden opgespoord, Omdat na behandeling van het LDL-cholesterol het risico op HVZ bij een FH-patiënt genormaliseerd is, heeft het Verbond van Verzekeraars een convenant ondertekend waarin geadviseerd wordt dat het voor patiënten met FH mogelijk is om onder standaard voorwaarden en tegen standaardpremie een verzekering af te sluiten Dit kan een belangrijke overweging zijn voor patiënten om zich al dan niet genetisch te laten testen op een FHveroorzakende mutatie Bij jonge FH-patiënten is de meeste winst in levensjaren mogelijk Daarom is het effect van FH-behandeling op jonge leeftijd waarschijnlijk het grootst (<PERSOON>, ###) Behandeling van FH wordt geadviseerd vanaf <LEEFTIJD> jaar Tot <DATUM> zijn met cascadescreening in het kader van bevolkingsonderzoek mee dan ### FHpatiënten opgespoord in <LOCATIE> Ervaringen met dit programma hebben aangetoond dat minder dan #% de actieve benadering van familieleden van een FH-indexpatiënt door verpleegkundige bezwaarlijk vond en.
587
fms
is er ook de optie om niet te screenen Dit is gezien de bovenstaande onderbouwing FH is een autosomaal dominante aandoening waarvan de genetische achtergrond in de meeste gevallen bekend is Cascadescreening op basis van dragerschap van een pathogene mutatie lijkt de meest optimale manier om zoveel mogelijk FH-patiënten te diagnosticeren Echter, niet bij alle patiënten kan een pathogene mutatie worden gevonden die het ziektebeeld verklaart Overweeg bij FH-patiënten met klinisch fenotype zonder bekende mutatie familieonderzoek te verrichten waar bij eerstegraads familieleden een lipidenprofiel worden bepaald Indien patiënten met FH niet worden herkend, kunnen hun familieleden niet worden opgespoord, Omdat na behandeling van het LDL-cholesterol het risico op HVZ bij een FH-patiënt genormaliseerd is, heeft het Verbond van Verzekeraars een convenant ondertekend waarin geadviseerd wordt dat het voor patiënten met FH mogelijk is om onder standaard voorwaarden en tegen standaardpremie een verzekering af te sluiten Dit kan een belangrijke overweging zijn voor patiënten om zich al dan niet genetisch te laten testen op een FHveroorzakende mutatie Bij jonge FH-patiënten is de meeste winst in levensjaren mogelijk Daarom is het effect van FH-behandeling op jonge leeftijd waarschijnlijk het grootst (<PERSOON>, ###) Behandeling van FH wordt geadviseerd vanaf <LEEFTIJD> jaar Tot <DATUM> zijn met cascadescreening in het kader van bevolkingsonderzoek mee dan ### FHpatiënten opgespoord in <LOCATIE> Ervaringen met dit programma hebben aangetoond dat minder dan #% de actieve benadering van familieleden van een FH-indexpatiënt door verpleegkundige bezwaarlijk vond en Ook is nagegaan of het krijgen van de diagnose FH kan leiden tot verlies van kwaliteit van leven Dit blijkt niet het geval te zijn (Van Maarle, ###) Sinds <DATUM> behoort opsporing en counseling van FH tot de verzekerde zorg Het belangrijkste verschil met het bevolkingsonderzoek is dat familieleden niet meer actief benaderd mogen worden; zij moeten zelf met een zorgvraag komen, namelijk de vraag of zij FH hebben In de praktijk blijkt dit niet goed te werken en is het aantal gediagnosticeerde FH-patiënten gedaald van ongeveer ###/jaar naar ###/jaar Het grootste obstakel is dat familieleden zelf hun familieleden moeten benaderen De cascadescreening wordt binnen de verzekerde Opsporing van FH lijkt kosteneffectief Echter, door de frequent veranderende kosten in de gezondheidszorg huidige kosten van behandeling met generieke statines die ## maal lager uitvallen, zal de schatting van de Een familiaire dyslipidemie is per definitie een aandoening die erfelijk bepaald is Niet van elke dyslipidemie is bekend of er een erfelijke oorzaak is en niet elke erfelijke aandoening is geschikt voor screening De Wereld Gezondheid Organisatie heeft criteria vastgesteld waar een screening aan moet voldoen om verantwoord te zijn enige die hieraan voldoet FH is de meest voorkomende monogenetische autosomaal-dominant overervende dyslipidemie; daarbij zijn in verschillende genen mutaties gevonden die geassocieerd zijn met een verhoogde erfelijke ziekte, met als doel dragers van een pathogene –ziekteveroorzakende– mutatie te vinden, wordt Bij cascadescreening worden deze eerstegraads familieleden voorgelicht en eventueel gescreend op.
571
fms
van de diagnose FH kan leiden tot verlies van kwaliteit van leven Dit blijkt niet het geval te zijn (Van Maarle, ###) Sinds <DATUM> behoort opsporing en counseling van FH tot de verzekerde zorg Het belangrijkste verschil met het bevolkingsonderzoek is dat familieleden niet meer actief benaderd mogen worden; zij moeten zelf met een zorgvraag komen, namelijk de vraag of zij FH hebben In de praktijk blijkt dit niet goed te werken en is het aantal gediagnosticeerde FH-patiënten gedaald van ongeveer ###/jaar naar ###/jaar Het grootste obstakel is dat familieleden zelf hun familieleden moeten benaderen De cascadescreening wordt binnen de verzekerde Opsporing van FH lijkt kosteneffectief Echter, door de frequent veranderende kosten in de gezondheidszorg huidige kosten van behandeling met generieke statines die ## maal lager uitvallen, zal de schatting van de Een familiaire dyslipidemie is per definitie een aandoening die erfelijk bepaald is Niet van elke dyslipidemie is bekend of er een erfelijke oorzaak is en niet elke erfelijke aandoening is geschikt voor screening De Wereld Gezondheid Organisatie heeft criteria vastgesteld waar een screening aan moet voldoen om verantwoord te zijn enige die hieraan voldoet FH is de meest voorkomende monogenetische autosomaal-dominant overervende dyslipidemie; daarbij zijn in verschillende genen mutaties gevonden die geassocieerd zijn met een verhoogde erfelijke ziekte, met als doel dragers van een pathogene –ziekteveroorzakende– mutatie te vinden, wordt Bij cascadescreening worden deze eerstegraads familieleden voorgelicht en eventueel gescreend op Tot slot is er ook de optie om niet te screenen Dit is gezien de bovenstaande onderbouwing niet wenselijk en zal niet worden Het is wenselijk kennis te verkrijgen over de effectiviteit van klinische en genetische opsporing en counseling van Wat is de ef f ectiviteit van de volgende strategieën voor case-identif icatie van patiënten met FH? Het is onduidelijk of het doorzoeken van patiëntendossiers in de eerstelijn effectief is voor het Vanwege het ontbreken van literatuur over de effectiviteit van het doorzoeken van tweedelijns registers voor het identificeren van FH-patiënten is het niet mogelijk om de bewijskracht te Een nationale strategie van <INSTELLING> screening is haalbaar en leidt mogelijk tot een verbetering in de identificatie van mensen met FH (en daarmee samenhangend hogere percentages Wat is de kostenef f ectiviteit van cascadescreening vergeleken met geen screening in het Vanwege de benoemde moeilijkheden voor het interpreteren van de data is het niet mogelijk om een conclusie te formuleren voor de kosteneffectiviteit van <INSTELLING> screening en de Een studie (Gray, ###) bepaalde de bruikbaarheid van een gecombineerde zoektocht van elektronische en papieren dossiers in een huisartsenpraktijk voor het identificeren van een indexpersonen met FH Deze retrospectieve zoektocht werd in een Zuid-Londense praktijk van <DATUM> patiënten uitgevoerd De volgende Geselecteerde dossiers werden beoordeeld door een huisarts en een expert op het gebied van lipiden en er werd een score gegeven voor de waarschijnlijkheid van FH op basis van de Nederlandse FH-criteria (Walma, ###) Met deze benaderingen werden ## individuen met een Nederlandse score van meer dan # (zeker FH).
573
fms
screenen Dit is gezien de bovenstaande onderbouwing niet wenselijk en zal niet worden Het is wenselijk kennis te verkrijgen over de effectiviteit van klinische en genetische opsporing en counseling van Wat is de ef f ectiviteit van de volgende strategieën voor case-identif icatie van patiënten met FH? Het is onduidelijk of het doorzoeken van patiëntendossiers in de eerstelijn effectief is voor het Vanwege het ontbreken van literatuur over de effectiviteit van het doorzoeken van tweedelijns registers voor het identificeren van FH-patiënten is het niet mogelijk om de bewijskracht te Een nationale strategie van <INSTELLING> screening is haalbaar en leidt mogelijk tot een verbetering in de identificatie van mensen met FH (en daarmee samenhangend hogere percentages Wat is de kostenef f ectiviteit van cascadescreening vergeleken met geen screening in het Vanwege de benoemde moeilijkheden voor het interpreteren van de data is het niet mogelijk om een conclusie te formuleren voor de kosteneffectiviteit van <INSTELLING> screening en de Een studie (Gray, ###) bepaalde de bruikbaarheid van een gecombineerde zoektocht van elektronische en papieren dossiers in een huisartsenpraktijk voor het identificeren van een indexpersonen met FH Deze retrospectieve zoektocht werd in een Zuid-Londense praktijk van <DATUM> patiënten uitgevoerd De volgende Geselecteerde dossiers werden beoordeeld door een huisarts en een expert op het gebied van lipiden en er werd een score gegeven voor de waarschijnlijkheid van FH op basis van de Nederlandse FH-criteria (Walma, ###) Met deze benaderingen werden ## individuen met een Nederlandse score van meer dan # (zeker FH) tussen # en # (mogelijk FH) Van de ## patiënten met diagnose zeker FH, waren twee personen niet bekend bij een tweedelijns lipidenkliniek Dit gold ook voor vier van de acht personen met waarschijnlijk FH De sensitiviteit van een gecombineerde zoektocht naar IHD, lipiden stoornis of statines was ###% en een opbrengst van #,#% In deze studie had de gecombineerde zoektocht met additioneel het gebruik van en cholesterol waren doorzocht Het duurde ongeveer een half uur om een papieren dossier te doorzoeken Voor het identificeren van één geval van zekere of waarschijnlijke FH zouden ##,# papieren patiëntendossiers doorzocht Deze studie toonde aan dat het mogelijk is om elektronische en papieren patiëntendossiers te doorzoeken voor het identificeren van FH-patiënten in de eerste lijn Hoewel de resultaten aantoonden dat de gecombineerde zoektocht in de hoogste sensitiviteit en de opbrengst resulteerde, raadden de auteurs niet aan om de zoektocht naar cholesterol te negeren " there are bound to be individuals in other practices whose elevated cholesterol is the only marker of the diagnosis ” De auteurs bevalen ook aan om bij onvolledige dossiers interviews te houden voor het vaststellen van de diagnose Bovendien moet de invloed van verschillen in coderingen tussen praktijken Het gericht testen van familieleden van index individuen (zogenaamde probanden) met FH staat bekend als <INSTELLING> screening Het doel is om nieuwe gevallen onder degenen met het hoogste risico voor FH te Een goed gedocumenteerd actief programma voor het identificeren van personen met FH werd opgericht in.
580
fms
(mogelijk FH) Van de ## patiënten met diagnose zeker FH, waren twee personen niet bekend bij een tweedelijns lipidenkliniek Dit gold ook voor vier van de acht personen met waarschijnlijk FH De sensitiviteit van een gecombineerde zoektocht naar IHD, lipiden stoornis of statines was ###% en een opbrengst van #,#% In deze studie had de gecombineerde zoektocht met additioneel het gebruik van en cholesterol waren doorzocht Het duurde ongeveer een half uur om een papieren dossier te doorzoeken Voor het identificeren van één geval van zekere of waarschijnlijke FH zouden ##,# papieren patiëntendossiers doorzocht Deze studie toonde aan dat het mogelijk is om elektronische en papieren patiëntendossiers te doorzoeken voor het identificeren van FH-patiënten in de eerste lijn Hoewel de resultaten aantoonden dat de gecombineerde zoektocht in de hoogste sensitiviteit en de opbrengst resulteerde, raadden de auteurs niet aan om de zoektocht naar cholesterol te negeren " there are bound to be individuals in other practices whose elevated cholesterol is the only marker of the diagnosis ” De auteurs bevalen ook aan om bij onvolledige dossiers interviews te houden voor het vaststellen van de diagnose Bovendien moet de invloed van verschillen in coderingen tussen praktijken Het gericht testen van familieleden van index individuen (zogenaamde probanden) met FH staat bekend als <INSTELLING> screening Het doel is om nieuwe gevallen onder degenen met het hoogste risico voor FH te Een goed gedocumenteerd actief programma voor het identificeren van personen met FH werd opgericht in Defesche beschreef in een narratieve review de Nederlandse methode voor de identificatie van personen met FH wat betreft actief familieonderzoek in combinatie met DNA-diagnostiek (Defesche, ###) Het programma is gebaseerd op de principes voor grootschalige screening programma’s zoals opgesteld door Individuen in <LOCATIE> met een klinische diagnose van FH worden doorverwezen voor DNA-diagnostiek Zodra een mutatie is geïdentificeerd, wordt het individu een index persoon Met behulp van deze persoon wordt informatie verzameld over alle familieleden De familieleden worden onderzocht op de gevonden mutatie en niet-nuchtere lipiden concentraties worden bepaald Gedurende ### tot ### deden meer dan ### personen mee aan het programma In deze groep werden, met behulp van ### index personen, meer dan ### personen Umans-Eckenhausen (###) beschreef het Nederlandse programma van actief familieonderzoek ondersteund door DNA-diagnostiek Een klinische diagnose werd op basis van een diagnostisch protocol met LDL-Cconcentraties, fysieke tekenen en persoonlijke en familieanamnese gevat in een scoresysteem Alle individuen met klinische FH werden getest op DNA-mutaties Indexen waren die personen met zowel een klinische diagnose als een bevestigde DNA-mutatie Eerstegraads familieleden van de index werden benaderd door een gespecialiseerd verpleegkundige na het verkrijgen van schriftelijke toestemming; ### familieleden van ### indexen met FH werden getest; ### individuen werden geïdentificeerd door middel van een heterozygote mutatie in het gen coderend voor de LDL-C-receptor Ten tijde van het onderzoek kregen ### (##%) FHpatiënten cholesterolverlagende medicatie; een jaar later was dit percentage toegenomen naar ##%.
606
fms
beschreef in een narratieve review de Nederlandse methode voor de identificatie van personen met FH wat betreft actief familieonderzoek in combinatie met DNA-diagnostiek (Defesche, ###) Het programma is gebaseerd op de principes voor grootschalige screening programma’s zoals opgesteld door Individuen in <LOCATIE> met een klinische diagnose van FH worden doorverwezen voor DNA-diagnostiek Zodra een mutatie is geïdentificeerd, wordt het individu een index persoon Met behulp van deze persoon wordt informatie verzameld over alle familieleden De familieleden worden onderzocht op de gevonden mutatie en niet-nuchtere lipiden concentraties worden bepaald Gedurende ### tot ### deden meer dan ### personen mee aan het programma In deze groep werden, met behulp van ### index personen, meer dan ### personen Umans-Eckenhausen (###) beschreef het Nederlandse programma van actief familieonderzoek ondersteund door DNA-diagnostiek Een klinische diagnose werd op basis van een diagnostisch protocol met LDL-Cconcentraties, fysieke tekenen en persoonlijke en familieanamnese gevat in een scoresysteem Alle individuen met klinische FH werden getest op DNA-mutaties Indexen waren die personen met zowel een klinische diagnose als een bevestigde DNA-mutatie Eerstegraads familieleden van de index werden benaderd door een gespecialiseerd verpleegkundige na het verkrijgen van schriftelijke toestemming; ### familieleden van ### indexen met FH werden getest; ### individuen werden geïdentificeerd door middel van een heterozygote mutatie in het gen coderend voor de LDL-C-receptor Ten tijde van het onderzoek kregen ### (##%) FHpatiënten cholesterolverlagende medicatie; een jaar later was dit percentage toegenomen naar ##% case finding voor FH Een Deense bevolkingsscreening van scholieren door het testen van capillaire bloedmonsters werd efficiënter bevonden dan de screening van kinderen bij wie eerst een positieve familiegeschiedenis was vastgesteld Data over het traceren van families/ case finding werden slecht beschreven en het gebrek aan studies maakte het moeilijk om conclusies te formuleren over de relatieve effectiviteit en kosten van verschillende strategieën Echter, het HTA economisch model concludeerde dat <INSTELLING> screening de meest effectieve en goedkoopste methode zou zijn voor het identificeren van niet-gediagnosticeerde FH Screening van alle <LEEFTIJD>-jarigen met behulp van klinische criteria voor diagnose FH bleek vergelijkbaar te zijn wat betreft kosteneffectiviteit als <INSTELLING> screening, ervan uitgaande dat een dergelijke screening aanvaardbaar was Bhatnagar (###) maakte gebruik van gedetailleerde familieanamneses van indexen voor het identificeren van eerstegraads familieleden Tweehonderd eerstegraads familieleden werden getest en ### (##%) bleken erfelijke FH te hebben Om een vergelijkbaar aantal personen met FH te diagnosticeren door middel van bevolkingsonderzoek zouden meer dan ## ### personen getest moeten worden Slechts een minderheid van deze personen zouden ontdekt zijn als cholesterolbepaling beperkt zou zijn tot diegenen met andere risicofactoren voor coronaire hartziekten De nieuw gediagnosticeerde personen met FH waren jonger dan de indexpersonen en waren over het algemeen gediagnosticeerd voordat ze klinisch atherosclerose ontwikkelde Screening van cardiovasculaire risicofactoren zou hebben gefaald in het identificeren van de meeste aangedane Een andere Britse studie (<PERSOON>, ###) voerde <INSTELLING> screening uit onder individuen van de Oxford lipidenkliniek die voldeden aan de diagnostische criteria van de <PERSOON>.
619
fms
door het testen van capillaire bloedmonsters werd efficiënter bevonden dan de screening van kinderen bij wie eerst een positieve familiegeschiedenis was vastgesteld Data over het traceren van families/ case finding werden slecht beschreven en het gebrek aan studies maakte het moeilijk om conclusies te formuleren over de relatieve effectiviteit en kosten van verschillende strategieën Echter, het HTA economisch model concludeerde dat <INSTELLING> screening de meest effectieve en goedkoopste methode zou zijn voor het identificeren van niet-gediagnosticeerde FH Screening van alle <LEEFTIJD>-jarigen met behulp van klinische criteria voor diagnose FH bleek vergelijkbaar te zijn wat betreft kosteneffectiviteit als <INSTELLING> screening, ervan uitgaande dat een dergelijke screening aanvaardbaar was Bhatnagar (###) maakte gebruik van gedetailleerde familieanamneses van indexen voor het identificeren van eerstegraads familieleden Tweehonderd eerstegraads familieleden werden getest en ### (##%) bleken erfelijke FH te hebben Om een vergelijkbaar aantal personen met FH te diagnosticeren door middel van bevolkingsonderzoek zouden meer dan ## ### personen getest moeten worden Slechts een minderheid van deze personen zouden ontdekt zijn als cholesterolbepaling beperkt zou zijn tot diegenen met andere risicofactoren voor coronaire hartziekten De nieuw gediagnosticeerde personen met FH waren jonger dan de indexpersonen en waren over het algemeen gediagnosticeerd voordat ze klinisch atherosclerose ontwikkelde Screening van cardiovasculaire risicofactoren zou hebben gefaald in het identificeren van de meeste aangedane Een andere Britse studie (<PERSOON>, ###) voerde <INSTELLING> screening uit onder individuen van de Oxford lipidenkliniek die voldeden aan de diagnostische criteria van de <PERSOON> uit deze studie werden gevraagd om contact op te nemen met hun eerstegraads familieleden Het percentage positieve FH onder personen woonachtig in Oxfordshire was ##% deed de prevalentie ##,#% toenemen; van #,##/ ### (##%BI #,##-#,##) naar #,##/ ### (##%BI #,##-#,##) auteurs concludeerden dat <INSTELLING> screening uitgevoerd door een gespecialiseerde kliniek in een ziekenhuis de opsporing van patiënten met FH niet wezenlijk zou doen toenemen Geconcludeerd werd dat om zoveel mogelijk mensen met FH te identificeren een uitgebreid nationaal programma nodig zou zijn Een onderzoek uitgevoerd door Starr (###) richtte zich op de diagnostische waarde van LDL-C-concentratie, de gebruikelijke methode voor het diagnosticeren van FH in de algemene populatie, bij <INSTELLING> screening van eerstegraads familieleden van FH-indexen gegeven dat er een kans op FH van ##% is Een Bayesiaans model van LDL-C-afkapconcentraties voor eerstegraads familieleden had een hogere sensitiviteit dan MEDPED voor het identificeren van mogelijke individuen met <PERSOON> staat voor Make Early Diagnosis to Prevent Early Deaths Het is een non-profit organisatie die zich inzet voor het tijdig diagnosticeren en Data uit <LOCATIE>, Denemarken en Noorwegen werden met elkaar vergeleken In <LOCATIE> bleek dat LDL-Cafkapconcentraties het meest geschikt waren voor de jongere populatie (jonger dan <LEEFTIJD> jaar) met een sensitiviteit ouder De specificiteit daalde snel na een leeftijd van <LEEFTIJD> jaar (##% tot ##%) en bleef vervolgens vrij constant presteerden beter bij jonge eerstegraads familieleden (jonger dan <LEEFTIJD> jaar) in vergelijking met diegenen ouder.
635
fms
studie werden gevraagd om contact op te nemen met hun eerstegraads familieleden Het percentage positieve FH onder personen woonachtig in Oxfordshire was ##% deed de prevalentie ##,#% toenemen; van #,##/ ### (##%BI #,##-#,##) naar #,##/ ### (##%BI #,##-#,##) auteurs concludeerden dat <INSTELLING> screening uitgevoerd door een gespecialiseerde kliniek in een ziekenhuis de opsporing van patiënten met FH niet wezenlijk zou doen toenemen Geconcludeerd werd dat om zoveel mogelijk mensen met FH te identificeren een uitgebreid nationaal programma nodig zou zijn Een onderzoek uitgevoerd door Starr (###) richtte zich op de diagnostische waarde van LDL-C-concentratie, de gebruikelijke methode voor het diagnosticeren van FH in de algemene populatie, bij <INSTELLING> screening van eerstegraads familieleden van FH-indexen gegeven dat er een kans op FH van ##% is Een Bayesiaans model van LDL-C-afkapconcentraties voor eerstegraads familieleden had een hogere sensitiviteit dan MEDPED voor het identificeren van mogelijke individuen met <PERSOON> staat voor Make Early Diagnosis to Prevent Early Deaths Het is een non-profit organisatie die zich inzet voor het tijdig diagnosticeren en Data uit <LOCATIE>, Denemarken en Noorwegen werden met elkaar vergeleken In <LOCATIE> bleek dat LDL-Cafkapconcentraties het meest geschikt waren voor de jongere populatie (jonger dan <LEEFTIJD> jaar) met een sensitiviteit ouder De specificiteit daalde snel na een leeftijd van <LEEFTIJD> jaar (##% tot ##%) en bleef vervolgens vrij constant presteerden beter bij jonge eerstegraads familieleden (jonger dan <LEEFTIJD> jaar) in vergelijking met diegenen ouder de hogere concentraties LDL-C in deze landen Het patroon van een grotere nauwkeurigheid (beoordeeld aan de hand van Youden’s index) in de jongere leeftijdsgroepen gezien in het Nederlandse cohort werd ook gevonden in de Noorse populatie, terwijl het patroon tegengesteld was in het Deense cohort Over het geheel getest in de Nederlandse steekproef en minstens zo goed in de Noorse en Deense datasets De sensitiviteit was hoger voor alle datasets bij gebruik van de LDL-C-afkapconcentraties en specificiteit lager ten opzichte van de Patiëntendossiers van huisartsen Vanwege het ontbreken van kwalitatief goed uitgevoerde studies is het niet Tweedelijns registers Vanwege het ontbreken van literatuur over de effectiviteit van het doorzoeken van tweedelijns registers voor het identificeren van FH-patiënten is het niet mogelijk om de bewijskracht graderen <INSTELLING> screening De bewijskracht voor <INSTELLING> testen is met één niveau verlaagd gezien extrapoleerbaarheid Ademi (###) evalueerden de literatuur over de kosteneffectiviteit van screening en behandeling van familiaire hypercholesterolemie (FH) Een systematische review van Engelstalige literatuur over de economische evaluatie van screening en behandeling van FH was uitgevoerd De volgende databases werden systematisch doorzocht database, the Cochrane Library and the Database of Abstracts of Reviews of Effects De zoekactie was in januari ### uitgevoerd en geüpdatet in juni ### In totaal werden zes studies geïncludeerd die de kosteneffectiviteit van screening en behandeling van FH hebben bekeken Drie studies waren afkomstig uit het Verenigd Koninkrijk en # uit Spanje In deze twee landen was op het moment geen nationaal cascadescreeningprogramma beschikbaar.
634
fms
grotere nauwkeurigheid (beoordeeld aan de hand van Youden’s index) in de jongere leeftijdsgroepen gezien in het Nederlandse cohort werd ook gevonden in de Noorse populatie, terwijl het patroon tegengesteld was in het Deense cohort Over het geheel getest in de Nederlandse steekproef en minstens zo goed in de Noorse en Deense datasets De sensitiviteit was hoger voor alle datasets bij gebruik van de LDL-C-afkapconcentraties en specificiteit lager ten opzichte van de Patiëntendossiers van huisartsen Vanwege het ontbreken van kwalitatief goed uitgevoerde studies is het niet Tweedelijns registers Vanwege het ontbreken van literatuur over de effectiviteit van het doorzoeken van tweedelijns registers voor het identificeren van FH-patiënten is het niet mogelijk om de bewijskracht graderen <INSTELLING> screening De bewijskracht voor <INSTELLING> testen is met één niveau verlaagd gezien extrapoleerbaarheid Ademi (###) evalueerden de literatuur over de kosteneffectiviteit van screening en behandeling van familiaire hypercholesterolemie (FH) Een systematische review van Engelstalige literatuur over de economische evaluatie van screening en behandeling van FH was uitgevoerd De volgende databases werden systematisch doorzocht database, the Cochrane Library and the Database of Abstracts of Reviews of Effects De zoekactie was in januari ### uitgevoerd en geüpdatet in juni ### In totaal werden zes studies geïncludeerd die de kosteneffectiviteit van screening en behandeling van FH hebben bekeken Drie studies waren afkomstig uit het Verenigd Koninkrijk en # uit Spanje In deze twee landen was op het moment geen nationaal cascadescreeningprogramma beschikbaar plaats van de Dutch Lipid Network Criteria Bovendien is het zorgverzekeringsstelsel niet vergelijkbaar met <LOCATIE> Om deze redenen werd alleen de twee studies meegenomen die afkomstig uit <LOCATIE> waren <PERSOON> (###) heeft een beslisboom met een levenslange tijdshorizon gebruikt voor de evaluatie van kosteneffectiviteit van screening voor FH Data van een gescreend cohort van FH-familieleden werd gecombineerd met de Framingham risicofunctie voor het schatten van het risico op hart- en vaatziekten en de Nederlandse Nationale ziekte specifieke kosten om de overleving en kosten per individu met of zonder het totaalcholesterol en #% toename van <PERSOON> op de gebruikte statine in het gebruikte cohort is de werd vanuit het perspectief van de Nederlandse overheid en de maatschappij beoordeeld De kosten van screening voor het diagnosticeren van één nieuwe patiënt op basis van een lipidenprofiel en DNA testen werd op €###,- gesteld Wanneer <INSTELLING> screening door middel van DNA-analyse werd gebruikt voor het geen screening De ICER (berekend voor ###) voor <INSTELLING> genetische screening voor “untreated FH” was €<DATUM> LYG De aanname over de accuratesse van de screening test was ###% (###% sensitiviteit en ###% specificiteit) Deze aanname heeft gevolgen voor de kosteneffectiviteit als de accuratesse lager blijkt te zijn Wonderling (###) maakte gebruik van lifetime tabellen om de kosteneffectiviteit van systematisch genetisch screenen van familieleden van personen gediagnosticeerd met FH te bepalen Tijdshorizon werd op levenslang vastgesteld Data van een gescreend Nederlands cohort en de <PERSOON> register werden gebruikt voor het.
599
fms
is het zorgverzekeringsstelsel niet vergelijkbaar met <LOCATIE> Om deze redenen werd alleen de twee studies meegenomen die afkomstig uit <LOCATIE> waren <PERSOON> (###) heeft een beslisboom met een levenslange tijdshorizon gebruikt voor de evaluatie van kosteneffectiviteit van screening voor FH Data van een gescreend cohort van FH-familieleden werd gecombineerd met de Framingham risicofunctie voor het schatten van het risico op hart- en vaatziekten en de Nederlandse Nationale ziekte specifieke kosten om de overleving en kosten per individu met of zonder het totaalcholesterol en #% toename van <PERSOON> op de gebruikte statine in het gebruikte cohort is de werd vanuit het perspectief van de Nederlandse overheid en de maatschappij beoordeeld De kosten van screening voor het diagnosticeren van één nieuwe patiënt op basis van een lipidenprofiel en DNA testen werd op €###,- gesteld Wanneer <INSTELLING> screening door middel van DNA-analyse werd gebruikt voor het geen screening De ICER (berekend voor ###) voor <INSTELLING> genetische screening voor “untreated FH” was €<DATUM> LYG De aanname over de accuratesse van de screening test was ###% (###% sensitiviteit en ###% specificiteit) Deze aanname heeft gevolgen voor de kosteneffectiviteit als de accuratesse lager blijkt te zijn Wonderling (###) maakte gebruik van lifetime tabellen om de kosteneffectiviteit van systematisch genetisch screenen van familieleden van personen gediagnosticeerd met FH te bepalen Tijdshorizon werd op levenslang vastgesteld Data van een gescreend Nederlands cohort en de <PERSOON> register werden gebruikt voor het De kosteneffectiviteit werden tot nieuwe gevallen van onbehandelde familieleden met FH beperkt De ICER (###) werd op €###/LYG geschat De belangrijkste beperking van deze analyse is dat geen informatie werd gegeven over de prevalentie van FH in <LOCATIE> en de validiteit van de screening test De interpretatie van deze resultaten is lastig vanwege een aantal punten Beide studies hebben de kosten per Life Year Gained gerapporteerd Deze kosten zijn lastiger te interpreteren aangezien niet gecorrigeerd is voor kwaliteit van leven Het is dus onbekend wat de kwaliteit De gerapporteerde ICER is berekend voor ### De data komt echter uit studies gepubliceerd in ### en ### Uit de review is te halen dat de berekende ICER voor ### gecorrigeerd is voor inflatie De vraag is echter of ook rekening is gehouden met gemaakte kosten bij het verlopen van een patent op een statine Sinds simvastatine, pravastatine en atorvastatine generiek verkrijgbaar zijn, zijn de kosten van statines ## keer goedkoper geworden Derhalve zal ICER mogelijk gunstiger kunnen uitvallen Met de komst van Next Generation Sequencing methoden zijn de kosten voor het sequensen van FHgenen afgenomen Tot slot is de vraag hoe relevant de informatie uit ### en ### is voor de huidige situatie wetende dat in Vanwege de boven benoemde punten is het niet mogelijk om een conclusie te formuleren of de bewijskracht te Wat is de effectiviteit van de volgende strategieën voor case-identificatie van patiënten met FH? het doorzoeken van elektronische of papieren patiëntendossiers van huisartsen voor het identificeren van.
614
fms
onbehandelde familieleden met FH beperkt De ICER (###) werd op €###/LYG geschat De belangrijkste beperking van deze analyse is dat geen informatie werd gegeven over de prevalentie van FH in <LOCATIE> en de validiteit van de screening test De interpretatie van deze resultaten is lastig vanwege een aantal punten Beide studies hebben de kosten per Life Year Gained gerapporteerd Deze kosten zijn lastiger te interpreteren aangezien niet gecorrigeerd is voor kwaliteit van leven Het is dus onbekend wat de kwaliteit De gerapporteerde ICER is berekend voor ### De data komt echter uit studies gepubliceerd in ### en ### Uit de review is te halen dat de berekende ICER voor ### gecorrigeerd is voor inflatie De vraag is echter of ook rekening is gehouden met gemaakte kosten bij het verlopen van een patent op een statine Sinds simvastatine, pravastatine en atorvastatine generiek verkrijgbaar zijn, zijn de kosten van statines ## keer goedkoper geworden Derhalve zal ICER mogelijk gunstiger kunnen uitvallen Met de komst van Next Generation Sequencing methoden zijn de kosten voor het sequensen van FHgenen afgenomen Tot slot is de vraag hoe relevant de informatie uit ### en ### is voor de huidige situatie wetende dat in Vanwege de boven benoemde punten is het niet mogelijk om een conclusie te formuleren of de bewijskracht te Wat is de effectiviteit van de volgende strategieën voor case-identificatie van patiënten met FH? het doorzoeken van elektronische of papieren patiëntendossiers van huisartsen voor het identificeren van klinische chemieverslagen voor het identificeren van individuen jonger dan <LEEFTIJD> jaar en O aantal individuen geïdentificeerd in proportie tot diegene gediagnosticeerd volgens reguliere zorg Wat is de kosteneffectiviteit van cascadescreening vergeleken met geen screening bij het identificeren van De werkgroep achtte voor deelvraag # de benoemde uitkomstmaat en voor deelvraag # kosteneffectiviteit voor Voor het beantwoorden van de eerste zoekvraag is gebruik gemaakt van een bestaande richtlijn, de NICErichtlijn Identification and management of familial hypercholesterolemie (FH) De volgende databases werden tussen oktober ### en september ### (met een update in december ###) doorzocht Database of Systematic Reviews (CDSR), Database of Abstracts of Reviews of Effects (DARE), Health Technology Database Science Citation Index De zoekactie werd niet op studiedesign of leeftijd van de deelnemers beperkt In totaal werden # studies geïncludeerd In oktober ### is een update van de zoekstrategie uitgevoerd Uit deze update kwam geen nieuwe literatuur naar voren ten aanzien van de effectiviteit van strategieën voor het identificeren van FH-patiënten Er zijn wel een aantal punten benoemd die de kosteneffectiviteit zouden kunnen beïnvloeden Voor het beantwoorden van de tweede zoekvraag is systematische zoekactie uitgezet In de databases Medline (OVID) en Embase is met relevante zoektermen gezocht naar kosteneffectiviteitsstudies van screeningmethode voor het identificeren van erfelijke dyslipidemie De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de kosteneffectiviteitsstudies waarbij <INSTELLING> screening werd vergeleken met geen screening of reguliere zorg voor.
592
fms
chemieverslagen voor het identificeren van individuen jonger dan <LEEFTIJD> jaar en O aantal individuen geïdentificeerd in proportie tot diegene gediagnosticeerd volgens reguliere zorg Wat is de kosteneffectiviteit van cascadescreening vergeleken met geen screening bij het identificeren van De werkgroep achtte voor deelvraag # de benoemde uitkomstmaat en voor deelvraag # kosteneffectiviteit voor Voor het beantwoorden van de eerste zoekvraag is gebruik gemaakt van een bestaande richtlijn, de NICErichtlijn Identification and management of familial hypercholesterolemie (FH) De volgende databases werden tussen oktober ### en september ### (met een update in december ###) doorzocht Database of Systematic Reviews (CDSR), Database of Abstracts of Reviews of Effects (DARE), Health Technology Database Science Citation Index De zoekactie werd niet op studiedesign of leeftijd van de deelnemers beperkt In totaal werden # studies geïncludeerd In oktober ### is een update van de zoekstrategie uitgevoerd Uit deze update kwam geen nieuwe literatuur naar voren ten aanzien van de effectiviteit van strategieën voor het identificeren van FH-patiënten Er zijn wel een aantal punten benoemd die de kosteneffectiviteit zouden kunnen beïnvloeden Voor het beantwoorden van de tweede zoekvraag is systematische zoekactie uitgezet In de databases Medline (OVID) en Embase is met relevante zoektermen gezocht naar kosteneffectiviteitsstudies van screeningmethode voor het identificeren van erfelijke dyslipidemie De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de kosteneffectiviteitsstudies waarbij <INSTELLING> screening werd vergeleken met geen screening of reguliere zorg voor Er werden ## potentiele reviews gevonden waarvan op basis van titel en abstract vijf studies werden voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst werden vier geëxcludeerd en één studie geselecteerd Aangezien de review een systematische zoekactie heeft uitgevoerd in juni ###, is ervoor gekozen om de review te updaten Op basis van titel en abstract van potentiele studies gepubliceerd na juni ### werden tien studies voorgeselecteerd Als extra selectiecriteria voor de update van de review werd gesteld dat de studie voor de Nederlandse situatie toepasbaar moest zijn Dat wil zeggen een vergelijkbaar zorgverzekeringssysteem, een vergelijkbare diagnostiek (Dutch Lipid Network criteria, beschikbaarheid DNAdiagnostiek) en vergelijkbare behandeling Na raadpleging van de volledige tekst werden vervolgens tien studies <PERSOON> GF, Juniper A, et al A systematic review of economic evaluations of the detection and treatment of familial <PERSOON> S, et al Revisiting <PERSOON> and Jungner in the genomic age a review of screening criteria over the past ## years Bulletin of the World Health Organisation ###;##(#) #<DATUM> doi ## ###/BLT <DATUM> Bhatnagar D, <PERSOON> S, et al Outcome of case finding among relatives of patients with known heterozygous Defesche JC, Lansberg PJ, Umans-Eckenhausen MA, et al Advanced method for the identification of patients with inherited <PERSOON> M, et al Identifying patients with Familial Hypercholesterolaemia in primary care an informaticsbased approach in one primary care centre Heart ###;##(#) ###-###.
616
fms
## potentiele reviews gevonden waarvan op basis van titel en abstract vijf studies werden voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst werden vier geëxcludeerd en één studie geselecteerd Aangezien de review een systematische zoekactie heeft uitgevoerd in juni ###, is ervoor gekozen om de review te updaten Op basis van titel en abstract van potentiele studies gepubliceerd na juni ### werden tien studies voorgeselecteerd Als extra selectiecriteria voor de update van de review werd gesteld dat de studie voor de Nederlandse situatie toepasbaar moest zijn Dat wil zeggen een vergelijkbaar zorgverzekeringssysteem, een vergelijkbare diagnostiek (Dutch Lipid Network criteria, beschikbaarheid DNAdiagnostiek) en vergelijkbare behandeling Na raadpleging van de volledige tekst werden vervolgens tien studies <PERSOON> GF, Juniper A, et al A systematic review of economic evaluations of the detection and treatment of familial <PERSOON> S, et al Revisiting <PERSOON> and Jungner in the genomic age a review of screening criteria over the past ## years Bulletin of the World Health Organisation ###;##(#) #<DATUM> doi ## ###/BLT <DATUM> Bhatnagar D, <PERSOON> S, et al Outcome of case finding among relatives of patients with known heterozygous Defesche JC, Lansberg PJ, Umans-Eckenhausen MA, et al Advanced method for the identification of patients with inherited <PERSOON> M, et al Identifying patients with Familial Hypercholesterolaemia in primary care an informaticsbased approach in one primary care centre <PERSOON> PJ, ten <PERSOON> AH, Bonneux L, et al Cost-effectiveness of a family and DNA based screening <PERSOON> M, <PERSOON> SM, et al <INSTELLING> screening for familial hypercholesterolaemia implications of a pilot study <PERSOON-##> M, et al Screening for hypercholesterolaemia versus case finding for familial <PERSOON-##> BA, et al Development of sensitive and specific age- and gender-specific Low Density Lipoprotein cholesterol cut-offs for diagnosis of #st degree relatives with Familial Hypercholesterolaemia in <INSTELLING> Umans-Eckenhausen MA, Defesche JC, Sijbrands EJ, et al Review of first # years of screening for familial van Maarle MC, Stouthard ME, Bonsel GJ Risk perception of participants in a family-based genetic screening program on <PERSOON-##> MC, et al Diagnosing heterozygous familial hypercholesterolemia using new practical <PERSOON-##> and practice of screening for disease Public Health papers ###;#<DATUM> ### <PERSOON-##> D, et al Cost-effectiveness analysis of the genetic screening program for Wat is de beste strategie bij mensen die statines niet verdragen door hinderlijke bijwerkingen? Beoordeel hinderlijke bijwerkingen ten gevolge van statinegebruik door middel van het volgende schema Controleer bij het optreden van hinderlijke bijwerkingen of er sprake is van reversibele omstandigheden (tabel #) Overweeg krachtiger statine in een lage dosering of in een lagere frequentie (bijvoorbeeld om de dag of zelfs #x.
593
fms
<PERSOON> PJ, ten <PERSOON> AH, Bonneux L, et al Cost-effectiveness of a family and DNA based screening <PERSOON> M, <PERSOON> SM, et al <INSTELLING> screening for familial hypercholesterolaemia implications of a pilot study <PERSOON> M, et al Screening for hypercholesterolaemia versus case finding for familial <PERSOON> BA, et al Development of sensitive and specific age- and gender-specific Low Density Lipoprotein cholesterol cut-offs for diagnosis of #st degree relatives with Familial Hypercholesterolaemia in <INSTELLING> Umans-Eckenhausen MA, Defesche JC, Sijbrands EJ, et al Review of first # years of screening for familial van Maarle MC, Stouthard ME, Bonsel GJ Risk perception of participants in a family-based genetic screening program on <PERSOON> MC, et al Diagnosing heterozygous familial hypercholesterolemia using new practical <PERSOON> and practice of screening for disease Public Health papers ###;#<DATUM> ### <PERSOON> D, et al Cost-effectiveness analysis of the genetic screening program for Wat is de beste strategie bij mensen die statines niet verdragen door hinderlijke bijwerkingen? Beoordeel hinderlijke bijwerkingen ten gevolge van statinegebruik door middel van het volgende schema Controleer bij het optreden van hinderlijke bijwerkingen of er sprake is van reversibele omstandigheden (tabel #) Overweeg krachtiger statine in een lage dosering of in een lagere frequentie (bijvoorbeeld om de dag of zelfs #x Overweeg het geven van een fibraat bovenop een maximale tolereerbare dosis statine bij patiënten met spierpijnklachten ten gevolge van het gebruik van een statine en een gecombineerde dyslipidemie Overweeg De werkgroep spreekt een voorkeur uit voor het geven van bezafibraat of ciprofibraat boven gemfibrozil in Overweeg het geven van een hars (bijvoorbeeld colesevalam) bovenop een statine bij het niet behalen van de streefwaarden bij gebruik van ezetimibe of een fibraat, mits er geen sprake is van hypertriglyceridemie Het spreekt voor zich dat patiënten goed voorgelicht moeten waarom het voor hen belangrijk is om een statine te gaan gebruiken Wanneer zij begrijpen dat het risico op bijvoorbeeld een hartinfarct hierdoor sterk (met meer dan ##%) wordt verminderd dan zal dit de therapietrouw bevorderen en zijn milde bijwerkingen wellicht minder vaak een reden om het gebruik van de statine te stoppen In de inleiding worden een aantal strategieën beschreven die thans worden toegepast bij patiënten met SAMS (Stroes, ###) In de literatuuranalyse is nagegaan wat het bewijs is van deze maatregelen Het gebruik van PCSK#-remmers als alternatief voor statines werd in deze analyse buiten beschouwing gelaten Het gebruik van PCSK#-antilichamen is mogelijk geïndiceerd bij FH-patiënten met hinderlijke bijwerkingen ten gevolge van statinegebruik Hiervoor verwijzen we graag naar Ten aanzien van het gebruik van ezetimibe in combinatie met een statine is er een dubbelblinde gerandomiseerd IMPROVE-IT-trial verschenen dat het effect van simvastatine ## mg in combinatie met ezetimibe ## mg vergeleek met simvastatine ## mg in combinatie met placebo op cardiovasculaire eindpunten (Cannon, ###).
579
fms
patiënten met spierpijnklachten ten gevolge van het gebruik van een statine en een gecombineerde dyslipidemie Overweeg De werkgroep spreekt een voorkeur uit voor het geven van bezafibraat of ciprofibraat boven gemfibrozil in Overweeg het geven van een hars (bijvoorbeeld colesevalam) bovenop een statine bij het niet behalen van de streefwaarden bij gebruik van ezetimibe of een fibraat, mits er geen sprake is van hypertriglyceridemie Het spreekt voor zich dat patiënten goed voorgelicht moeten waarom het voor hen belangrijk is om een statine te gaan gebruiken Wanneer zij begrijpen dat het risico op bijvoorbeeld een hartinfarct hierdoor sterk (met meer dan ##%) wordt verminderd dan zal dit de therapietrouw bevorderen en zijn milde bijwerkingen wellicht minder vaak een reden om het gebruik van de statine te stoppen In de inleiding worden een aantal strategieën beschreven die thans worden toegepast bij patiënten met SAMS (Stroes, ###) In de literatuuranalyse is nagegaan wat het bewijs is van deze maatregelen Het gebruik van PCSK#-remmers als alternatief voor statines werd in deze analyse buiten beschouwing gelaten Het gebruik van PCSK#-antilichamen is mogelijk geïndiceerd bij FH-patiënten met hinderlijke bijwerkingen ten gevolge van statinegebruik Hiervoor verwijzen we graag naar Ten aanzien van het gebruik van ezetimibe in combinatie met een statine is er een dubbelblinde gerandomiseerd IMPROVE-IT-trial verschenen dat het effect van simvastatine ## mg in combinatie met ezetimibe ## mg vergeleek met simvastatine ## mg in combinatie met placebo op cardiovasculaire eindpunten (Cannon, ###) cardiovasculaire uitkomsten in vergelijking met patienten die gerandomiseerd waren naar simvastatine met placebo Dit onderzoek viel buiten de zoekactie omdat het een andere patientenpopulatie betreft namelijk patienten die acuut coronair syndroom hebben doorgemaakt Patienten met overgevoeligheid voor statines, de doelgroep van de systematische zoekactie, werden geëxcludeerd uit dit onderzoek De resultaten van deze trial werden vanwege ernstige indirectheid niet beschreven in de samenvatting van de literatuur In een review van gerandomiseerde en niet gerandomiseerde studies onderzocht Keating (###) bij patiënten met SAMS het effect van een alternatief doseringsinterval Uit de geïncludeerde tien studies bleek dat intermitterend gebruik van atorvastatine of rosuvastatine (om de dag tot #x per week) werd verdragen door meer dan ##% van de patiënten met SAMS bij dagelijks statinegebruik De gerapporteerde LDL-cholesteroldaling varieerde tussen ## tot ##% In het overzichtsartikel van Insull Jr (###) wordt gesteld dat galzuurbindende harsen (cholestyramine en het iets krachtigere in ### in <LOCATIE> geïntroduceerde colesevalam) de endogene galzuurpool verlagen met Hierover zijn de laatste <LEEFTIJD> jaar geen gerandomiseerde studies gepubliceerd Bays (###) onderzocht in een multicenter, dubbelblinde RCT het effect van toevoeging van colesevalam #,# g aan ezetimibe ## mg onder ## patiënten met hypercholesterolemie In de colesevalam/ezetimibe groep daalde ###) In tegenstelling tot gemfibrozil kan fenofibraat worden gecombineerd met een statine zonder verhoogd zien tussen lage vitamine D-spiegels en het optreden van myalgie, zijn er geen gerandomiseerde interventiestudies gepubliceerd Sinds ### zijn er geen RCT’s gepubliceerd naar het effect van Vitamine Dsuppletie bij patiënten met SAMS.
609
fms
naar simvastatine met placebo Dit onderzoek viel buiten de zoekactie omdat het een andere patientenpopulatie betreft namelijk patienten die acuut coronair syndroom hebben doorgemaakt Patienten met overgevoeligheid voor statines, de doelgroep van de systematische zoekactie, werden geëxcludeerd uit dit onderzoek De resultaten van deze trial werden vanwege ernstige indirectheid niet beschreven in de samenvatting van de literatuur In een review van gerandomiseerde en niet gerandomiseerde studies onderzocht Keating (###) bij patiënten met SAMS het effect van een alternatief doseringsinterval Uit de geïncludeerde tien studies bleek dat intermitterend gebruik van atorvastatine of rosuvastatine (om de dag tot #x per week) werd verdragen door meer dan ##% van de patiënten met SAMS bij dagelijks statinegebruik De gerapporteerde LDL-cholesteroldaling varieerde tussen ## tot ##% In het overzichtsartikel van Insull Jr (###) wordt gesteld dat galzuurbindende harsen (cholestyramine en het iets krachtigere in ### in <LOCATIE> geïntroduceerde colesevalam) de endogene galzuurpool verlagen met Hierover zijn de laatste <LEEFTIJD> jaar geen gerandomiseerde studies gepubliceerd Bays (###) onderzocht in een multicenter, dubbelblinde RCT het effect van toevoeging van colesevalam #,# g aan ezetimibe ## mg onder ## patiënten met hypercholesterolemie In de colesevalam/ezetimibe groep daalde ###) In tegenstelling tot gemfibrozil kan fenofibraat worden gecombineerd met een statine zonder verhoogd zien tussen lage vitamine D-spiegels en het optreden van myalgie, zijn er geen gerandomiseerde interventiestudies gepubliceerd Sinds ### zijn er geen RCT’s gepubliceerd naar het effect van Vitamine Dsuppletie bij patiënten met SAMS van Glueck (###) bij wie statines bij ##% wel verdragen werden na behandeling van de vitamine D-deficiëntie In het overzichtsartikel van <PERSOON> (###) wordt gewaarschuwd voor het gebruik van ‘rode gist rijst’ (RGR) RGR bevat monacoline K dat chemisch identiek is aan het farmaceutisch bereide lovastatine RGR wordt thans echter gezien als voedingssupplement en niet als geneesmiddel zodat er geen controle is op de hoeveelheid werkzame stof in de aangeboden producten Hoewel een recente Nederlandse meta-analyse door <PERSOON> (###) een daling van het LDL-cholesterol liet zien van gemiddeld #,## mmol/l, was er ook hier onzekerheid over de veiligheid van RGR Wanneer RGR als kruidengeneesmiddel zou worden geregistreerd dat alleen via de apotheek verkrijgbaar is, zou dat de veiligheid waarborgen Dit zou ook ongewenst gebruik bij zwangerschap In de Europese Atherosclerosis Society Consensus Panel Statement uit ### worden een aantal stappen ‘WHO-criteria voor het inzetten van een grootschalig screeningsprogramma’ onder aanverwante producten) Vanwege de bewezen sterke verlaging van het cardiovasculair risico wordt nadrukkelijk gestreefd naar (ezetimibe), een galzuurbindend hars (colesevalam, relatief goed verdragen) of fibraat (fenofibraat, relatief veilig) voor de toevoeging van supplementen (CoQ##, Vitamine D) geen wetenschappelijk bewijs is gevonden Uit gerandomiseerde, gecontroleerde trials blijkt dat statines het risico op hart- en vaatziekten effectief verlagen en in het algemeen goed worden verdragen In de (inter)nationale richtlijnen hebben deze middelen daarom de spiersymptomen (SAMS) laag vergelijkbaar met placebo ((#%) Ernstige SAMS, met significante CK-stijging ()##x ULN), treden op bij minder dan # op ###-## ### patiënten per jaar, afhankelijk van de gebruikte statine,.
670
fms
verdragen werden na behandeling van de vitamine D-deficiëntie In het overzichtsartikel van <PERSOON> (###) wordt gewaarschuwd voor het gebruik van ‘rode gist rijst’ (RGR) RGR bevat monacoline K dat chemisch identiek is aan het farmaceutisch bereide lovastatine RGR wordt thans echter gezien als voedingssupplement en niet als geneesmiddel zodat er geen controle is op de hoeveelheid werkzame stof in de aangeboden producten Hoewel een recente Nederlandse meta-analyse door <PERSOON> (###) een daling van het LDL-cholesterol liet zien van gemiddeld #,## mmol/l, was er ook hier onzekerheid over de veiligheid van RGR Wanneer RGR als kruidengeneesmiddel zou worden geregistreerd dat alleen via de apotheek verkrijgbaar is, zou dat de veiligheid waarborgen Dit zou ook ongewenst gebruik bij zwangerschap In de Europese Atherosclerosis Society Consensus Panel Statement uit ### worden een aantal stappen ‘WHO-criteria voor het inzetten van een grootschalig screeningsprogramma’ onder aanverwante producten) Vanwege de bewezen sterke verlaging van het cardiovasculair risico wordt nadrukkelijk gestreefd naar (ezetimibe), een galzuurbindend hars (colesevalam, relatief goed verdragen) of fibraat (fenofibraat, relatief veilig) voor de toevoeging van supplementen (CoQ##, Vitamine D) geen wetenschappelijk bewijs is gevonden Uit gerandomiseerde, gecontroleerde trials blijkt dat statines het risico op hart- en vaatziekten effectief verlagen en in het algemeen goed worden verdragen In de (inter)nationale richtlijnen hebben deze middelen daarom de spiersymptomen (SAMS) laag vergelijkbaar met placebo ((#%) Ernstige SAMS, met significante CK-stijging ()##x ULN), treden op bij minder dan # op ###-## ### patiënten per jaar, afhankelijk van de gebruikte statine, In de dagelijkse praktijk rapporteren echter veel patiënten (# tot ##%) bijwerkingen, fase van de studie is er geen verschil in SAMS tussen atorvastatine (#,##%) en controlegroep (# #%), terwijl dat Deze spierklachten kunnen een reden zijn om vroegtijdig te stoppen met de statine Als zeldzame bijwerkingen overgevoeligheidsreacties, kaalheid en stijging ASAT- en ALAT-concentraties Zeer zeldzaam ((#,##%) zijn Door de variabiliteit van de spiersymptomen en het ontbreken van een ‘gouden standaard’ voor een diagnostische test, heeft het Consensus Panel van de National Lipid Association in ### een scoringssysteem van SAMS wordt hiermee beoordeeld op basis van spiersymptomen, stijgingen van CK-concentraties en hun temporele associatie met statine-initiatie en met stoppen en re-challenge Meestal gaan SAMS niet gepaard met (belangrijke) CK-stijging Het risico op spierklachten en CK-stijging hangt af van de dosering van de statine, alsmede van factoren die een verband hebben met verhoogde statine bloedconcentraties (genetische factoren, omstandigheden genoemd waarbij er een verhoogd risico bestaat op het optreden van SAMS In tabel # wordt Impaired renal (chronic kidney disease classification #, #, and #) or hepatic function Surgery with high metabolic demands <PERSOON> American Heart Association recommends Related history History of creatine kinase elevation, especially )##× the upper limit of the normal range Genetic factors such as polymorphisms in genes encoding cytochrome P### isoenzymes or Mede afhankelijk van het cardiovasculair risico zullen bij SAMS de voordelen van voortzetting van statinebehandeling worden afgewogen tegen de last van de spierklachten.
654
fms
dagelijkse praktijk rapporteren echter veel patiënten (# tot ##%) bijwerkingen, fase van de studie is er geen verschil in SAMS tussen atorvastatine (#,##%) en controlegroep (# #%), terwijl dat Deze spierklachten kunnen een reden zijn om vroegtijdig te stoppen met de statine Als zeldzame bijwerkingen overgevoeligheidsreacties, kaalheid en stijging ASAT- en ALAT-concentraties Zeer zeldzaam ((#,##%) zijn Door de variabiliteit van de spiersymptomen en het ontbreken van een ‘gouden standaard’ voor een diagnostische test, heeft het Consensus Panel van de National Lipid Association in ### een scoringssysteem van SAMS wordt hiermee beoordeeld op basis van spiersymptomen, stijgingen van CK-concentraties en hun temporele associatie met statine-initiatie en met stoppen en re-challenge Meestal gaan SAMS niet gepaard met (belangrijke) CK-stijging Het risico op spierklachten en CK-stijging hangt af van de dosering van de statine, alsmede van factoren die een verband hebben met verhoogde statine bloedconcentraties (genetische factoren, omstandigheden genoemd waarbij er een verhoogd risico bestaat op het optreden van SAMS In tabel # wordt Impaired renal (chronic kidney disease classification #, #, and #) or hepatic function Surgery with high metabolic demands <PERSOON> American Heart Association recommends Related history History of creatine kinase elevation, especially )##× the upper limit of the normal range Genetic factors such as polymorphisms in genes encoding cytochrome P### isoenzymes or Mede afhankelijk van het cardiovasculair risico zullen bij SAMS de voordelen van voortzetting van statinebehandeling worden afgewogen tegen de last van de spierklachten Bij SAMS met geringe of zonder CK-stijging zal in het algemeen na een korte pauze/onderbreking een lagere dosis van een andere statine worden geprobeerd, of een ander doseringsschema of zelfs een andere klasse Factors that inf luence the pharmacokinetics of statins and risk f or statin-associated muscle Drug–drug interactions concomitant use of certain drugs including gemfibrozil, macrolides, azole antifungal agents, protease inhibitors, and immunosuppressive drugs such as cyclosporine, and inhibitors of CYP### isoenzymes, OATP #B#, or P-gp, can affect the metabolism of statins, increase their Lagere dagelijkse dosis van de gebruikte statine of een andere statine worden vaak wel verdragen door patiënten met SAMS Soms is het nodig de frequentie te verlagen door bijvoorbeeld te starten met een lage dosis te starten en de frequentie geleidelijk op te voeren Andere klassen lipidenverlagende medicatie (bijvoorbeeld ezetimibe, galzuurbindende harsen, fibraten) kunnen een alternatief zijn maar het is onduidelijk of deze middelen ook het risico op hart- en vaatziekten verlagen De recent geïntroduceerde PCSK#-remmers zijn (Ubiquinone), is gezegd dat deze na toevoeging aan de statine de spiersymptomen zouden kunnen Ten behoeve van deze richtlijn zal een literatuurstudie worden gedaan om antwoord te krijgen op de vraag wat effectieve (cholesterolverlagende) strategieën zijn bij patiënten met bijwerkingen bij gebruik van statines (beperkt Het is onduidelijk of co-enzym Q## suppletie resulteert in een afname van spierpijn bij Vanwege het ontbreken van bewijs kan geen conclusie getrokken worden over het effect van Combinatietherapie van ezetimibe en statine tezamen verlagen LDL-C met ten minste #,# SD ten opzichte van alleen statine en totaalcholesterol met ten minste #,# SD bij patiënten met.
629
fms
pauze/onderbreking een lagere dosis van een andere statine worden geprobeerd, of een ander doseringsschema of zelfs een andere klasse Factors that inf luence the pharmacokinetics of statins and risk f or statin-associated muscle Drug–drug interactions concomitant use of certain drugs including gemfibrozil, macrolides, azole antifungal agents, protease inhibitors, and immunosuppressive drugs such as cyclosporine, and inhibitors of CYP### isoenzymes, OATP #B#, or P-gp, can affect the metabolism of statins, increase their Lagere dagelijkse dosis van de gebruikte statine of een andere statine worden vaak wel verdragen door patiënten met SAMS Soms is het nodig de frequentie te verlagen door bijvoorbeeld te starten met een lage dosis te starten en de frequentie geleidelijk op te voeren Andere klassen lipidenverlagende medicatie (bijvoorbeeld ezetimibe, galzuurbindende harsen, fibraten) kunnen een alternatief zijn maar het is onduidelijk of deze middelen ook het risico op hart- en vaatziekten verlagen De recent geïntroduceerde PCSK#-remmers zijn (Ubiquinone), is gezegd dat deze na toevoeging aan de statine de spiersymptomen zouden kunnen Ten behoeve van deze richtlijn zal een literatuurstudie worden gedaan om antwoord te krijgen op de vraag wat effectieve (cholesterolverlagende) strategieën zijn bij patiënten met bijwerkingen bij gebruik van statines (beperkt Het is onduidelijk of co-enzym Q## suppletie resulteert in een afname van spierpijn bij Vanwege het ontbreken van bewijs kan geen conclusie getrokken worden over het effect van Combinatietherapie van ezetimibe en statine tezamen verlagen LDL-C met ten minste #,# SD ten opzichte van alleen statine en totaalcholesterol met ten minste #,# SD bij patiënten met Het risico op gastro-intestinale bijwerkingen is niet verhoogd bij gebruik van een combinatietherapie van ezetimibe en statine vergeleken met alleen statine bij patiënten met auteurs hebben MEDLINE, Cochrane Library, Scopus en EMBASE tot mei ### systematisch doorzocht Alleen de volgende studies werden geïncludeerd gerandomiseerd gecontroleerde trials met volwassen patiënten waarbij co-enzym Q## werd vergeleken met placebo met als uitkomst metingen van creatinekinase of van de ernst van myopathische pijn Zes RCT’s voldeden aan de selectiecriteria In totaal waren ### patiënten geïncludeerd en kregen ### patiënten co-enzym Q## en ### patiënten een placebo Co-enzym Q## werd in een dosering van ### mg tot ### mg per dag gegeven Duur van suppletie met co-enzym Q## liep uiteen van ## dagen tot drie maanden Vijf RCT’s includeerden patiënten met spierklachten als gevolg van een behandeling met een statine en één RCT includeerde patiënten die een statine gebruikten en geen bijwerkingen of in het bijzonder spierklachten rapporteerden Volgens de Jadad schaal waren alle geïncludeerde trials van hoge Vijf RCTs die alle ook patiënten includeerden met spierklachten als gevolg van een behandeling met een statine, rapporteerden als uitkomst spierpijn Deze uitkomst is door de studies op verschillende wijze verzameld Het gestandaardiseerd gemiddeld verschil was berekend om de resultaten te kunnen poolen De gepoolde schatting Banach (###) rapporteerde geen gegevens over het effect van co-enzym Q## op het risico op bijwerkingen De bewijskracht voor de uitkomstmaat spierpijn is met drie niveaus verlaagd gezien tegenstrijdige resultaten.
615
fms
gastro-intestinale bijwerkingen is niet verhoogd bij gebruik van een combinatietherapie van ezetimibe en statine vergeleken met alleen statine bij patiënten met auteurs hebben MEDLINE, Cochrane Library, Scopus en EMBASE tot mei ### systematisch doorzocht Alleen de volgende studies werden geïncludeerd gerandomiseerd gecontroleerde trials met volwassen patiënten waarbij co-enzym Q## werd vergeleken met placebo met als uitkomst metingen van creatinekinase of van de ernst van myopathische pijn Zes RCT’s voldeden aan de selectiecriteria In totaal waren ### patiënten geïncludeerd en kregen ### patiënten co-enzym Q## en ### patiënten een placebo Co-enzym Q## werd in een dosering van ### mg tot ### mg per dag gegeven Duur van suppletie met co-enzym Q## liep uiteen van ## dagen tot drie maanden Vijf RCT’s includeerden patiënten met spierklachten als gevolg van een behandeling met een statine en één RCT includeerde patiënten die een statine gebruikten en geen bijwerkingen of in het bijzonder spierklachten rapporteerden Volgens de Jadad schaal waren alle geïncludeerde trials van hoge Vijf RCTs die alle ook patiënten includeerden met spierklachten als gevolg van een behandeling met een statine, rapporteerden als uitkomst spierpijn Deze uitkomst is door de studies op verschillende wijze verzameld Het gestandaardiseerd gemiddeld verschil was berekend om de resultaten te kunnen poolen De gepoolde schatting Banach (###) rapporteerde geen gegevens over het effect van co-enzym Q## op het risico op bijwerkingen De bewijskracht voor de uitkomstmaat spierpijn is met drie niveaus verlaagd gezien tegenstrijdige resultaten Kashani (###) ondernam een systematisch review van klinische trials om het risico op bijwerkingen alsook de effectiviteit van combinatietherapie van ezetimibe en statine te kwantificeren De auteurs hebben MEDLINE, EMBASE, the Cochrane Library, the National Institutes of Health Clinical Trials Website en relevante bibliografieën tot juli ### systematisch doorzocht Engelstalige artikelen met volwassen patiënten met dyslipidemie met ten minste ### patiënten gerandomiseerd naar ezetimibe tezamen met statine of alleen een statine, dubbelblinde methoden en rapportage van bijwerkingen werden geïncludeerd Studies met een aantal van deze RCT’s is ook alleen ezetimibe gegeven Gegevens van deze arm zullen voor de uitwerking van deze vraag buiten beschouwing worden gelaten In totaal kregen ### patiënten een combinatietherapie van ezetimibe en statine en ### alleen een statine In het merendeel van deze studies werd simvastatine gegeven, gevolgd door atorvastatine De dosering van de statine liep uiteen van ## tot ## mg Ezetimibe werd in een dosering van ## mg gegeven, behalve in één trial waarin ook ## mg gegeven kon worden Patiënten werden gevolgd voor de duur van zes weken tot maximaal ## weken Kashani (###) rapporteerde geen gegevens over het risico op hart- en vaatziekten Gegevens waren echter wel beschikbaar over het effect op cholesterol Voor de uitwerking van deze vraag worden alleen de resultaten van verschil Ongeveer zes tot acht weken na het starten met behandeling was het gestandaardiseerd gemiddeld voor totaalcholesterol en -#,## (##%BI -#,## tot -#,##) voor LDL Na ## tot ## weken was het effect -#,##.
651
fms
klinische trials om het risico op bijwerkingen alsook de effectiviteit van combinatietherapie van ezetimibe en statine te kwantificeren De auteurs hebben MEDLINE, EMBASE, the Cochrane Library, the National Institutes of Health Clinical Trials Website en relevante bibliografieën tot juli ### systematisch doorzocht Engelstalige artikelen met volwassen patiënten met dyslipidemie met ten minste ### patiënten gerandomiseerd naar ezetimibe tezamen met statine of alleen een statine, dubbelblinde methoden en rapportage van bijwerkingen werden geïncludeerd Studies met een aantal van deze RCT’s is ook alleen ezetimibe gegeven Gegevens van deze arm zullen voor de uitwerking van deze vraag buiten beschouwing worden gelaten In totaal kregen ### patiënten een combinatietherapie van ezetimibe en statine en ### alleen een statine In het merendeel van deze studies werd simvastatine gegeven, gevolgd door atorvastatine De dosering van de statine liep uiteen van ## tot ## mg Ezetimibe werd in een dosering van ## mg gegeven, behalve in één trial waarin ook ## mg gegeven kon worden Patiënten werden gevolgd voor de duur van zes weken tot maximaal ## weken Kashani (###) rapporteerde geen gegevens over het risico op hart- en vaatziekten Gegevens waren echter wel beschikbaar over het effect op cholesterol Voor de uitwerking van deze vraag worden alleen de resultaten van verschil Ongeveer zes tot acht weken na het starten met behandeling was het gestandaardiseerd gemiddeld voor totaalcholesterol en -#,## (##%BI -#,## tot -#,##) voor LDL Na ## tot ## weken was het effect -#,## spierpijnklachten hadden, vergeleken met ## (#%) van de ### patiënten die alleen statine gebruikten Het risico op spierpijnklachten was potentieel ##% verlaagd bij gebruik van ezetimibe en statine vergeleken met alleen Kashani (###) heeft het risico op verschillende bijwerkingen berekend Voor de uitwerking van deze vraag bijwerkingen was niet verschillend voor een statine plus ezetimibe versus alleen een statine (RR #,## ##%BI #,## De bewijskracht voor de uitkomstmaat hart- en vaatziekten is met twee niveaus verlaagd gezien extrapoleerbaarheid (bias ten gevolge van indirectheid; effect lipiden in plaats van de gewenste uitkomstmaat De bewijskracht voor de uitkomstmaat spierpijn is met één niveau verlaagd gezien het brede De bewijskracht voor de uitkomstmaat bijwerkingen (rhabdomyolyse) is met twee niveaus verlaagd gezien het Wat zijn de (on)gunstige effecten van cholesterolverlagende medicatie anders dan statines, vergeleken met placebo, bij patiënten met een indicatie voor statine en hinderlijke bijwerkingen ten gevolge van statinegebruik? P patiënten met een indicatie voor statine en hinderlijke bijwerkingen van statinegebruik; De werkgroep achtte effectiviteit (spierpijn) en hart- en vaatziekten, (een) voor de besluitvorming kritieke RCT’s De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria systematische review gezocht in meer dan één database met evidence-tabellen en risk of bias beoordeling Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst werden vervolgens ## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en twee studies definitief geselecteerd.
653
fms
vergeleken met ## (#%) van de ### patiënten die alleen statine gebruikten Het risico op spierpijnklachten was potentieel ##% verlaagd bij gebruik van ezetimibe en statine vergeleken met alleen Kashani (###) heeft het risico op verschillende bijwerkingen berekend Voor de uitwerking van deze vraag bijwerkingen was niet verschillend voor een statine plus ezetimibe versus alleen een statine (RR #,## ##%BI #,## De bewijskracht voor de uitkomstmaat hart- en vaatziekten is met twee niveaus verlaagd gezien extrapoleerbaarheid (bias ten gevolge van indirectheid; effect lipiden in plaats van de gewenste uitkomstmaat De bewijskracht voor de uitkomstmaat spierpijn is met één niveau verlaagd gezien het brede De bewijskracht voor de uitkomstmaat bijwerkingen (rhabdomyolyse) is met twee niveaus verlaagd gezien het Wat zijn de (on)gunstige effecten van cholesterolverlagende medicatie anders dan statines, vergeleken met placebo, bij patiënten met een indicatie voor statine en hinderlijke bijwerkingen ten gevolge van statinegebruik? P patiënten met een indicatie voor statine en hinderlijke bijwerkingen van statinegebruik; De werkgroep achtte effectiviteit (spierpijn) en hart- en vaatziekten, (een) voor de besluitvorming kritieke RCT’s De zoekverantwoording is weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de volgende selectiecriteria systematische review gezocht in meer dan één database met evidence-tabellen en risk of bias beoordeling Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst werden vervolgens ## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en twee studies definitief geselecteerd ezetimibe De laatste review heeft een literatuurzoekactie uitgevoerd in juli ### Vervolgens zijn potentiele RCT’s nagelopen om te checken of deze review geüpdatet kon worden Van de potentieel ## studies voldoet geen enkele studie aan de selectiecriteria genoemd in de review dubbelblind gerandomiseerd onderzoek met <PERSOON> J, <PERSOON> S, et al Lipid-lowering effects of colesevelam HCl in combination with ezetimibe <PERSOON> JE, <PERSOON> AH ['Red yeast rice' as a cholesterol-lowering substance?Caution is warranted] <PERSOON> MC, Terlou RJ, <PERSOON> H, et al Traditional Chinese lipid-lowering agent red yeast rice results in significant LDL Glueck CJ, Budhani SB, Masineni SS, et al Vitamin D deficiency, myositis-myalgia, and reversible statin intolerance <PERSOON> F, Ma N, et al <PERSOON>-analysis of safety of the coadministration of statin with fenofibrate in patients with <PERSOON> events associated with unblinded, but not with blinded, statin therapy in the Anglo-Scandinavian Cardiac Outcomes TrialLipid-Lowering Arm (ASCOT-LLA) a randomised double-blind placebo-controlled trial and its non-randomised non-blind Insull W Jr Clinical utility of bile acid sequestrants in the treatment of dyslipidemia a scientific review <PERSOON-##> AJ, Campbell KB, Guyton JR Intermittent nondaily dosing strategies in patients with previous statin-induced <PERSOON-##> WV, Dujovne CA, et al Effects of fenofibrate on plasma lipoproteins in hypercholesterolemia and.
617
fms
De laatste review heeft een literatuurzoekactie uitgevoerd in juli ### Vervolgens zijn potentiele RCT’s nagelopen om te checken of deze review geüpdatet kon worden Van de potentieel ## studies voldoet geen enkele studie aan de selectiecriteria genoemd in de review dubbelblind gerandomiseerd onderzoek met <PERSOON> J, <PERSOON> S, et al Lipid-lowering effects of colesevelam HCl in combination with ezetimibe <PERSOON> JE, <PERSOON> AH ['Red yeast rice' as a cholesterol-lowering substance?Caution is warranted] <PERSOON> MC, Terlou RJ, <PERSOON> H, et al Traditional Chinese lipid-lowering agent red yeast rice results in significant LDL Glueck CJ, Budhani SB, Masineni SS, et al Vitamin D deficiency, myositis-myalgia, and reversible statin intolerance <PERSOON> F, Ma N, et al <PERSOON>-analysis of safety of the coadministration of statin with fenofibrate in patients with <PERSOON> events associated with unblinded, but not with blinded, statin therapy in the Anglo-Scandinavian Cardiac Outcomes TrialLipid-Lowering Arm (ASCOT-LLA) a randomised double-blind placebo-controlled trial and its non-randomised non-blind Insull W Jr Clinical utility of bile acid sequestrants in the treatment of dyslipidemia a scientific review <PERSOON-##> AJ, Campbell KB, Guyton JR Intermittent nondaily dosing strategies in patients with previous statin-induced <PERSOON-##> WV, Dujovne CA, et al Effects of fenofibrate on plasma lipoproteins in hypercholesterolemia and Group Analysis of vitamin D levels in patients with and without statin-associated myalgia - a systematic review and metaanalysis of # studies with ### patients <PERSOON-##> ###;##<DATUM> # doi <DATUM> j ijcard ##<DATUM> ### <PERSOON-##> PD, Corsini A, et al; European Atherosclerosis Society Consensus Panel Statin-associated muscle # Is er een indicatie om te starten met cholesterolverlagende medicatie in kinderen met erfelijke # Wat is de optimale leeftijd om te starten met cholesterolverlagende medicatie in kinderen met erfelijke Geef kinderen en ouders leefstijladviezen met betrekking tot beweging, gewicht, dieet en roken Overweeg te starten met statinebehandeling bij kinderen met heterozygote FH vanaf de leeftijd van <DATUM> jaar Controleer de effectiviteit (LDL-C) en veiligheid (aanhoudende spierklachten, ASAT, ALAT (voor beide driemaal bovenconcentratie) en creatine kinase concentraties (vijfmaal bovenconcentratie)) bij kinderen met FH iedere # Kinderen hebben op basis van hun genetische aandoening vanaf de geboorte reeds een verhoogd LDL-C Hoewel zij geen klachten hebben, is het wenselijk om op jonge leeftijd te starten met het verlagen van de LDL-Cconcentratie en daarmee het verbeteren van het cardiovasculair risico op volwassen leeftijd Vuorio (###) onderzocht acht RCT’s met in totaal ### kinderen (#-<LEEFTIJD> jaar) Statinetherapie is zeer effectief gebleken bij kinderen en kan op jonge leeftijd reeds een sterke verbetering geven van het lipidenprofiel In eerder vermeld, bij kinderen onderzocht in hoeverre statinebehandeling bijwerkingen kan geven Met name is klachten, vermoeidheid, hoofdpijn of huidreacties.
619
fms
Analysis of vitamin D levels in patients with and without statin-associated myalgia - a systematic review and metaanalysis of # studies with ### patients <PERSOON> ###;##<DATUM> # doi <DATUM> j ijcard ##<DATUM> ### <PERSOON> PD, Corsini A, et al; European Atherosclerosis Society Consensus Panel Statin-associated muscle # Is er een indicatie om te starten met cholesterolverlagende medicatie in kinderen met erfelijke # Wat is de optimale leeftijd om te starten met cholesterolverlagende medicatie in kinderen met erfelijke Geef kinderen en ouders leefstijladviezen met betrekking tot beweging, gewicht, dieet en roken Overweeg te starten met statinebehandeling bij kinderen met heterozygote FH vanaf de leeftijd van <DATUM> jaar Controleer de effectiviteit (LDL-C) en veiligheid (aanhoudende spierklachten, ASAT, ALAT (voor beide driemaal bovenconcentratie) en creatine kinase concentraties (vijfmaal bovenconcentratie)) bij kinderen met FH iedere # Kinderen hebben op basis van hun genetische aandoening vanaf de geboorte reeds een verhoogd LDL-C Hoewel zij geen klachten hebben, is het wenselijk om op jonge leeftijd te starten met het verlagen van de LDL-Cconcentratie en daarmee het verbeteren van het cardiovasculair risico op volwassen leeftijd Vuorio (###) onderzocht acht RCT’s met in totaal ### kinderen (#-<LEEFTIJD> jaar) Statinetherapie is zeer effectief gebleken bij kinderen en kan op jonge leeftijd reeds een sterke verbetering geven van het lipidenprofiel In eerder vermeld, bij kinderen onderzocht in hoeverre statinebehandeling bijwerkingen kan geven Met name is klachten, vermoeidheid, hoofdpijn of huidreacties gevallen tot het staken van de behandeling Het percentage bijwerkingen is bij kinderen opmerkelijk lager dan bij volwassenen met FH die met statine worden behandeld (Braamskamp, ###b) Bij kinderen is niet gebleken dat Overwogen dient te worden om kinderen zonder klachten niet onnodig te belasten met medicatie en te medicaliseren door polikliniekbezoeken en bloedafnames Bij ouders van kinderen met FH bestaat in het algemeen terughoudendheid om kinderen op jonge leeftijd reeds bloot te stellen aan medicatie Bovendien zal eenmaal gestart de behandeling tot en met de volwassenleeftijd dienen te worden gecontinueerd De rol van de arts is derhalve om met ouders van FH-kinderen in gesprek te blijven, uitleg te geven en met hen uitgebreid de informeren van de kinderen en hun ouders een uitgelezen kans om eventueel op latere leeftijd alsnog een beslissing voor medicatie te nemen Controles van BMI, bloeddruk, het bespreken van niet starten met roken, gezonde voeding, sportbeoefening en het vervolgen van de LDL-concentratie zijn daartoe belangrijke Het vroeg opsporen en behandelen van kinderen die nog in de groei en ontwikkeling zijn heeft als voordeel dat de bespreking van lifestyle-adviezen, sportbeoefening, niet roken, streven naar een normale bloeddruk en BMI, normale gezonde voeding de bewustwording van cardiovasculair risico mogelijk maakt Kinderen vanaf de leeftijd van # tot <LEEFTIJD> jaar begrijpen de uitleg van hun aandoening en medicamenteuze behandeling en kunnen daarmee actief en bewust instemmen Ouders zijn vaak gemotiveerd voor medicamenteuze behandeling daar.
584
fms
de behandeling Het percentage bijwerkingen is bij kinderen opmerkelijk lager dan bij volwassenen met FH die met statine worden behandeld (Braamskamp, ###b) Bij kinderen is niet gebleken dat Overwogen dient te worden om kinderen zonder klachten niet onnodig te belasten met medicatie en te medicaliseren door polikliniekbezoeken en bloedafnames Bij ouders van kinderen met FH bestaat in het algemeen terughoudendheid om kinderen op jonge leeftijd reeds bloot te stellen aan medicatie Bovendien zal eenmaal gestart de behandeling tot en met de volwassenleeftijd dienen te worden gecontinueerd De rol van de arts is derhalve om met ouders van FH-kinderen in gesprek te blijven, uitleg te geven en met hen uitgebreid de informeren van de kinderen en hun ouders een uitgelezen kans om eventueel op latere leeftijd alsnog een beslissing voor medicatie te nemen Controles van BMI, bloeddruk, het bespreken van niet starten met roken, gezonde voeding, sportbeoefening en het vervolgen van de LDL-concentratie zijn daartoe belangrijke Het vroeg opsporen en behandelen van kinderen die nog in de groei en ontwikkeling zijn heeft als voordeel dat de bespreking van lifestyle-adviezen, sportbeoefening, niet roken, streven naar een normale bloeddruk en BMI, normale gezonde voeding de bewustwording van cardiovasculair risico mogelijk maakt Kinderen vanaf de leeftijd van # tot <LEEFTIJD> jaar begrijpen de uitleg van hun aandoening en medicamenteuze behandeling en kunnen daarmee actief en bewust instemmen Ouders zijn vaak gemotiveerd voor medicamenteuze behandeling daar Bij kinderen met heterozygote FH zijn er voor de correctie van LDL-C en hoogte van streefwaarden geen harde eindpunten aan te geven, daar er zich bij kinderen onder de <LEEFTIJD> jaar met heterozygote FH geen verschijnselen van hart- en vaatziekten voordoen In enkele studies zijn intima-mediadikte concentraties van kinderen met FH (Narverud ###) toonde in acht studies een duidelijk verschil aan in intima-mediadikte ten nadele van kinderen met FH in vergelijking met leeftijdgenoten zonder FH Deze bevindingen versterken uiteraard het streven kinderen met FH op jonge leeftijd reeds te behandelen om naast verlaging van LDL-concentratie, de intimamediadikte reeds op jonge leeftijd positief te beïnvloeden en daarmee het risico op hart en vaatziekten op latere leeftijd te verlagen Er is ervaring met statinebehandeling bij kinderen vanaf ### De adviezen over de behandeling met betrekking tot start van de leeftijd en streefwaarden zijn expert opinions Zowel in Europa als Gestart dient te worden met een lage dosis statine om een LDL-C-streefwaarde (#,# mmol/l te bereiken en eventueel op te hogen per <DATUM> maanden met poliklinische controle van bijwerkingen, transaminase- en creatine <PERSOON>, ### (namens de European Atherosclerosis Society Consensus Panel, ###) onderschrijft naast het geven van leefstijladviezen het starten van statinebehandeling op de leeftijd van <DATUM> jaar Uit onderzoek is Bij de behandeling van FH bij kinderen dient de winst van de behandeling altijd kritisch afgewogen te worden FH is een veelvoorkomende genetische ziekte en zorgt bij aangedane individuen voor een verhoogd LDLcholesterol vanaf de geboorte FH is tevens een van de belangrijkste erfelijke dyslipidemieën onder kinderen De.
570
fms
harde eindpunten aan te geven, daar er zich bij kinderen onder de <LEEFTIJD> jaar met heterozygote FH geen verschijnselen van hart- en vaatziekten voordoen In enkele studies zijn intima-mediadikte concentraties van kinderen met FH (Narverud ###) toonde in acht studies een duidelijk verschil aan in intima-mediadikte ten nadele van kinderen met FH in vergelijking met leeftijdgenoten zonder FH Deze bevindingen versterken uiteraard het streven kinderen met FH op jonge leeftijd reeds te behandelen om naast verlaging van LDL-concentratie, de intimamediadikte reeds op jonge leeftijd positief te beïnvloeden en daarmee het risico op hart en vaatziekten op latere leeftijd te verlagen Er is ervaring met statinebehandeling bij kinderen vanaf ### De adviezen over de behandeling met betrekking tot start van de leeftijd en streefwaarden zijn expert opinions Zowel in Europa als Gestart dient te worden met een lage dosis statine om een LDL-C-streefwaarde (#,# mmol/l te bereiken en eventueel op te hogen per <DATUM> maanden met poliklinische controle van bijwerkingen, transaminase- en creatine <PERSOON>, ### (namens de European Atherosclerosis Society Consensus Panel, ###) onderschrijft naast het geven van leefstijladviezen het starten van statinebehandeling op de leeftijd van <DATUM> jaar Uit onderzoek is Bij de behandeling van FH bij kinderen dient de winst van de behandeling altijd kritisch afgewogen te worden FH is een veelvoorkomende genetische ziekte en zorgt bij aangedane individuen voor een verhoogd LDLcholesterol vanaf de geboorte FH is tevens een van de belangrijkste erfelijke dyslipidemieën onder kinderen De cardiovasculaire risico te normaliseren Uiteraard moet de effectiviteit en veiligheid van therapie voor kinderen in verhouding staan met de gezondheidswinst De afgelopen twee decennia is ervaring opgedaan met de In <LOCATIE> zijn er geschat op een prevalentie van # op ### ongeveer ## ### kinderen met een heterozygote vorm van FH Kinderen met een homozygote FH hebben door hun extreme lipiden-profiel een groot risico op hart en vaatziekten op relatief jonge leeftijd en dienen dan ook in een gespecialiseerd <INSTELLING> behandeld te worden Deze richtlijn richt zich op kinderen met heterozygote FH Behandeling met een statine bij patiënten met FH jonger dan <LEEFTIJD> jaar leidt tot een klinisch relevante daling in LDL-C vergeleken met placebo Gemiddeld is een daling in LDL-C tussen Het risico op bijwerkingen lijkt niet verhoogd te zijn bij behandeling met statine bij patiënten met Het risico op hart- en vaatziekten, gemeten met de marker intimamediadikte, is mogelijk verlaagd met een statine bij patiënten met FH jonger dan <LEEFTIJD> jaar vergeleken met een placebo Is er een indicatie om te starten met cholesterolverlagende medicatie in kinderen met erf elijke Vuorio (###) ondernam een systematische zoekactie om de effectiviteit en veiligheid van statines bij kinderen met FH te bepalen De auteurs hebben de Group’s Inborn Errors and Metabolism Trials Register en Medline tot oktober ### doorgezocht Gerandomiseerd gecontroleerde trials met deelnemers tot <LEEFTIJD> jaar oud bij de start van de studie waarbij een statine werd vergeleken met placebo of een dieet, kwamen in aanmerking In totaal werden acht trials met ### deelnemers geïncludeerd.
600
fms
en veiligheid van therapie voor kinderen in verhouding staan met de gezondheidswinst De afgelopen twee decennia is ervaring opgedaan met de In <LOCATIE> zijn er geschat op een prevalentie van # op ### ongeveer ## ### kinderen met een heterozygote vorm van FH Kinderen met een homozygote FH hebben door hun extreme lipiden-profiel een groot risico op hart en vaatziekten op relatief jonge leeftijd en dienen dan ook in een gespecialiseerd <INSTELLING> behandeld te worden Deze richtlijn richt zich op kinderen met heterozygote FH Behandeling met een statine bij patiënten met FH jonger dan <LEEFTIJD> jaar leidt tot een klinisch relevante daling in LDL-C vergeleken met placebo Gemiddeld is een daling in LDL-C tussen Het risico op bijwerkingen lijkt niet verhoogd te zijn bij behandeling met statine bij patiënten met Het risico op hart- en vaatziekten, gemeten met de marker intimamediadikte, is mogelijk verlaagd met een statine bij patiënten met FH jonger dan <LEEFTIJD> jaar vergeleken met een placebo Is er een indicatie om te starten met cholesterolverlagende medicatie in kinderen met erf elijke Vuorio (###) ondernam een systematische zoekactie om de effectiviteit en veiligheid van statines bij kinderen met FH te bepalen De auteurs hebben de Group’s Inborn Errors and Metabolism Trials Register en Medline tot oktober ### doorgezocht Gerandomiseerd gecontroleerde trials met deelnemers tot <LEEFTIJD> jaar oud bij de start van de studie waarbij een statine werd vergeleken met placebo of een dieet, kwamen in aanmerking In totaal werden acht trials met ### deelnemers geïncludeerd hebben verschillende doseringen van een statine (rosuvastatine of pravastatine) onderzocht Voor de huidige meta-analyse is de data van de verschillende tezamen genomen Vier trials hebben de doseringen van een statine (lovastatine, simvastatine of atorvastatine) geleidelijk opgebouwd Eén trial onderzocht simvastine in een vaste dosering (##mg) en één trial heeft de dosis van pravastatine laten afhangen van de leeftijd van de patiënt In figuur # zijn de resultaten gestratificeerd naar het meetmoment na het starten van de behandeling Eén maand na starten met een statine of placebo was het gemiddeld verschil in percentuele afname van LDL-C ##% (-##,##% ##%BI -##,## tot -##,##) ten gunste van statine Na zes maanden was het gemiddeld verschil -##% (##,##% ##%BI -##,## tot -##,##) ten gunste van statine en na één jaar -##% (-##,##% ##%BI -##,## tot ##,##) De auteurs van de review hebben ervoor gekozen om de resultaten op het eind van de studie te poolen Het verschil in follow-up tijd maakt het resultaat van deze analyse lastig te interpreteren De resultaten wat betreft bijwerkingen zijn weergegeven in figuur # Ook deze resultaten zijn weergegeven per tijdsmoment na het starten van behandeling Het effect op bijwerkingen na één maand is niet gelijk duidelijk Eén trial rapporteerde geen verschil in het risico op een bijwerkingen tussen statine of placebo (RR #,## ##%BI #,## tot #,##) en één trial rapporteerde een verlaagd risico op bijwerkingen (RR #,## ##%BI #,## tot #,##) Vanwege.
696
fms
hebben verschillende doseringen van een statine (rosuvastatine of pravastatine) onderzocht Voor de huidige meta-analyse is de data van de verschillende tezamen genomen Vier trials hebben de doseringen van een statine (lovastatine, simvastatine of atorvastatine) geleidelijk opgebouwd Eén trial onderzocht simvastine in een vaste dosering (##mg) en één trial heeft de dosis van pravastatine laten afhangen van de leeftijd van de patiënt In figuur # zijn de resultaten gestratificeerd naar het meetmoment na het starten van de behandeling Eén maand na starten met een statine of placebo was het gemiddeld verschil in percentuele afname van LDL-C ##% (-##,##% ##%BI -##,## tot -##,##) ten gunste van statine Na zes maanden was het gemiddeld verschil -##% (##,##% ##%BI -##,## tot -##,##) ten gunste van statine en na één jaar -##% (-##,##% ##%BI -##,## tot ##,##) De auteurs van de review hebben ervoor gekozen om de resultaten op het eind van de studie te poolen Het verschil in follow-up tijd maakt het resultaat van deze analyse lastig te interpreteren De resultaten wat betreft bijwerkingen zijn weergegeven in figuur # Ook deze resultaten zijn weergegeven per tijdsmoment na het starten van behandeling Het effect op bijwerkingen na één maand is niet gelijk duidelijk Eén trial rapporteerde geen verschil in het risico op een bijwerkingen tussen statine of placebo (RR #,## ##%BI #,## tot #,##) en één trial rapporteerde een verlaagd risico op bijwerkingen (RR #,## ##%BI #,## tot #,##) Vanwege Na zes maanden rapporteerden drie trials geen verschil in het risico op een bijwerking tussen statine of placebo (RR #,## ##%BI #,## tot #,##) en na één jaar was er ook geen verschil in het risico op een bijwerking (RR #,## ##%BI #,## tot Als marker voor het risico op hart- en vaatziekten is de verandering in intima-media dikte van de halsslagader genomen Eén trial heeft na twee jaar intima-media dikte gemeten en vond een afname van #,## mm (##%BI #,## tot -#,##) (figuur #) De bewijskracht voor de uitkomstmaat bijwerkingen is met twee niveaus verlaagd gezien extrapoleerbaarheid (bias ten gevolge van indirectheid, onduidelijke om welke bijwerkingen het ging) en brede De bewijskracht voor de uitkomstmaat risico op hart- en vaatziekten is met twee niveaus verlaagd gezien het Wat is de optimale leef tijd om te starten met cholesterolverlagende medicatie in kinderen met Er zijn geen systematische reviews, gerandomiseerde trials of observationele studies gevonden die voldeden Is er een indicatie om te starten met cholesterolverlagende medicatie bij kinderen met erfelijke dyslipidemie? Wat is de optimale leeftijd om te starten met cholesterolverlagende medicatie bij kinderen met erfelijke I cholesterolverlagende medicatie (fibraten, niacine of statine) starten op leeftijd jonger dan <LEEFTIJD> jaar; C cholesterolverlagende medicatie (fibraten, niacine of statine) starten op volwassen leeftijd <LEEFTIJD> jaar of ouder; De werkgroep achtte cholesterolverlaging en bijwerkingen voor de besluitvorming kritieke uitkomstmaten; en Cholesterolverlaging de werkgroep definieerde een daling van het LDL-C van ten minste ##% bij kinderen Bijwerkingen.
730
fms
zes maanden rapporteerden drie trials geen verschil in het risico op een bijwerking tussen statine of placebo (RR #,## ##%BI #,## tot #,##) en na één jaar was er ook geen verschil in het risico op een bijwerking (RR #,## ##%BI #,## tot Als marker voor het risico op hart- en vaatziekten is de verandering in intima-media dikte van de halsslagader genomen Eén trial heeft na twee jaar intima-media dikte gemeten en vond een afname van #,## mm (##%BI #,## tot -#,##) (figuur #) De bewijskracht voor de uitkomstmaat bijwerkingen is met twee niveaus verlaagd gezien extrapoleerbaarheid (bias ten gevolge van indirectheid, onduidelijke om welke bijwerkingen het ging) en brede De bewijskracht voor de uitkomstmaat risico op hart- en vaatziekten is met twee niveaus verlaagd gezien het Wat is de optimale leef tijd om te starten met cholesterolverlagende medicatie in kinderen met Er zijn geen systematische reviews, gerandomiseerde trials of observationele studies gevonden die voldeden Is er een indicatie om te starten met cholesterolverlagende medicatie bij kinderen met erfelijke dyslipidemie? Wat is de optimale leeftijd om te starten met cholesterolverlagende medicatie bij kinderen met erfelijke I cholesterolverlagende medicatie (fibraten, niacine of statine) starten op leeftijd jonger dan <LEEFTIJD> jaar; C cholesterolverlagende medicatie (fibraten, niacine of statine) starten op volwassen leeftijd <LEEFTIJD> jaar of ouder; De werkgroep achtte cholesterolverlaging en bijwerkingen voor de besluitvorming kritieke uitkomstmaten; en Cholesterolverlaging de werkgroep definieerde een daling van het LDL-C van ten minste ##% bij kinderen Bijwerkingen Risico op hart- en vaatziekten Aangezien dat hart- en vaatziekten zelden voorkomen bij kinderen is het niet weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden Is er een indicatie om te starten met cholesterolverlagende medicatie in kinderen met erfelijke dyslipidemie? systematische review (gezocht in ten minste twee databases met een gedetailleerde zoekstrategie gerandomiseerde trials of observationele studies waarbij cholesterolverlagende medicatie met Wat is de optimale leeftijd om te starten met cholesterolverlagende medicatie in kinderen met erfelijke gerandomiseerde trials of observationele studies waarbij cholesterolverlagende medicatie bij kinderen jonger dan <LEEFTIJD> jaar werd vergeleken met cholesterolverlagende medicatie bij kinderen van <LEEFTIJD> jaar of ouder Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## potentiele systematische reviews voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en één review definitief geselecteerd De auteurs van de geselecteerde review hebben een systematische zoekactie in oktober ### uitgevoerd Vier potentiele studies waren gepubliceerd na deze datum, waarvan geen studie definitief geselecteerd werd voor een update van de review <PERSOON> initiation of statin treatment in children with familial hypercholesterolaemia <PERSOON> DM, Avis HJ, et al Long-term statin treatment in children with familial hypercholesterolemia more <PERSOON> A, et al Gonadal steroids, gonadotropins and DHEAS in young adults with familial <PERSOON> JP, Bruckert E.
606
fms
vaatziekten Aangezien dat hart- en vaatziekten zelden voorkomen bij kinderen is het niet weergegeven onder het tabblad Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden Is er een indicatie om te starten met cholesterolverlagende medicatie in kinderen met erfelijke dyslipidemie? systematische review (gezocht in ten minste twee databases met een gedetailleerde zoekstrategie gerandomiseerde trials of observationele studies waarbij cholesterolverlagende medicatie met Wat is de optimale leeftijd om te starten met cholesterolverlagende medicatie in kinderen met erfelijke gerandomiseerde trials of observationele studies waarbij cholesterolverlagende medicatie bij kinderen jonger dan <LEEFTIJD> jaar werd vergeleken met cholesterolverlagende medicatie bij kinderen van <LEEFTIJD> jaar of ouder Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## potentiele systematische reviews voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het tabblad Verantwoording), en één review definitief geselecteerd De auteurs van de geselecteerde review hebben een systematische zoekactie in oktober ### uitgevoerd Vier potentiele studies waren gepubliceerd na deze datum, waarvan geen studie definitief geselecteerd werd voor een update van de review <PERSOON> initiation of statin treatment in children with familial hypercholesterolaemia <PERSOON> DM, Avis HJ, et al Long-term statin treatment in children with familial hypercholesterolemia more <PERSOON> A, et al Gonadal steroids, gonadotropins and DHEAS in young adults with familial <PERSOON> X, et al Management of familial hypercholesterolemia in children and young <PERSOON> SR, et al; American Heart Association Expert Panel on Population and Prevention Science; American Heart Association Council on Cardiovascular Disease in the Young; American Heart Association Council on Epidemiology and Prevention; American Heart Association Council on Nutrition, Physical Activity and Metabolism; American Heart Association Council on High Blood Pressure Research; American Heart Association Council on Cardiovascular Nursing; American Heart Association Council on the Kidney in Heart Disease; Interdisciplinary Working Group on Quality of Care and Outcomes Research Cardiovascular risk reduction in high-risk pediatric patients a scientific statement from the American Heart Association Expert Panel on Population and Prevention Science; the Councils on Cardiovascular Disease in the Young, Epidemiology and Prevention, Nutrition, Physical Activity and Metabolism, High Blood Pressure Research, Cardiovascular Nursing, and the Kidney in Heart Disease; and the Interdisciplinary Working Group on Quality of Care and <PERSOON> DA, et al Familial hypercholesterolaemia in children and adolescents a new paediatric <PERSOON> PO, et al Markers of atherosclerotic development in children with familial <PERSOON> KF, Humphries SE, et al Statin treatment of children with familial hypercholesterolemia--trying to balance incomplete evidence of long-term safety and clinical accountability are we approaching a consensus? <PERSOON> PT, et al Statins for children with familial hypercholesterolemia <PERSOON-##> AS, et al Integrated guidance on the care of familial hypercholesterolaemia from the.
548
fms
hypercholesterolemia in children and young <PERSOON> SR, et al; American Heart Association Expert Panel on Population and Prevention Science; American Heart Association Council on Cardiovascular Disease in the Young; American Heart Association Council on Epidemiology and Prevention; American Heart Association Council on Nutrition, Physical Activity and Metabolism; American Heart Association Council on High Blood Pressure Research; American Heart Association Council on Cardiovascular Nursing; American Heart Association Council on the Kidney in Heart Disease; Interdisciplinary Working Group on Quality of Care and Outcomes Research Cardiovascular risk reduction in high-risk pediatric patients a scientific statement from the American Heart Association Expert Panel on Population and Prevention Science; the Councils on Cardiovascular Disease in the Young, Epidemiology and Prevention, Nutrition, Physical Activity and Metabolism, High Blood Pressure Research, Cardiovascular Nursing, and the Kidney in Heart Disease; and the Interdisciplinary Working Group on Quality of Care and <PERSOON> DA, et al Familial hypercholesterolaemia in children and adolescents a new paediatric <PERSOON> PO, et al Markers of atherosclerotic development in children with familial <PERSOON> KF, Humphries SE, et al Statin treatment of children with familial hypercholesterolemia--trying to balance incomplete evidence of long-term safety and clinical accountability are we approaching a consensus? <PERSOON> PT, et al Statins for children with familial hypercholesterolemia <PERSOON> AS, et al Integrated guidance on the care of familial hypercholesterolaemia from the Familial hypercholesterolaemia in children and adolescents gaining decades of life by optimizing detection and treatment Eur Wat is de effectiviteit van cholesterolverlagende medicatie bij zwangere en lacterende vrouwen met Stop cholesterolverlagende medicatie bij vrouwen met een zwangerschapswens ten minste # maand voor conceptie tot na de bevalling of na het stoppen van borstvoeding Het gebruik van colesevelam of colestyramine Stop per direct cholesterolverlagende medicatie tijdens de zwangerschap of lactatie Alleen het gebruik van De zoekopdracht was gericht op het effect van alle beschikbare cholesterolverlagende medicatie op het optreden van teratogene effecten en op maternale effecten op lipiden en hart- en vaatziekten uitkomsten Echter, er werden geen onderzoeken gevonden die aan de zoekopdracht voldeed wat betreft het gebruik van Hoewel alle cholesterolverlagende medicatie (met uitzondering van colesevelam en cholestyramine) wordt beschouwd als categorie X, zijn er zeer weinig gegevens beschikbaar dat het gebruik van cholesterolverlagende medicatie in de zwangerschap leidt tot een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen Er zijn nog minder Wat betreft het gebruik van statines tijdens de zwangerschap zijn er slechts zeer beperkte gegevens beschikbaar Dit is opmerkelijk te noemen aangezien statines tot de meest voorgeschreven medicatie wereldwijd behoren en meer dan <LEEFTIJD> jaar op de markt verkrijgbaar zijn In de twee gepubliceerde studies werd geen verhoogd risico gevonden op aangeboren afwijkingen Er was slechts zeer beperkte data uit één studie beschikbaar (Taguchi, ###) die mogelijk een iets verhoogd risico vond op miskramen Zeer recent verscheen.
537
fms
Familial hypercholesterolaemia in children and adolescents gaining decades of life by optimizing detection and treatment Eur Wat is de effectiviteit van cholesterolverlagende medicatie bij zwangere en lacterende vrouwen met Stop cholesterolverlagende medicatie bij vrouwen met een zwangerschapswens ten minste # maand voor conceptie tot na de bevalling of na het stoppen van borstvoeding Het gebruik van colesevelam of colestyramine Stop per direct cholesterolverlagende medicatie tijdens de zwangerschap of lactatie Alleen het gebruik van De zoekopdracht was gericht op het effect van alle beschikbare cholesterolverlagende medicatie op het optreden van teratogene effecten en op maternale effecten op lipiden en hart- en vaatziekten uitkomsten Echter, er werden geen onderzoeken gevonden die aan de zoekopdracht voldeed wat betreft het gebruik van Hoewel alle cholesterolverlagende medicatie (met uitzondering van colesevelam en cholestyramine) wordt beschouwd als categorie X, zijn er zeer weinig gegevens beschikbaar dat het gebruik van cholesterolverlagende medicatie in de zwangerschap leidt tot een verhoogd risico op aangeboren afwijkingen Er zijn nog minder Wat betreft het gebruik van statines tijdens de zwangerschap zijn er slechts zeer beperkte gegevens beschikbaar Dit is opmerkelijk te noemen aangezien statines tot de meest voorgeschreven medicatie wereldwijd behoren en meer dan <LEEFTIJD> jaar op de markt verkrijgbaar zijn In de twee gepubliceerde studies werd geen verhoogd risico gevonden op aangeboren afwijkingen Er was slechts zeer beperkte data uit één studie beschikbaar (Taguchi, ###) die mogelijk een iets verhoogd risico vond op miskramen Zeer recent verscheen vrouwen die (# maanden voor of tijdens zwangerschap statines gebruikten in vergelijking met vrouwen die geen statines gebruikten (##,##% versus ##,##%) Tevens liet dit onderzoek zien dat de kans op een bevalling lager was bij vrouwen die (# maanden voor of tijdens zwangerschap statines in vergelijking met vrouwen die geen statines gebruikten (##,#% versus ##,#%) Bij uitsplitsing naar het type statines bleken alleen de lipofiele statines (simvastatine, atorvastatine en cerivastatine (niet meer verkrijgbaar in <LOCATIE>)) en niet de hydrofiele statines (rosuvastatine, pravastatine, fluvastatine) dit risico te verhogen Deze resultaten zijn in lijn met de conclusies uit In het onderzoek van Taguchi (###) werden drie zwangerschappen afgebroken vanwege het gebruik van statines in de zwangerschap Vanwege het ontbreken van overtuigende gegevens dat het gebruik van cholesterolverlagende medicatie in de zwangerschap tot een onaanvaardbaar verhoogd risico leidt wat betreft complicatie voor moeder en kind, lijkt het wel zinnig om zwangere vrouwen die tijdens de zwangerschap statines Anderzijds is er over het risico op hart- en vaatziekten als cholesterolverlagende medicatie tijdelijk wordt gestopt geen data beschikbaar Echter, ervaring van de werkgroep is dat na het stoppen van cholesterolverlagende medicatie (met name statines) bij vrouwen met kinderwens, tijdens zwangerschap en lactatie het optreden van een hartinfarct of andere cardiovasculaire gebeurtenis zeer zeldzaam is In de NICE-richtlijn wordt geadviseerd om drie maanden voor conceptie te stoppen met cholesterolverlagende medicatie Gezien de halfwaardetijden van deze medicatie (minimaal #,# uur (pravastatine) en maximaal ## uur (ciprofibraat)) en als vijf halfwaardetijden wordt aangehouden om medicatie te klaren, lijkt het voldoende veilig.
590
fms
gebruikten in vergelijking met vrouwen die geen statines gebruikten (##,##% versus ##,##%) Tevens liet dit onderzoek zien dat de kans op een bevalling lager was bij vrouwen die (# maanden voor of tijdens zwangerschap statines in vergelijking met vrouwen die geen statines gebruikten (##,#% versus ##,#%) Bij uitsplitsing naar het type statines bleken alleen de lipofiele statines (simvastatine, atorvastatine en cerivastatine (niet meer verkrijgbaar in <LOCATIE>)) en niet de hydrofiele statines (rosuvastatine, pravastatine, fluvastatine) dit risico te verhogen Deze resultaten zijn in lijn met de conclusies uit In het onderzoek van Taguchi (###) werden drie zwangerschappen afgebroken vanwege het gebruik van statines in de zwangerschap Vanwege het ontbreken van overtuigende gegevens dat het gebruik van cholesterolverlagende medicatie in de zwangerschap tot een onaanvaardbaar verhoogd risico leidt wat betreft complicatie voor moeder en kind, lijkt het wel zinnig om zwangere vrouwen die tijdens de zwangerschap statines Anderzijds is er over het risico op hart- en vaatziekten als cholesterolverlagende medicatie tijdelijk wordt gestopt geen data beschikbaar Echter, ervaring van de werkgroep is dat na het stoppen van cholesterolverlagende medicatie (met name statines) bij vrouwen met kinderwens, tijdens zwangerschap en lactatie het optreden van een hartinfarct of andere cardiovasculaire gebeurtenis zeer zeldzaam is In de NICE-richtlijn wordt geadviseerd om drie maanden voor conceptie te stoppen met cholesterolverlagende medicatie Gezien de halfwaardetijden van deze medicatie (minimaal #,# uur (pravastatine) en maximaal ## uur (ciprofibraat)) en als vijf halfwaardetijden wordt aangehouden om medicatie te klaren, lijkt het voldoende veilig waarbij aan het eind van het #e trimester deze concentraties het hoogst zijn Voor vrouwen die bekend zijn met triglyceridenconcentraties groter is dan van vrouwen met een normaal cholesterol Aangezien erop dit moment met uitzondering van covelesevelam geen behandelopties zijn om hyperlipidemie te behandelen, wordt aangeraden om tijdens de zwangerschap geen cholesterolconcentratie te bepalen bij vrouwen die gestopt zijn met cholesterolverlagende medicatie Dit kan tot nodeloze onrust leiden bij zowel behandelaar als patiënt Colesevelam en colestyramine is wel veilig in de zwangerschap en tijdens lactatie omdat het niet wordt opgenomen in de circulatie Echter, colesevelam verlaagt het LDL-C slechts met ##% en heeft veel gastrointestinale bijwerkingen (<PERSOON> algemeen geeft colestyramine meer gastrointestinale bijwerkingen dan colesevelam Indien vrouwen hiervoor kiezen, is het mogelijk om behandeling Indien er sprake is van een zeer ernstig verhoogd cholesterol zoals homozygote FH, is de enige optie LDL-ferese toe te passen Deze behandeling wordt bij volwassenen alleen in het <PERSOON> MC toegepast en wordt niet In zeer zeldzame gevallen kan een fibraat worden voorgeschreven bij persisterende ernstige hypertriglyceridemie )## mmol/l na het eerste trimester met in achtneming van het risico op de bijwerking pancreatitis Indien dit niet leidt tot een daling van de triglyceriden tot acceptabele concentraties, is ook hier de enige optie LDL-ferese Alle cholesterolverlagende medicatie (dat wil zeggen statines, fibraten, nicotinezuurderivaten en PCSK#remmers) met uitzondering van colesevelam, is geclassificeerd als categorie X Tot categorie X behoren geneesmiddelen met een kans grenzend aan zekerheid op teratogene schade.
597
fms
van het #e trimester deze concentraties het hoogst zijn Voor vrouwen die bekend zijn met triglyceridenconcentraties groter is dan van vrouwen met een normaal cholesterol Aangezien erop dit moment met uitzondering van covelesevelam geen behandelopties zijn om hyperlipidemie te behandelen, wordt aangeraden om tijdens de zwangerschap geen cholesterolconcentratie te bepalen bij vrouwen die gestopt zijn met cholesterolverlagende medicatie Dit kan tot nodeloze onrust leiden bij zowel behandelaar als patiënt Colesevelam en colestyramine is wel veilig in de zwangerschap en tijdens lactatie omdat het niet wordt opgenomen in de circulatie Echter, colesevelam verlaagt het LDL-C slechts met ##% en heeft veel gastrointestinale bijwerkingen (<PERSOON> algemeen geeft colestyramine meer gastrointestinale bijwerkingen dan colesevelam Indien vrouwen hiervoor kiezen, is het mogelijk om behandeling Indien er sprake is van een zeer ernstig verhoogd cholesterol zoals homozygote FH, is de enige optie LDL-ferese toe te passen Deze behandeling wordt bij volwassenen alleen in het <PERSOON> MC toegepast en wordt niet In zeer zeldzame gevallen kan een fibraat worden voorgeschreven bij persisterende ernstige hypertriglyceridemie )## mmol/l na het eerste trimester met in achtneming van het risico op de bijwerking pancreatitis Indien dit niet leidt tot een daling van de triglyceriden tot acceptabele concentraties, is ook hier de enige optie LDL-ferese Alle cholesterolverlagende medicatie (dat wil zeggen statines, fibraten, nicotinezuurderivaten en PCSK#remmers) met uitzondering van colesevelam, is geclassificeerd als categorie X Tot categorie X behoren geneesmiddelen met een kans grenzend aan zekerheid op teratogene schade onder geen beding mogen worden gebruikt tijdens de zwangerschap of zelfs bij kans op een zwangerschap Terwijl bij de iets-lichtere categorie D onder bepaalde omstandigheden nog een afweging te maken is tussen teratogeen risico en toepassing van het betrokken middel, geldt dit niet voor een categorie X-middel Vrouwen die behandeld worden met cholesterolverlagende medicatie in het kader van een dyslipidemie moeten volgens de NICE-richtlijn (NICE-guideline FH) ten minste # maanden voordat zij zwanger wensen te worden stoppen met deze medicatie met uitzondering van colesevelam, en mogen deze medicatie hervatten nadat zij Colesevelam wordt niet opgenomen in de circulatie en kan derhalve tijdens zwangerschap en lactatie worden Het is wenselijk om de korte en lange termijn risico’s van statines en andere cholesterolverlagende medicatie gebruik tijdens de zwangerschap en lactatie voor het kind in kaart te brengen Ook is wenselijk het risico op het krijgen van hart- en vaatziekten van de vrouw die gestopt is met cholesterolverlagende therapie tijdens zwangerschap en lactatie in kaart te brengen om zo een totaaloverzicht te krijgen van de risico’s van het gebruik en stoppen van cholesterolverlagende medicatie voor moeder en kind Het risico op een aangeboren afwijking in levendgeborenen is mogelijk niet verhoogd bij het gebruik van een statine tijdens de eerste trimester vergeleken met geen statine gebruik in De kans dat vrouwen voor een abortus kiezen bij gebruik van een statine tijdens de eerste Het risico op een miskraam bij gebruik van een statine tijdens het eerste trimester van een.
540
fms
beding mogen worden gebruikt tijdens de zwangerschap of zelfs bij kans op een zwangerschap Terwijl bij de iets-lichtere categorie D onder bepaalde omstandigheden nog een afweging te maken is tussen teratogeen risico en toepassing van het betrokken middel, geldt dit niet voor een categorie X-middel Vrouwen die behandeld worden met cholesterolverlagende medicatie in het kader van een dyslipidemie moeten volgens de NICE-richtlijn (NICE-guideline FH) ten minste # maanden voordat zij zwanger wensen te worden stoppen met deze medicatie met uitzondering van colesevelam, en mogen deze medicatie hervatten nadat zij Colesevelam wordt niet opgenomen in de circulatie en kan derhalve tijdens zwangerschap en lactatie worden Het is wenselijk om de korte en lange termijn risico’s van statines en andere cholesterolverlagende medicatie gebruik tijdens de zwangerschap en lactatie voor het kind in kaart te brengen Ook is wenselijk het risico op het krijgen van hart- en vaatziekten van de vrouw die gestopt is met cholesterolverlagende therapie tijdens zwangerschap en lactatie in kaart te brengen om zo een totaaloverzicht te krijgen van de risico’s van het gebruik en stoppen van cholesterolverlagende medicatie voor moeder en kind Het risico op een aangeboren afwijking in levendgeborenen is mogelijk niet verhoogd bij het gebruik van een statine tijdens de eerste trimester vergeleken met geen statine gebruik in De kans dat vrouwen voor een abortus kiezen bij gebruik van een statine tijdens de eerste Het risico op een miskraam bij gebruik van een statine tijdens het eerste trimester van een Vanwege het ontbreken van gegevens is het niet mogelijk een conclusie te trekken over het Bateman (###) onderzocht het teratogene potentieel van statines Voor het beantwoorden van hun onderzoeksvraag gebruikten de auteurs een cohort van ##<DATUM> voldragen zwangerschappen gekoppeld aan programma voor personen met een laag inkomen In dit zorgverzekeringsprogramma zijn ongeveer ##% van alle geboortes in de Verenigde Staten vertegenwoordigd Alleen vrouwen tussen de ## en <LEEFTIJD> jaar met een voldragen zwangerschap die gekoppeld konden worden aan een levendgeborene baby kwamen in aanmerking Alleen vrouwen die gedurende drie maanden voor de laatste menstruatie tot een maand na geboorte van de baby in aanmerking kwamen voor het Medicaid programma waren geïncludeerd Dezelfde periode was ook gehanteerd voor baby’s in dit programma Zwangerschappen waarbij de moeder een bekend teratogeen medicament gebruikte waren geëxcludeerd als ook baby’s met een chromosomale afwijking Blootstelling aan statines was gedefinieerd als één of meer declaraties voor een statine tijdens de periode vanaf de laatste Vrouwen die in diezelfde periode geen declaratie voor een statine hadden ingediend, fungeerden als de baby De auteurs hanteerden de volgende definitie voor een congenitale afwijking diagnose van een of meer orgaanspecifieke afwijkingen Hierbij werd gebruik gemaakt van ICD-# codes die waren gerapporteerd op twee of meer afzonderlijke dagen in het dossier van de baby gedurende de eerste drie levensmaanden De auteurs hadden de volgende vier hoofdgroepen van confounders overwogen; karakteristieken van de moeder, comorbiditeiten, obstetrische eigenschappen en gebruikte medicatie door de moeder Het Medicaid.
548
fms
een conclusie te trekken over het Bateman (###) onderzocht het teratogene potentieel van statines Voor het beantwoorden van hun onderzoeksvraag gebruikten de auteurs een cohort van ##<DATUM> voldragen zwangerschappen gekoppeld aan programma voor personen met een laag inkomen In dit zorgverzekeringsprogramma zijn ongeveer ##% van alle geboortes in de Verenigde Staten vertegenwoordigd Alleen vrouwen tussen de ## en <LEEFTIJD> jaar met een voldragen zwangerschap die gekoppeld konden worden aan een levendgeborene baby kwamen in aanmerking Alleen vrouwen die gedurende drie maanden voor de laatste menstruatie tot een maand na geboorte van de baby in aanmerking kwamen voor het Medicaid programma waren geïncludeerd Dezelfde periode was ook gehanteerd voor baby’s in dit programma Zwangerschappen waarbij de moeder een bekend teratogeen medicament gebruikte waren geëxcludeerd als ook baby’s met een chromosomale afwijking Blootstelling aan statines was gedefinieerd als één of meer declaraties voor een statine tijdens de periode vanaf de laatste Vrouwen die in diezelfde periode geen declaratie voor een statine hadden ingediend, fungeerden als de baby De auteurs hanteerden de volgende definitie voor een congenitale afwijking diagnose van een of meer orgaanspecifieke afwijkingen Hierbij werd gebruik gemaakt van ICD-# codes die waren gerapporteerd op twee of meer afzonderlijke dagen in het dossier van de baby gedurende de eerste drie levensmaanden De auteurs hadden de volgende vier hoofdgroepen van confounders overwogen; karakteristieken van de moeder, comorbiditeiten, obstetrische eigenschappen en gebruikte medicatie door de moeder Het Medicaid index Controleren voor confounders geschiedde door middel van een propensity score gebaseerde stratificatie Door gebruik te maken van deze methode wordt data van alle geïncludeerde vrouwen in de Winterfeld (###) ondernam een multicenter cohortstudie naar het risico van statinegebruik tijdens de zwangerschap Zwangere vrouwen of hun arts die contact op namen met een van de ## Teratology Information Services over advies bij statinegebruik tijdens het eerste trimester van de zwangerschap werden geïncludeerd Als controlegroep werden vrouwen geïncludeerd die contact met de service hadden gezocht voor het gebruik van medicatie met een bekend niet-teratogeen effect Een propensity score was gebruikt om te corrigeren voor de volgende confounders Teratology Information Services centre, leeftijd, alcoholgebruik (ja/nee), rookgedrag (ja/nee), aantal eerdere abortussen en miskramen en zwangerschapsduur op inclusie in de studie De meest voorkomende medicamenten in de controlegroep waren antibiotica (penicillinen, cefalosporinen), lage dosis fluconazol, hepatitis B-vaccin, orale anticonceptiva genomen uiterlijk tot de #e week van de zwangerschap, receptor antagonisten, een lage dosis diagnostische straling en cutane preparaten met verwaarloosbare De primaire uitkomstmaat van interesse was ernstige aangeboren afwijkingen Een aangeboren afwijking werd beschouwd als ernstig als het een ernstige structurele stoornis veroorzaakte of een chirurgische correctie tot gevolg had Ernstige aangeboren afwijkingen werden prenataal gediagnosticeerd door gerichte echografie of Taguchi (###) onderzochten het foetale toxische risico van statines Vrouwen met hypercholesterolemie die zwanger waren of zwanger wilden worden en een statine gebruikten waren geïncludeerd Vrouwen die belden naar een teratogene informatiedienst, geleverd door een ziekenhuis in Toronto, Canada, werden gevraagd om te participeren in deze studie.
582
fms
een propensity score gebaseerde stratificatie Door gebruik te maken van deze methode wordt data van alle geïncludeerde vrouwen in de Winterfeld (###) ondernam een multicenter cohortstudie naar het risico van statinegebruik tijdens de zwangerschap Zwangere vrouwen of hun arts die contact op namen met een van de ## Teratology Information Services over advies bij statinegebruik tijdens het eerste trimester van de zwangerschap werden geïncludeerd Als controlegroep werden vrouwen geïncludeerd die contact met de service hadden gezocht voor het gebruik van medicatie met een bekend niet-teratogeen effect Een propensity score was gebruikt om te corrigeren voor de volgende confounders Teratology Information Services centre, leeftijd, alcoholgebruik (ja/nee), rookgedrag (ja/nee), aantal eerdere abortussen en miskramen en zwangerschapsduur op inclusie in de studie De meest voorkomende medicamenten in de controlegroep waren antibiotica (penicillinen, cefalosporinen), lage dosis fluconazol, hepatitis B-vaccin, orale anticonceptiva genomen uiterlijk tot de #e week van de zwangerschap, receptor antagonisten, een lage dosis diagnostische straling en cutane preparaten met verwaarloosbare De primaire uitkomstmaat van interesse was ernstige aangeboren afwijkingen Een aangeboren afwijking werd beschouwd als ernstig als het een ernstige structurele stoornis veroorzaakte of een chirurgische correctie tot gevolg had Ernstige aangeboren afwijkingen werden prenataal gediagnosticeerd door gerichte echografie of Taguchi (###) onderzochten het foetale toxische risico van statines Vrouwen met hypercholesterolemie die zwanger waren of zwanger wilden worden en een statine gebruikten waren geïncludeerd Vrouwen die belden naar een teratogene informatiedienst, geleverd door een ziekenhuis in Toronto, Canada, werden gevraagd om te participeren in deze studie Vrouwen van wie bekend was dat zij bloot waren gesteld aan een humane teratogeen waren geëxcludeerd De pariteit, eerdere miskramen, rookgewoonten en alcoholconsumptie tijdens de zwangerschap en zwangerschapsduur bij het eerste contact De primaire uitkomst was de incidentie van belangrijke congenitale afwijkingen gedefinieerd als een structurele afwijking met significante medische en sociale gevolgen geïdentificeerd bij geboorte Data over de uitkomst was door telefonische interviews met gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten verzameld Medische gegevens van baby’s en moeders werden door de Er zijn een aantal kanttekeningen te plaatsen bij deze studies Alle drie de studies geven geen duidelijke definitie van de blootstelling, zoals duur van gebruik, dosering, frequentie van gebruik en hoe lang na het stoppen van een statine wordt nog gezien als blootgesteld Daarnaast hebben de studies mogelijk te maken met een risico op selectie bias Bateman (###) hebben alleen de primaire uitkomst in levendgeborenen vastgesteld Data van vrouwen die een miskraam hebben gekregen, abortus ondergingen of bij wie er sprake was van intrauteriene vruchtdood, waren niet beschikbaar Winterfeld (###) en Taguchi (###) rekruteerden blootgestelde vrouwen die een speciale teratogene informatiedienst contacteerden Mogelijk zijn deze vrouwen anders dan blootgestelde vrouwen die geen contact hebben gezocht met deze dienst Daarnaast was ook alleen data over een congenitale afwijking bij levendgeborenen beschikbaar en niet van de baby’s die voor geboorte overleden in In de studie van Bateman (###) hadden ## (#%) baby’s een congenitale afwijking van wie de moeder een statine had gebruikt tijdens de eerste trimester en ##.
597
fms
van wie bekend was dat zij bloot waren gesteld aan een humane teratogeen waren geëxcludeerd De pariteit, eerdere miskramen, rookgewoonten en alcoholconsumptie tijdens de zwangerschap en zwangerschapsduur bij het eerste contact De primaire uitkomst was de incidentie van belangrijke congenitale afwijkingen gedefinieerd als een structurele afwijking met significante medische en sociale gevolgen geïdentificeerd bij geboorte Data over de uitkomst was door telefonische interviews met gebruik van gestandaardiseerde vragenlijsten verzameld Medische gegevens van baby’s en moeders werden door de Er zijn een aantal kanttekeningen te plaatsen bij deze studies Alle drie de studies geven geen duidelijke definitie van de blootstelling, zoals duur van gebruik, dosering, frequentie van gebruik en hoe lang na het stoppen van een statine wordt nog gezien als blootgesteld Daarnaast hebben de studies mogelijk te maken met een risico op selectie bias Bateman (###) hebben alleen de primaire uitkomst in levendgeborenen vastgesteld Data van vrouwen die een miskraam hebben gekregen, abortus ondergingen of bij wie er sprake was van intrauteriene vruchtdood, waren niet beschikbaar Winterfeld (###) en Taguchi (###) rekruteerden blootgestelde vrouwen die een speciale teratogene informatiedienst contacteerden Mogelijk zijn deze vrouwen anders dan blootgestelde vrouwen die geen contact hebben gezocht met deze dienst Daarnaast was ook alleen data over een congenitale afwijking bij levendgeborenen beschikbaar en niet van de baby’s die voor geboorte overleden in In de studie van Bateman (###) hadden ## (#%) baby’s een congenitale afwijking van wie de moeder een statine had gebruikt tijdens de eerste trimester en ## gebruikt tijdens de eerste trimester Gecorrigeerd voor mogelijke confounders door middel van een propensity score stratificatie was het risico op een congenitale afwijking in een levendgeborenen niet verschillend bij gebruik van een statine tijdens de eerste trimester vergeleken met geen gebruik van een statine (RR #,## ##%BI #,## tot Winterfeld (###) rapporteerden dat # (#%) baby’s een ernstige aangeboren afwijkingen hadden uit een totaal van ### baby’s van wie de moeder een statine had gebruikt tijdens het eerste trimester Uit een totaal van ### baby’s van moeder die andere medicamenten (zonder een bekend teratogeen effect) hadden gebruikt, hadden odds ratio als effectschatter Ondanks dat de uitkomst zelden is, dient de effectschatter wel voor confounding gecorrigeerd te zijn Daarom is de odds ratio niet te interpreteren en wordt dus niet hier weergegeven Taguchi (###) observeerden dat bij ## levendgeborenen van wie de moeder een statine had gebruikt tijdens het eerste trimester één baby (#%) geboren was met een congenitale afwijking Van ## levendgeborenen van wie de moeder geen statine had gebruikt was één baby (#%) met een congenitale afwijking geboren Dit resultaat was niet verschillend tussen blootgestelde en niet-blootgestelde vrouwen (p=#,##) Voor het poolen van de resultaten is een relatieve risico nodig De auteurs hadden geen relatief risico berekend en vanwege de selectie vrouwen met levendgeborenen waardoor mogelijk de matching verloren gaat, is dit ook niet te In de studie van Winterfeld (###) hadden een totaal van ## (#%) vrouwen die een statine gebruikte tijdens het.
635
fms
gebruikt tijdens de eerste trimester Gecorrigeerd voor mogelijke confounders door middel van een propensity score stratificatie was het risico op een congenitale afwijking in een levendgeborenen niet verschillend bij gebruik van een statine tijdens de eerste trimester vergeleken met geen gebruik van een statine (RR #,## ##%BI #,## tot Winterfeld (###) rapporteerden dat # (#%) baby’s een ernstige aangeboren afwijkingen hadden uit een totaal van ### baby’s van wie de moeder een statine had gebruikt tijdens het eerste trimester Uit een totaal van ### baby’s van moeder die andere medicamenten (zonder een bekend teratogeen effect) hadden gebruikt, hadden odds ratio als effectschatter Ondanks dat de uitkomst zelden is, dient de effectschatter wel voor confounding gecorrigeerd te zijn Daarom is de odds ratio niet te interpreteren en wordt dus niet hier weergegeven Taguchi (###) observeerden dat bij ## levendgeborenen van wie de moeder een statine had gebruikt tijdens het eerste trimester één baby (#%) geboren was met een congenitale afwijking Van ## levendgeborenen van wie de moeder geen statine had gebruikt was één baby (#%) met een congenitale afwijking geboren Dit resultaat was niet verschillend tussen blootgestelde en niet-blootgestelde vrouwen (p=#,##) Voor het poolen van de resultaten is een relatieve risico nodig De auteurs hadden geen relatief risico berekend en vanwege de selectie vrouwen met levendgeborenen waardoor mogelijk de matching verloren gaat, is dit ook niet te In de studie van Winterfeld (###) hadden een totaal van ## (#%) vrouwen die een statine gebruikte tijdens het De kans dat een vrouw blootgesteld aan een statine tijdens het eerste trimester kiest voor een abortus is ongeveer ###% groter dan hadden ## (##%) vrouwen blootgesteld aan een statine een miskraam gekregen vergeleken met ## (#%) vrouwen uit de controlegroep Het risico op een miskraam was hiermee mogelijk ##% verhoogd bij een ##%BI #,## tot #,##) In beide gevallen was de effectschatter voor confounding gecorrigeerd middels een Taguchi (###) rapporteerden data over miskramen en abortus In totaal hadden ## (##%) vrouwen die een statine gebruikten een miskraam vergeleken met ## (##%) vrouwen die geen statine gebruikten (p=#,##) Data was met een Χ# test geanalyseerd Het nadeel van het toepassen van deze test op deze data is dat er geen De auteurs berekenen zelf geen relatieve risico Met data weergegeven in het artikel is een relatieve risico berekend die rekening houdt met de matching Het risico op een miskraam is mogelijk ##% verhoogd bij gebruik van een statine tijdens de zwangerschap vergeleken met vrouwen die geen statine gebruikten (RR #,##) Er moet hier wel een kanttekening bijgeplaatst worden Op deze manier is alleen gecorrigeerd voor de variabelen Drie (#%) vrouwen die een statine gebruikten, hebben voor een abortus gekozen vanwege de potentiële toxiciteit voor de foetus vergeleken met nul vrouwen die geen statine hadden gebruikt (p=#,##) Geen van de foetussen had aangeboren afwijkingen Data was met een Fisher exact test geanalyseerd Het nadeel van het.
667
fms
De kans dat een vrouw blootgesteld aan een statine tijdens het eerste trimester kiest voor een abortus is ongeveer ###% groter dan hadden ## (##%) vrouwen blootgesteld aan een statine een miskraam gekregen vergeleken met ## (#%) vrouwen uit de controlegroep Het risico op een miskraam was hiermee mogelijk ##% verhoogd bij een ##%BI #,## tot #,##) In beide gevallen was de effectschatter voor confounding gecorrigeerd middels een Taguchi (###) rapporteerden data over miskramen en abortus In totaal hadden ## (##%) vrouwen die een statine gebruikten een miskraam vergeleken met ## (##%) vrouwen die geen statine gebruikten (p=#,##) Data was met een Χ# test geanalyseerd Het nadeel van het toepassen van deze test op deze data is dat er geen De auteurs berekenen zelf geen relatieve risico Met data weergegeven in het artikel is een relatieve risico berekend die rekening houdt met de matching Het risico op een miskraam is mogelijk ##% verhoogd bij gebruik van een statine tijdens de zwangerschap vergeleken met vrouwen die geen statine gebruikten (RR #,##) Er moet hier wel een kanttekening bijgeplaatst worden Op deze manier is alleen gecorrigeerd voor de variabelen Drie (#%) vrouwen die een statine gebruikten, hebben voor een abortus gekozen vanwege de potentiële toxiciteit voor de foetus vergeleken met nul vrouwen die geen statine hadden gebruikt (p=#,##) Geen van de foetussen had aangeboren afwijkingen Data was met een Fisher exact test geanalyseerd Het nadeel van het De auteurs hadden geen effectschatter gerapporteerd Omdat geen van de niet-blootgestelde vrouwen voor een abortus hadden gekozen, was het niet mogelijk om een effectschatter te kunnen berekenen Beide studies hebben geen data over cholesterol of LDL-C-concentraties bij het gebruik van een statine Beide studies hebben geen data over het risico op hart- en vaatziekten bij gebruik van een statine gedurende de Observationele studies starten op een laag niveau van bewijskracht Alleen als er niet wordt gedowngraded is het ook mogelijk om te upgraden De bewijskracht voor de uitkomstmaat aangeboren afwijkingen is verlaagd naar zeer laag gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (potentiele selectiebias en bias in het meten van de blootstelling) De bewijskracht voor de uitkomstmaat miskramen is verlaagd naar zeer laag gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (potentiele bias als gevolg van confounding, selectiebias en bias in het meten van de blootstelling en uitkomst) Vanwege het ontbreken van gegevens is het niet mogelijk om de bewijskracht te Wat zijn de (on)gunstige effecten van cholesterolverlagende medicatie vergeleken met geen medicatie of De werkgroep achtte aangeboren afwijkingen bij het kind, miskraam en hart- en vaatziekten bij de moeder voor Aangeboren afwijkingen de werkgroep definieerde een risico van ##% of hoger (RR #,##) bij gebruik van cholesterolverlagende medicatie vergeleken met geen medicatie of levensstijladviezen als een klinisch relevant verschil Een prevalentie van aangeboren afwijkingen van #,#% resulteert een risk ratio van #,## of hoger in een Miskraam de werkgroep definieerde een risico van ##% of hoger (RR #,#) bij gebruik van cholesterolverlagende.
629
fms
Omdat geen van de niet-blootgestelde vrouwen voor een abortus hadden gekozen, was het niet mogelijk om een effectschatter te kunnen berekenen Beide studies hebben geen data over cholesterol of LDL-C-concentraties bij het gebruik van een statine Beide studies hebben geen data over het risico op hart- en vaatziekten bij gebruik van een statine gedurende de Observationele studies starten op een laag niveau van bewijskracht Alleen als er niet wordt gedowngraded is het ook mogelijk om te upgraden De bewijskracht voor de uitkomstmaat aangeboren afwijkingen is verlaagd naar zeer laag gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (potentiele selectiebias en bias in het meten van de blootstelling) De bewijskracht voor de uitkomstmaat miskramen is verlaagd naar zeer laag gezien beperkingen in de onderzoeksopzet (potentiele bias als gevolg van confounding, selectiebias en bias in het meten van de blootstelling en uitkomst) Vanwege het ontbreken van gegevens is het niet mogelijk om de bewijskracht te Wat zijn de (on)gunstige effecten van cholesterolverlagende medicatie vergeleken met geen medicatie of De werkgroep achtte aangeboren afwijkingen bij het kind, miskraam en hart- en vaatziekten bij de moeder voor Aangeboren afwijkingen de werkgroep definieerde een risico van ##% of hoger (RR #,##) bij gebruik van cholesterolverlagende medicatie vergeleken met geen medicatie of levensstijladviezen als een klinisch relevant verschil Een prevalentie van aangeboren afwijkingen van #,#% resulteert een risk ratio van #,## of hoger in een Miskraam de werkgroep definieerde een risico van ##% of hoger (RR #,#) bij gebruik van cholesterolverlagende Een prevalentie van miskramen van ##% resulteert een risk ratio van #,# of hoger in een NNH van ### of lager Hart- en vaatziekten de werkgroep definieerde risico van ##% of hoger (RR #,##) bij gebruik van verschil Een incidentie van hart- en vaatziekten in vrouwen van ### per ### resulteert in een risk ratio van #,## Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de beoordeling van het risico op vertekening) en observationele studies van zwangere of lacterende vrouwen die tijdens de zwangerschap cholesterolverlagende medicatie hebben gebruikt vergeleken met geen medicatie of levensstijladviezen Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het <PERSOON> MA, et al Statins and congenital malformations cohort study <PERSOON> MH, <PERSOON> MA, <PERSOON> B, et al Colesevelam hydrochloride (cholestagel) a new, potent bile acid sequestrant associated with a low incidence of gastrointestinal side effects <PERSOON> W, et al Effectiveness of colesevelam hydrochloride in decreasing LDL cholesterol in patients <PERSOON> RA Statins during pregnancy a cohort study using the General Practice Research Taguchi N, <PERSOON> ET, Hosokawa A, et al Prenatal exposure to HMG-CoA reductase inhibitors effects on fetal and neonatal <PERSOON> A, et al.
593
fms
##% resulteert een risk ratio van #,# of hoger in een NNH van ### of lager Hart- en vaatziekten de werkgroep definieerde risico van ##% of hoger (RR #,##) bij gebruik van verschil Een incidentie van hart- en vaatziekten in vrouwen van ### per ### resulteert in een risk ratio van #,## Verantwoording De literatuurzoekactie leverde ### treffers op Studies werden geselecteerd op grond van de beoordeling van het risico op vertekening) en observationele studies van zwangere of lacterende vrouwen die tijdens de zwangerschap cholesterolverlagende medicatie hebben gebruikt vergeleken met geen medicatie of levensstijladviezen Op basis van titel en abstract werden in eerste instantie ## studies voorgeselecteerd Na raadpleging van de volledige tekst, werden vervolgens ## studies geëxcludeerd (zie exclusietabel onder het <PERSOON> MA, et al Statins and congenital malformations cohort study <PERSOON> MH, <PERSOON> MA, <PERSOON> B, et al Colesevelam hydrochloride (cholestagel) a new, potent bile acid sequestrant associated with a low incidence of gastrointestinal side effects <PERSOON> W, et al Effectiveness of colesevelam hydrochloride in decreasing LDL cholesterol in patients <PERSOON> RA Statins during pregnancy a cohort study using the General Practice Research Taguchi N, <PERSOON> ET, Hosokawa A, et al Prenatal exposure to HMG-CoA reductase inhibitors effects on fetal and neonatal <PERSOON> A, et al a multicentre De internist of kinderarts verwijst terug naar de huisarts indien de huisarts roept de patiënt op het CVRM-spreekuur binnen drie maanden na de laatste polibezoek; bij ontregeling van het lipidenspectrum roept de huisarts de patiënt op spreekuur en bespreekt de afwijking en gaat na of deze te corrigeren is Indien dit niet lukt, kan de huisarts opnieuw de vasculair stabiele patiënten onder behandeling bij de huisarts ziet de internist alsnog # keer per twee jaar De Aanvullende patiëntgroepen waarbij verwijzing naar een internist, een cardioloog of kinderarts zinvol kan zijn Patiënten met premature hart- en vaatziekten (mannen(<LEEFTIJD> jaar, vrouwen (<LEEFTIJD> jaar) of patiënten met een lipoproteïnenprofiel, inclusief bijvoorbeeld apoB en lipoproteïne(a) worden geanalyseerd ten behoeve <PERSOON> vanaf acht jaar of jongvolwassenen bij wie in de familie sprake is van verhoogd cholesterol en/of Bij patiënten die vanuit de eerste lijn worden verwezen is het essentieel om de vraag van de huisarts en de patiënt in kaart te brengen Bij verdenking van (erfelijke) dyslipidemie geeft de huisarts voorlichting en anamnese en doet lichamelijk onderzoek en aanvullend laboratoriumonderzoek Op basis van anamnese, lichamelijk onderzoek en lipidenprofiel zal een diagnose dyslipidemie (verwijzing naar module over diagnostiek van dyslipidemie) worden vastgesteld Bij verdenking op een erfelijke dyslipidemie geeft de internist voorlichting en counseling en start op indicatie familieonderzoek Belangrijk onderdeel van het familieonderzoek is dat familieleden van de index patient actief kunnen worden benaderd voor verdere diagnostiek uiteraard afhankelijk van desbetreffend familielid.
582
fms
internist of kinderarts verwijst terug naar de huisarts indien de huisarts roept de patiënt op het CVRM-spreekuur binnen drie maanden na de laatste polibezoek; bij ontregeling van het lipidenspectrum roept de huisarts de patiënt op spreekuur en bespreekt de afwijking en gaat na of deze te corrigeren is Indien dit niet lukt, kan de huisarts opnieuw de vasculair stabiele patiënten onder behandeling bij de huisarts ziet de internist alsnog # keer per twee jaar De Aanvullende patiëntgroepen waarbij verwijzing naar een internist, een cardioloog of kinderarts zinvol kan zijn Patiënten met premature hart- en vaatziekten (mannen(<LEEFTIJD> jaar, vrouwen (<LEEFTIJD> jaar) of patiënten met een lipoproteïnenprofiel, inclusief bijvoorbeeld apoB en lipoproteïne(a) worden geanalyseerd ten behoeve <PERSOON> vanaf acht jaar of jongvolwassenen bij wie in de familie sprake is van verhoogd cholesterol en/of Bij patiënten die vanuit de eerste lijn worden verwezen is het essentieel om de vraag van de huisarts en de patiënt in kaart te brengen Bij verdenking van (erfelijke) dyslipidemie geeft de huisarts voorlichting en anamnese en doet lichamelijk onderzoek en aanvullend laboratoriumonderzoek Op basis van anamnese, lichamelijk onderzoek en lipidenprofiel zal een diagnose dyslipidemie (verwijzing naar module over diagnostiek van dyslipidemie) worden vastgesteld Bij verdenking op een erfelijke dyslipidemie geeft de internist voorlichting en counseling en start op indicatie familieonderzoek Belangrijk onderdeel van het familieonderzoek is dat familieleden van de index patient actief kunnen worden benaderd voor verdere diagnostiek uiteraard afhankelijk van desbetreffend familielid door de internist heeft tot doel het optimaliseren van de behandeling van dyslipidemie om het cardiovasculair risico te verlagen Hierbij kunnen niet alleen statines worden ingezet, maar op indicatie ook andere Anamnese Bij anamnese is uitgebreide familieanamnese noodzakelijk, in het bijzonder met betrekking tot Lichamelijk onderzoek Bij lichamelijk onderzoek dienen de secundaire kenmerken van dyslipidemie te worden Laboratoriumonderzoek In ieder geval dient uitgebreide analyse van het lipidenprofiel plaats te vinden, van dyslipidemie dient in het bijzonder aandacht te zijn voor diabetes mellitus, metabool syndroom en obesitas Familiare hypercholesterolemie #e lijn/#e lijn (zie ook de module Diagnostiek, de module Kosteneffectiviteit van Hoewel sommige FH-patiënten met de ingezette cholesterolverlagende medicatie op streefwaarde kunnen komen en derhalve terug zouden kunnen worden verwezen naar de eerste lijn, is het van belang om deze patiënten regelmatig ook in de tweede lijn te blijven vervolgen, in ieder geval één keer per twee jaar Ten eerste omdat FH een erfelijke aandoening is waarbij het voor patiënt en diens familie van belang is om de stamboom te kunnen bijwerken (sterfte, geboorte) om zo nieuwe FH generaties in kaart te kunnen brengen Ten tweede omdat de inzichten met betrekking tot cholesterolverlagende medicatie voortdurend aan veranderingen onderhevig zijn Dit geldt bijvoorbeeld wanneer er nieuwe middelen beschikbaar komen die niet door de huisarts Patiënten met dyslipidemie worden frequent behandeld door de huisarts in het kader van Multidisciplinaire en kunnen volgens deze richtlijn behandeld worden Een kleine groep patiënten met een (erfelijke) dyslipidemie valt buiten de CVRM-richtlijn Voor deze groep patiënten zijn regionaal verschillende transmurale verwijs-en.
574
fms
Met welk insulineschema je start bij een volwassene met een nieuw ontdekte type # diabetes zonder acidose Of humaan of analoog insuline de voorkeur verdient bij behandeling van volwassenen met DM# Kortwerkende insulineanalogen (lispro, aspart, glulisine) versus humaan kortwerkend insuline bij volwassenen met Langwerkende insulineanalogen (detemir, glargine) versus protamine Hagedorn (NPH insuline) bij diabetes mellitus Of fluctuaties in glucosewaarden onafhankelijk zijn van het HbA#c geassocieerd met een hoger risico op Wanneer te starten met statine bij T#DM bij welke risicofactoren, en op welke leeftijd Of toevoeging van metformine aan insulinetherapie meerwaarde is bij patienten met diabetes mellitus type # Of het gebruik van e-health meerwaarde heeft op de uitkomst van de behandeling van patiënten met diabetes Wat de meerwaarde is van een endocrinoloog of diabetoloog in vergelijking tot een internist (generalist / ander CSII versus MDI (reguliere insuline injectie behandeling) bij DM# en DM# voor glycaemische regulatie Optimale zelfcontrole bij Continuous Subcutaneous Insulin Infusion (CSII) gebruikers met diabetes mellitus om Waar een diabetes team aan dient te voldoen om adequate CSII zorg te kunnen leveren Metabole controle psychiatrische patient ten opzichte van niet psychiatrische patient met diabetes Effect van gecombineerd spreekuur bij patienten met depressie en diabetes Of preoperatieve verbetering van de diabetesregulatie leidt tot een vermindering van complicaties na een operatie Het perioperatieve beleid voor metformine bij patienten met diabetes mellitus De beste methode om perioperatief glucosewaarden te reguleren bij diabetespatienten op de verpleegafdeling Geschikt doseringsalgoritme voor het doseren van intraveneus toegediende insuline in de perioperatieve periode De randvoorwaarden voor zelfregulatie van diabetespatiënten tijdens opname in het ziekenhuis en pre- en De randvoorwaarden voor de operatie van een diabetespatiënt in dagbehandeling Volwassen met Diabetes mellitus type # of type # met ernstige hypoglykemie Welke behandeling de voorkeur heeft bij volwassenen met DM# of DM# met ernstige hypoglykemie Wat de lange termijn complicaties van (ernstige) hypoglykemieën zijn bij patienten met DM# of DM# Welke behandeling de voorkeur heeft om bij volwassen patiënten met DM# (ernstige) hypoglykemie te voorkomen Wat risicofactoren zijn voor ernstige hypoglykemie bij volwassen patienten met DM# of DM# Deze richtlijn richt zich op wat volgens de huidige maatstaven de beste zorg is voor volwassen patiënten met diabetes mellitus die verwezen worden naar het ziekenhuis In de richtlijn komen de volgende onderwerpen aan De behandeling van patiënten met diabetes mellitus type # Wat te doen bij acute ontregeling van een patiënt met diabetes mellitus Hoe om te gaan met een patiënt met diabetes mellitus die een operatie moet ondergaan Welke behandeling is nodig bij patiënten met diabetes mellitus die een laag suikerniveau in hun bloed Deze richtlijn is bestemd voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor patiënten met diabetes De meeste patiënten met diabetes mellitus zijn onder behandeling bij de huisarts en praktijkondersteuner Soms is het nodig dat patiënten voor hun diabetes mellitus in het ziekenhuis worden behandeld Bij deze richtlijn is een consultkaart gemaakt Een Consultkaart kan helpen bij het maken van behandelkeuzes Meer informatie over behandelmogelijkheden bij diabetes mellitus kunt u vinden op de Consultkaart diabetes DCCT Research Group.
566
fms
opname in het ziekenhuis en pre- en De randvoorwaarden voor de operatie van een diabetespatiënt in dagbehandeling Volwassen met Diabetes mellitus type # of type # met ernstige hypoglykemie Welke behandeling de voorkeur heeft bij volwassenen met DM# of DM# met ernstige hypoglykemie Wat de lange termijn complicaties van (ernstige) hypoglykemieën zijn bij patienten met DM# of DM# Welke behandeling de voorkeur heeft om bij volwassen patiënten met DM# (ernstige) hypoglykemie te voorkomen Wat risicofactoren zijn voor ernstige hypoglykemie bij volwassen patienten met DM# of DM# Deze richtlijn richt zich op wat volgens de huidige maatstaven de beste zorg is voor volwassen patiënten met diabetes mellitus die verwezen worden naar het ziekenhuis In de richtlijn komen de volgende onderwerpen aan De behandeling van patiënten met diabetes mellitus type # Wat te doen bij acute ontregeling van een patiënt met diabetes mellitus Hoe om te gaan met een patiënt met diabetes mellitus die een operatie moet ondergaan Welke behandeling is nodig bij patiënten met diabetes mellitus die een laag suikerniveau in hun bloed Deze richtlijn is bestemd voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij de zorg voor patiënten met diabetes De meeste patiënten met diabetes mellitus zijn onder behandeling bij de huisarts en praktijkondersteuner Soms is het nodig dat patiënten voor hun diabetes mellitus in het ziekenhuis worden behandeld Bij deze richtlijn is een consultkaart gemaakt Een Consultkaart kan helpen bij het maken van behandelkeuzes Meer informatie over behandelmogelijkheden bij diabetes mellitus kunt u vinden op de Consultkaart diabetes <PERSOON> effect of intensive treatment of diabetes on the development and progression of longterm complications in insulin-dependent diabetes mellitus <PERSOON> J Med , ###, ##<DATUM> twice-a-day insulin glargine mixed with rapid-acting insulin analogs versus standard neutral protamine Hagedorn (NPH) Control and Complications Trial/Epidemiology of Diabetes Interventions and Complications (DCCT/EDIC) Study Research Group (###) Intensive diabetes treatment and cardiovascular disease in patients with type # diabetes <PERSOON> J Med , children from multiple daily injections to continuous subcutaneous insulin infusion through indwelling catheters <PERSOON> no difference in metabolic control when using continuous subcutaneous insulin infusion vs multiple daily injections in children at onset of type # diabetes mellitus Pediatric diabetes, #, ##<DATUM> <PERSOON> pump therapy started at the time of diagnosis effects on glycemic control and pancreatic beta-cell effect of intensive therapy on the risk of retinopathy complications in patients with type # diabetes mellitus ## years after Het onderwerp “DM type #” wordt uitgewerkt in verschillende modules Specifieke conclusies en onderbouwing Met welk insulineschema je start bij een volwassene met een nieuw ontdekte type Met welk insulineschema start je bij een volwassene met een nieuw ontdekte type # diabetes zonder acidose? Bij patiënten met nieuw gediagnosticeerde diabetes mellitus type # zonder acidose In het algemeen wordt voor patiënten met DM# aanbevolen een keuze te maken voor een basis/ bolusschema.
574
fms
<PERSOON> effect of intensive treatment of diabetes on the development and progression of longterm complications in insulin-dependent diabetes mellitus <PERSOON> J Med , ###, ##<DATUM> twice-a-day insulin glargine mixed with rapid-acting insulin analogs versus standard neutral protamine Hagedorn (NPH) Control and Complications Trial/Epidemiology of Diabetes Interventions and Complications (DCCT/EDIC) Study Research Group (###) Intensive diabetes treatment and cardiovascular disease in patients with type # diabetes <PERSOON> J Med , children from multiple daily injections to continuous subcutaneous insulin infusion through indwelling catheters <PERSOON> no difference in metabolic control when using continuous subcutaneous insulin infusion vs multiple daily injections in children at onset of type # diabetes mellitus Pediatric diabetes, #, ##<DATUM> <PERSOON> pump therapy started at the time of diagnosis effects on glycemic control and pancreatic beta-cell effect of intensive therapy on the risk of retinopathy complications in patients with type # diabetes mellitus ## years after Het onderwerp “DM type #” wordt uitgewerkt in verschillende modules Specifieke conclusies en onderbouwing Met welk insulineschema je start bij een volwassene met een nieuw ontdekte type Met welk insulineschema start je bij een volwassene met een nieuw ontdekte type # diabetes zonder acidose? Bij patiënten met nieuw gediagnosticeerde diabetes mellitus type # zonder acidose In het algemeen wordt voor patiënten met DM# aanbevolen een keuze te maken voor een basis/ bolusschema insuline bij elke maaltijd Een afwijkend schema kan gebaseerd zijn op een individuele dagindeling, zoals bijvoorbeeld een schema met een pre-mixed insuline bij het ontbijt, kortwerkend insuline bij het avondeten en langwerkend insuline voor de nacht Aangezien er uit de DCCT aanwijzingen zijn dat de complicatie incidentie bij een pre-mixed schema van tweemaal daags hoger is (DCCT Research Group, ###; <PERSOON> et al , ###), wordt hier in de praktijk alleen voor gekozen als de patiënt hier een sterke voorkeur voor heeft Het voordeel van dit schema is dat patiënten minder vaak insuline hoeven te spuiten in tegenstelling tot # dd bij het basis/bolusschema, wat mede als voordeel heeft dat werkende/ studerende patiënten dit thuis kunnen In de praktijk wordt vaak gekozen voor een startdosering van #,# units/kg, waarbij de helft daarvan als kortwerkend insuline wordt gegeven en de andere helft als langwerkend insuline In de Diabetes Control and Complications Trial (DCCT) en bijbehorende follow-up studie (EDIC, Epidemiology of Diabetes Interventions and Complications trial) is aangetoond dat glycemische controle nadat de diagnose DM gesteld is, het risico op lange termijn micro- en macrovasculaire complicaties vermindert (DCCT Research Group ###; <PERSOON> et al , ###; White et al , ###) Het verminderde risico bijvoorbeeld op retinopathie, bij de intensief behandelde groep bleef na <LEEFTIJD> jaar follow-up bestaan ondanks het feit dat het verschil in HbA#c tussen de intensief behandelde en conventioneel behandelde groep verdween (DCCT Research Group, ###; <PERSOON> et al , ###) De intensief behandelde groep werd met tenminste drie dagelijkse insuline injecties behandeld of.
629
fms
dagindeling, zoals bijvoorbeeld een schema met een pre-mixed insuline bij het ontbijt, kortwerkend insuline bij het avondeten en langwerkend insuline voor de nacht Aangezien er uit de DCCT aanwijzingen zijn dat de complicatie incidentie bij een pre-mixed schema van tweemaal daags hoger is (DCCT Research Group, ###; <PERSOON> et al , ###), wordt hier in de praktijk alleen voor gekozen als de patiënt hier een sterke voorkeur voor heeft Het voordeel van dit schema is dat patiënten minder vaak insuline hoeven te spuiten in tegenstelling tot # dd bij het basis/bolusschema, wat mede als voordeel heeft dat werkende/ studerende patiënten dit thuis kunnen In de praktijk wordt vaak gekozen voor een startdosering van #,# units/kg, waarbij de helft daarvan als kortwerkend insuline wordt gegeven en de andere helft als langwerkend insuline In de Diabetes Control and Complications Trial (DCCT) en bijbehorende follow-up studie (EDIC, Epidemiology of Diabetes Interventions and Complications trial) is aangetoond dat glycemische controle nadat de diagnose DM gesteld is, het risico op lange termijn micro- en macrovasculaire complicaties vermindert (DCCT Research Group ###; <PERSOON> et al , ###; White et al , ###) Het verminderde risico bijvoorbeeld op retinopathie, bij de intensief behandelde groep bleef na <LEEFTIJD> jaar follow-up bestaan ondanks het feit dat het verschil in HbA#c tussen de intensief behandelde en conventioneel behandelde groep verdween (DCCT Research Group, ###; <PERSOON> et al , ###) De intensief behandelde groep werd met tenminste drie dagelijkse insuline injecties behandeld of Er zijn een aantal redenen waarom het bereiken van vroege glycemische controle niet altijd mogelijk is, zoals het optreden van, of de angst voor hypoglycemieën, en de noodzaak voor intensief dagelijkse management van de diabetes met frequente glucosemetingen en aanpassingen in insulinedosering Naast het hoofddoel om vroege glycemische controle te bereiken, wordt de keuze van het optimale insuline schema dan ook bepaald door een Samenvattend zijn er na het stellen van de diagnose DM#, in grote lijnen twee startschema’s met MDI mogelijk Pre-mixed insuline in combinatie met kortwerkende en/of langwerkende insuline (bijvoorbeeld pre-mixed Het voordeel van dit schema is dat patiënten minder vaak insuline hoeven te spuiten Het grote nadeel is echter dat het de endogene insuline-excretie niet goed nabootst wordt en er daardoor minder goede glycemische controle bestaat en striktere voedingsvoorschriften nodig zijn Dit schema heeft derhalve niet de eerste voorkeur, maar kan op grond van individuele patiëntomstandigheden worden overwogen Bij Diabetes Mellitus type # (DM#) is er sprake van een absoluut insuline tekort en dient de behandeling altijd te basis/bolus regime Soms wordt echter vanwege praktische redenen gestart met een tweemaal daags regime De uitgangsvraag is hoe een volwassene met een nieuw ontdekte DM# zonder acidose optimaal kan worden behandeld bij welk insulineschema is de kans op acute en late complicaties het kleinst? De relevante uitkomstmaten zijn micro- en macrovasculaire complicaties, glycemische controle (HbA#c), en bijwerkingen Er is gezocht naar literatuur waarin de effectiviteit van insulineschema’s wordt vergeleken bij volwassen patiënten bijwerkingen als uitkomstmaat.
608
fms
vroege glycemische controle niet altijd mogelijk is, zoals het optreden van, of de angst voor hypoglycemieën, en de noodzaak voor intensief dagelijkse management van de diabetes met frequente glucosemetingen en aanpassingen in insulinedosering Naast het hoofddoel om vroege glycemische controle te bereiken, wordt de keuze van het optimale insuline schema dan ook bepaald door een Samenvattend zijn er na het stellen van de diagnose DM#, in grote lijnen twee startschema’s met MDI mogelijk Pre-mixed insuline in combinatie met kortwerkende en/of langwerkende insuline (bijvoorbeeld pre-mixed Het voordeel van dit schema is dat patiënten minder vaak insuline hoeven te spuiten Het grote nadeel is echter dat het de endogene insuline-excretie niet goed nabootst wordt en er daardoor minder goede glycemische controle bestaat en striktere voedingsvoorschriften nodig zijn Dit schema heeft derhalve niet de eerste voorkeur, maar kan op grond van individuele patiëntomstandigheden worden overwogen Bij Diabetes Mellitus type # (DM#) is er sprake van een absoluut insuline tekort en dient de behandeling altijd te basis/bolus regime Soms wordt echter vanwege praktische redenen gestart met een tweemaal daags regime De uitgangsvraag is hoe een volwassene met een nieuw ontdekte DM# zonder acidose optimaal kan worden behandeld bij welk insulineschema is de kans op acute en late complicaties het kleinst? De relevante uitkomstmaten zijn micro- en macrovasculaire complicaties, glycemische controle (HbA#c), en bijwerkingen Er is gezocht naar literatuur waarin de effectiviteit van insulineschema’s wordt vergeleken bij volwassen patiënten bijwerkingen als uitkomstmaat een startschema Aanvullend is gezocht vanaf <DATUM> op systematische reviews en RCT’s, in de databases Medline, Embase en de Cochrane Library Uit het totaal van ## treffers werden op basis van titel en abstract, vier studies geselecteerd (Thraikill et al , ###; <PERSOON> et al , ###; Rabbone et al , ###; Skogsberg et al , ###) Bij analyse van de full text zijn alle vier de RCT’s geëxcludeerd op grond van de studiepopulaties die geheel dan De literatuursearch heeft geen geschikte studies opgeleverd die een antwoord geven op de uitgangsvraag De zoekactie leverde geen RCT’s op die zijn uitgevoerd bij volwassenen met nieuw gediagnosticeerde DM# Veel studies zijn bij kinderen en adolescenten uitgevoerd De aanpak bij deze patiëntencategorie verschilt echter van de aanpak bij volwassenen, omdat bij kinderen en adolescenten, groei, hormonale veranderingen en therapietrouw meer op de voorgrond zal staan dan bij volwassenen Bij volwassenen ligt de nadruk minder op therapietrouw en meer op het voorkomen van lange termijn complicaties en hypoglycemieën Of humaan of analoog insuline de voorkeur verdient bij behandeling van Sinds de beschikbaarheid van insuline analogen zijn de mogelijkheden tot behandeling van het insulinetekort bij mensen met DM# duidelijk toegenomen De humane (middel)langwerkende insulines hebben als nadeel dat zij een piekwaarde in de vroege nacht geven en de intra- en interindividuele variatie in werking zeer groot is (resp ##% en ##%; Kolendorf et al , ###; Lepore et al , ###) Als gevolg van het <PERSOON> fenomeen blijken veel mensen met DM# hiermee geen adequate nuchtere glucosewaarde te bereiken.
612
fms
RCT’s, in de databases Medline, Embase en de Cochrane Library Uit het totaal van ## treffers werden op basis van titel en abstract, vier studies geselecteerd (Thraikill et al , ###; <PERSOON> et al , ###; Rabbone et al , ###; Skogsberg et al , ###) Bij analyse van de full text zijn alle vier de RCT’s geëxcludeerd op grond van de studiepopulaties die geheel dan De literatuursearch heeft geen geschikte studies opgeleverd die een antwoord geven op de uitgangsvraag De zoekactie leverde geen RCT’s op die zijn uitgevoerd bij volwassenen met nieuw gediagnosticeerde DM# Veel studies zijn bij kinderen en adolescenten uitgevoerd De aanpak bij deze patiëntencategorie verschilt echter van de aanpak bij volwassenen, omdat bij kinderen en adolescenten, groei, hormonale veranderingen en therapietrouw meer op de voorgrond zal staan dan bij volwassenen Bij volwassenen ligt de nadruk minder op therapietrouw en meer op het voorkomen van lange termijn complicaties en hypoglycemieën Of humaan of analoog insuline de voorkeur verdient bij behandeling van Sinds de beschikbaarheid van insuline analogen zijn de mogelijkheden tot behandeling van het insulinetekort bij mensen met DM# duidelijk toegenomen De humane (middel)langwerkende insulines hebben als nadeel dat zij een piekwaarde in de vroege nacht geven en de intra- en interindividuele variatie in werking zeer groot is (resp ##% en ##%; Kolendorf et al , ###; Lepore et al , ###) Als gevolg van het <PERSOON> fenomeen blijken veel mensen met DM# hiermee geen adequate nuchtere glucosewaarde te bereiken basale insulineafgifte was dan de enige optie Bij het beschikbaar komen van de langwerkende insuline-analogen is het voor de meeste patiënten wel mogelijk een normale glucosewaarde voor het slapen te combineren met De kortwerkende humane insulines zijn eigenlijk helemaal niet kortwerkend (werkingsduur van zes-acht) en volgen niet de glucoseopname bij de maaltijden Dit kan leiden tot postprandiale hyperglycemie, en enkele uren na de maaltijd, tot hypoglycemie Daarom moet deze insuline dan ook in principe ±## minuten voor de maaltijd worden gespoten De (ultra)kortwerkende insuline-analogen hebben deze nadelen niet, kunnen wel direct bij de maaltijd worden geïnjecteerd, maar kunnen nog steeds een werkingsduur van vijf uur hebben Ten aanzien van de insulineanalogen is de hoofdvraag of de bovengenoemde voordelen leiden tot een verbeterde glycemische regulatie lagere HbA#c waardes en minder hypoglycemieën, in vergelijking met humaan De uitgangsvraag 'Welk soort insuline verdient de voorkeur bij behandeling van volwassenen met DM# humaan # Hebben kortwerkende insulineanalogen (lispro, aspart, glulisine) de voorkeur boven humaan kortwerkend # Hebben langwerkende insulineanalogen (detemir, glargine) de voorkeur boven protamine Hagedorn (NPH Er is gezocht naar literatuur waarin de effectiviteit van kortwerkende insulineanalogen en humaan insuline wordt vergeleken (deelvraag #), en literatuur waarin de effectiviteit van langwerkende insulineanalogen en NPH insuline wordt vergeleken (deelvraag #), bij patiënten met DM#, met glycemische controle (HbA#c) en bijwerkingen Er is gezocht in de buitenlandse richtlijnen ADA en NICE, daarnaast is gezocht vanaf <DATUM> op systematische reviews en RCT’s, in de databases Medline, Embase en the Cochrane Library.
628
fms
dan de enige optie Bij het beschikbaar komen van de langwerkende insuline-analogen is het voor de meeste patiënten wel mogelijk een normale glucosewaarde voor het slapen te combineren met De kortwerkende humane insulines zijn eigenlijk helemaal niet kortwerkend (werkingsduur van zes-acht) en volgen niet de glucoseopname bij de maaltijden Dit kan leiden tot postprandiale hyperglycemie, en enkele uren na de maaltijd, tot hypoglycemie Daarom moet deze insuline dan ook in principe ±## minuten voor de maaltijd worden gespoten De (ultra)kortwerkende insuline-analogen hebben deze nadelen niet, kunnen wel direct bij de maaltijd worden geïnjecteerd, maar kunnen nog steeds een werkingsduur van vijf uur hebben Ten aanzien van de insulineanalogen is de hoofdvraag of de bovengenoemde voordelen leiden tot een verbeterde glycemische regulatie lagere HbA#c waardes en minder hypoglycemieën, in vergelijking met humaan De uitgangsvraag 'Welk soort insuline verdient de voorkeur bij behandeling van volwassenen met DM# humaan # Hebben kortwerkende insulineanalogen (lispro, aspart, glulisine) de voorkeur boven humaan kortwerkend # Hebben langwerkende insulineanalogen (detemir, glargine) de voorkeur boven protamine Hagedorn (NPH Er is gezocht naar literatuur waarin de effectiviteit van kortwerkende insulineanalogen en humaan insuline wordt vergeleken (deelvraag #), en literatuur waarin de effectiviteit van langwerkende insulineanalogen en NPH insuline wordt vergeleken (deelvraag #), bij patiënten met DM#, met glycemische controle (HbA#c) en bijwerkingen Er is gezocht in de buitenlandse richtlijnen ADA en NICE, daarnaast is gezocht vanaf <DATUM> op systematische reviews en RCT’s, in de databases Medline, Embase en the Cochrane Library werden op basis van titel en abstract, vier studies voor deelvraag #, en zes studies voor deelvraag # geselecteerd Het betreft systematische reviews van studies gepubliceerd tot juli ### (Rys et al , ###; deelvraag #), en tot december ### (<PERSOON> et al , ###; deelvraag #) De zoekactie leverde één relevante Counter-regulatory hormone responses to spontaneous hypoglycaemia during treatment with insulin Aspart or human <PERSOON> (###) Use of insulin glargine and cancer incidence in Scotland a study from the <PERSOON> influence of glucose-lowering therapies on cancer risk in type # diabetes <PERSOON>, E , <PERSOON> experience with insulin glargine in type # diabetes <PERSOON> randomised controlled trial experience of malignancies in studies using <PERSOON> glargine use and short-term incidence <PERSOON> and pharmacodynamics of subcutaneous injection of long-acting human insulin analog glargine, NPH insulin, and ultralente human insulin and continuous subcutaneous infusion of insulin lispro <PERSOON> D, et al (###) Doses of insulin and its analogues and cancer occurrence in insulin-treated insulin glargine and incident cancer​a retrospective cohort study of older Medicare patients.
559
fms
titel en abstract, vier studies voor deelvraag #, en zes studies voor deelvraag # geselecteerd Het betreft systematische reviews van studies gepubliceerd tot juli ### (Rys et al , ###; deelvraag #), en tot december ### (<PERSOON> et al , ###; deelvraag #) De zoekactie leverde één relevante Counter-regulatory hormone responses to spontaneous hypoglycaemia during treatment with insulin Aspart or human <PERSOON> (###) Use of insulin glargine and cancer incidence in Scotland a study from the <PERSOON> influence of glucose-lowering therapies on cancer risk in type # diabetes <PERSOON>, E , <PERSOON> experience with insulin glargine in type # diabetes <PERSOON> randomised controlled trial experience of malignancies in studies using <PERSOON> glargine use and short-term incidence <PERSOON> and pharmacodynamics of subcutaneous injection of long-acting human insulin analog glargine, NPH insulin, and ultralente human insulin and continuous subcutaneous infusion of insulin lispro <PERSOON> D, et al (###) Doses of insulin and its analogues and cancer occurrence in insulin-treated insulin glargine and incident cancer​a retrospective cohort study of older Medicare patients Roach, P (###) New insulin analogues and routes of delivery pharmacodynamic and clinical considerations <PERSOON-##>, J B , et al (###) Similar risk of malignancy with insulin glargine and neutral protamine Hagedorn (NPH) insulin in patients with type # diabetes findings from a # year randomised, open-label study <PERSOON-##> of cancer in patients on insulin glargine and other insulin analogues in comparison with those on human insulin results from a large population-based follow-up study Diabetologia, ##, ##​<DATUM> comparison of rapid-acting insulin aspart and regular human insulin in the treatment of type # and type # diabetes mellitus on adults with type # diabetes using mixed-treatment comparisons Diabetes research and clinical practice, ##, ##<DATUM> Hebben kortwerkende insulineanalogen (lispro, aspart, glulisine) de voorkeur boven humaan kortwerkend insuline Gebruik gezien de grote intraindividuele variatie in absorptie bij voorkeur langwerkende insuline-analogen in Bovenstaande meta-analyse (Rys et al , ###) laat een geringe extra reductie zien in Hb#Ac in de insuline aspartgroep dan in de controlegroep Dit verschil is statistisch significant, maar de klinische relevantie is onduidelijk, en zal ondermeer afhangen van de uitgangswaarde van HbA#c in de individuele patiënt, en of de extra reductie in HbA#c gepaard gaat met een toename van hypoglycemie Hoewel theoretisch insulineanalogen beter de.
545
fms
(###) New insulin analogues and routes of delivery pharmacodynamic and clinical considerations <PERSOON>, J B , et al (###) Similar risk of malignancy with insulin glargine and neutral protamine Hagedorn (NPH) insulin in patients with type # diabetes findings from a # year randomised, open-label study <PERSOON> of cancer in patients on insulin glargine and other insulin analogues in comparison with those on human insulin results from a large population-based follow-up study Diabetologia, ##, ##​<DATUM> comparison of rapid-acting insulin aspart and regular human insulin in the treatment of type # and type # diabetes mellitus on adults with type # diabetes using mixed-treatment comparisons Diabetes research and clinical practice, ##, ##<DATUM> Hebben kortwerkende insulineanalogen (lispro, aspart, glulisine) de voorkeur boven humaan kortwerkend insuline Gebruik gezien de grote intraindividuele variatie in absorptie bij voorkeur langwerkende insuline-analogen in Bovenstaande meta-analyse (Rys et al , ###) laat een geringe extra reductie zien in Hb#Ac in de insuline aspartgroep dan in de controlegroep Dit verschil is statistisch significant, maar de klinische relevantie is onduidelijk, en zal ondermeer afhangen van de uitgangswaarde van HbA#c in de individuele patiënt, en of de extra reductie in HbA#c gepaard gaat met een toename van hypoglycemie Hoewel theoretisch insulineanalogen beter de maaltijden niet/onvoldoende gedekt is bij het gebruik van analogen In de studies zijn de patiënten niet Uit de meta-analyse blijkt tevens dat de kans op een hypoglycemische episode marginaal verhoogd is in de insuline-aspart groep terwijl de kans op nachtelijke hypoglycemie kleiner is dan ten opzichte van het gebruik van In conclusie, dit literatuuronderzoek laat geen duidelijk voordeel zien voor insuline aspart ten opzichte van humaan kortwerkend insuline Waarschijnlijk omdat geen rekening is gehouden met het eet-/leefpatroon van de patiënt Bij de keuze voor het type kortwerkend insuline zal hiermee rekening gehouden moeten worden Hierdoor kan één patiënt de twee verschillende kortwerkende insulines gebruiken afhankelijk van zijn/haar koolhydraatintake Op deze manier wordt een maximale flexibiliteit bewerkstelligd Maatwerk voor de De buitenlandse richtlijn ADA ### adviseert insulineanalogen te gebruiken indien hypoglycemieën optreden De NICE richtlijn adviseert kortwerkende insulineanalogen voor te schrijven indien er nachtelijke of late interprandiale hypoglycemieen optreden en langwerkende insulineanalogen in plaats van NPH insuline indien er nachtelijke hypoglycemieen optreden bij NPH insuline of indien er in de ochtend hyperglycemieën optreden Toepassing van ultrakortwerkende insulineanalogen bij patiënten met type # diabetes leidt tot een beperkte, wel statistisch significante, verlaging van het HbA#c in vergelijking met kortwerkende humaan insuline De klinische relevantie van deze verlaging is voor het optreden Rys et al , ###; <PERSOON> et al , ###; Garg et al , ###; <PERSOON> et al , ### insuline bij patiënten met type # diabetes leidt tot beperkte maar statistisch significante daling Toepassing van kortwerkende insulineanalogen bij patiënten met type # diabetes leidt tot.
597
fms
patiënten niet Uit de meta-analyse blijkt tevens dat de kans op een hypoglycemische episode marginaal verhoogd is in de insuline-aspart groep terwijl de kans op nachtelijke hypoglycemie kleiner is dan ten opzichte van het gebruik van In conclusie, dit literatuuronderzoek laat geen duidelijk voordeel zien voor insuline aspart ten opzichte van humaan kortwerkend insuline Waarschijnlijk omdat geen rekening is gehouden met het eet-/leefpatroon van de patiënt Bij de keuze voor het type kortwerkend insuline zal hiermee rekening gehouden moeten worden Hierdoor kan één patiënt de twee verschillende kortwerkende insulines gebruiken afhankelijk van zijn/haar koolhydraatintake Op deze manier wordt een maximale flexibiliteit bewerkstelligd Maatwerk voor de De buitenlandse richtlijn ADA ### adviseert insulineanalogen te gebruiken indien hypoglycemieën optreden De NICE richtlijn adviseert kortwerkende insulineanalogen voor te schrijven indien er nachtelijke of late interprandiale hypoglycemieen optreden en langwerkende insulineanalogen in plaats van NPH insuline indien er nachtelijke hypoglycemieen optreden bij NPH insuline of indien er in de ochtend hyperglycemieën optreden Toepassing van ultrakortwerkende insulineanalogen bij patiënten met type # diabetes leidt tot een beperkte, wel statistisch significante, verlaging van het HbA#c in vergelijking met kortwerkende humaan insuline De klinische relevantie van deze verlaging is voor het optreden Rys et al , ###; <PERSOON> et al , ###; Garg et al , ###; <PERSOON> et al , ### insuline bij patiënten met type # diabetes leidt tot beperkte maar statistisch significante daling Toepassing van kortwerkende insulineanalogen bij patiënten met type # diabetes leidt tot De kans op ernstige nachtelijke hypoglycemieën is niet verschillend De zoekactie leverde drie systematische reviews op (Rys et al , ###; Garg et al , ###; <PERSOON> et al , ###) Het meest recente systematische review (Rys et al , ###) is van goede kwaliteit en includeert ## RCT’s bij patiënten met DM#, gepubliceerd voor juli ### De studies bij patiënten met DM# zijn buiten beschouwing gelaten De De inclusiecriteria van Rys et al (###) en de belangrijkste karakteristieken van de geselecteerde studies, inclusief een beoordeling van de studiekwaliteit (Jadad-score), zijn te vinden in de evidence-tabel (zie desbetreffende sectie) Vijf van de achttien geïncludeerde RCT’s zijn cross-over studies, de overige dertien studies hebben een parallel design De studiegrootte varieert tussen ## en ### deelnemers en de studieduur van zeven weken tot negen maanden Waardes voor HbA#c, post-prandiaal glucose en nuchter glucose werden als maten voor de glycemische controle vergeleken tussen de groep behandeld met insuline aspart, en de controlegroep behandeld met kortwerkend humaan insuline Onder de dertien studies met voldoende gedetailleerde HbA#c gegevens, was er in vier studies sprake van een statistisch significant grotere reductie in HbA#c in de insuline aspart groep (#,##-#,##%, p(#,##; follow-up <DATUM> maanden) In de overige negen studies was het verschil tussen interventie- en controlegroep statistisch niet significant Een meta-analyse laat een grotere reductie zien in Hb#Ac in de insuline aspart-groep ten opzichte van de controlegroep ( WMD; WMD= -#,##; ##% BI= [-#,##;-#,##]) In tien studies worden de effecten op post-prandiaal glucose.
678
fms
is niet verschillend De zoekactie leverde drie systematische reviews op (Rys et al , ###; Garg et al , ###; <PERSOON> et al , ###) Het meest recente systematische review (Rys et al , ###) is van goede kwaliteit en includeert ## RCT’s bij patiënten met DM#, gepubliceerd voor juli ### De studies bij patiënten met DM# zijn buiten beschouwing gelaten De De inclusiecriteria van Rys et al (###) en de belangrijkste karakteristieken van de geselecteerde studies, inclusief een beoordeling van de studiekwaliteit (Jadad-score), zijn te vinden in de evidence-tabel (zie desbetreffende sectie) Vijf van de achttien geïncludeerde RCT’s zijn cross-over studies, de overige dertien studies hebben een parallel design De studiegrootte varieert tussen ## en ### deelnemers en de studieduur van zeven weken tot negen maanden Waardes voor HbA#c, post-prandiaal glucose en nuchter glucose werden als maten voor de glycemische controle vergeleken tussen de groep behandeld met insuline aspart, en de controlegroep behandeld met kortwerkend humaan insuline Onder de dertien studies met voldoende gedetailleerde HbA#c gegevens, was er in vier studies sprake van een statistisch significant grotere reductie in HbA#c in de insuline aspart groep (#,##-#,##%, p(#,##; follow-up <DATUM> maanden) In de overige negen studies was het verschil tussen interventie- en controlegroep statistisch niet significant Een meta-analyse laat een grotere reductie zien in Hb#Ac in de insuline aspart-groep ten opzichte van de controlegroep ( WMD; WMD= -#,##; ##% BI= [-#,##;-#,##]) In tien studies worden de effecten op post-prandiaal glucose en avondeten (-# ## [-# ##; -# ##] mmol/l; zes studies) In zeven RCT’s wordt de frequentie van hypoglycemische episodes vergeleken tussen de insuline aspart- en controlegroep De kans op een hypoglycemische episode lijkt marginaal verhoogd in de insuline-aspart groep (RR=<DATUM> [<DATUM> ; metaanalyse van zes studies), terwijl de kans op nachtelijke hypoglycemie lijkt af te nemen (# ## [# ##; # ##]; meta- analyse van drie studies) en die op ernstige hypoglycemie niet significant verandert (# ## [# ##; <DATUM> ; zeven studies) Aanvulling van de SR van Rys et al (###) met de recente RCT van <PERSOON> et al (###), leidt niet tot nieuwe inzichten Het betreft een kleine cross-over studie (zestien patiënten) waarin geen statistisch significant verschil wordt waargenomen in HbA#c waardes of de frequentie hypoglycemie tussen de insuline aspart behandeling en behandeling met humaan kortwerkend insuline (zie evidence-tabel) Effectiviteit is gebaseerd op een vergelijking van HbA#c waardes (weighted mean difference, WMD) De twee eerdere systematische reviews (Garg et al , ###; <PERSOON> et al , ###) beperken zich niet tot insuline aspart, maar includeren ook RCTs die de effecten van insuline glulisine en insuline lispro vergelijken met kortwerkend humaan insuline De conclusies in beide studies komen overeen met die van Rys et al (###) Bij beoordelen van de studies volgens GRADE is de bewijskracht matig voor effecten van behandeling met ultrakortwerkende insulineanalogen op HbA#c, er is één punt afgetrokken vanwege ernstige beperkingen in.
733
fms
[-# ##; -# ##] mmol/l; zes studies) In zeven RCT’s wordt de frequentie van hypoglycemische episodes vergeleken tussen de insuline aspart- en controlegroep De kans op een hypoglycemische episode lijkt marginaal verhoogd in de insuline-aspart groep (RR=<DATUM> [<DATUM> ; metaanalyse van zes studies), terwijl de kans op nachtelijke hypoglycemie lijkt af te nemen (# ## [# ##; # ##]; meta- analyse van drie studies) en die op ernstige hypoglycemie niet significant verandert (# ## [# ##; <DATUM> ; zeven studies) Aanvulling van de SR van Rys et al (###) met de recente RCT van <PERSOON> et al (###), leidt niet tot nieuwe inzichten Het betreft een kleine cross-over studie (zestien patiënten) waarin geen statistisch significant verschil wordt waargenomen in HbA#c waardes of de frequentie hypoglycemie tussen de insuline aspart behandeling en behandeling met humaan kortwerkend insuline (zie evidence-tabel) Effectiviteit is gebaseerd op een vergelijking van HbA#c waardes (weighted mean difference, WMD) De twee eerdere systematische reviews (Garg et al , ###; <PERSOON> et al , ###) beperken zich niet tot insuline aspart, maar includeren ook RCTs die de effecten van insuline glulisine en insuline lispro vergelijken met kortwerkend humaan insuline De conclusies in beide studies komen overeen met die van Rys et al (###) Bij beoordelen van de studies volgens GRADE is de bewijskracht matig voor effecten van behandeling met ultrakortwerkende insulineanalogen op HbA#c, er is één punt afgetrokken vanwege ernstige beperkingen in studies) Bij het bepalen van de bewijskracht voor de effecten op post-prandiaal glucose is een tweede punt afgetrokken vanwege indirectheid (inclusie van studies aan kinderen en adolescenten) en is de bewijskracht laag Tenslotte is de bewijskracht voor de effecten op het optreden van hypoglycemie laag vanwege de beperkingen in studieopzet en vanwege inconsistentie (grote onverklaarde variatie tussen studies, en verschil in geschatte effectiviteit afhankelijk van de gebruikte uitkomstmaat, totaal versus nachtelijk versus ernstige hypoglycemie) Bovenstaande meta-analyse laat een grotere reductie zien van Hb#Ac bij het gebruik van langwerkende insulineanalogen dan bij het gebruik van NPH insuline (<PERSOON> et al , ###) Dit verschil van #,##% is zeer beperkt, maar statistisch wel significant De meta-analyses geven geen statistisch significant verschil van het overall risico op hypoglycemie of het risico op een nachtelijke hypoglycemie De drie andere systematische een afname in het overall risico op hypoglycemieen, nachtelijke hypoglycemieen en ernstige hypoglycemieen was Naast de absolute kans op een hypoglycemie is de impact van een ernstige hypoglycemie op de kwaliteit van leven en het risico op slechtere regulatie hierna wegens angst voor hypoglycemieën zeker ook van belang Een belangrijk nadeel van NPH insuline is de grote intra-individuele variatie in de kinetiek van NPH insuline (##%; Kolenberg et al , ###; Lepore et al , ###) Het begin van het glucose verlagend effect van NPH insuline varieert van <DATUM> uur en het maximale effect tussen # en ## uur (<PERSOON> et al , ###) waardoor het effect onbetrouwbaar wordt.
662
fms
bewijskracht voor de effecten op post-prandiaal glucose is een tweede punt afgetrokken vanwege indirectheid (inclusie van studies aan kinderen en adolescenten) en is de bewijskracht laag Tenslotte is de bewijskracht voor de effecten op het optreden van hypoglycemie laag vanwege de beperkingen in studieopzet en vanwege inconsistentie (grote onverklaarde variatie tussen studies, en verschil in geschatte effectiviteit afhankelijk van de gebruikte uitkomstmaat, totaal versus nachtelijk versus ernstige hypoglycemie) Bovenstaande meta-analyse laat een grotere reductie zien van Hb#Ac bij het gebruik van langwerkende insulineanalogen dan bij het gebruik van NPH insuline (<PERSOON> et al , ###) Dit verschil van #,##% is zeer beperkt, maar statistisch wel significant De meta-analyses geven geen statistisch significant verschil van het overall risico op hypoglycemie of het risico op een nachtelijke hypoglycemie De drie andere systematische een afname in het overall risico op hypoglycemieen, nachtelijke hypoglycemieen en ernstige hypoglycemieen was Naast de absolute kans op een hypoglycemie is de impact van een ernstige hypoglycemie op de kwaliteit van leven en het risico op slechtere regulatie hierna wegens angst voor hypoglycemieën zeker ook van belang Een belangrijk nadeel van NPH insuline is de grote intra-individuele variatie in de kinetiek van NPH insuline (##%; Kolenberg et al , ###; Lepore et al , ###) Het begin van het glucose verlagend effect van NPH insuline varieert van <DATUM> uur en het maximale effect tussen # en ## uur (<PERSOON> et al , ###) waardoor het effect onbetrouwbaar wordt Overigens zijn insulineanalogen bij hogere doses ook niet helemaal piekloos Hierbij kan het veranderen van de tijd van toedienen en/of de Vooralsnog zijn er onvoldoende aanwijzingen gevonden dat er een associatie is tussen langwerkende insulineanalogen en maligniteiten (Colhoun et al , ###; Currie et al , ###; Home & Lagarenne, ###; Jonasson et al , ###; Mannucci et al , ###; Morden et al , ###; Rosenstock et al , ###; <PERSOON> et al , ###; Suissa et In conclusie, aangezien het gebruik van langwerkende insulineanalogen een marginale extra reductie van het HbA#c laat zien ten opzichte van NPH insuline en er eveneens geen vermindering van (nachtelijke) hypoglycemieen optreedt bij langwerkende insulineanalogen, is een duidelijk voordeel van de langwerkende insulineanalogen ten opzichte van NPH insuline niet bewezen Langwerkende insuline wordt echter gegeven als basaal insuline en niet om het glucose te verlagen, een belangrijk effect op het HbA#c wordt dan ook niet verwacht Omdat in de studies patiënten met zeer uiteenlopende HbA#c’s zijn onderzocht is er geen goede uitspraak te doen of bij scherpe instelling wel verschillen zullen zijn De kans op hypoglycemieën staat dus meer op de voorgrond De farmacokinetiek van insulineanalogen is meer fysiologisch en de intraindividuele variatie in absorptie bij NPH insuline zeer groot Derhalve, kan op patiëntniveau toch een goede reden zijn om voor een langwerkend insulineanaloog te kiezen, zoals nachtelijke hypoglycemieën en het <PERSOON> fenomeen Omdat bij de insulinebehandeling voor iemand met DM# maatwerk op de voorgrond staat, is het van belang dat het gehele.
627
fms
helemaal piekloos Hierbij kan het veranderen van de tijd van toedienen en/of de Vooralsnog zijn er onvoldoende aanwijzingen gevonden dat er een associatie is tussen langwerkende insulineanalogen en maligniteiten (Colhoun et al , ###; Currie et al , ###; Home & Lagarenne, ###; Jonasson et al , ###; Mannucci et al , ###; Morden et al , ###; Rosenstock et al , ###; <PERSOON> et al , ###; Suissa et In conclusie, aangezien het gebruik van langwerkende insulineanalogen een marginale extra reductie van het HbA#c laat zien ten opzichte van NPH insuline en er eveneens geen vermindering van (nachtelijke) hypoglycemieen optreedt bij langwerkende insulineanalogen, is een duidelijk voordeel van de langwerkende insulineanalogen ten opzichte van NPH insuline niet bewezen Langwerkende insuline wordt echter gegeven als basaal insuline en niet om het glucose te verlagen, een belangrijk effect op het HbA#c wordt dan ook niet verwacht Omdat in de studies patiënten met zeer uiteenlopende HbA#c’s zijn onderzocht is er geen goede uitspraak te doen of bij scherpe instelling wel verschillen zullen zijn De kans op hypoglycemieën staat dus meer op de voorgrond De farmacokinetiek van insulineanalogen is meer fysiologisch en de intraindividuele variatie in absorptie bij NPH insuline zeer groot Derhalve, kan op patiëntniveau toch een goede reden zijn om voor een langwerkend insulineanaloog te kiezen, zoals nachtelijke hypoglycemieën en het <PERSOON> fenomeen Omdat bij de insulinebehandeling voor iemand met DM# maatwerk op de voorgrond staat, is het van belang dat het gehele beperkte, maar statistisch significante, verlaging van het HbA#c ten opzichte van NPH insuline <PERSOON> et al, ###; Szypowska et al, ###; Garg et al, ###; Monami et al, ### Toepassing van langwerkende insulineanalogen bij patiënten met type # diabetes leidt tot Er bestaat grote heterogeniteit tussen studies, een afname van nachtelijke hypoglycemieën <PERSOON> et al , ###; Szypowska et al , ###; Garg et al , ###; Monami et al , ### De zoekactie leverde vijf systematische reviews op (<PERSOON> et al , ###; Szypowska et al , ###; Garg et al , ###; Monami et al , ###; Dejgaard et al , ###) Het meest recente systematische review (<PERSOON> et al , ###) is van goede kwaliteit, en includeert ## RCT’s gepubliceerd tot december ### De belangrijkste uitkomstmaten zijn glycemische controle (HbA#c) en bijwerkingen in de vorm van hypoglycemie De zoekactie leverde geen relevante recentere RCT’s op De inclusiecriteria van <PERSOON> et al (###) en de belangrijkste karakteristieken van de geselecteerde studies, inclusief een beoordeling van de studiekwaliteit (Jadad-score), zijn te vinden in de evidence-tabel De geïncludeerde RCT’s hebben een parallel design met ### tot ### deelnemers en een studieduur variërend van vier weken tot ruim twee jaar Onder de vijftien studies die HbA#c als maat voor de glycemische controle vergeleken tussen de groep behandeld met detemir of glargine, en de controlegroep behandeld met NPH insuline, was er in vier studies sprake van een statistisch significant grotere reductie in verschil tussen interventie- en controlegroep statistisch niet significant Een meta-analyse geeft een grotere.
704
fms
HbA#c ten opzichte van NPH insuline <PERSOON> et al, ###; Szypowska et al, ###; Garg et al, ###; Monami et al, ### Toepassing van langwerkende insulineanalogen bij patiënten met type # diabetes leidt tot Er bestaat grote heterogeniteit tussen studies, een afname van nachtelijke hypoglycemieën <PERSOON> et al , ###; Szypowska et al , ###; Garg et al , ###; Monami et al , ### De zoekactie leverde vijf systematische reviews op (<PERSOON> et al , ###; Szypowska et al , ###; Garg et al , ###; Monami et al , ###; Dejgaard et al , ###) Het meest recente systematische review (<PERSOON> et al , ###) is van goede kwaliteit, en includeert ## RCT’s gepubliceerd tot december ### De belangrijkste uitkomstmaten zijn glycemische controle (HbA#c) en bijwerkingen in de vorm van hypoglycemie De zoekactie leverde geen relevante recentere RCT’s op De inclusiecriteria van <PERSOON> et al (###) en de belangrijkste karakteristieken van de geselecteerde studies, inclusief een beoordeling van de studiekwaliteit (Jadad-score), zijn te vinden in de evidence-tabel De geïncludeerde RCT’s hebben een parallel design met ### tot ### deelnemers en een studieduur variërend van vier weken tot ruim twee jaar Onder de vijftien studies die HbA#c als maat voor de glycemische controle vergeleken tussen de groep behandeld met detemir of glargine, en de controlegroep behandeld met NPH insuline, was er in vier studies sprake van een statistisch significant grotere reductie in verschil tussen interventie- en controlegroep statistisch niet significant Een meta-analyse geeft een grotere verschil waargenomen tussen glargine en detemir (detemir versus NPH, MD=-#,## [-#,##, -#,##]; glargine versus NPH, MD=-#,## [-#,##; #,##]) Bij vergelijking van de frequentie van hypoglycemische episodes tussen glargine (vijf studies) of detemir (acht studies) en NPH insuline (controlegroep) ontstaat een inconsistent beeld met een grote verschillen tussen de afzonderlijke studies <PERSOON>-analyses geven geen statistisch significant verschil te zien in het overall risico op hypoglycemie, of het risico op nachtelijke hypoglycemie NPH insuline (Effectiviteit is gebaseerd op een vergelijking van HbA#c waardes (mean difference, MD)) De drie eerdere systematische reviews (Szypowska et al , ###; Garg et al , ###; Monami et al , ###) betreft de effecten op de glycemische controle (HbA#C), komen de conclusies in deze studies overeen met die van <PERSOON> et al (###) <PERSOON>-analyses geven een geringe extra reductie in HbA#c te zien in de inclusiebeleid heeft wel invloed op de geschatte effecten van langwerkende insulineanalogen op het risico van hypoglycemie De studies rapporteren een afname in het overall risico op hypoglycemie (afname met #-##%), het risico op nachtelijke hypoglycemie (met ##-##%; p(#,##), en het risico op ernstige hypoglycemie (met ###%; p(#,##) langwerkende insulineanalogen op HbA#c, er is één punt afgetrokken vanwege ernstige beperkingen in studieopzet (geen verborgen groepstoewijzing en geen blindering van de behandeling in meerderheid van de studies) De bewijskracht voor de effecten op het optreden van hypoglycemie zijn laag vanwege de beperkingen Of fluctuaties in glucosewaarden onafhankelijk zijn van het HbA#c geassocieerd.
759
fms
waargenomen tussen glargine en detemir (detemir versus NPH, MD=-#,## [-#,##, -#,##]; glargine versus NPH, MD=-#,## [-#,##; #,##]) Bij vergelijking van de frequentie van hypoglycemische episodes tussen glargine (vijf studies) of detemir (acht studies) en NPH insuline (controlegroep) ontstaat een inconsistent beeld met een grote verschillen tussen de afzonderlijke studies <PERSOON>-analyses geven geen statistisch significant verschil te zien in het overall risico op hypoglycemie, of het risico op nachtelijke hypoglycemie NPH insuline (Effectiviteit is gebaseerd op een vergelijking van HbA#c waardes (mean difference, MD)) De drie eerdere systematische reviews (Szypowska et al , ###; Garg et al , ###; Monami et al , ###) betreft de effecten op de glycemische controle (HbA#C), komen de conclusies in deze studies overeen met die van <PERSOON> et al (###) <PERSOON>-analyses geven een geringe extra reductie in HbA#c te zien in de inclusiebeleid heeft wel invloed op de geschatte effecten van langwerkende insulineanalogen op het risico van hypoglycemie De studies rapporteren een afname in het overall risico op hypoglycemie (afname met #-##%), het risico op nachtelijke hypoglycemie (met ##-##%; p(#,##), en het risico op ernstige hypoglycemie (met ###%; p(#,##) langwerkende insulineanalogen op HbA#c, er is één punt afgetrokken vanwege ernstige beperkingen in studieopzet (geen verborgen groepstoewijzing en geen blindering van de behandeling in meerderheid van de studies) De bewijskracht voor de effecten op het optreden van hypoglycemie zijn laag vanwege de beperkingen Of fluctuaties in glucosewaarden onafhankelijk zijn van het HbA#c geassocieerd Streef bij het behandeldoel om micro- en macrovasculaire complicaties zoveel mogelijk te voorkomen of uit te stellen, naar een goede glycemische regulatie, gebaseerd op een HbA#c binnen de per patiënt (door arts en Overweeg een verdergaande behandeling van glucose-fluctuaties als de patiënt deze fluctuaties als hinderlijk of Diabetische micro-angiopathie zoals retinopathie, neuropathie en nefropathie zijn specifiek voor DM en dus gecorreleerd aan afwijkingen in het glucosemetabolisme Ook bestaat er een verhoogde kans op macroangiopathie maar anders dan bij DM#, waarbij macroangiopathie meestal al vooraf gaat aan afwijkingen in het glucosemetabolisme, treden deze afwijkingen pas in een latere fase van de ziekte op Alle complicaties hebben een relatie met verhoogde glucosewaarden, hoewel niet iedereen met DM# deze in dezelfde mate ontwikkelt Blijkbaar zijn er andere factoren behalve de glucosewaarde op zich die de aanleg voor complicaties bepalen Fluctuatie in de glucosewaarden meer dan het gemiddelde glucose over de dag werd gesuggereerd als één van deze factoren De grootste studie op het gebied van DM# die hierover iets kan zeggen vindt deze relatie niet (DCCT; Lachin et al , ###) In de praktijk zijn de glucosefluctuaties over de dag bij DM# door de volledige afhankelijkheid van insuline veel groter dan bij DM# Gezien het veel vroeger en vaker voorkomen van macroangiopathie bij DM# lijkt het waarschijnlijker dat een andere factor dan fluctuatie in de glucosewaarden Nu er meer mogelijkheden zijn om (near)normoglycaemie te bereiken (intensieve insuline therapie met insulineanalogen en CSII) lijkt het op fysiologische gronden toch logisch te streven naar een zo normaal mogelijke glucoseregulatie.
672
fms
mogelijk te voorkomen of uit te stellen, naar een goede glycemische regulatie, gebaseerd op een HbA#c binnen de per patiënt (door arts en Overweeg een verdergaande behandeling van glucose-fluctuaties als de patiënt deze fluctuaties als hinderlijk of Diabetische micro-angiopathie zoals retinopathie, neuropathie en nefropathie zijn specifiek voor DM en dus gecorreleerd aan afwijkingen in het glucosemetabolisme Ook bestaat er een verhoogde kans op macroangiopathie maar anders dan bij DM#, waarbij macroangiopathie meestal al vooraf gaat aan afwijkingen in het glucosemetabolisme, treden deze afwijkingen pas in een latere fase van de ziekte op Alle complicaties hebben een relatie met verhoogde glucosewaarden, hoewel niet iedereen met DM# deze in dezelfde mate ontwikkelt Blijkbaar zijn er andere factoren behalve de glucosewaarde op zich die de aanleg voor complicaties bepalen Fluctuatie in de glucosewaarden meer dan het gemiddelde glucose over de dag werd gesuggereerd als één van deze factoren De grootste studie op het gebied van DM# die hierover iets kan zeggen vindt deze relatie niet (DCCT; Lachin et al , ###) In de praktijk zijn de glucosefluctuaties over de dag bij DM# door de volledige afhankelijkheid van insuline veel groter dan bij DM# Gezien het veel vroeger en vaker voorkomen van macroangiopathie bij DM# lijkt het waarschijnlijker dat een andere factor dan fluctuatie in de glucosewaarden Nu er meer mogelijkheden zijn om (near)normoglycaemie te bereiken (intensieve insuline therapie met insulineanalogen en CSII) lijkt het op fysiologische gronden toch logisch te streven naar een zo normaal mogelijke glucoseregulatie glucosewaarden stabiel zijn Eenzelfde HbA#c kan bij de ene persoon stabiele regulatie betekenen, maar bij een ander het resultaat van hoge en lage glucosewaarden met veel ongemak Het gebruik van koolhydraat/insuline ratio’s en een correctiefactor voor het corrigeren van een verhoogde bloedglucose gebaseerd op de individuele gevoeligheid kunnen helpen om stabiliteit te krijgen Ook het gebruik van een “blinde” continue glucosemeting om te zien hoe de glucosewaarden variëren over de dag en welke factoren dit bepalen kan inzicht geven en een hierbij Het dagelijks en frequent meten van glucosewaarden is voor veel mensen met DM# een zware belasting Een ‘super intensieve’ behandeling met als doel om naast een goede glycemische regulatie te bereiken (op Tezamen met het gebrek aan bewijs dat behandeling van glucose-fluctuaties tot vermindering van incidentie van complicaties leidt, maakt dat de commissie adviseert terughoudend te zijn om de glycemische regulatie verder te optimaliseren als er op grond van HbA#c een goede regulatie is bereikt Methodes als CGM, boluswizard etcetera kunnen wel een zinvol hulpmiddel zijn bij de diagnostiek en behandeling van DM# patiënten die nog Het risico op overlijden van mensen met DM# is sterk afgenomen, maar nog steeds verhoogd ten opzichte van gecorreleerd met het optreden van met name microvasculaire complicaties Echter, het HbA#c bij DM# verklaart maar een deel van de variatie in het optreden van diabetescomplicaties (DCCT) In de literatuur zijn er aanwijzingen dat juist fluctuaties in de glucosewaarden een oorzaak kunnen zijn van oxidatieve stress en.
564
fms
HbA#c kan bij de ene persoon stabiele regulatie betekenen, maar bij een ander het resultaat van hoge en lage glucosewaarden met veel ongemak Het gebruik van koolhydraat/insuline ratio’s en een correctiefactor voor het corrigeren van een verhoogde bloedglucose gebaseerd op de individuele gevoeligheid kunnen helpen om stabiliteit te krijgen Ook het gebruik van een “blinde” continue glucosemeting om te zien hoe de glucosewaarden variëren over de dag en welke factoren dit bepalen kan inzicht geven en een hierbij Het dagelijks en frequent meten van glucosewaarden is voor veel mensen met DM# een zware belasting Een ‘super intensieve’ behandeling met als doel om naast een goede glycemische regulatie te bereiken (op Tezamen met het gebrek aan bewijs dat behandeling van glucose-fluctuaties tot vermindering van incidentie van complicaties leidt, maakt dat de commissie adviseert terughoudend te zijn om de glycemische regulatie verder te optimaliseren als er op grond van HbA#c een goede regulatie is bereikt Methodes als CGM, boluswizard etcetera kunnen wel een zinvol hulpmiddel zijn bij de diagnostiek en behandeling van DM# patiënten die nog Het risico op overlijden van mensen met DM# is sterk afgenomen, maar nog steeds verhoogd ten opzichte van gecorreleerd met het optreden van met name microvasculaire complicaties Echter, het HbA#c bij DM# verklaart maar een deel van de variatie in het optreden van diabetescomplicaties (DCCT) In de literatuur zijn er aanwijzingen dat juist fluctuaties in de glucosewaarden een oorzaak kunnen zijn van oxidatieve stress en Sinds het gebruik van continue glucosemeting (CGM) is duidelijk geworden dat er grote fluctuaties in de glucosewaarden over de dag/nacht kunnen zijn, terwijl de #-punts dagcurve daar geen aanwijzingen voor geeft Ook is bekend dat met pomptherapie de fluctuaties in de glucosewaarden minder zijn dan bij een basis-bolus De vraag is of fluctuaties in de glucosewaarden medeverantwoordelijk kunnen zijn voor het optreden van diabetes complicaties en dat er daarom, naast een zo normaal mogelijk HbA#c, ook gestreefd moet worden Er is gezocht naar prognostische studies bij patiënten met DM# waarin de associatie tussen het optreden van database Medline, naar systematische reviews vanaf <DATUM> en zonder beperking op study design naar vergelijkend onderzoek vanaf <DATUM> Uit het totaal van ### treffers werd op basis van titel en abstract, één Er lijkt geen relatie te bestaan tussen glucose fluctuaties en het optreden van micro- en Het systematische review (Nalysnyk et al , ###) richt zich op evidence voor een relatie tussen glucose variabiliteit en het optreden van complicaties bij mensen met DM# en DM# Van de acht geïncludeerde studies uitgevoerd bij patiënten met DM#, beschrijven vijf studies de relatie tussen glucose variabiliteit en het optreden van microvasculaire complicaties (Bragd et al , ###; Kilpatrick et al , ###; <PERSOON> et al , ###; Oyibo et al , ###), twee studies de relatie tussen glucose variabiliteit en macrovasculaire complicaties (Gordin et al , ###; Kilpatrick et al , ###), terwijl in één studie een mogelijke relatie tussen glucose variabiliteit methode van meting van fluctuaties en follow-up zijn beschreven in de evidence tabel.
615
fms
dat er grote fluctuaties in de glucosewaarden over de dag/nacht kunnen zijn, terwijl de #-punts dagcurve daar geen aanwijzingen voor geeft Ook is bekend dat met pomptherapie de fluctuaties in de glucosewaarden minder zijn dan bij een basis-bolus De vraag is of fluctuaties in de glucosewaarden medeverantwoordelijk kunnen zijn voor het optreden van diabetes complicaties en dat er daarom, naast een zo normaal mogelijk HbA#c, ook gestreefd moet worden Er is gezocht naar prognostische studies bij patiënten met DM# waarin de associatie tussen het optreden van database Medline, naar systematische reviews vanaf <DATUM> en zonder beperking op study design naar vergelijkend onderzoek vanaf <DATUM> Uit het totaal van ### treffers werd op basis van titel en abstract, één Er lijkt geen relatie te bestaan tussen glucose fluctuaties en het optreden van micro- en Het systematische review (Nalysnyk et al , ###) richt zich op evidence voor een relatie tussen glucose variabiliteit en het optreden van complicaties bij mensen met DM# en DM# Van de acht geïncludeerde studies uitgevoerd bij patiënten met DM#, beschrijven vijf studies de relatie tussen glucose variabiliteit en het optreden van microvasculaire complicaties (Bragd et al , ###; Kilpatrick et al , ###; <PERSOON> et al , ###; Oyibo et al , ###), twee studies de relatie tussen glucose variabiliteit en macrovasculaire complicaties (Gordin et al , ###; Kilpatrick et al , ###), terwijl in één studie een mogelijke relatie tussen glucose variabiliteit methode van meting van fluctuaties en follow-up zijn beschreven in de evidence tabel gebruiken een directe uitkomstmaat (micro-/ macroangiopathie), twee studies hebben een indirecte uitkomstmaat voor angiopathie arteriële stijfheid (Gordin et al , ###) of de uitscheiding van prostaglandines in de urine (als maat voor oxidatieve stress Wentholt et al , ###) Slechts in twee (Bragd et al , ###; Moberg et al , ###) van de zeven studies met een directe uitkomstmaat is sprake van een statistisch significante associatie tussen glucose variabiliteit en het optreden van microvasculaire of macrovasculaire complicaties, die echter niet standhoudt na multivariate correctie voor standaard risicofactoren In geen van beide studies naar macrovasculaire complicaties wordt een statistisch significante associatie met glucose variabiliteit waargenomen Tenslotte wordt ook geen relatie gevonden tussen glucose variabiliteit en de uitscheiding van prostaglandines in de urine als maat voor oxidatieve stress De kwalitatief beste studie met langdurige follow-up (Kilpatrick et al , ###) analyseert de variatie in de glucosewaarden van de #-pts dagcurves die elke drie maanden gemaakt werden in de DCCT studie, en vindt geen significant verschil in fluctuaties tussen de patiënten met en zonder microvasculaire complicaties Ook niet wat betreft fluctuaties in pre- of postprandiale glucosewaardes In ### publiceerden dezelfde auteurs de DCCT-gegevens over de relatie tussen glucose fluctuaties en macroangiopathie (Kilpatrick et al , ###) Bij ## mensen die een macrovasculair event hadden gekregen werd, ook na correctie voor standaard risicofactoren, geen relatie gevonden met HbA#c en de SDMBG (als maat voor glucose variatie), maar wel met de gemiddelde.
635
fms
gebruiken een directe uitkomstmaat (micro-/ macroangiopathie), twee studies hebben een indirecte uitkomstmaat voor angiopathie arteriële stijfheid (Gordin et al , ###) of de uitscheiding van prostaglandines in de urine (als maat voor oxidatieve stress Wentholt et al , ###) Slechts in twee (Bragd et al , ###; Moberg et al , ###) van de zeven studies met een directe uitkomstmaat is sprake van een statistisch significante associatie tussen glucose variabiliteit en het optreden van microvasculaire of macrovasculaire complicaties, die echter niet standhoudt na multivariate correctie voor standaard risicofactoren In geen van beide studies naar macrovasculaire complicaties wordt een statistisch significante associatie met glucose variabiliteit waargenomen Tenslotte wordt ook geen relatie gevonden tussen glucose variabiliteit en de uitscheiding van prostaglandines in de urine als maat voor oxidatieve stress De kwalitatief beste studie met langdurige follow-up (Kilpatrick et al , ###) analyseert de variatie in de glucosewaarden van de #-pts dagcurves die elke drie maanden gemaakt werden in de DCCT studie, en vindt geen significant verschil in fluctuaties tussen de patiënten met en zonder microvasculaire complicaties Ook niet wat betreft fluctuaties in pre- of postprandiale glucosewaardes In ### publiceerden dezelfde auteurs de DCCT-gegevens over de relatie tussen glucose fluctuaties en macroangiopathie (Kilpatrick et al , ###) Bij ## mensen die een macrovasculair event hadden gekregen werd, ook na correctie voor standaard risicofactoren, geen relatie gevonden met HbA#c en de SDMBG (als maat voor glucose variatie), maar wel met de gemiddelde gemeten als “pars pro toto” over een langere periode In het artikel van Lachin et al (###) wordt daarnaast met behulp van additionele analyses aangetoond dat het eerder in de DCCT gevonden verschil in complicaties calculated from blood glucose self-monitoring, predict the development of complications in type # diabetes over a pressure and arterial stiffness in type # diabetes Diabetes Res Clin Pract , ##, e<DATUM> <PERSOON> effect of glucose variability on the risk of microvascular complications <PERSOON> blood glucose compared with HbA#c in the prediction of glycemic exposure on the risk of microvascular complications in the diabetes control and complications trial--revisited <PERSOON> of blood glucose levels in patients with type # diabetes mellitus excursions and painful diabetic peripheral neuropathy a pilot study <PERSOON> relation of glycaemia to the risk of development and progression of retinopathy in the Diabetic Control and Complications Trial Diabetologia, ##, ###-## Erratum in Diabetologia #<DATUM> Wanneer te starten met statine bij T #DM bij welke risicofactoren, en op welke Wanneer starten met een statine bij volwassenen met T#DM bij welke risicofactoren, en op welke leeftijd?.
551
fms
In het artikel van Lachin et al (###) wordt daarnaast met behulp van additionele analyses aangetoond dat het eerder in de DCCT gevonden verschil in complicaties calculated from blood glucose self-monitoring, predict the development of complications in type # diabetes over a pressure and arterial stiffness in type # diabetes Diabetes Res Clin Pract , ##, e<DATUM> <PERSOON> effect of glucose variability on the risk of microvascular complications <PERSOON> blood glucose compared with HbA#c in the prediction of glycemic exposure on the risk of microvascular complications in the diabetes control and complications trial--revisited <PERSOON> of blood glucose levels in patients with type # diabetes mellitus excursions and painful diabetic peripheral neuropathy a pilot study <PERSOON> relation of glycaemia to the risk of development and progression of retinopathy in the Diabetic Control and Complications Trial Diabetologia, ##, ###-## Erratum in Diabetologia #<DATUM> Wanneer te starten met statine bij T #DM bij welke risicofactoren, en op welke Wanneer starten met een statine bij volwassenen met T#DM bij welke risicofactoren, en op welke leeftijd? Behandel in geval van primaire preventie patiënten met type # diabetes met een statine bij een leeftijd boven de Overweeg behandeling met een statine bij patiënten onder de <LEEFTIJD> jaar en meerdere cardiovasculaire Wees erg terughoudend met behandeling met statines bij vrouwen onder de <LEEFTIJD> jaar Hoewel de overgrote meerderheid van de deelnemers van de CTT meta-analyse type # diabetes heeft, is er geen bewijs dat de effecten van behandeling met een statine op cardiovasculaire events bij patiënten met type # diabetes verschillen van degenen met type # In de bovengenoemde meta-analyse is de reductie van events bij type # diabetes bij een strenge alpha van #,## net niet statistisch significant (bij een alpha van #,## zou wel statistische significantie zijn bereikt) Er wordt dus toch enige suggestie gewekt dat het behandelen met een De ADA richtlijn adviseert behandeling met een statine, naast lifestyle adviezen, onafhankelijk van baseline cholesterolwaarden, voor alle diabetespatiënten met evidente cardiovasculaire comorbiditeit, en voor patiënten zonder cardiovasculaire comorbiditeit die ouder zijn dan <LEEFTIJD> jaar en één of meer cardiovasculaire risicofactoren hebben (level of evidence A) Voor patiënten met een lager risico en een leeftijd onder de <LEEFTIJD> jaar kan mmol/l) blijft ondanks lifestyle interventie of bij meerdere cardiovasculaire risicofactoren (expert opinion) De ADA maakt in hun aanbevelingen geen onderscheidt tussen type # en type # diabetes De aanbevelingen uit bestaande Nederlandse cardiovasculaire risicomanagement adviezen voor mensen met en zonder diabetes komen al grotendeels overeen met bovenstaande ADA richtlijn, zeker voor secundaire.
528
fms
# diabetes met een statine bij een leeftijd boven de Overweeg behandeling met een statine bij patiënten onder de <LEEFTIJD> jaar en meerdere cardiovasculaire Wees erg terughoudend met behandeling met statines bij vrouwen onder de <LEEFTIJD> jaar Hoewel de overgrote meerderheid van de deelnemers van de CTT meta-analyse type # diabetes heeft, is er geen bewijs dat de effecten van behandeling met een statine op cardiovasculaire events bij patiënten met type # diabetes verschillen van degenen met type # In de bovengenoemde meta-analyse is de reductie van events bij type # diabetes bij een strenge alpha van #,## net niet statistisch significant (bij een alpha van #,## zou wel statistische significantie zijn bereikt) Er wordt dus toch enige suggestie gewekt dat het behandelen met een De ADA richtlijn adviseert behandeling met een statine, naast lifestyle adviezen, onafhankelijk van baseline cholesterolwaarden, voor alle diabetespatiënten met evidente cardiovasculaire comorbiditeit, en voor patiënten zonder cardiovasculaire comorbiditeit die ouder zijn dan <LEEFTIJD> jaar en één of meer cardiovasculaire risicofactoren hebben (level of evidence A) Voor patiënten met een lager risico en een leeftijd onder de <LEEFTIJD> jaar kan mmol/l) blijft ondanks lifestyle interventie of bij meerdere cardiovasculaire risicofactoren (expert opinion) De ADA maakt in hun aanbevelingen geen onderscheidt tussen type # en type # diabetes De aanbevelingen uit bestaande Nederlandse cardiovasculaire risicomanagement adviezen voor mensen met en zonder diabetes komen al grotendeels overeen met bovenstaande ADA richtlijn, zeker voor secundaire Study Collaborative Group, ###) heeft laten zien dat een generieke statine die leidt tot een gemiddelde LDLcholesterol reductie van # mmol/l al kosten-effectief is bij patiënten die een cardiovasculair risico hebben van #% per jaar Dit suggereert dat statines waarschijnlijk kosten-effectief zijn voor vrijwel alle diabetespatiënten en kan Ten aanzien van de veiligheid kan gezegd worden dat uit eerdere CTT-meta-analyses geen duidelijke nadelige Wel dient bij vrouwen in de fertiele leeftijd en zeker onder de <LEEFTIJD> jaar rekening gehouden te worden met de contra-indicatie voor statines bij zwangerschap Zwangerschapswens en kans op ongeplande zwangerschap (anticonceptie) zou actief besproken moeten worden bij de overweging tot start behandeling met een statine De richtlijnen voor het voorschrijven van statines bij mensen met DM# zijn helder en breed geaccepteerd ‘Ja, tenzij’ Volgens de NHG-standaard type # diabetes dient hierbij gestreefd te worden naar een LDL ( <DATUM> mmol/l of een totaal cholesterol ( <DATUM> mmol/l Bij mensen met DM# zijn de aanbevelingen ten aanzien van het voorschrijven van statines minder eenduidig in de internationale richtlijnen Zo hanteren de ADA en SIGN een leeftijdsgrens van boven de <LEEFTIJD> jaar Hierbij moet er volgens de ADA dan ook nog een cardiovasculaire risicofactor aanwezig zijn, terwijl er bij SIGN zelfs sprake moet zijn van cardiovasculaire comorbiditeit Verder is de aan-/afwezigheid van microalbuminurie in sommige richtlijnen ook een extra argument om een statine voor Er is gezocht naar literatuur waarin wordt bekeken wanneer het starten van cholesterolverlagende therapie zinvol is bij patiënten met DM#, teneinde cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit te voorkomen Er is gezocht vanaf.
602
fms
een gemiddelde LDLcholesterol reductie van # mmol/l al kosten-effectief is bij patiënten die een cardiovasculair risico hebben van #% per jaar Dit suggereert dat statines waarschijnlijk kosten-effectief zijn voor vrijwel alle diabetespatiënten en kan Ten aanzien van de veiligheid kan gezegd worden dat uit eerdere CTT-meta-analyses geen duidelijke nadelige Wel dient bij vrouwen in de fertiele leeftijd en zeker onder de <LEEFTIJD> jaar rekening gehouden te worden met de contra-indicatie voor statines bij zwangerschap Zwangerschapswens en kans op ongeplande zwangerschap (anticonceptie) zou actief besproken moeten worden bij de overweging tot start behandeling met een statine De richtlijnen voor het voorschrijven van statines bij mensen met DM# zijn helder en breed geaccepteerd ‘Ja, tenzij’ Volgens de NHG-standaard type # diabetes dient hierbij gestreefd te worden naar een LDL ( <DATUM> mmol/l of een totaal cholesterol ( <DATUM> mmol/l Bij mensen met DM# zijn de aanbevelingen ten aanzien van het voorschrijven van statines minder eenduidig in de internationale richtlijnen Zo hanteren de ADA en SIGN een leeftijdsgrens van boven de <LEEFTIJD> jaar Hierbij moet er volgens de ADA dan ook nog een cardiovasculaire risicofactor aanwezig zijn, terwijl er bij SIGN zelfs sprake moet zijn van cardiovasculaire comorbiditeit Verder is de aan-/afwezigheid van microalbuminurie in sommige richtlijnen ook een extra argument om een statine voor Er is gezocht naar literatuur waarin wordt bekeken wanneer het starten van cholesterolverlagende therapie zinvol is bij patiënten met DM#, teneinde cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit te voorkomen Er is gezocht vanaf en de Cochrane Library Uit het totaal van ### treffers werd op basis van titel en abstract, één artikel Behandeling met een statine leidt niet tot een afname van de totale mortaliteit, maar wel tot een reductie van nieuwe cardiovasculair events bij patiënten met diabetes mellitus type # Het is niet bewezen voor type # diabetes dat behandeling met een statine leidt tot vermindering Collaborators, waarin data van <DATUM> individuen met diabetes (### met type # en <DATUM> met type #) worden onderzocht in de context van #<DATUM> patiënten zonder diabetes in ## gerandomiseerde trials over statine De resultaten van een meta-analyse van deze ## gerandomiseerde statine-trials toonden eerder dat verlaging van het LDL-cholesterol met # mmol/l het risico op major vascular events (gedefinieerd als het samengestelde met ongeveer een vijfde verlaagde, in een grote groep van hoog-risico patiënten, grotendeels onafhankelijk van Om in deze groep met diabetespatiënten het afzonderlijke effect van statines op nieuwe cardiovasculaire events te onderzoeken, alsmede het effect van statines bij diabetespatiënten zonder bekende vaatziekten, werd de huidige meta-analyse verricht onder de <DATUM> patiënten met diabetes in de ## statine trials die aan de CTTmeta-analyse deelnamen De inclusiecriteria en de geselecteerde studies staan beschreven in de evidence-tabel Aangezien behandeling met een statine een internationaal geaccepteerde standaard is voor secundaire preventie bij zowel mensen met als zonder diabetes, werd bij de beoordeling van de literatuur vooral gelet op Van alle ## studies zijn de individuele data van deelnemende patiënten met diabetes beschikbaar en meegenomen in een meta-analyse.
605
fms
de Cochrane Library Uit het totaal van ### treffers werd op basis van titel en abstract, één artikel Behandeling met een statine leidt niet tot een afname van de totale mortaliteit, maar wel tot een reductie van nieuwe cardiovasculair events bij patiënten met diabetes mellitus type # Het is niet bewezen voor type # diabetes dat behandeling met een statine leidt tot vermindering Collaborators, waarin data van <DATUM> individuen met diabetes (### met type # en <DATUM> met type #) worden onderzocht in de context van #<DATUM> patiënten zonder diabetes in ## gerandomiseerde trials over statine De resultaten van een meta-analyse van deze ## gerandomiseerde statine-trials toonden eerder dat verlaging van het LDL-cholesterol met # mmol/l het risico op major vascular events (gedefinieerd als het samengestelde met ongeveer een vijfde verlaagde, in een grote groep van hoog-risico patiënten, grotendeels onafhankelijk van Om in deze groep met diabetespatiënten het afzonderlijke effect van statines op nieuwe cardiovasculaire events te onderzoeken, alsmede het effect van statines bij diabetespatiënten zonder bekende vaatziekten, werd de huidige meta-analyse verricht onder de <DATUM> patiënten met diabetes in de ## statine trials die aan de CTTmeta-analyse deelnamen De inclusiecriteria en de geselecteerde studies staan beschreven in de evidence-tabel Aangezien behandeling met een statine een internationaal geaccepteerde standaard is voor secundaire preventie bij zowel mensen met als zonder diabetes, werd bij de beoordeling van de literatuur vooral gelet op Van alle ## studies zijn de individuele data van deelnemende patiënten met diabetes beschikbaar en meegenomen in een meta-analyse overige ## zijn in totaal ### type # diabetespatiënten onderzocht, variërend van # tot ### (Heart Protection Study Collaborative Group, ###) per studie Hiervan hebben ### patiënten een voorgeschiedenis van cardiovasculaire ziekte en betreft het dus secundaire preventie Bij de overige ### patiënten is sprake van primaire preventie, waarvan het merendeel afkomstig is uit de Heart Protection Study, ### De gemiddelde Studie deelnemers met diabetes hebben per mmol/l LDL-cholesterol reductie een niet-significante #% reductie in all-cause mortality (RR # ##, ##% BI # #<DATUM> p=# ##), en een significante ##% reductie van de incidentie van een nieuw cardiovasculaire event (# ##, ##% BI # ##-# ##; p(# ###) Het effect is vergelijkbaar voor In de subgroep met type # diabetes wordt in de statine groep per mmol/l verlaging van LDL-cholesterol een reductie gezien in nieuwe cardiovasculaire events (# ##, ##% BI # #<DATUM> p=# ##) Let wel, vanwege de herhaaldelijke onderverdeling van data werd gekozen voor de strenge alpha van #,## Verder werd er in de groep type # diabetes geen onderscheid gemaakt tussen primaire preventie en secundaire preventie In de meta-analyse van alle patiënten uit de eerste CTT-cyclus, gaf behandeling met een statine geen verhoging van het risico op non-vasculair overlijden of kanker wanneer een matige dosis werd gebruikt gedurende vijf jaar Voor de deelnemers met diabetes gold hetzelfde Tevens werd geen verhoogde incidentie van rhabdomyolyse Volgens de auteurs is statine therapie alleen onwenselijk wanneer er dwingende redenen zijn om de therapie niet.
678
fms
overige ## zijn in totaal ### type # diabetespatiënten onderzocht, variërend van # tot ### (Heart Protection Study Collaborative Group, ###) per studie Hiervan hebben ### patiënten een voorgeschiedenis van cardiovasculaire ziekte en betreft het dus secundaire preventie Bij de overige ### patiënten is sprake van primaire preventie, waarvan het merendeel afkomstig is uit de Heart Protection Study, ### De gemiddelde Studie deelnemers met diabetes hebben per mmol/l LDL-cholesterol reductie een niet-significante #% reductie in all-cause mortality (RR # ##, ##% BI # #<DATUM> p=# ##), en een significante ##% reductie van de incidentie van een nieuw cardiovasculaire event (# ##, ##% BI # ##-# ##; p(# ###) Het effect is vergelijkbaar voor In de subgroep met type # diabetes wordt in de statine groep per mmol/l verlaging van LDL-cholesterol een reductie gezien in nieuwe cardiovasculaire events (# ##, ##% BI # #<DATUM> p=# ##) Let wel, vanwege de herhaaldelijke onderverdeling van data werd gekozen voor de strenge alpha van #,## Verder werd er in de groep type # diabetes geen onderscheid gemaakt tussen primaire preventie en secundaire preventie In de meta-analyse van alle patiënten uit de eerste CTT-cyclus, gaf behandeling met een statine geen verhoging van het risico op non-vasculair overlijden of kanker wanneer een matige dosis werd gebruikt gedurende vijf jaar Voor de deelnemers met diabetes gold hetzelfde Tevens werd geen verhoogde incidentie van rhabdomyolyse Volgens de auteurs is statine therapie alleen onwenselijk wanneer er dwingende redenen zijn om de therapie niet absoluut risico op cardiovasculaire ziekten (zoals bij kinderen met type # diabetes) Cholesterol Treatment Trialists​ (CTT) Collaborators (###) Effi cacy of cholesterol-lowering therapy in <DATUM> people with Cholesterol Treatment Trialists​ (CTT) Collaborators (###) Efficacy and safety of more intensive lowering of LDL Heart Protection Study Collaborative Group (###) Heart Protection Study of cholesterol lowering with simvastatin in Of toevoeging van metformine aan insulinetherapie meerwaarde is bij patienten Is toevoeging van metformine aan insulinetherapie van meerwaarde bij volwassen patiënten met DM#? Voeg geen metformine toe aan de standaard insulinetherapie bij type # diabetes om de metabole controle te Overweeg in individuele gevallen metformine toe te voegen aan insuline therapie, met name wanneer er ook Alleen korte termijn studies ((#mnd) tonen een klinisch relevante reductie in Hba#c van #,#-#,#% in de metfomine groep Twee van de drie langere termijn studies, <DATUM> maanden (Lund et al , ###; <PERSOON> et al , ###) laten eveneens een significante reductie zien van het HbA#c (#,#-#,#%) in de metformine groep na drie maanden follow-up; echter is deze reductie na <DATUM> maanden volledig verdwenen Metformine toevoegen ter verbetering van de lange termijn glycemische controle lijkt dus niet zinvol Toevoeging van metformine bleek wel de totale dagdosis insuline (TDI) significant te verlagen (<DATUM> E/dag) Het is sterk de vraag of deze reductie in TDI klinisch relevant is bij iemand die #x daags insuline spuit Echter <DATUM> E/dag is natuurlijk een gemiddelde, voor een De studie van Särnblat et al.
713
fms
risico op cardiovasculaire ziekten (zoals bij kinderen met type # diabetes) Cholesterol Treatment Trialists​ (CTT) Collaborators (###) Effi cacy of cholesterol-lowering therapy in <DATUM> people with Cholesterol Treatment Trialists​ (CTT) Collaborators (###) Efficacy and safety of more intensive lowering of LDL Heart Protection Study Collaborative Group (###) Heart Protection Study of cholesterol lowering with simvastatin in Of toevoeging van metformine aan insulinetherapie meerwaarde is bij patienten Is toevoeging van metformine aan insulinetherapie van meerwaarde bij volwassen patiënten met DM#? Voeg geen metformine toe aan de standaard insulinetherapie bij type # diabetes om de metabole controle te Overweeg in individuele gevallen metformine toe te voegen aan insuline therapie, met name wanneer er ook Alleen korte termijn studies ((#mnd) tonen een klinisch relevante reductie in Hba#c van #,#-#,#% in de metfomine groep Twee van de drie langere termijn studies, <DATUM> maanden (Lund et al , ###; <PERSOON> et al , ###) laten eveneens een significante reductie zien van het HbA#c (#,#-#,#%) in de metformine groep na drie maanden follow-up; echter is deze reductie na <DATUM> maanden volledig verdwenen Metformine toevoegen ter verbetering van de lange termijn glycemische controle lijkt dus niet zinvol Toevoeging van metformine bleek wel de totale dagdosis insuline (TDI) significant te verlagen (<DATUM> E/dag) Het is sterk de vraag of deze reductie in TDI klinisch relevant is bij iemand die #x daags insuline spuit Echter <DATUM> E/dag is natuurlijk een gemiddelde, voor een De studie van Särnblat et al bij de metformine groep is toegenomen na drie maanden behandeling, bepaald met behulp van een hyperinsulinemische euglycemische clamp Verder laat de studie van <PERSOON> et al (###; ## T#D behandeld met metformine groep vs #% in de placebogroep ‘succesvolle responders’ waren (gedefinieerd als een reductie in TDI van )##%, met stabiel of dalend HbA#c en uitblijven van ernstige hypoglycemieën) De dagdosis basale insuline was significant afgenomen in de metformine groep, de prandiale dagdosis daalde niet-significant Dit pleit ervoor dat metformine ook bij DM# de hepatische glucose productie kan verminderen Hoewel dus een verlaging van <DATUM> E/dag niet klinisch relevant lijkt, suggereren de # bovengenoemde studies, dat het voor een individuele patiënt, degene met bijvoorbeeld hogere nuchtere glucoses en/of hoge basale insuline behoefte, voordeel kan hebben om metformine toe te voegen aan het insuline regime Dit zouden mensen met DM# en Bij de beslissing om metformine toe te voegen aan insulinetherapie kan verder nog gekeken worden naar veiligheid Ten aanzien van de veiligheid is het aantal hypoglycemieën licht toegenomen na toevoeging van metformine, waarbij dit alleen significant was voor hypoglycemieën met bewusteloosheid tot gevolg (# vs ## gevallen over studieduur van <LEEFTIJD> jaar), (Lund et al ,###) Verder is van metformine bekend dat het een verhoogd risico geeft op lactaat acidose In geen van de beoordeelde studies wordt hierover iets beschreven Het risico op lactaat acidose dient meegenomen te worden in de besluitvorming om een patiënt met DM# met metformine te.
656
fms
de metformine groep is toegenomen na drie maanden behandeling, bepaald met behulp van een hyperinsulinemische euglycemische clamp Verder laat de studie van <PERSOON> et al (###; ## T#D behandeld met metformine groep vs #% in de placebogroep ‘succesvolle responders’ waren (gedefinieerd als een reductie in TDI van )##%, met stabiel of dalend HbA#c en uitblijven van ernstige hypoglycemieën) De dagdosis basale insuline was significant afgenomen in de metformine groep, de prandiale dagdosis daalde niet-significant Dit pleit ervoor dat metformine ook bij DM# de hepatische glucose productie kan verminderen Hoewel dus een verlaging van <DATUM> E/dag niet klinisch relevant lijkt, suggereren de # bovengenoemde studies, dat het voor een individuele patiënt, degene met bijvoorbeeld hogere nuchtere glucoses en/of hoge basale insuline behoefte, voordeel kan hebben om metformine toe te voegen aan het insuline regime Dit zouden mensen met DM# en Bij de beslissing om metformine toe te voegen aan insulinetherapie kan verder nog gekeken worden naar veiligheid Ten aanzien van de veiligheid is het aantal hypoglycemieën licht toegenomen na toevoeging van metformine, waarbij dit alleen significant was voor hypoglycemieën met bewusteloosheid tot gevolg (# vs ## gevallen over studieduur van <LEEFTIJD> jaar), (Lund et al ,###) Verder is van metformine bekend dat het een verhoogd risico geeft op lactaat acidose In geen van de beoordeelde studies wordt hierover iets beschreven Het risico op lactaat acidose dient meegenomen te worden in de besluitvorming om een patiënt met DM# met metformine te Metformine is geneesmiddel van eerste keus bij patiënten met DM#, conform Nederlandse (NHG) en buitenlandse richtlijnen (NICE, ADA, IDF) Naast het feit dat metformine goedkoop is en het risico op hypoglycemieën laag, heeft metformine deze eerste keus ook te danken aan gunstige effecten op vermindering van cardiovasculaire incidenten bij DM#, welke behouden blijven tot in ieder geval <LEEFTIJD> jaar na het einde van de interventie studie (<PERSOON> et al , ###) Metformine vermindert de glucoseproductie in de lever door remming van de gluconeogenese en glycogenolyse Daarnaast neemt de perifere gevoeligheid van insuline toe Metformine lijkt derhalve vooral van meerwaarde bij patiënten met overgewicht en insulineresistentie, en wordt De vraag is of het toevoegen van metformine aan de standaard insulinebehandeling bij DM# van meerwaarde is, zoals verbetering van metabole controle, vermindering van totale dagelijkse insulinedosis en verminderen van Er is gezocht naar literatuur waarin de effectiviteit van metformine en placebo wordt vergeleken bij patiënten met DM#, op glycemische controle (HbA#c) en totale dagelijkse insulinedosis (TDI), cardiovasculaire morbiditeit RCT’s, in de databases Medline, Embase en the Cochrane Library Uit het totaal van ## treffers werden op basis van titel en abstract, twee artikelen geselecteerd Het betreft systematische reviews van studies gepubliceerd tot Metformine behandeling bij patiënten met type # diabetes en een matige metabole controle De effectiviteit van metformine bij patiënten met type # diabetes en een goede metabole Hamilton et al , ###; Särnblad et al , ###; <PERSOON> et al , ###; Lund et al , ###; <PERSOON> et.
640
fms
eerste keus bij patiënten met DM#, conform Nederlandse (NHG) en buitenlandse richtlijnen (NICE, ADA, IDF) Naast het feit dat metformine goedkoop is en het risico op hypoglycemieën laag, heeft metformine deze eerste keus ook te danken aan gunstige effecten op vermindering van cardiovasculaire incidenten bij DM#, welke behouden blijven tot in ieder geval <LEEFTIJD> jaar na het einde van de interventie studie (<PERSOON> et al , ###) Metformine vermindert de glucoseproductie in de lever door remming van de gluconeogenese en glycogenolyse Daarnaast neemt de perifere gevoeligheid van insuline toe Metformine lijkt derhalve vooral van meerwaarde bij patiënten met overgewicht en insulineresistentie, en wordt De vraag is of het toevoegen van metformine aan de standaard insulinebehandeling bij DM# van meerwaarde is, zoals verbetering van metabole controle, vermindering van totale dagelijkse insulinedosis en verminderen van Er is gezocht naar literatuur waarin de effectiviteit van metformine en placebo wordt vergeleken bij patiënten met DM#, op glycemische controle (HbA#c) en totale dagelijkse insulinedosis (TDI), cardiovasculaire morbiditeit RCT’s, in de databases Medline, Embase en the Cochrane Library Uit het totaal van ## treffers werden op basis van titel en abstract, twee artikelen geselecteerd Het betreft systematische reviews van studies gepubliceerd tot Metformine behandeling bij patiënten met type # diabetes en een matige metabole controle De effectiviteit van metformine bij patiënten met type # diabetes en een goede metabole Hamilton et al , ###; Särnblad et al , ###; <PERSOON> et al , ###; Lund et al , ###; <PERSOON> et De effectiviteit van metformine op TDI is op de langere termijn () <LEEFTIJD> jaar) onbekend De effectiviteit van metformine op TDI bij patiënten met type # diabetes en een goede Vella et al , ###; <PERSOON> et al , ###; <PERSOON> et al , ###; Hamilton et al , ###; Särnblad et al , ###; <PERSOON> et al , ###; Lund et al , ###; <PERSOON> et al , ### De effecten van metformine behandeling van patiënten met type # diabetes op cardiovasculaire De langetermijneffecten van metformine op andere belangrijke klinische eindpunten bij De zoekactie leverde twee systematische reviews op (Abdelghaffar & Attia, ###; Vella et al , ###) Het Cochrane review (Abdelghaffar & Attia, ###) richt zich op de effectiviteit van metformine bij adolescenten met DM#, en includeert twee RCT’s (Hamilton et al , ###; Särnblad et al , ###) Het tweede en recentere systematische review (Vella et al , ###) richt zich op alle patiënten met DM#, en includeert naast de twee eerdergenoemde studies nog zeven RCT’s, waarvan zes uitgevoerd bij volwassenen De inclusiecriteria van Vella et al (###) en de belangrijkste karakteristieken van de geselecteerde studies zijn te vinden in de evidence-tabel In vrijwel alle gevallen gaat het om patiënten met DM# en een matige metabole controle (HbA#c ≥ #%) Drie van de negen geïncludeerde RCT’s zijn cross-over studies waarin patiënten in opeenvolgende periodes zowel de interventie als controlebehandeling ondergaan, de overige zes studies hebben een parallel design De.
700
fms
TDI is op de langere termijn () <LEEFTIJD> jaar) onbekend De effectiviteit van metformine op TDI bij patiënten met type # diabetes en een goede Vella et al , ###; <PERSOON> et al , ###; <PERSOON> et al , ###; Hamilton et al , ###; Särnblad et al , ###; <PERSOON> et al , ###; Lund et al , ###; <PERSOON> et al , ### De effecten van metformine behandeling van patiënten met type # diabetes op cardiovasculaire De langetermijneffecten van metformine op andere belangrijke klinische eindpunten bij De zoekactie leverde twee systematische reviews op (Abdelghaffar & Attia, ###; Vella et al , ###) Het Cochrane review (Abdelghaffar & Attia, ###) richt zich op de effectiviteit van metformine bij adolescenten met DM#, en includeert twee RCT’s (Hamilton et al , ###; Särnblad et al , ###) Het tweede en recentere systematische review (Vella et al , ###) richt zich op alle patiënten met DM#, en includeert naast de twee eerdergenoemde studies nog zeven RCT’s, waarvan zes uitgevoerd bij volwassenen De inclusiecriteria van Vella et al (###) en de belangrijkste karakteristieken van de geselecteerde studies zijn te vinden in de evidence-tabel In vrijwel alle gevallen gaat het om patiënten met DM# en een matige metabole controle (HbA#c ≥ #%) Drie van de negen geïncludeerde RCT’s zijn cross-over studies waarin patiënten in opeenvolgende periodes zowel de interventie als controlebehandeling ondergaan, de overige zes studies hebben een parallel design De maanden Geen van de studies analyseert cardiovasculaire morbiditeit of mortaliteit In zeven van de negen studies werden HbA#c en de totale dagelijkse insulinedosis, als maten voor de glycemische controle en ### mg per dag) was geassocieerd met een statistisch significante reductie in HbA#c van #,#-#,#% in vier van maanden, was het verschil tussen metformine- en placebogroep statistisch niet significant Daarnaast was in zes van de zeven studies, de totale insulinedosis gereduceerd in de metforminegroep ten opzichte van de Een meta-analyse werd mogelijk na exclusie van twee studies met een studieduur korter dan één maand (Gin et al , ###; <PERSOON> et al , ###) en twee studies met onvoldoende details over HbA#c en insuline dosis (<PERSOON> et al , ###; <PERSOON> et al , ###) In de vijf studies geïncludeerd in de meta-analyse (<PERSOON> et al , ###; Särnblad et al , ###; Hamilton et al , ###; Lund et al , ###; <PERSOON> et al , ###) varieert de studieduur tussen drie en twaalf maanden De meta-analyse geeft een statistisch niet significante reductie te zien in Hb#Ac in de (p=#,##) De meta-analyse geeft wel een statistisch significante reductie in de totale dagelijkse insulinedosis (TDI) van patiënten in de metforminegroep ten opzichte van de placebogroep ( [ #,##; # ##]) De reductie in insulinebehoefte in de metforminegroep ten opzichte van de placebogroep komt afname in TDI klinisch relevant is <PERSOON> et al (###) noemt bijvoorbeeld een ##% reductie in TDI succesvol In.
741
fms
cardiovasculaire morbiditeit of mortaliteit In zeven van de negen studies werden HbA#c en de totale dagelijkse insulinedosis, als maten voor de glycemische controle en ### mg per dag) was geassocieerd met een statistisch significante reductie in HbA#c van #,#-#,#% in vier van maanden, was het verschil tussen metformine- en placebogroep statistisch niet significant Daarnaast was in zes van de zeven studies, de totale insulinedosis gereduceerd in de metforminegroep ten opzichte van de Een meta-analyse werd mogelijk na exclusie van twee studies met een studieduur korter dan één maand (Gin et al , ###; <PERSOON> et al , ###) en twee studies met onvoldoende details over HbA#c en insuline dosis (<PERSOON> et al , ###; <PERSOON> et al , ###) In de vijf studies geïncludeerd in de meta-analyse (<PERSOON> et al , ###; Särnblad et al , ###; Hamilton et al , ###; Lund et al , ###; <PERSOON> et al , ###) varieert de studieduur tussen drie en twaalf maanden De meta-analyse geeft een statistisch niet significante reductie te zien in Hb#Ac in de (p=#,##) De meta-analyse geeft wel een statistisch significante reductie in de totale dagelijkse insulinedosis (TDI) van patiënten in de metforminegroep ten opzichte van de placebogroep ( [ #,##; # ##]) De reductie in insulinebehoefte in de metforminegroep ten opzichte van de placebogroep komt afname in TDI klinisch relevant is <PERSOON> et al (###) noemt bijvoorbeeld een ##% reductie in TDI succesvol In In zeven van de negen RCT’s wordt de incidentie of frequentie van hypoglycemische episodes vergeleken tussen de metformine- en placebogroep De kans op een hypoglycemische episode lijkt enigszins verhoogd in de grootste omvang en studieduur (Lund et al , ###), is de frequentie van milde hypoglycemie (per patiënt per ernstige hypoglycemische episode kwam voor bij ##% van de patiënten in de metforminegroep versus ##% in de placebogroep (p=#,#; statistisch niet significant), waarbij bewusteloosheid optrad in ## versus # gevallen (p(#,##) Het aantal patiënten dat gastrointestinale bijwerkingen rapporteert was vergelijkbaar tussen de behandelgroepen (## versus ##; p=#,#; statistisch niet significant) Cardiovasculaire symptomen waren zeldzaam en de incidentie verschilde niet significant tussen metformin- en placebogroep Geen van de studies Bij beoordelen van de studies volgens GRADE is de bewijskracht matig voor effecten van metformine behandeling op de totale dagelijkse insulinedosis, er is één punt afgetrokken vanwege ernstige imprecisie (kleine studiegrootte, ook na poolen in de meta-analyse) Bij het bepalen van de bewijskracht voor de effecten van metformin op HbA#c en het optreden van bijwerkingen, is een tweede punt afgetrokken voor imprecisie omdat de betrouwbaarheidsintervallen het nuleffect omvatten De studiepopulaties bestonden vrijwel geheel uit patiënten met DM# met een matige metabole controle Onbekend is de effectiviteit van metformine bij DM# patienten die een goede metabole controle bezitten Door de korte duur van de RCT’s kan ook geen uitspraak worden gedaan over de effectiviteit van metformine behandeling op de langere termijn Tenslotte is door de korte duur en geringe omvang van de RCT’s onbekend of metformine de verhoogde cardiovasculaire.
698
fms
of frequentie van hypoglycemische episodes vergeleken tussen de metformine- en placebogroep De kans op een hypoglycemische episode lijkt enigszins verhoogd in de grootste omvang en studieduur (Lund et al , ###), is de frequentie van milde hypoglycemie (per patiënt per ernstige hypoglycemische episode kwam voor bij ##% van de patiënten in de metforminegroep versus ##% in de placebogroep (p=#,#; statistisch niet significant), waarbij bewusteloosheid optrad in ## versus # gevallen (p(#,##) Het aantal patiënten dat gastrointestinale bijwerkingen rapporteert was vergelijkbaar tussen de behandelgroepen (## versus ##; p=#,#; statistisch niet significant) Cardiovasculaire symptomen waren zeldzaam en de incidentie verschilde niet significant tussen metformin- en placebogroep Geen van de studies Bij beoordelen van de studies volgens GRADE is de bewijskracht matig voor effecten van metformine behandeling op de totale dagelijkse insulinedosis, er is één punt afgetrokken vanwege ernstige imprecisie (kleine studiegrootte, ook na poolen in de meta-analyse) Bij het bepalen van de bewijskracht voor de effecten van metformin op HbA#c en het optreden van bijwerkingen, is een tweede punt afgetrokken voor imprecisie omdat de betrouwbaarheidsintervallen het nuleffect omvatten De studiepopulaties bestonden vrijwel geheel uit patiënten met DM# met een matige metabole controle Onbekend is de effectiviteit van metformine bij DM# patienten die een goede metabole controle bezitten Door de korte duur van de RCT’s kan ook geen uitspraak worden gedaan over de effectiviteit van metformine behandeling op de langere termijn Tenslotte is door de korte duur en geringe omvang van de RCT’s onbekend of metformine de verhoogde cardiovasculaire , & <PERSOON> added to insulin therapy for type # diabetes mellitus in adolescents <PERSOON> improved insulin resistance in type I, insulindependent, diabetic patients Metabolism, ##, ###​# ## adolescents with type # diabetes and insulin resistance a randomized controlled trial Diabetes Care, ##, ###​# ## IDF Clinical Guidelines Task Force (###) Global guideline for Type # diabetes <PERSOON> of metformin treatment on glycaemic control and cardiovascular risk-factors in patients with poorly controlled type # diabetes (T#DM) <PERSOON>, C R , & <PERSOON> effect of metformin on blood glucose control in overweight adjunct metformin treatment in patients with type-# diabetes and persistent inadequate glycaemic control A randomized Association; European Association for Study of Diabetes (###) Medical management of hyperglycaemia in type # diabetes mellitus a consensus algorithm for the initiation and adjustment of therapy A consensus statement from the National Collaborating Centre for Chronic Conditions (UK) (###) Type # Diabetes National Clinical Guideline for Management in Primary and Secondary Care (Update) London Royal College of Physicians (UK) (<PERSOON>, M , & <PERSOON>, J (###).
606
fms
& <PERSOON> added to insulin therapy for type # diabetes mellitus in adolescents <PERSOON> improved insulin resistance in type I, insulindependent, diabetic patients Metabolism, ##, ###​# ## adolescents with type # diabetes and insulin resistance a randomized controlled trial Diabetes Care, ##, ###​# ## IDF Clinical Guidelines Task Force (###) Global guideline for Type # diabetes <PERSOON> of metformin treatment on glycaemic control and cardiovascular risk-factors in patients with poorly controlled type # diabetes (T#DM) <PERSOON>, C R , & <PERSOON> effect of metformin on blood glucose control in overweight adjunct metformin treatment in patients with type-# diabetes and persistent inadequate glycaemic control A randomized Association; European Association for Study of Diabetes (###) Medical management of hyperglycaemia in type # diabetes mellitus a consensus algorithm for the initiation and adjustment of therapy A consensus statement from the National Collaborating Centre for Chronic Conditions (UK) (###) Type # Diabetes National Clinical Guideline for Management in Primary and Secondary Care (Update) London Royal College of Physicians (UK) (<PERSOON>, M , & <PERSOON>, J (###) diabetes randomised placebo-controlled trial with aspects on insulin sensitivity <PERSOON> , ###, ###​### adolescents with type # diabetes mellitus a double blind, controlled study Diabetes, ##(#), A### Heeft het gebruik van e-health meerwaarde op de uitkomst van de behandeling van patiënten met DM#? Overweeg bij iedere patient met DM type I, een educatieprogramma over het gebruik van KH/I ratio, correctiefactor en het juist berekenen van KH intake, ofwel een glucosemeter of insulinepomp met boluswizard Om een zo goed mogelijke diabetesregulatie te verkrijgen kunnen hulpmiddelen nuttig zijn Voorwaarde voor het nut van hulpmiddelen is wel dat educatie over het beste gebruik hiervan gegeven wordt Het is van belang dat iemand met DM# in staat is tot zelfmanagement, dat wil zeggen om de insuline behandeling aan te passen aan de dagelijkse variatie in eten en activiteit Dit vereist kennis van de werkingsduur van de verschillende insulines, de KH-samenstelling van de voeding en het effect van lichamelijke activiteit Ook moet de patiënt in staat zijn een te hoge of te lage glucosewaarde op een juiste manier te corrigeren De bovengenoemde studies laten zien dat de beschreven toepassingen met daarbij gebruik van e-health een verbetering van het HbA#c kunnen geven, maar arbeidsintensief is en veel vraagt van patiënt en hulpverlener Veel mensen met DM# hebben echter een smartphone Het gebruik van een app hierop die, afhankelijk van de ingestelde KH/I ratio en correctiefactor, een dosisadvies geeft maakt het een stuk makkelijker deze ook te gebruiken.
587
fms
placebo-controlled trial with aspects on insulin sensitivity <PERSOON> , ###, ###​### adolescents with type # diabetes mellitus a double blind, controlled study Diabetes, ##(#), A### Heeft het gebruik van e-health meerwaarde op de uitkomst van de behandeling van patiënten met DM#? Overweeg bij iedere patient met DM type I, een educatieprogramma over het gebruik van KH/I ratio, correctiefactor en het juist berekenen van KH intake, ofwel een glucosemeter of insulinepomp met boluswizard Om een zo goed mogelijke diabetesregulatie te verkrijgen kunnen hulpmiddelen nuttig zijn Voorwaarde voor het nut van hulpmiddelen is wel dat educatie over het beste gebruik hiervan gegeven wordt Het is van belang dat iemand met DM# in staat is tot zelfmanagement, dat wil zeggen om de insuline behandeling aan te passen aan de dagelijkse variatie in eten en activiteit Dit vereist kennis van de werkingsduur van de verschillende insulines, de KH-samenstelling van de voeding en het effect van lichamelijke activiteit Ook moet de patiënt in staat zijn een te hoge of te lage glucosewaarde op een juiste manier te corrigeren De bovengenoemde studies laten zien dat de beschreven toepassingen met daarbij gebruik van e-health een verbetering van het HbA#c kunnen geven, maar arbeidsintensief is en veel vraagt van patiënt en hulpverlener Veel mensen met DM# hebben echter een smartphone Het gebruik van een app hierop die, afhankelijk van de ingestelde KH/I ratio en correctiefactor, een dosisadvies geeft maakt het een stuk makkelijker deze ook te gebruiken maaltijd vergemakkelijkt Het dagelijks gebruik is niet voor iedereen haalbaar, maar bij goede resultaten en stabielere instelling motiveert het wel tot verder gebruik Het is nog te vroeg om te weten of langdurig consequent gebruik ook leidt tot een betere regulatie op de lange termijn en een mogelijk gunstig effect op het Naast begeleiden van mensen met chronische aandoeningen via internet met uitwisseling van gegevens (bijvoorbeeld bloedglucose dagcurve) en adviezen (aanpassing insuline dosering), kan bijvoorbeeld ook van mobiele telefonie gebruik worden gemaakt, zoals het sturen van een SMS-alert de dag voor een poliklinische controleafspraak Bij een chronische aandoening zoals DM# komen ‘compliance’ problemen regelmatig voor Ehealth zou via diverse technieken en projecten hierbij kunnen ondersteunen Vooral in de jongere patiëntencategorie zoals pubers en transitiegroepen zou e-health van grote meerwaarde kunnen zijn Er is gezocht naar systematische reviews en RCT’s bij patiënten met DM# waarin een vorm van telemedicine vergeleken werd met usual care Er is gezocht in de databases Medline en Embase Uit het totaal van ### treffers werden op basis van titel en abstract, ## studies geselecteerd Na bestuderen van de full text werden # Het consequent gebruik van e-health in de vorm van een device met boluswizard en correctiefactor geeft op korte termijn een statisch significante en klinisch relevante daling van het HbA#c Dit effect is meer uitgesproken indien er (##hr feedback is op de data door de correctiefactor is even effectief in het verlagen van het HbA#c als het werken met een device.
590
fms
Het dagelijks gebruik is niet voor iedereen haalbaar, maar bij goede resultaten en stabielere instelling motiveert het wel tot verder gebruik Het is nog te vroeg om te weten of langdurig consequent gebruik ook leidt tot een betere regulatie op de lange termijn en een mogelijk gunstig effect op het Naast begeleiden van mensen met chronische aandoeningen via internet met uitwisseling van gegevens (bijvoorbeeld bloedglucose dagcurve) en adviezen (aanpassing insuline dosering), kan bijvoorbeeld ook van mobiele telefonie gebruik worden gemaakt, zoals het sturen van een SMS-alert de dag voor een poliklinische controleafspraak Bij een chronische aandoening zoals DM# komen ‘compliance’ problemen regelmatig voor Ehealth zou via diverse technieken en projecten hierbij kunnen ondersteunen Vooral in de jongere patiëntencategorie zoals pubers en transitiegroepen zou e-health van grote meerwaarde kunnen zijn Er is gezocht naar systematische reviews en RCT’s bij patiënten met DM# waarin een vorm van telemedicine vergeleken werd met usual care Er is gezocht in de databases Medline en Embase Uit het totaal van ### treffers werden op basis van titel en abstract, ## studies geselecteerd Na bestuderen van de full text werden # Het consequent gebruik van e-health in de vorm van een device met boluswizard en correctiefactor geeft op korte termijn een statisch significante en klinisch relevante daling van het HbA#c Dit effect is meer uitgesproken indien er (##hr feedback is op de data door de correctiefactor is even effectief in het verlagen van het HbA#c als het werken met een device Het gebruik van de device leidt tot een betere tevredenheid Er zijn verschillende vormen van telemedicine onderzocht alleen telefonische contacten, systemen die transfer van bloedglucosewaarden naar de hulpverlener mogelijk maken met retrospectieve feedback op de resultaten en PDA’s die automatische feedback geven (bolusadvies, correctiefactor) met daarnaast telefonische feedback De systematic review van Franc et al (###) betreft veel zeer kleine studies bij over het algemeen matig tot slechte diabetesregulatie Het gebruik van devices met boluswizard en correctiefactor tonen een significante en relevante HbA#c daling na # en ## maanden indien frequente upload naar de hulpverlener plaats vindt en feedback wordt gegeven binnen ## uur ten opzicht van usual care of het gebruik van de device zonder In de studie van McCarrier et al (###) bestond de telemedicine uit een web-based programma met de volgende elementen eigen medische gegevens, mogelijkheid tot uploaden van glucosewaarden naar een viewer voor zowel patiënt als hulpverlener, dagboek voor registratie van genomen medicatie, voeding, activiteiten etcetera, een actieplanner voor verbetering self-efficacy en zelfmanagement en een educatie site De HbA#c daling in the interventie groep was #,##%, de controle groep steeg #,##% Het verschil tussen de groepen was statistisch niet significant Hierbij moet vermeld worden dat tweederde van de deelnemers al vooraf een HbA#c tussen # en #% had Hoewel vooraf een onderscheid gemaakt wordt tussen mensen met een HbA#c(#% en )#% wordt niet gemeld of er een verschil in HbA#c daling tussen deze twee groepen optrad Mogelijk waren de.
595
fms
van de device leidt tot een betere tevredenheid Er zijn verschillende vormen van telemedicine onderzocht alleen telefonische contacten, systemen die transfer van bloedglucosewaarden naar de hulpverlener mogelijk maken met retrospectieve feedback op de resultaten en PDA’s die automatische feedback geven (bolusadvies, correctiefactor) met daarnaast telefonische feedback De systematic review van Franc et al (###) betreft veel zeer kleine studies bij over het algemeen matig tot slechte diabetesregulatie Het gebruik van devices met boluswizard en correctiefactor tonen een significante en relevante HbA#c daling na # en ## maanden indien frequente upload naar de hulpverlener plaats vindt en feedback wordt gegeven binnen ## uur ten opzicht van usual care of het gebruik van de device zonder In de studie van McCarrier et al (###) bestond de telemedicine uit een web-based programma met de volgende elementen eigen medische gegevens, mogelijkheid tot uploaden van glucosewaarden naar een viewer voor zowel patiënt als hulpverlener, dagboek voor registratie van genomen medicatie, voeding, activiteiten etcetera, een actieplanner voor verbetering self-efficacy en zelfmanagement en een educatie site De HbA#c daling in the interventie groep was #,##%, de controle groep steeg #,##% Het verschil tussen de groepen was statistisch niet significant Hierbij moet vermeld worden dat tweederde van de deelnemers al vooraf een HbA#c tussen # en #% had Hoewel vooraf een onderscheid gemaakt wordt tussen mensen met een HbA#c(#% en )#% wordt niet gemeld of er een verschil in HbA#c daling tussen deze twee groepen optrad Mogelijk waren de (###) vergeleek een PDA met app voor KH berekening, boluswizard en correctiefactor met conventionele educatie over het rekenen met koolhydraten, KH/I ratio en correctiefactor Beide groepen verbeterden evenveel in HbA#c De PDA met app was minder kostbaar in tijd en gaf een significant betere tevredenheid over de behandeling (WHO-DTSQ-score) De mensen in de PDA groep bleven stabiel wat betreft gewicht, de controle groep kwam gemiddeld #,#kg aan in gewicht, doch dit verschil was De studie van Charpentier et al (###) betrof een PDA met boluswizard en correctiefactor waarbij niet alleen koolhydraten maar ook activiteiten kunnen worden ingevoerd (Diabeo) De interventie van zes maanden betrof ofwel alleen zelf met het Diabeo systeem werken of dit in combinatie met tweewekelijkse telefonische contacten met de hulpverlener De controle groep kreeg de reguliere driemaandelijkse controles Het HbA#c bij de start was in alle groepen gelijk (#%) Aan het eind van de studie was het HbA#c in de groep die het Diabeo systeem gebruikte gedaald naar #,#%, in de groep die daarnaast ook regelmatig telefonische contacten onderhield #,#% De daling was alleen statistisch significant voor de laatste groep De groep met alleen Diabeo gebruik verbeterde ook, maar statistisch niet significant ten opzichte van de controle groep Opgemerkt wordt dat de beide interventie groepen in de zes maanden durende studie vijf uur meer polikliniekbezoeken hadden dan de.
581
fms
met app voor KH berekening, boluswizard en correctiefactor met conventionele educatie over het rekenen met koolhydraten, KH/I ratio en correctiefactor Beide groepen verbeterden evenveel in HbA#c De PDA met app was minder kostbaar in tijd en gaf een significant betere tevredenheid over de behandeling (WHO-DTSQ-score) De mensen in de PDA groep bleven stabiel wat betreft gewicht, de controle groep kwam gemiddeld #,#kg aan in gewicht, doch dit verschil was De studie van Charpentier et al (###) betrof een PDA met boluswizard en correctiefactor waarbij niet alleen koolhydraten maar ook activiteiten kunnen worden ingevoerd (Diabeo) De interventie van zes maanden betrof ofwel alleen zelf met het Diabeo systeem werken of dit in combinatie met tweewekelijkse telefonische contacten met de hulpverlener De controle groep kreeg de reguliere driemaandelijkse controles Het HbA#c bij de start was in alle groepen gelijk (#%) Aan het eind van de studie was het HbA#c in de groep die het Diabeo systeem gebruikte gedaald naar #,#%, in de groep die daarnaast ook regelmatig telefonische contacten onderhield #,#% De daling was alleen statistisch significant voor de laatste groep De groep met alleen Diabeo gebruik verbeterde ook, maar statistisch niet significant ten opzichte van de controle groep Opgemerkt wordt dat de beide interventie groepen in de zes maanden durende studie vijf uur meer polikliniekbezoeken hadden dan de studiegrootte, ook na poolen in de meta-analyse) en één punt voor de korte follow-up Ook voor het gebruik van een PDA voor het berekenen van KH, gebruik van boluswizard en correctiefactor is de bewijskracht bewijs laag in verband met het (nog) kleine aantal studies en de beperkte follow-up Tevens bleek dat mondelinge educatie over het gebruik van KH/Insuline ratio’s bij het bepalen van de boluswizard even effectief was als met een PDA Het gebruik van de PDA leverde wel tijdswinst op en verbetering van welbevinden Er zijn langere termijn studies nodig om te beoordelen of de effecten van het gebruik van PDA voor bolusadvies etcetera op (###) <PERSOON> Diabeo software enabling individualized insulin dose adjustments combined with telemedicine support improves HbA#c in poorly controlled type # diabetic patients a #-month, randomized, open-label, parallel-group, collaborative care for type # diabetes a pilot randomized trial Diabetes Technol Ther , ##, #<DATUM> Interactive Diary a new telemedicine system enabling flexible diet and insulin therapy while improving quality of life an Wat de meerwaarde is van een endocrinoloog of diabetoloog in vergelijking tot Wat is de meerwaarde van een endocrinoloog of diabetoloog in vergelijking tot een internist (generalist/ander Behandel mensen met type # diabetes altijd binnen een multidisciplinair behandelteam (internist, De literatuur geeft ons geen antwoord op de vraag of iemand met DM# door een endocrinoloog of diabetoloog behandeld dient te worden Op grond van de lage prevalentie van DM# en specifieke Derhalve zouden er omstandigheden gedefinieerd kunnen worden, waarbij de patiënt met DM# baat zou Het nut van ondersteuning van de diabetes specialist door diabetesverpleegkundige is onomstotelijk bewezen.
591
fms
van boluswizard en correctiefactor is de bewijskracht bewijs laag in verband met het (nog) kleine aantal studies en de beperkte follow-up Tevens bleek dat mondelinge educatie over het gebruik van KH/Insuline ratio’s bij het bepalen van de boluswizard even effectief was als met een PDA Het gebruik van de PDA leverde wel tijdswinst op en verbetering van welbevinden Er zijn langere termijn studies nodig om te beoordelen of de effecten van het gebruik van PDA voor bolusadvies etcetera op (###) <PERSOON> Diabeo software enabling individualized insulin dose adjustments combined with telemedicine support improves HbA#c in poorly controlled type # diabetic patients a #-month, randomized, open-label, parallel-group, collaborative care for type # diabetes a pilot randomized trial Diabetes Technol Ther , ##, #<DATUM> Interactive Diary a new telemedicine system enabling flexible diet and insulin therapy while improving quality of life an Wat de meerwaarde is van een endocrinoloog of diabetoloog in vergelijking tot Wat is de meerwaarde van een endocrinoloog of diabetoloog in vergelijking tot een internist (generalist/ander Behandel mensen met type # diabetes altijd binnen een multidisciplinair behandelteam (internist, De literatuur geeft ons geen antwoord op de vraag of iemand met DM# door een endocrinoloog of diabetoloog behandeld dient te worden Op grond van de lage prevalentie van DM# en specifieke Derhalve zouden er omstandigheden gedefinieerd kunnen worden, waarbij de patiënt met DM# baat zou Het nut van ondersteuning van de diabetes specialist door diabetesverpleegkundige is onomstotelijk bewezen <PERSOON> et al , ###), opgesteld door het NHG en de NIV, staat dat DM# De ADA richtlijn adviseert het screenen op andere auto-immuun aandoeningen (zoals hypothyreoidie, vitamine B## deficiëntie en coeliaki) in overweging te nemen, in het bijzonder in aanwezigheid van specifieke symptomen DM# is een chronische ziekte met een hoge complexiteit, die meestal al op jonge leeftijd ontstaat en waarmee mensen met DM# de rest van hun leven dienen om te gaan Iedere levensfase kan opnieuw problemen met zich meebrengen die specifieke aandacht vereist van de medische professional, zoals opstandigheid gedurende de Daarbij komt nog dat DM# gepaard kan gaan met andere auto-immuun aandoeningen, zoals meest voorkomend auto-immuun geïnduceerde hypothyreoidie (bij ##%), maar ook alle andere onderdelen van Tot slot zijn er ook nog de reguliere ziektespecifieke aandachtspunten, zoals goede metabole controle bereiken, voorkomen hypoglycemieën en ‘hypoglycemia unawareness’, voorkomen en behandelen van de complicaties Bovengenoemde punten vereisen begeleiding van een medische professional die zich bewust is van deze problematiek en die ook voldoende up to date is ten aanzien van nieuwe ontwikkelingen in bijvoorbeeld CSII, CGM en e-health Uit praktisch oogpunt komt het in <LOCATIE> voor dat een patiënt met DM# behandeld wordt Wij vragen ons af of er bewijs voor is, dat de complexe zorg voor een DM# patiënt door een internistendocrinoloog gegeven dient te worden, of dat er specifieke indicaties zijn om de zorg over te dragen aan een Er is gezocht naar literatuur waarin het effect van behandeling door een endocrinoloog of diabetoloog wordt.
596
fms
et al , ###), opgesteld door het NHG en de NIV, staat dat DM# De ADA richtlijn adviseert het screenen op andere auto-immuun aandoeningen (zoals hypothyreoidie, vitamine B## deficiëntie en coeliaki) in overweging te nemen, in het bijzonder in aanwezigheid van specifieke symptomen DM# is een chronische ziekte met een hoge complexiteit, die meestal al op jonge leeftijd ontstaat en waarmee mensen met DM# de rest van hun leven dienen om te gaan Iedere levensfase kan opnieuw problemen met zich meebrengen die specifieke aandacht vereist van de medische professional, zoals opstandigheid gedurende de Daarbij komt nog dat DM# gepaard kan gaan met andere auto-immuun aandoeningen, zoals meest voorkomend auto-immuun geïnduceerde hypothyreoidie (bij ##%), maar ook alle andere onderdelen van Tot slot zijn er ook nog de reguliere ziektespecifieke aandachtspunten, zoals goede metabole controle bereiken, voorkomen hypoglycemieën en ‘hypoglycemia unawareness’, voorkomen en behandelen van de complicaties Bovengenoemde punten vereisen begeleiding van een medische professional die zich bewust is van deze problematiek en die ook voldoende up to date is ten aanzien van nieuwe ontwikkelingen in bijvoorbeeld CSII, CGM en e-health Uit praktisch oogpunt komt het in <LOCATIE> voor dat een patiënt met DM# behandeld wordt Wij vragen ons af of er bewijs voor is, dat de complexe zorg voor een DM# patiënt door een internistendocrinoloog gegeven dient te worden, of dat er specifieke indicaties zijn om de zorg over te dragen aan een Er is gezocht naar literatuur waarin het effect van behandeling door een endocrinoloog of diabetoloog wordt RCT’s, en ander vergelijkend onderzoek, in de databases Medline, Embase en the Cochrane Library Uit het totaal van ### treffers werden op basis van titel en abstract, twee artikelen geselecteerd (Zgibor et al , ###; Er zijn geen goede studies beschikbaar waarbij uitkomstmaten/kwaliteit van zorg bij type # ZEER LAAG diabetes wordt vergeleken tussen een internist-endocrinoloog en een internist zonder De zoekactie leverde twee artikelen op van dezelfde onderzoeksgroep betreffende een Noord-Amerikaans cohortstudie, waarbij de oudste studie een cross-sectionele analyse betreft (Zgibor et al , ###) en de tweede patiënten, waarvan ### behandeld werden door een geregistreerd endocrinoloog of diabetoloog (interventie) studie zijn met name glycemische controle en in de prospectieve studie de incidentie van diabetescomplicaties In de beschrijving van de ‘Methodes’ wordt helaas niet duidelijk omschreven wat de definitie van de generalist is of dit een huisarts of een internist betreft ‘Specialist care’ wordt heel duidelijk gedefinieerd als een specialist die bij de American Board van Medisch Specialisten geregistreerd staat als endocrinoloog of diabetoloog Maar de beschrijving van de ‘Nonspecialist’ ontbreekt in het geheel Verder zijn de patiënten niet gerandomiseerd en is de indeling per groep dus gebaseerd op hoe ze historisch in de groep terecht zijn gekomen Waarbij uit de cross-sectionele studie naar voren kwam dat in de ‘Specialist care’ groep het gemiddelde opleidingsniveau en inkomensniveau hoger is (Zgibor et al , ###) In de ‘Specialist care’ groep was er significant vaker een HbA#c significant lager in de ‘Specialist care’ groep #,#% vs ##,#%, p(# ###.
642
fms
in de databases Medline, Embase en the Cochrane Library Uit het totaal van ### treffers werden op basis van titel en abstract, twee artikelen geselecteerd (Zgibor et al , ###; Er zijn geen goede studies beschikbaar waarbij uitkomstmaten/kwaliteit van zorg bij type # ZEER LAAG diabetes wordt vergeleken tussen een internist-endocrinoloog en een internist zonder De zoekactie leverde twee artikelen op van dezelfde onderzoeksgroep betreffende een Noord-Amerikaans cohortstudie, waarbij de oudste studie een cross-sectionele analyse betreft (Zgibor et al , ###) en de tweede patiënten, waarvan ### behandeld werden door een geregistreerd endocrinoloog of diabetoloog (interventie) studie zijn met name glycemische controle en in de prospectieve studie de incidentie van diabetescomplicaties In de beschrijving van de ‘Methodes’ wordt helaas niet duidelijk omschreven wat de definitie van de generalist is of dit een huisarts of een internist betreft ‘Specialist care’ wordt heel duidelijk gedefinieerd als een specialist die bij de American Board van Medisch Specialisten geregistreerd staat als endocrinoloog of diabetoloog Maar de beschrijving van de ‘Nonspecialist’ ontbreekt in het geheel Verder zijn de patiënten niet gerandomiseerd en is de indeling per groep dus gebaseerd op hoe ze historisch in de groep terecht zijn gekomen Waarbij uit de cross-sectionele studie naar voren kwam dat in de ‘Specialist care’ groep het gemiddelde opleidingsniveau en inkomensniveau hoger is (Zgibor et al , ###) In de ‘Specialist care’ groep was er significant vaker een HbA#c significant lager in de ‘Specialist care’ groep #,#% vs ##,#%, p(# ### van socio-economische status In de prospectieve studie (<LEEFTIJD> jaar follow-up) werden de ### deelnemers setting en ‘Specialist’ groep (n=###) die )##% van hun diabetesduur behandeld waren in ‘Specialist care’ setting (=door geregistreerd endocrinoloog of diabetoloog) Multivariaat analyse, waarbij gecontroleerd werd voor hypertensie etcetera), toonde dat hogere consumptie binnen de ‘Specialist care’ onafhankelijk beschermend was voor ontwikkeling van klinisch manifeste nefropathie (OR # ##, ##% BI # ##-# ##) en mogelijk beschermend was Bij het beoordelen van deze twee studies is het belangrijkste bezwaar dat de vergelijking die in deze studies wordt gemaakt niet relevant is voor de Nederlandse situatie Aangezien DM# in <LOCATIE> in de tweede lijn wordt behandeld heeft het voor de Nederlandse situatie geen zin om eerste en tweede lijn met elkaar te vergelijken Omdat het observationele studies betreft, en punten moeten worden afgetrokken vanwege indirectheid en ernstige tekortkomingen in studieopzet (zie boven), is de bewijskracht volgens GRADE zeer laag ADA Guidelines ### Standards of Medical Care in <PERSOON> Afspraak Diabetes Mellitus type # Huisarts Wet, ##, S<DATUM> diabetes specialist care with health care practices and glycemic control in patients with type # diabetes a cross-sectional analysis from the Pittsburgh epidemiology of diabetes complications study Diabetes Care, ##, ##<DATUM> development of diabetes complications long-term follow-up from the Pittsburgh Epidemiology of Diabetes Complications.
643
fms
In de prospectieve studie (<LEEFTIJD> jaar follow-up) werden de ### deelnemers setting en ‘Specialist’ groep (n=###) die )##% van hun diabetesduur behandeld waren in ‘Specialist care’ setting (=door geregistreerd endocrinoloog of diabetoloog) Multivariaat analyse, waarbij gecontroleerd werd voor hypertensie etcetera), toonde dat hogere consumptie binnen de ‘Specialist care’ onafhankelijk beschermend was voor ontwikkeling van klinisch manifeste nefropathie (OR # ##, ##% BI # ##-# ##) en mogelijk beschermend was Bij het beoordelen van deze twee studies is het belangrijkste bezwaar dat de vergelijking die in deze studies wordt gemaakt niet relevant is voor de Nederlandse situatie Aangezien DM# in <LOCATIE> in de tweede lijn wordt behandeld heeft het voor de Nederlandse situatie geen zin om eerste en tweede lijn met elkaar te vergelijken Omdat het observationele studies betreft, en punten moeten worden afgetrokken vanwege indirectheid en ernstige tekortkomingen in studieopzet (zie boven), is de bewijskracht volgens GRADE zeer laag ADA Guidelines ### Standards of Medical Care in <PERSOON> Afspraak Diabetes Mellitus type # Huisarts Wet, ##, S<DATUM> diabetes specialist care with health care practices and glycemic control in patients with type # diabetes a cross-sectional analysis from the Pittsburgh epidemiology of diabetes complications study Diabetes Care, ##, ##<DATUM> development of diabetes complications long-term follow-up from the Pittsburgh Epidemiology of Diabetes Complications relevant? De werkgroep heeft daartoe voor elke (sub)module aangegeven de relatie tussen significantie en klinische relevantie Met name voor CSII was dit van belang, omdat de gevonden verschillen in een aantal uitkomstparameters klein bleken te zijn (zie verder de tekst in deze module) In de EASD/ADA richtlijnen van ### zijn met de patiënt doelstellingen voor de behandeling van DM overeengekomen, waarvan de volgende door de werkgroep in aanmerking genomen voor deze richtlijn Vanuit de klinische praktijk is een populatiedaling HbA#c van #,#% of meer klinisch relevant voor de populatie, mits niet gepaard gaande met toename van hypo’s en mits niet gepaard gaande met achteruitgang van kwaliteit van leven Bij hogere groeps/populatie waarden van HbA#c () #,# % ofwel ## mmol/mol) is een HbA#c daling van #,#% klinisch relevant, omdat dit eenvoudiger bereikt kan worden dan bij lagere HbA#c waarden Elke daling van hypo’s, hoe klein ook, is klinisch relevant; juist de patiënten brengen dit naar voren Voor een Elke verbetering van kwaliteit van leven is klinisch relevant; hier ontbreekt echter de expertise in de werkgroep om te oordelen bij welke scoreverandering er een duidelijke verbetering van de kwaliteit van leven optreedt; de werkgroep is van mening dat voor dit onderdeel met name het oordeel van de patiënten belangrijk is Het voorkomen van complicaties is één van de doelstellingen, maar niet de voornaamste Vanuit de klinische praktijk is elke verbetering, hoe klein ook, klinisch relevant en zeer wenselijk De realiteit gebiedt te zeggen dat dit pas over een periode van vele jaren beoordeeld kan worden bij grote groepen; daar CSII (Continuous.
631
fms